Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
HELYNT CHINA.
HELYNT CHINA. Y MODD Y TELIR YR IAWN. Hysbyswyd o Berlin, ddydd Mercher, fod tieges wedi ei derbyn yno o Pekin, i'r perwyl a ganlyn:- "Wrth dderoyn hawl y Galluoedd am iawn o 450 miliwn taels, mae China yn ymrwymo i dalu pymtheng miliwn yn y llwyddyn, ac ymddengys mai hyn yw eithaf el hadnoddau arianol. O'r pymtheng miliwn yma, y mae deng miiiwn i'w I codi o'r fasnach halen, a'r gweddill oddiar wa- hanol dollau. "Wrth derfynu eu cenadwri, gofyna swyddog- ion China ar i'r Galluoedd. wrth ystyried sefyllfa arianol China. ai ni ellir lleihau swm yr arian. ac i gytuno i godi tollau morwrol i un ran o dair, er cyfarfod a'r diffygion yn nghyliid China. "Edrychir yma ar atebiad China yn arwydd o ewyllys dda, a derbynir ef yn ffafriol. N odir nad yw y prif anhawsder yn gorwedd gvda.r Chineaid, ond fod a.ngen am rhyw ddealltwr- iaeth rhwng y Galluoe-dd parthed y moddion goreu i gael vr arian." YMOSOD AR BOCSERIAH). YMOSOD AR BOCSERIAH). Hysbyswyd o Pekin, ddydd Mercher, fod y Chineaid, o dan arweiniad y Cadflidog Liu, wedi ymosod ar fil o Focseriaid, gan eu gwasgaru. DeaUir fod yr Is-gapten Kummer a thri o wyr ereill wedi eu hanafu yn KaJgau, drwy ffrwydriad yn mysg cad-ddarpariadau. I
Advertising
— THE PONTYPRIDD, RHONDDA VALLEY, and EAST GLAMORGAN BILLPOSTING CO., LIMITED. Secretary-S. W. JONES. OVER 180 STATIONS in all the best situa- tions in the district. Advertising in all its branches. Manager's Office- MILL STREET, PONTYPRIDD, S. WALES. &710w .——————.————————————————. NOTICEJ PLEASE note that the COLWYN BAY AND DISTRICT ADVERTISING and BILLPOSTING CO., Limited, have, owing to the great area now oovered by them, ADOPTED A NEW NAME, and will in future be known as the WELSH NORTHERN COUNTIES BILLPOSTING & ADVERTISING CO., LIMITED, Carrying on Business in that name at COLWYN BAY, LLANDUDNO, CONWAY, ABRGELE, PENMAENMAWB, PWTJLHELI, AND PORTMADOC. Parcels for Portmadoc to O. Roberts, 3, Choroh Street, Tremadoc. „ Parcels for Pwllheli to J. Elias,^ Gaol Street, Pwllheli. I'll *'• All other Parcels and Letters to Colwyn Bay. VISIT LIVERPOOL FREE for the GREAT OVERFLO;W>S;AI;E of the ALEXANDRA JjlURNISHING CO., Commencing Monday, Jprillat. FURNITURE, BEDSTEADS, CARPETS, ETC.: THREE ENORMOUjS SjTiO;C K S. IT Must.-belrealised:at once. I THEATRE FURNITURE, Constating of the accumulated Furniture, Car- pets, Ornaments, etc., lent to the Liverpool Theatres for the leading plays of the past two years (different lots every week), very slightly soiled, now offered at HALF-PRICE TO CLEAR. Write for Bale Catalogue giving interesting particulars. 2 A Bankrupt MANUFACTURER'S STOCK, Bought at an enormous discount. j OFFERED 8/- IN THE £ UNDER COST. j -3- THE REGULAR £20,000 STOCK. Renowned all over England and Wales for reliable quality. ENORMOUSLY REDUCED. RAW Fare Paid to all Purchasers of RIC and upwards. Write for Catalogue showing all reductions. If you cannot spare time to visit oar great establishment, you can order from the Catalogue by post. All Goods delivered free. Special terms of credit during the Sale. Buy now and save pounds. ALEXANDRA FURNISHING QO., | 1, 3, 5, 7, & 9, PEMBROKE PLACE, LIVERPOOL. a373w ESTABLISHED IN 1836. FOR THE PROTECTION OF TRADE. "8 TUB B S" MERCANTILE OPFIOEE (STUBBS' Ltd.), 48, GRESHAM STREET, LONDON, BoO. Subscribers, by obtaining timaiy information i ? thioo^i THE STATUS INQUIRY DEPARTMENT. may AVOID MAKING BAD DEBTS. Every Trader should read STUBBS' WEEKLY GAZETTE, With which is issued a Supplement containing LISTS OF CREDITORS under all the important failures. THE COMMERCIAL REGISTERS contain more than mr NINE MILLION ENTRIES. DEBTS RECOVERED PROMPTLY. and remitted to Subscribers On TUESDAY and FRIDAY in each week, BRANCHES at Aberdeen, Birmingham, Blackburn, Bradford, Brighton, Bristol, Bel- fast, Cardiff, Cork, Croydon, Dublin, Dundee, Edinburgh, Exeter, Glasgow, Huddersfiel'd, Hull, Leeds, Leicester, Liverpool, London (West End), Manchester, Newcastle, Norwich, Not- ikigham, Plymouth, Portsmouth, Sheffield, Southampton, Sunderland, Swansea, Wolver. aiunpton. ( SUB OFFICES. -Buxton, Cambridge, Derby, Dumfries, Gloucester, Greenock, Grknsbyj Halifax, Hanley, Inverness, Ipswich, Limenc.' a Londonderry, Middleeboro', Newport (Mon.), Northampton, Oxford, Perth, Preston, Reading, "itockton-on Tees, Torquay, Walsall, Watecforc Worcester, York. TERMS.-EL is, C2 2s, £338, JE5 5s, accord- me to requirements. PROSPECTUS forwarded on application i any of the above Offices. WILLIAMS9 (PONTARDAWE) WORM LOZENGES. AM dros ddeng mlynedd ar hugain y mae y Feddyginiaeth werthfawr hon wedi profl yn llwyddiant perffaith. Y mae yr effaith a ga ar blant eiddil a gwanaidd (hyd yn nod pan wedi eu rhoddi i fyny yn anwelladwy) megis gwyrth- tol. Y mae y plentyn tenen, gwynebwelw, a difywyd, trwy gymeryd y Lozenges, yn cael gwared o'i blauau poenydiol, ac yn dyfod yn gryf, iach, a bywiog, nes y mae yn ymflrost yn llejpryder ei warcheidwyr. d-o Syr,—Yr wyf am beth amser wedi defnyddio eich ANTHILMINTIC, neu Worm Lozenges, yn fy nheulu, ac yn eu cael yn Feddyginiaeth gvflym ac effeithiol at ASCARIDES (Thread Worms). Ac y mae eu ffurf gyfleus a dymunol yn eu cymeradwyo yn fawr i blant.—W. HUTCHINSON, Vicar, Howden, Ar werth mewn blychau, am 9jc, Is lio, a Is 9c, gan FferyUwyr a Gwerthwyr Patent Medicines, neu am 15 neu 34'stamps oddiwrth JOHN DAVIES, Chemist, 30, High Street, SWANSEA. Danfonir List o Destimooials, &a., ar dder- byniad cais am danynt. y208B MAE Y CYFFERIAU CANLYNOL i'w cael gan E. RUMSEY WILLIAMS & CO. KHYDDALLT FAWR, Ger CAERNARFON. ("ONDITION POWDER I Geffylau at toster j coesau ohwyddedig, ac at rodd 'stymog, 406 y pwys. POWDWR er attal a rbagfiaenu y Clwy Du I neu Ddolur Byr ar Wartheg a Defaid, Iii y pwye. P jWDWR anffaeledig at Scothi Wyn mewn Lloi Sugno, 28 6c y dwsin. Post free. POWDWR at ladd Llau ar Geffylau a Owertheg, Is y pwyø. POTELI at dori Collo ar Geffylau nac Wartheg, Is So yr un. CYFf ERIAU ANFFAELEDIG at fendlo idyffaint Melyn ar Wartheg. rlLI at Blistro, Crabs, Splints, Bpavmg, Ringbones, Sprains, Ac., Be y boos. OIL at tendio Brlwiau, ls 60 yr hanner point. DUERETIC neu URINE BALLS, 48 y dwctn. COUGH BALLS, 4s y dwsln. BALLS at Pur glo i Geffylau, 6a y dwsin. POWDWRS i Wartheg ar ol dyfod a Lloi, 3e y dwein. POWDWRS at Purglo I Wartheg, Be yt un, neu 7s y dwain. EM lit Dethl Dcltunw, Is Be y boot. y313
SYNOD WESLEYAIDD GOGLEDDi…
