Yr Herald Cymraeg

POKTMMADOG CBEfBYD MÛDUn. AR DAN.-Fel yr oedd cerbyd inodur niaiWT ac ynddo amryw o ber- sonau yn fiefyll yn High Street, aeth ar dan y dydd o'r blatn. Yr oedd y fflamau yn ynisaebiiu i fyny am tua hanner awr, a llenwid yr awyr gan, fwg du. Ni .feiddiai nob fynd yn agos ato yn heinvydd yr ofnad i'r petrol llrwydro, ond daeth y tan-dditfoddwyr yno yn y .man a llwyddaeant i d-diffoddl 'r tan. I Llwyr ddinystriwyd y cerbyd. Ni wydlCiia be-th a achoeodd y tan. Y BABANOD.—^Yr wythnos ddiweddaf, yn y Neuadd Droiol, rhoddodd pwyllgor y "Cli- uic" de i famau'r plant ac i'r plant a~gymerid &t y meddyg yn y cefydliad. Ar ol hyniny I cyiivvynwyd gwobrwyon gan Mrs Dr. Pierce Jones i'r plant a fuont amlaf dan archwiliad y meddyg. Dyma enwau'r plant: 1, Arvid Bookluna; 2, Ceiridwen Humpihreys; 3, John H. Griffith. Cafodd y rhai oanlynol dystys- grifau mewsi cysylltiad a ohyetiadleuaeth rhag- ar .veiniol >nt'wytddiadnar Llandeimg: Dewi Lloyd HumphreyB, Frank Cane Lewis, Mar- garet J. Williaimis, Sephocia Jones, Ktarthleen ilumphreyB, Walter Green. YR YSGOL SIR.—Dydd Llun eyjiihali-wyd cyfarfod Rheolwyr yr ysgol hon pryd yr ail- ethohvyd Mr. D. 0. M. Roberts yn gadeir- ydd.—Rhfjddwyd yr ysgoloriaethau o&nlymll.. Wynn Ree6, High Street; Sally M. Lloyd, Eiist Avenue Annie Evans, Cefm Peraidd; Robert M. Roberts, Penygarnedd Gwilym G. Jones, Criccieth David Emrys Roberts, High Street; Richard Hughes, Terrace Road; Ed- ward D. Hughes, L'lanystumdwy; Euironwy Pierce, Pciiniorfa; Ivy Theophiliia Evans, Criocieth; BeAAie Lloyd Evans, Tremmdoc, a. Nancy Roberts, Criccieth Ysgoloriaeth Owen Morris Jones, Nell Purnell. Ysgolorraeth Bieese (Os oaniata'r dryeorfa), John Harri Morris, 'Borthygest. Darfu i urr o'r rheolwyr yn gaedig law,, roi ysgoloriaeth. i Ivy Cara- I Ax; Roberta, Dora Street.—Gohiriwyd etoV owestiw-n o gael gwell moddion i gj-nliesu'r —Ar gais y Brenhin caniatawyd wyth- si-r^s yn yohwaneg o v/yjiau i'r plant er cof i<m yr HedchvT). YR HEDDLYS.-Dydd Gwener, cynhal- iwyd yr heddlys, Mr. Jonathan Dsaviee yn y frail air.—iDirwywyd IRdhert Griffith, Glan- aber, iNlant Gwynant, i 5s. am yru deurodur yn y nos heSb oleu. Yr Heddwes H. Thomas oedd y t-yst.—(Rlhwymwyd rhieni bechgyn tyohain oeddynt wedi "bod yn dwyn afalau.— Cafodd 'Robert Jones, Tai Ccchion, Prenteg, ei ddirwyo i 5s. am adael i'w darw fyned i'r ffordd ffl.wr.—Cosodwyd dirwyon fel y oanlyn ar dafarnwyr am droseddu William Hughes, Queen's Hotel, am godi gormod am whisci, lIDs., costau 21s. J S. Griffith, Railway Inn, Criciet,h, am gndi rmod o geiniog am gwrw, SOs., costau 21e. J. Lslop, Marine Hotel, Oricifeth, am godi gormod am "stout," ac am (wdw carden i fyny yn dweyd faidt oedd y prieifiu, 5p., eostnu 21s.; M. Lloyd Jones, White Lion Hotel, Oricieth, am godi ceini-og yn ormod am gwrw, Es., costau 21e.

I Y STREIC YN SWYDD EFROG I I UIWEDDARAF SETLO'R STREIO YNI SWYDD EFROG. Ddydd Gwener, wedi llawer o ymresyimi, llvvyddodd Mr Lloyd George ac arweinwyr y giowyr, i ddod i deierau boddhaol ar y cwee- tiwn o ychwtwiegiad yn y pris yn ol cyfun. I drefn y gosod." iBydd yr ychwanegiad _yn eael ei weidhio yn ol cynllun y "sliding I scale," a golyga i'r giowyr dderbyn un ran o ddeg yn llai nag a ofynwyd ganddynt yng Nghynadledd Keswick, Er fod y giowyr wedi gotyn am godiad o 14.3, ac mewn rhai achoeion wedi cael addewid am hyn, gan y perchenogion, eto, credir y bydd i'r Oelemu nev.yddion gael eu derfbyn ar hyd a lied y wlad vii gyffrodinol. Mae Undeb y Glowyr wedi gwneyd aped arbeiuiig at y gluwyr i ddechreu ar eu gwaith yn ddiymdroi. LLAI 0 DRENAU. Mae trefniadau yn oael eu gwneuthur gan gwrniiiaw y rheilifyrdd i redeg llai o drenau. Er i'r 's t'redc 10 gael ei setlo, y m<w':r ystoc 10 ar hyji t> bryd yn !hynod o isel. OEDI ETO. I Nid yw giowyr swydd Elrog yri prysuro i dderbyn y teierau a gyr.hygiwyd iooynt gan y Llywodraeth ddydd Gwener. Yil, yntaJf oil, dywC(1.,llt, rhaid i'r meistri ioI.fYJl iddynt am gyiiha4 edd a chyfiwyno tel- erau newydd. Wedi hy. ray, rihaid iddynt gyf- hvyno teierau pcllach i seilo (man angihy<!fod&u. Yn uldiIN--nol, lvdd i'r'glowvr ynigynghori a'r holl aclodau drwy- eu cyfrinfaoedd 11001 a der- byn eao .dyfarniad. Felly fe el rhan helaeth o'r wythnos lion heibio cyn y gellir deahreu gweithio. DdydU Sad wm bu i lowyr &iroedd Lam- caster, Oaer, Leicester, a Derby dderbyn telerau'r ILlyvvodiraetih a. dychwelyd at eu gwaitih. CYNGOR DOETH. Mewn araeth yrt Derby ddydd Sachvrn, an- ogodd Mr. J. H. Thomas, A.S. (Yegrifenydd Gwyr y Rheilffordd) \Heithwyr y wlad i beidio defnyddio'r streic yn lle'r balot fel offeryn i gy-rraedd eu hamcanion; ond ar yr un pryd beiau'r Llywodraeth am aros ihyd nes "f gor- fodid hwy cyiu gwneyd dim i gyiarfod a gof- ynion y dynion.

YSGOLORIAETHAUIR SIR Dariun yw'r uchod o Huw F. Roberts (mab Mr a Mrs Roberts, Deusant Cottage, Llan- llyfni), yr hwn sy'n gydnall gyntaf yn arhol- iad yr Ysgol oriiaeithau Sirol yn ir Gaernar. fon. Nid yw ond un-ar-ddeg ced. Efe yw'r I cyntaf i ennill yr anrhydiedd o Ye.-Ol y Oyngor, LJanllyfni.

