Yr Herald Cymraeg

MARWOLAETH ATHRAW CYMREIG. Bu Mr John Thomas, B.A.. ls-brifiitimuv Coleg Normaiaidd, Bangor, farw ddydd Sa<clwrn of cvs-tudd maith. Mab ydoedd i r mwedaar Mr On-en Thomas, y Fuches Wen, Ffestiniog. .,+iir,w vn Ysaol Frytanaidd Uaregddu at ULrf J IZTn^oT18M fef uhraw mewn Mein torntveth yn » rni,Ia d Ban,-or -Nomalaldd Bangor. Ddeng nijvnedcl vn ol t^r. «dwvd ef yn is-athraw. Yr oedd yn 67 mU jdd oed '• a ^edy weddw a thn o blant. Cymei y jgladdeai^aeth le heddyw (ddydd Mawrth. vn fi^Llar.*).dda, Bangor.

CYMDEITHA8 ADEILADU LLEYN AC EIFIONYOD, Cynnalivvyd; cyfarfod blynyddol y Gymdeithas fcon vn vr ystxfell uwcli ben y Swrdcta, ddydd ~Me-<:her" prd yr oedd yn bresennol y Parch John pa"hes, cadeirydd Mr Robert PaiTy, is gaQair- wdtf- Mri H Tudwal Davies. William Evan. jkvan Evans, O. Robyns Owen R W. Jw«s. Grithih ttti?hes, W. Roberts Robert Gi-iffih. ? Huirlyes, Elias Hughes, Evan Jones, Wil- liim, Jones John Williams. Robert Evans, xi. Bughes, Humphrey William*. Ellis \Viihams, Capt-en Robert Jones, W Williams, chard. David D.tvies, Mr> A. Roberts. W. Jone* (Ffestinfab), &c.. &c. f D,-rilen(-)dd y Cadeirydd goaiodion y cyfarfod fclaenorol, oedd vn bare d wedi eu darilen au cymeradwyo gan y cyfarwyddwyr, ac ar gyn- Bv.-iad Canton Robert Jones, yn cael ei eilio gun Mr Robert Griffith, penderfynwyd, eu cad- arnhau. Wrrh o-yflwm- v evfrifon a'u cynnyg, syhvodd y Cadeirydd -f(KI V cyfarwyddwyr yn ystcd y Jflwvdavn, wedi c:udw triphwyiit yn urbtnig mewn gohv- Bu raid iddynt fod yn ofalus iawn i edrvch ar <>1 yr eiddo ar law. Y peth sica mewn cysyiltiad a hyn oedd gofcilu am gatl ten- ant ir> id prlodol, a thuagtt gael tenantiaid, rhaui cofalu fod y tai mewn ystad dida o ran yr ad- sn wciriadau. Gwnaed pob ymdrech i ofalu yn p trrdion aon. yr adgy^eiriadau hyn. a chaawyrt @:olw:; hefyd ar fod y cyfryw yn cael eu gwneyd yi> y modd mwya-f cynnil a darbodus. Iriw?n,^i erall a gofm sylw oedd yr ol-ddyledion. Roedd yn n.,eirrl ot gofalu yn barhaus na- bydcio y benthycwyT ^-n rhedeg i <ol-ddyleJ gy^-1 ta.i" nnsol. vn crystal a gofalu na oddencl 1 r tenantiaid redeg ar o gy da r rhenti. Y oedd vn g-ofyn sylw pena.f vdoedd y cyfranu oedd dan rybtudld. Dwy flynedd yn ol. Tr o^dat.-nt wedi dyweyd llaJd: oedd neb o'r aelodau w'edi arcs rnwy u* thair blvnedd heb ei arian. ^Nis sellid dywevd hvnv heddyw, am y rheswm fod yr aelodau—-ai nifer fawr ohonynt-wed1 rhoddi I rhvbudfMon a, yr un cyfnod. ac yr oedd yn I naturiol iawn i rai orfod aros mwy nag erem. Yr <iedd yn llawenhau nad cedd rhybuctdion oewvddion vn cael eu hanfon i fewn. Gellld I rhodd,i cyfrif am hyn trwy gofio fod yr holl aeloiiau ofnus a llwfr yn flaenorol wedi eu rhoddi, ac hefyd fod y wlad yn teimlo mwy o ymddiried TT. v ,iryindeith.'t>r. Erbvn y bvddai T cyfarwydd- T-yp wedi gorplien clirio yr aelodau hyny yr oedd en crfranaa da.n rybudd. byddent ar dir i ych- vanegu busnes, ac yr oedd v rhagolygor. am fusne3 lawn mor ddisglaer ag erioed, os nad mwy feilv. Er fod y capital wedi dyfod i lawr dros li00r> gweEd fod yr ad-daliadau ir cyfran- ddahvTT (yn cynnwys rhai trosglwyddiadau) -uwchl w I500p. Gwelid hefyd fod y swm dyled- u i'r ariandy wedi ei ostwng o 2960p 10; 4c i 1757p 8a 9c, vr hyn ddangosai ostyngiad o fwy na 1200p. Fel yr oedd pethau yn ymddangos tti addawol at y dyfodol. a phe heb wDeyd ond yn gyffelyb am' y flwyddyri ddyfodol, buasa.i gwyneb y Gym,leitha wedi ei droi tuagat i fyny. Yna. <to*rlloiiodd adroddiad yr archwilydd. a ddyni dystiolaeth i gywirdeb a threfn y cyf- rifon. Iviiwyd1 y cvnnyTiad i dderbyn y cyfrif on aan Mr Robert' Griffith, ac wedi cael eglurhad aT bwynt neu ddau mewn perthynas z r cyfry w, icabv»ysiadwyd y penderfyniad yn unfryd. Pan y Jiyg^vyd i fewn Oicbos y llog, eglurodd y C ideirydd pa fodd y buasai pethau yn sefyli a f ":r^ fuasai yn weddill or enillion wrth fabwys- iadu gwdlianol rates gyda'r Hog. C^nur-giodd Ca.pten R. Jones, f'd^y liog i foi ^el -rll*"Tddvn o'r blaen, sef yn ol 33.. cant. Wrth wneyd hvnv, sylwai may nerth y Gym- dfith^ oedd eofalu am ddio-on dynu oddiwrth ddirywiud yn yr eidd-.), « s huasii achos. Trwy hTiiv. buafcai vr aelodau yn cael eu dyo^elu rhag ooljo t. a bua-J-u y firmdcithai* yn gryfach