Yr Herald Cymraeg

LLE YN Y LLAS. ("Wr diarian truan, tro I Lan ben..teei le'n honno." Dyna fel y gwahoddodd Glasifor y'gwi' sy'n gomedd talu am ei sedd yn y capel. Cytuna pawb fod digon o le yn y Llan. Chwarddodd yr Awen yn ei chwsg: defivodd, ac mal hyn y oant) Clyw, enaid, cei le Yt1(J.-Ü syndod 'Dees undyn i'w hawlio Oemad rhyw giwrad o'i go Gei yn unig yn honno. Ar hyd y mur wedi inarw—'e lyn Hen gelanedd salw Oernadau hir hen dy-hw Dylluanod a:i lleinw. Offeiriad wedi fferru—yn ei le, Cloion wedi rhvdu; Burgynnod ystlumod lu, A 11 ygod wedi llwgu. Rhyw hen osper anhy^pys,—a Saeson Sosi, syth fel poplya, Paderau llipa dyrys, Yslanc, a chrafanc, a chrys 0 dawfyth i diawd Fethei.— grwydyr, Byw garedig angel Yn ei wyn, hwnnv.' ni wel We'r copyn ar fur capel! 1 «-ongiau corau cywram—-yr Eglvvys n Pe treiglai ar ddamwain, Gwypai fod adrgopwe fain Yn rhwydwaith ar ei a-dain Rhvw Pharo o offe-*r:a.i, a'i floneg Yn ei flino'n wastad, A'i arw lais rydd i'r wlad Flancedi o fl-en Ceiciwad Pob rhyw gam, a, gair amwys,—a dollir I dwyUo'r anghyfrwys: Nid all rhin un dewin dwys Rifo maglau'r fam-eg!wys. Ond er hyn nid eir yno ;—o i dorau'r Diarian sy'n cilio Yn ddioed e-ns ceniydi o Dduaf lengoedd i'w flingo. 1 -1 "Wele'r cry beriglor croes—a'i laes ru "Eglwys Rad" i'r difoes, A gwythienni gw'iw'th exnioes Yn talu'i rhent lawer oes! I chwerwder hen garchardai—y corach Ciwrsd a'th draddodai Yn ei chwant; ac os iia. chai Y degwm, fe'th I;i,da,all Dydd heulog Dadwaddoliad—a'i oleu Dyrr galon y ciwrad A bri hen golofn v brad Holltir gan Ddadgysvlltiad. -(Gwalch Morgannwg, yn Y Gunmen ).

NEWYDDION C v FFREDINOL 0. (Jeir brieill yn eu biodau y dyddiau hvn yng ngerddi ysbyty i rti anfeddvginiaethol JPutney Heath, Llundalii. Dewiswyd Syr (J. Herbert Roberts, A.S., yr, fcjadeirydd y Blaid Seneddol Gymreig yn lie ltyr D. Brynmor Jones. j Y mac Mr. James Clerke (Iago Eivion) wedi ymddiswyddo o fod yn gofrestrydd genedig- aethau, etc., dros ddosbarth Llangollen. Pen- odwyd Mr. R. 0. Davies, Berwyn Street, Llangollen i'w olynu. Daliodd Mr. Claxke y swydd am 30 mlynedd a bu mewn 2,000 o briodasau, yn cael eu gweinyddu yn v Gym- saeg. t)ydd lau, llosgwyd gweithfeydd dodrefn y Mri. W. H. Hilton, Hockley, Birmingham. Y mae yr Almaenwyr yn bygwth dial ar bobl a sefydliadau yr Yswisdir oherwydd eu jbod yn cvdymdeimlo a'r Cyngrheirwyr. Cymerodd angladd y Cadtridog Sir Luke O'Connor, V.C., le yn mynwent Babyddol Santes Fair, Kensal Green, Llundain, dydd Iau. Cynrychiolid y Brenin yn yr angladd Cariwyl yr arch gan swyddogion o'r Fyddin Gymreig (K.W.F.) o ba un yr oedd yr yma- Sawedig yn aelod. Y mae y "Syren and Shipping" yn cynyg gwobr o 500p. i dwylaw v long Brydeinig gyntaf a wnaiff suddo un u gychod tiiiifol-aw., yr Almaen. Yn ystod yr wythnos yn diweddu lonawr 30, bu 49 o* bersonau f,irw oddiwrth yr an- wydw -1 yn Llundain. Etholwyd Mr. J. L. Ell:" (R.) yn un o hen- aduriaid Cyngor Dinesig LerpwL €yrhaeddod<] newydd fod yr ls-Gadben John Arthur Hugh'es (R.W.F.). mab y di- weddar Barch. J. Elias Hughes, Llanelwy, wedi ei ladd yn y rhyiel ar lonawr 25a.in. Nid oedd ond 27 mlwydd oed. Y mae Mr. F. J. C. Gamzoni, A.S. (Cad- rawd Suffolk) mewn ysbyty yn Boulogne, Ffrainc. yn dioduef oddiwrth fra-thiadau rhew a bronchitis. Yn Newcastle cododd gwenith 1- ar brisiau bl.aenorol, a blawd 2s. Anfonodd Herbert H. F. Hadley i garchar am ddwy flynedd (ac yna i adael y Llynges) am iddo ddianc o long ym mis Hydref diweddaf. Yn Llys Ynadol Dowlais, De Cymru, di- rwywyd Canon Luas, offeiriad Pabaidd, i 2p. a'r costau am guro geneth yn yr ysgol ddydd- iol. 11 1 y mae Mr. Edward Lloyd, y tenor byd- enwog, ,ydd yn 70 mlwydd oed, wedi addaw canu mewn cyngherdd er budd y Belgiaid, yn Llundain. Nos lau, torodd tan allan yn swyddfa yr f "Amman Valley Chronicle," Rhydaman, ac y mae y golled yn rhai miloedd o bunau. Casglwyd y swm o 127,000 p. at ddioddef- ■wyr oherwydd y danchwa yn Senghenydd. Derbynir budd gan 217 o weddwon. 522 o Mant", a 45 o bersonau ereill. L I

