Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Advertising
ARWERTHBANNAU BY HENRY MftKLEV & SONS LTD 275 HORSES NEXT WEEK. CREWE HORSE REPOSITORY HENRY MANLEY AND SONS, LTD. FRIDAY NEXT, JULY 16th. 175 Heavy Town, Lurry and Van Horses, Cart Colts and Fillies, together with 28 American Horses, the property of Mr. J. Shepherd, for unreserved sale. 103 Hunters, Hacks, Harness Horses, Cobs and Ponies. Not-e.-Entries finally close for catalogue on Monday next, July 12. Catalogues on application. mmmmammmmmmummamammrnamumcMmmmmmm BY MR ROBERT G JOUES R OBERT G JONES AUCTIONEER, VALUER AND ESTATE AGENT, BRUNSWICK BUILDINGS, CARNARVON Guaranteed Prompt Settlements. SALES OF FAT AND STORE CATTLE, SHEEP, PIGS, ETC., held fortnightly AT THE SMITHFIELD, CARNARVON. SMITHFIELD. CARNARVON. NEXT FORTNIGHTLY SALE: WEDNESDAY, JULY 14th, 1915. Early Entries Invited. R ARTHUR JONES THE ESTATE OFFICE, CONWAY, (Tel. No. 29) and THE ESTATE OFFfCj; LLANRWST. (Tel. No. 9), Auctioneer, Valiisr, and Land Agent. PROPRIETOR OF THE CONWAY C,Arl,l q, MART and the LLANRWST SMITHFIELD Sales by Auction or Private Treaty of Country Estates, Town or Country Properties, Farms, Ground Rents, and other Investments, Valuations of Real Estate and Chattel Property. Reports on Mortgage Securities. SALES BY AUCTION throughout the Yeari iAs advertised) of Contents of Privates Residences. Special attention given to Pictures, Antique Furniture, China, Statuary BTonzes, Miniatures, etc. FARM STOCK sold at Conway or Llanrwst every Wednesday throughout the year, or on Owner's Premises. Entries at the Marts ta- ken up to time of Sale. CONWAY CATTLE MART Next Sale: WEDNESDAY, JULY 21, 1915. FAT and STORE CATTLE, SHEEP, and CALVES, and PIGS. Entries taken up to time of Sale. I LLANRWST SMITHFIELD. WEDNESDAY, JULY 14th, 1915. FAT and STORE CATTLE, SHEEP, and LAMBS, COUPLES, CALVES, and PIGS. Entries by Saturday Morning before Sale. Entries taken up to tito-e of Sale. BETTWS-Y-COED, CARNARVONSHIRE. FRIDAY, JULY 9th, 1915. THE MOTOR GARAGE. TITR. ARTHUR JONES, IF.A.I., is favoured —— with instructions to Sell by Public Auc- tion as above, the Motor Garage, Premises, Land, Plant, etc. Further particulars in due course, or of Messrs. Markby, Stewart and Co., Solicitors, Coleman Street, London or at the Offices of the Auctioneer, Conway, and Llanrwst. LLANRWST. TYN TWLL, GWYDYR. IMPORTANT TO FARMERS, TEAM OWN- ERS AND CONTRACTORS. MR. R. ARTHUR JONES is favoured with instructions from Mrs. C. Davdes, (who is giving up the Carting Business) to Sell by Public Auction, on TUESDAY, JULY 13th, 1915. 3 Powerful upstanding Cart Horses. 2 Lorries, 3 Tumbrel Carts (2 as new). Chaff Cutter, Cart Saddles, Collars, several Sets Drawing Chains, Waterproof Covers, Quantity of Coal Bags, and about 50 loads of Marfure. Sale to commence 1-30 p.m. All further particulars of the Auctioneer, The Estate Officae, Llanrwst and Conway. MESSRS JOHN PRITCHARD & CO MESSRS. JOHN PRITCHARD AND CO. LLANRHYDDLAD, ANGLESEY. MESSRS. JOHN PRITCHARD AND CO. will Sell by Public Auction at the Hotel Valley, WEDNESDAY, AUGUST 11th, 1915, at 1-30 p.m., the Desirable Freehold Tene- ment, lrnnwn a* .a_A" TYDDYN DON and MAESYREFAIL comprising about 9 acres of good land, de- lightfully situated. Bank Chambers, Bangor. (11.24.) SWYDDQGOL DWYRAN RURAL DISTRICT COUNCIL. NOTICE IS HEREBY GIVEN THAT the Audit of the Accounts of the above- named Rural District Council for the half- year ended 31st March, 1915, will be held by A. Carson Roberts, Esquire, District Auditor, at the Board Room of the Guardians, Bodvan, Carnarvon, on Tuesday, the 3rd August, 1915, at 9 a.m., and that copies of such accounts duly made up and balanced together with all books, vouchers and documents, relating there- to, will be deposited at the said Board Room, and be open during office hours thereat, to the inspection of all persons interested for seven clear days before such Audit., and ai such persons will be at liberty to take copies, or extracts from the same, without fee or re- ward. I Dated this 12th day of July, 1915. WILLIAM ROBERTS, Clerk to the said