BWYD A DILLAD Y WERIN I Prisiau'n Codi V wLVfyiiyu7 mae PTisia'a P°P€th yn mvned } dyddiau hym, yn neilltuol felly ddilladau C^ y rhyfel gellii prynu coat" i yn am 1 18s- awr gofynna mas- naonwyi- Nda_llad yng NgJiaernarfon a threfi eraill K-maint a 3p am danynt, a dywedatA nad yw'r defnydd (n'stal. D, HOSANNAU AC ESGIDIAU. RhaSd i'r tlawd gael hosannau ac esgidia-U, ond y mae r cynnyd.8 ymhris y ddau mor tawr jet v miae'n. anodd i wragiedd gweTth- wyr cyffredin gyda thri neu bedwa-r o blant allu prynnu'r un o'r ddau. Beia Mr. Asquith yn un 01 areithiau diweddaf gynllun presen- n01 y wlad hon o fasnachu. Mae digonedd o hosarnmn y-n yr America, apfey gadawai'r Llywodraetn iddynt fod ym byddai'n gylL tadleuaeth unionigyrchol cvdrhwng gwneuth- ur wyr hosannau y wlad hon America. PRjg Y GLO. Problem aaiodd ei deall yw problem v glo ae anodd gwybod sut. y anae Syr Aukland I Geddes yn gwneud ei ffigyrau i fyny. Ym- ddengys ati ol ei ffigyrau ef, mai'r rheswtm am y cynny,dd ym mhris y glo yw'r ffaith fod v giowyr yn gofyrr am rogor a gyflog. Ond yr hyn y methwn ei ddeall ydyw srut ry mae'r America, yn gallu gwertfnu elo yn rhatadh yn Ffrainc nes gell y w]«d hon ei wn^iid a hynny yn wynob y ffaith fod saion, cyflog y glowr America^ioidd yn uwch na'r safon yn v wlad hatr ihyd yn oed o dan Adroddiad Sankey? PRIS BACWN. Gwerthir bacwn heddyw yn 01 Es 6c y pwya. Ei bris cyn y rhyfel fyddai 10c y pwys, a gellid prynnu rbacwn Danisli jgoreu am yr un bris. Dvwed masnachwyr heddyw nas all- ent gael baewn Danish y Llywodraeth. Y mae pris hwnnw wrth gwrs wedi myned i fynv yn Denmarc fel prtr pob- peth arail, ond amheua llawer o fasnachwyr a ellir ei werthu yn y wlad hon heddyw am 1 2s v pwyB. PRIS YrR YMENYN. Ni wyddom a oes gwirionedd yn v si fod yr yjnenyn, yn anyned i godi eto. iDywed rhai y | geill yr ymenyn fyned i fyny i 5s y pwys J at y gaeaf nesaf. Bydd hyn, wrth gwrs, tu 1 allan i allu'r tlawd i'w gael. J allan i aJlu'rtl.a.¿ i'w gael.

i MARCHNADOEDD j CAERNARFON, dydd Sadwrn.—Ymenyn, cyfanwerthol, 2s 5|c y pwys manwerthol, Es 6c; wvau, 33s 9c yr 120 (pris pacio). DliNBYTH. dydd -Mercher.-Ffowls, 8s i 12s v cwpl; liwyaid, 146 i 16is y cwpl; wyau, 3gc i 4c yr un; ymenyn. ffres, 2s 3 £ c i 2b 3|c y pwys; ymenyn hallt (tybiau bach), 2s l|c i 2s 3c y p-wys; "biff, Is 2c i 2s y pwys; my ton, Is i Is 10c y pwys; lamlb, I; i Is 10c y pwys; moch tewion, 2is y scor; pore, Is 5c i Is lOc y pwys; cwningod, 8c y pwys. LLA-NGEFNI, dydd Iau.—Y'menyn, 2s 6c y pwys; wyau, 3e 6c y dwsin cywion ieir, 5s i 6s; hwyaid, 6e i 7s 6c; moch bach, ychydig o ofvn. ¡P¡WiLLHELI, dydd Mercher.—Ymenyn, 2* 3c y pwys, cyfanwerthol; wyau, 33.s 9c yr 120. cyfanwerthol: pytatws, 3c y pwys, moch, 3p 5s i 3p IBs. i

Smart Thrifty Buyers are Saving at ou-r "Great Opportunity" SALK. i I Wartskl's Great Opportunity' SAI. F &-d Further Reductions! STILL further Sweeping Redeo- tions are made at our Sale V sure a-beolute clearance. The sat "slow tion of our Custowleris is daily testify- jng to the great popularity of this "Great Opportunity" SALE. ^j^TE are now- offering Bargain* thaJk cannot be Repeated. Prioes this Winter are going to be much higher. The things we offer are in such good taste that they are certain, to fa* a Vogue Next Season—so buy bow at oiir Sa-le-and Save Money. Astonishing Red-uctiom FROCK BARGAINS. 20 SILK FROCKS in various fash- ionable and practical styles, marked for regular sale at to 5 Gn*. 00m to clear at 45/ 11 Handsomely Tailored GOAT FROCKS in fine materials, priced 85 to 12 Giis. For clearance fVt £5. 3 E.^uisite Model AFTERNOON FBOOKS in Georgette and Chajiaeuat lsid out for L5. 30 Useful and Summery WASH FROCKS in Gauzy V oiles and Zephyrs, originally 48'9 to 65, to clear at 2D,i. 100 Otlier Frocis and Goat Frocks, including the remaind^ of our Exhibi- tion purohofj cheap for rapid cleaft ance. COSTUME BARGADNS. 50 KOMKSPUN COSTUMES, this Season's perfectly tailored sty lee eu light aaid dark pure wool ttwoeds. checks and heathers, regular price to lo. uor k clearanoe at 90/ These Costumes make ideaJ hard wear .holiday and Coif Suits. 3D iJavy Cbai-Lng 8 ERGE COS- TCMES plain tai. ore J styles and trimmed smartly with Silk TriooTtte priced 9 offered to clear at L5- 24 RniiTcOcits, in Trench, full fitA-ing and the -(Ar.iona.'ble Cape Stylea, W clear at 33 I serul Black and While Check Tweed Holiday- Skin-, ideal witjr Jumppry. value 45/ To clear -c. Large W hil-s Ainmal Shape Collar. Mason's Pri*. ?, 2S Guinea*, cow off("Tt><1 for £10. A quantity of rkm Skur.i: Collars ui Muff <1: Special Bargains Prioe8. Seal C0'.L. with Jorge Nm.ti-.ral Opprseam Ooi Satin, Seasiai a l^rioe, 35 G:i- £18. Others equally -rh^.ap. 50 M uel Blouses ii: r m- Varaoas materials and fc-tyles, marked 3-j Gas. to 5.z Grsv (..•iTerc-d toO elar*- ai 401-. 15 Golvnred Voile at 1. 60 Cot-Uri (/eorgett« in at- ttac-Mve ^iirt Siylyp. redded uO Wf-. A Special Offers. BEAT- NT/CKLEIT :;UCAIN8", 50 C. :-c- TuTquois-e at 2/^ 6C F,y.h Bead Neckioi# difiee- exit, rr nilariy 15'9 to 2 10/ T ¥Vartslas? d s i1. Iii 'I. By the Cathedral :Y h}' '-¿.'I *£- Q.J. BangoF, 'Phoijo 91 io sJ! i i

MYNYTWO GOHIPJO. D(,all,%vii foa y te y 'bwriad- wyd ei roi i blaait Foelgran gan Mr. Lloyd Edwards wedi ei ohirio.

