Yr Herald Cymraeg

Y RHYFEL -0. SUDDO D" Y AGERLONG Gwaith Bad Tanforawl Germanaidd Colli Pedwar o Fywydau t: TREM AR Y SEFYLLFA DYDD LLUN. Erbyn heddyw y mae 203 diwrnod wedi myn'd heibio ers pan ddechreuodd y rhyfeL a phnm diwrnod ers pan y daeth bygythiad Germani i ddinystrio Hongau masnach Prydain I rym. Fe gour mae Chwefror 18fed sef dydd lau yr oedd cynllun y Germaniaid i gtoi y mor gvda badau tanforawl yn dod i rym. Y maent wedi da-tgan eu bod yn bwriadu din- istrio yr holl long-,u Prydemig yn y dyfroedd svdd yn a-mgytchynu'r Ynysoedd Prydeinig, heb gymeryd i ystyriaeth o gwbl y dwylaw na.'r teithwyr, <LC y maent wedi dweyd hefyd na fydd yn bosibl bob amser osgoi tiongau y gwledydtd arnhleidio! CYFARWYDDYD Y CAISAR. Dywedwyd mai cyfarwyddiad y Caisar i reol- wyr y badau tan-forawt yw i roddi torpedo ymhob t)estr welir heb gymeryd amser o gwbl i'w harchwino, na holi i ba wlad y perthyn- Yn y cyfamser y mae perchenogion y I!cngau Prydeinig yn Bed dawel a hamddenol. Hwylio fet a-rfer yw eu gorchymyn ymhobman. ac ymddengys fod parodrwydd mawr i wyneba bygythion y Germaniaid yn ddiofn. Er fod pnm' diwrnod o for-!acb'ad Germanaidd wedi myned heibio nid' oes ganddyn.t Ie ] ymffrostio yn y ca.nlvma.dau. Credai v Mor)ys Germana,!dd y gallent drechu Prvdain trwy ddinystrio ei llongau masnach yma a thra.w. Nos Sa.dwm daeth newydd fod agerlong o'r enw Cambank o Gaerdydd wedi ei suddo g&n fad tan-forawl Germanaidd. bum milltir tuanan i Amlwch (Mon), heb un math o rybndd. Lladdwyd tri o'r ylaw a bu uu foddi wrth geisio myned i'r cwch. Achubwyd! y gweddiH. Dyebd Gwenei- :,add \vyd Hong iamMeidi.ol perthynot i Norway, :ac mae colledion ac enillion y Germaniaid ynglyn a'r cynHun yma yn awr yn dRrUen fel y eanlyn. EILLION A CHOLLEDION. ENILLION:—Suddo yr agerlong Ffrengig, Dinorah ar Chwefror 18; suddo yr agerlong Norwegaidd, Beliidge a.'r Cwef. 19; suddo'r Cambank, tuallan i Amlwch dydd Sadwrn; ac ago-long Norwegiaidd oedd yn cludo glo yn mynd i wrthdarawiad a ffrwydbelen ar y mor dydd Sadwrn. EU COLLEDION:—Dwy o'u hawyrlongau diweddara.f—yr L2 a'r L4—wedi eu dinys- tno. Yr oedd Germani wedi bwriadu i'r awyrlong- au morwrol chwareu rhan bwysig yn y cvnMun o geisio cloi y mor & dinystrio y Mongau Prydeinig; ac y mae colli y ddwy awyrlong uchod yn goUed fawr iddynt. Oywed gohebydd morwrol y Times fed wlihouaeth pa.nhed a oes gan Germani yn a.wr Twy o awyrlongau yn barod i wasanr aeth. Mor bell ag y mae y portMaddoedd Prydeinig yn v cwestiwn nid yw eu cloiad wedi cael cnafth o gwbl. Mae perchenogion Nongau a.'r morwyr yn herio bygythion y German- iaid, ac o bob porthladd o bwys daw new- yddion fod Mongau yn hwylio fel aj-fer ac fod masnach fel o'r blaen. Yr oedd agerlongau yn dod ac yn hwylio gyda Hwyt.hi o fwydydd a marsia-ndiaeth, heb da!u unrhyw sylw i wag ymffrost Ton Tirpitz. Siomedig i'r GermamaiJ yw effaith eu byg- ythion. a rhaM i'r gelyn feddwt am rywbeth araR os dymunai daro dychryn a braw i gaJonau morwyr Prydam. TANBELENU'R DARDANELLES. Ddoe daeth y newydd fod adran o'r Llynges Brydeinig wedi bod mewn brwydr. Ym- ddengvs eu bod yn tanbelenu'r amddiffyn- {evdd y Dardanelles trwy ddydd Gwener diweddaf ac yn ol adroddiad y Morlya, yr oeddvnt yn parhau i ymoaod foreu Sad)wrn. Yr oedd adran o'r Morlys Ffrengig yn eu cynorthwyo. Gwnaed ymosodiad ffyrnig a.'r yr amddiffyn- feydd, a phan a-taliwyd saethu yn y nos, nid oedd ond un o'r amddiffynfeydd yn gallu tanio yn oJ. Yr oedd a.wyr!ongau morwro! hefyd yn cymeryd rhan yn y frwydr. T ma<e'r gweithrediadau yn y Darda.neTks o'r pwy&igrwydd mwyaf, oherwydd ar ot din- ystrio yr arnddiKynfeydd ge!Iir gwneyd Cordd o'r Mor Du I For y Canoldin alhiogi y Hongau Rwsiaidd i ddod allan o borthladd- oedd y Mor Du gyda llwythi o wenith. Yng!yn a'r gweithrediadau ar y tir, dywed y newyddion diweddaraf fod brwydr bwysig yn cymeryd He o AffiglIcb Perthes, ger Rheims. Hawlia y Germaniaid eu bod wedi gwrthsefyll ymosodiadau y Ffrancwyr mewn amryw o teoedd). Ond yn ddiweddarach addefant, mewn ad- roddlad swyddogol, fod y Ffrancwyr yn ymladd mewn amryw, 0 ffosydd blaenllaw y Germaniaid. Nid yw caniyniad y frwydr etc yn hysbys. BRWYDRAU FFYRNIG. Mae'r Germaniaid wedi gwneud ymosodiadau ffyrnig ar y Minellau yng nghymdogaeth Ypres—rhanbarth y maent eu bryd arno ers misoedd. ond yn methu yn glir a chyr- haedd ei ham can. Yn y frwydr dan sylw gwnaethant ddefnydd o'r bidogau. ond yr oedd eu colledion yn enfawr. Mewn brwydr yn fwy i'r de dyw- ed'ir fod catrawd o'r Germaniaid wedi cael eu difodi. Y mae aitebiad Germani i wrthdystiad yr Unot Dalaethau yn erbyn ymyryd a llongau amhieidiol wedi gwneud y safle rhwng y ddwy wl'ad yn ddifrifol o bwysig yn ol peilebrau dderbyniwyd o Washington. Y mae ail Nodyn o wrthdystlad yn cael ei ddarparu. NEWYDDION YR WYTHNOS. ]lirlienai crynhddeb o newyddion yr wyt-hnos fel y eanlyn Erbyn heddyw mae agwedd newydd ar en- citiad mawr y Rwsiaid wedi dod i'r golwg. Y mddengys eu bod wedi encilio, nid am eu bod wedi cael eu gorchfygu, ond oherwydd y ffaith fod y Germaniaid wedi casglu mil- oedd ar nioedd o nlwyr at eu gilydd mewn un adran o'r UineII. Ni.d oes amheuaeth am un peth—set fod ad- roddiadau y Germaniaid am goUedion y Rwsiaid wedi eu gorHwio ac yn bollo] anghywir. Erbyn Tlyn mae y Rwsiafd wedi cymeryd i fynu aa-neoedd newydd yn y MineH ar yr Afon Niemen, ac y maent yn gwrthsefyll ymosodia<tau y Germantaid. Ynt; nghoedwigoedd Augustovo, Be collodd y Uermaníaid gym&int o ddynion bedwar mia

DIM MARGARINE 0 NORWAY Uarfu i Lvwodraeth Norway orchymyn nad oedd margarine, a defnyddiau at ei wneuth unaa, i'w hallforio o'r wlad ar gyMf yn y byd.

