Yr Herald Cymraeg

PENISA'RWAEN Y GENHADAETH.- Caed oylfres o bre- gethau yn Elgliwye St. Helems gan y Parchn Jones, Aibererch, a Williams, Ynvscynihaiarn. Da oedd gweled cynulliadau mor dda. Ar- goel ragorol yw giweled v brodyr a'r chwior- ydd Ymneidduol ac Eglwysig yn cydaddoli. I FAINGOR.-BU Mias Ohiaris P. Roberts, Glaagoed House, o dan archwiliad meddygol "ym Manigor un o'r diyddiau diweddai oher- wydd yr amffawd i'rw dhoes. Da crenyim ddeall ei ibod yn gra-ddoi wella. DffiJWIS.— Wedi ymdrecbf-a galed deaUwn 'tnae'r Parch W. J. Rdberts, Isgaer, yw dewis- ddyn rhieni'r plant ar Fwrdd Liywodra-ethol lfig-ol Sirol Brynreifail. tRihwydd hynt iddo i lelfaru yn groew dros eu hawliau. AiNlGILAiDDAU. Dyd& Iau hebryngwyd gjweddillion ,plentyn biychan i Mr a M. Wil- liams, Llainhir, i Fynwent L.anddeiniolen, y Parch R. Jones (Glanalaw) yn gwasanaethu. Yr um adeig, gan dor- luosog, habrymgiwyd jjweddillion Mrs Catherine Williams, Bryn Pistyll, i'r un ilanench, a hi yn 57 mlwydd oed. Gwiaeanaeth'wyd wrth y ty gan v Parch R. M. Jones, ac ar Ian y bedd gan v Parch W. J. Roberta. Heddwch i'w llwch. Noded y "Drydh." -NfADW.-Yn 88 mlwydd oed, bu farw Mr John Griffith, Bryndenw Bach, ac vn mhen rhyiw dridiau bu farw Mrs Griffith yn- 85 •' JulWya<i oed. Cleddir y ddau dydd Sadwrn. YiX WAEL.—Deallwn fod Misa Roberts, Penpwl'cooh, wedi ei dal gan waeledd blin hdfvd, malb a .merch i'r oytfaill ,s»ardd,wrol, Mr O. 0. Lewis, Pendinas Fawr. Awelon iechyd doed iddynt vn fuan.

BETTWSYCOED CYRDDAU NADOLIG.Nos Sul nesaf, a fthrwy Ddydd y Nadolig, cynhelir cyfarfod pregethu Methodistiaid Bryn Mawr. Gwas- anaethir eleni gan y Parch Owyfan Hughes, Bryndu, Mon, ac R. W. Jones, Gerlan, Bethr esda. Fel rheol, bydd y cyrddau hyn yn bcblogaidd, a hyderwn y byddant etc yr un modd eleni. HELYNTION PPATODAS.-Nos lau, dydd Gwyi Domos( a'r dydd byraf o'r flwyidyn, yn yr ysgoldy, perfformiwyd y ddrama-bob- logaidd, Helyntion Priodas." Y stage man- ageress oedd Mrs. Parry, Medical Hall. Gan ein bod yn gorfod cau ein nodion yn gynt yr wythnos hon nid ydym mewn sefyllfa i wybod pa fodd y try pethau allan. Y mae y cwmni wedi 'bod yn hynod o brysur ac egniol i ddysgu y ddrama, a chredwn na siomif neb, ac y ceir cynulliad mawr, trwy fod yr elw yn myned ait amcan teilwng. COEDWIG CARREG GALCH. Y mae gweithwyr yn y goedwig hon wedi dechreu torri coed ar gyfer gofynion y Llywodraeth. Bydd golwg noeth ar yr oohr brydferth hon rhwng y Bettws a Llanrwst cyn bo hir bell- ach. Owynir gan y gweithwyr fod y cyflog yma yn fychan ar hyn o bryd, 24s. yr wyth nos pe gweithir bob awr yn llawn. Y mae hyn yn fychan iawn ar hyn o bryd gan > bydd raid i'r gweithwyr golli oriau allan o bob wythnos.

NANHORON ElIN BEQHGYN.—Da genym ddeall fod Pte. Frank A. Rdberts, Rhydgaled yn par- hau i wella. Cymerwyd ef yn wael yn Sal- onika, o'r enteric fever ar ol bod o hono yno am fisoedd. Mae ya awr yn yr ysbyty yn Orpington, Llundain. Ymunodd a'r A.S.C. fel gyried moaur yn fuan ar ol toriad allan y rhyfel. Eiddunwn iddo adferiad 'buan. Yr wythnos ddiweddaf bu Pte. Arthur H. Jones, The Gardens, adref ar ymweliad a'i deulu. Ymunodd a'r Denbigh- shire Hussars (Yeomanry) ar doriad allan y rhyfel. Drwg genym glywed iddo gyfarfod a damwain cyn cychwyn yn ol. Hyderwn ei fod wedi gwella erbyn hyn. Mae Pte. E. Griffith, Glan'rafon, hefyd gartref am ych- ydig o seSbiant. Bu yn dioddef oddiwrth "shell shock." Ar ddechreuad y rhyfel yr oedd yng ngwasanaeth Due Northumberland ac ymunodcra'r Northumberland Fusiliers.