ac iiicnadi. i Wrth eiUi) y cynm gi id. dywedodd Mr Robert Parry y buasai yn fwy bryddhaol iddo ef vn bermol pe na roddid ond 31 y cant. Buas&i gad iel swm sylweddol wrth gefn yn gymhorth a chiJendid i'r cyfarwyddwyr at t dyfodid. Mr 0. Robvns Owen. wrth ateeu. a ddywedai df Hhineb mawr mewn Pei d: ychwanegu v Lni mai dymunol fuasai swnt tt law i grf-.rfod fofyniadau' allasai gael eu dwyn yn Bvlaen. a phe na buasai hyny yn digwydd. buasai v r^ ed<lill yn aros i'w ychwanegu at yr eauixon T flwyddyn ne>af. tt „ SiiTodwyd i'r un cyfeirisd gan Mr H. Tudwal D"os. ac ereill. F,zwE-lIiant. cvnny«riCl<M Mr K Hughes. ac eiliodd Mr J. W. Huighes. fod v Hog i fod r cant. Wrth a.tegu y gwelhaiit.^ylwodd "Mr R W, Jones v buasai rhyw gyni;tint wrth wrth roddi v iloa hwn. ac mai manto.is fawr T Gvmdeithas "fuasai dangos yn ymarferol ei bc yn gwella smuiint ac yn mymed ar i ry ny n" •" jT^lym. heblaw y buasai hyny yn gymaint hv: o galondid i'r aelodau absennol. a nh.6r- dJ-vmunai ddod yn aelodau. Ar bleidlais. cafwyd fod tri dros y gwelliant, 9. phi eid lei si-odd 22 dros y cynnygi ad gwreiddiol: feil- y Hog am y flwyddyn: ridiwoddaf fydd 3p 15s' v cant. Peaderfynwyd nad yw y cyfranau sy,ld aun i gael ond banner y Hoi. Peaderfvn.yyd yn mhellach fori pob un o dyno ol y rhvbudd erbyn yr 20fed o'r mis hwn. i ^,1-rlvvn 110g cyflawn. '-vnnycriad Canten R. Jones, rn cael ei eilio (>/ R >bvns Owen, penderfvnwyd yn un- fev-V,! fod MriEvnn Evans a H. Tudwal Da- v1. -n cael eu hail-etliol yn gyfarwyddwyr am v liwvddyn ddyfodol. Tri yn diolch drosto ei hun a thro* Mr Evans, dvwedodd Mr Davies eu bod fel vn y gorphenol vn b?nderfvnol at v drfodol eto am wiic-vd pob pc tuagat 1-nyddrant a ayogelwch y G-mideithas. Af „ Cvrinveiodd Mr J. W. Hughes eiliodd Mr Ko- b" Hviffith. a phasiwyd yn uniryaol fod dintcti my vaf -iiffuant y cyfarfod i'v gvflwyno i'r cyf- arv -Hwyr nm eu gofal a'u cymroad yn ng^.as- a:1. Gymdedithas am y flwyddyn » aeth 'bt>Tl-i-> Trn vn cydnabod v bleitilais, .«ylwai Mr R- ptra dan gryn lawer o anfa.nteision i gadw eV "o v Gvmdeithas mewn ystad briodol a- da, vr aelodan fod Tn dawel na arbedid un vr,¡>r:h'Re ran v cvtarwyddwyr a.t wneyd hyny. p: T Cadeiivdd! hefyd am v diolch am v pi"fed yn bleidlais o ymddried ya gystal i ,-ldiolch. Pwdenynw-d fod y gydnaVddiacth i r cyi- a-v.ddwyr i fod yr un swm a r tro dlweddaf, f 7Gn. 1> ,f.;wvd tti iinfrvd dd'iolcli cvnhes I Mr 0. V Owen, cyfreithiwr y (tymdenaas. am ei •: 1-J1 pwyllog a rhaHla^i vn dwyn yn maen 1 r; (Hadau cvfreithiol y Gynide:tl\> Mar,n^- „ ~vr i d'dan^r0* "udus ydvy 2* R'byns Owen.ar bob adeff i wncyd pobpetn xr. r cf(,ro(i cren a rhataf er lies y Gyuideitehas. tvnnvcnad Mr R Parry, yn cael ei eilio jr- ii Tfr William Evans, rhoed diolch ^gwresocaf i'r arianwyr I in Bcjnk ) am en hwylu>dod a'u paTixlrwydd ar bob i 5 •'vnevd cymaint ag sydd fi>dd yn fPafr y p dthas. ,r •, ^rtyriiiD-rl t Carleir-'dd, eiliodd_ Mr O. y Owen, a phasiwyd yn unfryd, fod Mr yi «• (Chartered Accountant). Caer- -i iv ethol yn archwilydd am y llwyddyn ¡ .lad.iu ca. nwydd am Iwdu y Gymdeithas. nddiried. vn ei ddyogelweh. ctdd yr «^lfenau ^r.-eddaiy cyfarfod ddethreu i'w <i.diwcdd. .rl.,

.< daw cant o weithwyr alean allan o wiith .aIIIL

ACHOS Y PARCH W. 0. JONES. 1 I CYXNADLEDI) YX NGHAERXARFON. I CYFARFOD CYHOFDDUS BRWDFRYDIG. "OFF KIRI AD A ETH AXGHYDFFURFIOL." Cvnnaliwd cvnnadledd yn Mhafllion, Caern tr- fen," ddydd Sadwrn, er vstyried pa gan mm pell- ach ddylid gyn;eryd yn nglyn ag achos Chatham- street. Yr ocdd rhwng dau a ihri ehlnt o Fethodist-iaid llevgol yn bresennol, a llywyddid gan Mr W. Gadlys Williams, Waenfawr. ° Eglurwydi yr achos glik Mr R. O. W illiams. Lerpwl, a. dilynwyd ef gan Mr R. J. Williams, Rootle, yr hwn a ddywedodd na wycldai pa un a roddaiV Gymdaithasfa y tystiolaethau y gofyn- id am danynt a'i peidio. Credai mai y peth gc reu allent wnevd oedd apelio at y Gymdeithas- fa, ti'.vy gyfrwn,g deiseb wedi ei llawnodi gan nifer pur luosag o'r ojelodau yn ceisio ganddynt rodldi i'r Parch W. 0. Jones yr hyn a ofynai.. Y peth ddylid wneyd oedd dylanwadu ar y wlad, ac amfon i'r Sasiwn dd-eiseb wedi ei hanyydd'o gan 5800 neu fwy 11 Fethodistiaid. Byddai raid iddynt gymeryd'rhyw sylw