Yr Herald Cymraeg

MA s y I r: yn 'W' I werth t I chwi gymervd I gofal am eich I olwg I I i YCHYDIG I \\VN 0 BOBL A DALANT SYLW DIGONQL I'W LLYGAID, NES Y j MAE WEDI MYN'B YN RHY DDIWEDDAR. Y MAE ANHWYLDKRA-U I BYCHAIN AR Y LLYGAID YN HAWDD I'W OWIMLA, ONi) OS ESGEULUSIR, MWYAF AN HAWDD YW YMWNEUD A HWY. GELWOH A MYNWCH GAEL I PROW EICH GOLYGON MEWN PRYD TRWY ALW GYDA ¡ V'G JeGabriel Jones I OPTICIAN, I 42 High St. PlVLUlBLl. SPECTOLS AM Y PRISIAU MWYAF RHESYMOL. PROFIR Y GOLWG GYtDA'R OFFERYNAU MWYAF DIWEDDAR. LONDON JOINT CITY AND MIDLAND BANK LIMITED HEAD OFFICE: 5, THREADNEEDLE ST., LONDON, E.C. 2. 31st June, 1919* Subscribed Capital £ 35,545,323 | Uncalled Capital 27,256,250 I Paid-up Capital 8,289,072 ( Reserve Fund 8,289,072 Deposits 1371,054,600 Cash on Hand and Balance at Bank of England 79,426,772 Money at Call and at Short Notice 76,068,108 Investments and Bills of Exchange 96,304,613 Advances 116,874,426 Advances on War Loans 12,249,162 OVERSEAS BRANCH: 65 & 66, OLD BROAD STREET, E.C. 2. Specially organised for developing British Tiade abroad. Foreign Banking business of every description undertaken. I I f I I I C) f ,r I "Golden "^jality." I jag The materials from which we make Bird's || B Custard are of rare quality and very costly. H H They alone can make Bird's Custard what it m M is—so pure arid nutritious. For over 82 years 11 || we hive rejected all inferior and low-priced S ■j I B By reason of its supreme quality, B I BIRD'S builds up sturdy children, 1 1 makes plain food enjoyable, and I B satisfies keen appetites. H I It pays therefore to insist on I ;:)47. Lthe Perfect Cw&l&Tfl I and for the family well-being, to serve it daily || with fruit, pudding or pie. H BIRD'S Custard is for the Workers a? well as p for the Wealthy. While being the cheapest of II luxuries, its nutriment equals the most costly. jS •BBOMHMniPWMaaBnnoaBaaMBnBBnBHnHBnMnBBawaMHMHHi jJANEDD CELFYDDYDOL ENGLISH AND AMERICAN DENTISTRY 9, BANK PLACE, PORTMADOC. MR. R. BELTON JONES having recently" been discharged from H.M. Forces, begs to announce thflt he has commenced business at 9, BANK -P!LACE, PORTiMADOC. Attends FWLiLtHELI every Wednesday anfr Fair-d-ays at THE Eli L HOTEL, High. Street. Attends HAR-IiEOT every Tuesday, at PEN- I Y_tfONiG»L, Hi^i-Street. PAINLBSB EXTRACTIONS. Consultation Free. AJ&T& DD. MR. WILLIAMS, CJARMON HOUSE, BLAENAU FESlIMOG GeUir ei weled yn BLAENAU FFESTINIOG. I Bob dydd Llun a Mereber, ond y dydd Mercher o flaen y dydd Mawrth cyntai yn BLAENAU FFESTINIOG. Bob dydd Llun a Mereber, ond y dydd Mercher o flaen y dydd Mawrth cyntai yn mis, yn Garmon House. > LLANRWST. Bob dydd Mawrth a pboo Ffair (und y dydd Mawrth o flaen y ffair), yn inhy Mr Jones, Comet Stores, Station Road, drws nesaf i Mr Idwal Parrv Chemists c 1..30 hyd 5. PENRHYNiDEUDRAETH. Bob dydd Iau, yn nhy Mrs. Roberts (gyifer- byn a Griffith Hotel). 2 o'r glocb y pryd- riawn hyd 3. PORTHMADOG. I Bob dydd Gwener, o 11 hyd 5, vn nhy Mr. ] Hughes, Photographer, 67, High Street, (gyf- erbyn a'r Post Office newydd). GWARENTIR FFrr DDA. Tynir neu llenwir dannedd naturiol, a- gosodir rhai newyddion yn v dulliau diwedd- araf a mwyaf celfyddydol. Pob cyfarwy ddyd vn rhad. L MR. WHO AIMS, j GARMON HOUSE BLAENAU FESTINIOG c, 0 [JI¡ I HARVEST EXPENSES 1 i will te li#« vy this {pear. H V Let us HELP TOU TO PAY THEM, [_ j B and you repay uc ;by instalments 3 ■ to suit your «onv6niene«. W fWE INTITE YOU TO WRITE J BOR OUR TERMS, and ar# sure we 0 can satisfy yo*. In ativ ca.se, yor? » NOR OUR TERMS, and ar sure we 0 jt can satisfy yo-s. In any ca.se, yor » I enquiry will COST YOU "NOTHING, 1 \a^ and will be treated with the STRICT- rn ■ I EST CONFIDENCE. j I } GEORGE PAYNE & SONS, Ji I 3, Crescent Road, RHYL J S Established 1870. 1: 0 '-I OS YDYCH YN BWRIADU PRYNU BICYCLE, NEU IESIEU ADGYWEIRIO BICYCLE .0 UNRHYW WNEUTHUtRIAD, YMOFYNER A G. E. JONES, Dolbernnaen Stores, GARN Agent i'r Rover. Raleigh, Triumph, etc. I STOC AN FERTH AR LAW AM Y PRISIAU MWYAF .RItSSYMOL.