z-, PWULHELt BANFiRT.—-Ehaiiodd Mr. jJavid Jones, Meirion House, oddeutu cant o faneri i blant y dref ddiwr.nod dathlu heddwch. RHODD.—'Iihagojvl iawin v gwnaetih perch- enogion Chware] yr Imbil.1 gyda'r gweithwyT yn go-f am rJdvdid dathliad heddweh, sef ihrddi rhodd o bunt i bob un o'u gweith- ■wyr. CYWIRIAD.— Drwy arnryiueedd llithrodd eav; Mr. T. J. rr i fewn yn ein rhif- yn diw'eddaif fel im oedd yn ategu y cynygiad ym Mwrdd y Q'v.'archeidwaid ar fod i Miss "Pughe Jones barliau yn ei swydd. Enw Mr W. G. Davies, Llanatlihaiarn, ddylasai fod yn ei It". CERDDOROL.Y mne clod i Miss E. Mor anedd Jones, njercii Capt-en a Mrs Jones, Langdale. South Beaoh, am fyned yrr Uwydd- ianus yn Clangor yr wythnos o'r blaen gydag arholiad rhagbaratoawl y Trinity College of Music. LlurHki.ii!. Afir,- Edith Jones, Aber kin H()Tle fn'n ci haddvsgu. I DEWIS SWYDDOGION.—Yng Nghyfar- fod Y.<v?ol Dosbarth Pwllheli a (gynhaliwyd yn Trevor dev.-ipwyd v .ewyddogion a ganlyn Llywvdd. Mr. D.' C. Evans, Pwllheli; is- iywydd., Mr. H. Roberts, Aborerch; ysgrif- enydd, Mr. D. C. Owen, Brynibachau; try- fiorydd, Mr. K 0. Parry, Trefor; ysgrifen- yid y tgvimriiifa, Mr. T. O. Williams, Pwll- ho'i. CYMGH'RATR Y CF-NHEDIjOEDD.—Nos Fnwrth. yn v Norndd Drdol, cynihaliwyd cyf- i.v"od' ■c* ho>xidu> i hyrwyddo Cvnghrair y Cen- nedloetld ac i setydn canpren o'r cvfryw Gyn- «or vn v drof. Cafwyd aunerchiadau gan M<>jor W»eldo:r. D.S.O..Pn.rc.h Conway Prit- chard, a Mr. 0. R. Û.el1. Llvwvddwyd irfin Proff. Phillip, M.A. Pai-iwyd i'fefydlu ean<Te:i vn v dref. RFIAT YMADAWOL.—Nos Lun, yng Nghapel Salem, cynhalhvyd seiat ymad^wol i'r P<\rch 'Br^ffeAwr fn'n gwvlied praidd ac yn llafurio ya eu mysg am vsbaid « amser. Fel y g',V)-r ein lluaws darllenwyr "nd y srwr da. whod v/edi bnd1 yn cynnal cyT- ddau d.rwy'r gauaf div. odrlaf er -cyfoethocri meddyliaui ein pobl ieuain-c. ac yn sicr ddi- trw yr oeddvm yn wTth draed y Gam- aliel hwn. Arwerniodd .ni i Wfevdd gwell- tog yr Yegrythyrau, ac fel pob dy? gawdwr j •Dnwr yn gnlhi.dvfod a phvnci.w anhawdd a dyrus hvd f.t ein troed. Gwledd nr arlwy odiricfh eawgom ol], LLYS YR; Y'NADONT.—DvrJd Merchev, "■<<"Hron Mr. J. G. Jones (vrT y gadair). ac PTrill. cyh^ddwyd Hu<rh Willi a.Tns. Brvnfad- | arn, ThmLeris, can yr IT v.- -h Arol y gy<Jd Tho- nns o IW "11 tra yrp-t ngofal v^odur. Hefvd. icvhTxldv.vd R. Williams. Ponvitia<<. Llnrfberip. o fod vn foodw. Nid yr 1m o'r dd-i. Dirwywvd Hugh Wi'llin.ms i ?p nr R. XTillnims i 10s. Vr Heddv-as Evans. Moj-1"-?. a F. Bough. Penynarr. Morfa o qxier ?nwedr,l'fl.—Ymidd'an-f^odd Mr. JI' ,r ei 1"1\n. Rh^-vmwvd ,f i'r svTm o r.p am chwe' mis i fradw'r h^d" ac i GWLFDT).—Dv^il cA'f'ioeddi ^^dd"-cb rVnddw^d1 da.n liryd o fwvd p the i dd^ilinid v tlotv gaTi v Gwnr€iieid">,d. a II:wllt. i hriS ron (ran Mr. R. ,Toth><». Fd»vrn hefvd. tvbnoco n Tnoh^ion. Phodd-vM Mr. R..Tnl1 (" n'r iMeddvg ^Vyrwnw G" t,1, eu inreippi'-iW^sb vr n- •?vlchiad. Dtj. c-enr>\Tn weled fod dfddordeb "ni oael i T'-rrnprvd tti v deiliaid fel nc- i'w cy^turo a -a didlanu, er oeisio g^Tncud y lie y maent ym aros ynddo mor debyg i gaxtref ag y byado modd. Da gennym ddeall hefyd fod y swyddogion yn fawr eu parch gin- y deiliaid oil- Bendith a ddnmo'r sefydliad da hwn. BRIODAS.—Dydd Llun yn TSglwys Llan- armon, uuwyd mewn glan ibriodaB Private Char lei iRaiijdell Cl&rke, Llundain, a Miss Mary Elizabeth Jones, Tyddyn Ffeltiwr, Rhosfawr. Gwasaniaethwyd ar yr achlysuf gan y Parch M'IJ. Davids, Rheithor, Llanar- mon. Y gwas oedd Lasice-Corporail TTarry Rk'hjfird, Roberts, 2, Madoc Street, Four- CToasee. a'r forwyn Miss Jane iRoberts, Ty- ddynromsn, Fourcrosses. Yr oedd yn bresen- nol yn y "briodas Miss Ella Thomas, Bwltihy- ffordd; a Mr. Johmi Richard Jones, Tyddyn FfeltiwT, a Mrs Saralh Roberts, Ty'r Gof. FourcrosSes. Wedi mwvnihau Iwreufwyd bLa.si»s yn 'Nhyddyn Ffeltiwr ymadawodd y pa.r ieuanc gyda'r modur am Gaemarfcxn. a thTouliasant eu mis rnel ym Mhorthdinorwig. Fel hyn y caroodd heni gyfaill iddyiit:- D.:1U yn cyduno Mewn ien gwlwm mrch;- Charles a'.i hoff Ferl- Cyn myn'd yn (hen ferch. Bondith ddilyig) J Eu hywyd drr-y'r ibyd, Ac aelwyd gys-urus I A gaftont bob pryd. rr.Gwerthwyd mewn ar- "werthiant ym MJiwlliieli, ddydd Merdier, yr hon a gynlialiwyd gan y Mri. Robert Parry a'i Feibion yn N'gwesty'r Goron, Maes-y-cwn, Iiianeelhaiarn, am y iwm o 1710p. Yr oedd yn 64 o aceri, a Mr. H. (0. Darbishire, gor. uchwyliwr Ohwarel Trefor, oedd y prynwr. YSIWAIN N AINIHORiON. —Da gennym gael llongyfiarch Mr. 0. H. Lloyd .Edwards, Y.H., Nantioron, ar ei benodiad gan y Breil:in yn Is-naglaw (Deputy lieutenant) dros Sir Gaer- narfon. iBoneddwT hynaws a hynod ddi- rddres yw'r yswain, a deallwn mai efe a roddodd ddefnydd tan ar ben Foel Mynytho, ddydd dathliad heddweih. Yr yswain ei hun oedd yn gollwng y tan gwyllt allan nee yr oeddynt i'w gweled yn harddu pob man yn yr ardaloedd cyfagos. Diaeth oddeutu dwy fil oböbl o bdb rhan o Leyn at y Foel y nos- waith hon. Dyma "Westminster" pen draw y byd wedi cydgyfarfod am un noson er talu gwaredigneth i'r dydd mawr pwysig o ddath- lu heddwoh, a pharch i un ? deuluoedd mwyaf parohus y wlad oedd yn eu cynrydiioli ym mherson yr yswain. Ilihaid nas gallai llawer gyrraedd adref hyd oriau man y bo-reu ar gyfrif y pellder mawr oeddynt wedi ddod. Unwaith mewn hanes, unwaith mewn cen- hedlaeth, ac unwnith am byth. Da. iawn Lleyn. TIOMIMY'—Dynat enw teuluaidd yn y dref, yn en we dig yn myd pecyn a llythyr, yn ogyatial a gwen siriol, drwy y blynyddau, neu fel yr adiiibyddir af yn fisyaf cyffredin, "Tommy Car Post." IMae pawfo ar y ffordd yn ei nabod ar gyfrif ei gymiwynasgarwch a'i ewyllys da i bawb o bell ac agos, ao os na bydd yr "Herald" yn dyfod yn ei adeg drwy adwyau Lleyn fe fydd pob myniawyd yng ngweithdy'r crydd, a phob cun yng ngweith- dy'r saer yn harod i fynd i .ryfel gyda. "Tommy," ac ef, druan, gaiff y had yn was- tad. Ond toydd gwen "Tommy" yn tynu goreu'r cyfryw allan nes anghofio y myniawyd a'r cun, a choroni "Tommy" yn frenin y byddont wrth wrando'r newryddion diwedd. araf fydd yn ei gael oddiar lorpiau y try- phlith cargo fydd yn gorphwys ar ei olwyn- ion. Y mae yn hwylus ryfeddol fel bwrdd cegin i ddal pobpeth ac yn aberthu ei fywyd i'r cyhoedd. Poibl y parlwr gan mwyaf fydd yn eu clinad goTeu a'u cufifs gwynion yn yfed awel iach a balmaidd (Lleyn. Pa faint o sylw y mae dynion o'r foth yn gael gan gymdeith. as, a chan ardalwyr y dyddiau hyn ? Ctewcli W),(bod ymhellach ymlaen os na bydd Tommy yn chwyrnu arnaf am gymeryd yr hyfdra pre- sennol, ond nid wyf yn credu y medrai c/hwymu rhyw iawer gan mor garedig ei ysbryd y mae, ao yn dod o hen ggnff tawel a boneddigaidd. MANION.—Y dydd1 o'r blaen yr oedd dau yn cvfarch eu gilydd fel y oaiiljn:—"Bore L- mte'n bur dleg." Pryd yr atebwyd: "I rodio unrhyw adeg." Ac yr oeddym yai medd- wl mai diddorol iawn fuasai gwybod pwy yw avrdwr y ddwy linell-Pwy yn well na Bro- then am ddyfod o hyd i bethau tebyg i'r I uchod, ac os caiff fymd -ar y cyfryw, does mo'i debyg am ennill y -gamp.—'Yr oen yn dysgu'r daafad bori," ydyw password y dref y dyddiau hyn.Beth pe cawn draethawd gaii /1 ben wr o'r wlad lrjJo? Fe fuasai yn befell di- gon diddorol ar gyTfrif ysbryd ieuanc yr oes! 'I —'Does mo well y llythyr-gludwyr am hwyl y dyddiau hyn. Pa- ran ai hwy ai ynbe gweith- wyr gorsaf y rheilffordd all1 an-fim allan fwl- edau oreu?—Pe byddai i long-awvr fod yn ymyl ar ami i adeg ao i'w philot gly.wed 'y sgwrs, buMi'll sicr o'u cario drwy'r entyrch i igyfeiriad y brif-ddinas. Ac fe ai Pwllheli yn enwog fel Criccieth wedi Ihynny.—Bvddwn yn syllu weithiau ar turn-out John Jones y town porter. Y mae'I' cerbyd ysgafin a'r pony I bach yn hwyKie ryfeddol i'r dieithriaid. Gre- dwn Ibydd raid iddo gael cerbyd arall, os yr pet-hau yn mlacn fel ag y maent y dydd- te* hyn.—Yn ol pob golwg fe fydd y tymor eleni yn f-wr llwyddianus nag erioed. Y mae pob ty ym oael 'ei lamw a dieithriaid yn gyflym ryfeddol. Jihlbyn yr wythnos nesaf, fe fydd poh ty yn y South Beach a'r West End wedi eu ilanw ac y mae tai yr hen dref yn brvsur gael eu lrernwi.—'Uresyn lod y merched ieu- ainc Cymreig hardd ym brysur y dyddiau hyn yi oeisio tynu Caste 11 y Gymraeg i lawr. Hen wich garw yn yr olwyn ydyw hon a hynjiy yn ddiangem.rha!5d, hob yr un Sais yn y cwmnri ar y pryd. Cawsent faddeuaut pe Ibyddai raid iddynt wneud hyny o dan stmgylchiadau neill- duol ond yn ddiaehos rhaid dyfod a'r ordd nwch eu pennan. I