YR ATHRO KEES A CHLWB GOLFF Mae y Prif-Atrro Reas, Bangor, wed; aniun "jythyr at Mr. Cummiug, a gynrysiiiolai Glwb G-Jlff Bangor, ynglyn a 'phenderfyniad o eiddo pwyllgor v Clwb Golff yn goiyn lr Pr'.fathio Hees ymddiswyddo o tod yn aelod am y rhes- ymau a ddywedid yn y penderfyniad .1 pa un oedd yn seiiiedig ar lytlijr a ysgrifenodd n1 .r.yst. Y n ei lythvr at Mr. Camming cyfeiria v Pr;f-Athro Rees a.t yr ynigcm a fu rhyng- ddvnt a dywedai fod yn rhaid iddo■ ail- ddvwedvd nad oedd gan Bwyl gor y Clwb Colff hawl i gymeryd sylw o i olvgiadau cre- fyddol tnvleidyddol, a chwestiynau cyhoedd- ùs eteill. Fodd bvnag, gan fod hyny wedi ei wneyd a chwestiwn o anhawst-er wedi codi, yr oedd ef yn ioddloii gwneyd rhvwbeth ] iielpu i symud yr anhiwsdeT. Casglai fod y f>wyligor yn cleall yn awr nad oedd ganddo fwriad i wneyd unrhvw ensvniad yn erbyn y Fyddin Brydeinig, nac yn erbyn amcanion gwladweinwyr Prydeinig. ac nad oedd y nwyll gor yn gofyn iddo dynu'n ol lythyr o'i eiddo a ysji'ifenodd ar Medi 25, ond yn unig esb>n- iadau neillduol rood arno yn groes i'w fwr- aad. Er nas gallai fod yn gyfrifol am gain- sasboniad roed ar ei lythyr. yr oedd yn barod i trredu y gallai iod y pwyllgor wedi derbyn cam-esiboniadau neillduol a awgrymwyd. ean iddynt ddarllen ei lythyr ar adeg ac o dan amodau pur wahanol i'r rhai yr oedd ef yn ysTifenu, ac yn edrych ar v cwest'.wn o safie hollol wahanol iddo ef a'r darllenwyr yr oedd <ef yn ysgrifenu atynt. Yr oedd ef yn sier yn gwadu yn bendant iinrhyw esboniad roed ar ei lythyr yn awg- rymii diffvg ymddiriedaeth yn ngwladwein- 0 "\vyr Prydeinig, neu debygolrwvdd o gam- ymddvg^ad ar"ran ein mihvyr. ac yr oedd ef yn gofidio os gallai unrhyw aneguirdeb yn ei lytlivi,-vr hvn oedd yn groes i'w fwriid gaefei gam-Meall ipas-iodd y pwyllgor ar y 29ain o R.agfvr, Penderfyniad yn derbyn ewadiad yr Ath'(> ReHi3 o'r golvigiadau l>riodoiid idd > vn eo: lythyr ar y 20ain o Fed:, a datganiai o'i ond I oherwydd aneglurder yr hyn a gynwysid vp ei lythyr.

BAD TANFORAWL Y GELYN YN SUDUO Y LINDA BLANCHE <

CRICCIETH iiR. W. ROLAND HUGHES.—Biawych- wyd y dref gan sydynrwydd marwoi'.aeth y di- wedd-ar Mr. W. Roland Hughes, yr hwn in yn aelod igweithgar o'r Cyngor Dinesig am flynyddau, ac ydoedd yn awr yn gadeiryad airuyw o'r pwyilgorau, ac yn rs-gaideirydd y Cyngor. Yrrnddengys ei iod yn dra siriol ac yn ei gynefm iechyd foreu dydd iau a'i fed werE talll ymweliad a gwei.thdy y Cyng'hor- ydd J. Harlech Jones a phan ydoedd yn chwareu a genelth fatoh yn y gweithdy syrth- iodd i lawr yn t'arw. Yr oedd yn wr 'blaen- llaw iatwn gyda'r Wesley a id, ac yn aelod g>yda'r Seiri -Rthydid'ion. Nid oedd ond 52 mlwydd oed a bydd colled fawr o'i ol mewn lla.wer cylch. DYDDOBI'iR MILWYR-Nos Fawrth, cyn- jhiali-wyd cyfarfod o'r Cyngor Trefol a bon- i #iijigion erail] yn y cylcili ec dappa-ru modd- h1 i ddyddori'r milwyr. Etholwyd Mr. J. E. Greaves yn llywydid, a diolehodd swyddogion v •mi'lwyr 'am y croeso inawr a gawsant yng Nghricc-ieth. Hysbyswyd fod* y festries a'i clybiau yn agored i'r miiwvr. MARWOLAETH SYDYN-Ddvdd Mawrth In. farw yn dra syåyn Mrs. 'Susan Maria Williams, priod Mr. John Cambrensis Wil- liams, 3, Camlbrian Terra.ce. Ca.fodd ymotr oda.d o'r parlys nos LUTI. Nid oedd ond 43 nJ wydd oed.