LLYS APEL. PWLLHELI I Cynhaliwyd nos Fawrth. Yr oedd yn r bresenol Mri G. Cornelius Roberts {cadeir- ydd), Dr. R. Jones Evans, Robert Murray, William Parry, Richard Roberts, John Ellis (clerc), G. iF. Yale (cynrychiolydd milwrol). AOHOS DYRUS. Apeliodd Mr. R. Isaac Jones ar ran Stan- ley Jones, 10 Gaol Street, Pwllheli. Gofyn- odd Mr Jones am gael gwrandawiad cyfiin- aohol. Gofynodd Mr. Yale a oedd rhyw ffaith newydd ynglyn a'r achoe. Eglurodd Mr Jones ei fod wedi ei wrthod gan y medd- ygon yn Wreceam. Dywedodi y Cadeirydd fod y ffaith ei fod wedi ei wrtnod yn ddigon o reswm i'w esgusodi. Dy- wedai yr apelydd ei fod wedi ei alw i fyny tbedair gwaith. Y cwbl a ofynai ydoedd hawl i gadw y tocyn o esgusodiad a gafodd o Fan- gor gan eu bod hwy yn gofyn iddo ei anfon yn ol. Dywedent mewn llythyr fod y tocyn wedi ei roddi iddo dan gamddealltwriaeth. Eglurodd yr apelydd ei fod wedi ei alw i fyny bedair gwaith ac y dylai gael esgusodiad. Wedi ystyred y mater yn gyfrinachol. Gwrthodwyd y cais. I CAIS GOF. Gofynodd Mr. Few Jones, gof, am esgue- odiad i William H. Crump, 20 mlwydd oed, ei wasanaethwr. Dywedodd Mr. Jones fod! gan y dyn fathodyn am ei fod yn gwneyd pedolau i'r fyddin, ond eu bod wedi cymeryd y bathodyn yxnaith.—Eglurodd Mr. Yale nad II oedd yn angenrheidiol cadw dynion ieuainc i'r amcan hwn yni awr.-—Eglurodd Mr. Jones ei fod wedi cyflogi'r dyn yn bwrpasol i wneyd I pedolau i'r fyddin gan fod galwad mawr am danynt, a byddai yn golled o 120 o bedoliau •yr wythnos i'r fyddiii pe y cymerid ef ymaith. —^Ionawr 31 (terfynol). Apeliodd Mr. James Ward, ceidwad Clwb Ceidwadol Pwllheli, am esgusodiad—Dywed- odd Mr. Yale nad oedd yn gwrthwynebu gan belled ag y bo'r apelydd yn gwneyd gwaith o fudd cenedlaethol gan fod ganddo wraig chwech o blant. Yr oedd yr apelydd yn gweithio yn yr Imbyll yn awr. Atebodd yr Apelydd ei fod yn foddlon myned i wneyd gwaith o fudd oenedlaethoL Esgusodiad amoaoL ACHOS POBYDDION. Apeliodd Robeifti Ellis, pobydd, High-et., am esgusodiad. Dywedodd ei fod yn pobi i'r cyhoedd ac fod ei fam weddw a'i chwaer yn dibynu arno.Sylwodl Mr. YaJe mai am ei fod yn sengl yr oedd yn ei wrthwynebu.— Ionawr 31. Gofynodd Mr. S. Lloyd, Bee Hive, am esgusodiad i A. Hassall, pobydd, 25 mlwydd oed. Yr oedd Hassall hefyd yn apelio ar dir personol am ei fod yn cadw mam weddw, ac fod ei frawd ar goll yn Ffrainc.—Sylwodd Mr Uoyd nad oedd yn bosibl cael pobydd yn ei le, ac yr oedd ef dan gyiundeb i gyflenwi yr undeb a bara. Dywedodd Mr. Yale fod angen pobwyr yn y fyddin.—Mr. Lloyd Ond beth a wna y tlodion am far&- M rYale: Nis gallaf dlweyd.-Ionswr 31. TRI BRAWD YN Y FYDDIN. Gofynodd Mrs. Griffiths, Gaol Street, am esgusodiad i'w mab, John Griffiths. Yr oedd ei phriod yn ddall a thri o'r meibion eisoes yn y fyddin. Yr oedd yn cael lp. Os lOd. o'r fyddin ar gyfrif y tri bachgen.—Mawrth 31 (agored). MASiNACHWYR A'R GWIRFODDOLWYR. Apeliodd Mr. Yale jp erbyn esgusodiad amodol i John Thomas, Pioneer Stores, am nad oedd wedi ymuno a'r gwirfoddolwyr. ) Gofynodd iddynt ei roddi yn yr esgusodiad ei fod i ymuno a'r gwirfoddolwyr.— Dywedodd [ Mr Thomas nag gallai adael ei fasnach i fyned I i wylio.—Caniatawyd yr apel.

8S.ê.@.bba. 1 CAjJUikKAJMClii 1 0 BYDD GWEDDILL GOODS Y NADOLIG YN CAEL EU CLIRIO YN RHAD 1 j VR WYTHNOS DDIWEDDAF O'R FLWYDDYN. 1 1 Pierce and Uliliiams I f YR AFR AUR, 1 um DID CAERNARFON 1