RHIW IJLSHff* OiFFEERIAD.—Deallwn erbyn hyn mai'r Parch. Griffith Williams, Penmon, Mon, I ydyw offeiriad newydd y plwyf, fel olynydd i'r diweddRr Barch. D. Sinnett Jones. Brodor ydyw a Mynytho, Lleyn. Mawr hyderwn y bydd arddeliad ar ei weinidogaeth ac y bydd yn hapus yn ein plith. AD'RiEIF.—Y dyddiau diweddaf ymwelodd y rhai canlynol a'u cartrefl.Pte. Griffith Jones, Moelwyn View, o Frongoch; Mr. Griffith Owen, Meillionydd, o Wrecsam. ) Hefyd Rifleman Bob. Jones, Bryn Moria, yr hwn a fu'n gwasanaetliu ei wlad yn yr India am dair blynedd. Oafodd ymosodiad trwm j o'r malaria. Eirys ar hyn o bryd yn yr ys- ¡ Ibyty yn Lerpwl. lDymunwn iddo lwyr well- had buan. j

AMCANGYFRIF Y GOST 0 GODI Y GLO I Mewn atebiad i gvvestiwn a ofynwyu i Syr I Auckland Geddes yn y Senedd yi-gl'ivl.-M y gost o am godi 192 miUwn o dunelli o lo am y flwvckiyn yn d:w»" pienaf 16ed, ,1920, dywedodd. ei fod yn ffwnevd v swm i fvnv fei ca.nLvn :— Llafur £ 210.250.003 Coed a. Stores. £34.500.000 I Costau era ill £ 13,000,000 li.oyalties. Elw i'r .Meistri £ 22.50u.COO Iawn-dal i Weithwyr £ 3.0COiOOO Niwed i'r pyllau .I OW,CCC) S win wrth gefn ar .gyfer costau ychwanegol, etc £ 1,000,0C0 Yn ychwanegol at gust I:afur,'tnaid fyddai I rhoi swm yn y cyflcgam o dan adroddiad San- key, a chymervd hefyd i ystyriaeth y faitli, fod oddeutu 153.000 o lowyr ychwanegol yn gv,-eithio yn v ovllau i fyny i fis Ebrill, 19i9. | A chymeryd fod amcangj'frif cylflog pob glowr yn .£.3 yr wythnos, golygai hyn swm ychwan- egol o R,30,000,000 y flwyddyn, a rhaid eao gymeryd i ystyriaeth, fod oddeutu 15,000 yn ychwanegol wedi dechreu gweithio yn y pyllau rhwng Ebrill 25ain a mis Mehefin.

Yn.g Nehemaes Bay, Mon, ddydd Mercher, CYI;lh,.tltiood Mr. Joihn Owen. Dirprwvwr dros Gymru o dan Fwrdd Amaethyddiaeth, ym- cnviiiad o dan Ddeddf y Maniddaliadau, 1903, i wrthwynebiad Mr. Griffith J. Roberts, pero'imo.fr Croanlech, i werthu'r ffenm yn or- fodol i Bwyllgor Maai ddal iadau Cyngor Sir }J (1 1.. Yrnddiriijo^odd Mr. Walter Jones, Clerc, a Gynsror Sir Mon, dros v Cyngor, Mr. Trevor Roberts dros v nerchenog, a Mr. W. R. Jones dr-"s y prvnwyr. Gwranda'wyd amryw o dystion, 1

"Y BtlRNIAD" AM MEHFFiN I'r darUenydd cyffredin yr ysgrif fwyaf diddorol yw'r gyntaf, sef, "Oedfa Olaf Richard L-loyd"-eiN-yt;lir y Prif Weinidog a •bugail Eglwys Berea, Ci'icieth. Urddvvyd ef ar y I8fed o Ebril], 11869, blwyddyn y Diwyg- iad Mawr. Disgrifiad o oedia ydyw a gy- merodd le ar Ohwefror lile"g, 19-7-Sul gae- afol, hyllig ac oer, ond yr oedd nifer da wedi ymgynnull ym (Merea. Oymerodd y gwr mawr hwn yn deetyn y prydnawn hwnnw y 'bed wared d adnod o'r drydedd Salm ar hugain, "Ie, pe rhodiwn ar hyd glyn cysgod augau, nid ofnaf niwod, canys yr wyt ti gyda. mi; dy wialen a'th ffon a'm cysuraat." Dywed yr ysgrifennydd ei fod yn amhosibl imewn disgrifiad oer gytfleu syniad priodol am ysgafnder a thynerwch y eyffyrddiadau a nodweddai'r bregeth, ac o s-wyn a nerth yr hytiwdle-dd yr ymgollai'r pregethwr ynddo o bryd i bryd. Ysgrif ddarllenadwy iaiwn ydyw hon. Wed'yn cawn ysgrif ar "Olion y Cymro yn Iwerddon," gan. Oeile O'Rahilly. Yna annerchiad crefyddol a dmddodwyd gerbron Oymdeithas Mabinogion Albertawe gan y parch. R. S. Rogers ar Genedlaeth- olaeb yng ngoleuni Llyfr Jona." "Yn anifodus y mae ffurf y genadwri," meddai, w yn euddio'i gwirionedd hi, a dynion wedi'u llvncu fel Jona ei hun gan y pysgodyn. Y mae'r nelb a fynno daflu cerrig at y Bei'bl yn troi naill ai at tysgodyn Jona neu asyn Balam, gan farrra iddo ddinistrio Beiibl a direfydd yn unig drwy son am danynt. Jferddoniajeth yw hane» y pysgodyn; ond ymddengys hynny'n smaJa, darn o gelfi'r llwyfan ydyw. Y ddrama ey'n (bwysig. !Nid amcan Llyfr Jona yw profi'r goruwchnaturiol ond profi helaethrwydd ac effeithiolrwydd gras Duw; profi nad Duw Jona'n unig vvr Ef, ond Duw Ninefe hefyd, nad Duw Israel, ond Duw byd." Ar "Gywyddau'r ychwanegiad at woi-tb Dafydd Ap Gwilym" yr ysgrifenir gan Mr. G. J. Williams, Ooleg Alberystwyth. Ohwe' phennill i'r "Tyddynwyr," gan y Proffeswr W. J. Gruffvdd, ydyw'y peth nesaf. Stori, t "G-wynt y Dwyrain," gan Tomi Sarah Jones o ysgrifbin y Parch. K. Tegla Davies, sy'n dilyn, ac y mae'n ddoniol dros ben. j I ddiweddu oeir Nodiedau Ieithyddol gan MI. T. Gwynn Jones ac Adolygiadau ganddo cf yn ogystal a'r PrifathTo Thomas Rees, Bangior, a'r Dr. Maurice Jones, Henley-on- Thames. Ma^'n rhifyn rhagorol drwyddo, a choir tamaid i oglais pob tafiod ynddo'n sicr.