Council, Dwvrar. (J1.13). SWYDDQGOL METROPOLITAN BOROUGHS AUDIT DISTRICT. COUNTY OF CARNARVON. NOTICE IS HEREBY GIVEN that A. Carson Roberts, Esquire, District Auditor for the above Audit District, has appointed the Audit of Accounts of the County Council of the above-named County, and of the County Treasurer and other Officers of such County Council, for the year ended 31st day of March, 19>5, to commence on Thursday, the 29th day of July, 1915, at IS) o'clock in the I fore'.oon, at the County Offices, Carnarvon, whfn and where the several Officers of such Council who are bound to account at such Audit are severally required to attend and produce all Books of Account, Bills, Accounts, Vouched, and other Documents containing or relating to the Accounts then to be audited in the custody or power of each person res- pectively. A copy of the Accounts duly made up and balanced, together with the Account Books, Deeds, Contracts, Accounts, Vouchers and Receipts mentioned or referred to in the Ac- counts, will be deposited in the Office of the County Council, Carnarvon, for seven clear days before the 29th day of July, 1915, and be open during office hours to the inspection of all persons interested, who will be at liberty to take copies of or extracts from the same without fee or reward. DATED this 7th day of July, 1915. JOHN ROBERTS, 13). Clerk to the County Council. (J1.13). 1VTERSEY DOCKS AND HARBOUR BOARD. THE MERSEY DOCKS AND HARBOUR BOARD are prepared to receive Loans of L20 and upwards, as may be agreed upon, on the security of their BONDS, at Interest at the rate of JB4 5s. Od. per centum, per annum, payable half-yearly, for periods of Nine years and upwards, as may be arranged, or for some shorter periods, by special arrangement. Communications to be addressed to Richard I. Powell ,Treasurer, Dock Office, Liverpool. ALFRED CHANDLER, General Manager and Secretary. Dock Office, Liverpool. GWYRFAI RURAL DISTRICT COUNCIL. NOTICE OF AUDIT. NOTICE IS HEREBY GIVEN THAT — the Audit of the Accounts of the above- named Council for the half year ended the 31st day of March, 1915, will be held by A. Carson Roberts, Esquire, the District Audi- tor, at the Board Room of the Guardians of the Carnarvon Union at Bodvan, Carnarvon, on Tuesday, the 3rd day of August, 1915, at 9 o'clock, in the forenoon, and that copies of such accounts duly made up and balanced to- gether with all books vouchers and documents, relating thereto will be deposited at my office at 7, Market Street, Carnarvon, and be open during office hours thereat to the inspection of all persons interested for seven clear days be- fore such Audit, and all such persons will be at liberty to take copies of or extracts from the sflme without fee or reward. Dated this 10th day of July, 1935 DAVID G. JONES, Clerk to the said Council. (Jl. 13). MARGARET ROWLANDS, DECEASED. PURSUANT to the Statute 22 and 23 Vict., c-35. NOTICE IS HEREBY GIVEN THAT all Creditors and Persons having Claims or Demands against the Estate of Margaret Rowlands, late of Weirglodd Goch, Llanddein- iolen, in the County of Carnarvon, Spinster, deceased (who died intestate on the 3rd day of March, 1915, and to whose estate admini- stration was granted to Owen Robert Row- lands and Evan Griffith Rowlands by the Principal Registry of the Probate Division of H;s Majesty's High Court of Justice, on the 15th day of June, 1915) are hereby required to send in particulars of their claims and de- mands to the undersigned, the Solicitors for the said Administrators, on or before the 14th day of August, 1915, after which date the I said Administrators will proceed to distribute the assets of the said deceased amongst the persons entitled thereto, having regard only \1 to the claims and demands of which they then shall have had notice; and they will not be liable for the assets of the said deceased, or any part thereof, so distributed, to any per- son or persons of whose claims or demands they shall not then haw had notice. Dated this 12th day of July, 1915. MORRIS OWEN AND TREVOR ROBERTS, I 11, Market Street, Carnarvon. Solicitors for the said Administrators. DR. WILLIAM LEWIS' CHARITY. GRANTS TO HANDICRAFTSMEN. TV"OTICE IS HEREBY GIVEN THAT the TRUSTEES are prepared to receive APPLICATIONS for a GRANT from YOUNG MEN who have SERVED an APPRENTICE- SHIP to a HANDICRAFT TRADE. I Applications must be made on Forms,' which will be sent on receipt of stamped addressed! envelope. The Forms to be in hand of the un- dersigned not later than 31st JULY, 1915. J. ROBERTS WILLIAMS, Secretary. 