SYNOD WESLEYAIDD GOGLEDD i CYMRU. CYFARFODYDD YN MANGOR. Cynnakwyd y Synod hon yn Mangor yr wythnos ddiweddaf. Nos Lun, cynnaliwyd cynnadledd dduwin- yddol, o dan lywyddiaeth y Parch Hugh Jones, pan ddarllehwyd papyr dyddoral ar lyfr IllIngs- worth ar Bersonoliaetn," gan y Parch W. Caenog Jones, Bootle. Yr un noswaith cynnaliwyd cyfarfod dir- j westol. Llywyddid gan Mr T. C. Lewis, Colwyn Bay, a thraddodwyd anerchiadau gan y Parchn R. Rowlands, Rhyl, ac R. Morgan, Croesoswallt. Boreu dydd Mawrth, ymgasglodd gweinidog- ion o wahanol gylchdeithiau Gogledd Cymru at eu gilydd i Ysgoldy Horeb. Ail-etholwyd y Parch E. Humphreys, Gwrecsam, yn ysgrifen- ydd, a rhoddwyd cenad i'r Parch J. O. Parry, Towyn, fod yn absennol ar gyfrif gwaeledd. Gwnaed yr ymholiadau arferol yn nglyn a chy- meriad ac effeithiolrwydd gweinidogaethol. Gwnaeth y Parch Phylip Williams, Llanrwst, sydd yn y weinidogaeth er's un mlynedd a deu- gain, gais am fod yn uwchrif. Caniatawyd y cais.—Caniatawyd i'r Parch R. Curry, Hanley, fod yn uwchrif am flwyddyn ar gyfrif gwaeledd iechyd. Cymeradwywyà i'r Parch E. Davies, Bwlch- ( gwyn; W. Lloyd Davies, Ffestiniog; R. W. I Roberts, Stockton on-Tees; W. J. Jones, Aber- dyfi; a T. Glyn Roberts, Llansilin, yr oil wedi myned trwy en blynyddan o brawf, gael eu hordeinio yn y Gymanfa Gyffredinol. Etholwyd y rhai canlynol yn gynnrychiolwyr gweinidogol i'r un Gymanfa:—J. R. Ellis, Cor- wen; J. T. Humphreys, Conwy; D. Gwynfryn Jones, Llangefni; Thomas Davies, Talsarnau; Thomas Hughes, Tregarth; D. O. Jones, Ler- pwl; Robert Lewis, Blaenau Ffestiniog; J. Price Roberts, Lerpwl; Hugh Curry, Peny- j groes; P. J. Roberts, Felinheli; M. E. Jones, Amlwch; R. L. Jones, Lerpwl; H. Evans, Tre- ffynnon; W. Caenog Jones, Bootle; W. H. Evans, Rhyl; T. Charles Roberts,Croesoswallt; J. Wesley Hughes, Caer J. Ffelix, Coedpoeth H. Hughes, Abergele; a D. Meurig Jones, Dinas Mawddwy. Mewn cyfarfod cyhoeddus, y Parch Hugh Jones yn llywyddu, rhoddodd cynnrychiolaeth o Gynghor yr Eglwysi Rhyddion ei phresennol- deb i groesawu y Synod i'r ddinas. Cyflwyn- wyd y gynnrychiolaeth gan y Parch John Eiddon Jones, ysgrifenydd.. Cyfeiriodd y Parch Ellis Jones, cynnrychiol- ydd yr eglwysi Annibynol, at rwymedigaethau yr eglwysi Ymneillduol ereill i'r Wesleyaid, a chymhellai y pwysigrwydd o ffyddlondeb i'r egwyddorion Ymneillduol. Hefyd anerchwyd y gynnulleidfa ar ddyledswydd yr Ymneillduwyr i fod yn ffyddlawn i egwyddorion Protestanaidd gan Faer Bangor (yr Henadur Henry Lewis).— Siaradodd y Parch Mr Saunder, gweinidog y Bedyddwyr, ar burdeb moes a chrefydd.—Ateb- odd y Parch Robert Jones, Beaumaris, a'r cadeirydd ar ran y Synod. Dydd Mercher, awd yn mlaen gyda'r Synod, y Parch Hugh Jones yn y gadair. Penodwyd y lleygwyr canlynol i fyned i'r gynnadiedd yn Newcastle :—Yr Henadur Hugh Hughes, Mri E. R. Parry, Llangollen; Joseph j Jones, Treffynnon; Joseph Benn, Caer; E. Gwaerys Jones, Lerpwl; John Paull, Caernar- fon ac It. G. Davies, Bangor. Yn ngwyneb yr helynt yn Chwarelau y Pen- rhyn penderfynodd y Synod dynu y gweinidog o Rhiwlas, ond cymeradwyai y gynnadiedd benodi gweinidog fel arferol pan derfynai yr helynt. Yn y prydnawn cymerodd dadl le ar raniad y Synod. Cynnygiwyd cynnygion y pwyllgor yn ffurfiol gan y Parch E. Humphreys. Ar y dechreu cynnygiodd Mr W. O. Jones, ac eiliodd Mr W. O. Williams, nad oedd dim i gael ei wneyd os na cheid dwy ran o dair o fwyafrif. Gwrthwynebai y Parchn R. Lloyd Jones ac Isfryn Hughes yn gryf, a dywedodd y Cadeir- ydd fod y cynnygiad allan o drefn. Cefnogodd yr Henadur Boaz Jones y cynnyg iad, a gwrthwynebodd y Parch D. Jones (Druisyn) ef. Credai y Parch W. O. Jones fod yr adeg pre- sennol yn anamserol i ddod a'r cynnygion ger- Credai y Parch W. O. Jones fod yr adeg pre- sennol yn anamserol i ddod a'r cynnygion ger- bron. Tuedd yr eglwysi ydoedd cyduno fel y dangosai symudiad yr Eglwysi Rhyddion. Cymerai y Parch John Hughes (Glanystwyth) y gwrthwynebiadan ddygid yn mlaen gan Mr Jones yn ysgafn. Profai yr ystadegau Method- istaidd mai y dosparthiadau lleiaf ydoedd y rhai mwyaf Uwyddiannus. Yr oedd manteision rhanu yn lluosog-arbed traul ac amser, ac ym- driniaeth fwy effeithiol a gwaith y Synod, ac I wrth gael Synodan eyfartal byddai i Gymanfa Cymra eoddi mynegiad o deimladau Methodist- iaeth Gymreig unedig. Wedi i'r Henadur Lewis gefnogi y cynnygion, gwnaeth y Parch Evan Jones, Dinbych, araeth rymus mewn gwrthwynebiad. Sicrhaodd Mr Hughes y byddai i fwy o gyfnetfidiad gael ei wneyd yn y gweinidogaethau rhwng Gogledd a Deheudir Cymru, ond ofnai os na byddai gan y pwyllgor fodd i newid natur y gweinidog Wes- leyaidd y byddai i'r Gogleddwr aros yn y Gogledd a'r Deheuwr yn y Deheudir. Cymhellai ef Synod fawr, a dywedai fod y cyfarfodydd pre- gethu llwyddiannus yn ysprydoliaeth ac yn gefn- ogaeth i'r lluaws o Fethodistiaid, yn weinidogion a lleygwyr. Dilynwyd Mr Jones gan y Parch W. O. Evans, a draddododd araeth fywiog o blaid i'r Synod gael ei chynnal yn yr hen ddull. Cymerwyd rhan yn mhellach yn y ddadl gan y Parchn Tryfan Jones, W. H. Evans, Robert Jones (D), Hugh Jones (yr hwn a areithiodd yn gryf mewn gwrthwynebiad), a E. Humphreys. Penderfynwyd cymeryd pleidlais ar y cwes- tiwn o raniad ar wahan i holl gynnygion y pwyllgor, a chafwyd pump o fwyafrif o blaid egwyddor y rhaniad. Fodd bynag, gohiriwyd y mater i roddi ystyr- iaeth lawnach iddo am ddeuddeng mis gan fod y mwyafrif mor fychan. Dydd Iau, cynnaliwyd yr eisteddiad diweddaf yn Ysgoldy Horeb, y Parch Hugh Jones, Bangor, yn llywyddu. Cyflwynodd j Parch John Hughes adroddiadboddhaol yn nglyn a'r Llyfrfa. Hysbysodd y Parch W. Caenog Jones fod yr adroddiadau o'r gwahanol ysgolion yn galonogol iawn. Agorwyd tair ysgol newydd yn ystod y flwyddyn, ac yr oedd cynnydd sylweddol yn niier yr ysgolorion wedi cymeryd lIe yn y rhan fwyaf o'r cylchdeithiau. Enillwyd gwobrwyon yn arholiad yr Ysgol Sul gan y rhai a ganlyn :— Dosparth IV., E. Armon Jones, Lerpwl; dos- parth III., Langford Brooks, Rhyl; dosparth II., Annie K. Jones, Blaenau Ffestiniog. Yn yr arholiadau duwinyddol enillwyd y wobr gyntaf gan Mr E. D. Jones, Llangollen, a'r ail gan Mr John Lewis Jones, Towyn. Wrth gyflwyno yr adroddiad ar eiddo ym- ddiriedol y dosparth, dywedodd Mr Robert Davies, Prestatyn, mai nifer y capelau Wesley- aidd yn yr enwad yn 1818 ydoedd 2000. Yn 1900, yr oedd 9253 o gapelau. Gwariwyd oddeutu 12,000,000p mewn adeiladu capelau, ysgolion, a thai i weinidogion yn ystod yr han- ner can' mlynedd piweddaf. Yn 1856, amcan- gyfrifid gwerth eiddo vmddiriedol yn nosparth Gogledd Cymru yn 58,810p o'i gymharu a 246,515p yn 1900. Cyflwynwyd adroddiad pwyllgor "capelau y dosparth gan y Parch B. Lloyd Jones. Cymer- adwyai y pwyllgor roddi caniatad i adeiladu rhai newyddion yn Minera, Knowsley-road, Bootle Newtown, Gwrecsam, Penmaen, Rhos, Conwy, ac ysgoldai yn Nhalsarnau, Summer- hill. ger Gwrecsam, Llanfechain. a Llandudno. Hefyd rhoddwyd caniatad i adeiladu tai i weinidogion °yn Abergele a Chorwen, ac adgy- w eirio "Capelau Soar (Llanrwst) a Stryt Isa' ^Cyflwynwyd adroddiad cenadaeth gartrefol y dosparth gan y Parch J. P. Roberts. Derbyn- iwyd cais oddiwrth drigclion Cymraeg yn Leeds am gael ospol Cy-reig yn y dref. Penderfynwyd i'r eadeirycid deji ymweliad a Leeds, a rhoddi adroddiad yn y Synod nesaf. Cynnaliwyd cyfarfodydd cyhoeddus mewn gwahanol fanau ar hyd y dydd, a daeth cyn- nulleidfaoedd crvfion at eu gilydd. Pregethodd y Parch J. R. Ellis yn y boreu yn Nghapel Horeb. Yn ddiweddarach cynnaliwyd cyfarfod brodyr yn Nghapel Tabornoel, pan draddodwyd anerchiadau ar "W ersi crefyddol y ganrif ddi- weddaf gan y Parchn J. Pierce, W. Jones, O. Ll. DavieB, ac O. Williams. Yn y cyfar^dydd ereill cymerwyd rhan gan y Parchn Robert Jones (D.W.), Hugh Hughes, David Jones (D.), W. Carrog Jones, J. P. Roberts, R. Lloyd Jones, O. M. Roberts, W. O. Evans, D. O. Jones, ac Evan Jones.