DYFFRVW < MWELWY R.—Afae rhif yr uchod yn llu- osog lawji yn eiin hardal eleni; lkwer o'r tai mawr wedi goc?od am gyfnod yn amrywio o cliwech wyt.'inos i dri mis a llai, a. ffermydd yfl gosod trn gyunodau llai, ac yn cymiervd ymweHvyr am y tro oyntaf. Dychwelir llu- aws nunwr o lvt!i\!rau wedi uiethu cael 11e. Y MO A IS NEWYDIX—Mae Mr. William Jones, Park yr Onneii, yn brysur yn gosod engine motor :bicyc1e i dToi'r peiriant malu, ac i goirddi. Mae gam Mr. J oax's rhvw ddyfaia is newydd yn borhaus or law. Yclivdil flnydd- oedd yn ol gwnaeth gar llusg i hunan lwytho. ■HEL LL[ S.—Dyana'r cynbaeaf anwyai pwysig >Ti yr ardal yn awr. Ceir gweled J tyr-fa bob dydd yn myned i gyfeiriad y Rhin- ogydd, rhai er inwyn ipleser, a chael dipyn o ,defnydd jam. era.ill er mWYll yr ehv a ddy- g:i-nt. Gwerlhir y ISus am Is 6c y pwvrs. Cwyna 11aww oherwydd fod y gwlawogydd yn trochi cyniimaint am y 11 t. DAMWAIN.— No? Sadwrn darfu i Mrs Ro- berts. Brynrhyifel, lithro ger y trr. ac anafu ei hun yn lied dost. Grweinyddwyd ami gan Dr. Pugh Jon-es. Abennaw. Da gennym ddeall ei bod 'n gwella. MWY 6 GYFLO-G.—■-Cafodd gweithwyr y "Mango" nowydd da .noe WeneT. sr- i en bod i gnel swllt y dydd o cwliad. Mae'r gweith- fevdd hvn Y;1 cjaffaeliad ni»wr i'r ardal. 1 G'RIOCTETH.—Aeth Mr a Mrs Davie*. IBiynvfelin, am wibdaith mewn modur yno i gyfarfod anrho-gu'r Prif Wemidog. I'

DOLGELLAU YBGGfLOIRiIAETHATJ. — Ennilhvyd ys. goloriaethau o Ysgol Merched Dr. Williams gan. y rhai canlynel :—I'.t-h<>l Lloyd Owen .(iLlanelltyd), 2 Dilys Owen '(Aberystwyth), 3 Elizafbeth Edwards (Llanelltyd), 4 Winnie Jonet., 5 Catherine Owen, 6 Gwen Hughes, 7 Jennie Evans, 8 Myvanwv Hughes (y pump o Ddogelkra^, a Qithrina Williams (Bnthdir). DiOfiliARTIiilADAU.—'Cynhelir dosbarth- | i-adau yn yr Institute yn ystod V gaeai. Y 1 pwnc yr ymdrinir og ef ydyw "'Economics," I a'r darlithydd .ydyw Mr. J. Morgan Rcas, c j Gokg A'bervstwyth. A1 A'R1\vGT.AETH. —Dydd Mawrth. bu farw Mrs. Eli^aibeth Owen, 5, C osov Build- I ings, ar ol cvrraedd yr oedran teg o 83. Gedy fdb. fair merch, a pherthyn-asau ereill i alaxu ar ei hol. OLYiOIT A F.—C^uvwyd clychsu'r Egl wys (brydnawn ddydd lau gan gloohyddion Fglwys Machynlleth. ER BrDD Y BAiBAINOYD.—Cynhaliwyd "garden fete" ddydd Mercber vng ncrhie Walker er budd Oymdeithkis y Babanod. pryd y daeth nifer dda ynrrhyd. Para tow yd te a ^ha.f\yyd llawer o chwnreuon diniwed. Ys- grifenycldes y gangtm leol yw Mrs. E. A. Williams. Greenwich House. PEiRSONOL.—Biprlbyniodd v Medclyg John Jones, I) .1. Wenal't, wahoddiad gan y Breiiiii a'r Frenhines i garden party a gyn- baliwyd ym Mbal:1 Buckingham, LIundain, dvdd Gwener, v 2 £ ain. *'PFfNiO 1 >IAD.—iMae Mr. E. R, Jones, B.A.. Meyrick Square, wedi ei l>enodi yn sports master" i'r Ysgol Sirol. Harrow. vsgoloriaeth VrJOZ Ng'haerGnvuvnt gan Lieut. W. Veiri,i) Wil- liams, Gladstone House. Bwriada fyned vno yn yr Hydref am g\v;s o addysg vyddonol. .1

L L A SM A E L H A! A ?? M GWIBDATTH.— Oydd Tan. 1, aclodaii Ysgol Sul Eglwys Trevor a ■Lilar.aeHiaiarn s«n wibdaith i Griccieth. Cafwvd tvwydd dv- nvur.ol dros ben. a mwj-Dhr'^dd y plant eu hun- ain yn swn iiii-,Yl-niii- y don. 73 .-1.aswn fod v'edi dweyd iiexyd fod y -c^os L 510. Q ariaa wedi eu casglu trwy ddiwydrwvdd Mr. J. Tivey tuag at ddwyn treuliau'r wibdaith. SEINDORF.—Da gennym ddeall fod y sein- dorf eisoes wedi dechreu ymarferyd. Dymun- wn eu gweled vn cario ymlaen. GWYLIAU'R YSGOL.-Dvdd Gwener, tor- redd yr ysgol i fyny am y gwyiiau haf. Caiff y plant bella-ch bum' wythnos i fwynhau eu h ,;iia;n.