14. Market Street, Carnarvon, 5th July, 1915. (JI. 27). UNIVERSITY COLLEGE OF WALES, I ABERYSTWYTH. (Ontf of the Constituent Colleges of the Uni- versity of Wales.). President: I Sir John Williams, Bart., M.D., D.Sc., G.C.V.O. I -!1- Principal: (T. F. Roberts, M.A. (Oxon)., LL.D (Vict) I « DEPARTMENT OF INSTRUMENTAL MUSIC. The above named new Department is now open, to both male and female students. Special Staff: M. Gaston Le Feuve, of the Schola Cantorura, Paris. M. Henri Delange. M. Oamile Dolobelle. M. Chares Turbour. Madame L. Andre Barbier. Classes will he held in.-Vioin, Violincello, Viola, Chamber Music and Orchestral Classes, Theory of Instrumental Music, Siiiginz. Piano. I Sessional Comrosition Fee. 212; Registra- tion Fee, Ll. Fee for a single course, P,2 2s. per term, together with a Registration Fee of ) 10, Men students reside in registered lodg- j ing=; in the town, or at the Men's Hostel— Warden; H. H. Paine. Esq., M.A.. B.Sc Women students reside in the Alexandra Hall < of Residence for Women—Warden Miss C P. Tremain. B.A. 'For full particulars, respecting the Depart- ment and the Hostels, apply to- J. H. DA VIES, M.A., Registrar. SWYDDQGOL NOTICE. WEIGHTS AND MEASURES ACT, 1889. SALE OF COAL. NOTICE IS HEREBY GIVEN THAT an application has been received by the Board of Trade from the Carnarvonshire County Council for their approval of certain BYE-LAWS which the Council have, in pur- suance of Section 28 of the Weights and I Measures Act, 1889, made with respect to the SALE OF COAL, in substitution for the Bye laws made by them on the 6th December, 1892. A copy of these Bye-laws can be inspected, free of charge, between the hours of ten and five at the office of the Clerk of the County Council, Carnarvon. All persons interested are to take notice that, 21 days after this date, the Board of Trade will proceed to consider the application, and in the meantime, the Board will receive any objections which may be made thereto. (Signed) W. F. MARWOOD. Assistant Secretary. Board of Trade, Railway Department, 6th day of July, 1915. N.B.—Objections should be addressed to the Assistant Secretary, Railway Department, Board of Trade, Whitehall Gardens, S.W., and a copy of every objection should at the same time be forwarded to the Clerk of the County Council, Carnarvon. (J116) ( VAYNOL ESTATE. RENT AUDIT. These Rents will be receiwed as follows :— At Llanberis on Monday, 12th July, Victoria Hotel. At Ebenezer, on Tuesday, 13th July, Bull Hotel. At Carnarvon, on Wednesday 14th July, Sportsman Hotel. At Bangor, on Friday, 16th July, City Hotel. At Carnarvon, on Saturday, 17th July, At Carnarvon, on Saturday, 17th July, Sportsman Hotel. R. P. HARDING. Vaynol Estate Office, h Port Dinorwic, i 28th June, 1915. COUNTY OF CARNARVON. SMALL HOLDINGS AND ALLOTMENTS ACT, 1908. THE CARNARVONSHIRE COUNTY COUNCIL HEREBY GIVE NOTICE that they are prepared to receive applications for the tenancy of the undermentioned farm on the Madryn Estate as from the 29th Sep- tember, 1915. Rent including Area. Tithe & Land Tax. a. r. p. £ s. d. Ceidio Fawr 42 0 38 49 0 0 Further particulars may be obtained from the undersigned, to whom applications for the above farm should be addressed. ELLIS H. JONES, County Land Agent. County Offices, Carnarvon, 7th July, 1915. (J1.16). ELECTION OF MEMBER TO SERVE IN PARLIAMENT FOR THE NORTHERN OR ARFON DIVISION OF THE COUNTY OF CARNARVON. T HEREBY GIVE NOTICE that the under- mentioned person has been duly elected to serve as Member for the said Division in Parliament: Rank, Other Abode. Profession, Surname. Names. or I 1 Occupation. Occupation. REES GRIFFITH! Holly Barrister- CARADOCj Bonk, at-lavv. 