YM MOR Y WERYDD Suddo Pedair o Longau Anfortodd cynrychiolydd .Lloyds yn JBeuiws Ayres lbellebr wedi ei ddyddio Chwefror 18, yn cynwys yr ad'roddiad canlynol:— Cyrhaeddodd yr agerlong Grermanaidd Hol- der yma ddoe (Chwefror 17) gyda teithwyr a d\\ytaw yr agerlongau canlynol:— Highland Brae, Potaro, a Hemisphere, Y liongau hwyliau W'iitred H., a'r L).0[ig Norw€,gaidd SeTnantha. Suddwyd y llongau hyn gan y iWil'heJm— masnach-iong Germanatdd sydd wedi ei throi yt: rhyfei-kmg. A ganjyn ceir ycliydig o fanylion am y IIongau a suddwyd — Hemisphere, 5,466 'tuuneil. Gadawodd Hull ar y 4yad a Kagfyr am Rosario, 'am Iwyth u gi.g. Fert.hyna i L-erpwl a pherchenogitd hi gan Mri. W. Thomas and tSon, Ltd. Daliwyd 11i ar Rhagfyr 28aiu yn'g nghymniau Fernando Norohha. Cyjncrwyd oddiami y bwydydd a'r stores, ac yna saddwyd hi ar lonawr 8fed gan y Kronprinz WiJhehn. Highland Brae :—Agerlong 7,654 tunnel!, adeilad"j-d yn..1910 gan Mri. Cammell and Laird, Birkenliea-d, ac yn perthyn i r .Nelson Steam Navigation Company. T. Thomas oedd enw ei chapten. Yr oedd 50 o deithwyr ar ei bwrdd a 90 o ddwyiaw. Potaro :-Agerlong 4,419 tunell, a<i€ita<lwyd gan Mri. Harlajid and Woln, Belfast, yn 1904. Y Royal Mail Steam Packet Company yw ei pherchenogion. Yr oedd ami 47 o ddwylaw, a gadawodd Loegr ddydd Nadolig. ,"VTnayi,tha:-Llong 2,263 tunnel), perthynol i Norway. Ad'eiladwyd hi ar y Clyde yn M88. Dau ar hugain o griw oedd ami. Wilfred H. :—Llestr 251 tunnell, a saith o ddwylaw. Buenos Ayres, Chwefror 20. Mac y .Hywodraeth wedi penderfynu ystyr- ied yr Holger fel rhyfeJ-long, ac wedi rhoddi pedair awr ar hugain o rybudd iddi i adael y porthlad,d, neu ddiarfogi. (Cafodd v 'frysneges uchod ei hoedi ar y nordd). Beunos Ayres, Chwefror 21. Gau fod oriau y rhybudd wedi dfirwyn i hen, y mae'r awdurdodau wedi gorchymyn fod yr HoLger i gael ei chadw yno. Yn .01 y nfCwyddiaduron y ma-e'r Kronprmz Wilhelm yn River Plate gyda dwyla;w llongau eraill a suddwyd.—Retitcr.

TANBELENUy DARDANELLES Niweidio yr AmddtMynfeydd M&e Ysgrifenydd y Morlys wedi gwneud y datganiad swyddogoi a ganlyn:— "Fore Gwener, oddeutu wyth o'r gloc'i, gwnaeth niter o rytei-longau Prydioinig, yn cael eu cynorthwyo gan amryw o rytel-Iongau Ftrengig, yr oil o dan lywodraeth yr Is-Llyng- esydd Sackvile H. Cardan, ymo&odiad ar yr amddinynteydd yn agoriad y Dardanelles. "Tanbelenwyd amddijTynteydd Cape Hellas a Kum Kale o Ill. Ownaed, cryn niwed i ddwy o'r arnddtnynteydd. Tarawyd dwy araM yn ami, ond anhawdd oedd gweled faint o niwed a wnaed. Gan fod y rhyfel-longau yn rhy bell, nid oedd yr amddinynteydd yn gallu tanio yn oL "Oddeutu chwarter i dri gorcbymynwyd i adran o'r rhytei-longau nesau at yr amddi- ffynteydd a thanio arnynt. Ar hyn dyma'r ?mddiny?nteydd ar y ddwy ochr yn dechreu tanio, a bu saethu rhyngddynt a'r rhyfel- longau canlynol:—Prydeinig Ven.gean'ce, CornwaUis, Triujnph. Ffrengig: Suffren, GauLois, Bouvet. Cynortthtwyid hwy jgan yr Infiiex.iibic a'r Agamemnon-y ddwy yma yn taYno o beH. I 'bob ymddangosiad distawodd yr amddiffynfeydd ar yr ochr Ewropeaidd. Yr oedd un amddiffynfa ar yr ochr Asiaidd yn tanio pan ataliwyd yT ymosodiad oherwydd ei bod yn dywyll. "Ni ?hatra(w'yd )yT un o'p rhyM-'Jongau Prydcinig na Ffrengtijg. Ail-dd-echreuwyd yr ymosodiad fore Sadwrn. Yr oedd nifer o awydongau yn cydweithredu yn yr ymosod- iad -.rJ Dywed noges, sydd heb fod yn awyddogol, fod 32 o longau -Avdi eymeryd rhan yn yr ymosodiad, ac fod niter o'r amddinynfeydd wedi e'u IIwyr ddinystrio a<c fod un rhan o dair o'r cuifor yn rhydd yn barod. Gotbeithir y geUir cae! y ffordd yn g!ip o fwn ychydig ddyddiau.

CENADWRt SYR JOHN FRENCH a Canmoliaeth i'r Mitwyr Cymretg 1r wythnos ddiweddaf derbyniodd y Llyw odraeth genadwri swyddogo] oddiwrth Syr ,John ± rench, pena&th y Fyddin Brydeinig ar taes y gad. <?ymer y genadwri fewn yr am- ser o Uachwedd 50 i Ragtyr 5. W?Ie brif bwyntiau y gen&dwri:— Bu presenoideb y Brenin ar faes y gwaed yn foddion i ysibrydoli ac i adnewyddu ffydd y miiwyr. ftelthiodd y tywydd yn fawr ar symud- iadau ein milwyr. In tuwedd Tachwedd a dechreu Rhagfyr nid oedd ymiadau cytiegrawl y gelyn mor drwm &g y buont cyn hyny. ti*'odd byn?g, yrnddengys nad oes dim lloi- nad yn rhif eu miiwyr yn y Bosydd. Ar n<3son y 2Sain o Dachwedd darfu i'r 2nd tljincoinshire Kegiment ghrio y gelynion o dadr o Cosydd heb dderibyn unrhyw niwed eu hunadn. Ar noaon y 24ain o tDachwedd darfu i'r <?a.pten J. ?R. M. Ford, Royal Welsh Fusiliers, a'r lsJUapten:Eo L. ,M,):rris, Po-al Engineers, yng nghyda pymtheg o ddynion o'r R.W.F., aiiu rhodd: mwrau mcwn niter o ffermydd oeddynt yn union o aaen ffosydd perthynol i'r Almaenwyr a'u chwythu i tyny. Bu yr Almaenwyr yn saethu yn ddirgelaidd o'r ifermydd hyn. (Gelwir .y miiwyr hyn yn '.snipers'). i r un adeg cyMawnodd y 2nd Scots Guard.. wrhydri mawr hefyd. Ar y 2.}ain o Dachwedd darfu i'r 12th Kegiment or Fyddin Almaenaidd Iwyddo i enul oddeutu 800 o iatheni o dir a ddelid -a,- y miiwyr indiaidd. 'Fodd bynag, yn ystbd y nos, eniliodd yr Indiaid yr holl dir yn ol. (Jymerasom 100 yn archaror4oii yn yr ys garmes hon, yn cynwya tri swyddog, gynau, etc. Y dyddiau dilynol ceisiodd y geJyn enil! tir ond gyrwyd hwy yn ol gyda cholledicu mawr gan filwyr 'Ysgotaidd 'í n nesaf cyfeirir at wrhydri ma.wr y Gor- don -Highlanders. Ar ol un ymosodiad o'u heiddio caiwyd cant o gyrff milwyr Ahnaep aidd mewn un ifos yn unig. GWRKYDRI MILWYR CYMREK. Yiia deuir at yr ymladdteydd gymerasant Ie ar yr 2Ufed o Ragtyr. Ar y diwrnod yir'? cytiawuodd y 1st South Wales Borderers a'r 2nd Welsh iRegiment wrhydri mawr trwy enUl amryw o'r ffosydd ddelid gan y gelynior a'u gyru oddiyno gyda IIaddfa fawr Ai y Z5ain o lonawr Mwyddodd ol-61wyr y South Wales Borderers a'r 2nd Welsh Reg' ment—credir mai catrodau o Diriogaethwyr oedd y rhai hyn—i enill pentref neillduo.,l. oddiar yr Aimaenwyr a chyflawnasant wr- hydri mawr. .,y na edrydd Syr John French iddo gael ¡tJyïie i a!rchwilio pob catrawd ar ei phen ei hun ym maeg y gad. Rhydd y clod uchaf i'r oli. ?Dywed tod y Canadiaid wedi pro? eu bod yn 'Stiwyr rhagorol yn ystod yr ani.e,- y maent wedi bod yn ymladd. Rhydd glad mawr i'r capleniaid, yn Eg Iwyswyr ac yn Ymneillduwyr—sydd yn gwaf anaethu gyda'r Fyddin. Torodd 500 o achos?;)n o gletyd yr enteric aiian ym mysg y milwyr Prydeinig, ond go{ eiir vn t'anw} a,m danynt ga.n a?lodau Y H.A.M.C.