[No title]
Yn Yeaclon, yn agos i Bra^for-l, dyad Maw^ih, daxfu i Waiter Holmes, gweitkiwr mewn melin gotwm, ladd ei wraig a'i ferch. Derbyniwyd y newyddl yn Paris fod y Fyddin Ffrengig yn N ghanolbarth y Soudan wedi llwyr orthrechu Fadelallah a Nube, meibion yr hen benaeth enwog Rabai. Mewn canlyniad i lIyn, y mae yr Arafbiaid wedi ymostwng, a phenaetn newydd wedi ei osod yn ei le, a Jiwnw yn gyfaill i'r O^fMnood.
-.---AT Y GOLYGYDD.¡
AT Y GOLYGYDD. ¡ DARGANFYDDIAD GLO YN MHEN- TRAETH. Syr,—Cyhoeddwyd, y dydd or blaen, hysbys- rwydd i'r penvyl fod gweithwyr y rheilfiordd newydd wedi dyfod ar draws glo yn nghymydog- aeth Pentraeth. Wedi gwneyd ymholiad per- sonol i'r peth, drwg genyf ddyweyd nad ydyw y darganfyddiad yn debyg o droi allan. o nemawr fudd i neb. Gwir i ychydig lo gael ei ddargan- fod yn gymysg a'r clai a'r tywod; ond y mae sefyllfa ddaearegol yr amgylchoedd y fath na. elfir disgwyl dim yn rhagor na. hyny. Ystjrrir y rhan ogleddol o Bentraeth, a phlwyfydd Llan- bedrgoch a Llanfair M.E., i gyd yn feusydd glo. i Nid oes un daearegwr o amser Heiislovr hyd yn av/r heb syrthio i'r farn hon. Ond y mae y glo wedi ei ysgubo ymaith gan lifogydd mewn cyf- jiod boreu. Y mae y gareg galch garbonaidd ("carboRifereous limstone") yn yr anvyaeb, ac yn fynych yn y golwg, yn y lleoedd a nodwyd. Y graig sydd, yn ol y ProfIeswr Ramsay, yn wastad o dan y glo, ac nid arno, fel y "magnesaiu limstone." Yn y llifogydd a nodwyd nid oedd dim yn fwy naturiol nag i'r glo ymgymysgu a'r gwaddod, yn yr hwn, yn y ffurf o glai a thywod, y gwnaed y darganfyddiad crybwylledig. Y mae darnau* bychain o lo i'w cael wrth gloddio ychydig islaw yr arwyneb mewn lleoedd ereill yn y gymydogaeth, yr hyn sydd i'w briodoli, yn ddiamheu, i'r un achos. Y mae sefyllfa Rhosy- gfid, a gwastadeddau Llanddvfnan, a dyffryn Pentraeth, yn llawer tebycaeh o fod yn feusydd glo, gyda glo yn aros ynddynt, na'r lie y gwnaeth gwoithwyr y rheilffordd yr byn dybir yn ddar- ganfyddiad o bwys. Os ydwyf vn camgymeryd yn fy main, goren oll.-Yr eiddoch, etc., W. PRITCIxARD. RHAGOLYGON Y BABAETH YN NGHYMRU. Svr,—Yr wyf wedi fy argyhoeddi yn dwyr fod gobeithion yr hen Dad o Rufam am em gwlad yn neilldnol o ddlSglaoET. Dyma fy xihos- wm dros gredu hyny. Ar Sabbath y astf, gwelais ddefod BaÐyddol yn cael ei chyflawni, yn y ffordd o daenelln ar faban. Cyaawiud: y seremoni gan wr o gyrhaeddiadau uehel yn myd y meddwl; ac nis gallwn lai na tho«tur;-o wrtho, gan mor fychan yr ymddangosai, ac fel yn ceiio dringo i lawr i lurgunio yr YsgTythyran er mwyn cyfia-wnhau y ddefod. Yn enw pob «ynwyr, pa ddyben son am yr Iesu yn derbyn plant mewn cysylltiad fel hwn? neb yn amheu cad- wedigaeth plant, hyny yn gwbl annibynol ar bob defod wagsaw o'r eiddom ni. Gwyr pawb sydd yn dewis gwybod, fod yr Iesu wedi derbyn plant, pan yr oedd y dysgyblion yn gwahardd eu dyfodiad i aflonyddu yr Atinraw Mawr. Gwnaeth yr Iesu ddefnydd cymha riaetliol olion- ynrti i addysgu ei wrandawyr; a pha beth a, gaw- sai yn weil na phi ant i ddysgu egwyddorion td deyrnas? Cydnabyddai y gwr parchedig fod yna, "fantais" i'r ffordd arall o fedyddio, yn ogvstal eiddo ef. Ai mater o "fantais" ydyw ordin- i had bendant o osodiad y nefoedd? Oni ddvwed yr Ieeu mai mater o "gyfiawnder" ydyw? Ei eiriau Ef ydynt, "Pel hyn y mae yn weddtis i ni i gyflawni pob cyfiawnder." Rhaid i ni wneyd cyfiawnder a'r gwirionedd, heb ymgynghori o gwbl a manteision y cnawd. Pregethid yn oedfa y boreu ar y geiriau pwysig hyny, "Beth yw gwirionedd?" Mae arna i ofn fod yna la wer o gellwair yr oes yma a'r "gwirionedd," neu dwyll, onide ni wnaem ymarfer a defodatt ag sydd wedi eu geni magu yn Rhufain. Son am ymlid Pabyddiaeth o'r wla-d yn wir. Dyma ffordd uniongyrchol i'w feithrin, ac i gadamhau ei afael yn fwy nag erioed. Os ydyw PaBydd- iaeth i gael ei ga,rthu gwlad, bydd yn ofynol i'r Bedyddwyr i wneyd hyny yn "single-handed," gan nad oes neb a. all eu cynnorthwyo. GWRTH-RUEEINIWR. HELYNT Y PENRHYN. Syr,—A wnewch chwi ganiatau i un cyffredin o ran ei gyrhaeddiadau meddyliol i ysgrifenu ar y pwnc uchod. Mae swn yn y gwynt fod yma gannoedd o ddynion wedi anion eu henwau, tu 01 i'r pwyllgor, i ofyn am waith i Mr Young— bradwriaeth na fu ei gyffelyb yn liants chwarel- wyr Gogledd Cymru, ac yn airbenag felly yn Chwarel y Penrhyn, yr hon sydd yn cael edrych i fyny ati gan hon wedthwyr y deyrnas yn eu hunoliaeth a'u penderfyniad. Gwyr y il:i:llf i.- ydd fod y gweithwyr wedi myned yn mn ircfru3 yn eu dyfodiad allan y tro hwn, trwy mai "exodus" y dynion ieuainc ydoedd, heb io* o "genesis" dynion mewn oed. ac o Drofiad gyda "strikes." Yr oeddynt fel defaid oeD gaj dyn b fu-gail, neu fyddin heb arweinydd; ac oedd neb am anturio yn mlaen, oblegid yr ofddym yn gwybod beth ddaeth i ran y rhai fu yn ar- wain o'r blaen. Modd bynag, fe gynieradwywvu i Mi gcfnl ein buddiannau i bwyllgor yr Undeb, tn yr oedd Mr Young yn barod i dderbyn dirprwyaesw, ac "na ddaethad dim daioni o'r distawrvr/dd cyn- llwynol." Er fod y gweithwyr oil yn gweled anger; am dra-fodaetb, y pwiic cedd ft hyd, Pwy eedd i roi y "gloch am wddf y ¡.p t h?" gan fod ei hewinedd wedi rhwygo amgylohiadau y rhai fu o'r blaen ar ddirprwyaeth. Aberihodd yr Undeb ddynion unwaith eto i fyned ar allor d'f- ledswydd trwy drefniant Mr Clement Edwards; a'r "cathod" oedd yn gwaeddi fwyaf am ddir- prwyaeth, ac yn gwneyd y nadau mwyai an- naearol, yw'r caAod sydd am fyned at eu gwaith tu ol i'r pwyllgor. Ond mor wir a bod bara mewn torbh, fe aent i'r "trap" yn yr ymgais yma. Cofied fy nghydweithwyr y ddrmyg, y gwarth, a'r sarhad a dynant arnynt eu hunain teujuoedd ipl dosparth ansefydlog diteg- wyddor, a. di-ymddiried. Boed iddynt orio, heÆyd, y dinystr a. dynir ganddynt ar y gym? dogaeth, yr angbydiod yn eu. plith eu huiiajn, y diflfyg cydweithrediad mewn achosion elusenol. Ymgadwed y chwarelwyr rhag brad Jadasarld. PHYLfP. Syr,—^Mae yr helynt hwn wedi bod i mi yn llawer o boen, oherwydd y cyhaiddia, i?,u «vdcl wedi eu taenu am danaf yn yr ardaloedd hyn, gan bobl nas gallant wybod dim am yr amgyleh- iadau. Rhoddaf yr amgylchiadau i lawr yn eglu; i bawb. Dydd Mawrth, Mai 14eg, aethum i a ciyfaill i mi i fyny i Fynydd Llandegai i weled pa. fodd yr oedd y pethau yn myned yn mlaen yn y chwarel, gan fod si ei bod yn dechreu gweithio. Dyna. fyeglurhad i. Eglurhad y chwedleuwyr ydyw fy mod wedi rhoddi fy enw i ddyn o Dregarth d fyned i weithio i Chwarel y Penrhyn. Ni fu'm i gyda r dyn hwnw yn rhoddi fy enw i fyned i weithio i'r chwarel; ao 00 'bydd eisieu tyst, mae y cyfaill hwnw oedd gyda mi yn barod i eefyR pryd y mynir. 