CYBUDDIAD 0 LABRATA DEFAID Mam a'i Mab Gerbroa yr Ynadon Yn Yruwllys Uaernarion, iddyd<3 Sadwl-ii. geiwon Mr. Wynaue V\ illiarnti ac ynadon ereiU, cy'huddwyd gwraag weddw o'r enw Aim VY ilaams, iydd«yn y xieit'h, -Bontnewydd, 1 iruub, YVillie Hughes, o'r un He, o lad- r^ta tM; oen. ErlynwyxTar ran yr Iheddlu gan Air. W. R. Hughes. Y n ol V.erlyiiiid yimddengys fod Thomas .J)11ll V,' ijL £ amr>, -3, j.\?,,y:n iiyfryd Terrace, Ourmel, w,' d' pryivuu dafad ac oen gan Wiil- liain Thomas Williams Penybwlch Bacih, Car- mel., Ar y 5ed o thrill collodd y ddafad a'r oen odduir y niynydd. Gwnaeth yinholiad yn ei cjliylcn, a rho iiysbysiad yn un o'r papurau Cymraeg. Y mhen oddeutu tair wythaics ciy- Ni-odd fod dafad ac oeai yn Tyddyn y iierth, ai aetii yno i wneud yanholiau. Wedi siarad gyda Mrs Hughes dywedodd y diweddaf fod yno ddaiad ond dim oen. Yr oedd yn y g.adlas dair o ddefaid a thri oen. onid nid oeddynt yn perthyn' i'r gyhuddedig. Pan oedd Williams ar iin cyclicy,n gartref canfu oen, ac adnabyddodd eti fel ei eiddo ef. Yr oedd rhioi o iiono wedi ei gueifio a marciau ychwanegol wedi eu dodi arno. Aeth oddi- yno gyda'r oen. Yn yr hwyr d.rachein, aetih Williams vnghyd a.ï darl a'r dyn y pryn:wyd y ddafad ganddo i'r lie. Y tro hwn addef- odd y ,bachgen, sef mab y gyh-uddaedig, fod y dda'fiKl, wedi marw. Aethaat i'r shed lie yr oedd, a gwelsant fod rhan ohoni wedi eu cneifio, ac fod marciau ychwanegol- wedi eu dodd ami. Mewn aitbiad i ofyniad dywed- odd y bachgen fod y ddafad dod i'r tir o iineil y Narrow Guage ac iddi farw yn y cae. PendeTfvllixyd er anwyn .a.ri.bed belynt pellach fod i Miv Hughes dalu am y ddafad a'r 6wiii a ofynwyd oedd 2:p. Gan na ddarfu i'r g} huddiedig yr ariaa fel yi- addaw- odd aeth Williams, y i hys-bysu'r heddgcidwad a'r diwrnod yr aeih yr ;hodd- geidwaid Williams o'r Grcesk.n i'r tv. yr oedd hii'vau'n'unfon yr arian drwy r. po?l i'r perch- enrrg. Dywedodd tyT -f-ic-ldwis Vv ;iiuuu8 idUo dai,1, yinweliad a Thyddyn y Berth ar y 16fed o'r mis diweddaf i v eled y dd u;Vi oedd wedi many. 'Hysbysjodd Mrs Hughes ef ei bod wedi anfou y sw.u o 2p a dalu am y dda- fad er mwyn osgoi helynt. AtSdefcdd y bach- ge.11 Wl CV) mai of a ddarfu fnrcio'r ddafad a'r oen. yc,!iw yr IT odd w.is i'r cyhrtdd- iedig addef wrtho fod Willie weidi dyfod a dafad ac oen yno o rhyv. le. Guflymodd iddo ymha lo y cafodd I)yv,iviodd 1-iitau ei fod wedi eu pry.nnu avn 'ium' swllt o¡;¡] nad •oedd wtdi talu am darnyiit. Rhoddwvd tystiolaetn hynny gan y ddirfynydd Arm ITug'lMrv. Dy*ed</dH. na, fcddai ddefaid ei hun, ond d.es'aid eraill grwvdro ar v tir. Svhvodd ar 'Ledair olhon- ynt. oddeutu pytliefnos cyn i T. J. Williams •lio'i ei ddefaid ei hun. Bu'" dda-fad a hawlia.i Williams !IriAl- m' v y .iiwrnod cyrt iddo ef ddyfod yno, a oi hysger- bwd i adeilad fel ag y g.>]]id ei arohwilio gan pwv bysmag a ddeunii i Ivii yn aghylcih y ddafad. Gwad^dd yr. br\r.t <dd;:rfod iddi ladrata'r ddafad yraa -"r» din; liyd Tal- odd .hi yr arian i Willi mm •am ei fod ef yn haeru mai ei bn!i W o-?dd rod v ddafad wedi llewygn. ond nid ei bai hi oedd o gv.bl. Mewn atebiad i'r cyhnddir.d d"Wi?d0dd y 'bfchser. "Wneis i m'i dvryn hi d'i0d droe- odd i'r lie a wnaeth." Trnddodwvd y ddau i .,r..1] t'11 pravf yn y r»wdly8vChwartero!, a ohardr.i.-rryd cneich* iafott.

TYDWElLTOG. I Trefnw^-d i gynnal gwaeanaeth yn Eglwys St. Cwyfan y bore, a Chapel M.C. y pryd- nawn a'r noa. 0 3 i 6 o'r glocii parotowyd te yn yr hen ysgol. Derbyniwyd Thoddion. o bob cyfeiriad, a theimla'r pwyllgor yn ddi- olchgar. Anfooiwyd 3p. gan y Cap ten Wynne lFinch, a swllt newydd i bob un o ibktnt yr ysgol gan Mrs. Wynne Finch. Daeth plant yr ysgol, yn.cael eu h or wain gan y Prifathro Jones a'r staff, gan orymdeithio drwy'r pen- tref. Eisteddodd 300 wrth y byrddau. Yr oedd cynulliadau lluosog yn y cyfarrodydd crefyddol drwy'r dydd, ao eneiniad ar yr boll gyfarfodydd.

HARLECH. Am ddeg o'r gloch cynhaliwyd gwasaaiaeth undebol yng Nghapel y Wesleaid, o dam lyw- yddiaeth y Panoh D. Davies (B.), a Dr. R. ThouKLS Jonesg, Y.H. Yn y prydnawn gor- ymdeithiodd trigolion y plwyt trwy'r dref i'r Castell yn cael eu blaenori gyda Human yn dw-yn llun y Ddraig Goch. Yn dalyn yr or- ymdaith daeth seindorf arian y dref, yna nifer mewn gwisgoedd o bob math yn cael eu blaen- ori gan Miss Peggy Mire, ar gefn cefl'yl. Yna' phvyfolion a'r cyn-filwyx. Pan gyriiaedod- yr orymdaiith at y Rhol Anrhydedd" oedd wedi ei chodi safodd er parch 1 goffadwriaeth y "bechgyn dewr oedd wedi syrthio yn abertih dros eu gwlad. Yn y Castell cafwyd atinerch- iiad <byr gan y Pardh David: Davies. Cy^iihyg- iwvd y penderfyniad canlynol: "Fod trfgolion tref Harlech yn dymuno dioleh o galon i Major Richards, Oaerynwych, Dolgellau, ynghyd a'r Henadur T. Martin Williams, y Bermo, am eu gwaith yn cynnyg yng ffighyf- arfod diweddaf y Cyngor SIr, fod y gof-lech Q fwriedir ei chodi ar ol bechgyn y sir a ladd- wyd yn y rhyfel i fod yn y Castell. Eiliwvd hyn gan Dr. Jones, Y.H., a phasiwyd. Wedi'r seremoni yn y Castell aethpwyd yn oi a Yagol y Cyngor, lie y darparwyd te, ar gyier y plant a'r henbobt.