PRIS BWVD YN BERLIN I)aw newyddion o Berlin i'r awdurdodau mewn tref yn yr AImaen o'r enw Schoenber¡r drefnu i werthu tuneHi o bytatws rhtd i wragedd mitwyr. Ar ol i'r merched druain fod yn disgwyl yn y gwlaw am oriau hysbys wyd hwy na. chawaai neb bytatws ond tv rhai hyny dalasant y dreth ddiweddaf. Yn y di wedd aeth yn gyffro irOT fawr fel y curwyd y swyddogion ac y maluriwyd y He,

"CANYS LLE MAE DAU NEU DRI——" Gwasanaeth a Gvffyrddodd a Chalon y Prwsiad CY MHRIADAU: 'Gweinidog.—Corporal Y sgotaidd. Cynuileidta.—Tri o Biwyr cyffredin. Cor.—Y pedwar (yu y cywair Heddf). Anonyddwr.—Swyddog Prwsia'dd. LLE. Llon't mew!n ty yn Belgium. Brwydr gated yn yr heot tai yuL Hosgi. Bu ymladdifa ffyrnig, a 'goii'uwyd 1'r mii- wyr Prydeinig oedd .mown meddianjf -o'r pen- tret gilio yn ol gan gymaint rhif-edi y geiyn. Y Ii y cyftro catodd corporal a thn jj hlwyr Ysgotaidd eu gwahanu oddiwi-th y 'Prydein- wyr yn yr-heol, ac aeahant yn wysg eu cefnau at y drws 'a<gored cyntaf. Yr oedd pobi y ty wedi dianc, a.c aethant i fyny y grisiau hir gan otbeithio gailu mynd ar y to a gwylied o'r ian hono. Ond yr oedd y grisiau yn tg'orphen mewn )!oSt wag, He yr 'oedd ffeneatr mewn to ond y!] rhy uchei iddynt atlu ei 'chyr- haedd. "FECHGYN, Y MA£ YN BRYD I N1 GAEL GWASANAETH. "Gwell i ni fod -yn dawel am di.pyn," medd- ai y corpora!, fel y ea-fent yn gwrandaw ar y gwaeddi afnadwy yn yr heoL Yr oedd yn €)glur fed yr Ahnaenwyr yn llosgi, yabeHio, ac yn lladd. Yn aWT ac yn y man ctywent ys- gre'chiadau a swn saethu; ar brydiau ysgyd- \id yr adeilad gan ffrwydriad; tra y llenwid yr ystafeM ag arqg) coed yn liosgi. Aeth hyn yti jnlaen ajn oriau. Gw.yddai y 'jmlwyr y caent eu dal yn hwyr neu hwyrach, ac ni ddisgwylien.t drngaredd Yn sydyn dywedodd y corporal, "Fechgyn, y mae yn bryd i ni gael gwasanaeth gadawcr d ni gael ti,pyn o .wasanaeth yma; gall fod y diweddaf a gawn." Edrychai y milwyr ar eu gilydd mewn syndod, ond dodasartt eu .g nau me\vn <'on.gl o'r heHIdu a safasant yn syth .i'el y gwna mnwyr dan ddysgyblaeth. Tynodd y corporal Destament bychan .0'? logell a throdd y tudaienau. "Olii allwn ni ,ganu rhywbeth gynta;f? Treiwch eich Haw gyda'r drydedd Sat'm a'r hu.gain. Dystaw Irwaii-yii bur ddystaw Yna canasant araHeiriad or Salm ar .n'urf mVIJ. Nid 'oedd !!awer o feJodi yn y diwn, o:)d deuai y geiriau o'r galon. "GWEDDIWN." ,)rplteii ca.))!). dechreu<j<id y corpora.! ddarHen "Ac nac 'ofnwc'h y rh:M a 7?3dant y corph, ac md aliant iadd yr enaid eithi- yn hytrach ofnv.'ch yr hWIl a ddlchon ddistrywio enaid a chorph ya uffprn. Oni wcrthir dan aderyn y to er 'ffyling? Ac ni syrth un ohonyiit ['r adaear heb eicTi Tad chwi. Ac y 'ma€, ie, holl wallt eich pen, wedi eu cyfrif. Nac ofjiwcb gan ''hyny; chwi a delwch fwy na IIawcr o adar y to." Fel y darl?ai c)ywid ?loeddiadau uche! tstaw; drysau yr! ca?I eu hatgor a'u can gyda thrwst. a gwydr yn cael ei falurio. O'nd clai yn mlaen: "Y neb sydd yn cael ei eimoes a'i cy! a'r iMtb a .gallo ei elnis o'm plegid i a'i ca'g hi." Gonphenodd, a gwe!id gwen ar ei wyneb prudd. "Nid wyf tawer o law gyda'r gwaith hwn. mpddfai. "ond rhaid i ni ei orphen. Gweddiwt)."

ti I DYDD GWYL DEWI. "Fa beth yw amcan cadw Dydd Gwyl Dcwi? "Adgofta i ni ein dyledswydd at ein gwlad, ein dyledswydd at Grymru? "Pa fodd y nta? i ni gy?awni v ddyiedswydd hono? "?Drwygarn Cyniru, a phan ddaw'r adeg, bod yn ewyHysg?r i'w gwas- anaethu hi a'i hamddinyn hi a'1' Ym herodraeth fawr y'mae hi yn rhan ohuni peidio ut) amser a dwyn gwarth arni drwy weithredoedd gwael neu anghyiiawn; parchti deddfau ein gwlad; a chyna.! ei aefydliadau."— Allan o Lytryn ar Ddydd 'Gwyl De,vi Sant gan Adran o Fwrdd Addysg. n————————————M

PRYDAIN A'R AMERtCA X'ODYN SYR ED'WARDCMiEY. A )ganlyn yw rhan o Nodyii Syr Edward Grey i LywodTaeoth y Tala.et}1¡au Unedi!g. yn atehiad i'w -probest yn erlbyn yr ymyriad 'g'yda'u ll()nau masnacho). yr hwn <t ddeA)oNii- iwyd Rhagfyr 29 :— "G'wna.wn bob ymdroch i osgoi achosi ni'wed a cholled i wipdydd amMeidio!, ond y mae dat- ga.nia.<i y Liywodraeth Germanaidd </u bwriad i suddo !!o);?au ma?nacho! a'u liwythau heb gael sicrwydd i ha w!ë¡d yperthyn€t, n'a.cych- wa<ith beth oedd en uod\edd. ac beb wneu'd unrhyw 'ddarpariaeth tr gyfe!' djogeiwch. y dwylo. na 1'hi)dd'i. cyHe iddynt i achmb e13 bywydau, wBdi si gwneud yn allenrheidiol i Ly\vodra,€th ci Tawrhydi y?tyr'ed pa ffsurau a ddylent frt,Lwv:jadu j amddiffyn eu budd- ianau, Y m:ie'n amhosi'b! i un getyn ddiys- tyru y 1'n1Õ'():an. ac i r !!aJ! ym!y):u wrthynt."