'Dydd Mercher, Mai ISfed, aeihum i fyny alii Fynydd Llandegai i weled pa fodd yr oedd peth- au yn myned yn y chwarel, heb feddwl drwg yn y byd. Yna, aethum i Fethesda, i edrych am fy mherthynasau. Dyna fy eglurhad i; ond eglurhad rhvw bobl yw fy mod wedi myned, gyda dau arall, i weithio yn y chwarel. Ni fu neb yn y chwarel ond y swyddogion. Yn awr, pal sail sydd i'r cyhuddiadau? Dy- wedaf yn y modd mwyaf pend'a.nfc nad oes un gair o'r cyhuddiadau yn wir. Os na chaif lon- ydd i gerdded y ffordd, yr wyf wedi pend°rfynu rhoddi y peth yn Haw y gyfraith. Yr wyf yn UndeWr cadarn, ac yn penderfynu bod hefyd. WILLIAM JONES. No. 3, White Horse-street, IRhiwlas, Bangor. Syr,—Gan fod Mr Hughes wedi bod mor gar- edig a gofyn, o bosibl y goddeiwea i mi j chydig o'ch gofod. Ac os yiy o'r dyddorieb lleiaf I Mr Hughes, gall fod yn dawel nas gwyr cy in runt ag un o aelodau y pwyllgor pwy wyf, ac na TU unrhyw drafodaeth rhyngwyf a hwy. Am v rheswm yna, gwrthodaf drafod pertiynas Mr Hughes a'r pwyllgor; ond ga.n yr yrnddengys ei fod yn teimJo fod y ipwyllgor wedi gwneyd cam ag ef. a, gaf fi ofyn—a defnyddio geiriau clasurol Mr Hughes—paham "yn y byd rnxwr" y dis- gwyliai iddynt roddi unrhyw bwys ar ei weHh- rediadau nac ar ei lythvr? 'Does neb vn gwadu hawl Mr Hughes i weitLredu fel j myno, ac i ysgrifenu beth a fyno ond, atolwg, pa rwym- J edigaeth sydd yn gorwedd ar unrhyw gorp'h o ddynion i gymeryd sylw ohono? Mae yn ber- fFaith wybyddus fod mil a mwy o ddynion yn I credu ac yn gweithredu ar y gredaniaeth eu bed yn alluog i arwain y pwyllgor, ac eto, hyd y g^Tddis, eu hunig gymhwysder yw eu dinodedd. iRwyf yn bur ddiolchgar i Mr Hughes am ei amrywiol gynghorion. Mae gweled \Ir Hughes yn son am i un "ddyweyd ei feddwl yn glir ac yn dwt" yn fy adgofio am sylw Mr Morley am Oarlyle, fel un oedd wedi dysgu efengyl distaw- rwydd mewn wyth gyfrol ar hueain A chan maa cynghorion yw rhecvl y dydd', buarwn yn awgrytnu i Mr Hughes y geiriau hyny, "Wise"in that he is not over wise," fel testyn ei fyfyr- dodau am yr wythnos nesaf; neu, os vw am rywbeth athronyddol, geiriau Mark Twain, "I believe in giving and taking-when I give and you take—advice." v Dechreua Mr Hughes ei lith drwy fy nghy- huddo o roddi dwy we-rs groes. Dywed'fy mod yn croesddyweyd fy hun drwy awgrymu nad yw eiT) gweinidogioa yn gymhwy.s i drafod mateoon ma^nachol, tra -A eu condemnio am beidio dadieu I hawliau y gweithwyr. Pa le mae yr anghyson- I Ai "theorists" fel rheol yw y dynion mwyaf ymarferol? A thybed nád all ein gweini- dpglon ddadleu a. pfiregethu yr egwyddorion duylai reoli y berthynas rhwng meastr a gweith- iwr hftb dybied eu bod vn gyanhwys i benderfynu y dull goreu i gario srflan yr egwydldorion hyny yn amgylohiadau amryfal bywyd cymdeJthl. Dyna, yn fyr, fy ngosodiad ar y decmreu, sef rtud yw ein gweinidogion, o ran dygtad i fyny, o ran addysg na. phrofiad, y dynion i wnyd y rhan olai o'r gwaith. Cyn terfynu yr cht^biaefth, cyfedriaif at un peth arall, sef y gosodiad wnes am syndadau un o weinidogion Betherea. AwgKyma Mr Hughes nad; yw y gosodiad yn gywir, a gofyaa ami brofion. Nid wyf yn honi gwybod llawer am dystiolaeithau, ond a, gaf fi ofyn beth foodylia. Mr Hughes wrth brofi fy haeriad? Pe buaswn yn rhioddi enw y parchedig, yn nghyda'r man a'r He y cymerodd yr ymddyddan Ie, pa. brawf fua-sai hyny ? Os yw Mr Hughes yn dymuno, bvdd yn eithai hawdd iddo gael gwybod pwy yw yr un y cyfeiriais ato, a gallai ei sicrhau fod y gosodiad wedi ei wneyd.—<Yr eiddoch, OUTSIDER. "PWY YW 17, MABON?" Mr Gol.,—Ma show oh'onom ni obry yma yn gofyn cwestiwn "boys" y Pwy yw y tolp o hunan ddi-sgynood lawr, ac a 'mostyngodd' mor isel i roddi sypie o'i drugaredd i fan-ddaear- olion fel Cadvan ac ereill? Rhaid ei fod e'n rhywun mawr ofnadw, achos 'dyw e'n hido dim am syniade beirdd gore yr hanner canrif diwedd- af Rhaid mai baohan enwog ddiriwl yw e'. 'Dvw e'n meindo dim beth yw barn bachan clyfar fel O. M. -Edwards Hawyr rpwy yw Ieander, fel y gallom oil roi "bow" iddo? 'Ry'n ni bron ma's o'n co', yn cis-io flindio aillain byth a hefyd pwy yw'r dynon sy'n llefam "show" o bethe, er pan ddechreuodd D. Price, Bron Eppynt, whare mio ani. Ma'r ferch fach 'na wedi dod a rhyw «l«uade o bethe'r byd fel y rhai hynu Saeson yn son am danynt fel "comets of a sea- son," i ffurfafen ein byd Uenyddol ni'n Nghymru yn neidio i'r lan fel Jac-yn-y-bocs— dia dyne nhw wrth amnaid rhywun neu gil- ydd. Ond "pwy y'n nhw, Mabon 1" sy'n arcs y cwestiwn am danynt eto. Whare teg i'r beirniad hunanol, anffaeledig, yma. Ma fe wedi cisio gore gall e' i wneyd ei hun yn nysbys. Ma. fe wedi dodi 'i enw, raedd e'. a i ffugenw o dan y ddwy ysgrif faith a anfen- odd i chwi fel rhagymadrodd i'r cwestiwn bach cwpla'r oil, ond'dyn ni hyd bys nes i wybod "pwy yw e' er hyny. 