'Birken- head. iBirken- I head. (Signed), JOSEPH WALLIS GODDARD, Returning Officer. Dated thi Sixth day of July, 1915. (J1.9). ft THE CARNARVONSHIRE LIBERAL CLUB BUILDINGS COMPANY, LIMITED. THE DIRECTORS OF THE CARNAR -1- VONSHIRE LIBERAL CLUB BUILD- INGS COMPANY, LIMITED, require a I Manager for the Cafe and Billiard Rooms. Application to be made upon forms supplied by the undersigned from whom further parti- culars may be obtained. Application to be sent in by the 18th of this month. Welsh essential. JOHN T. JARRETT, 27, Bangor Street, Carnarvon. "OE WILLIAM THOMAS, DECEASED. Pursuant to the Statute 22 and 23, Vict., Cap. 35, Notice in hereby GiNen, that all Creditors and other Persons having any Claims or Demands against the Estate of WILLIAM THOMAS, I late of 5 Aigburth Drive, and 14, Water Street, in the City of Liverpool, and of Gareglwyd, Holyhead", in the County of Anglesey, Shipowner, deceased (who died on the 8th day of March, 1915, and whose Will was proved in the Liverpool District Registry ot the Probate Division of His Majesty's High Court of Justice on the 8th day of April, 1915, by Robert John Thomas, William Mel- huish Thomas, Annie Thomas, and Ethel Kenrick Thomas, the Executors therein named) are hereby required to send particulars in writing of their debts, claims, and demands, to one of the undersigned on or before the 16th day of August, 1915, after which date the said Executors will proceed to distribute the assets 6f the said deceased amongst the persons- entitled thereto having regard only to the debts, claims, and demands of which they shall then have had notice; and they will not be liable for the assets or any part thereof so distributed to any person or persons of whose debt, claim, or demand they shall not then have had notice. —Dated this L. J m X 1 „ 1A1 f nn uay OJ oJ Uiy, uno. LIGHTBOUND, OWEN AND CO., 18, Water Street, Liverpool, Solicitors. BOTTEREL AND MCHE., 24, St. Mary Axe, London, E.C., Solicitors. Witness to the Signature of Botterell and Roche, W. H. Mathews, 24, St. Mary Axe, E.C., Solicitor. (J1.23). RHYD-DDU JOINT COMMITTEE. AUDIT OF ACCOUNTS. NOTICE IS HEREBY GIVEN THAT THE AUDIT of the Accounts of the Rhyd-ddu Joint Committee for the year end- ing 31st March, 1915, will take place on Fri- day, the 6th day of August, 1915, at llC-30 o'clock in the forenoon, at the Guild Hall, Carnarvon. A copy of the Accounts duly made up and balanced, together with all books, vouchers, etc., will be open for inspection, seven clear days before the Audit, at my office, Guild Hall, Carnarvon. Dated this 10th day of July, 1915. EVAN ROBERTS, Clerk to the Joint Committee. (J1.13). YN EISIEU WANTED-UMESTONE QUARRYMEN AT ONCE.—Apply to Kneeshaw Lup- ton and Co., Llanddulas. (J1.27). YN EISIEU.—DEF AID CADW EISIEU LLE i 250.—Ymofyner a T. E. Roberts, Plasybryn, Caernarfon. (J1.27). LACKSMIT-ti IMPROVER WANTED —* used to shoeing.—John. Roberts, Efail Bach, Caeathraw. Roberts, Efail Bach, Caeathraw, HOUSEMAID WAITRESS WANTED.— Address, Royal Oak Hotel, Bettwsy- coed. (J.14). WANTED.-A GOOD GENERAL SER- VANT, age 20 to 23. Apply. C. c/o Smith and Son, Penmaenmawr. SERVANTS REGISTRY OFFICE.-Mrs. S Owen, 16, Treflan, Bangor. Stamp for reply. WANTED.- MOTOR DRIVERS AND W CONDUCTORS—Apply, Silver Motors, Llandudn*. GENERAL, 18 to 20, fond of children.— Apply (Mrs.) Owen, Bodowen, Wynn Avenue, Old Colwyn. (J1.23). WANTED immediately a Single Young MAN as BOOTS for first-class hotel in North Wales.-Appy, C177, "-Herald" Office. Carnarvon. WANTED AT ONCE.—SMART ASSIST- ANT for Outfitters Shop. Live out. Good salary for suitable man.—Apply C184, "Herald" Office, Carnarvon. CRYDD.-YN EISIEU, Dyn Medrus, at waith trwsio, yn unig.—Ymofyner a Wm Evans, Ceiri Stores, Llanaelhaiarn, Chwilog. (Jl. 29.' WANTED.-HOUSE in or not more than one mile of Carnarvon. Rent about £ 20- £ 25.—Apply to Number C150, "Herald" Office. ANTED.-Two Bed One Sitting Room, Attendance, on Coast; Sands, Bathing fortnight, from July 8th.-Baines, 76 Midland Road, Wellingborough. YY ANTED. — Good Button Mushrooms, Bilberries in large or small quantities. Empties supplied.