CAERNARFON GEXT A MARW.—Yn ystod y flwydidyn yn diweddu Rliag'fyr 31, ganwyd 175 yn y bwr- deisdref a bu 162 farw. PENODIAD. Yng nghapel Moriah, nos Fercher, penodwyd Mr. Griffith Lewis Owen, Thomas Soreeit, yn ofalwr y capel, fel oiyn- vdd i'r diweddar Mr. William 'Owen. COll EGLWYS ST. DEWL— Mae cor yr eglwys ticdiod yn dysgu yr anthem "Cross to Crown" (Ashford) gogyfer a Sul y Pasg. CYDYAiJUiil.MLAD.—Mae Pwyllgor Ieciiyd Cyngor l'reioi wedi pasio pleid^ais o gydym- deunlaa a r Cynghoiyad Al. r.. Nee (eact'eirydd y pwyligor) ar ta.rwoiaeth ei cliwaer. Miss M. Nee. I REN'j^DlAD. Mae Mr. 0. R. Jones, F.R.H.S., garddwr y Ficerdy, wedi ei benoui yn ddarlithydd mewn Uysieuae-th yng Ngihoug y Merched, Holly borne, Kent. Y "MESSIAH."—Fel canlvaiad (p-erfform- ia(i o'r "Messiah" gan gor y aref, mae y S'wm c again ,gini wedi cael ei gyllw-vjio i Gronia Genediaetnol Tywysog Cymru. DY,DI)ORI.-Nos la.u bu Mr. E. 0. Davies, R/lands, yn dangos darluriivau byw i ,bobl y tloty. Mawr werthiawrogwyd ca.redigrwydd Mi". Davies a diolchwvd j'll gynes iddo. Y MERCHED YN GWEl i t j iO.—Cynhal- iwvd cyfarfod pellach o'r pwyllgor ffurfiwyd gan y Faeres i ddarparu dilladau ar gyifer y milwyr Cymreig. Yn y cyfarfod a gynaiiwyd yr wythnos dd&weddaf, etliolwyd y i' aeres yn llvwydd, Miss Clemenger a Mrs. Nicholas yn ysgrifenyddion, a Mrs. R. Parry yn drysor- vddes. PELDROEDWiiR YN YMl'SO.—YtM y rhai a. ganlyn perthynol i g'.wb peldroed y dTefyn avvr yn gwasarHaetim gyda'r fyddin — Lieut. Bent Morris, Lieut. Vivian Jones, Ser- geant Mick Herbert, Isaac Roberts, 0\y. 11 Morris, R. 0: Pritehard, C. H. Jones, Evan Richard Wiliiams, D. J. Williams, Lars Larsen, Jack Hughes, Di-ck Davies Williams, Charles Wilkimon, Hugh Williams, Tommy Broome, J. P. Roberts, a Richard Jones. CYMDlEITHAS Y IIORNVYR A'R MIL- WYR.—Mewn cyfarfod o ganger Caernarfon o Gvmdeithais v Morwyr a'r Mil-wyr, ad-i,c,dd- wyd fod y cyfriJon yn dangos fod y swm o £ 743 wedi ed rariiu yn y rlianbarth o Awst i Ragiyr. Ymdriniwyd a thros fil o achosion, a. ysgrifenwyd canoedd o lythyrau. Rhenir a-dran Caernarfon yn byantlieg dosbarth. Miss Rees, Plas Br ere ton, yw'r ysigTifenyddes, a'r Henadur J. n. Pritehard, yw'r trvsorvdd. I'R FYDDIN.—Y munndd y rhai a ganlyn a*. Fyddin drwy Mr. T. S. Ingham yr wvtiinos .ddiwpdda.f:—rr 14th Batt. R.W.F. (Llan. dudno) W. Thomas Knowles, 1, Bryngwyn Terrace, Llanrug Owen Pritehard, 21, Snow- don Street, L!anberiis; Robert Wm. Thomas, Bryn Elen, Rhastryfan; Thomas Williams, 6, Mount Pleasant, Llithfaen, Pwllheli. I Colonel Lord Kenyon's "Welsh Horse" (Res- erve), Drefnewydd Wni. Owen Griffiths, Bron Gaer, Brynsiencyn,- John Hughes, Hendy, Llaniestyn, Pwllheli Thomas Hughes, eto; Thomas Parry, 3, Kiosk, Penmaenmawr Benjamin Williams, Edina, Valley Road, Llanfairfechan Daniel Thomas Williams, 4, Penlun, eto; John Bolberts. Tan-y-Bonc, eto, Robert Edward Jones. 1, Minffojfdd, eto. 1 r 3rd Battalion R.W.F. (Reserver, Gwrec. sam: 7. James Court, Caer- nnrf'i.m. Mechanical Transport Branch, A.S.C. (Llundain) Roibert WjIJam Elcock, IB, Victoria Street, Caernarfon. MARWOLAETHAU.—Dydd lau yn Alder- shot, bu farw Mr. Griffith Jones, 21, Mountain Street, yr hwn 'a berthynad i'r Royal Field Artillery. Yr oedd yn frawd i Priva.te Owen Jones, NVelsh Regiment, yr hwn yn ddiweddar a ckh-c-hwelodd o f y gwaed1 wedi ei glwyfo. -Dayd;d Mawrth, yn 19, Ha.fod Terrace, Caernarfon, bu farw Mr. Wm. Griffith, gwyi- iwi yr afon. YT oedd yr ymadawedig yn fab i'r diweddar Mr. Evan Griffith, Glan Morfa Slate Works. Yr oedd yn adnaJbyddus iawn yr y dref, yn aribenig ymysg pysgotwyr, gan ei fod vedi gwasanaethu fel gwyliwr yr afon i Fwrcid Pvsigota- Gwyrfai ers dros ddeng mlynedd. Vsityrid ef yn un o'r rhai goreu yt1 y wlad am ddal eogiaid. Yr oedd yn aelod o'r Civ^b Cid'\V.a.dol. Cymerodd yr an'gladd (preifat) le ddydd Iau ym mynwenit Llan- bdblig, y Fioer a'r Parch T. A. 'Morgan Jones vn g\va.panaet'hu. Y prif alarwvr oedrlvnt Mrs. T. Griffith, Bootle, Lerpwl; a Mrs. Tom Parry. Bootle; Mr. E. H. Parry, St. David's 'Road a. Mr. Robert H'ughes, Heulog HOH"" j Yr o.0dd y Cynghorydd E. Abbott, nai i'r Inada'sèdi¿;, yn .an:i':uÜ; i fü.d yn ;'1' ;m.;rl<tdd o'iierwydd gvvaeiedd. jtlr. G. F. Wiliia.ms, \c!toria,'Street, oedd yn gotalu am dreiniadaa yr ang.a-dd.—bore 1:1.¡ bu aivgladd Mr. Lewis Ovv«n, Well Street, yr. hvvii a itt vii mlwydd oed. Yr oedd yn adiiaibyddus ia.\vo yn y dreif. Gwasanaethai y Parch R. Hughes, B.A. (curad), a. Capten Griffith, yn a; yv aiiig.add.—Dydd Lh:ll bu farw Mrs, Sarah Griffith, Bank Quay, yn 31 mlwydd oed. Cymerodd yr argjadd (preifat) lefoe lau, y Parch D. O'Brien Owen yn gwasanaethu.— Dydd Mawrth yn ei phreswyltod yn Green- gate Street, bu farw Mary Clayton, yn 33 mlwydd osd. Oiddwyd ddydd Iau. Mr. H. E. Roberts, Stryd Famgor, oedd yn gofalu am y t £ !v:a dau.—Ddydd' Mercher, yn Ysfbyty Cant. y Siil, bu farw Mr. Thomas Griffith, y diweddar Mr. Edward Griffith, yr "Ibis." Yr oedd yu 32 mlwydd oed.—Fore Mawrth. ibu farw Mrs. Ann Morris, gwraig Mr Thomas Morris, North Peurallt, yn 55 mlwydd oed.—Ddydd Mereher vi., Castfe St.. bn farw Mr. Llewelyn Cole, yn 76 mlwydd oed. Brodor c Raithin ydoedd, a 'bu yn gwas- avaethu fel "warder" yn nghardhar Caer- nildon am dros 25 mlynedd. Cymerodd yr angladd le ddydd Llun, yn LlanWWig.