'Dyn ni'n disgwyl gweled I dim barddoniaeth o yn Tinman uwciij^n ei enw. Dyw r gwr dta yn deall nemor am fardd- orua«th. Ma fe wedi gaJludOOÚ wybcda?oh I hono i m oU, ta beth. Nidpregefhwr mo'o, ne fe fase rywdro neu gilydd wedi digwydd g-.vel"d yradnod yn y bummed SIalm a thriugain V'th Iwybrau a ddiferant frasder." Nid lienor yw bid siwr. cfe n anwybyddu rheole iiwysipaf lienor proffesedig. Beth yw ei orchestwar.h? Cato pawb Pwy yw e', gad i rywun lieblaw fe i hunan wybod rhywbeth am dano 'fe a'i weitfc- ie Fyddwn ni fFor 'ma. yn talu nemor i dayn heb wneyd dim yn estyn ei Jinyn mesur ar ddynion wedi gwneyd rhywbeth. Pobol ber- nug, ddigywilydd, fyddVn ni'n hy^tyried nhw gwbod y'ch barn chi, gwyr North ni lawr yma yn arfer cadw un o'n ny, yn agored bortu chi bob amser. Ond 'dyn ni ddim yn meddwl bod ffvlied i gyd, chwaitL. Er mwyn achub llu ohonom rhag gorphwylld a chartre'n Mhenybont, gweded rhywun o pwy yw ? Yr athrylith fawr hon 1 Gwaix-hoa ni "Pwy yw e', Mabon eiddoch, DYW MABON iDDIM YN GWYBOD." MEDDWI. Syr,-Yn ol cyfniith Prydain nid oesun dyn i I gael ei feddwi, ond, hawyr bach! gan hyny, o ba Ie y claw yr holl feddwdod 1 Wel, yn ddiamheu, cynnyrchir meddwdod gan I fiys ar un llaw at y pethau meddwol, a thra- chwant cyfoeth a bywoliaeth ar y llaw arall. Mae blys yn nghalon yr yfwr, ac yn ei ymyl mae modd i dori ei flys, oblegid fod y tafarnwr a'r holl fasnach feddwol ar flaenau eu traed i borthi blys yr yfwr, nid am fod ynddynt unrhyw serch ffol ac afresvmol at yr yfwr, yn foddlon ei blesio ef yn mhob peth da a drwg. 0, nage! hunanles ddaw i fewn—mae enitl campus wrth werthu y pethau meddwol-mae cyfoeth a gwychder, mae teitlau a sedd yn Nhy'r Ar- glwyddi yn y blaen: nes y mae y fasnach yn foddlon porthi chwant» yr vifwr byd y pen er v ceisia dipyn gadw o fewn'y gyfraith, a pheidio rhoddi diodydd i ddyn meddw eithr methiant tor. calonus ydyw hyny-oblegid mae dau ddylanwad. cryf yn erbyn cario allan y gyfraith anmhosibl hon—cyfraith dda, pe gellid ei chario allan. ) Eithr yn anfEodus i'r gyfraith, mae blys yr f yfwr ar un tu, a hunanles v tafarnwr yn gwneyd I traed moch ar y gyfraith. Gwna'r gyfraith I ganiatau trwyddedau i werthu diodydd medd- wol-caniatad. o dan yr amgylchiadau i wneyd meddwon—canys dyna ei ffrwyth anocheladwy; tra. ar yr un pryd fe ddywed y gyfraith na ddylid meddwi, na ddylai y tafarnwr ganiatau diodydd meddwol i un sydd wedi yfed gormod yn barod. Gwir fod heddgeidwaid lu yn cael eu cadw i wylied na chaffo dynion ddim gormod o bethau meddwol; eithr nis gallant, pe yn ddarwestwyr selog bob uh, ao uwchlaw cael eu llwgrwobrwyo gan y tafarnwyr drwy roddi iddynt bethau meddwol, nag Mewn un ffordd arall, rwystro y meddwon i yfed gormod; gwir y rheolant ac y cwtogant dipyn ar y rhyddid afreolaidd hwn a. goreu i gyd pa. fwyaf annibynol y byddont oddi- wrth ffafrau; ond! anmhosibl iddynt i rwystro dynion i yfed gormod. Mae'r peth tuhwnt i aBu yr beddgeidwaid mwyaf selog i'w wneyd. Yr hyn y dylai y dirwestwyr a, phleidwyr sobrwydd wneyd, ydyw ymdrechtl, drwy bob moddiion teg a chvfreithlawn, i dori lawr fasnach mewn pethau meddwol, oblegid masnach ni- weidiol iawn ydyw i ddyn yn ei holl gysylltiadau. Rhwystro, hyd y gellir, roddi diodydd meddwol fel tal am waith, neu ran tal—megis yr arferiad o roddi seider yn siroedH Henffordd, Mynwy, a r cylchoedd. Pe gallem dori lawr y fasnach mewn pethau meddwol, torid grym yr arferiad, canys gobaith yr elw yw prif reiddyn a chynnalydd meddwdod eim gwlad. Er mwyn byny y gwneir y tafarndai mor atdyniadol. "Gwreiddyn pob drwg yw ariangarweh. — Yr eiddoch, &c., D. FF. DAFIS. Trehir, Fenni, Mad 6ed, 1901. I ENWAU LLEOEDD YN NANTGWYNANT. <( Syr,—Arfaethais lawer tro airfon ysgrif i'r Herald" yn ymgynnyg ar roddi deonghad o ystyr enwau tai y fro brydferth hon. Mae mwy o bertrwydd yr hen Gymry yn weladwy yn en- wa-u eu tad nac odid ddim. Mae ystyr gy- mhesur a phiydferth i bob enw, ond mi ellir t reiddio trwy _y^ phsgyn o lygriad, sydd wedi tyfu yn nhreighad amser di*os y gwreiddiol. id oes ond ychydig o dai yn cael eu henwau cyntefig genym; ond adnabyddir hwy wrth rhyw a ei fod trwy lafar gwlad yr ardaI. pfer pen, ond, ^attolwg, beth yw ystyr gwryd? Ulywaas raa o r hen bobl yn dyweyd mai ei ystyr yw, hen fesuriad: a ddefn- yddid yn benaf i fesur edafedd yn nghystadleuon y gweu a gynnelid ar gylch o dy i dy yn ystod nosweithiau y gauaf. Ond, mae'n ainIwg, nad llyn yw J gair yn y cysylltiad hwn. Y meddl yn y fan hon, yn amlwg yw, uchelfan, nw; 1'eiw <klringo, ae mae'n canJyn felly r T5eu y "ddringfa," neu yr H.CS < ■ £ T ffordd o yny yn "gvrjA" t;1ef esgyneb yn y tIr. yr un peth a ddangosir yn y air sef '^en'i «^a,6,n gyfansoddedig o ddau vT v Safad yr amaethdy hwn 1 g^astad ar ganol y ddriLfa o ystvr^W ar d^yW agOS mor hawdd' olrhain yno yw YSgarthlOD, rhvwbeth i'w fwrw ymaith 6 1 gredu mai ac d geu a ddy.ai y rhan yma o'r gair fod, sef goleuad yp y coedwigoedd mawrion a ymdaenent dros y rham fwyaf o'r ardaloedd hyn yr adeg foreuol yr adeiladwyd y ty yma. Yr oedd y £ -"J 7ma y° c'^ir- heb goed vnddo, ac feilv pnodol :awn y gelwid y fan yn""oleuad fron. sef rhan o fron y neu lechwedd yr ardal ag oedd yn gljr o goed. J Ðyma y ffurf sydd i'r g&ir a.r lafar j V°» yr Un ewreiddiol a phriodol yw Cwm-dau-b. Ychydig uwchlaw y ty y mae Ceunant mawr yn ymffrochi yn ddwy ddis- hv^ J ac °ddiwrth y ddau'bistyll hyn y c-cfodd y ty ei enw—dau bistyll, neu dau hi o ddwr. Gast.1.danas: Yn y wedd yma, y sillebir y gair yn em dyddiau ni. Beth, tebyg, yw yr ystyr? Mae'n gyfansoddedig o ddau air, sef "gwastad" ao "annas." Gwelwn ar unwaitih ystyr "gwasiW." Yn y fan yma yr ydyys yn cael doldir eang wastad1 ar waelod llechweddau Pen- lan, Geufron, a. Chwaidailif; felly, priodol gahr y fan yn wastadedd. Ond, beth yw "anna«<?" Dywed llawer mai "Agnes" ddylwi fod, sef benyw urddasel a drigai yn y lie. Yn el y dyb t hon, cafodd yr amaethdy ei enw oddiwrth berson a. elwid Atmas neu Agnes. Ond credwn yn gryf fod esboniad arall, ilawer mwy naturiol, a llawer mwy cydnaws a dullwedd ein cyndadau o feddwl i'w gael:—"Gwastad-annedd," hyny yw annedd ar wastadedd, oÏ gyferbynu a'r anneddau a safent ar y llechweddau serthipn yn rmyl. Hafodyrhisgl: Fel hyn yr adwaenk y ty yma.. Beth, attoiwg, yw ei ystyr gyntefig? Nid oes idao ddeongliad priod yn y ffurf hon fe gredwn. Mae hwn, etc, yn gyfansoddedig o dthiu air, sef "hafod" a "rhisgI." Gwyddom betk vw "hafod." Gwmeir ef i fyny o ddau air, ftef "haf" a "bod," hyny yw, man i fod neu fyw am yr haf. Byddai yr amaethwyr Cymreig yn myned i 1eod uchel i oros yn ystod misoedd yr haf i gynnal eu hani- feiliaid ar y borfa. uchel a geid yuo. Lie uchel i wylio yr anifeiliaid yn ystod misoedd yr haf yw Hafod neu