— Apply J. R. Goodwin. Smithfield Market, Manchester. ■\VT ANTED, immediately, Experienced Slate Masons; also Sanders. Good wages; regular work.—Sessions and Sons, Ltd., Gloucester. (J1.13). WANTED. — BLACKSMITH, also IM- PROVER used to general smithwork for Liverpool.—Apply, stating wages required, Cheshire, Pooley and Co., Bath Street, Liver- pool. WANTED AT ONCE.— A Reliable CHAUFFEUR, one with mechanical knowledge preferred. Apply C 150, "Herald" Office, Carnarvon. WANTED. SMALL FURNISHED HOUSE by the sea, for three weeks or a month, commencing the last week in July.- Apply, by letter, with particulars, to X.Y.Z., "Herald" Offices, Carnarvon. YT^ANTED.—A MANAGER for BRANCH » SHOP. Country trade, Grocery and Provision. Single Man rrfeferrted. State wages and experience.—Apply "Y81," "Her- ald" Office. CARNARVON TUBERCULOSIS HOSPI- TAL.—Probationer Wanted. Wages first year L12; second year £ 18; third year, 924. Application should be made to the Matron, Tuberculosis Hospital, Carnarvon. (J1.6). "DESPECTABLE YOUNG WOMAN WAN- J-V TED as GENERAL MAID in a small country house. Occasional help given. State previous experience and wages required. Address, "Country," "Herald" Offices, Car- narvon. (J1.27). WANTED.-Near sea for August FUR- NISHED HOUSE or APARTMENTS -with attendance; 1 sitting, 3 bedrooms. Terms must be moderate.—Write Campbell Ormuz Pinner, Middlesex. (Jl. 13). "jl/f"0DERN SHOP with Dwelling House "*■ Wanted, suitable for Drapery Busi- ness, in prominent position in good market or mining town in Wales, South Wales pre- ferable. Reply fully to :Drapery," "Her- I aid" Office, Carnarvon. j WANTED in or near Holyhead, for two or three weeks in July or August, com- fortable private sitting room and two bed- rooms, with attendance. Give full particulars and price (which must be reasonable) to D.D., 60, Charlotte Road, Egremont, Cheshire. (J1.161, "PHRNISHED HOUSE. Respectable Family (4 persons) requires small Furn- ished House or Apartments, (2 Bedrooms, 1 Dining Room and Kitenen) in Carnarvon or adjacent district. Small garden desired, if possible.—Apply, with particulars of rents, etc., to J.L., 40, office ef this paper. D RAPERY.-NVANTED SMART YOUNG — MEN, just out of time preferred, for 3 Drapery and Dresses. Good Salary, high- class trade. Fare paid.—Apply Nicholsons, 13 and 14, The Exchange, Muswell Hill, London, S. A SSISTANT FINANCE CLERK.—Tem- porarily required in Finance Department Anglesey County Council. Persons not eligible for military service preferred.—Apply in own handwriting, stating age, experience and sal- ary required to Walter O. Jones, Clerk to the County Council, Llangefni. (JI. 16). MOTOR DRIVER. WANTED AT ONCE FOR FORD CAR, must be British subject, able to do small repairs and be willing to assist on station when not driving or working on ear.-Apply Engineer-in-Charge, Marconi Station, Ceu- nant, Llanrug. (J.25). BOTBOTBOTBTOBTOBOTBOTB § EMPIRE, i ii CARNARVON. g J:r"Iooo. THE MOST UP-TO-DATE PICTURE HOUSE IN NORTH WALES. NEXT WEEK'S EXCELLENT PRO- GRAMME. I Monday, Tuesday. Wednesday: II 5 "MASKED AMAZON" B ■2 (Drama) in three reels. ■■ ™ "CHAMPION CHARLIE" EL i (Essanay Comedy). g Thursday, Friday, Saturday: M S"THE FIGHTING STRAIN OF g OLD ENGLAND" S g (Drama) in three reels. Q ■ "THE ANGLERS" ■ W (Keysto/ie Comedy). H £ f ADMISSION: Is., 6d.. and 3d. XX — rt H Two Performances Nightly at 6-30 g and 8-15. ):( inn.nn8nn.):(n.nn8):():(i ■■■BBMBMWMMMMBiMMIBW— cWafoi/ov' Sffoiiie, wamasbims. OUR SUMMER SALE Will commence Next Friday, July 16th until Saturday 24th inst. Genuine Bargains in Costumes, Robes, Millinery, Blouses, Corsets, Hosiery, etc., etc. tAT • Iflk TERMS: STRICTLY READY CASH. IBaBBBBBBBlMMBBMBMBBimil— aaBmBBBanBBBBSEaasuaHnnBUBBBnBunnuMBi Vr Haf a'r Gwyliau, Y MAE Turf Square, Camarvon. Wedi parattoi Stock Fawr ar gyfer yr Haf Siwtiau i ddynion (style diweddaraf) 15/11, 18/11, 21/6, i fechgyn 9/11, 10/11, 12/11, 14/11 Cyn Prynu gwelwch y Bargeinion y mae Bradleys yn eu cynnig ar yr amser caled hyn. BRADLEYS, Turf Square, Carnarvon, Branches :—Llandudno, Colwyn Bay, Rhyl, Llanrwst, Aberystwyth, Dolgelley. BBBflBBBBBBBBBBBBBBBBBBBflBflBBBBBBBBBBBBBBBBBB I AR OSOD rpo LET—COMFORTABLE APARTMENTS — Good Cooking, Bath h. and c. water.