o hyny, ac efallai y caent vr hvn a idvmunent. Gofvnodd Air Owen Morris, bargyfreithiwr, i aelodau o'r wlad giarad fel y gallent gael barn j cyfarfod ar y mater. Pc bvddai iddynt awgrvmu rhvw gwrs cyffelyb i'r hyn a wnaed gan gyfeillion Lenpwl, efal'lai y gallent ddwyn pethau iarefn. Bvddai raid i'r apel at y Sasiwn fod yn I un resymoi a, chyfreitmol. Byddai Lerpwl yn Kirod "iawn i gynnorthwyo eu cyfeilclion yn y wlad. Cynnygiodd Mr Owen Thomas, Llwynans, Clyiinog, a gafodd dderbyniad cynhes, iod deiseb e'n i'w pharatoi. Daethent "Yno er mwyn chwareu teg a jhyfiawnder, a theimlent fod yn rhaid ceisdo hyny mown modd effeithiol, tawel. a digynhwrf. TaAvelwch a r.iudandod fu yn achos y cynhyrfiad ofnadwy oedd wedi digwydd. Ar- ferc-nt- sclywtd mai yr hwn a, wnai ddnv" oedd yn casba-u y goievni, ond yma, wele y Parch W. 0. J Q.ne" Nti dyheu am oleuni. tral y teliid y [ vfrin i fwy o ddyryswcil nag erioed gan y rhai a ddywedai eu bod wedi gwneyd yr hyn oedd j yn ijywir, ac etc. yr oeddynt yn hwyrfrydig i a'r mater i oleuni. Galwa.i y wlad "ill oleu dydd ar yr holl fater, ond pa fodd yr oedd- ynt i'w gael. Xid oedd efc, yn deaU trefniadau y cvfundeb yn ddigon da i ddyweyd a oedd y,r hyn a gynnygiai mewn trefn ai nad oedd, ac yr oedd hyny yn bwysig iawn fel y gwyddai pawb (ehwert'iin). A oedd raid i'r mater yma fynjd i'r Sasiwll drwy v Cyfarfod Misol? Yn sicr. yr oedd rheolau yr Hen Gorph yn fwy anhawdd eu deall na phrophwydoliaethau Ezeciel. 0 leiaf, nid oedd efe yn eu deall. Ai tvbed T gwranda'vai y Gymdeitiiasfa ar ddeiseb. pe yr nrwvddid hi gan 30,000 o bobl? Credai ef y gallent oherwydd yr oedd o hyd lawer o I dtdymon d perrthynol i'r cvfundeb. Bydded1 dddvnt gario pethau yn mlaen mor dawel ag yr oedd yn bosib:, ac yn y manau hyny lie nas gall- ent gael yr eglwysi i syniud. ddwyn y dileiseb gerbio-n yr aelodau y tuall in i'r eglwys. Gallent ffurfio pwyllgorau yn Ngbaernarfonn. Llanberis, WT I Penygroes, a, manau ereill. Y peth mawr y dyltnt ti ochei oedd pe'dio cynhyrfu'r eglwysi. Trwy'r moddion yma. gallent, efallai, gael y cvhuddiadau a'r tystiolaethau mewn vsgrifen. a chaal prawf cvhoeddus I Gofynai Mr 0. J. Jones beth ddylid wneyd yn yr aNialcedd hyny lie yr ofmd y codai terfysg. Mr Thomas: Mewn achosion felly, yr wyf yn credu mai'r ffordd oreu fyddai i ddtti gyfaill fyned a'r ddeiseb -oaimgylch yr ardal, ond byddai gymaint a hyny yn gryfach pe ddygid y ddeiseb drwy yr eglwysi. Apeliodd y Cadeirydd ar i bawb ond Method- istiaid beidio cymeryd rhan yn y ddadl, a. pheidio. pleidleisio. Awgrymcdd Mr Owen Morris. Lerpwl, y priodoldeb o benodi pwyllgor bychan i ga.rio allan tt hyn a gymieradwyid, gan y credai mai dyna y ffordd oreu i ddwyn y mater i bWTnt. Nid oedd draffei-til o gwbl wedi cymeryd lie yu yr eglwysi hyny. ilei v bu y gweinidogion a'r diaconiaid yn ddigon call i beidio ymyryd, ond yn yr eglwysi lie y gwnaethant ymyryd cod odd terfysg yn eu plat a. Awgrymai mai doeth fyddai penodi pwyllgor bychan. yn a-wr. fel y gallai ymohebu a phwyllgor Lerpwl neu Mr W I 0. Jones. 0. Jones. Cafwyd ychydig draffert'u pan ddaetlipwy^a <tt y gwaith o enwi pwyllgor, ac o'r diwedd. cod- odd Mr Benjamin Wiliiaims. Wi-enfawr. ar ei draed, a dywedockl mai gwell fydcbi peidio enwi yr adeg hono, ond pmderfynu fod i'r pwyllgor a alwodd y gynnadledd yn nghyrl barhau. fel y gallent fod yn Uwyddrvnnus. Bydde iddynt- roddi bawl iddynt hwy i grvfliau v pwyllgo-r os gwelent angan am hyny. Yr oedd y c,vicillion yn Lerpwl wedi gwiieyd yn lira aid eu lie. Eiliwyd hyn g,!ii Mr Evan Evans, Waenfawr. yr hwn a ddywedodid y byddai yn anhawdd pen- odi pwyllgor cynnrycluoliadol m-ewn cynnadledd nor luosog ag oedd hon. Cariwyd hyn vn unfrvdoi. :1 phenderfvTiodd y pwyllgor gyfsrfod ddydd Saiwrn, yn Xghnern-'r- fon. Y CYFARFOD CYHOEDDFS. Daeth rliAmg 6000 a 7000 o bobl i'r cyfarfod cvhoeddus. a gynnaliwyd yn yr hwyr, a rhodd- wvd i Mr W. 0. Jones dderbyniad gwr?s>og r-ros ben. Lly^viyddAVyd gan Mir Griffith, Hir hes, Llanberis, vr hwn yn ei araeth agoriadol. a dd'y wedodd fod ftawer o -ddyfalu beth cedd aman y mudiad yma, ac i'r gofyniad yr redd lla-wer (' atebion. Dywedai rhai m;xi eu hamcan oedd -ite I dylorni a difrio jpseinidogion y cyfundeb, rhanu'r