Hafotty. Gwyddom, hefyd, be yw rhisgl, set rhisgl coed. Ond, pa briodoldeb sydd mewn cysylltu rhisgl a. Hafod ? Dywed rhai mai dyma y fan yr ystorid rhisgl y coed a dorid pan oedd y fro yma, yn cael ei gorchuddio a choedwigoedd. Yr oedd y llechweddau oamgylch yn dewion o goedydd, ac yn ystod y tymhorau y byddai tori a rhisglo arnynt. llusgid; hwy i r gwastadedd yma, a gwneid teisi enfawr or rhisgl yn agos i'r ffermdy hwn. Mae y dieongnad yna yn un digon naturiol, ac yn gwaelodi yn dda ar hanesiaeth foreuol y fan. Ond tueddir ni yn gryf i ffafrio glygiad arall: Credu yr ydwyf fi i'r enw gael ei darddiad oddi- wrth enw ei breswylydd, sef Rhys. Gelwid ef yn Hafod y Rhysiaid, i'w wahaniaethu oddiwrth Hafod arall oedd yn ymyl, yr hon a drigiannid gan gyfres o denantiaid a elwid Llwydiaid. Hafodlwyfog Mae yr un anhawsder vn ein cvfarfod yma a c^yda r gair diweddaf. Mae y rhan gyntaf yn gwbl eglur, ond beth yw Llwyfog? Tybia rhai mai oddiwrth y coed Ilwyfanau a dyfant mor odidog oamgylch v lie, y cafodd yr enw ei fod—"Hafod-y-Hwyfan, ddylid galw y fan felly os dyma y deongliad priod. Creda ereill mai Hafod Lwythog yw y gwreiddiol. Hyny yw, amaethdy a Ilwyddiant anarferol arno ydoedd, Hafod-y-llwyddo; neu Haiod yn llwythog o Iwyddiant. Y cyntaf o'r rhai hyn a ymddengys i mi yn fwyaf naturiol; ond, tueddir fl, er hyny, i gofleidio svniad arall, sef yr un a gymhwyswyd genynj at Hafod v Rhysiaid. Tybiaf yn gryf, mai oddiwrth ei drigiannyddion boreuol y cafodd hwn hefvd ei enw, sef "Llwydiaid"; 'Hafod y Llwydiaid i'w wahaniaethu oddiwrth Hafod y Rhysiaid. a safai ar y gwastadedd islaw iddo. Bryn-y-cwt: Mae deongliad hwn yn syml ac eglur. Safai y ty ar fryneyn bychan, o'i flaen y mae dol fechan, yn mha un y megid lloi Hafod; y Llwydiaid, ac yn ymyl yr oedd cwt i'r lloi fyned iddo, i ymochel rhag y gwres a'r gwlaw. Cafodd y bwthyn yn naturiol ei enw oddiwrth y ffaith a nodwyd. Belan Wen: Rhaid i mi addef fy mod wedi methu a chael esboniad i fy moddhau ar yr enw hwn. Mae enw cyffelyb yn agos i Gaernarfon. Fod. cysylltiad rhyngddo a dwr sydd eglur. Safai y ty ar fryneyn bychan ar Ian I..Iyn Gwynant, fel y saif y Belan, yn ymyl Caernarfon, ar lan ban. y porthladd hwn. A oes yn y Nant rhyw un a anturia roddi i mi eglurhaxl ar yr enw VIDa. Beth yw ystyr Belan." a phaham ed gelwrr yn Belan Wen. Paham Wen, neu rhyw liw arall'' PWY. COSP ANXW. Syr;—DarlJenaas yn y newyddiadur heddyw'r bora, fud tri chwestiwn a.g y mae galw arnom y11 om bywyd i'w hateb drachefn a thrachefn Aj ila.wTi, ynte aniawn yw? Ai gwir rate anwir I yw? Ai prydferth ynte salw yw?'Dylai ein ha.dldvsg em helpio i ateb y cwestiynau hyn." Cyfleetr tri chwestiwn at y pwnc o gosp dra- gwyddol yn annwn. Un ateb yn unig all fod I yn iawn, a chredaf fi y "bydd y naill ateb yn ein gosod ar brif-ffordd y blaenfvnedSamt, a'r llall yn IBUI shunto i siding. Ceisiais ddywedyd yn fy nythyr diweddaf— nad. oedd ored dyn yn rhwym wrth ea ewyllys mat rhywbeth personol, rhywbeth byw, yw cred -mai rhywbeth ysM-ydebedol, rhywbeth marw i bob pwrpas ymarferol, rhywbeth tebyg i lodd- ion (fossils) y graig yw credo; ond methodd, y "boy" yn y swydd'fa gania-tau i mi ddywedyd1 yr hyn oeddwn mn. Diangodd rhai gwajl- au em 11, nad ydynt o gymainfc pwrs. Ymddengys fod "Amos" a minnau yn un yn «in cred' aim eiriau Dew Wyn, pan ddywed: 'Gwybydd o law Dofydd Dad Nad yw cerydd ond caanad." Ac wedi dViod gj-da'n gilydd mor beU, yr wyf Ggobeathio nad ydym m Y fan bon wedi cyr- edd; y "nartdn^-of-the-ways." Yr wyf fi am I gredu fod Duw yn Daidi, ei fod yn Dad. heddyw, I y bydd yn Dad yfory. ac yn Dad i bob tragwydd- oldeb ei fod yn anghyfnewidiol yn ei holl briod- oleddau, yn y byd hwn ac yn y bywyd hwnt; ed fod yn oyfuno pob gaftu, "pob dceithineb, pob cariad; fod ei gajiad on annherfynol a di-dra.i, fel najS gall lai nag ewyllysio fod pob dyn yn gadwedig; fod ei ddoethineb vn aJifeidrol a di- gasmsyniol, fel nas gall lad na gWybcd y ffordd i beri fod pob dyn yn gadwedig; "fod ei allu yn armorclifygol ac yn hollaJluog, fel nas gall dim ei rwysftiro i gario allani ei ewyllys Yn y pen draw—fod pob dyn yn gadwedig. Duw, cariad yw. PeidSwli colli golwg aj y ffaith fawr a phwysfawr hon; a phain y mae ei ffyrdd Ef vn ymgtolli yn y mor a'i Iwybrau yn y drfroedd dyfnion: "Duw sydd yn trefnu'r newididdau Yn hardd i gyd, yn ddwyfol ddoeth." Duw, caxiad yw—cariad heddyw, cariad yfory, cariad i bob tragwyddoldeb. Jonathan Edwards, ooide, sydd vn dysgu fod llawer uffern wedi ei balmantu a-g eneidlau plant bach; fod yn uffern blant bach maint llaw dyn Ond credaf na. fedr "Amos," mwy na minnau, dderbyn aiihmwiaeth felly. Buckminster—pwy oedd Buckminster ?—rhyw Ianci, yntau hefyd,— clywaiis briodioii iddo y dywedlad—na fedra.Pr tliafol ei hunan lai na charu Duw pe cfewsaj ond iawn adnabyddSaeth ohono. Yr oedd gan Buck- minstfer o leiaf well catfon na Jonathan Eldwards. Yr oedd Origen, un o'r tadau Crist'nogol bore, hefyd, yn meddKvl fod adferiad yn aros y daafol; gwyddom fod yr A rclicsrrob Teni^'Oit— y "merci- ful doctor" fel ei gelwid—yn obeithiol iawn yn y cyfeiriad hwn. Credaf gydag "Amos" fod y pechaduT cvndyn yn wrthryfelwr yn Hywodra'eth, dda Duw; a chralaf hefyd na ddianga o'i garchar heb'yn gyntaf i'r gosp ateb ei dyben. ac jddo yntau roddi cyfeanad newydd i'w ewyllys, a. phenderfynu gadael ei bechod. Y mae rhnnIn wedi rhanu I pechodaiu i ddcu ddosprarth—pechodau cythreulig a. phechodtiu cna-wdoL—"fiendish and carnal sws." ac yr wyf wedi clywed y pechodau craiwdol yn I cael eu galw yn "bechodau cwn a moch." Pan esgyna,'r pechodau i fyny o'i dy o bridd i'r ty arall, nid o waith llaw, bydd yr amgylcfoynedd (■environment) newydd: yn ifSafri-ol i fywyd uwch, a'r hen bmBedigaetthau, lawer ohonyiit, wedi colli eu swyn a'u dylanwad. Eithr cyn hyny— 0 y mae gobaith yn elfen gref yn fy natur- yr wytf yn disgwyl y bydd awelon Helios wedi trechu awelon Boieas, Seion wedi tie-chu Sinai awelon v cariad tragwyddol wedi toddi ymaith holl wrthnysigrwydd yspryd v pechadur cyndvn yr ewyllys ddwyfol