LLANGEFNI LLYS SIROL.— Cynhaliwvd llys sirol ddydd Mawrth, ond bychan liawn" oedd y gwaith, ac yr oedd pobpeth drosodd ymhen ychydig iawn o amser. MEDDYG YN YMUNO.Y mae Dr. G. LlyweJyn Jones wedi derbyn swydd ynglyn a'r Royal Army Medical Corps. Y mae'r meddyg poblogaidd wedi cael profiad cyffelyb o'r blaen, gan iddo wasanaethu yn Ne Affrica adeg y rhyfel yno. VIILWYR YR INSTlTUTE.-Dyna. ff-aith darawiadol yw hon, sef fod tua 30 0 aelodau y Memorial Institute wedi ymuno a Byddin y Brenin. GWERTHU NIOCH.-Nid oedd llawer dan gant o foch gan Mri J. Pritchard a'i Gyf., yn eu hanverthiant y dydd o'r blaen, a bu bus- nes da. Gwerthodd Mr J. C. Fletcher, Maes- yporth, wyth am 5p 8s. yr un, sef rhwng 5c a bc y pwys. Efe hefyd enjllodd y wobr 11 am y- tri mochyn goreu. Aeth moch stor am o 30s i 40s 6c—y pris diweddaf am lot o Benybryn, Llangefni, tef y rhai ddyfarnwyd yn oreu ymysg y moch stor. Mr. John Williams, Gwalchmai, oedd y beirniad. INI-kRW.-C.yrhaeddodd igair i'r di-eflan o Forest,' California, am farwolaeth Mr. Tre- mor T. Rowlands yno yn yr oedran aeddfed o 85 mlwydd. Yr oedd vn frodor o Langefni, ond ymfudodd i'r Gorllewin lawer blwyddyn yn ol. f 50s. Y CANT AM BIFF.—Dygwyd bron 90 1 o anifeiliaid i'r Smithfield ddydd Llun, ac yr oedd y prisiau drwodd a thro yn uwch nag oeddynt bythefnos yn ol. Cyrhaeddadd dau eidion—un o Hafodonnen ac un o Lanygors— 50., y cant, ac ychyddg, os un, a geid dan 45s y cant. Yr oedd y prynwyr yn dra lluosog, g;Il wybod y c'ant basgedigion gore'r am- aethwyr yn arwerthfa'r Mri Robert a Rogers Jones. Dyma ra.i o'r pris iau Dau fustach o tFodeilio, 24p 17s 6c a 24p 10s; pump o'r Eir- ianallt Wen, o 18p. i 22p 15s; saith o Hafod- onnen, hyd 29p 15s; 14 o Dreferwydd, 25r. 10s 6c ar gyfartaledd (yr ucha'n 3f3p 10s); dau gan Mr. Jones, Shop Penlon, 25p 7s 6c a 21p igs 6c; dwy heffer o Drefnant Wen, 23p. 5s. a 22p 10s. a dau eidion, 26p 12s 6c, a 25p 5s wyth o Lanygors, hyd 27j:; buwch o Hir- drefaig, 18p 15s; buwch o Nant Fadog, 17p 2s 6c; pedwar eidion o Frogwy Fawr, hyd 22p 5s; tri o Faen Eryr, hyd 22p 2s 6c tarw o Farmyard Tregarnedd, 26p; eidion o Bias Tregarnedd, 19p 12s 6c; buwch o Graig Fawr, 19p; bustych o'r Felin Bach, o 19p 7s 6c i 21p 10s; dau o Ysgoldy, Coedanna, 25p 12s6c a 24p 10s; deg o Dy'nyronnen, hyd 26p II 17s. 6c, a tharw am 26p 5s. buwch o'r Tydd- yn, Traeth Coch, 22p. 15s; heffer o Frondeg, Bodwrog, 18p; tri 110 o Cwmwd Hall hyd 3p I. 11. Ychydig o ddefaid gorlannwyd. Caed 31s 6c am lydnod Cymreig Ty'ncoed, Tie- gaiau, a 37s. 6c am ddefaid o Lanyrafon, Llandrygarn. Bydd yr arwerthiant nesaf C'hwefror 15fed. I

LLANYSTUSVSDWY RHANU.—Yr wythnos ddiweddaf rhanwyd blawd a. chaws Canada i dlodion yr ardal. I MILWROL. — Cadd Capt. Gwilym Wil- ii ins, Ysguborhen, ychydig ddyddiau gartref yr wythnos ddiweddaf. Y mae ef yn sub- ( lieutenant ar fwrdd y rhyfel-long newydd y Louvain. Aiff John Hughes, Turnpike, yn 01 wedi gwella o'i glwyf. Drwg genym I ddeall fod Wm. Ambrose Roberts, Tala,fon, wedi ei ghvyfo. Dymunwn iddo wellhad buan. HUNO.—Y'n yr "Herald" yr wythnos ddi- weddaf gwelsom nodiad ;:>m farw y Parch. E. HUNO.—Y'n yr "Herald" yr wythnos ddi- wedda-f gwelsom nodiad ".m farw y Parch. E. Evains, rheithor Llansadwrn.. Broddr yd- oedd o Lanystumdwy. Efe a. ddysgodd rif a mesur i Ganghellor y Trysorlys.