LLANIBERIS L^ONGDDRYLLIAD.—Profodd Mr. J. Hughes Jones, Derwen Deg, betli yw'r cyn- hyi'fiad mewn llestr yn mvned yn ddry.'liau. Yr oedd ar fordaith mewn hen lestr Almaen- aidd, ac yn dilyn ei orchwyl fei negeseuwr diw;iir, ar y llestr hwnnw, pan y trodd y fordaith yn un hynod o dymhestlog, a'r di- v('cdd fu iddi gael churo'n ddrylliau ar lan- l.au gogleddol yr Iwerddon, ni arbedwyd ohoni ond v bywydau yn uni^; a chollwyd pobpeth difvwyd a berthynai 1 bawb. Diolchir foci yr holl fywydau wedi eu cadw. a gresynir i gymmaint eiddo lynd yn aberth i gynddar- cdd yr ystorm. I LLWYDD SYDYN EFRYDYDD. Y ) n'ae n bleser mawr i ni heddyw eto gael llon- j gvfarch un o fechgyn yr ardal ar ei ddiaiit, Mr. Reginald Armsden, Beech Bank, L LI'n llwyddianus yn arholiad Athrofa Llull- cam i basio yn Loll bynciau ei astudiaeth, sef I' meddj7;giniaeth, a hynny gyda chymeradwy- aefch Y mae'r cyfaill ieuanc i'w ganmol am v gwa,ith da yma, pan yr ystyr'wn na chafodd oLd oddeutu hanner blwyddvn i barotoi at yr arholiad, ac fod y Coleg yn wybyddus yn y deyrnas oblegid perffeithrwydd ei salon. Da iawi), ymlaen eto ARHOLIAD Y'R YSGOL SIROL.—(Cywir- iad Gwall).—Y mae rhestr o'r ymgeiswyr Ilwyddiannus yn yr arholiad uchod wedi ei { chyhoeddi dnvy holl newyddiaduron y doe- 1.,ath-yn Saesneg a Chymraeg. Gwelwn fod deg-ar-hagain wedi myned yn llwyddiannus I drwy'r dosbarth anrhydeddus, a diau y cyd- nebydd pawb fod Ysgol Dolbadam wedi I gweithio'n ganmoladwy iawn pan y mae deg- "n ran o dair—o'r ysgolheigion o Dolbadarn, 1 ec ugain i'w rannu rbwng yr wyth ysgol I a:all yn y dosbarth, Deiniolen a ddaw'n nesaf I a.ii Ond pwy. tybed, sy'n gylrdfol am wneyd y camgymeriad o roddi y rhif 18 ar gyfer Ivor Jones, o Bryrneryr, pryd v dylai fod yn Evan Glyn Jones, o Yol Dolbadarn. Cred- w!) yn siwr fod y eawl sy'n gyfrifol am gy- iioeddi'r rhestr wreiddiol yn ddigon o fonedd- i gywiro'r gwall, ac i roddi'r un hysbys- rwydd eto am enw'r plentyn a adawyd allan. gr-n fod plant yn dyner iawn eu teimladau, ac yn hoffi gweled eu henwau yn gyhoeddus, yn enwedig pan y maent yn werth ac yn te-il- yr.gu o hynny iddynt. PibI mai taweiweh fydd hefyd, gan disgwvl i ddiafol y wat-g gael y bai gan y lluaws, ond nid yno y mae'r waith hon.