SGWRS GEFAIL Y GOF -0 Pwnc y Pregetawrs a'u Cvfloga. (GWeANiDAWYDD J. T. W., PISTYLL). Sion Roland: Wei, rhoswch chi rwan lads; pie rydan ni rwan? Dyma Mistar Preis yn deud mai nid y prygethwrs miawn modd yn y byd sydd yn gyfrifol am y miri arian a chyfloga ar y ffasiwn adag a hyn. Ar noson o'r biaen mi roedd MiiLar it. Roberts yn deyd wrth Gruffydd y go ma, mai y pry- gethwrs rheini a'r menydd basnes sydd yn y swydd, ond na ddyisan nhw ddim bod ynddi, mai y nhw sydd yn gylrifo^. Un YH taflu y bai ar y Hall ydi hyn, rwbath heb fod yn anhebig iawn i dreio rhui tad l tblentyu siawns. Will Robin: Gruffydd, wyr. ti yn meddw. y medri di basio y ddwy argiwment yna, a'u gneud nhw yn un gwir cadain, dwad? Mi rydw i yn i gweld hi yn gryn job, yn tydi? (Gof: Ydi, Wil, mae lii wir, A wela i ddim ibod posilb <5hwaith. Ond hwyrach fod yn mhors y Gymdeithasfa ryw fFlyce fasa yn gneyd i'r ddwy bowltan yna gyd-doddi. On1 tu yma i mi gael y fflycs hwnw, toes dim gwr byw f«far~t cael nhw i gydio, fel y medra dyn fynd trwy i cymorth nhw at y gwir bersona, neu achos sydd yn gyfrifoI am y ffwlbri yma sydd yn gneyd gwerm ffieiddio Methodistiaeth. Sion RolandWyddoch chi beth lads, mae petha yn fy mhyslio i yn ddigri iawn. Dyn dwl ydw i, mi wyr pawb hyny. Ond mi fydda i yn misio dallt yn glir pa run ai pobo!, ynta beth ydi rhei petha yn y byd ma. Dyna chi'n meddwl am gwarfod ysgol. Mae i enw fo yn meddwl ryw ddeddfosodwr, ac mae o'n mynd rywsut ai enw to yn rywbath per- sonol, ac awdurdod iddo fo. Owarfod dos- Ibarth wedyn, a (Twarfod mieol. Dyma ryw hen gono brafiach, a thewach na'r ddau aTall, a mae mwy byth o ogla cadernid deddfroddwr 6'1 grtfmpas o. Wedyn, dyna y Gymdeithasfa. Wel, dyma i chi rwbath telbyg i'r Crown Prins, -ac wedyn daw i tad nhw oil, y Gymanfa Gy.ffredinol-a dyma y Kaiser, tad pob dyn byw. Gof: Sion, mi rwut ti yn gynefin a'r blwyddiadur chwei-'ia'i yn y myw. S. R. Wel, nag ydw i wir, mi fydda yn cal menthyg y "Cymro" a'r "Goleuad" weithia, a mi fydda yn darllan hanas ambeil i beth ynddyn nhw. Ond dyma ydw i yn weld-ac yn byslo, beth ydi y petha na, prun ai bodau, ynta awdurdbdau, neu dywysogaethau, neu feddianau, ynta beth? Mr. Price: Wel, gyfeillion, hwyrach y goddef y 'brawd Rowlands ah o eglurhad. Nid wyf yn meddwl y gellir rhoi ar ddeall iddo mewn modd symlach na hyn. Enwaa yw y cyfan yna a enwo-d i ef, ar wahanol gydgyfarfyddiadau cyrff llywodraethol yr enwad Methodistiaidd, neu, mewn geiriau eraill, cyrddau y blaenoriaid a'r prygethwrs, pa rai, yn 01 cyfaneoddiad y "Corn," ydynt gyfrifol am ei lywodraethiad. Felly daw I yr oil i hyn. Dynion mewn pwyllgor yjy yr oil a enwch. Dynion dan wananoi Anau swyddogaethoi. S. R. Dioich yn fawr, Mistar Preis, rnv sur, mae yn syniad nowydd i mi. Yr oedd ryw syniad gin i wrth weld a ch'ywad i henu a nhw, i bod nhw yn foda, megis offeiriaid a sgoibion, etc. Ond rwaut, tydyn nhw'n ddim ond bwndal o bobol fel fi ac arall, ac felly pawb o hoiiyol nhw &'i farn ar bwnc, ac wedi iddvn nhw drin a throl materion bawib trw i- gilydd mae rfKw yn paeio trwy b eidlais o fwyafrif, a dyna farn bwyllog liuaws o wyr cymwys i farnu, ac mat nhw wrth gwrs, Mistar Preis, yn bobot tydd yn cynrychioh eu heglwyei, a'i barna nhw muwn gwirionedd, ibärrr-frlwysi gartra, ydi sail i barn nhw, decin ni? Mr Preis: (Na, Rowlands, a dweyd v gwir, nid yw y Metthodiatiaid fel corff yn supposed i ymigynghori a chonff yr egiwys, oanys cym- erir yn ganiataol fod y bnaenoriaid yn oyn- rychdoli yr eglwysi. Golf Howld, nwan, felly tydi yr aelod yn y corff byth yn cael chance ar fanigment v oorff fel corfF? Mr Preis: Wei, mewn effaith nac ylW, ond y mae yn dylbiedig tfod y blaenoriaid i arwain yr egi'wys i'r-modd hwn neu arall o farn. Gof: Ho, ho; deudweh chi felly fod y Gym: deithasfa yn lecio cael v agetm cyfloga ma i rym; felly rhaid i'r blaenoriaid gymyd y corn a'i rhod hi yn mol hen ful v wenn yn y corff, sef vr aeloda cyffreidin? D'yna dyibygweh wrth ddeyd ^SSwain mown barn, decin i? Mr Preis: Mae eich cydmlariaeth dipyn yn strong, Gruffydd, ond feallai nad yn holiol anmhriodol. iSion Roland: Rydtw i yn gweld rwan nad oes gin yr aelod Metlhodistiaidd diilim i ddeyd wrth i Fetihodfl^tiaefth, ond gdn i gynrych- ioifwTB o mae y owlbtwl. I^ydiw i ddim vn gweld ryw lawar o wahaniaeth rhwng yr Hen Gorff a'r hen E^iwys Eegobol felly. Gof: Ohiwedh ydi un, a hanar dwerin ydi'i llall. Mi weli di rwan, Sion, y gall riwlio yr Hen Gorff fod Kawn mtwy Etagoibol na riiwlins y Llan, achoe mi weli pa cyn lleiad o ddwylo sydd wrthi. Prif bolbol y Sedat Fisol ydi prif bolbol y Gymdeithasfa. a'r un rhai wedynlrei di vn y Gfyraanrfa Gyffredinol, ac mae y rhein, ,boed nhiw bry^ethiwre ne flaenoriadd, yn bobo] ac menydd buanas hwnw clywist ti son am dano. Slynwn ni ddim nad oes n yr Han Gorff yng Nfehytmru lai o 'Q^dbion na'r hen Elglwys miaiwn gtwirionadd, 'mheuiwn ni ddim. Will iRdbin: Dian i, mbeurwn ni ddim tamad eiibyn i cbwi weld mae hi. ISion Roland: Wel, dowch at dgem Mistar Jonathan Dafia rwan, i edrach sut y -iiedrir rhoi hon i lawr corn giwddw yr hen Sion druan. Be tae. y blaenoriadd yn niiaio luwinro yr aeloda? Gof: Wel, fasa dim ond gyru y belli am y pres ne'r bnaenoriaid i talu nhw i hunain. wiii Kdbin Wel, pe tasach dhi yn meddwl rwan na fasa yr egl'W"*si bach ddim yn lecio v riwlin o'i bachu nhw wrth i gilydd fel ar fel, ac yn gwrthod, sut ibasa hi hefo rheini? inewid teithia. a pfhetha feLy? Bwy gewch chi i gortfodi nhw? Goif: Wel, fydd dim am diani hi ond i'r Gyimanifa Gyffredinol yru y locar mp a chau y oapal na amadith o ddim, mae gynun nhrw hawl i hyny. Will: Wei, oes gynun nhw hawl i fynd a chapal oddiar bdboi sydd wedi i godi fo a'i giadw fo i fynd ar hyd yr oesoedd tyfb&d? Mr Preis: Y cyifundelb yw meddianydd yr eiddo. iSion Roland: Y fenditih faiwr, pwy ydi hwnw, deudweh ? (Mr Preis: Wel, pofcT Methodist. iSdon: Pdb Metliaidus De becdio, sut mae hyn vn ibod, og nad oes gin y bdbol nath y caipal fwy i ddeyd yn i gylth o na neb sydd yn sir Mint ne sir Aberteifi? Mr Preis: Ie, ond "cyifundelb" ydyw. Will R. Ovtfiiadeb, wir! Yn lIe mae yr "un" yn y un" ? Tydi vr "un" yn dd'im, ond y "cyf" yn giwibwl. Yn 01 yr lElfengyi yr "lun" sytdd o bwys, ac wedyn mi ddaw y "teyf," a. dyna gytf-"un" cyfa. Ac os fel yna mae'r Efortgyl mi cLdylsa y sgeflii yima fynd o dan farn pob "un" sly'n perthyn i'r cyif-easteddnfod-olion yn y oap<4a Method- isftiaid. LNIR Preis: William, yr ydych yn perthyn o ran eich credo i'r brodyr anwyl yr Anni- bynwyr. Yr ydych vn union ar eu oynliun hwy. Will: Wel. os dyna—^erf peth croes holiol i drefnu n Hen Gkvrff a'i lY'wooraath--og, dyna ydi Annifbynwrs mi rydw ina yn i lecio nhw. Oe peth fel" ddeydsoch chi ydi Methodist, diaist i mi fasa well gin i'r Hen Fam a'i haid Slgolbion na'r Methodist, a'i un ne ddau, ond bod y rheini he-b fod yn i persona- corfforol yn Hows o Lords, Westminster. Golf Mi wela i rwan, mae Methodistiaeth, os petth fel ddaru chi ddeyd ydi o, Mr^Pre^ mae o cyn wiriad o fynd allan o ddet fod Aknanac Caergytbi 1916 juet a mynd rwan. Ohyimiith gwerin ddim Kaisars eto, mi dynga i o hyny, am un oes. Sion Roland WeI, mi fydd y rhytfal yma yn ddechra a diiwadd ibyd yn siwr i chi a'r enwad hwnw fydd a'i lygad yn i ben ar"gjVar deilfryda iaoha dynoliaeth fydd yr enwad a safith gryffa. Will R Mae yn ddofwt tfin i feder y cyfi- undafu fbyth ,gau y capal lbalciliain rha^ddon ni, os na chyimwn ni ffisig v s'gean newyd* ym&. modar o, mae yn deSbytg y ceir ocsiyna andderchog ao adeilada at neud riw neuadd eyhoeddus yn fuan iawn os treith o hyny. ,GQra po fwya o ocsiwniars fydd yn v riwliiw camonittis.