wedi plygy vr eAryllys" ddvn- oI-nes peri iddo ldain, Peehais, pechak byn v net, &c. Cofrr yn awr am gartref ieu- en-ct.yd; am gariad. a thvnerwch mam—ei chorph beliach yn priddio yn y dVftryn distaw; am ajnynedd a gofal ted. a daro^tyngdr pob cyndyn- rwydd ewyllys. Wedd eu llenwi ag yspryd newydd, gobeithiwn y daw'r holl wrthryfelwyr i fod yn gydHveithwyr a Duw fel plnnt tinwyl— Duw wedi gweithio ynddynt ewyllysio a gweith- redu "o ewyllys da," hyny yw, fel arwirfoddol- wyr—y mab afradloin yn dyWedyd,—"Mi a gocaf, &e." Ond, meddai rhywun. Perthyn hyn oil i'r bywrd ar y ddiaear. Pan orphenir hwn, bvdd y Dydd Prawf wedi -posio, tynged y dyn wedi ei selio, ac yntau wedi ei ddedfrvdu i dragwydd- ol wae neu, dragwyddol wynfyd. Fel y dywed yr hen Ficer, felly y dywed lluaws ereill heddyw "Cyn marw y mae ini Enill nef neu 'cholli, Wedi marw ni cha-iff ffol Ond Bam yn ol ei frynti. "Xid rhaid neb weddio, Dros un a i'r nef i drigo; Os yn uffern y gwna ei nyth, Ni ddaw e byth oddiyn»." Ond O nad wyf ytn foddlon credu felly. Or yw gwir, yna bydd Duw wedi newid ei garitor; ac ni choeliaf y gall hyny fod byth. Na., na, ni choelia. i lai na fydd gan Dduw, pan elo dyn yn enaid noeth., ryw gvnllun a fydd yn effeithiol i achub yr oil o'i blant, hyd at y diweddaf ohonynt. Os gedy Efe gymaint ag un ohonynt mewn carchar tragwyddol, n.i ddaw byth yn wir v geiriau—"a, bydd un gorlan ac un bugail." Nis callaf gredu am foment y gall y Tad goreu adael oymaint t!1[ un o'i blant mewn carchiar tra- gwvddöT diafol fel oeidwad. Beth fpddyliai "Amos" o eiriau y Parch J;1mec; Brierley fT wythnos hon ? Dyfynu geiriau rhyw broffeiswr y mate—"The oid systems are not simply going, they are gone." Y mae hyny yn burcon, efaJiaj, os byddwn yn go'faJu esgyn o odrwr i d(fa, o dda i well. Perygl mynych, yn enw«iflg i bobl ieuainc, yw gadael i'r gwenith fyned i golli gyde'r us. Genir dyn i r byd heddyw, megis y ganwvd v t'wf A" hal]v>1 ^"T'hodus, ond crn ei ^n Jvb-vd buiil mynyd, y mae wedi dechreu ■JJJLT' i 61 ddedwyddwch a'i annedwydd- lnKimar ei fod vn meistToli wirnp gjme) sydd yn fwy anliawdd a mwy cvmhleth- leoig na chess y mae yn gamp sydd" wedi ei chwareu am oescedd dirif_IX>b gwr^w a menw ohonom yn }ui or ddau sydd yn chwareu. "Y ch^? toara yw'r byd, rheolau v -imp -w. neddfau natur y chwareuydd y tu a raj] i ni,' y mae yn anweledig. Gwyddom fod ei chwareu ef bob amser Tix deg, yn gyfiawn, ac yn amynedd- gar. Gwydcom hefyd nad yw ,yn kdael'vr un slip a wnawr. yn ddi-sylw, nac yn ^njcuthur un qrfrif o- n hanwvbodheth. Y sawl a chwareuo yn qrfrif o- n hanwvbodheth. Y sawl a chwareuo yn dda. hwnw sydd yn caei y cyngwystl flakes) uwehaf; r sawl a chwareuo yn. wael ni ddan<r- osir un tostun. (Huxley). Anwrbodaeth d^i yw ffynnonell ei drueni mwyaf. Ei ffolineb a'i ynfvdrwydd.,cynnyrch ei ewyllys rydd1 ydynt; fend och iddo! wedi ei greu megis yn a/rglwydd y I cread. efe wooïr cwbl yw yr unig un b sydd vu syrthio yn fyr o ofynion ei natur. Y fath gym- ysg&. rhyfedd ac anesboniadwy yw. Y fath am- rywiaexh bacn sydd gan ddyn am ddyn. Fe gtffia'r darllenydd ond odid am ddarlun clodfawr Retsch—Sa.tan yn chwareu "chess," a. dyn am ei enadd. &»ia,n i mi yw'r personoliad o'r holl an- ha-irs-derau a'r gwrthwynebiadau a godant ar ffordd dyn yn ei daith trwy y byd. Ond dyna ddigon am un tro. yM;be.r yn ymhelaethu, r llythyr eisws wedi myned yn rhy hir. Eto, maddeuer da.u ddyfyniad, v najJl yn cymeryd yr olwg dywyll a'r lla31 wr õlwg- oleu—y naill yn e, lnll "pessimist," a'r lIall yn "optimist" "Pan adeilado Duw dy gweddi. Fe gwyd y D-1 ei gapel fynv; Ag edrych ar y dd-vvy gyn'lleidfa' Oeir el'd mad eiddo'r D—■—-1 sydd amla' E-hy wir. rhy wir. yn fynych ond gwrajidawer I a.r lalis yr "opt,imist" I "Achosion cosp a Iwyr ddiarfyddant, Neb mwy'n wrthrychau man y cledd Llymderau cerydd a deffiweddant, Yn gan tinondeb llafar hrod." Yr wyf wedi ysgrifenu yn frysiog, a gwelaf mad cymysgiyd yw fy llith. Tefcy ddigon fod fy ngJwJÏs i osod allan fy meddwl a fy marn yn un na fydd yn dderbyniol gan bawb, "Ceiliogod y fttD ni ddeffroant I gyhoeddi y wawr yr un fynyd I Ond doeth dduwinyddion ymroant, Grael dynion i gredu'r un ffunydd." Os na allwn gydgredu. gadewch i ni "gadw undeb yr ysprvd. &c" S, N S. Mai lOfed, 1901.
I HALF-PINT LEMON JELLY FREE.¡…
HALF-PINT LEMON JELLY FREE. ¡ &. We do not know when we have been so pleased with a Table delicacy as we have been with "Eiffel Tower Table Jellies." They are simply delicious beautifully clear, evquisitely flavoured, and the colour a delight to the eye. A pint packet can be obtained of Grocers for 3^d. We understand that Messrs Foster Clark and Co. (makers of the well-known Eiffel Tower Lemonade) are so desirous that Everybody should become acquainted with the Exceptional value of their Jellies that they are sending a. half-pint Lemon Jelly free on receipt of a post- card. Do not miss this opportunity, but send post-card at once to Foster Clark and Co., 3567, Eiffel Tower Factory, Maidstone.
GWAITH YN NGOGLEDD CYMRU.
GWAITH YN NGOGLEDD CYMRU. • Edrydd y rhifyn diweddaf o'r Labour Gazette fel y canlyn am sefyllfa 'marchnad llafur yn Ngogledd Cymru am y mis diweddaf: -Ylmae gwaith mewn glofeydd a mwnfeydd plwm yn < weddol brysur.-Chwarelyddiseth: Parha gwaith yn dda yn y chwarelau lleehi, I gwenithfaen, setts, cvrig cadd, calch, a cherig at drwsio ffyrdd.—Adeiladu: Bu gwaith seiri yn dda yn Llandudno, ond yn slac mewn lleoedd I ereill. Y mae yn dda gyda'r paentwyr, gweddol gyda'r priddfeinwyr.—Peiriannwaith: Y mae I gwaith yn weddol gyda'r peiriannwyr yn II Nghroescswallt ond distaw yn Rhiwabon, a da gyda'r gweithwyr dur a gwneuthurwyr berwed- yddion.—Teilwriaeth a gwenadwaith: Y mae gwaith yn weddol gydagwlaneni a brethynau yn I sir Drefaldwyn. Hysbysir fod teilwriaeth yn dda yn Mangor, Caernarfon, a Gwrecsam.— Gwan ydyw gwaith y cysodwyr yn Ngwrecsam, gweddol yn Nghaernarfon.—Priddfeini Hys- bysir fod masnach y priddfeini yn gwella yn Ngwrecsam a Bwcle, ond yn parhau yn slac yn nosparth Rhiwabon.