LLANRUG CAU Y COED.—Mae torri coed yn Mryn Br;is wedi gorphen, a'r rhan fwyai o'r gweith- w yr wedi dechreu ar eu gwaith gyda- gorch- wylion ereill, gan mwyaf ohonynt wedi troi eu hwynebau yn ol i'r chwarelau wedibod yn absennol oddiyno, rai am oddeutu pedair blynedd. Cwyna'r mwyafrif ohonynt oher- wydd gwaith caled y chwiarel o'i gyferbynu a igwaith arall y buont yn ei wneuthur, a hyd y deallwn y mae rhai yn bur anniddig. BLAENORIAID YN DARLLEN Y LTITH- IAU.—Yr wythnos ddiweddaf dylaswn fod wedi dweyd ynglyn a'r gwasanaeth unedig a gynhaliwyd yn Eglwys y Plwyf fod y ddwy lith wedi cael eu darllen gan ddau o ddiacon- caid Ymneillduol—Mr. Richard Ellis, Rhos- elen, un o ddiaconiaid Capel M.C., yn darllen 11lith igyntaf, a Mr. J. R. Jones. Bryn Mawr, ui o ddiaconiaid Capel Bryngwyn (A), yn darllen yr ail lith. Yr oedd yr Eglwys yn or- lawn er gwaethed y tywydd. Dyma ffordd gampus i gael cydweithrediad ac undeb rhwng y gwahanol enwadau crefyddol, a gresyn na welid mwy o'r y-sbryd yma ar hyd a lied y wlad. DAN Y CRYDCY'MALAU.—Blin oedd gen- nym glywed Mr. Robert Jones, Glyn Alon, y dydd o'r blaen yn dweyd fod oddeutu dwy flynedd wedi myned heibio er pan fu'n alluog i wneyd diwrnod o waith, oherwydd y cryd- cymalau. Cred ef nad oes bapur tecach ei olygiadau yn cael ei argraphu yng Nghymru na'r "Herald Cymraeg" ac y mae'n dderbyn- ydd cyson o'r cyfryw ers deng mlynedd a'r hugain. Mae'n aelod o bwyllgor y seindorf hefyd, ac wedi cymeryd diddordeb mawr ym holl symudiadau'r seindorf o'r dechreu. Oher- wydd gofynion y rhyfel ofnwn fod rhai achos- iun cyflelyb a haeddant ein sylw yn y ffordd o gynorthwy yn cael eu hesgeuluso. A ydyw pwyllgor elusepol yr ardal wdi p^idio a mynd 1 hepian? (Aiwn weled rhywun yn edrych i fewn i achosion o'r fath.—Gohebydd. MELUS WYLIAU HAF.— Dydd Gwener. torrodd ysgolion yr ardal am bum' wythnos o wyliaa. Caiff y plant a'r athxawon gyflawn- der o awyr iacli bellach.

LLANRWST DAMWEdNIAU.—Dydd Iau, cyfarfu Mr. Robert Davies, Station Terrace, a damwain boenus drwy gael ei wasgu rhwng dwy wagen pan yn yr orsaf. Derbyniodd niweidiau poen- us, ond da gennym hysbysu ei fod yn gwella'n foddhaol. Hefyd, dydd Sadwrn, cyfarfu ym- welwr o'r enw Air. Hyde, a dam wain boenus drwy fyned yn erbyn motor diar-a-banc oi- Igongl y Town Hall. Derbyniodd yntau ni- weidiau poenus i'w ddwylaw a'i wyneb, a malwyd ei olwynfarch nes yr oedd yn dda i ddim. Gweinyddwyd arno gan Mr Maddock iyd nes y cvrhaeddodd meddvg. PRIODAS" BRYDFERTH.—Dydd Sadwrn, yng Ngha(pel Seion, diwrnod dathlu heddweh, unwyd mewn jpriodas Miss Catherine Myfau- wy Rowlands, ail ferch y Parch, a Mrs. Row- lands, Grove House, Llanrwet. a Mr. Evan Isaac Jones, mab y diweddar Barch. a Mrs. 1 n" Jones, Corris. Gwasanaethwyd ar y briodas- ferch gan ei chwaer, Miss Olwen Rowlands, ac ar y priodfab gan Mr. Leonard Jones, ei frawd. Gweinyddwyd gan y Parchn. William Thomajs a John Roberts. Ar ol y hrioda. ymadawyd i Grove House. lie yr eisteddodd amryw o wahoddedigion i foreubryd rhagorol. j Yr oedd yr anrhej ^'n lluosog ac yn werth- fawr. Ylnadavvodd y par ieuainc i Tal-y-ilyn 1 e y treulir v mis mel. ANGLADDAU.—.Dydd Gwener hebxyng- wyd gweddillion v chwaer ieuan-c rinweddol, Miss Maggie Roberts. Fron Francis, i fynwent Capel Seion. Angladd anghyhoedd vdoedd, < gwasanaethv:yd gan y Pa.rch Wm. Thomas. Y prif alarwyr oeddynt Mri John Roberts (tad1. R. E. Roberts, ac G. W. Roberts (bro- S dyrl, Henry Robert (ewythr). Yr oedd hefyd v bres-emio] ddiaconiaid Eglwya Tanlan, lie I 1 oedd yr ymadawedig yn oelod ffyddlon a dfi'nyddiol. Yr oedd cynnifer a a 20 o flod- eudyrch prydferth. Hcfvd, TlIn diwrnod, !.iJ claudedigaelh Mr. John Roberts, Park View, yn yr un fynwent, a daeth tyrfa fawr "yneiiyd i dalu'r pymwynas olaf iddo. Y (rif alarwyr oeddynt Lieut. T. R-oberts ac Anhur Roberts (meibion), Afrs. Hughes, Airs L. Roberts ac Rosa Roberts (merched). Gwasanaethwyd gan y Parch. W. C. Williams. Yn mhlith y blodoudyrch yr oed un neillduol o .brydferlh oddiwrth gvd- aelodau yr ymadawedig yn y Ddarllenfa Gy hoeddus. PENODIAD.