BWYTA'R TESTAMENT NEWYI>1) Mewn ysgrif o waith un Jonathan Boucher ar y Beibl, ni a gawn yr hanes canlynol am dfergoeledd un wraig :— "Fe'm hvsbysir gan foneddiges fod dvnes dda yn awr yn y plwyf. Yr wyf yn ysgrifenn hyn ynddo, yn Hampshire, yr bun unwaith a fwytaodd y Testament Newydd, ddydd ar ol dydd, a dalen ar ol dalen, rhwng taifellau o frechdan (bara a ymenyn) fel meddygin- iaeth rhag llewygon." Yn sicr, yr oedd Sydd y wraig hom yn. effaithiarwydd y Beibl i yru ymaith anhwylderau, yn ogy- maint a'r eiddo yr hen ffermwraig a anlonodd i gyrchu y person i ddarllen rhan o'r "Ys- grythyr Lan" uwch bin ei buwch a or- weddai yn glaf ar laesody beudy. Er y swbl gwel! genym wsled pobl yn gwyro goranod y ffordd hon nag ar ol yr uchfeirniaid hyn ydynt gan "ormod o ddysg" yn ysgrifenu ac yn siarad ynfydrwydd am y Beibl. Gyda llaw, gwelsom v dvdd' o'r blaen waith y Pi;offeswr Huxley yn ategu syniad y Barwn Cuv^er, set. fod pob creadur sydd yn fforch- ogi'r ewin yn cnoi ei gil. Gresyn na buasat eu dysgeidiatth fawr wadi tynu eu sylw at draed mochvn, onide?

ER OOF CU Am Catherine Elizabeth Williams, a Willie Richard Williams, plant Mr. a Mrs. Williams, y 'Fron Oleu, Llangybi. Oymer- odd yr Iesu'r naill alto ei hun, Rhagfyr 29, 1913, yn 14eg mlwydd oed, a'r llall y dydd dilynol, yn bum mlwydd a naw mis.-Ba rhieni a'r teulu hiraethus. Mewn diglefyi wynfyd iaoh, Oes heb ball ga'r rhos bellach. —CYBI.

AFTER I MEALS ■ Thirty drops of Mother Seigel's S S taken after meals, will prevent ot H remove pains after eating. Try it also ■ for Indigestion, biliousness, headaches, M and constipation. It is the world's remedy for stomach and liver trouble*. TAKE MOTHER SEIGEL'S SYRUP :tllo. ttxJnOO:% i x Sptctaclts and Ept-Glasstt 1 g SAVE YOUR GUINEAS BY HAVING YOUR Q g SIGHT EXAMINED LOCALLY$g § YOU NEEDN'T VISIT A SPECIALIST § AND PAY his Fee and the train fare when you can have the same m JK thing done at home unless your Eyesight is diseased. The sight X XX is examined, and the best advice concerning same is given Free XX of Charge. Oar Prices are from 3/6 to 7/6 for SPECTACLES, Q X unlets Gold filled or (Sold Frames are wanted. These are priced X according to their value and weight, t: M S n § J Humphreys Jones g 5 • SIGHT SPECIALIST AND CHEMIST. • g 5 CORNER OF CASTLE SQUARE (OPPOSITE g S • ASTON'S) CARNARVON • 3 9 v )(¡:{)(}:O()()O:OO:X)( -.(JO:{::(.)C:()C:{)C:()C:{)(

TANRALLT Mae yn chwiith gan iawer (yri enwedig y nu o tor eg et hi wyr dderbyniaaajit ar hyd yr boll flynyddoedd, bob ymgeledd a ehroeso dan eu croiigii(wyd) ddeall fod. Mr a Mrs Henry Hughes yn biwriadu rhoddi y ty capBi i fyny cyn bo hir. Dyma fel oanodd un bardd 1 Mrs Hughes:- Ar ffyddlon weision IEsu-v Suliau, Mae'n selog was'naetdTu; A'i hen-w glam ar gan gu, Ni flinant ei folianu-

FELINHELI Y NADCXLIiG-— Oynhelir cyiariiod gweddi -fel ain erol yng Nghaipel Bethania (A1.C.) boreu .Dydd Nadoig, ac yn yr hwyr qynhelar Eis- teddrfod y plant vng Xighapel Bryn Menai (JM.C.>), .y beirniad cetddorol yw Mr Hyiwel- tryn Jvlle, (,.L., a'r arweinydd yw y Parch J. E. Hughes, B.A., B.D., gweinidog y eapel. MAPu\\T)UAiETHA(U.—(Dydd Llun bu farw un o driigolion hynaif yr ardal. sef Mr Owen Pritchard, Elian Cottage, yu yr oedian teg o 191 mlwydd. Ged,. briod ar ei ol (hifchau wedi cyrhaedd yr oedran mawr o 97 mlwydd), ynghyda d wereh a thri o -feabion. Dydd ,e*i Sadwrn (heddyw) hebryngii- ei weddiillion i Eynwent Llant'air;sgaer (angladd cyhotddus), a ^wasanasthir gan Parch Evan R. Thomas, y Liythyrdy. Bethel.—Nos Fawrth bu farw Mrs Alice Jones, priod Mr Thomas Jones, A-Twyifa, yn 70 mlwydd oed. Dioddefodd flynyddau o o-ystudd, ond daeth y diwedd yn dra eyodiyn. Yr oedd yn un o'r cymela.dau nxw,.yalf caredig a clnrnwynafigar yn vr ardal. 'briod. un chwaer. ynighyda pherthyn- asau ereil; i alaru ar ei hol. a 'cihyd -inidein lii yn ddwys a hwv yn eu protfedtgaeth lem. Dvdd Sad wi n (heddyw) cymer ei hangladd ie (evhoedduo). prv-d yr helbryngir ei gweddillion i Fynwent Llani'airisgaer. a gwasana-ethir ,an y Parch Thornqs Hughes. Elini. ynghyda pweinidogion ereill.