- Apply Miss Williams, Islwyn, Vaynol Road, Carnarvon. YSGOL SIROL ABERMAW (I Fechgyn a Me relied). Prifathraw: EDMUND D. JONES, M.A. (Loud.). Prifathrawea: MISS L. M. M. ADAM, M.A. Athrawon Cynorthwyol: JOSHUA GELLY, B.So. JOHN LLOYD, B.A. JOSEPH T. JONES, Athrawesau Cynorthwyol: MISS L. M. M. ADAM, M.A. MISS CHLORIS E. MILL, B.A. Yn nghydag Athrawesau Drofiadol mewn Coginiaeth a Cherddoriaeth. Telerau: 24 10s. y flwyddyn. Pob man-yuoii oddiwrth y Prifathraw. neu oddiwrth R. LLEWELYN OWEN, Clerc. GRAND SHEEP DOG TRIAL AT BEAUMARIS AUGUST 2nd (BANK HOLIDAY). Apply, T. H. HUGHES, WERN FARM, LLANGOEE.
LLOCHESU yrt NGHYSGOD Y RHYFEL…
LLOCHESU yrt NGHYSGOD Y RHYFEL Yr ydym beunydd, yn ciywed am yr erch- yllderau a gyflawnir iyn y rhyfel alaethus Ibresenol, ac y mae lie i otni ein bod yn llithro i esgeuluso ein dyledswvddau cartrefol yng nghysgod y ffaith fod y rhyfel fwyaf welodd -19 y byd erioed yn cael ei dwyn yn mlaen. Coir y cynighorau, cymdeithasau, enwadau cre- fyddol, a phersonau uni.got yn esgeuluso tu dyledswyddau cymdeithasol a, c-hrefyddol. Gwneir y rhyfel yn esgus dius beidio cyf- j lawni myrdd a mwy o ddyledswydldau cre- fyddol eyhoed'dus a iChymdeithaol, a chlyiwir cri gyffredinol trwy y wlad fod yr adcloldai yn wag a chrefyd'd yn caei ei hesgeuluso. Gallesid. ty'bio" fod r'hai o-'n cyrughorau cy- hoeddus yn ymlawenhau am fod ganddynt rhyw esgus dros beidio cyflawni eu dyled- swyddau yn brioidol. Mae Bwrdd y Llywod- raeth Leol wedi bod yn ceisio chwipio rhai o'n cyrughorau lleol i d-diarparu cynlluniau o garthffosi, a-deiladu tai a dwyn dwfr iach i'r I gwahanol bentrefi a threfi yng Ngogledd Cymru. Yn ddiweddar darfu'r Bwrdd anion at y cynghorau i ddweyd wrthynt am .beidio cario yn mlaen unrhyvv welliantau os nad yd- ynt yn wir angenrheidiol i'w gwneyd ar fyr- 11 der. Bu hyn yn ryddhad dirfawr i amryw o'r cynghorau. Mae peth wmoreth o arian 11 y trethdalv.iyr yn. cael ei wario yn ofer am nad yw calon yr awdurdodau lleol yn y gwaith. Pa-ratoir cynllun ar 01 cynllun o garthffosydd, gwaith dwfr, a thai i weithwyr, ac ar ol chwaTeu a'r cynlluniau am ysbaid, a boddloni yr ysbryd swyddogol sydd ym Mwrdd y Llywodraeth Leol teflir y cynllun- iau dros y bwrdd. Yna, ar ol 'cyfnod o amser, eir trwy yr un cwrs drachefn. Telir oyflogau j I mawr i swyddogion am baratoi cynlluniau, a'r cwibl yn wae,th "nag ofer. Y mae'n ddigon posibl y ceid nafer fawr o aelodau Cyngor I Gwledig Lleyn, c yn enwedig trethdalwyr Aberdaron, i gondemnio yr Almaenwyr creu- lawn aiif lofruddio £ \vragedd a phlant a hen bobl. Eto i gyd y mae y .0001 hyn yn gwneyd yr un peth eu hunain mewn ffordd anunion- ,o,yrchol. 16 Y mae Bwrdd y LlywodraetJl Leol a'r .S'wyddog IeehycLol, yn pwyso amynt er's blynvddau i wneyd 'darpariadau iechydol ipri- odol i'r pentref. Mae y plwyf wedi talu degau o bunau i swyddogion am oliwilio am ddwfr a threfnu cynllun o garthffosi. Beth amser yn ol aufonodd v trigolion i ibwyso ar i'r Cyn.gor beidio myned vii iiilaeii a'r icyuilun tra pery y rhyiei. Beth in'r canlyniadO, fe dorodd diphtheria allani yn yr ai-dad fel canlyniad yfed. diwfr o hen. afon y teflir 'budreddi o bob math iddi. Awgrymiadol iawn ydCiooê .gwaith rhai o ;wlodau Cyngor Lleyn yn ceidio at a 3 y wasig i ddyweyd. am yr hyu a gyilawnir gan Gyngor Lleyn yn enw cynildeb a darbodaeth. Oud chwareu teg i Mr. W. Williams, Abersoch, am wrthwynebu y fath awgrymiad. Buasai l'hai o'r aelodau yn gadael a ymwelwyr fvnd i'r fath le ac efallai .gario yr anet-hy-d heintus led-led y wlad. l\fa"n wir fod genym anibell i gyngor yn ddigon dewr i wynebtt y ewestiynau hyn er gwaethai y rhyfe]. Ilue Cyngor Cwledig Glaslyn wedi gwario miloedd lawer ar cyn- llun o garthffosi i Feddgelert. Ond y maent hwy mewn dy-ryswch aidodiis arall. Mae y I Llywodraeth yn pwyso arnynt i beidio myned yn mliaen gyda chynilun o waith dwfr i'r lie. Y canlyniad ydyw nad yw y cynllun carthffosi o :fudd o gwbl os na cheir d,wfr i'w weithio. Mae prif dref Dyffryn Madog yn oellwair a'r cynllun o ,garthffosi