ABERYSTWYTH. Dathlwyd yr Heddwch, ddiw^dd yr wyth- nos ddiweddaf gyda chryn frwdfrydedd yn y dref. Yr oeddiis wrtbi'n bryeur fore a phryd- nawn ddydd GtrwentT yn addurno'r tai a tban- eri amrvliw, ac yr oedd i'r Neuadd Drefol a'r Cloc Mawr drem Q arweinia n meddyiliau yai 01 i oes rhamant gan mor darawiodol y'u gwisgwyd (i'r amgylchiad. Nos Wener bu cinio mawr i'r milwyr a'r morwyr a wasanaetJh- ent eu gwlad yn y Rhyfel Mawr, yn y Parish Hall. Rhoddwyd ef iddynt gan y Maer (yr Henadur E. P. Wynne), a Chorfforaeth y Dref. Daeth tua 550 o'r glewion ymghyd, ao wedi'r wledd cae-d aainerdhiadan pwrpasol gan am- ryw o wyr eyhoeddus y dref. Bore Sadwrn, \)u'r Maer yn plannu ooed derw o flaen y Neuadd Drefol, yng ngwydd llu mawr o ed- rychwyr. Ffufiwvd gorymdaith am ti&nner •awr wedi dau y prydnawn ger y Queen's Square o dan arweiniad R.S.M. Fear, a'r Prif Gwmstabl. Cvnhwysai'r orrmdaith yr Heddu, y Royal Navy, y Royal Naral Reserve, y Mercantile Marine, atelodau lleol o'r Royal Air Force, aelodau lleol o'r V.A.D.. Corffor- aeth y Dref, y Maer a'r Faeres, y Girl Bri- gade, igweinidogion y gwahanol cglwysi, swyddogion y Y.M.C.A., ustusiaid y ifwrtdeia- dref, aelodau lleol y gwahanol gnyghorau cy- hoeddus, staff y Llyfrgell Genedlaetihol a'r llyfrgellydd, staff yr orsaf, n'r goreaf-feistr, staff y Llythyrdy a'r Poetfeostr^ atlhmwon a Rhrifathro'r Ysgol Sir, a plant yr ysgol honno, yn ogystal a phlant ysgol ion dyddiol y dref d'r cylch, a phoblogaetfh igyffredinol y dref. Aeth yr orymdaitih uarddasol hon drwy'r gwa- ll aaiol heolydd gyda Awysg, a dod yn ei Ihol II ■———1———^—*———m

PEMTREFELIN, GER PORTHMADOG. Dymunol iawn fu'r trefniadaa yn^yr ardal Dymunnl iawn fu'r trefniadaa yn yr ardal "vr.ia i ddathin heddwcli, trwy i'r hod enwad- I au i-refyddol yn v cwinwd ai)dl pwyllgor cryf, a chael cydweithredind trv.-yadl, yr hyn a dr dd al"an yn llwyddiant perffaith. Cafwyd gwledd o de yn yr ysgoldy na fu ei chyffelyb, J 3 eisteddodd dros ddau cant o nifer wrth y byrddau, vn cvnnwys plant, a rhai mewn oed, [ a'r milwyr a'r morwyr oedd gartref, ac yrn- J we lwyr sydd yn y gymydogac«h.. Er fod yr | tiii vn fygythiol foreu Sadwrn, cafwyd pr- j nawn d^Tnanol a heulog, ac yr oedd banerau j yn chwifio yma a thraw ac ergydion yn di- i aTedain, a'r pentrpf yn fywyd i gyd. Gwasan- aethwyd wrth v byrddau gan Mrs W.liiains. < Ficerdy; Mrs. Owen. Bronygadair; Mrs. Wil- | liame. Cartref; Mrs Clifford Evans, Manafon f Mrs Lewis, Tvddynvsguboriau; Miss Owen, { Braichysant; Miss Griffith, Ystumllyn; Miss Thomas, G^fnyrceusydd; Nurse Jones, Al- f bert House; Miss Roberts. Tvddvniolyn; M iss Roberts, athrawes; Miss Pollie PaiTy, P.'mtion Mii's M. Roberts, Beudymawr Miss j Mary Jones, Ivy House Mrs A. Williams, T nllech Mrs. Llew Roberts, TynUech, a. Mr j D Fowden Jones, U.H., Eisteddfa. Ar ol j v te aeth vr oil o'r olant. ar wahoddiad cared- it; Mr a Miv R. M. Greaves, y rhai hefyd a j gyfrana-ant, yn syUveddol iawn at y treuUau, J i'r Wern i fwynhnu ma-bol-iraJnpau. Swyddoe- j ion y pwyllgor oeddynt: LCvwydd, Parch. H. Wi1ram, freer: is-lvwydd. Parch. J. W. Ed- wards. Tabor (A): trvsorvddes. Miss Thomas, Cefnymeusydd ysgrifenydd, E. Evans, Man- afon.

| BRYNCTR. •{ D-'i'fu i nintiau vma dda-tuiln'r heddwch brydnavvn a nos Sadwrn diweddaf, trwy i

YR AELODAU CYMREIG A'U PLEIDLEISIAU Aelodau Cymru a Threth yr Incwm Yn Nhy'r Cyffredin, yr wythnos ddiweddaf, cafwyd ymdrafodaeth addysgiadol ar Dret.h yr Incwm. a rhanwvd y Ty ar y GWtl wnpa faint o gyflog, neu enillion era-ill y penteulu a gnaiateir i'w dynnu allan o'r cyfanswm ar yr liwn y cod:r treth yr incwm. Yn ol liythj-ren v gyfratili mae pob un y bo ei gyfh.g, neu ei dderbyniadau eraill yn fwy na 130p. y flwydd- yn yn agored i dalu tieth yr Incwm. "Ond caniateir tyimu 12Cp. yn of cyn codi'r dreth arno. Felly os bydd yn ennill .dyweder dair punt yr wythnos. neu 156p. y II wyd dyn, rhaid iddo dalu treth ar 35p.. sef y gwahpniak-Ci rhwng 156p. a 12-Gp. Yn ychwanegol at yr 120p. caniateir tynnu yn ol 25p. arail ar gvier pob plentyn fo ganddo o dan 16 miwyd^ oed. II Bydd i'r Llywodraeth 25p. i 40p. am y plentyn cyntaf. Mynnai Plaid Llafur jganiatau 40p. vr un ar gyfer ,pob plentyn « dan 16 oed. Ar hynny rhannwyd y Ty. Dyma bleidleisiau Aelodau Cvmin :— Dros dynnu 40p. yn'ol heb dreth rn bob Dros dynnu 40p. SIl 01 heb dreth rn bob plentyn Brace, Chas Edwards. Major John Bdwards, John Hu^h Edwards, T. Alfred Onions, Major Tom Parry, Tom Rich- ards, Syr Owen Thomas. John Wiliiam-s- TO Yn absennol-y deuddeg aelod arail. AELODAU CYMRU A MASNACH RY HI Mae Cymru wedi arfer bod ers cenediaetih I gyfan yn pleidio Masnach Rydd, ac vn erbyn Eifflyndolliaeth. •'iostwrig prisiau nwyddau 'na Masnach. Rydd; codi'r prisiau wna Di-s ffyiidoliiaeth. Pan dd;,Tgwyd trydvdd dar- lltniad y Mtsur Trethiant ger bron, cynygiodd I y Capten Benyt-- "Fad y Ty yn gwrthod rhoi'r trydvdd ddarlleniad i Fesur sydd am y tro cyntaf yn dwyn Diffyndolliaeth i mewn i drefniant cyllid y de\Tnas. ac a fydd yn rhwym o ar- wain i osod toll ar fwyd a rheidiau eraill a ddyg.ir yma o wledydd tramor." c Dyma -bleidlais Aelodau Cvmru Dros Egwyddor Diffyndoiiiaeth: Bi eese Cope, Forestier Walker, Towvn Jones. Her- btrt Lewis T. A. Lewis. Major Tom Parrv I feidney Robinson, Syr Wm. Seager, a Charles Stanton—10. Masi1^ R.vdd: Brace. Dros Egwyddor Aiasiiach Rydd: Brace. Chas. Edwards, Tom Griffiths, Vernon Hark- barn, Alfred Onion, Tom Riebards--6. Aheennol-y 19 aelod araJi.

RHYDYCLAFDY. I Dathlwyd yr amgylchiad yn y pentref hwn I gyda llawer o a Iddga-i-weh a brwdfrydedd, er I na chafwyd awledd. fel yn y phvyii cylchynol. r Lianwyd y pentref a banerau ar hyd y dydd, ac yn yr hwyr caed tan gwyJt, a dan aroly- igiaeth un o'r ymwelw n\ Mwynhaodd pawb eu hiiiiain yn fav.f.

P0RTHD1N0RWTG. Casglwyd y swm o L66 tuag at ddaihlu j eddwch. Yn y Kjoreu, -caf-wyd chwareuon, etc., i'r plant, yn Ysgol y Cyngor, ac yn Ys- gol Llanfairisgaer. Hefyd, te i'r mihrvr a'r morwyr, ynghyd t.Z i'r rbai dros 70 m'lwydd I oed yn festri Bryn Menai (M.C.). Yn at hwvr cvnhaliwyd cymanfa gan-j undebol 'ragorol yng Nghapel ZLm (YV), o dan. iyw/ddiaeth Mr J. G. Jones, 51. Bangor Street Yr jirweinvdd ydoedd Mr. John Owen, Garreg'wyd, a r'or- J. G. Jones, 51. Bangor Street. Yr jirweinvdd ydoedd Mr. John Owen, Garreg'wyd, a r'or- iganydd Ir. O. T. Williams, Xoddfa (orgauydd E:im). Yr oedd y ca.pel yu crlav.n, a chafwyd canu tra effeithiol. Yn ystod y cyfarfod caf- wyd annerchiadau byrion gan uii'er o frodvr.