PWLLHELI I MEDDYOOL.—Eisteddodd 17 yr arhol/iad meddygol noe Lun. Dr. R. Jones Evans yw .yr athraw, a Dr. GMa-dstooe Jones, Criocicth, yr arholwr. OR CARCHAR I'R PWLFUD.—Yr uchod ydoedd teetyn anerchiad Mr. W. H. Grif- fiths, yr Efengy-ydd, i gynulliad lluosog yn Festri Salem nos Iau. XJywvddwyd gan Mr. G. Cornelius Roberts, y Maer. Y QLWYlFEDIG.—Dydd Mercher 'der- bymodd Mrs. Jones, Moelydon, frysneges o I Lundain yn ei hysbysu fod ei mab, Private Arthur Jones yn waelach. Clwyfwyd Pte. Jones yn Ffrainc, ac y mae yn yr ysbyty ers amryw fisoedd. Drwg genym ddeall fod -Pte. Tommy Jones, mab Mr. Richard Jonee, Glanydon, wedi ei glwyfo yn Ffrainc, ac yn awr mewn vslbyty yn y wlad hon. DiAJMWAIN I MRS. PUUESTON JONES. —Brydnawn dydd Mercher diweddaf bu i Mrs Puleston Jones, Lluest Wen, eyrthio oddiar risiau y selar, a defbyniodd niweid- iau trym;on i'w gwyneb a'i phen. GW:A'F.illEDD.iDr.wg genym ddeall mal parhau yn btir wael y mae yr Henadur R. Ifor Parry, a'r Henadur W. Eifl Jones; hefyd, y mae Mrs Williams, Derlwyn, yn four wael ers rhai wvthnosau. CENHADAETH ARtBENIG.—Yr wythnos ddiweddaf (bu yr Efengylydd W. H. GrIt- fithts, o A'bertawe, yn cynal cenhadaeth lwyddianus yn y Traeth a Tarsus. iLlafuria ef gyda'r Mudiad Ymosodol yn Ne Cymru. Y CLYBIAU DARBODOFL.Mae yn arVr- iad yn holl eglwysi y dref yn ystod wythnos y Nado,ig i roddi yr arian a gynilwyd gan y plant yn y cly^biau darlbodol allan. Rhod-d- 'WI)'d y swim o 2422rp allan vr vvytihnias ddi- weddaf f-el y canlyn :—'Egtoys St. Peter, 80Qp; Penimount (M.IG.) a'r Traeth, QC'5p; Salem (M.C.) a Tarsus, 537pPenLan (A.), 36Qp; Sioai (W.), 220p.

CLWTYBONT DAM WAIN. Tra yn dilvn ei alwedigaeth ym Mhonc Twll Dwndwr, Chwarel Dinorwig, prydnawn ddydd Iau, cyfarfu Mr. Robert H. Jones, Helen Villa, Clwtybemt, a dawwain. Yniddengya ei fod yn gweitihio ar ei fargen ac i'r rhaff dori, ac iddo gael codwm o rhyw aaitih lath, ar ei gefn. Cmdwyd ei adrelf gan nifer o'i gydweithwyr. w MARW SYDYN.—Mae genym heddyw eto ky gorchwyl prudd o gofnodi marwolaeth yr pen frawd Mr. John Griffith, Bryn Derw iBach, yr hyn a gymerodd le wedi ond ych- I y ddyddiau o g.ystudd, nos Sol, Rhagfyr .7, yn 88 mlwydd oed. Brodor o'r ardal hon oedd John Griffith, wedi ei on a'i fagu yn Bryn Derw, ac yma y Areuliodd ei holl oes. Gwr hychaii o gorpholaeth oedd, gwr plaen, »'r gair garwaf yn mlaen bob amser—dyn darbodus wedi gwneyd y goreu o'r dlaa fyd Bu yn aelod ffyddlon o eglwys Yagoldy am 60 mlynedd, a byddai yn gyaon yn mhob modd- ion o ras, er nad oedd wedi gallu tori aHan gymeryd rhan gyhoeddus. Cadwodd yr allor jdeuluaidd i fyny yn ddifwlch ar hyd ,y blyn-1 •yddau. Bu yn gofalu am Gapel Ysgoldy am' gyfnod maith, ac yn doabarthu'r ddwy "Dry- imortfs" am flynyddoedd. Cymer yr angladd le ddydd Sadwrn nesaf, Rhagfyr 23, yn myn- went iLlanddeiniolen. Cleddir ef mewn beddrod oedd ef wedi ei barotoi iddo ei hun a'i briod. Gwasanaethir gan y Parch R. M. Jones, Glasgoed. C udir yr arch allan gan flaenoriaid Ysgoldy. Gedy ar ei ol briod ac un ferch i alaru eu colled aim ibriod ffyddlon thad gofalns. Cydymdeimlwn a'r ddwy yn flu hiraeth a'i galar wedi bod yn briod am 62 *lyn?dd. Deallwn fod yr hen wraig yn di- odder dan anwyd trwm. Gobeithio y eaiff Weriad b-nan. Dymunir ar i'r Ipapuraiu Americanaadd gofnodi yr uchod. NADOLIG LLAWEN.—Dymunwn i bawb « ddarlknwyr yr "Herald Cynjraeg" Nadolig raor llawen air sydd yn bosibl o dan yr ?m- .nrfscnol.S' Blwyddy mNewydd-Dd a; i A diolch i bawb sydd "wedi Aoddi help i gael Oewyddion lleol i'r golofn hon ar hyd y flwy- ddyn. Byddwn yn dra diolchgar am bob cynorthwy eto yn y dyfodoL 0s y bydi gan thyvrun rhyw newyddion o ddyddordeb, byddwn yn faloh o eael eu hanfon i'r (*Herald. Ovfeirier i Ohebyid yr "Herald Oymraeg," Clwtybodl MEWYDD TRIST.—Mfl-wr o Gh..tybont I wedi cwympo.—Derbynfodd Mr a Mrs John Hughes, Shop Newydd, Glwtybont, air o'r Swyddfa Ryfel, ddydd Ifercher diweddai fod in mab, Pte. Evan John Hughes, wedi ei laidd yn Pfrainc ar Rhagfyr 4ydd. Ymunodd yn mis Ionawr diweddaf gyda'r 22 Gwynedd Batt. R.W.F., ac aeth droisodd i Ffrainc yn mis Awst diweddaf. Yr oedd wedi ei freintio a chorff lluniaidd a hardd, ac yn fachgen cy- l^meradwy iawn yn mhiith ei gyfoedion. Bach- gen tawel diabsen ydoedd. Yr oedd yn aelod o Eglwys Disgwyifa. Chwith meddwl na chawn weled ei wyneb "byth mwy. Mae ein cydymdeimlad yn ddwfn a'i dad a'i fam a'i froayr a'i chwiorydd yn eu profedigaeth chwerw. Mae ei dad, Mr. John Hughes, yn wael er's uro. Gobeithiwn y caiff adferiad buan er cael dyrnod ar ddyrnod. Yohydig feoedd sydd er pan gladdwyd merch iddynt o'r hlaen,.ac y mae daufaib arall iddynt yn y fyddin.