PENRHYNDEUDRAETH PDEIDIO CELWYDD. Yng Nghym- deithas Ddiwylliadol Per.rhynd'eud'raetsh yr wythnos ddiweddaf, pwrnc y ddadl ydoedd, "A ellir oyfiawnh-au ceiwydd o dan unrhyw amgvlchiad?" Mr. Lleweiyn Williams, ein hvsgol feistr ddadleuai dros y gellid, a Mr. j Nefydd Davies, Osmond Terrace, dros na ellid. Wedi pleidleisio caed inwyairif dros v gel'iid cyfiawnliau ceiwydd o da:i rai am- gylchiadau. MARWOLAETH.—Boreu Sul, wedi cyr- haedd yr oedran atHilfed o 83 mlwydd, bu farw yr 'hen frawd, Peter Huberts, oedd yn trig- iami gydia'i ferch., Mrs. Ree^ Grifht<h, yn Aeron House, IÎillffordd. Brodor ydoed,d o Landudno, ondtrelolliodd Tan helaeth o'i oes ym Mlaenau Ffestiniog. Bu yn fitter yn y Gioddfa Ganol am yspaid o -bum' mlynedd a'r Jmgajn, ond yr oedd yn byw gyda'i ferch yn y Penrhvn er's un mlynedd a'r bymitbeig. Ni bu ond ychydig wythnosau yn orweddiog, ond amlwg ydoedd ers tro fod ei nenth yn pallu a'r e t her baibeil yn dadifeilio. Cafodd fyw yn mhell dros yr add-ewid a chafodd bob gofal ac ymgeledd gan ei ferch, Mrs. Griffith, ac y maie cydyrndeimlad llwyraif yr ardal a hi yn ei phrofediiigaeth. Oladdwyd ddydd lau ym mynwent Nazareth, yr angladd i feibion yn unig yn cyehwyn am ddau o'r glooh. Y DEML.-Yiig nghyfarfod y Deiml nos Wener, o dan lywyddiaeth y Brawd H. Jones Richards, Glasfryn Villa, ca.fwyd papur rhag- orol ar y testyn "Williams, Panltycelyn," gan y chwaer Miss E. A. Jones, Caerffynon Ter- race. Canwyd ac adroddwyd amryw emynau o'i waith yn ystod y cyfarfod. PAH AVI?—Owesthvn sydd yn cael ei ofyn y dyddiau hyn yn y Penrhyn ydyw paiham y mae, rhai tai yn y brif heol heb w.c.'s, tra y miae perchenogion tai eraill yn yr un heol wedi cael eu gorfodi i gael rfoai. Pwy all ateb? BE'IRNIADU.—Clorlanu y cantorion yng nghwrdd cystadleuol Siloam Llanfrobhen, y .brl Mr. J. H. Rdberts, High Street, yr wyth- nos ddiweddaf, a, sier genym fod yr oil wed; cael cyfiawnder oddiar ei Jarw. Y FIDOG.—Dyma englyn budduigo] loan Brothen, ar y testyn uchod yn yr un cyfarfod "Arf 1-hyfel, car a gelyn-yw'r fidog, y 15 Arf ydyw sy'n ddycliryn Broch alaeth bar ei cholyn- Angeu tost fydd tynged dyn."

PORTHMADOG PDPuSOiNOL. Mae Mr. Alun Williams, Park Square, o swyddfa y Mri. Breese, Jones, a Casaon, wedi pasio ei arholiad teri^nol fel cyfrieitlhiwr yn anrhydeddus. Hefyd, mae Mr. David E. Evans wedi oael dyrchafiad i fod yn arolygydd yn y llythyrdy fel olynydd i'r diweddar Mr. H. Evans. iRHODDION I'R MILWYR.—Bu i'r Rhing- yll Jones anion iiifer o anrhegion i'r milwyr, y rhai a ddodbarthwyd gan h.eddgeiidwaid y doisbarth. Y MOiRWYR A ARBEDWYD.—Yr oedd Capten R. 0. Morris, Ralph. Street, Borthy- gest. (yn swyddog), a Mr. John Hughes, Ter- race ltoad, yn un o ddwylaw yr aigerlcmg Linda Blanche o Fangor, yr hon a srddwyu gan y cwch-tanforawl Germanaidd U21, yr (wythnos o'r blaen. Cyrhiaeddia^aji-t adref ddechreu yr wythnos o'r blaen. Yr oeddynt wedi cyehwyn o Fanoeinion brydnawn Gwen- er, a phan ychydig ibellder o Lerpwl gwelsant I gwch dinystriol y gelyn. Da^th y swydldog- ion far y Bwrdd a ehaiwsant ddenig munyd o amser i iglirio ohoni. Yr oedd y swyddogion Germanaidd yn bur anrhydeddus. Bu John Hughes a.r fwrdd eu llong tanforawl a, chafodd bolb croesaw. Yr oeddynt i gyd yn ddynion pur ier.ainc, ac yn siarad Saesneg da. DOSBARTH MEDDYGOL.—Mae dosbarth meddygol wedi ei sefydlu yn y dref gyda Dr. Harry Griffiths yn athraw, a Mr. Albert Hughes yn ysgriifenvdd. Y G WiEINlD OGION A'R MILWYR.— Mae Cyn,gor yr EgI wysi Rhyddion yn trefnu fod y igweinidegion yn ymwelea a'r milwyr a,c yn darparu moddion crefyddol ar eu cyfer. ANGLADDAU. — Cymerodd angladd !Mr. Rdbert Thomas, Saw Mill Terrace, le ddydd Mawrth, y Parch J. Edwards, B.A., yn gwas- anaethu. Yr oedd yn 62 mhvrydKi oed, a gedy nifer o blant ialal1"u ar ei ol. Hefyd, ddydd Llun, cymerodd angladd Mrs. Ann Williams, priod Mr. Robert Williams, 19, Chapel Street, le yn mynwenlt y dref. Y Parch J. H. -Williams yn gwasanaethu.