—Mae Air. Wm. Williams. P.as Llecheiddior. wedi'i benodi yn Llywydd Undeb Ysgolion Sul v Method istiaid Caifin- aidd yn Nyffrvn Conwy, am y flwyddyn ddy- fodol. Sicr nad oes neb yn y cylch yn teil- yiigu'r inrliydedd vma vn fwy aT igvfrif ei w a-* an aeth srwerthfawr a di-ball i ieuenctyd yr egl w vs. MaRWOLAETH SYDYN—Dydd Sul, can- fuwyd corph Mr. Robert Roberts., Tynllan, mewn g irdd ri ymyl y ty. Yr oedd y tran- cedig yn 57 mlwydd oed ac wedi bod yn di- oddef oddiwrth anhwyldeb ar y galon er's rhai misoedd yn fiaenorol. Ged- weddw, un ferch i dau fab, y ddau newydd eu rhyddhau o'r fvddin) i alaru ar ei ol, ac mae ein cydvm- deimlad dyfnaf gyda nwvnt yn eu profediig- aetb lem.-—Claddwvd ddydd Iau ym Myn- went Seion, 5 Parch. R. Rowlands a William Thomas vn gwasanaethu. TAI r' \YEITH\VYR.M:le'r Cvngor Din- wedi nrynu Cae Lian am £ 1025 er mwyn r adciladj 52 o dai i weithwyr arno. Deallwn fod v cynlkm wedi ei gymeradwyo gan y Bwrdd lechvd. a byddi« yn dechTeu ar v gwaith yn ddioed. Bydd i'r tai newydd gyf- lenwi angen mawr yn v dref. LLY.S SIROL.—O flaen v Barnwr Bryn Roberts, (i -dd Gwener, hawliai Mr. Thomas R. Jones. Pennant Farm. Ysbyty. y twin o 4Cp. oddiar David -Richards. High Street. y". Dyttv, sef gwerth dodrefn. a honna fod v di- ffynydd wedi ei werthu i'r hawlrdd. ond he1' eu trosglwvddo iddo. Rhodd^vvd tystiolaeth ,i.w gan yr hawlydd a'i briod. Tvstiodd y di- ffyriydd ei fed wedi talu'r R4 ol i's hawl. ydd yn 1917, a daeth a receipt i brofi liynny, a oedd wedi ei harwvddo gan yr hawiydd. Gwadai'r hawlydd ei fod wedi derbvn vr ar- ian a. dywedodd mai ffug oedd yr arwydd ar v" receipt. Sylwodd y Barnwr ar y receipt, a daeth 1 r penderiymad mai nid ysgrifen vr hawlydd yduedd. a rhcddodd ddyfarniad o'i olaid am y swm a Jiaw lid a r costau, a gor- ciiymynodd Cofrestrydd y Llyg 1 giidw r re- ceipt yn ei feddiant.

LUTHFAEAI LLvNYDD lLKDLtOROL.—Os yw "lus" copti yr £ 4d y.n iiasus Heiui a Gorffeuaa", y anae egijuo-a "uya y gaji" ym tyfu yn 'iraidd gylch ei sodlau. Nid ymhoio bro f\yv ei mantei^ion y ceir gwr hafal mewn cerddoriaeth i'r cyfaill E J. Hughes, A.L.C.-NI o weitn- ] iv>r, ti-wy ddyialwch i ddiwyilio ei dalent, y sy<ld .wedi <ennill graddau inor aairhvdtddus 0 r co^eg cerddorol. Y mae wedi yiii.se;y«i!u o r coJeg cerddorol. Y mae wedi yiii.se;y«i!u fei atlii-aw cerddorol yn ein troydd. uyry v>erii i nicer fawr bob wythnos." Ac ueo dclweyd gomod, y mae'n "gyiranwr addysg I hynod elfeithiol 1 w noil Oclisgv.blioin. Yr ys ihiius or bi.eTi., bu dwy enetih ieuanc a addvsgir gajiddo yn sefyll arJioliad y London College Oi Music ym Alangoi', ar y berdoneg, ''It.C'l.S i)n2'a Mary Roberts, (Post Office, Llitlifaen, a MISS Greta Hughes. Biynar- I lais, Llanhaiarn. Aeth;mt yn Uwyddiaj:nus iawn trwy eu harholiad cyntaf {efenreintarv). Diau fod dyfodol gwych fel chwareuvddesa.u v berdoneg i'r ,dd\Y" 'os daliant i ddiwyilio y I dalent- naturiol sydd ganRldynt* Gwvddom am y cylchoedd hyn hefyd, fel v manteisiant ar ddonia.u yr athraw r. E. J. H. er hyfforddi brio-dol yr ieuainc yn "nechreuad eu ffordd" gerddorol. Gresyu na buasai'r Cym- gor Addysg yn gwario ar dalent gwr disgyb- ledig fel Air. Hughes, a rhoi iddo nawn neu ddau yn ysgolion y cylch i egwyddori yn ei i "special line." Y mae. digon o "bynciau eraill gan yr ysgolfeistri, fel nas gallamt" ond yn fra- ticg iawn roi chwareu teg i gerddoriaeth. Ac os dysgu a thalu am ddysu yw hi i fod,- wel taler am wneyd y gwaith yn drylwyr ac e%ithiol igan wr neu berson wedi ei "spe- I cialisio" i'r gwaith. Heb hvnny. nis gall yr ameer a'r arian a dreulir ar gerddoriaeth vn I ein h ysgol ion fod ym ddim ond colled ymhab yetyr. Talwn, .fel trethdalwyr gylkigau i rai ewydidogion, megis meddygon, etc..