GWYDDEL GWROL Lladd Wyth o Aiaoa<nw\r ei Hunan! ?.m my?g y ri)? ga?odd y V.G. gan y Bren tn yr wytiuio;, ddiweddaf ar faes y gwaed y mae Lance Corporal U'Lpary, Irish Guar)d,s. Ar 'Chwetror laf rhuthrodd aUan o barti o ttlwyr a Haddodd bump o Almaeuwyr ei hun an ar y i!ecyn. Ymopfdwyd arnynt eilwaith, oddeutu 60 Uathp)) ymhl:'Jlach 'llilaell, a Haddodd dri olitiny-iit drachefn n chymerodd ddau yn Gu dda, y Gwyddel.

GWRONIAI)) N RHYFEL Rhestr Faith Yr wybhnos ddiwfddaf ('ofnwi wvd fod 110 o swydclig,oii a mihvyr eyffrkkdii) wedi der- lb,N-ii y .C.((:roe Gwro!deb). Dwg h'vn v cytanr.f i 30 yn ystod y rhyfe! bresenoi/Caf odd cynifer a 9,50D <'u henwi ant wroldeb iii-,6vn conadwriau o'r rh\'fp}. Yn eu mysg y :nae liu oliiwyr, metidyg'}ll. gweinyddesau, etc.

Y mae yr Is-g-jpten. R. F. Hore-Browne yn s'trcharor rhyte! yn yr Ahnaen. Ceiaiodd dd'anc ;jt thorodd ei goes n yr ymdrech.

GYDAR FYDDIN GYMREIG Gan y Parch. R. Peris WHIIams, Gwrecsatn Y maf y 'mudiad pwysig i gal Byddin (fymr-eig g'ychwynwyd gan ein cydwiad'wr en- wog )sy'n GangheHcr y Trysorlys, wedi 'bod yn Hwyddiant tu hwnt i ddisgwyHadau y rhai 'mvvyaf hyderus yn cm plith. Erbyn hyn ceir fed yn agos i again mil o fefbion glewion Cymru wedi vmnno a'r Fyddm Gymreig (Wetsh Army Corps), hob son am y gwyr oedd yn flaenorol--dros dri ugain nMl o 'hfonynt— oedd 'wedi ymresti'u mewn gwahanol adianau o'r Fyddin Brydcinig, cyn bod son am Fyddin Gymreig. CYFAiNSOtDiDIAD Y FYJJDIN. Fiurna'r fFvddin Gymreig y drydedd adran a dcugain (the 43 Division), o'r Fyddin Bryd- ir einig, a gwjieir yT Adran hon i t'ynu o 'dair ?Brigade—uji yn LIandudao, un yn tRhyI, a'r ItaH yng Nghol'wyn Bay. Ma<e y gwyr sydd yo Handudno 'yn perthyn i'r 128th lirigade, y gwyr sydd yn Rhyl i'r 129th Brigade, a'r gwyr sydd yng N.g<holwyn Bay )!r 150th Brigade. Y Cadfridogion ydyn.t Bntgadier-General 'Owen T¡1l.masyn'Llandudoo Brigadier-General Dunn yn Rhyl; a'r Brigadier General Horatio J. Evans yn Ngholwyn Bay. Y ,Major-General yw Mr. Ivor Philipps, A.S., D.S.O., un o t'EHbion Penfro. Y mae y .gwyr hyn yn nlwyr profedig, ac eisoee wedi gwneud enw iddynt e;1 hunain yn y fyddin. Bechgyn Morganwg a Mynwy sydd yng Nghotwyn Bay. ac y mae Swyddfa Rhyfel wedi fy mhenodi, yr eglwys tan fy ngobl gweinid:ogaethol wedi fy .rhyddhau, tra y pery y rhyfel, a hyderai fod lesu Grist wedii fy nanfon. i ofalua.m angenion yabrydol y be<'(h- gyn. 4Ceir yn eu plith wyr ieuainc o leoedd erai!! hebiaw y ddwy sir a nodwyd. Y mae yma am.ryw o Oglood Cymm oedd, cyn ym- restru wedi symud i'r De i weithio. Rhoddir i'r ;muwyr air da gan dris:olion Cotwyn Bay, ac y mae eu hymddyigiad ar y 'cyfan yn g'an- mo]adwy. Er pH.n ddsuthum yma dair -%vytb- no's yn ot, ni weIai ond ychydtg o'r milwyr tun ddylanwad diod. Nid wyf yn awgrymu nad oes yn eu phth rai sy'n :meddwi, end y mao ICéwoedd ohonytit yn ddirwestwyr .a.c vn fechg-yn rhagorot. Y GWASAXAETH CYMRAEG. Y mae pe.thau yn wahanol yma i'r hyn oeddynt yn Northampton. Yno, nid cxdd ddarpariaeth o g'\?,I yn y ffordd o wasanaeth L.yml'aeg. nes yr a.eth y(gwemidog]on o (jrymru 9 11 ynu. Yng Ngho]\vyn .Bay ceid yr Eglwysi 8aes;]ig a Chymraeg yn darparu ar tgyfer y mitwyr. Trefnir gan hob un o'r eglwysi 'Saesneg :wasanae.t'haI1benig i'r milwyr a.m harder awr wedi naw bore Sabboth. Yr oedd yr eglwysi Cymreig hefyd yn ibarod i wneud hymiy. on)d nid rhyw lawer o lewyrch fu ar y gwasanaeb'h i'r Cymry. Nid oes yma gym- a.int o Gymry a'g sydd yn Llandudno a )RhyI, a .dia.u fod niter o'r Cymry yn mynd gyda'r !Iuaws i iaddoldai y Saeson. Nid wyf yn bwriadu ymyryd a'r trefniadau wneir yn lleol, ond ce'siaf wneud y gwasanaeth Cymraeg yn fwy Hwyddia.nus os yw hynny yn bosilo!. Y tSabboth cyntaf wedi 'i mi ddod yma, daeth 'nifer luosqg-mwy nag a fu y SabbotJiau btaenorol—i'r parade service drefnasid i'r Cymry Ymneillduio!. Yng nghapel Bethlehem —addoldy y Methodstiaid' Calfinaidd-y cyn- elid y gwa.sana-eth. BecTTgyn o Forganwg oedd yno, wedi dod yn orymdaith c Rhos-omSea (Liandrino-yn-Rhos) tan arweiniad Liefutenant WattsMorgan. Wedi i mi ddechre'r odfa, preg.et.hodd y Parch fH. M. Pugh, gweinidog Brothlehem yn Thagoro!. Yr oedd ganddo bregeth achenad,wri ynddi, seili-edig ar un o gynghorion Paul i Timothcus. Yr oedd yno hefyd ganu da, ac e'neiniad ar y tgwasanaeth. Ein 'bwriad yw trefnu i fynd i'r addoldai ar gy!ch, ac efaHai y gel!ir treffnu ?jn gwasan- aeth unde'bol i'r Cymry a'r Sa<eson yn awr ac eilwaith. Dengys .fod nifer luosocach o fechgyn Ymneillduol gyda'r Fyddin Gymreig yng Nghotwyn Bay nag y tybia Haw?r. YMWELED. Treuliais rai dyddiau wedi cyraedd yma. i ymweled a swyddogion y gwahanol battalions, a chefais ganddynt yn ddieithriad, o'r Major- General Ivor Philipps i lawr, dderbyniad tra. charedig. Amiygent i gyd awydd i wneud en goreu i'm cynorthwyo ynglyn a'm gwaith. Gofynais i nlwriaid y gwahttnol battalions i a-nfon i mi restr o'r cleiiion, ac yr wyf eisoes wedi ymweted a chryn niter. Mae yna fwy nag un meddyg ymhiith y lieutenRnts. Gwel- ais y Lieutenant Jones, brodor o Benygroes, Arfon, un diwrnod, a chryn haner cant yn disgwyl entro i fynd i mewn ato i ymgynghori ag ef, ac feliy y mae bob bore a mrai oria,u. Ymwelir a'r rhai syd yn rhy wad i ddod i'w weled. Mae un o'r military hospitals ar ochr y brif-ffordd yng military hospitals ar 'Gofelir yno am y 'cleinon gan Nurse Alston, ac nid oes dim yn ormod ganddi ei wneud i weini ar y bechgyn. Bum yno droion; yr oedd yno amryw Gymry fedrent Gymraeg yu mhlith y demon. Canmolai pob un o honynt y nurse oedd yn gofalu am danynt. Mae ambell un o'r bechgyn yn tybio mai un o'r meddygon wyf i). Rhedodd un o honynt i'r drws wrth fy ngweled yn dod un boreu a gofynodd a fuaswn garediced a dod i mewn ac edrych ei wddf. Wrth gwrs, dywedais wrtho nad y meddyg oeddwn, ond y gofynwn i'r meddyg alw i'w weled. Daeth un arall a.r fy ol un or dyddiau cyntaf ar ol i mi ddod yma, a dywedodd, "There are {our men waiting to see you, Doctor, in the orderly room. "Go- fynais iddo "Who are they?" Atebodd 'yn- tau, "They are recruits who are to be exam- ined." Tra yn son am feddygon bydd yn ddyddorol i lawer wybod fod y meddyg adna- byddus. Dr. Llewelyn Williams (Llew Rhun), o Gaerdydd, gynt o Wrecsam, Prif-Swyddog ,Meddygol y National Health Insurance yng Nghymru gyda'r Fyddin Gymreig yn Gadbe?, ac yn gofa-Iu am lu o wyr, g?, hySord.di yn ng]yn a iechyd yn y Fyddin (sanitary medi- cal corps). Gwelais ef yma yr wythn?s ddi- weddaf; edryohai yn swyddogol, ond nid oedd o gwbl yn swyddogol, ac yr oedd ei Gym- raeg mor groew a'i sirioMeb yr un, a phan vdoedd yn ei wisg gySredin. Bydd yn dda genyf g!ywed oddiwrth fro- dyr yn v weinidogaeth, acereill. neu oddiwrth berthynasau ynghylch y bechgyn sydd yma. Danfoner enw'r milwr a'i rif yn y fyddin, os gel!ir, ac hefyd enw i fy He yr erys. Diolch i'r brodyr ddanfonodd yn bared. Nid ar un? waith y deuir hyd i'r bechgyn, gan fod rhai adranau o honynt yn yr He nGoIwyn ar adranau o honynt yn vr Hen Golwyn a r Detll vn y Rhos, heMaw y rhai sydd yng Ngholwyn Bay. Fy nghyfeiriad yw Devon House, Col wyn Bay.