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL BANGOR, | i 58 ezw Dydd Mawrth, cynnaliwyd eyfELrfod-o bwyll] gor gweithiol Eisteddfod Genedlaethol Bangor, 1902. Llywyddid gan y Maer. Hysbysodd y pwyllgor ilenyddol fod yn anmhosibl cadw rhestr y gwobrwyon o fewn cylch 170p, a gofynid am 230p. Hefyd cymeradwyent y pwyllgor gweith- iol i ofyn i'r cynghor trefol roddi gwobr am law- lyfr ar Fangor. Adroddes y pwyllgor fod Cym- deithas yr Eisteddfod wedi addaw lOOp mewn gwobrwyon. Hysbyswyd fed y pwyllgor cerdd- I orol wedi myned 43p dros yr amcangyfrif, a'r pwyllgor celfyddydol 43p, yn gwneyd y cyfan- swm o 169p. Dywedodd un aelod mai 550p oedd cyfanswm y gwobrwyon ar y dechreu, ond yr oedd cymhellion y pwylJgorau wedi ei gyn- nyddu i 850p. Penderfynwyd gofyn i'r pwyllgor arianol ail ystyried y swm enwyd ar y dechreu i arianol ail ystyried y swm enwyd ar y dechreu i bob pwyllgor. Bu ymdrin ar gymhelliad y pwyll- gor cerddol gynnwysai amryw delerau newydd- ion o bwysigrwydd mawr i ymgeiswyr, un ohon- ynt oedd fod i bob aelod o gor cynnulleidfaol ddangos tystysgrif, os gofynid iddynt, o aelod- aeth gwirioneddol o'r cor; ac fod yn rhaid i aelodau o gorau seindyrf a phedwarawdau cyf- yngedig i gylch neillduol fod yn breswylwyr gwirioneddol yn y cylch hwnw. Gwrthodwyd y cynnygiad i roddi gwobr o 40p am gydgan i leis- iau meibion gan gyfansoddwr Cymreig.
[No title]
Bu damwain ar y limen yn Gretna. Junction I ddydd Mawrth. Neidiodd tren nwyddau oddiar I y llinell. Yn ddioed wedi hyny. wele dren nwyddau arall yn ei erbyn. Ni laddwyd neb. Dydd Mawrth, rhoddodd y Dywysoges Mar- garet, o Prwsia, gwraig y Tywysog Frederick Charles o Hesse, a chwaer yr Ymherawdwr Wil- liam, enedigaeth i'w hail gwpl o efeilliaid--dau fachgen. Am fod masnachwyr yr Alma.en wedi eodi ugain punt y cant yn rnhris y glo a. anfonid i'r Yswiss- dir, y mae cwmniau y ffyrdd haiarn a'r ffactris yn y wlad hono wedi cytuno a chwmni American- aidd i'w gael yn a ol y pi-is gwreiddiol.
Advertising
THE MOST NUTRITIOUS: EPPS'S &— s GRAT £ FUL-COMFOPTI^% I COCOA pi&BBi EADE B TlILLS. AU who suffer from CJoat s- trRhenmatiemahoTM EADE'S imfcpdiakely hara f- JL O«N*» to EAM'B PCUA Hundreds of tesliraool- JEJ JL alahavebeeareoeiTed I JADE'S PILLS. from all sorts and cob- J JL dhions of man testifying PILLS. lo the wonderi\11 pow., JL these PHI3 have in givini relief in the very wosst oasea. These pm, art purely vegetable and perfectly safe in their »ct!cu. INSTANTLY RELIEVE AND RAPTDLZ CURE TEE WORST FORM OF GOUT, RHEUMATISM, RHEUMATIC GOUT. PAINS IN THE HEAD, FACE a limbs and have the largest recommendation ever any Patent Medicine of its class. 'i OUT. "16, Bnrtoa Orescent. JC Dewsbury Road, Leedr RHEUMATISM. M.ay 2nd, Dear Sir,—It is with tug GOUT. bounded pleasure I eco4 \J)T you a few lines in praise of RHEUMATISM, your most excellent PillL JLt It is Bix years sinoe 1 ftret n OUT. had Rheumatic Gout, &ad X I had three montb;; n bed RHEUMATISM, with it. of oaarsb I hJM JL\, the doctor, and hi sweated GOUl, me down aimost *0 aekel* ton. The next sp ring 1 hai 1 > another attack, and rm n persuaded by a frienci ár p OUT. try your Pi:Is. I did \jf and am quite sure they pre- RREUMATISM. vented my being laid op again. Ever sinoe, when I GOL T. have had the least pain, I have taken two or three RHEUMATISM. Pills, and have brer. EO right again directly. J C"-< OUT. would not be xoiikout them if They cost *n* One Pound RHEUMATISM, Bottle. Yon are quite at liberty to make what net GOUT. you like of thia, and I shall be pleased to ant wer &07 RHEUMATISM, poor sufferer who tt write me (enclosing stamp- GOUT. ed address). WishJn^ yea every sucoess, Yours truly, S3 HEUMATISM. ALBERT MOUNTAIN. H Mr George Eade." GOUT AND RHEUMATIC PILlA an 1&1d by all Ghcmiatc, in Bottlei, 11 lid taA le Id, or mt poet free for Powtal Order b1 the Proprietor, GEORGE EADE, 232, Gorweli Rd., I.C. Aek for and be rare 1011 obtaim UD:8tl GOUT AND RHEUMATIC PILLB. jgADE'S pILLS AtbTODXWCH Y GELYN. tGwnewoh eioh Oorpb yn AmddiSynfa rhag Afieohyd. HUaHES'S OOD ashau a Phuro y G waed, ryfhan a Rheclaiddio y yn gosod yr Afu mew«- r a chyflwr weithio. ynhyrfu iaohaao lweith- I yr Arenau, yn caaari.- y Nerves, yn cymheB [ iachuscl o'r Bile, yn y Croer 3 bob nam, y» leiddio y Coluddiun, a aoddi blodau iechyd V diau. Y mae Hughes's BLOOD PILLS yn Attal a Iaohau y Scurvy, Croen-doruwJan, ^ornwydon, Eczema, Scrofula. Erysipelas (y Blast), Pen-Boen, Afa Drwg. Rhwymedd, Owel- wedd, Gwendid Nerves, Blinder Ymeuyddol, Iselder Yspryd, y Piles, Cwsg-fethiant, Anhwyl- deb yr Arenau, Gwynegon, Diffyg Traul (Indi- gestion), biliousness, Cefn-Boen, &o. Y maent yn gvf&ddaa i Wyr a Gwrpgedd,» I Feibion a Merched, ao yn Ie.chan ar ol i bob peth arall fethu. Heb oedi, danfoner am FIwch o HUGHES'B BLOOD PILLS. Gwerthir hwynt gan bob I Chemist a Gwerthwyr Patent Medicines KIn 11 l, 2s 9c, a 48 6c. Neu danfoner eu gwerth mewn stamps neu P.O. i'r Gwneuthurwr. JACOB HUGHES, MANCFACTUMMGI CHKKISS- PBNABTH, CARDIFF. Mynwch weleè fod Y Trade Mark Heb hyn Twyi hwn ar bob ydyw. Blwoh. eOMEE'S BALM. Y mae yr Eli hwn yn hynod effeithiol ar bob math o Glefydau y Croen, Toriadau allan, neu Scabs yn mhenan, gwyneb, gwddf, Ac., Llygr. iadau, a Llosgiadau, Amrantau, a Llygald dol- orus, Dwylaw Toriadol, Clwyfau ar Draed, Cluniau, &0., Scurvy, Eczema, Ringworm, Cymalau Poenus, Gwynegon, &0. Rhodier prawf arno. Fe'ch gwellheir yn fuan. Ar werth gan bob Chemist am la l&o, neu danfoner en gwerth i'r Gwneuthurwr, JACOB HUGHES, MANUFACTURING CHEMIST, Penarth, CARDIFF. 147. PAENT CHICAGO. I'W gael mewn poteli 1B yr tm gan v nila| fwyaf 0 Fferyllwyr yn Nghymru a hloegrj Os methir oael Paent Chioago yn y modd yimt, anfoner Is mewn Stamps i GRIFFITH OWEN. CHEMIST, 25, High Strreet Gaernarfon. OH! FY NGHYRN. CTN EI DDEFNTDDIO. WEDI m DDKV RPDJO. TYSTION BYW VW IOLRWYDD. Beth ddywed John ThomaF BodatoD, Llandadno:—Rbydd hyfrydwck t -iillluol i rui allu dwyn tystiolaeth i ra: "olfwydd PAENT CHICAGO at Gym ? m llwyz wellhawyd i 0 Garn oedd wedi i ■: ..ulino blynyddoedd drwy ddefnydditKt botelaid ohono. Tystia Robert Thomas, Fao?' St. Sior. AbergeleRhaid i mi addcf FAENT CHICAGO ydyw y feddyginmei' ynotaf y gwn am dani. Llwyr wellhaud~ y Nghyru mewn byr amser. Gwnaethnx lr9.wf ar bron bobpeth oyn gwybod am d- Ysgrifena Hugh E. Evans, Pk; L'.anddyt- nan, MonYr oeddwn yn dioddAÎ a erchyll oddiwrth Gym, a anhavrp'V r mvryai y gallwn gerdded, ond effeftiiioS, PAENT CHICAGO yn rhyfeddol arnynt- Dywed R. Salisbury Williams. T G?rnona. street, Caernarfon, gynt 0 No York:— Gallaf ddwyn tystiolaeth, gyda ? uawBs fod PAENT CHICAGO yn foMygisis-: th Iwyr a hoUoll Gym, oherwydd rhoao'J awi arno, a derbfnuus les dirfawr oddiwn- c Nid ydyw jt nchod ond ;.ig, o blitih lluaws, 0 dystiolaethu gmet%hf wr iawn 4 wJouwyc}-^ I