—talwn ewydidogion, megis meddygon, etc..—talwn gvflogau anferth wrth v caimoedd i bob un. Ond gofyner yn SgW,<1 pa fudd sydd i ni. weithwyr tlodion. o'r meddygon a'r swvdd- Myr hyn ? Rhaid dweyd v gellid gwneyd i ffwrdd a'u swydd a rhoi eu cyflogau, a'u troi yn addysg wiriomeddol i blentyn v ty Ibadi a chwech o blant. Pa fwdd i mi syefd ben teulu tlawd, yw cael papur o'r yn dwevd am wendidau y plentyn yn iechydol, heb gael hefyd ffisig ar eu cvfer"? Aiff yr holl our am ddweyd, ac nid dim arall. Yr ydys wedi bod I yn gwrando wrth lawer i ysgol mewn tref a gwlad, gwrando ar y plaint pan font yn myned trwy y "music." Wrth gwrs, y mae'n I gyetil petthag a ellir ddisgwyl oddiax law- yr < ysgolfeistr—v gyvr hwrnw sydd ym cael ei ad dysgu i udru poll) peth, ac yna yn g wneyd pob peth tyn ol yr "haird rules" technical, neu beirianol fel v'i haddysgwyd. Nis gall ysgol- feistr mwy na dyn ai-all fod yn enedigol da!- entog air Ibob oelf." Wrth wrando ar y "music" yn ami, y mae mor beuuannol a di awen a phe baech yn sefyll ar ffordd fawr yn Kin- mel Park, ac yn gwrando brefiad yr "officer" yn disgyblu'r bechgyn i "wnevd gwaedgwai. pc yn gwrando swn tnaed a chlick igyminau'r "hogia" yn cyd-fynd a'u giiydd. Hyn a dd'wedwn, 05 am ddysgu cerddoriaeth a chaii ar gost y dreth, gofaler am enaid cerddgar i ddeclireu yn yr athraw, nes v coder enieidiau y plaait- i fyd can a chvc%ord gwir gerddor- iaeth, ac nid ryw "dymbarines" a "cblapars" neu os myner "efydd~yn eeinio neu symbal yn tincian," fel ag a glywir yn fynych yn dod trwy ffenesti'i'r ysgolion ddydd gwaith. Beth feddyliai po.bol g.wspa« yr Eifl a Lleyn o wneyd "band" o Iblant yr ysgol? Peth mor hawdd a cuasai pe yr eid ati y ffordd iawn. Ofnwn nad yw ein plant, er pob .cost mewn addysg gyhoeddus. ha-nner. nac yc.hwaith chwarter mor ddisgybledig ar gyfer bywyd cyffredin ag ydyw plant cenhedloedd a gvfrifir yn llai diwylliedig na ni. gwir ywd yavnt i'w cysnharu mewn llawer ffoi'dd. Nid ydn-,rn yn meddwl y 'cymerir sylw neilltuol o deithi arbe^.nig meddyliau yr athrawon. psn dan ddisgyblaeth eu umnam ar g,f,,er eu gwaith. Ceir antibell un vn gerddgar. y Hail yn inrddonc!, y Hall vn rhifj'ddwr. etc.. na- turiol. Pe y cymerid mantais ar natur yn narpariaeth ein 'hathrawon, gellid felly gael staff ardderchog o "specialists ym mhob t'ui- »en, ac yna eu symud i roi gwersi yn eu llin- ellau o yssol i ysgol yn ddyddiol fel bo r galw. A darfvddai am y .peiriantweh a gwrfnidog- aeth fililoraidd v ga.nsan. Rhaid i dalent ei lie i feithirm talentau ieuainc. Ond, pell yw'r dvdd ni a ofnwn, y gwellr dim tebygJ hvn yn cym,eryd kll,e, oherwydd y mae PO t) peth yn rnvnd ac yn dod wrtn Ifesur a rheol "red tape"" a swyddwvr yn oael eu gosod i'w gwaitb trwy wyrthiau'r "wire pulling" mewn •byd ac eglwvs. Gwarcliod ni. werir. y mae dv gaethiwed i aros hyd oni byddi di dy hun yn tain pvlw i'r a.frad mawr sydd yng'gwn- euthuriad dy gadwynau. CaeL. well plant oth I ysgolion ne rboit y lie priodol 1 dale-ntau na- j turiol. Dtatblvgai enaid ec nid peiriantaetn. —J.T.W. |

MORFA bvchan COLLEDION GW.RAIG WEDDW.—Tua j dwv flynedd yn oi oollodd Mrs Jones. Ty I Newvdd, ei phriod ar ol gwaeledd maith a phoeiius. Diwrnod cyn y cynhebrwng bu farw buwch laethog vn svdvn. Y Hynedtd collwyd caseg dda. Eleni difethwyd enwd pytatws Mrs ^Tories, gwerth 50p. n'r mis hwn bu farw ceffvl iddi. Y mae iddi wyth o blant. Nis crallant vmda.ro vn y byd heb help caredig- kin Derbvnir >rwfraniadau gan y Parch Griffith Parrv. Borthygest; Parcb W. Ro^s Hughes, eto; neu Mr. W. D. Jones, ysgol- feistr. Alorfa Byv-han.