er's dros naw mlynedd ac y imaent hwvthau yn llechu yn am edd,ar yn-g nghysgod y rhyfel rhag cyflawni eu dyledswyddau. Mae Cynghorau Trefol Pwllheli, Criockfch, a manau eraill yn gallu anadlu yn Jlawer rhvvyudach yn awr am y rlieswim naJd yw y Llywodraeth yn ipwyso arnynt 1 Pdcila-du tai i weithwyr. Mae Cyngor Pwllheli wedi Jlwyddo yn rhyfed.dol i osgoi eu dyledswyddau yn y cyfeiriad hwn. Mae'n ymdidanges fod y Cyngor wedi ym- I golii iTKjr llwyr yn y drychfeddwl o tbaratoi ar gyfer ymwelwyr fel nad yw eysur a Ilwydd- I ia-nt y gweitJiwyr yn cael gradd o le yn eu holI feddyliao. Mae Cyngor Pwllheli yn gwneyd cam djrfawr a'r Gorpboi,aetb trwy esgeuluso eu dyledswyddau at y gweithwyr. Wed.i'r cwbl y gweithwyr yw asgwrn cefn nrasnach poib tref, ac y mae Gyngor Pwll- heli yn ell hymlid ymaith i'r pentrefi cyfagos am nad ydyn-t yn gwneyd darpariaeH) o gwbl ar eu cyfer. -MLac'ii wiliawdd gwybod sut y r-bu i'r Cyngor giael yr eofndra i basio i gau rliai ta.i yn y dref ,pa-n nad oes yno fath yn y byd o dy yn y dToef y gaH y .preswylwyr symud iddo. Ond y mae eydwyibod y Cyn.gor Trefol yn. holiol daw-el oblegid mnset rhyfel j ydyw. Ac yn ddiweddaf on. bu i Bwyllgor Addysg Sir Gaernarfon wneyd y rhjrfel yn esgusawd dros beiddo cynial yr ysgolion nos eleni. YT oedd y ddiadl a ddefnyddiodd Mr. J. R. Hughes ac eraill yn rheswm nid dros beidio cynal ysgolioin nos yn aniser rhyfel, ond yn hytrach dros beidio eu cynal unrhyw adeg, Os mai yr athrawon yn unig oedd yn derbyn ibudd oddiwrthynt gwastraff aYlegusodol ar arian y .cyhoedd ydoedd eu cynal uu.rhyw adeg. Mae yrhes.wm hwn vn ta.ro yn ol i wyneb y Pwyllgo-r Addysg .gyda grym anawr. Nid yn unig y mae yn profi fad:" pwyllgor wedi gwastmffu arian yn y .gorffenol, ond y mae yn brawf fod eu cj-nlhm addysg yn gwbl anghyfaddas ac arymarferol. Does dim dadl nad ocs ar fechgyn Cymru angen ysgol nos. Yn wir y mae yr angen yn fwy a.r gyfrif y rhyfel nag ydoedd yn fiaenorol..Mae goreuon ein fcechgyn ieuainc yn mhob oangen. yn myned yn. aibertlh i'r rhyfel erchyll a bydd eisiaii bechgjTx o fedr a dysgyblaeth i law en 1le, Nid oes dim yn ein cyfundrefn addysig bres- enol iberi i'n pobl ieuainc wynebu dyfodol bywyd gyda. dim gradd o ddifrifoldefi. Y, ir-aent wedi codi to o bobl ieuainc ysgafn en meddwl ac isel eu moes, gyda. chasineb greddfol at bob gwaith ymarferol a. chyn- yrchiol. Mae yr Almaeniaid, er eu holl wenn didau, wedi laddysgu eu plant a'u dysgyblu i wynebu bywyd gyda 1 lawer mwy o ddifrif- well, a'u cymhwyso i fod yn ddinasyddion llawer mwy defmyddiol .na ni. Mae y gair cyzi-ildelb wedi dod yn air poblogaidd iawn y dyd'diau hyn. Mae holl gybyddion ac addol- wyr Ma.mon y wlad, yn igynghorau cyhoeddus a phersonlau unigol, yn falch o'r cyfleusdra presenol i borthi eu blysiau bydol. Ond y mae yn bosibl cario hyd yn oed cynildeb yn rhy (bell. Mae digon o gyfoeth yn cael ei •wario ar oferedd yn y wlad hon., a byddai cynilo yn y cyfryw gyfeiriadau yn nerth i'r gt-iedl yn. mhob ystyr. Ni raid ond cyfeirio at y ffaith a nodwyd gan Mr. William George, ym Mhwyllgor Addysg y Sir ddydd Jau, i'r perwyl fod 130 o filiynau o bunau wedi eu gwario ar ddiodydd meddwol yni :Mhrydaiji yn ystod yr wyth mis diweddaf. Greeyn mawr na fuasai gan y Llywodraeth ddigon o wroldeb moesol i roddi atalfa ar y, gwastraff ofnadwy hwn. Caem felly ddigon o ,arian i gario yn mlaen vvelliantau lleol angen- rheidiol a sicrhau addysg deilwng i'n plant.
Y LLAWR DYRNU. --vjsi&gBgg
Y LLAWR DYRNU. --vjsi&gBgg tL-" Y Mesur Cofrestriad. Yr wythnos ddilweddaf bu Ty'r C)-11redin yn trtfod y Mesur Cofrestriad, amcan yr hwn yw .gwneyd rhestr o bawlb rhwng 15 a 65 oed er cael ar dldball a ydynt yn .barod i wneyd rhyw waith atfbenig er mantais eu -gwlad el thagor na'r hwn, y nvaent ar hyn o bryd yn ei wneyd. Fel y dywedwyd eisoes, rhaid i ■bob un, gwryw a, ibenyw, lanw y papyr a gyfLenwir, ac os na wneir gosodir dirwy o 5p, gyda lp am bcib diwrnod o oediad. Gwrthwynebiad. Y mae rhyw ddyrnlaidi o Ryddfrydwyr a wi-thwyneibant y Mesur am, meddant, fod tuedd ynddo*at orfodaeth. Gwrthwynebwyd ef pan y d'ygwyd ef gerbron gyntaf, a gwrth- wyn-dbwyd ef dww-hefii yr wythn-os