CAERNARFON SYRTHIO AR Y RHEW.—Tra'n myned adref o'r capel nos Sul syrthiodd Mrs Jones, Peniref Temperance, ar y rhew a thorodd ei choes. BAND OF HOPE BEUILAiH.—LNOS Iau, yr 21ain cylisol. cynhaliwyd Oytfarfod Nadolig Band of Hope Beuiah, o dan ly w'yxldiaeth Mr IGriftiilh Grititltihs, Aselieton Terrace. Cymer- odd a'mryw O'T .plant ran ynddo drwy ganu ac adrodd. Helfyd caJSwyd detholiad ar y grama- phone drwy garedaignwydd Mr Elhia Ihomas, Garnon Street. Ariweinid y onu gan y Cyrag- horydd R. Lloyd Jones, Bnynhelen yr hwn yn garedig a anrhegodd y p.anlt, yn ol ei arfer, ag euraifalau, a Mr Robert. Williams, MosLey House, Gelert Street.—iD.IMJE. TROSGLWYDDO TRWYDDEDAU TA- FARNDAI.—Yn Ynadlys y Fwrdeisdref, ddydd Llun, gerbron Mr. W. Hamer ac yn- adon ereill, gwnaeth Mr. M. E. Nee gais am drosglwyddiad trwydded tcafarndy y County Vaults oddiwrth Mr. Harry Jones i'w briod, Mrs. Jones, ac hefyd am drosglwydd- iad trwydded talarnay y Palace Vaults oddi- wrth Mr Harris i Mr. Harry Jones. Cania- taw.yd y ceisiadau. CENEDLAETHOU Y FASNACH iFE(DDWOL." Dyna ydoedd testyn dadl ddyddorol a gymerodd le mewn cyfarfod o Gymdeithae Lenyddol Ebenezer (W). Agor- wyd o lbiaid cenedlaetholi'r fasnach gan Mri John Williams, Rock House, a John Morgan, Sloi|dh flPemtraLl(t(, tr)i t. gf vfrthlwynebid gam Mri. Arthur Henry Hughes, Minalyn, Water- loo Port, a Ftancis Oldfield. LLywyddwyd gan Mr. Da,id Davies, Broncybi, a chymer- wyd rhan yn y ldadl gan Mri John Price, Victoria Road, a John H. Williams, Marcus Street. Ple-i,dloisiodd mvlyafrif aeJodau y gymdeitilas dros geiiedlaetholiad y faenach. AM YR AIPHT.— Gadawodd nifer o'r Royal Engineers (East Lancashire) y dref am yr Aipht nos Fawrth. Yng ngoTsaf y rheilffordd yr oedd nifer mawr o'u cyfeillion yn dymuno yn dda iddynt. DYRCHAFIAD.—Mae Li-eutenanit G. E. Lloyd Jones, Bryn Siriol, wedi ei ddyrchafu yn adjutant ei gatrawd, 12th East Yorkshire Regiment (B.C.F.). CARGLAU NADOLIG.—Brydnawn ddydd Iau cynhaliodd ysgolheigion Y Slgol y Sir eu cyngherdd blynyddol. Datganwyd nifer o garolau a pherfformiwyd oomedi fechan yn rhagorol iawn gan nifer o enethod. PARSELI L'R MILWYR.— Mae egdjwjysi Engedi (M.C.), Shiloh (M.C.), Salem (A), a Phendref (A), wedi anfon parseli Nadolig i'r aelodau ipertTfpi^l i'r eglwysi sydd yn gwa- sanaethu eu gwlad yn Ffrainc, a manna- ereill. MARW AIRS. FRANCtSl HAFOD TER- RACE.—Ddydti Merër, bu farw Mrs. France, priod Mr Richard Fraucis, 55, Hafod Terrace. Ni bu Mrs Ffancis yn wael ond am ychydig (Wyddi.ui « daeth y di- wedd yn "bur cydyn. Cydymdeimlir yn ddwfn a Mr. Francis, 1 fercn, a'r ddau tab yn eu profedigaeth. Mae un o'r meibion, y Rhingvl' Charlie Franc:# (R.W.'F.), yn gwas- anaethu gyda'r milwyr yn yt Aipht. Oymer yr an2!add le ht>ddN (ddycid Mawrth). MARW.—.Ddydd MaArtn, bu farw Mrs. Margaret Williams, Garohowe, Pant, yn 76 mlwydd oed. Vr oedd Mr«? Williams yn aelod ffyddlon o Eg wys Salem (A.). Cymer- odd yr'li^add le ddydd Badwin.—Ddyad Ian, ar 01 hir waeledd bu farw Mrs Ellen Williams, Blodon, New Street. Chwaer l Ir. Owen Owens, Corner Stores, New St., ydoedd yr ymadawedlg, ae yr oedd yn ae od o Eglwys Mori ah (M.C.) Cvnierodd yr ati^ ];>.dd le" foreu ddydd Mawrth yji Llan- ddein'iolen, pryd y gwasanaethwyd gan y Pili-chii D. O'Hrl.eu Owen. M.A. (Moriahj, a jtTohn Owen, M.A. (Engedi). Y prif alar- wyr oeddynt Mri. u>ven Owen (tirawd), How- ard Oweri (nai), O. D. Owen, Bryn'refail, a J. R. Jones, Llauheris (cefndryd), G. Hum- phreys (brawd-yng nghytraith), D. Edwards, New Street (ewytnr), ac O. Davies (Crown Street). Yr oedd trrtniadau yr angladd yng ngofa Mr. H. E. Roberts, caibinet maker, Bansror Street.-Du angladd .Mrtl Margaret Hughes, Strya y Llvn, yr hon a tu farw yn 75 mlwydd oed, ådydJ Mawrth, pryd y daearwvd el gweddillioii ym mynwent Cae- athraw, y Parchn. D. O'Brien Owen, MOt, iah; T. E. Jones, M.A., a W. Jones, M.A., Fourcrosses, yn gwasanaethu. Y prif alar- wyr oeddyntftlr. Tom Parry, Bala (brawd- yng-nghyfraith), y Parch W. Elias Williams, Penygroes (brawd), Mr. J. Williams, Liv- erpool (brawd), Miss Annie Williams (nith), Ca'pt. Jones, Wellington Terrace; Mr. Owen Thomas, Stryd y L'yn; Mr. G. Willlaira. Stryd y Llyn; Mr. T. J. Thomas, Stryd y Llyn Mr. T. F. Griffith. Stryd y Llyn. ti oedd trefniadau yr angladd yng ngofal Mri. W. Jones a'i Falb, y -Ma.eii, a Mr. W. H. Roberts, Porth-yr-aur. DF>- M A YD DOL.—Yn ystod gwyhaa Nadoli? fe berfformir dwv ddrama bolog- aidd Gwynfor "Y Ddeddf," a "Trem yn 01, yng ngwahanol ranau o'r wlad—Cwm- (Aberdar). (",rftqlands etc., tl y De, a Ffynongroew yn y Grogledd.