PWLLHELI DYFODIAD Y MILWYR—Nos Fercher cyr- "hiieddodd tua 1,600 o filwyr o'r De i'r dref. Derbyniwyd hwy yn yr orsaf gan y Maer, a'r Cyngor Trefol, yr Ysgawtwyr, a'r Heddweis I J 0 ..J Arbenig, y rhai a wnaethant eu goreu er eu ha.rwain i'r llety. Mae y Cyiigor Trefol yr darpa.ru pediwar neu bump o adeiladau yn I y dref er mwyn i'r milwyr eu cael i chwareu a aarilen, a chyi'rana a masnachwyr a'r rhai sydd yn lietva y milwyr i gronfa er darparu'r I cvfryw. Y B, EGLWYSI RHJYDDION.—Cymhaliwy d cyfarfod o Eglwysi Rhyddion y dref nos Iau, o dan lywyddiaeth y Paroh John Hughes, B.D. Pasiwyda argra-nu papurau er cyhoeddi i'r milwyr drefn yr oedlfaon yn y gwalianol addoldai ar y Sul. Trefn wyd hefyd i agor restrjt's y gwahanol igapelau ac i anog yr aelodiau i wneyd eu goreu er llesiant cymdeith- a sol a moesol y milwyr sydd yn laros yn y dref. GWLEDD Y CARTREF.^—-Nof Iau cynhal- iwyd cytai'fod a .gwledd flynyduol deiliaid y cartref, yr hon. a roddir gtui y gwahanol ys- igolion Sul a Mr. R. Roberts, itiope 1-louse. Cymervvyd y giadiair gan Mr. W. 'E. Hughes, Pensarn, ac arweiniwyd gan Mr. David I Griffiths, Hirwaen House. MARiWO'LAETH. — Ddydd Mawrth, wedi maith gystudd, bu farw Mrs. Ellen Jones, t cwynfa, Ala Road, yn ei 56 mhvydd oed. Ciaddwyd ddydd Gwener, yn Denio, y Parch John Huighes, B.D., yn gwasanaethu. Cyd- vmdeirnlir a'i thri mab yn eu galar a'u human- i.g.rwvdd. AIR AETH GAN Y DEON.— Ddydd J3er AAAETH GAN Y DEON.— Ddydd J3er cher bu Deon Bangor yn rhoddi anerchiad i I offeriaid Lleyn yn Mhwllheli ar athrawiaeth I yr ado-yfodiad. MARW iSYDYN.—Boreu Llun caed Mrs. Mary Owen, Ty Capel y Wesleyaid, New Street-, yn farw yn ei gwely. Er ei bod yn wanaidd ei hiechyd ei-s peth ameer bu raid cynal trengholiad oherwydd sydynrwydd yr amg(ylch,iad, a pha-siwyd ei bod wedi marw o ajchosion naturiol. Cymerodd yr angladd ie

r Q) Readily absorbed by the jD B Mi! skin, Zam-Buk reaches the HF a fl|^9 Jam H m seat of disease, and never fails H| £ A A fl a IS Br to cure the most obstinate In H -■ W Infl m « H p f M cases of eczema, bad leg-, H HIS m9| H ■ H piles, chapped hands, n Jill ML W A ring-wormsealpdisease, H ™ B I || A ulcers, baby's chafed H |B|B skin, running sores, and BR poisoned wounds. For HH W PERFECT 6K1N CURE <Sb HEALEr/3^ cuts, bruises, burns, B| j NATURE Mil. Zam-Buk should^ilways be @ HB^ kept handy. JRK HB^ X\ kept handy. JRK

ABERSOCH RBENI G.—Ddydd Mereher cymerodd Mn D E. Davies, Gla.na.fon Temperance Hotel, D. R. Williams, (iiedu. a Ilarrv Griffiths, Bwlch Clawdd, eu llw fel cwiistabuaid anbenig. CYNGBRDD. Nos Wener cynhaliwyd cyngerdd er cefnogi y ffoaduriaid "Belgiaidd dar, lywyddiaeth Mr. W. Williams, Punty- igwair, a chaed droe 22p o elw. Arweiniwyd ga n y Parch .John Mostyn, a chymerwyd rhan gan dri o r Belgiaid sydd yn aros yn v pen- tref, a Miss Jennie Owen, Mr. Griffiths, Ilythyrdy, a Mr. (Evans. contractor, a. chor meibion, dan arweiniad Mr. W. Williams, a chor cymysg dan arweiniad Mr. Davies (Glan Dulvn). Caed gair gaji y Parch H. R. Ro- berts (Rheithor).

HOLGELLAU COFIO'R CLWYFEDIGION.—Mae y gron- fa. leol er cynorthwyo y clwyfedigion wedi •cy-rha-edd v swm o 78p 6s 6c, ac y mae dros 3,020 o nwvddau wedi eu hanlfon yiniai-th i Cymdeithas y Groes Go oh. D Y.ROH A FT A D MILWROL.— ^lae Capten Henry Meredyth .Richards wedi ei ddyrohafu i fod yn uchga.pten yn adran y MiJIN-yr Oym. re,, (r.