ddfiweddaf, yn ystod y drafod'aeth ar yr ail a'r trydvdd darlieiniad. íNås gallwn, ddeall y .gwrthwyn- ebiad., a rhaid addef mai gr dpyri yn eithafol yw y .rhai fu yn .gwrthwynebu. Gwnant lawer o stwr yivghyloh ymyryd A rhyddid y deiliaid fel pe bu'asai genym yn awr ryddid i wneyd a fynom, Fel y pylwyd genyxn o'r blaen, y mae bron pob JDed-Jf Sen eddol, os nad yr oil, eiddo'r R.hyddfrydw\r ynogystaJ a'r Ceidwadwvr, yn yniyryd a rhyddid y deiliaid. Eisoes, fel y sylwodd fr. Ellis Griffith, yr hwn a gefnogai y Mesur, y mae gorfod-aeth yn bod ynglyn ag addysg a thollau. Angen Trefnu. Yn ol Mr. Long, a.,gyfliv,.vii-odd y Mcsur i'r Ty, yr ainean yw trefnu ac nid gorfodi, a <Lyna ddywedodd Mr. Asquith ei hunan mewn. ateibiad i ofyniad. Paham, gan hyuy, y myn rhai Rhyddfrvdwvr ddyweyd .fod' y .Mesur yn golygu gorfodaeth ? Os yr yd.ym am .T o dre-fnn ein hadnoddau rhaid fydd wrth restr o'r faith a awgrymir. Condemniwyd y Mesur gan Syr Thomas Whittaker, Mr. W. Llewelyn. Williams, ac ereill, ond nid oedd eu hym- resymiiadau yn argy'hoeddi neb, oherwydd a.il ddarllenwyd y Mesur trwy 253 o bleidleis-> au yn erbyn 30. Barn Mr. Ellis Griffith. Y mae yr Aelod dros Fon yn gefnogydd pytfcyr i'r Mur am y rheswm fod angen trefnu i ibawb wneyd eu than. yn yr argyfvvng difrifol yr ydym ynddo fel gwiad. Sylwodd Mr. Griffith nad oedd y Llywodraeth yn gJod; pwys digonol ar awyddy wlad i gynorthwyo, ac ychwanegodd y byddai'r wlad yn sicr o ddilyn y foment y arweiniad gan y Llywodraeth, a chan gredu fod y Mesur y caaa oyn.taf yn y cyfeiriad hwnw yr .oedd yn ei jefnogi. Darllenwyd y Mesur am y drydedd waith heb ymranu, ac felly ofer fu .gwrth- wynebiad y dyrnaid Seneddwyr a welent f\vgan gorfodaeth yn y Mesur. Mr LI. George ac Arglwydd Haldane Syndod mwyaf y byd .gwleidyddol yr wyth- nos ddiweddaf oedd gwaith Mr. Lloyd George yn cyhc-eddi atebiad i sylwiadau o eiddo Arglwydd Haldane mewn araeth a draddod- wyd gall y diweddaf yn Llundain yn amddi- ffyn y Cadfridog von Donop, ipenaeth Ad ran Angenrheidiau Milwrol, yn wyneb cwynion. am anallu yr Adran hono- i gyflenwi y fyddin. a'r hyn yr oedd angen am dano. Gwnaetb, Arglwydd Haldane gyfeiriad at bwyllgor o'r Caitinet yn cynwys ei hunan, Arglwydd Kitohener, Mr. Lloyd George, Mr. Churcliill,, lr, M'Kenna, ac ereill, a sylwodd ckLarfod i r" pwyllgor hwnw gael ei hvsbysu ym mis Hyd- ref fod angen mawr am gynyddu y cyfleaiwad o anigenrheidiau rhyfel. Yn ei atebiad dywed Mr. Lloyd George fod yr hyn ia ddy wedo^ld Arglwydd Haldane yn anghyflawn, ac jnewn rhai pethau pwysig yn anghywir, ac ychwanega, "Pan ddaw'r amser .priodol ,bydd yn angenrheidiol myned i mewn yn tfwy ilaiwn i'r mater, er ei fod yn gobeithio na orlodid ef i wneyd hyny ar hyn o bryd. Ond dymun- ad nodi fod y fEaith fod gwahaniaeth barn- oedd wedi codi yn dangos yr annoethineb o- wneyd dadleniadau rhanol ac anawdurdodedig o benderfyiviadau pwyllgorau cyfrinochol y Cabinet." Y mae rhai newyddiaduivn, Rhyddfrydol sydd yn barhaus yn canmol -irgiwyaa ilaldane yn gweled bai an- Mr. Lloyd George am gyhoeddi yr hyn a wnaeth. yn y <jy £ wng hwn. Ond diau fod mwy yn y peth nag a ymddengys ar y > wyneb, a gallwn fod yn sicr na fuasai Mr. Llcyd George wedi oyhoeddi ei atebiad ouihai foa,ganddo reswm da dros wneyd hyny. Diau y cawn glywed mwy am hyn eto. Y Uythyrdy a'r Rhyfel. Yn Nhy y Cyffredin dd'ydd Mawrth dywed- {'Ktd y Postfeis.tr C'yffredinol fod eisoes 36,000 o wasanaethyddfion y Llythyrdy wedi ymuno a'r fyddim, ac fod trefniadau yn oael eu gwneyd i ryddhau ereill. Bwriedir i ferched lanw Heoedd y dynion. Gwnaeth y Postfeistr Cvffredinol yn hysbys y gwneir popeth sydd yn bosibl i sicrhau gwaith yn y llythyrdy i forwtyr a milwyr isydd wedi eu clwyfo a'u hanalluogi. Ofer yw i'r cyhoedd gwyno oherwydd yr anihwylusdod sydd yn bod fel canlyniiad y l'eihud mawr yn nifer gwasan- aethyddion y llythyrdy-rhaid goddef y cwbl dan yr •am.gylchiad.au. Y mae gan. y Postfeistr Cyffredinol un cais i'w wneyd at y cyhoedd. Os oes ganddynt gykhgronau a llyfrau i'w rhoddi i ffwrdd gallant -eu gadael yn y llythyrdy ,ac anfonir hwy i fan canolng i'w dosoorthu yn mysg ein .morwyr an nÜlwyr, S