eglwysi a dinystrro y cvfundeb. Dywedid mai terfvssrwyr oedd wrth wraidd v cyfan. ac mai. tel ha mean oedd dwyn bywyd crefyddol, llac. a diaegwrn cefn i'r eglwysi. Dywcdai ereill mas eu hamcan oedd gwyngalehu y Parch W. Jones—dyn oectd wedi ei gael yn euog. Gwyddai pawb mai nid dyfed yno dnrfn iddynt i ddyweyd pa un a oedd y gwr parcheaig yn eu'og a'i nad oedd. Nis gallent h^vy fa.mu hvnv ar hvn o oedd. Nis gallent h^vy farnu hvnv ar hvn o bryd, oherwydd yr oeddynt yn nghanol tywyll- wch. Xi wyddent beth oedd y cyhuddiadau tystiolaethau. Yr hyn yr oeddynt hwy yn awyddus i'w gael oedd rhatror o oleuni a-r y dir- gelWch. Ym £ Erostiai Prvdain Fawr yn nhegwch ei deddfau, ac yn mhurdeb ei llysoedd. ac yn y ft'y.ith fod gan bob dyn beiff nith hawl i a.mddiffyn ei hun. Rhoddid pob cymh-orth iddo hefyd i anifiditryn ei hun yn y modd eu. A oedd llv^oedd uwch teyrnas v GWJredwr i wrthod yr un cliwareu teir Lie wrthod! y manteision hvn i ddyn a ccyhuddid o dori y deidfau? A oedd raid iddynt hwy daflu mantell o "privileje" dros eu -gweit-h- rediadau? oedd"). Ni fyddai cyfhnvnder fellv 711 o srwain i hcrwydd yn yr eg- lwysi. Nid oedd gan yr en wad ddim i'w enill trwv iselhau sa-fon dysg^'blaeth chwadh. end yr oeddynt yn dymuno ar fod i bob aeicd gael chwareu teg cyn son am er ddysgyblu. Nid eu hamcan oedd terfysju yr eglwysi chwaith. Y bobl oeddynt yn cadw pethau yn nghudd oedd yn gwneyd hyny. Dyna, oedd gwencfid miawr y Or:rph. Xid oedd hyny yn ianll pan oedd cv- meriai dypiou goreu yr en wad yn t fanto:. Yr oedd ganddvnt y parch mwyaf i'w gweinidogim, ac yn credu vn 'dvnt fel <zte,?ethwyr (1)1.. ond ar yr 'un prrd, nis salient d deal I eu gweithre<loedd Vn v mater yma- Efallai nad y pregethwyr oedd yr aelodau goreu o bwyllgorau, ac efallai nad hwy oedd y barnwyr gl reu bob rom- ser. Os oedd Mr Jones vn we-rth i fyned i bre- gethu mewn capelau ereiL, onid oedd efe hefyd yn ddigon da i fed yn weinidog yn Chatham street? Onid oeddynt fel pe yn ceisio gwneyu i'r wlad feddwl v gwnai ei ymadawmd o Chat- ham-streot ddileu ei holl beshwdau? (cymerad- M*yaeth). Cvnnygiodd Mr W. Gadlys Williams y pen- derfy niad canlyn>l •Fod v cyfarfod liwn, cvn- nwysedig gan mwyaf o Fethodistiaid Cvnirei^. vn gvrthdystio yn erbyn syvaiith Ovfarfod "Yhf",l Lerpwl. yn ffomedd eaniatau i'r Parch W.O. ,T(>nes gopi o'r tystiolaethau a roddwyd yn ei trbvn. Em bob yn cymeradwyo v ddau ga-is a wneir cati Mr Jones. *Sef (ai Am'sfopi ysgrifen- edi-T o'r holl oyhuddiadau a t-hrstiolaethau yn ei erbvn. (b). Am brawf ago-red o'r fath a ddes- grifiwvd rranddo. Ein bod yn credu yn arvf r->d ces dim llai na c'naniatau y pethau hyn yn ddi- -gonol bdlach, i MdLcni v cyhoedd, ac i dawelu vr etriwysi! a'n bod hefyd. yn ymrwymo i wweyd vr hyn' a aHoffi tiiagat gynnorthwyo Mr Jones i sicrhau on hyn o geisir ganddo. Dywedr-dd ei fed vn adwaen y Parch W. 0. Jone. er s 22 mlvnedd. ac efe roddodd argra-ph ddyfnat o neb ar ei feddwl. Byth o-ddiar hvn yr oedd vn ei barchu. ac ni chafodd erioed achos i feddwl Yn fach am dano, C-afodd^ ef yn gyfaill calrn. yn foneddwr cvwir. pob autser vn bar^d i v-nevd daiowi. Teimlai ei fod yn ei ddyled yn fawr. ond nid oedd yn ei .lefnoari oherwydd hvnv ond oherwvdd ei fod im vmladd dros ('fiw,der fel v bu yn rmladd dros gvfiawnder yv "V Pafdi'»n o'r blaen.' Yr 'rdd wedi vmladd am Vyfiawader ,111 rhv hir i droi ei trefn arno vn Taflwvd Mr Jones drobwll. nc 1 TO owf C'vfarfod Misol Lerpwl vn d"v.eyd wrtfcn am waredu ei hun, vn lie rhoddi help daw iddo wnevd hv— a Chyfaxfodydd ^Hol Tdem ac ArtVr vn crwenu amvnt, ac vn llawenhau fon C vfa-fod Mi^ol Lerr>wl mor garedig (chwertbi;;). Nid gwaeddl ar ddyn i ddyweyd wrtho «i fod yn boddi cedd y ffordd i'w achtb, end gwneyd I. rhyw beth i'w helpu fel v "ybiai yr oedd y cyfar- fod hwn heno yn bwriadu gwneyd (cymeradwy- ireth). Dywedodd Mr W. W. Jones, "Cyrus," Llan- llyfni, wrth eilio, fod hwn yn gyfarfod pwysig a Jifrifol. Ni ddaeth neb yno, efe a obaithiai i gael gwegi a difyrweh, ond i ddangos eu hochr o blaid yr hvn oedd gvfiawn a theg. Nis gallai efe weled unrhyw beth yn rheolau y cyfundeb a rwystrai i'r Cyfarfod Misol roddi i Mr Jones yr ) hyn a ofynai (cymeradwyaeth). Ni thorid yr un rheol wrth roddi