FFESTINIOG Y NADOLIG.-Rhed meddwl lliaws o dri- golion y dreflan eleni ndd at yr hen foncyff Nadolig a gwneyd cyflelth ar dan y eimdde fawr, ond at y bechgyn dewr sydd yn gorfod dioddef yr oerni caled yn y ffosydd yn Ffrainc a mannau eraill o faes y rhyfel erchyll hon. Rhed meddwl teuluoedd y bechgyn sydd ar goll at y carohardai milwrol sydd yn yr Al- maen, ac yn dal i obeithio bron yn erbyn gobaith ynghylch rhai ohonynt. Da genym ddeall fod lliaws mawr o anrhegion wedi cael ei hanfon i'r gwroniaid hyn eleni a hyderwn y cyrhaedda yr oil mewn adeg briodol. Ofer dymuno iddynt ddisgwyl "heddwch a thang- nefedd" yn ystod y gwyliau agoehaol yn unol a dymumadaSTywysog vr wyl, ond gal'wn oil ddymuno Nadolig gain baptised ag eydd yn bosibl o dan yr amgylchiadau i'n ;bechgyn oil yn ddiwahaniaelh. CODI Y CYEEOGAU-Medodd y newydd hwn fel )tan gwyllt hyd yr ardal y Sadwrn diweddaf pan ddeallwyd fod cihwarelau yr Oakeley yn bwriadu codi cyflogau eu gweitii- wyr pump y cant, ac ernes hefyd y ceir cod- iad arall oddeutu mis Ebrill nesaf. Bydd hyn yn gymorth nid bychan i eirioli ambell i ael- wyd sydd dan dywyllwch y Nadolig hwn. YM MHOB RHITH DAW ANGEU. Gwirid y darn adnod hon foreu Gwener di- weddaf pan y syrthiodd Mr William Roberts, Dolwyddelen, yn farw wrth droed llwybr Ohwarel y Lleahwedd wrth gyfeirio at ei waith. Yn y trengholiad a gynhaliwyd ar ei gorph bwriwyd rheithfarn iddo farw o wen- did y galon oddiwrth yr hyn glefyd y dio- ddefai yn ddirwgnaoh er's amser maiith. Yr oedd yr ymadawedig yn wr cywir ei rodiad, yn 64 mlwydd oed, a igedy o'i ol briod a nifer o blant gyda'r rhai y mae ein cydymdeimlad dyfnaf. PENODI. Deallwn mai Mr. Humphrey Richards, Leeds House, a benodwyd i ofalu am yetafelloedd y GlwbRhyddfrydol yn He y diweddar Mr. Edward J. Hushes. EIN TALENTALT.-Bydd ein talentau yn brysur iawn yn ystod gwyliau y Nadolig. Bydd Bryfdir ,vn beirniadu ac yn aTtvain Eisteddfod (M.C. Ptenmachno. Bydd Dewi, Mai a'r Telynor Drill o Feirion yn gwasan- aethu mewn cyngherdd uwchraddol yn Nant- yglyn ac hefyd cawn eu bod y nos Iau wedi'r NtaJdolig yn p'wasana^thu mewn oynglherdd uwchraddol yn y Penjhyn- Dymunwn yr bwyl arferol iddynt oIL Y DARLUNIAU BYW—Yn ystod y dydd- iau diweddaf y mae mwy o gyrchu nag erioed wedi bod i'r Neuadd Gynull i edrych ar y darluniau ibyn. DangosJld dlarluntiau (v-,r I frwydr fawr ar y Somme, ac nid rhvfedd gy- maint y cyrchu gan fod amryw o fm deg Ffes- ■liniog ymysg y milwyr a gymerasant ran yaa y frwydr hon. Hyderwn, fodd bynag, yn | nghanol y tlodi a'r amser caled hwn, naaa yw'r 'darluniau hyn ddim yn oario dylanwad gor- modol ar neb ac nad gwir y si fod rhai pobl "|yn eu mynychu ac yn rhoddi eu ceiniog olaf ac weithiau dros ben hyn er talu am docyn i fyned i mewn. Y mae pobpetih yn iawn yn ei le, ac y mae lie i'r darluniau byw hefyd.

PENMACHNO GWELNYDDES NEWYDD.—Yr wythnos hon daeth y Nyrs Roberts, gynt o Ctefngwyn, ger Wrecsam, i ddechreu ar ei dyledsiwyddau fel gweinyddes i'r plwyf. Daeth Nyrs Roberts yna o Llundain, lie y cafodd brotfiad helaeth yn y gwaith pwysig hwn, Hyderwn y teimlai yn berffaith gartrefol yn ein mysg. IEIN MILWYR.—Yr wythnos hon derbyn- iodd Mr a Mrs Williams, Waen, Llan, nys- bysrwydd <. Swyddfa Ryfel fod eu mhd,b ef y Pte. H. Williams wedi ei niweidio yn ddifrifol yn ei goes a'i wddi tra yn gwasan- aethu ei wlad yn Salonica belL Y mae un mab arall i'r teulu hwn wedi gweled bywyd y ffosydd er's dechreu y rhyfel yn iFfrainc, a mab arall wedi marw o afiechyd mewn ysbyty milwrol yn y wlad hon. Cydymdeimlwn yn fawr a'r tad a'r fam yn eu dwfn bryder, a hyderwn y ceirgwell newyddion maes o law. YR EISTEDDFOD.—Swn paroitoi sydd i'w glywed y dyddiau hyn gogyfer ag Eisteddfod M.C. a gynhelir dydd y Nadolig. Y mae y pwyllgor wedi sicrhau giwasanaeth y dondol Bryfdir i arwain yr wyl, a deallwn fod y cys- tadleuwyr yn adran y plant yn lluosog fel arfer. Ymddengys rhestr o'r buddugwyr yn yr "Herald" nesaf. CYSURON I'N MILWYR.—Yr wythnos hon anfonwyd cacen bara brith, chocolate, etc., i'r oil o fechgyn y llan sydd yn gwas- anaethu eu gwlad yn Ffrainc. Y mae oddeutu 60 ohonynt o'r ardal hon yn unig, ac i gajilyn y pecynau anfonodd y Rheithior, ar ran v pwyllgor, gylch-lythyr i bob un b. gen. Diau y gwerthfawrogir y rhodd hon, ac y dar- llenir hefyd y cylch-lythyr gan bob un o'r bechgyn. EIRA GWYN.—Pan yr ydym yn ysgrifenu gorchuddir y ffyrdd. a'r llechweddau hyn gan eira trwchus, a bu raid attal y drafodaeth eira trwchus, a bu raid atal y drafnidiaeth gyda'r modur nhwng yma a Bettwsycoed. WEDI EI GLWYFO.—Dydd Sadwrn di- weddaf, cafodd Mrs Catherine Jones, High- gate, Llan Ffestiniog, hysbysrwydd o'r Swyddfa Ryfel fod ei mab, Mr R. ii JO;E wedi ei glwyfo yn dost ar faes y frwydr. Nid oes ond ychydig o amser er pan aeth drosodd i Frainc—cwta ddau fis. Hyderwn mai ysgafn yw y clwyfau ac y ca adferiad buan.