ALMAENWR YN DWEYD CELWYi)D Mynu Ma: ttaliad Ydoedd Mewu Ilys arbenntg yn yr Abermaw, ddydd Mercher, gerbron yr Henadur T. Martin Wit- liams a Mr. Rhys Jones, cyhuddodd yr Ai-o!- ygydd Hen Evans, Leopold Bessenger, Al- iiiaenwr, o esgeuiuso cofresttrn ei hunan {el tramorwr fel y gofynai y '(-!<yfraith. ,I)ywedodd y Prif Gwn'stabi fod y cyhudd- edig wedi bod yn wrthrych sylw yr hedd- godwaid er Awst diweddaf. Pan siaradwyd ig ef. dywedai mai ItaUad 'ydoedd a'i fod wedi ei eni yn Rhufain ac iddo ddyfod t ijundam yn 1915. Y Paag daeth i'r Ab?:' maw ac arhosai yn St. Ann's Restaurant iMr. Francis Morris). Ychydig ddyddiau y ol daeth ymchwiliad parthed iddo oddiwrth bfr son yn Germani, a chymerwyd ef Ii fvny. A!ewn atelbiad i'r Clerc atebodd yn y Llys mai Aimaenwr oedd. x Clerc: Paham na fuasech iyn cofreatru etch hunan? Atebodd y cyhuddedig iddo pan y daeth i'r Abermaw yn y Pasg ddweyd mai Italiad yd- oedd, ac nid oedd yn dymun'o dweyd wedi hyny mae Aimaenwr ydoedd. Yr Aroiygydd Dywedodd y 'boreu hwnw mai itatiad oedd. Mewn atebiad i'r Prif GwnstaM addclodl v gwyddai y dylai gofrestru ei hun, a dyw- edodd ei fod yn ymddibynu ar ei fienj, y rhai oedd yn anfon ar'an iddo. Dirwywyd i lOp. Y Clerc: A oes genych arian i dalu? t Cyhu3dedig: Oes. TalWlyd yr arian ac a.ethpwyd a'r cyhndd- ed)tg i wersyll Ue y cedwir EJbnynwyr ac Awstrtaid.