NFLNTLLE A'R CYLCH MARWOLAETH DLAOON.—Drwg genym gofnodi hanes marwolaeth y brawd rnagorol, Mr. Thomas 'Roberts, :Station Road, Talysarn, neu yn fwy adnabyddus, "Thomas Roberts, Bethesda." Blin.id ef gan anhwylder neill- duol, ond daeth y diwedd yn sydyn. Gellir dweyd am dano ei fod yn ddyn llawn yn mhob ystyr. Da.rllenodd lawer i bwrpas. Yr oedd yn swyddog yn chwarel Gallt v Fedw. Yr oedd iddo air da gan y perchenoc, a gwyddom nad oedd y gweithwyr yn wahan- ol. Yr oedd yn ddyn cywir, igpnest, a gwyneibagored. Dewiswyd1 ef yn ddiacon yn Seion (A), ond bu afiechyd yn rhwystr iddo i lanw'r swydd fel y dymunai. a cholled fawr i Seion oedd hyny. Claddwyd ei weddillion prydnawn Sadwrn, y Parch J. M. Williams, Penygroes, yn giwasanaethu. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu oil. YN DR.ETHGASGLYDD—Nos Lun, dewis- wyd Mr. R. R. Williams (Aled Ddu), Bryn- hwylfa, yn dretliga.sglydd y plwvf, yn olyn- ydd i'r diweddar Mr. W. D. Williams, Cae- hengan, Llanllyfni. Penodiad' rhagorol, pan y cofir fod Mr. Williams yn gyfarwd. iawn i'r gwaith. MARWOLAETH MEDDYG.—Blin genym ddeall am farw un o fechgyn y Dyffryn yn Bristol, sef Dr. T. O. Jones, yn 48 mlwydd oed. Yr oedd yn fab i'r diweddar Mr. a Mrs. Thomas Jones, Post Office, Llanllyfni, eto hefyd yn frawd i Mrs. T. W. Williams, Gwynfa; Mrs. Owen Roberts, Post Office, Penygroes, a Mrs H. Owen, Pemartth, Clynnog. Cynierwyd ef yn wael yn sydyn, 'a byr fu ei w'aeledd. Dygwyd y corph i Benygroets nos Fawrth, a. chludwvd ef i Gwynfa. Bore Tau claddwyd ei weddillion ym mynwent Salem C.), Llanllyfni (angladd preifat). Mae rvdvmdeimlad'pawb a'r chwiorydd gaJarus. I AROS I'R PLAS.-X os Fawrth daeth i aros i'n mysg deulu o Belgium, naw mmm nifer. Gwneir y 'teulu i fvny o wr a gwraig a. saith o blant Denant i aros i Bias Tam- 'rallt, ac fe ofelir yn garedig am danynt gyda rhod-dion gwirfoddol y dyffrynwyr. Garddwr medrus yw y g-wr, a,phrofiadol iawn gyda c, 0 Tbasi'bl y bydd iddo cvii pen r harddti peth ar amlbell i lanerch yn ein dyff, rv, trwv blanu coed. rPYSTP. hanes Mr. D. Drvier, A.. Yagol y Sir. y dyddiau hyn. Gelwh arno yn barha.us i adrodd hanes Bel- gium. Nos Lun dringodd i fyny i -,opa'r Cilgwyn, a chvdaig ef Mr. D. R. O. Pryth- I Fawrth buwyd vn anerch Cymdeithas Pobl I-cvaline Soar, a. Mr. E. C. Linton, B.'Sc.. yn gofalu am y llrsem. a'r Parch J. M Williams yn llywyddu. Nos Fer- ch ?r oi.fodd Cymdieithas Lenyddol Bethel yr un fraint, a'r Parch W. Elias Williams yn llvwrddu. Cr.rnmolir y darlithydd a'r daar- litli, vi- un mod'd hefyd y d-.irluniau.

LLANERCHYMEDD CYFARiFOD AMR Y WIAETHOL. Yn nglyn a chapel y M.C. caed cyfarfod amryw- iaet,bol dan lywyddiaeth y Parch. Owen Thomas, pryd yr awd trwy raglen oedd wedi ei threfnu gan Misses L. Parry a M. Jones. Gwasanaethwyd wrth yr offeryn gan Miss L. Parry. CYMDEITHAS YR ANIBYNWYR.—Dan lywvddiaeth y Parch R. Morris, c-'ed papur- au da gan y chwiorydd ieuainc, Miss Maggie Jones, ar "Dorca", Arwres y Do^barith Gwnio:" Miss Fanny Hughes, ar "Mary Jones. Arwres y B.-ibl; Miss Parry, ar "Pris- cila, Arwre> yr Ysgol Sul." Canmoliaeth ddigvmvsg roed i'r ta<ir chwaer am eu pa- piirau da a chynwysfawr. Cyflvvynwyd di- olch y gvmdeithas iddynt gan Mri. W. Row- lands' a J. Hughes McKillop; ategwyd gan Miss Rowlands.

LLANGERNYW C Y N GKEtP.DD. — Nos Wener, yn ysgol Llangernyw, dan lywyddiaeth y Milwriad ^ancfeach, C.H., cynhaliwyd cyngherdd er b-c'.d vr aoiim Bedyddiol yn y lie. Gwasan- act'h'.vvd gan Miss Jones a Mr. John Wynne, y ddau o Ffynongroyw; Mr. W. H. Davies, L!a,r;fair*: T. H,, ac a.t»ryw gantorion lleol. DARLITTI.—Nos Lun, yng Nghapel C-efn- c-och (M.C.). caed. darlith ddyddorol ec a-ddy-ngiadol iawn ar v diweddar "Ben Bow. en," gan v Parch R. R. Jones, Yspyt'ty Ifan. eii AMAETHYDDOL. Or ran y Llywodraeth vn vr argyfwn-g hwn, trefnir i rai o'n ham- nethwyr Heol i gymeryd rhai o'r meirdi Can- adaidd i'w ma,gl1. D.f\ViEE\L\r.-Ddyd'd Llun bu yma drhvy ddnmi\M?.:n anffodus. Fel yr oedd Mr. NN-n,. tvi,es. Dolwen. yn dysgu cefifvl ieuanc oedd ganddo, aeth hwn-w yn aflvwodnaethus, ivet? v^cadd v cyfaiill niweidian alleut droi yn d, fel y d'ychwelai Mr. Thomas Nantwr-ch Falwr. o Lanrwst, ar hyd ffnrdd Llr.ngemyw, gyda llwyth o lo, dyoh- rvnodi v we.,J.d nes y taflwyd yntau o dan v drol a'r *11 wrth. wedi derbyn niweidiau trvm- irf). Dvmur.ir eu hadferiad i'w evnefin iechyd a nerth. MARW.—Ddydcl LInn. wedi rhvw wyth-;os o -vaeledd. bu farw vn 71 mlwydd bed, Mr. TV.rh^rd W..Tones. Tvnvffynon, Pandv Tudur. Brodir o'r Cwm. Penmachno, ydoedd. Bu vn ddiacon ffvcldlon vn Mhandy Tudur am flvov-r'dau. Bu ei angladd nawn Iau, yn rjgbladdfa y pryd y gweinvddwyd ym tyrfa liosog gan y 'Parchn. Wm. TV.rr-> Llarj-wsit; Wm. Jo. C o v R. P'-—: ":11h.mis. B.A.. Penmaenmawr: H. H. Vher*- Chapel Curi^r: ac E. J. JonM, B.A.. L'angernyw. Cydymdeimlir yn ddwvs ton In yn eu trallod