f I SUMMER LASSITUDE I Who during & prolonged spell of dry not summer weather has not e^peiienced 1. ee. in.fr of lassitude, languor, and nstlessr.ei;, which seems to take ail the snap out of one. At such times even ordinary ever.. da\ duties seem trving and irksome you probably fee. peeyish 'and irritable witnout reai reason and mere trifles upset >ou. T+. t.o a.'iv that if you wnc m vigorous health you would not 1^ so affected, because yotir strength should equal to nh demands made on yor constitution by the crunatic con- ditions. Now the digestive system plays a most im- flortant part in your health and general vejJ- being. Unless you obtain strength and lull nourishment from the fond you eat. the only true source, you cannot, expect to feel or-be well. True, the weather does sometimes affect the organs of digestion—stomach, liver and bowels. At such limes the liver is apt to get lazv and sli.gg.&h. Then it is that im- ■purities frr m imperfect'v dicested food eit-er the blood and produce the tiredness of which vou complain. Mother Sergei's Pvtop needjjy regulates the stomach, invfgorates the ravd stimulates The bowels to natural activity. Your food will then be properlv digested, your blood kent rich and pure by the nourishment it receives. With health renewed and energy restored, lassitude, even on tie most on-oressive d'<1\8, becomes for you a thir,C of the past.

COFIA GWLAD Dd'.i'w lor ein tndau Nefol Dad 0 achub a sajncteiddia'n gwlad Cv dvheadau ni I grisio'th bur ogomant Di. Ei 11 Twr, a'n Ta.rian ar ein taith, A'n T'wysydd fuost oesoedld mait1: Rhoist ein 'calon ddwyfol dan. Ac yn ein genau nefol gan. 0 a tail rvvssr ein- crwain.-il frcd. A iii rlva.g Twvll 'v byd ein calon cadarnha.. A dyro brawf o'th 'Wyllvs Da. 0 Ysbryd Glan 1 na foed i ni Olenni "ond d'Oleuni Di; Ac arwain Bryda.in vn. gytirn I ogoncddu Alab y Dyn. 0 i'.a oh,"em v rhyfedd ddvdd I ninnau ÍYllct o'n Thw^tmau'n rhydd, Ac iino gyda Net a llawr 1m moliant Ei Ddyrcbafael Alawr. JOHN T. JOB. I

3. 3 /|\ R. G. ROOK, I W (Is:e) CpL Devons. Regt. I was badly wound, d in my left arm. and some of the nerves were terribly L injured tn(I exposed. The agony at times was fearful. The shock left me nervous and restless, with poor appetite and unable to get a good night's sleep. Since taking Phosi'erine I have felt a new man with nerves as tough as steel." PTE. W REED, (late) 7th London Regiment. h A fter being a Prisoner of Wz.r for 2 years and 7 months I wa-s in a verv weak condition suid also suffering from nervousness. I was advised to try Phosfcrfne, which I did. After using a few bottles of Phosferine my nerves were fully restored. I can assure yon I am now in the very best of condition, and never felt so well before." /9\ M. WALKER-KNOTT, VJ/ (late) Gunner, R.N. Now that I am demobilised I feel that I must tell you of the wonderful benefit I have received bv the use of Phosferine. My nerves were gone, I could not sleep, and was sent to hospital, but did not receive mu -h benefit. Then I was advised to try Phosferine. I bought a bottle, and am glad to say I felt so much better, I continued taking it until I was completely cured. I could work. and. in fact, do the work of three men." These demobilised soldiers, alike with the many thousands of their comrades, declare that Phosferine alone enables them to do their work efficiently—Phosferine charges their system with the vital force to keep up their effort. When yon require the Best Tonic Medicine, see that yon get n n amv& CEM I ;tJ¡:' PHOSFERilNSE A PROVEN REMEDY FOR Jnflitsnza Neuralgia Lassitude Nerve Shook Nervous Debility Maternity Weaknsw Neuritis BacKaohe Indigestion Premature Decay Faintness Rheumatism Sleeplessness Mental Exhaustion Bram Fag Heac^ihs Exhaustion Loss of Appetite Anaemia Sciatica Phosferine hM a