mewn du a gwyn i Mr Jones y cyhuddiadau a'r tystiolaetha*, ac yn wir yr oedd y rheolau yn arwain dyn i farnu mai ar ddu a gwyn y dyIai pobpeth fod, oherwydd yr oedd yn rbaid i'r hwn a apeliai osod mewn ysgrifen yr hyn yr apeliai yn ei erbyn, a'r pwyntiau dan ba rai yr apeliai. Pa fodd yr oedd yn bosibl iddo gan hyny apelio os nad oedd y cyfan ger ei fron j mewn ysgrifen? Yr oedd cyhawnder a thegweh J a chrefydd yn dyweyd mai hyn ddylid wneyd. Peth arall nas gallai efe ei ddeall oedd pwy oedd erlynwyr, a. phwy oedd barnwyr Mr W. 0. Jones. Os mai mwya.frif eglwys Chatham- street oedd wedi gofyn i'w diaconiaid fyned a'r mater i'r Cyfarfod Misol gallasui ei ddeall, ond mor belled a.g y gwelai ef y Cyfarfod Misol oedd wedi penodi pwyUgor vmchwiliadol. Yn sicr, nid oedd gan y pwyllgor hwnw hawl i'w farnu hefyd, na chwaith i eistedd mewn barn ar yr achos (eymeradwyaethj. Gallai ddeall y pwnc yn well pe byddai y pwyllgor ymchwiliadol yma wedi dwyn adroddiad i bwvllgor arall. Yn wir yr oedd yn anhawdd iawn i neb ddeall yr achos yi iawn. Pan ddarllenodd efe lythyrau y Parch W. 0. Jones, yr oedd yn credu ei fod yn ddieuog, ond wedi i Ivthyr y pwyllgor hefyd gael ei gy- hoeddi. taflwyd ef i benbleth drachefn, ac erbyn hyn yr oedd yr achos wedi myned yn fwy pwysig nag achos Chatham-street, a Chyfarfod Misol Lerpwl. Yr oedd yn achos i'r holl enwad, oher- wydd gweinidog i'r enwad oedd y gwr parchedig. Nid oedd efe chwaith yn credu yn y rheol, os rheol oedd, o ddyweyd wrth ddyn fod yn rhaid iddo glirio ei hun. Eu gwaith hwy oedd proli y dyn yn euog. Dangosai liyn wendid mawr y pwyllgor, a gobeithiai efe na. ddeuai y fath beth byth yn rheol (cymeradwyaeth). Bydded iddynt gael allan yn nghyntaf a oedd v cyhuddiadau yn wir. ac a oeddynt. wedi en gwneyd heb fod yr un teimlad drwg yn bodoli ar oclir y cyhudihvyr. Oni wneid hyn. ofnai y caffai y dynion goreu ga.m. Nid oedd v pwyllgor wedi ystyried y mater yma. ac os nad oedd rhywbeth y tu ol i'r cyhuddiadau paham na wneid hwynt. yn hysbys. vn lie cadw y wlad mewn tywyllwch. Nid oedd ganddo ef ofn dyweyd mai yr awdurdodau oedd- ynt gyfrifol am yr holl derfvsg a fodolai. Os oedd Mr Jones? yn euog o'r camweddau yma eu dyledswydd hwy oedd ei wneyd gan ddued ag yr oedd, ac os nad oedd, yna, yn enw cyfiawnder, I rhoddent chwareu teg iddo (clywch, clywch). Bydded iddynt gael gwarad am byth o bob olion o'r chwilvs pa-baidd a'i ddiddymu (cymeradwy- aeth). Teimlai ef yn mhellach fod gagendor fawr yn ymagor rhwng y gweinidogion a'r owrandawyr y dyddiau hyn. ac yr oedd y gweinidog yn grru yn ei gerbyd tra yr oedd y werin yn troi eu cefnau ar yr eglwysi. Os oedd crefydd i lwvddo, rhaid fyddai i'r gweinidog ddyfod i lawr at y bobl gyffredin, neu byddai raid ysgrifenu "Ichabod" uwchben yr achos icymeradwya-eth uchel). Dywedodd Mr R. O. Glyn Roberts, Lerpwl, wrth gefnogi mai gwrthryfel fyddai terfysgu yr eglwysi, ac nid oedd ganddynt eisieu gwneyd hynv. Ond yr oedd ganddynt eisieu cael y gwir yn nghylch yr achos yma. Pwy byaag fyddai raid ddioddef, bydded iddynt gofio fod Duw yn amddiffvn y gwir. Ni fuasent wedi clywed dim yn nghvlch v cynhwrf yma onibai am wahan- iaeth° barn rhwng gweinidog a diaconiaid Chatham-street, a dynion oedd diaconiaid oedd wedi eu hethol i fod yn weision i'r eglwys. Wele hwynt yn awr yn troi yn feistri, ac yr oeddynt wedi cvnllunio i anfon y Parch W. 0. Jones i ffwrddl Gwrthododd yr eglwys wneyd fel y dvmunent hwy, yna dygasant gyhuddiadau per- sonol vn erbyn ei gynferiad (cywilydd). Dyma y dynion ddvwedasant unwaith nad oedd ganddynt ddim yn ei erbyn, ac eto, wele hwynt yn awr yn cael cefnogaeth y Cyfarfod Misol, fel yr oedd llawer o'r eglwysi wedi myned i'w am- heu. Nid oedd mwyafrif eglwys Chatham- street felly, fodd bynag, ond yr oedd cymaint o deimlad yno fel yr oedd yr eglwys yn awr yn prysur ddirywio, Er eu bod hwy yn credu nad oedd euog nid oeddynt yn dyweyd hyny. Yr oeddvnt yn gobeithio hefyd y gallai efe brofi ei hun yn ddieuog, oherwydd nid oedd eto wedi ei brofi yn euog. Nid oedd wedi cael chwareu teg gan erlynwyr gorthrymus a rhagfarnllyd. Rhyfeddai fod dynion da galluog fel pregethwyr ) y Corph yn anghofio holl egwyddorion cyfiawn- der. pan yn eistedd mewn pwyllgor