CYNGOR DINESIG FFESTINIOG Cytiha.Iiw?d nos -Wener, Mr. 0. J. Owen yn y ,gad:nr. Yr oedd .hefyd yn breseno!, M;i. D. Williams, W. J, Rowlamds, T. J. Williams, D Jones, J Jones, R. J. Jones, L. W Thomas, 'Ri)oha.rd Jones (Maenofferen), E. T. Prichaj-d, H. E. 'Jones, Evan Jones, D. J. 'Roberts, Cad. Roberts, Richard Jones (Cwm- orthin), William Edwards, Williiam Owen, gyda Mri. Edward Jones (Clerc), W. J. Prichard (Arolygydd Nwy), E. L. tEvans (Aro!- ygydd Gwaith), George Davies (Arolygydd lechyd'o!), D. 'Williams (Cyfrifydd Cynorthwy- o!), D. Richard Jones (Meddyg lechydol). CYDYMDEIMLAD. Ar gynygiad Mr. Evan Jones paaiwyd pleid- lais o gydymdeimiad a'r Uchgadfben Seaner (un o gyiarwyddjwyr Chwarel MaenoSeren), yn ei brofed-iaeth o golli mab yn y rhyfei Eto, ar 'gynygtad Mr. William Owen, pasiwyd i anfon llythyr o gydymdeimlad a Mr. Andreas Roberts, The Square, yn ei brofedigaeth o golli ei tbriod, hefyd a theulu y diiweddar Mr. J. N. Edwards. DIOLCH I'R CYNGOR. Darllenwyd llythyr yn diolch i'r Cymgor ar €c. Dongyfarchiad oddiwrth Syr John. Gtbson, golygvdd y "Cambrian News," hefyd oddi- wrth Lieutenant Osmond Williamsam ddym- uniad'au da iddo. ANFON 'DIOLCH. Cyny"iodd Mr. Cad. 'Roberts eu bod yn anfon i ddiolch i Mr. R. T. Jones, jPenrhyn, Cudeirydd y Cyngor Sir, am ei ffyddlondeib i Ffestiniog ynglyn a. threfnu iddynt gad rhan mor dda o roddion Canada, a'i bod yn an- rhydedd i'r sir fod dyn fel efe yn aberthu cym- a'nt ag y mnp. (Rhoddi ei adeitadau i'w cadw a'i ajnaer i ?ad.w cyfrif o bob jpeth.—Cefnog odu Mr. T. E. Jones, a, phasiwyd yn nnfrydo!. LLDNGYFARCIDAD. Dymunai Mr. Cad. Roberts longyfaix)h Dr Jones, U.H., Isallt, ar ei ddewisiad yn aelod o Gyn;gor Sir Meirion dros Ward Cwmorthij). Aeth y sedd yn wag trwy i'w cynrychiolydd, Mr. William Owen, U.Ii., gael ei benodi yn Hen&duiT.iNi ymg'eisMdd 1Mb .)11 ei eribyii. Pasiwyd hyny. Cydnabyddodd y meddyg y longyfarchiad. Er mail ward fechan yw Cwm- oi'thin, reto mae y gyfoethocaf (chwerthin). GWNBYD FFORDD NEWYDD. Adwddodd y Clerc fed PwylI,gor Gwell- iantau y Ffyrdd a gyfa-rfu Chwefror 18, wedi lbod yn ystyried cynlluniau newyddion a'r ameangyfrit' o'r drami ac iddynt gymeradwyo 16 ohonynt, set i ledu y ffordd, a'r swm yn dod i jai,777 Is 4c. Ygtyriwyd cynMun ffordd newydd o Danygrisiau i'r Dduallt Fferm, ac yn ol y cynMun bydd y d'raul yn JB89'1. Gwrtlh- odiodd y pwyHgor tbaaio hyn, end ei anfon yn ot i'w a,il ystyried gan y teimlent fod y draul yn fawr ia.wn.—Dadleuodd amryw yn y Cyng- or dros iddymt gymeradwyo y cynllun {el yr oodd, a'd anfon i Fwrdd y Ffyrdd i gael gwy- bod eu penderfyniad hwy. Ond pasiwyd fod y Pwyl!,gor i jgyfarfod gyntaf 'ag y rcae yn fboaM gyda'r arolygydd i anfon y cynlluniau eiail! i ffwrdd ar unwaith. CYMDEITHAS GBN!ED(LAETIIOL Y TAI. Da.rllenod'd y Clerc lytthyr oddiwrth y gym- deithas udlwd yn gwahodd cynrytehiolydd i'r cyfarfodydd .synhelir yn Bangor, jgan fod yno amryw fatenon pwyai.g yn dwyn cysylltiad a'r fasnach lechi i'w trafod.—Cynygiodd Mr. D. J. Roberts 'eu ibodyn anfon cynrychijolydd yno.—tCefnogodd Mr. 'R. J. Jones, a phasiwyd hyny, a tp'henodwyd Mr. David Jones, adteil- adydd. i fynd 'yno. LLIN.ELL G<tJ.L FFBSTINIOG. adroddiad y Dclirprwy"th fu gyda. Mr. Crick ynglyn a ohael tocynau rhad yn ddydd- iol o FlaO-Dfi.u Ffestiiniio.g (fe't y ceir 0 Borth- mado.g. Yr oedd Mr. Crick yn cymeryd gwedd rfafriot ar eu fcaia, a)c yn sicrh&u y gwnai ei oreu i'w cyfarfod, ond nas ganai wneyd d'ifm ar 'hyn o ibryd oherwydd c"c-'l!tiad y L!ywodra<eth a hwy. CAES Y GWBITHWYR. Gwnaeth y;gweithwyr sydd yn tgweithioyn Bontne'wydd. Ll,a.n, ga,is i'r Cyngor am gael dod gartref gyda'r tren 5 o'r ?gloch. Trefn- wyd i Mri. Evan Jones, Ben T. Jon'ea, a David Jones i'w 'cyfarfod i geisio trefnu y modd goreu i'w cyfarfod'. Gwnaed hyny ac awgryment i'r gwe'ithwyr g'a<el dechreu yn hwyrach yn y ,bol'1eu 'a ebael dod gartref gyda'r tren 6.50. Derbyniwyd yr ftwgrymi'aid, a tfhrefnwyd iddynt fgael dee-hre-ii am 8 yn y boreu hyd 6.30 y nos, a dydd Sadwm dech reu ly-.r un adeg hyd 'bedwar o'r O'loch. Pasiwyd .i'r C!erc onebu 'gyda )0hwmni y Great Western Railway i'r gweithwyr ga.el mynoolgyda tooc- ynau rhad yda'r 'tren 7.45 y boreu os yn dewis a 6.50 yr 'hwyr. GWAITH YN LtLE OERDOOD. Awgrymodd Mr. Lewis W. Thomas ma.i 'gwell fyddaj grwneyd cais am gae! arian o Gronfa Tywysog Cymru a -chael gwaith am dano. Byddai 'hyny yn fwy deribynio! gan y boM. A !b(y<Mai yn fantais iddynt .hwythau fet arda.1.—-Mr. David Jones: Mac Pwyllgor GweIIiantau Lleol yn cyfar'fod nos Lun 'a cheir 'cvno i a!w sylw a.t hynyna yn hwnw.—Mr. Wi!Ha<m Owen Mae ceis!ad.a.u Maenprol wedi eu gwn'eyd i'r .perwyl yna, ond wedi gwrthod y Tnaent. Y mae 200p wedj dod i Gyngor Sir Mcirion. Credai fod llawer o ddyoddef yn yr ardal, a gofynai am adroddiad Mr..R. J. Jonea fel un sydd yn gofalu am RHO'DDION CANADA. Adroddodd Mr. Jones ei fed yn credu' fod y rhai sydd' yn cael y .rhoddion yma yn wrt-hrychau teilwng o gymhorth. Yr oedd Ilawer a 'niter fawr o blant ganddynt. Er fod cryn siaratd yn yr 'ardal a beio ar ga.m yn ami, methai 'Hawer a gwybod sut i ddiolch digon fatm y ihoddion yma.—Dywiedodd Mr. W Owem iddo weted yr ystorfa yn y Penrhyn, a ibod 'yc'hwan'eg 'etc i ddod i Ffestiniog, ac yr oe-ddynt yn disgwyl tatws i 'mewn.—Di o!chwyd i Mri. R. J. Jones, Wm. Humphrey Williams, a J. Lloyd Owen, am eu gwasan- aeth rhad yn rhanu y blawd a rhoddion ereFl.

GWYR Y RHEtLFFORDD Cwestiynau Pwysig i'r Gweithwyr LIywyddai Mr. Ellis W. Davie.s, A.S., dros gyfarfod cyhoeddus a gynhatiwyd dan nawdd cangen Cae-1-tiarfon o iundeb Gweision y Rhei!- ii'ordd. nos Sadwrn yug Nghaerna.rfon. An- endhwyd y cyfarfod gan Mr. H. Ellison, Preston. Addetodd y Cad,eirydd, ar ol Ilo-ngyfarch y dynion ar y oodiad tgawsant yn: eu cynoga.u yn ddiwedda-r, <fod eifaith ariano! y rhyfei wedi bod yn Uai niweidiol nag yr oedd wedi ei ddistgwyl. Paji ddaw y cwestiynau o da" am y rhyfe!, ac hefyd delerau heddwch i gae! eu hystyried, -fe gyfyd materion fydd o'r pwys- igrwydd mwyaf i'r genhedlaet'h nesaf- Sut yr oeddynt am dalu a.m y rhyfel, a phwy oedd i daiu—dyna gwestiwn pwysig i'r gweith v<yr. Yr oedd beLerau heddwch yn myi'?ed benderfynu tynged Hawer lawn ü bOllj am yr haner can' mlynedd nesatf. íRhybnJ::l¡ y gweithwyr i wyUo rhag i'r codiad y maent wedi ei dderbyn gael el gyTmeryd odkiiaj'nynt trwy doll arfwyd. Yr oedd dau beth fuasai yn eu diogetu. Y cyntaf ydoedd sicrhau dealldwr ia.e-tJl clir rhwng: 'y gweithwyr a'r dosba.rth canol fod troth yn tcael ei gosod ar y rhai oedd yn fwya.f ah! i'w dwyn. Yr &H ydoedd cenhedla.etholi y rheilffyrdd, yr hyn fuasai yn sicrhau mwy o gynlldeib, sicrhau mwy o ofal am fywyda.u y rhai fweithiant ar y fheilnordd (ciyw.c.h, clywch). .Sytwodd Mr. Ellison nas gallent gynghori streic gened)aptho'l yn yr a-rgyfwng hwn, gan 'fod yn rhaid Tddynt ystyried tbeth oedd y gene-dl yn. ei wneud fmewn aberth. LIwydd- 'yd i ,,iel 5s i'r rhai ddf'r1bynieot ',g,yflO'g o dan 0!'R. ?3 i'r rhai dderbynient 50s i fyny. Ys- tyriad tof eu ?bod wedi gwneud yn weddol dda. Yr ?edd 63,000 o wasanaethyddion yn am- ddiffyn eu gw!ad. Ymdriniodd a chw-estiwn yT- ori?,u. a dhred<i.i ef fod wyth awr o ,waith y dydd yn ddijgon i unrhyw ddyn. GwTth- wynebai y pedair a,wr ar ddeg fel amod, ond borldlonai i hyny er mwyn y rhai oedd v'i y ffosydd, ond i hyny beidio ca?I ei wne-'d vn un o amod?u gwaith. Nid oedd yn amsar i bwv?o vmhen y nrogrn<n cenedlaethol. a. gweH fyddai ei a,d'ae! hyd derfyn y rhyfei gan fod c-ynifer o'r dynion 'yn..gwasanraethu e'tl gwlad,