world-wide repute for curing disorders of the nervous system mora completely and speedily and at less cost than any other preparation. SPECIAL SERVICE NOTE TlaaVblilne+tsc tthhe r> '1 ablet f form lb.en; ing l TabletrS, the 1 a.blet form beJDg particularly convenient for men on ACTIVE SERVICE, travellers, etc. It CtI18 be used any time, anywhere, in accurate doses, as no water is required. Th. 3/- tube it. small enough to carry in the pocket und contains doses. Tour sailor or soldier will be the better for Phosferine— send him 1 t.uKp of tablets. ,t Sold by all Chemists. Stores, etc. Prices: Is. 3d.. 3s. and os The 3s size contains nearly four times the Is. 3d. size. I -) ORGE G PILLS ESIAMPL 0 LYTHYRAU A YN DDYDDIOL GAN Bi RCHENOG George's Pile and Gravel Pills Pm* II oa* Sa'.isfc'aij ea Chwefrox £ 4su», 1894. MM fy aawyl fam wedi dvoiuiio arnft! iawsr o i y^rriier.a asoih. ddiolek I phwi u waolod ni obalon am y lleshAd y IL:J.e v:e..L <t-ri.-y.Ci irwy eicb PeJeruvu. T sfl*» yi 73 mlwydd oed. ac y oae yn lia,pus gen ft ddy-w^vd r mae yn teu^k» yn hjz-oC ■> ifcA boeau. Pdodoia aefyma ei biecl-.yd 1 ddau beta, a dsfnyd-io ei g-e ri;i-Ti hi, ee-f yn gyatm*^ drugaredsi yr Aa^lwydd, ac ilch PC! ciiwi yn ail. D>oadeiodd i-oen tfrlawr j. ei cfo«fx am lawer o ftyxiyddoedd, ond tua thaix blynedd ji o pena<-rfynodd blyea^Jd l) CS: Pelenaa ciiwi, a mawr Jeebad a dderbyxiiodd ya anion. Mac- "i gt->u.c yn ivgorwd wait t..w$ am y ilea y mae wedi dsimio, ac yn pariiau i dder;.yn 0 hyu. T6iml..f rwymedigaatib i gyhoeddi hyn er budd ereill. Y-ivy' yr ekLiexuh yn jduiLtP-irt, D. BSYNGN. Coal M LLTTHYfi AKALJj ODDIWRTH Mit. EEYNOi» Hyd-isf 13CX. Anwvl -Syr,—Deng mlynedd yn ol, er fy f&x. yn b'y;n:¿1I:, laws i ddiol-cit'1 chwi am eica Pelentu I-iiiii yr Ail 'No. 2 1 Mae ra;>ia yr. bedrwas; Iugair- a phodair oed, ac yn luwyabaa ie-cbyd d*x P^eiiB-c cl>v i -<hmnw^«dd Ii Arglwydd, yn benai, wrth gwra, ys dy wed Litiiau. — S-iw rf, etc.. U nLTl\OX. Poet-y-C-<?ai4a. Qfws j. Anwyl Syr,—Dyxntisai «-cii h;f.by^a ^yda dioiehjaj*? r,, l.y.r.y er ja~xyv «^S ft fod jn dioddel lei v bu'm i cvn i ;a.i ddvfou *>drrii.bTzdu4 P'-leean •SJodfa.w*' Aw4-' mi GEORGE'S PILE AND GBAVrlL PILLS. I Fijnjcddoedd yn ci, paa lue-wc j-toeaau aiswrioi. yn goxfoi gasi fdfc eraill f 6-i 4d IV! 8o:U daao, neu w. I; cwbl mtaf beithio, a efhredo nnci oedd jfwellb&d i Wdyn P&b-aai y byddwcl- L,c,r y eu* daiMkf. Pan y gwclodd fy sefyllfa uywede-dd mi ..L-.e-u: cyRiydo^as i tne'vn t eilryok as meddy^iiii&siii yn ymyl? Y mae yu r"na.id t cbw: #rytcc-ry-i C-EORGS'^ FELL^, ft iiyrmj tM onwai-tix. Oyrwyd am danynt; ac *<xii i mi va cymsry-i -yw b^drvir gvr&ilb cyfaia y I ryddhad n" neb ei free a. er drwy b o c-u » Tj- i &-i y t^imla-f ( y {M fsl yn iwyddw am aii ym-iflyc ynwyf, ni-G oa? gexiyf or.d ;?c-i r- y blwo»i 3 otrynwyd y arfero-1, nef dwy o No. 1 wrth fjmed i'r fw«ly, a bydd 1- trwyddien ohcurrtc w«I:" gjsr-ii ar fro rvrv y borea- r tri-iucch, oto., j • T. I Gwerth ir y Peleni byd-glodiM hja yn maob Pc*t 174 a 3/2 yr tin.. Y mae y Feddygwiiaetii w«pIW»wt bon i'w obael t~! ffnrf-— ¡ I Ho. 1—George's) Fife end Craeff Pit!? debet No. CO-Goorge's Grauä Piiis (Labi No. 8-Georoe"s Fills for the rites (lfibr./}Gf-tf): RHYBUDD.—ByddwA ofaitoa wrtfc. bryna "pnJ >, j GR^TF«> PILLS" ei-dH W I yn cael y Genui" r- Pills, Mf PELENI 6. iPERCHENOG: E HEORGK, M Rf .S I HIRWAIN, GLAM I .u

Mac haddlu Dethfiburv wedi cymeryd John Turner. 30 mlwydd oed. i'r ddalfa ar y cy- hwddiad o lofruddio ei ferch fach ddeng ■mlwvdd oed. ac hefyd o geifiio llad'd ei wraig I i pciler.tvTi arall pum' mlwydid teed. Derbvniodd y PL-f-li T. 1 von JcmeS, B. ei racd o M. A. gaa Bi'ifysg'xi Rhydychen. yo wythnos ddiweddaf. Wyr 'i'r fliweddar Lfoa vdyw Mr. rc¡tZ:r!1:¡u.ri:\ ar bTn 9 brvd g}Tda*r svmadic-d rrr.o^W: vii Abfirafc^ | Pm-t Talbot.