PENCAERAU ER COF anwylgu am Thomas Owen, Siop, Pencaerau,, fu farw yn 80 mlwydd oed, Rhagfyr 6ed ac a gladdwvd Rhagfyr lleg, yn Uanf a-elrhvs Llawn yw'r awel o newyddion, Cyflym iawn yr ant ar hynt, N'wddion drwg o'r bron heb eithriad, Wrth eu c'udo lleddfa'r gwynt; Afon amser—hon sy' heddyw Fel pe bae'n cyflymu'n fa.wr, Lleng ar leng on cydfforddolion Gluda adre' ar bob awr. Myrdd ar fyrdd o bolbol ieuainc Gwledydd Iwrop gwymp i'r bedd; Cyn amserol ant i angau, Cant eu cwympo trwy y c,edd Ond o'r hen "Bencaerau" anwyl Lie mae gwraidd fy nghalon i Daw y newydd—"Croeei i Gaanan" "Plentyn Duw yn croesi'r Ili. "Thomas Owen, Siop, Pencaerau," Dyma enw gyffry 'mron, Ei ysgogiad heiny' difrif, 'Gofiaf fi tra'm gelwir "John," Gwedd ei wyneb lJym, garedig, Treiddgar lygaid. cyflym dTem, Nofient bron yn nagrau cariad, Droent yn ddig lawn fellten lem? "Thomas Owen? Nid yw mwyachl Yn. "y siop"? Ni chaf ei weddl Thomas Owen? Wedi tewii Thomas Owen? Yn y bedd I Tra bo'm cof yn cofio unpeth Cofiaf ei weddiau dwy. Diwniwvd oil wrth "swn yr aron Qeisient "GraÏÆ i roi ei bwys." Pan y codai i lefaru, Neu gynghori fe geid Jam Olaf pob ryw gynghor cymwys Yxx diweddu "yn y Fam," Dyn ai lygaid oedd Tom Owen Ar y byd tu draw i'r lien, Teithiodd lwybr eras yr anial Heb anghofio'i olai ben. Ceisiai genym ninau goflo Tra yn ieuaine llawn o hoen Am oer "ddyddiau y tywyllwch," Gwylio rhag eu troi yn :boen. Trwy gamrodiad yn ein boreu Dynai gwmwl ar ein nawn, Cofiaf fyth ei ddwys rybuddion OB gogwyddo 'chydig wnawn. Piwritanaidd oedd' ei gredo, Piwritanaidd oedd ei fyw, 'Chydig iawn geir felly heddy-w- Byw, a chred ni cheir'.c un rhyw t Gwnaeth cymeriad Thomas Owen; Argraff arnom ni, y plant, Efelychwn Thomas Owen 'Mewn estronol fToydd gant. 1 Huna, arwr cynta' 'mywyd, Ffrindiau caJon 'fanwyl fam. Rhyngot ti a llwch fy rhiaint. Hyd y farn ni bydd ond earn" Hiwy orweddant yn Llanfaelrhys, Yno hefyd y ceir di Hoffwn inau lechu yno Er cael codi gyda chwi. Hoffwn wir, mi hoffwn orwedd Wrth eich hochor yr un man, Unig beth a dyr eich heddwch Yayw seiniau cloch y llan; Oloch a glywsoch fil o weithian Nawniau Suliau tawel braf, Wrth ei hadgof daw i'm henaid, Er fy atorom awel haf. Hunwch yna, dorf anwylgu, Tawel ydyw man eich bedd, Rhaid i mi yw teithio'n mhellach Gefnlforbyrwyd sydd ddihedd; Ffodtis ydych o gae! huno Rhag cael clywed cri eich plant O'r ystormydd geirwon heddyw A yagubant fryn a phant. íHnno'r ydych, gu anwyliaid "Yn yr lesu," garech chwt Minau ddof i'r bafan dawel Hwnt o ru y storm a'i chri Os dilynaf eich cynghorion A'ch esiamplau, lwybrau g., Fu'm yn wrando yn "Pencaerau" Ges gan mam yn Pen y Bryn. Penycaerau, gapel anwyl Uwchaf "ben" fy mywyd i; Cofiaf arall gynulleidlfa Ynot, ond ryw ddau neu dri! Cartref fuost i hen seintiau Oev 'r ol oes, nae gwn pa faint Thomas Owen, dyma'r olaf Aeth o honot i Fro'r Saint. Pistyll, Rhagfyr 12. J, T. W.

MARCHNADOEDD. BIRMINGHAM.—Yr oedd 11 ai o aaifeit- iaid yn y farchnad o'i gymharu a'r wythnos ddiweddai. Talwy y prisiau uchaf wrth,yr wytb- !hwys -iBnchod. tewion, 6s 4c i 6s 6c; t-ei-tw tewion. 6s 6c i 6s Be: rhai garw eto, &; 10c i 6s. Nid oedd defaid ac wyn ar werth. BQIRtMIIINGlILAM.—<Nid oedd lawer o beef a mutton ar werth. Y prisiau hab newid nemawr. beef yn gwerthu am lOc i llo y pwye • mutton 9e i Is lc. Jtchydig 0 foch 2 Ic. oedd ar werth.-moch baewn yn gwerthu am 19s; moch bach am 19s i 196 6c, a hychod am 18s y scor. MAMOBNADtOEDD OYMREIG. RJAUURIPN.-Rhagkvr I.8. Beef, lie 1 Is 3c y pwys; mutton, lie j, Is 6c y pwys; Iia.m!b, Ujc i le 3c y pwys; pore,. ,lw 2c y pwys; ffowls, 5s i 6s y cwpl; gwyddau Is 3c i Is 4c y pwys; turkeys, Is 2c i Is 3c y i Is 4c y pwys; turkeys, Is 2c i Is 3c y pwys; hwyaid (mewn plu) 5s i tys; hwyaid {dressed) Is Ie i Is 2c y pwys; ymenyu Is lOc i Is lie y pwytI; wyau Ó am Is; own- ingod, 2s 6c y cwpl. I DINiBYllH.—Rhagfyr 20. Ffowls, 6s i 7s y cwpl; hwyaid, 12s y cwpl; gwyddau Is 2c i Is 3c y pwya; turkeys, Is 4c i Is 5c y pwys; cwnhingod 2s 0c y cwpl; wyau 5 am Is. ymenyn ffres, 2s y pwysj tybiau bach Is 2c y pwys • pore Is 2c i Is 3c y pwys; moch tew 8c y pwys; gwlan Seisnig, Is 6c y pwys; gwlan Cymreig Is i Is l £ c y pwys. Yv"YDDfGRU G.—(Rhagfyr 20. Ymenyn ffres. Is 9c t Is lie y pwys; ymenyn 2s lc y pwys; Damsh bacon In 6c i Is 7c y pwys; rolled 'bacon Is 4c y pwysT^yau 4c yr un; beef, In 3c i Is 4c y pwys; mutton Is 2c i Is 4c y"pwy#; pytatws, Is 6c y 20 pwys. f 21. Ymenyn 2s, y pwys ;• wyau 5 a 6 am Is; cyflenwad bychan o ioch am 16s i 18s yr un. PWHLIHELI.—-Dydd Mercher. Ymenyn, Is lOc y pwys; wyau, 5 am h; biff o 10c i Is 3c; mutton o Is i Is 2c; pore Is 2c y pwys; gwyddau o 8te i 13s yr un; tyrcod Is i Is 2c y pwys hwyaid 4s 6c yr un perebytro 00s i 27s yr un, moch tewion 7 y pwys.

(Llawn o ras )1w'th fynwes Di, o ras i faddeu ty holl tfai, Iesu anwyl boed i',w li' 1 Oddiwrth bechod fy ngianhau Ti yw tarddle'r Bywyd gwir, Gad iim' brofi'i dyfroead byw; -TSrdd Di yndf fi yn (bur Fythol ffrwd o fywyd Daw.—

Apeliodd Alfred Thomas Eyans, rheoWr y Sltar Tea Company, yn Mhwllheli. Bu yn Wrecsam, a rhoddwyd ef yn Nosbarth B3. Yn wyneb hyny nid oedd y Cynrychiolydd Milwrol yn gwrthwynebu iddo.—Caniatawyd esgusodiad amodoL