yn y dirgel. Ond cofier-pregethwtr a blaenoriaid oeddynt; yn y pwlpud yr oeddynt yn ddynion. Mewn pwyllgor dirgelaidd anghofiant yr elfenau cyn- taf* a°ddysgasant er eu galluogi i ddringo i'r pwlpud. Ond pa fodd y gweithredasant ? Mewn perthynas i'r anghydfod rhwng swyddogion eg- lwys Chatham-street, gofynodd yr eglwys i r Cyfarfod Misol benodi r, pwyllgor. Gwnaethant hyny, a'r canlyniad oedd iddynt ddyfod i eglwys Chatham-street gvda phenderfyniad y cytunwyd arno, sef fod v Parch W. 0. Jones yn. ymddi- wyddo yn unol a'i lythyr o ymddiswyddiad, ac v byddai yn gwneyd hyny a'i gymeriad heb ei lychwino. Ond pan ddaeth y nos Sul yr oedd- ynt yno heb v penderfyniad. a rhoddodd y cad- eirydd yr hyn a elwid yn '-gynnwysiad." Nid oedd v penderfyniad wedi ei dynu allan meddent, a gwadwyd bod y penderfyniad gan yr unrhai vn eglwys Chatham-street, ar nos Iau, yn mhen tua cliwech wythnos. Ac eto, bydded iddynt wrandaw ar un frawddeg o adroddiad y pwyll- gor fel vr ymddangosodd. yn y "Goleuad" am Ion awr 9fed, eleni "Y n gymaint a bod y Cyf- eisteddfod. yn cymeryd cwrs eithnadol. trwy fvned i'r eglwys cyn cyflwyno adroddiad i'r Cvfarfod Misol." vn bytrach n,-t darllen y pender- fyniad yn ffurfiol, gosododd' cadeirydd y pwyllgor (y Parch Hugh Jones D.D.), gynnwys y pen- derfyniad gerbron yr eglwys." Yn awr, pa fodd v o-allent gysoni hyn, os mai hwy oedd yn iawn ar'y cynt-af pan vn dyweyd nad oedd penderfyn- i d vn hod? Yna rhaid ei fod wedi ei wneyd ar I ol i'r holl helvnt yn eu tyb hwy ddarfod, ac 0 bwrpas ar gyfer y traethawd a adnabyddid fel "Adroddiad o weithrediadau y pwyllgor. Or ochr arall, os nad oeddynt yn euog o r ffieidd- waith o greu penderfyniad ar ol ei arfer. rhaid fod y Parch W 0. Jones yn dyweyd y gwir, a chan nad oedd modd i'r ddwyblaid fod yn dyweyd J T gwir, beth feddylid o'r pwyllgor? Ail-benod- I wyd v rhai hyn i chwilio i mewn i'r cyhuddiadau ddyid yn erbyn v Parch W. O. Jones a svlwer mai fel pwyllgor ymchwniadol y penod- wvd hwv v waith gyntaf a'r ail waith: ac nid oedd vn" deall fod gan y Cyfarfod Misol hawl i benodidim amgen. Ond rn fuan ceid eu bod mill ai heb ddeall natur eu gwaith, neu ynte yn ei anymwybyddu, oherwydd y golwg cyntaf a oeid arnynt ydoedd fel erlynwyr o'r naoll fan i'r Hall i chwilio am gyhuddiadau yn erbyn Mr Jones. Yna., yn y man, ceid eu bod wedi troi yn farnwvr—barnwyr o'u goeodiad eu hunam yn V svrvdd os nad, pwy a'u gwododd.. Nid oedA swvddi felly vn nghyfundrefn y Methodistiaid Calflnaidd (cfmeradwyruethi. Barnwyr-ac yr oedd yn rhaid'casglu oddiwrth bob peth a gymer- wedi giraeyd eu medd^ :fW ar v ddedfryd cyn dechren y prawf wc clywch). Yr oeddynt hwy yn yr y^wil^l blaenorol wedi penderfynu fod yn rhaid Mr Jones ymddiswyddo, a'r Cyfarfod Misol wedi codarnhau hyny ac wedi anfon cenadon i Chatham-street i ddyweyd nad oedd y Parch W. 0. Jones vn weinidog mwyach, a'r eglwys dro ar ol tro wedi gwrtbod yr ymddiswyddiad ac yn awr vn gwrthod dvfarniad y pwyllgor. Gan hvnv'vstvrid Yr eglwys yn ystyfnig ac afreolus, a" yr oadd yn rhaid ei chospi. a'r unig ffsrdd i wnevd hyny oedd cospi y Parch W. O. Jones. TVid Mr W. Evans, Anfield-road, fis cyn i r pwvll^or wahodd Mr Jones o u blaen, yn cymer- yd rhan mewn cyfarfod eithnadol o bwyllgor ri,nol v dref. ac nid yu « yn ond vn un o prif symudwyr i ff alw, i ddim llai nac Tbenderfynu i beidio talu i Mr Jones yn rhagor. fel gweinidog Cha-tdiam-street. gweithred deg a diragfara oedd P«th ^n_Zjifr (clvwch, clvwcli). Un arall or PJT » Edward Ellis, y nos Sul y rhoddwyd J penderfyniad nad oedd mewn bod gerbron eg- hvys Chatham-street pan ofynodd rhai o r brodyr am wvbodaeth bellach, a drodd arnynt gan ddvwevd fod vn debyg mai rhai yn awyddus am ey fod vn flaenoriaid eu hunain oeddynt, a phan r-affent y swvdd hono byddent yn eithaf distaw a tli aw el.' Yr* un noson 'roedd v Parch Jonn Wil- liams Princes-road, un fynyd yn dyweyd pe buasai Mr Jones yn ymddiswyddo y buasai yn gadael heb flotyn ar ei gymeriad, ond y fynyd wedi hynv. pan welai nas gallai gwr mor fawr hyd vn nod ag ef (chwert-hin). berswadio yr eg- lwys" i bwrpas. troes a dywedodd y byddai yr eolwvs a Mr Jones yn edifarhau. Yr un nos- gwelodd Dr Jones yn d-da roddi cvnnwys V penderfyniad yn