T> ease that tick'esome coush eat MACKINTOSH'S TOFFEE DE LUXE. 0 THIS 51 YA Whatever happens we must have SCOTTS Emulsion I HEALTH means everything to you and the children You cannot afford to economize on health Your decision to rely only on genuine SCOTTS Emulsion ivig repay you, even though the increased cost of living has modi cheapness a consideration and care a necessity. SCOTT S Emulsion saves both time and money. It prevents Of overcomes weakness and disease. It restores health after illnest. More than forty years' tests have proved it the cheapest strength- maker, because it does its work in the shortest possible tit"- Coughs and colds need immediate attention. A course of SCOTT'S Emulsion loosens the grip of the hardest cough or most stubborn cold. It builds up every part of the body and promotes strength to resist after effects and further attacks. Bronchitis generally follows cold after cold, and is particularly trying to young children and old or middle-aged people. A course of SCOTT'S soothes the irritated membranes, heals the inflamed tissues and helps Nature to cure. It completely overcomes the dangerous wakness of this disease. Whooping cough This enemy of child life drags on for weeks-exhausting its unfortunate victim. SCOTT'S Emulsion eases the racking cough, heals the throat and lungs, and quickly restores the appetite, energy and strength of natural health. f Measles and fevers i are dangerous in themselves, yet often more dangerous in the after effects they leave. A course of SCOTT'S Emulsion drives out the weakness and leads to a rapid and complete recovery. Weakness and wasting SCOTT'S Emulsion fights weakness in all its, forms and at all ages of life. Delicate babies, ill-developed infants, weakly children, overgrowing boys and girls, aneemic mothers and in- door workers-all grow healthier, stronger and better in every way after a course of SCOTT'S Emulsion. WHY ONLY jk SCOTT'S? The world's finest cod liver oil alone is used for SCOTT'S Emulsion. Of this expensive and valuable oil it contains 44%—nearly mmrym twice as much as many imi- mm-.j-lr tations, and at least one-third jH; as much again as the best malt I yl and oil. MARK Judged by the standard of WB • i /jm £ £ 21 results, it excels all others— Jw-' y /B^ bringing health and strength |K); /ill when cheaper preparations fail. mj If by reason of economy you Ml accept a cheap cod liver oil pre- paration—You risk both health and happiness. Insist on genuine SCOTT'S m za N EMULSION IMITATED BUT NEVER EQUALLED. '< ,:(' < ';):>

ddydd Iau, y Parch Mostyn Jones yn gwasan- aethu. TYNGED A FFAWD. Yr uchod oedd testyn anerchiad Mr. R. Gwynedd Evans i aelodau cymdeithas y Tabernacl nos Wener. )11. T. Foulkes Jones yn llywyddu. Y CLWB RHYDDFRYDOL.—Mewm cyf- arfod o'r Clwb Rhydfrydol nos Iau, d&n lyw- ycciiaeth Mr. Hugh Pritchard, paisiwyd fod y clwtb yn cael ei roddi yn agored i'r milwyr a'u bod i gael chwareubilli-axdz am bris gos- ty DARLITH.—Nos Lun dirwynwyd cenhad- aeth hynod o effeithiol a gymhaliwyd yn y dref gan y Parch William Jones, Treforis, i'r pen trwy iddo draddodi ei dda.rlith ragorol ar "Achub hyd yr eithaf." Yr oedd Festri P(inrnount yn orlawn a'r darlithiwr ar ei oreu. Dr. Jones Evans (Maer) yn y gadair. YSGOL HAF. Ma-e Undeb Colegawl y Bala wedi pasio i gynal eu, hysgol haf yn Mhwllheli. RHYDDID I'R MILWYR.—Deallwn fod rhyddid i'r milwyr sydd yn aros yn y dref i i'yned i addoli at yr en wad a f\Tnant. Bwr- iedir anfon rh.gCkr o filwyr i'r dref, & ibvdd yn flian dms 2.000 o Kirch-filwyr yn v dref a thua .1,200 o .geffylau. GW ARCHElj) WAID. — Cynhaliwyd cyf- arfod o'r Bwrdd ddydd Mereher, MT J. T. Jones yn y gadair. Adroddodd Mri. W. E. Hughes a William Roberts, eu bod wedi ym- a'r Ty a chael ip<Sbpeth mewn trefn dda.. Penodwyd Mri. R. Jones a W. M. Evans i ymweled a'r Ty y nesaf. Diolchwvd i,i.fer o fonodd.iiges.au a boneddig-ion am anfon anrhegion i'r deiliaid. Penodwyd Mrs. Yale, Mrs. Mostyn Jones, a. Miss Pughe Jones i dynn allan gynlhm o brydiall bwyd i'r deil- ia.id. Pa si wvd i wneyd cyfraniad o 5p i gym- I drithas y Gweinyddesau yn Fourcro&ses.