T R Y F. k -N. I Mawr oedd y llawen\-du yn yr iirdal ddydd Sadwm o weled y diwrnod y buont yn *dis- gwyl am dan<» ers rhai wyt-hnoeatj, W'ele'r tvefr.iadau Yn y Loreu aan aiaw o'r gloch, caed cyiariod gv.'ed<ii unde'boi. Arweiruwvd gan y Parch R. T. Owen. Y,n y prydnawn te parti. Yr oedd y chwiorydd wedi paratci'n rhagorol ar gy^er y trigoli>r,, ac 'roedd vn amlwg fod pa.wi> yn mwynhau eu hur.am vn rhagorol wrth y byrddau. T.refnodd v pwyllgor chwareuail) i'r plant ar ol i.e. ond tro-i-S v tywydd yn anffafriol. C-viihelir hwy (-to. Yn yr hwyr .•vnhaliwyd cymanfa ganu undebol. Llvwvddwyd gan Mr. W. f. Jones. C.S. Arweinydion v canu oeddvnt j Mri. H. J. YYilli.imf, ac R. J. Jones. C, d canu a.rddercho2'. Teimltid fod rhywbeth i allan o'r cyffredin yn- y canu—rhyw ysbrvd- iaeth 11a cheir -rnohono yn ami .mewn eyman- faoedd canu. Pasi^yd pen»derfvr:wd unfrydol vn y gymarifa i iritel un eto v flwydd>"7i nesaf. Dyma rywbeth gwerth edxydh ymlaen ato. Cafwyd sylwadau yn y cyfarfod gan v Parch. T. Lloyd ia Mr. J. IIu £ -]'es, C-r;zxeg Wen.

CWHTHWYR MON A SYR OWEN THOMAS Cymeradwyo'r Cwrs a Gymerodd Ty-bial rhai y buasai gweithwvr Mon yn •aii^hyi:) or ad wyo gwaith Svr Owen Thomas yn hygwt-h torri ed gysylltuid* a Phlaid LI-afur vb y Senedd os caniatecd i Mr. NeilMcLean bar hau yn ei swydd fel Chwip y Blaid wedi iddo lp yn gyhoeddus gydnabod ei .bulI. yn Bolshefic- iad. Gwelir wTth y 1'ythyraii iscd fod Cvm- deithasau Llafur Morr yn unfrydol yn cym- r eradwyo y cwrs a g-yinerodd eu Haelod Sen- I edidol, a bod <barn etiholwyr yr Ynys yn gryf 0 i blaid. Gohiriwyd ystvried v mater yng nghyfarfod Plaid Llalur Tn Nhy'r Cyffredin ddwywaith »harwydd absenoldeib Mr. McLean. Ond dydd Mercher diweddaf pan oedd yn bre- se.mnol cefwyd dadl frwd ar y cwestiwn—a I gohari-wyd^ wedyn am wythnos arail cym dod i i)ende-rfynied. 1)1-wedir fod barr. a theimled mwyafitif mawr Aelodau Plaid Llafur yn a* Senedd Y411 cyroeradwro gwaith Syr Owen Thomas. Ond, os gelwir Mr. McLean d ym- ddiswyddo, tebyg yw yr ymneilltua tri neu bedwar o'r Aelodau Ll-afm mwyaf eithafol a phenlioeth oddiwrth y Blaid Lafur yn v Sen- I edd. Wele rai o'r ifythyrau a dderbyniodd J Svr Owen Thomas oddiwrln Gym deithasau Llafur Morr- Oddiwrth Gadeirydd y "Tradee and Laibour Council." Cangybi r "Dymunaf amh-gu fy ngwerthfawrogiad uchel o'ch gweithred, a chefnogaf chwi ym inihob dim ar a wnaethoch yngh-n ag vm- ddygiad Mr. NeilMcLean. Gellwch gymervd fy ngiair fy mod yn amlygu teimlad T Tdeb- wyr Llafur Crwergybi a Mon. ac yr ydym oil yn faleih o'm Haelod. Cafodd etholwyr Mail chwi yn ffyddlawn i'ch addewidion,—fe'ilv, "carryon !Yr eiddoch yn ffyddlawn. O. R. WILLIAMS." Odldiwrth Gadeirydd Undeb Llafur Mon. LlanfaSr Pvdl., Gorff 16. "Yr wyf yn argyhoeddedig fod holl Ynys Mon, Mom. Cymru ynghyd a ilu o'ch ibrodyr yn Lloegr, yn edmygn yr thyn a wnnaethoch yn erbyn Bolshefioiaeth. "Braidd na .rx%-n lais ein bechgyn dewr a roisant eu ibywyd yn aberth dros eu gwlad, a gariaaajit faner eu gwlad i fuddugoliaeth. a,r, a ganaeant yr Anthem Crenedlaethol ar Faes y Gwadd. ym dyrchafu megvs cw^nwl o dyst-ion o'ch plnid chwi ac yn erbyn ymddvg- ia.l anheilwng Mr. McLean. "Tra bo i mi yr anrhydedd o fod yn' gys- ylltieclig a'r Blaid Llafur, gwnaf bopetih yn fy neallu i gynorthwyo'r Blaid 6 syjweddoli ei delfrydau uchel—a# nid oes angen cymorth neb Bol*hefl«aid at bynny.—Yr eh yn gywir. W. J. PETTY." Oddiwrth Ysgrifenydd "Trades and labour Coundin," Caerg^-ibi — "rng ngh-Tfarfod y Pwyllgor Gweithiol, ddydd Mercher, pe<nderfynwyd yn unfrydol ein 'bod yn cymeradwyo yr hyn a wnaethoch ynglyn a Mr. McLean. Pasiwyd hefyld bleid- lais o ymddiriedaefh TT1{:<Ch fel ein Haelod. "Cyfarwyddwyd fi hefyd i ddanfon at Gad- eirydd Plalid Llafur yn y Senedd ein bod Y11 eich cefnogi yn y cwrs a gymerasoch.—Yr eiddoch yn ffyddlawn, G. LLEWELYN WILLIAMS.

SWYDD I Mr. SILYN ROBERTS Gwrthdystiad Cyn-Filwyr Yn Nhy'r Cyffredin, yr wy.tdino6 ddiweddaf, rhoes y Cadfridog Syr 0. "1 horn as gwestiwn i Weinidog y Pensiynau o berthynas i gyfarfod. yn cynrychiioli 7,0000 o gyai-filw.yr, a gynhal- 1 wyd yng Nghaerdydd pan y gwrthdystiwyd yn erbyn gwaith y Llywodraeth yn penodi i iswyxidi yn dal cysylltiad a chyn-fihwyr ddyn- ion nad oeddynt wedi gwasanaethu yn y fyddin nac wedi cyineryd unrhyw ran amlwg ynglyTi1 a'r rhyfel, ac a oedd y gwrthdystiad hwnnw'n erbyn penodi Mr. Silyn Ro-berts del gcruch- wyliwr ar adran hyflorddiant i gyn-l;iw\-r ac erbyn penodi Mr. Silyn Ro-berts del gcruch- wyliwr ar adran hyflorddiant I gFri-fllwlvr; ac ymhellach, a oedd Mr. Silyn Roberts wedi cael rhyw brofiad milwrol, ac os nad oedd pa rosjtnau ai<beanig oedd dros ei benodi i'r ^v.-ydd pans yr oedd cynnifer o gysi-filwyr cytm- wys i'w cael ? Mwvn atebiad dywododd Mr. Wardle. ar ran Gweinyddiaetb y Penisynau, fod cyfarfod ran Gweinyddiaetb y Penisynau, fod cyfarfod o gvn-fil wyr wedi pasio penderfyniad o'r natur a awgrvmid yn y cwestiwn. YTr oedd Mr. Sih-n Roberts wedi cael mi benodi yn oruch- wyli-wr dros amser i'r Aidran Gymreig oedd yn gofalu am 'hyfforddiamt i filwyr clv^rfedig, etc. Yr oedd Mr. Silyn Roberts dros yr oed milwrol ddechreu y rhyfel ac oherwydd cyflwr ei iechyd g>vthodwyd Bf gan y hxldin. NJd oedd profi ad milwrol yn angenrheidiol i'r swvdd. ond bnrna-i ef (Mr. Wardle) fod profiad Mr. Silyn Roberts ynglyn ag^addysg r. gwein- vddiad (administration) ym ei -gycnnwyso ct- v I swydd Toddwyd iddo yn awr. v.; —

GOHEBIAETHAU I Troadau Feryglus PwlIKeli a'r Cylch (AT OLTGTED "TB HSKAXD ctkraeg.' ) Syr ,-Y n yr Herald" om yr wythnos ddi- we dda f galwodd eich Gohefbydd medrus sylw, doeth ac amwzol, ct gornelau peryglus ym Mhwllheli. Yn .IJ.&' v dmfnidiaeth fawr sydd ar ein ffyrdd y dyddiau hyn, mae'n syndod na ddigwyddai mwy o ddamwemiau. Yng nghymdogaeth Pwllheli ceir amiyw o droedau sydyn a pheryglus ng y byddai'n ha-wdd iawn eu gwella. D\"na'r tro ger Rhos- bach, Pwllheli, gadewir i'r drain dyfu yn union or y tro, fel ag i guddio modur neu gerbyd o olwg y sawl f:J.do'ndr¡.cJ o gyfeiriad arail. Dyna dr" arail difrifol o beryglus ydyw yr un ger Lannerch, plwyf Llannor. Mae dau oriwaered yn rh{'à" i'r tro a'r drain yn cuddio rhaig i chwi weled dim o'ch blaen. INis all dau gerfbyd basio eu gilydd yno am ugeinian o latheni. Pa- le maer awdurdodau? A raid i ddamwain ddifrifol ddigwvdd cyn y ceir gwell; eiddoch, etc., SYLWBDYTDI).