unig i'r eghvvs. Paham ei oynnwys vn unig. »s nad er camarwam yr eg- h"'vs a clirvrio dvlanwad unochrog? Ln a.rall ar y pwvllgor y Parch Owen Owens, Anfield "(liwtiada-u)—dvfod un no-on i Chatham-street "ar ei gvfrifoldeb ei hun" i ga.dw seiat, ond vn lie hyny yn tori y cyfarfod i fvnv yn mhen. pum' mynyd ar cl y gwasanaeth agoriadol yn Iiytrach na, gadael i un o flaenoriaid neu aelodau yr eglwys drin mater ag oedd yn dwyn cysylltiad arbenig a'r eglwys. Un arall enwaf ,sef y Parch William Jones, David-street. Gwyddai pawb ar y daith anturiaethus hono i Flaenau Ffestiniog (chwerthin)). Meddylier am un o Famwyr y Brenhin yn myned oamgylch y wlad pan yn cynnal y brawdlysoedd i gasglu tystiolaethau. Gwaeth hyd yn nod na hyny—i chwilio am gy- huddiadau. Ond wele un o weision y Duw Gor- uchaf yn gwneyd peth mor ddianrhydeddus a rhagfarnllyd. Yn adroddiad y pwyllgor ceid brawddegau fel y canlyn :-Yn y nawfed cyfar- fod, Mehiefin 28ain, 1900, am 2.30, yr oedd Mr W. 0. Jones yn bresennol. Dar- llenwyd iddo ar ei ben ei hun yr hyn a ddy- wedwyd gan Mri William Williams, W. Jones, J. W. Jones, E. Pugh, J. J. Bebb, Humphrey Lloyd, a Thomas Davies. Cafwyd mantais i gymeryd nodiadau o'r hyn ddarllenid," &e. Onid argraph roddai y brawddegau ar lawer o'u darllenwyr oedd fod yr oil yn tystiolaethu yn erbyn y Pareh W. 0. Jones, pan mewn gwir- ionedd fod tri ohonynt yn tystiolaethu yn ffafriol iddo? (clywch, clywch). 'Roedd gwaith y pwyllgor hwn drwyddo draw yn bentwr o anghysonderau. Pwy a'u gosododd yn farnwyr, roddodd iddynt hawl i dori cysyiltiad gweinidog ac eglwys cyn bod un cyhuddiad wedi ei brofi nac un rheswm digonol arall wedi ei roddi, ddy- wedodd fod ganddynt hawl i wrthod ysgrifenydd llaw-fer, heb ymgynghori ohonynt a neb? Yn mha le v dysga-sant mai y ffordd i brofi dyn yn euog oedd gwrandaw ar un ochr yn unig, gwrthod yr hyn sydd deg a chvfiawn i'r cyhudd- edig. ac oherwydd nad oedd yntau yn foddlon myned yn mlaen hebddynt, yna dyfod i'r pen- derfyniad ei fod yn euog? Os penderfynasant yn eu ffordci eu hunain ei fod yn euog, pwy roddodd hawl iddynt benderfynu ar y ddedfryd? GaJIesid disgwyl y buasont yn gadael hyn beth bynag i'r llys a'u penododd, sef y Cyfarfod Misol, neu, yn wir, i'r Gymdeithasfa. Pwy roddodd hawl" iddynt gyhoeddi eu hadroddiad. Trosglwyddasent y mater i'r Gymdeithasfa, meddent". A gawsent ganiatad y Grvmdeithasfa i gyhoeddi eu traethawd? Gwyddai pawb na chawsant. Paham, ynte, ar yr un tir y gwrth- odent roddi y tystiolaethau"? Pwy roddodd hawl iddynt gadw y tystiolaethau yn eu dwylaw eu hunain. ar ol trosglwyddo y mater i'r Cyfarfod Misol a'r Cyfarfod Misol i'r Gymdeith- asfa? Cwynent yr erlidicl hwynt, gruddfanent, gan alw eu hunain yn ferthyron. Boed iddynt gyhoeddi y tvstiola'ethau, ac yna, os dangosai y rhai hyny yr erlidiwyd hwy ar gam, troent mewn eiliad o fod yn ferthyron i fod yn arwyr. Ymosodir arno ef am ddyweyd eu bod yn llwfr. Os nad oeddynt. paham y gwrthodent roddi yr hyn oedd foesol deg a chyfiawn i bob cyhudd- edig? Ai rhesymol iddynt ddisgwyl i gynnull- iad parchus a dealledig fel hwnw, dyweder, a'r wlad, gredu mai rheolau neu arfer ion y cyfundeb oedd y rhesymau dros; beidio rhoddi y tystiol- aethau tra. y buasai eu cyhoeddi neu eu rhoddi yn llaw y Parch W. 0. Jones yn clirio y pwyll- gor hyd yr eithaf, yn gostegu pob cysgod o 1 gynhwrf, yn tawelu pob rhith o ymrafael, ac yn d'diwerld terfynol ac arswydus ar Mr Jones a'i holl bleidwyr? Ni chlywodd neb naill ai o'r pwyllgor nag o'r t-ualla-n iddo yn meiddio dy- weyd nad oedd yn beth teg. Yr oil a ddywedid oedd, nas gellid eu rhoddi oherwydd arferion v cyfundeb neu rhyw ysprydion ereill o esgusod- ion. Nid oedd gan hyd yn nod Gyfundeb y Methodistiaid hawl i weithredu wrth un peth oedd groes ac oecla yn lluaaias tegwcn a cnyi- iawnder (clywch. clywch). Nid-ydyw y "privi- lege" y sonid cymaint am dano yn ddigon i rwystro hyn. Nid dadleu am drugaredd i'r Parch W. 0. Jones yr oedd ef, ond dadleu o blaid e,wyd-dor gwvddor o ryddid a chyfiawn- der (dywch, clywch). Dadleu dros enw da i'r cyfundeb. Ofnai a chredai nas gallai cyfundeb cryf a chyfoethog y Methodistiaid Calfinaidd fyw tra y llochesai yn ei fynwes ddirgel gelloedd, a llysoedd y rhai a