MARCHNADOEDD. TEWtKYN.Gwartheg taw" ton yn dal i werthu yn dda, t'r prisiau brou cyn uched a'r wythnos ddiweddaf, tra yr oedd y cynenwaj&u ychydYg yn Hai mewu Uawer I tarchnad. Y pi-is ar gyfartaledd am yr ani- teUtaid goreu yn awr yn 9ic y pwys, neu 49g y cant yn fyw. Ychydig gyfnewidiad sydd. ym mhrisiau defaid, ac y mae'r pria aj- gyf. ,rta.h>.dd yn awr yn 10ic y pwys. Mae pris- iau 'moch wedi codi, ac y ma.e moch ym Manceinion a Birmingham o 6c i 9c y acor yn uwch na'r wvthnos ddiweddaf, tra. y mae y pris ar gyfartaledd am fwh da yn awr yn ma 6c y scor neu 8s 6c y 14 pwys. .k: mae perchyil yn ddrutach, v pris ar gyf- artaledd yn awr bron yn 12s 9j v scor Chwefror 17fed.- Cyaen- wad gweddol o wartheg y farchnad yn dda, end yr oedd y prta am fuchod da yn 9ic y pwy.g, a gwartheg aU-radd yn gwerthti am 6c i 8¡C y pwys. Marchnad y defaid hefyd yn dda, 'jnd bychan oedd cynenwad y moch, ond yr oedd y galw am danynt yn fawr, a'r pnsiau mewn liawer J amgylchiad yn uwch. i'alwyd 7!c y pwys am y moch bacwn goreu tru y talwyci tic y pwys am benchyU da. i,hD6.-C,hwefror 16ed. GweU cynenwad o wartheg, 86 yn rh'&gor o anifeiliaid na.'r wytn?ros o'r ciaen. end yr oedd y prisiau rhyw?beth yn debyg i'r wythnos ddiweddaf. tr anifeiliaid goreo. yn. gwert.hu am Ne ?; pwys. Yr oedd defaid yn ddrutach. mamog- iaid bycham ysgafr) yqu gwerthu am lie y pwys. Marchnad foch yn dda, ond y eyfleii- wad yn fychan. ,W<lH)ElSIl'ElHt-LTh wefror 17 ego -iMarchnad biff yn ddrutach; y Norfolks gil)reU yn gwet'thu am (: i S'c y pwys, ici-, i fynv i :J-is y cam yn iyw. C.'werthid an'teihaid aH- radd a)n c y pwys. 'Yr oedd cvtienwad yn Uai a.'r prisia.u o'r herwydd yn uwch; defaij ylsgatn hwytus yn gwerthu am Ilic a rhAi trymwl1 am 10ic y pwy,, R mamu.gia.¡d am tl y pwy& Much eto'yn gwerthu yu dda am !bristau tebvg i'r wythnos ddiweddaf. i1J JL.bHJJ. "h wefroll T7— Cyilenwad tjychan o wartheg. a goryn mawt- .tni at'.i I,l1a:d o angawdd',lda. Catwyd 9c y pwys am y Scotch feds goreu. (rwert-hid gwarthej; a:i radd am &-ie i 9c Ma-rchllad dda i ddef aid; deiaid yegafii hwytup yn gwerthu am. lie i Is, rhai trymicn am ICgC i lie y pwya. aid; defaid ysgafn hwylus yn gwerthu am lie i Is y pwys L\L:]ÛHill,-Chwefror 16ed.— Ychydi iawri o wartheg heb fod yn barad i'r farch- nad yn lbresenol, a gwerthwyd y goreuon a'r an-radd am briaiau rhywbeth yn debyg i'f wythnos ddiweddaf. Ychydig (t ddewif. mewn hfltrod ysgatn, y rhai werthid am 9c i 9c. ac aii radd am c I 9c y pwys. Yr <jedd gaiw w I mawr am wartheg a theirw leuainc, Y rhai werbhwyd am 8c i 8!c, ac anifeilia.id parw am 7c i 7!c y pwys. Gofyn mawr am ddefaid tewion: <heviots ysgafn, rhyw 36 i 40 pwys, yn gwerthu am lie i llic; erossbreds am 'W i He, a mamogiaid am Se i 9-!c y pwys. Cynwysai cyilenwad moch Manceinion 700 o toch Cwyddelig, 560 o rai Cymreig, a 200 o rai o Dde Libegr—eyflenwad bychan—ac feUy yr oedd y pr]siau vn uwch y moch gore'i yn gwerthu am 18s be i lag,, a hycbod tewion am 10s 6c i 10s lUc v scor. W AIKJ<.lFtElI.ID-C.hwefool' 19.— Cy9en.wa(t bychau lawn o wartheg; 290 yn tiai yn y tarchnad nag oedd yr wythnos ddiweddaf. U'r berwydd yr oedd y farchnad yn dda a r pris, rhyw '-c y pwys yn uwch, a'r goreuon yn gwertn am y pwys. Nid oedd owartlie%: iUwyddelig yn y farchnad o gw)M. "Yr oedj Mat o ddefaid hefyd ar worth, a'r farchnad yu bur setydiog am IW y pwya, ond weith- iau gwerthwyd cro-breds da am lie y pwys LbU.Nd-PAI-I)ydd Iau.<\ chymharu y cyttlenwad a'r wythn'Js ddiweddaf yr oedd 10 yn iia.i o anLfeiiiaid yn y farchnad. Cyn- wysa' y cyitenwad yn gyfangwlbl bron wartheg: tewi)jn, ten'w a gwai'theg garw. Y pJTsiatt tewion, teirw a gwartheg garw. Y pr'siau yn &efydlog. Gwartheg tewion: cotod1 am 6s 6c, a 'Demons am 6s i 6s 4c yr 8 pwys. Nid yw yn werth gwney'i aylw o farchnad y defaid. HiK.UiNGHAM'.—Dydd lau.—CyB.enwact fWCiJHn 0 anliiaid a marchnad ddwl; y gwarti)eg goreu yn gwerthu am 9c, a rhai garw a.m'c y pwys. Gwerthid mutton am tl.{: i IWc y pwys. Marchnad foch yn bur dawei; mocti bacwn yn gwerthu amTZs, moch bach am 1s 9e, a. hychod am 10s. 6c y scor. ljttll'UL.-1Ddydd lau.Cyflenwad bych- an o bin', a'r goreuon yn gwerthu am 82s i o4s y cant ac ai! radd am 77s. Cynenwad cynthedrol o ddefaid. Downs g'areu yn gwerthu am lOc y pwys. Mamogiaid ysgafn tc, rhai trymlon am 9!'c a mamogiaid hwyl- UtS am 8c i s..c y pwys. Cyilenwad gweddol o foch moch bacwn yn gwerthu am 12s 5c a, pherchyU am 11s 9c y scor. Rhyw 1,000 o anteiiiaid stor ar wcrth, gwa-rtheg godro yn. gwertnu am 15p i 24p. JlLj,BIAN.d)dydd Iau.-2.997 o wartheg, a 4,699 o ddefaid ar -werth. Marchnad dawei a phr;siau is, yn enwedig am bi-(f a mutton afi-radd, tra y caed prisiau ychydig yn uwch am bift a mutton rhagorot. Gwerthid beef am 54g i 47s; a mutton am óic i 9ic y pwys. Moch ychydig yn rh&tach. ANU'ElL.lAID STOR BERt.,kIAW.-Chwefmr 17.-Dim cym aint o wartheg ar werth ag oedd yr wythnos ddiweddaf, ond yr oedd gofyn mawr am tuchod hwyius, a gwerthwyd bron yr oiL <jrwerthwyd 25 o anifeiliaid teirblwydd oed am 21p yr un, a dwy-iiwyddiaid am 16p i Ibp. Aeth prisiau H<M i lawr 2s 6c, a'r galw am danynt iawer yn Mat. 12ied.—Ychydig jawn o wart-heg ator ar worth. Yr oedd ll; magu yn ddrutach, y pris;au o 2 i o.fs yr an. MARiCHNADORDD CYMRiEK,. <i AIDlO N-(;h wefror ZOfed.—Ymen* yn it'rpa Ls 6c y pwys; wyau 9 i 10 am 1. (12s be y 120); hwyaid 2s 6c i 5s 6c; fFowls 4s 6c i 5s y cwpt; pytatws 10s y sach. liANGOrl.'dd .1,1 ere her. -Ymeiiyii nres 0.3 6c y pwys; wyau 9 am la cywion 2s. 3c Yr un; hwyaid 5s 6c i 4s yr un; biff Is i Is If y pwys; mutton I? i Is (Ic y pwya; port; lOc y pwys. fWitHtELI—Dydd Mercher.-Ymenyn la 4c y pwys; wyau 10s yr 120; perchyll, 18s I Ws yr un moch tewion 5-c y pwys; bilt o 8<- t lOc y pwys: mut.ton o 9c i lie y pwys lJJ.N1H Cff-Ghwef1'or 17e.g.—Ffowts, 4. 6c 5s 6c y cwpl; wyau. 9 am Is; ymenyu. Ures. Is be y pwya biif, o 7c i lie y pwys; a myton. 8c I lie y pwys; moch tewion (yn. tyw). o 5c i 5!-< y pwys; cwningod, Is 6c v cwpi; gwlan Sfisnig, oh 2c i Is 3c y pwys; gwta.n Cymreig, o He i Is y pwys:'pvtatw, ILts yr hob. 1Jl.JAN{;¡f:tI'NI-Chwefror ISfed.—Ymenyn ffre.! Is 4<; y pwys wyau 13 am Is bitp 9c lie y pwys; mutton 9c ) 1-1 y pwys; mutton. 9c lie y pwys; Vfai, 8c i lOc v pwys; port- Is y pwys; moch tewion 5c y pwya; perc!)- ylL L'J..t¡ i 16s yr un: cywion Is 6e yr un; ceirch meiyn a du 2!5s y chwarter- oetrch gWyn 26<; i 26s 6c y chwarber. KMUTHYN—Chwetror 15fed.-Ffowls 4,c i &s 6c y cwpl; hwyaid, -&v cwpl; wvau. 10 ac 11 am Is; ymenyn jfres Is 5c y pwys ac ymenyn twb, Is 3c y pwys; cwningod, Is 6c y cwpi MAm;HXADO<.EDT) A FFEIRIAU. ChwetrDr 22, G'-vrecsam, Pwllheli, Trefnewvdd l'ra!lwm (ceSylau); 25, Birkhenhead Caer- wys, JLiangoHen. Trefnewydd 34, Crosses' waUt, Egiw-Ts Bach; 25, CaerHeon, Llan- driilo (Meiriomydd), LJanfyIHn; 26, Metfod. Khnvabon, TreSynoti.