Dathlu Heddwch yn Nefyn a'r Cylch- j oedd | I (AT OLTGTDD "YR HBRA-LD GYMRALG.") t Syr,—Diwrnod mawr ar lawer cy^nf, mewn j llawer cyich, ac nid anniddoroi -iwyracn fydd- ai rhoddi ar ddeall i liymru moiij] y treuuwyd J v dydd mewn ardal ;vc vnddi bump eglwys neu | chwech. Clywid llefau pwyllgorau yn y gwynt am wythnos a mwy, a i.w,. daodd^ e- { dwndwr i ferwi dwfr gogyfer 1; J "te!" Clywid v lleisiau a fu'n _;waedai yn ystod y peaair blynedd a aeihaut heioio— "Trugarha wrthyf fi," yn lie1 in "Amen ao Amen" yn^hynuileidfaoedd y drAniay^dicli. A charwn ofyn trwy ganiatad i r.rweimvyr crefydd Nefyn—Ai nid oedd :-tc-b ycddir.u pedair blynedd yn destyn diolci". am odiwrn od? Ai nJd oedd ateb i ochenaid y ••eddvv a ana- ddifadwyd o gwmni ei ph-ant am liynyudau y < nils, yn ddigon i ch. arwain i symlrv.-ydd j dioldh.! Onid oed a4.ftb i riddfar.nau'r bed!- £ yn ynghaethivved y ffos felldigedig yn ddigon | 1 ennvn rhyw fflam o gled' Os yn teimlo gionyn o v. er h yn y waredigaetk bu i chwi sefyll dros y Gwaxedwr ar Iwyhrau1- doTf wirion-gr.I1., a mynnu rhywlieth a dalai fwv 0 .barch i.Grist —"noddfa fawr y trenches"—na the a theisen Oc- yn teimio rhyw hvfrydweh yn v ffail'i d 11if[rw:1er1: e;ch brodyr gwirion wedi ei .b; pah jm na bu i chwi uno mewn diolchgarwch. n" vmwTthod a'r rhwysg dramayddol. a r-bwynebu'r > ffolineb difa d? Nid yw cnawd yn ofn 'r Nid r "ration book" mewn grym. O-velir cannoedd tTt gwisgo gwyn y waredirae^ n ^i c.edd yi. gwisgo du y brofedigcet-h. C- -vi 0{'e-i,'1i;i-:1 crefyddol, cvwilvddied eich wyr,eh. Fe fernir 1 "dydd dathlu heddwch" yncril^uni can- wyll ddimai y wed :-v a air^'dl*- d-wd o'r mab Yn y rhyfel cythreuli;—Yr eiddoch.. CUT.

yr oedd hctfyd wrth ei fodd oherwydd yr oedd 4Wwyddion eglur fod tajiguefedd a. heddwch yn teyrnasu yjig nghaiciiau crefyddwyr ei blwyL Ymdreeh ifawr ei weinidogaeth ers pan yma, ydyw lladd ceningcin yng ngihalon j naill gre- fyddwr tuag at y llall, a. dydd Sadwrn gwel- -w,yd arwyddion amIwg ei fod yn llwyddo. Pen- derfynodd EghVB y Plwyf ac Eglwys. Smyr- na uno a'u 'gilydd i giyhoeddi "Ta>ntguei'»dd lory ddoear ac i ddynion eswvllys da." De.ch- letiwyd yn y horeu trwy hlygu glin 4 Dduw yng Nghapel Smyrna, tic yn y prydnawn ttiwyuhawyd gwledd ardderchog 10 de a bara With a, fbaratowyd ga.n rianod prydferth a gw raged d ffyddlon v ddwy eglwys yn y Church Hall. Yr oedd yr adeilad 'wedi ei -jtddurno'n 'brvdfertihaha,nen a blodeu oddi- fewna.c oddi a/lan. Ar ol y wledd Ituom yn difyru ein ihunain gyda chwareuon diniwed ac iachus. Gyda'r "tag-of-war" profwyd fod tterth yn y te. Cymerwyd rhaff dair-gainc gref, end torrwyd hi fel edau. Yn yr hwvr cynhaliwyd cyfarfod adloniadol yn y Church Hall. Mr. !Rot«ert Williams. Tjvddyngw.yn, yn y gadoir. a'r Parch G. W. Jones, yn llyw- yddu. Gwnaetih pawb eu rhan, In gamp us, a'n profiad oil oedd mai "daionu* ivw trisjo o fe dyr yntihyd." Hyderwn, .g-yda.'r Oadeirydd, y bydd i'r teimladau da a ddanghoswyd (bar- hau -to yn y dyfodn] mewn gweithgarweh crefyddol yn y g, aetb. Yn ddiwoddaf oil cynfoeuwyd .coel earth an,ferth a lluchiwvd taai r?wyllt odd! ar 1 ♦•!) y F-^ Fran gjirrr Mr. 0. H. Lloyd Edwards. N:uihomn. Gyda pJiobpetih tre-uliwyd diwrnod nad artghofir gennynn yii fuan.

wedyn hyd at Neuadd y Dref, lie y cyflwynodd y Faeree o flaen y dorf enfawr tedalau 1 chwech o fechgyn y dref, a'u henillaaaat drwy wrhydri yn "nydd niellt y trinoedd mawr." Cyn cyflwyno'r niedalau iddynt rhcddodd Lieut. Col. J. C. Rea adroddiad byrr o hanes gweithredoedd dewr y chwe' gwr da. Dyma'u henwau Sergt. J. E. Burbeck R.E. {D.C.M.); Pte. T. W. James, R.W.F. (D.C.M.); Sex. geant C. E. Stephenson, R.F.A. (M.M.); L,-t,-tic,e-Corporal D. J. Evans, R.W.F. (M.M.), a Ccnporal T. J. Keane, R.A.F. (M.S.M.). Wedi hynny caed annerchiad' rhagorol gan Dr. Stephenson (W.). Gyda bod gorymdaith y prydnawn yn diibennu, aeth y plant yn llu- oedd i'r Drill Hall, a'r Pariah Hall, lie y para toiasid digonedjd o de a bara brith ar eu cyfer. Aeth tua 8m ohonynt i'r Drill Hall a 400 i'r Parish Hall. ac ni ffuont ar ol i wneuthur cyrfiav..nder a'r danteithion. Bu caraifal yn yr hwyr, ac wedi .i'r beirniadu orflen yn y Diriill Hailli 'bu gorymdaith wedyn o'r fan honno 'hyd at Neuadd y Drei. lie y cyflwyn- wyd y gwoibrwyon i'r buddugwyr ga.n y Faeres. Ar ol hynny. canodd Cbr y Riheidol o dan arweiniad Mr. J. H. Jenkins, a diwedd- wyd y dydd dathlu heddwch hwn drwy gyd- g.i.mi'r Anthc-mau Cenedlaethol.—Bu dathlu cvffelyb yn. y cylchoedd i gyd, ac ni wybu i'. hwyl drai yn unman. Gyda'r nos gwelwyd goddeithio ma^vT ar Ben & P'hlumlumon.

bf wb. yn blant a rhai mewn oedran, gyd- fwynhau te a phob danteithion yn y pryd- nawn. Y nos cawsom bregeth o'r fath iwyai _I briodol ac effeithiol gan wr cymwys iawn at y gorchwyl, neb amgen na'r Caplan y Parcdi. J. J Evans, Niwbwrch, yr hwn 0. ddangosodd y fath wro.deb a hunanaberth yn ystod y rh,y- j !ttl yn Ffraanc. I