YR EIDAL YN BAROD tDywedir fod milwyr a phob! vr BSda.t \n hoUot !bat4.)(i i ddyfod allan i eynoft-hwyay eyd-N-ddinoedd.

n- GE\I P"v PRIODI ? MARW PRIODI. SHL'KER—DORAN.—Chwefror 16, yn Eg. twys St. AImunds. Amwythig, Herbert Henry Shuker, Ty Mawr, Towyn, Meirion' ydd, a Mary Rosina, merch y diweddar Fi'e' derick Wilkes Dorsn, a Mrs. Doran, Forest (ate, Essex. Argrapbwyd & Phyhoeddwyd droa y PercheTtog gan EVAN ABBOTT, y K, Caemtrfoa.

yn o!, mae brwydro caled yn cymeryd He rhwng y ddwy fyddin. Os bydd i'r tvwydd liniaru yn y rhanbarth uchod, fel v disgwylir, bydd safle byddin von Hindenbeurg yn un hynod o beryglus. Gobeithiai y cadfridog Germanaidd a<nu ym- deithio ymlaen i'r de o'r Vistula a thrwy hyny amgylchynu Warsaw, gyda'r amcan o dori llinell y rheilffordd i Petrograd. Ond ar ffordd yr ymdaith hon, mae arnddj- ffynfeydd cadam ac eTiwog, Novo Georg- ievsk a Osowice. Nid oe& modd goresgyn y rhai hyn os na Iwydda y Germaniaid i gludo en gynau mawr dros yr eira, ac y mae hyny allan o'r cwestiwa. Yn y cyfamser y ma.e'r Rwsiaid ar yr ochr ddehenol w?? ail-groesi yr afon Pruth, ac wedi encHHK Czernovitz. Yr oeddynt yn ofni i'r rhew ar yr afon ddadmar a rhwystro iddynt encilio. Ceir adroddiadau am frwydro ffyrnig yn y bylchoedd ac hefyd yng nghanol yr eira a.r y, mynyddoedd. Yn y Dnkia Pass mae'r Rwsiaid yn parhau I wneud gwaith da. Ymhob man maent yn feistriaid ar yr Awatriaid, ac nid yw'r eTiciltad o Czernovitz yn debvgo! o'u rhwystro mewn unrhyw fodd. Disgwylir vn gvffredinol i'r fvddin RwsLa.idd ar linell v Niemen ata.1 ymdaith gyflym y Germaniaid, ac y bydd norestydd IMdiog yr Augnstovo yn foddion i ddryau cyn- Huniau v Germaniaid, fel y gwriaed vn vr Hydref.

YR HYN A WELODD Y PRWSIAD. Safodd y corpora!, .gyda'r Ilyfr yn ei law. Pentiniodd y Heill gan 'bengrymu. Yn araf, ond 'yn bur syml, gw&ddiodd ar i Dduw roddi nert.h iddyYtt i gyfarfod eu byn.ged Jet dymon. Tra yr oedd yn gweddio rhoddwyd tgwth i'r dt'ws a ?chtywsant noedd o tawertydd, ac yna. awn fel eiddo d?i yn tyn.u ei anadi ato mown Byi:dod. Ni symudodd yr un ohonynt, ac aet.h y corpora! yn miaen yn daweJ. Ar ot gweddto adroddodd gyda thcimfad Weddi'r Argtwydd. Gwyddent fod swyddog ffieu nlwr Prwsiaidd yn s?fyli wrth eu hymyi; nid 'ocddynt yn gweled, m)d teimlent yr hyn oedd yu cymeryd He. Clywent aodlau ei es 'gidiau yn cael eu tare yn erbyn eu gilydd a gwyddent 'ei fod ymtau yn sefyll fet yr oedd- ynt hwythau ym gwnpvd. Ymhen ychydig amS<er wedyn clywent y drwa yn cap! ei gau ya ddystaw a swn ei draed yn graddo! ddar- fod. Peidiodd y cythrwH yn y ty, ae yn fuan w- yn ciliodd tymthestt y rhyfel fel llanw'r mor. Dan gysgodion y nes snturiodd y pedwar dyn a!!an o'r ty, ac 'wedi mawr bryder ac anhaws- ter IIwyddasant i gyrhaedd at y Prydemwyr" mewn dyo,g€!wch.—0 "Record" yr Eglwys Bydd Unedig.