dywyllid gan gysgod pagan- iaeth, di-dduwiaeth, gorthrwm, a Phabvddiaeth y canol-oesoedd, i'r rhai y cesglid megis i ogof maes Macpelah yr hyn nas gellid ei adael, ac nad oedd yn weddus iddo fod yn ngwydd a. chftrbron y bobl. Gallesid dadleu rhywbeth yn debyg i hyn: Ai tebyg y buasai i ddyn yn ei bwyll, ac yn meddu rhvw gymaint o synwyr cyffredin—edrychai Mr Jones fel pe yn meddu rhyw gymaint o'r naill a'r llall—ac yntau yn euog, yn gofyn, yn crefu, yn dadleu, am y cyhuddiadau a'r tvstiolaethau-y tystiolaethau ,echry-d-y rhai pe nas gallai eu gwrthbrofi, fyddai raid iddynt fod iddo yn arswydus o ddam- niol, yn Uosgi hyd at waelodion ei enaid. Ai tebyg y buasai yn gofyn am ysgrifenydd llaw-fer i roddi ar bapyr i gadw ar gof beth.au y butusid disgwyl ei weled yn eilio oddiwrthynt mewn dychryn, megis oddiwrth seirph gwenwynllyd, ae yn hytrach na dymuno cael moddion i'w cadw yn edrych o'i amgylch i rywIe, am ryw ffordd i'w claddu mewn ebargofiant yn dragywyddol oddiwrtho ei hun a phawb arall? Dylasai y tystiolaethau hyn fod wedi eu rhoddi i Mr Jones chwe' mis yn ol, a pho hwyaf y cedwid! hwy oddiwrtho mwyaf camwri y pwyllgor a Chyfarfod Misol Lerpwl. Ond os nad oedd yn werth gan y Cyfarfod Misol a'r Gym de ith asfa, wneyd yr hyn a ofynai Mr Jones er cyfiawnder ag ef, yr oeddynt eilwaith yn hawlio ganddynt y "tystiolaethau" a "phrawf agored" fel dynion am mai dynion oeddynt, fel Cristionogion a phroffeswyr crefydd, ac fel aelodau o Gyfundeb y Methodistiaid Calfinaidd. Dywedodd y Parch W. 0. Jones fod eisieu cryn dipyn o galon i siarad' gerbron y fath gyn- nulleidfa. o bob!. Diolchai iddyn/t o waelod ei ga-lon am y derbyniad roddwyd iddo ac yr oedd yn amlw,g fod y cyfarfod; yn berwi drwyddo gan gydymdeimlad a. charedigrwydd, U-c yr oedd liyny yn Ilawenydd digymysg iddo ef. A oedd- vrut wedi anghofio fed wyth o ddynion mwyaf blaenilaw y Methodistiaid wedi ei brofi ef yn euog o bechodau echryslawn-rhy waradwyddus i'w hadrodd mewn lie fel hwnw? Yn ol yr hyn a ddywedent hwy, dylent ei drin1 mewn ffordd -w-,th,anol iavv-n yn lie cvrchu i'w wrando, dylent. ga.dw draw oddiwrtho M dyn a'r gwa-hanglwyf arno. Dyna ffordd yr oedd gweinidogion a dia- coniaid Lerpwl yn gwneyd ("Cywilydd"). Dy- wedent mai gwehilion yr eglwysi ae ysgarthion cymdeithas oedd yn mvned ar ei ol. Dyn-a beth v galwent hwy y gynnulleidfa barchus vma. Nid oedd ganddo ef. fodd bynag, gywilvdd o'i gyfeillion (clywch, clywch, a llais, "Na ninnau gywilydd oho-noch chwithau"'). Gwelai fod vn eu plith wvnebau cyfeiJIgar iddo ef o Ibob rhan o O^ledd Cymru—wedi gadael eu siopau a'u hi arch- nad a'u swyddfeydd er dyfod i gydymdeimlo ag ef, fel yr toedd yn amlwg nad oedd. holl genedl y Cymrv wedi llwvr anobeithio am dano. Nid oeddynt hwy, fodd bynag, yn sicr fod pwyllgor Lerpwl vn anffaeledig, ac nid oeddynt am dder- bvn eu dvfarniad heb glywed yr achos a r tyst- iolaethau" Gofynent am ragor o oleu ar v mater, ac yr oeddynt, :fe dvbiai. am wneyd eu goreu i gael cyfiawnder iddo (clywch, clywch). Niwydlent hwv a oedd efe yn euog ai peidio. Credai rhai pobl a'i hadnabuent ef oreu nad oedd efe yn euog. ac yr oedd un yn v cyfarfod, a hwnw oedd efe ei hun, a wyddai nad oedd yn euog (cymeradwyaeth uchel a pbarhaus). Am chwareu teg yn unig yr oedd efe yn dyheu. Gof- vnai am y tystiolaethau, ac am bwyllgor agored. ac nid oedd yn credu v dywedai yr un dyn ei fod yn afresvmol pan y ceisiai i'r lleni gael eu chwalu oddiar v mater. Credai, gan 'hyny, yr anfo-nent lais nnedig a. -fyddai yn debyg oadsam vn nghlustiau Lerpwl am wvthnosau i ddyfod vn gialw arnynt i ddwyn y cvfan i r golwg, fel v Gallai v byd wybod beth oedd yn bod. Dywed- <ii y pwyllgor ci fod yn 6Tiog", nis ofyn iddvnt hwv dderbyn ei air ef yn erbyn gair wvth o ddvnion ond gallai ofyn iddynt ohirio eu barn hyd nes v caent bwyllgor agored. Buont hwy am saith wythnos yn chwilio am dystiol- aetWu vn ei erbvn, ac vn gwrandaw am bob y»tori yn ei gvlch, heb ddyweyd vr un gair I wrtho ef, na gofyn iddo ddyfod i wrando beth oedd v cwynion. A cheisiwyd ganddo mewn dwy noeon ddadbrofi v cyhuddiadau a ddygid yn ei erbyn. Darllenasant v cyhuddiadau iddo, ac ni roddasant iddo un cyfle i'w hateb; a phart ofynodd am gael ysgrifenydd llawfer, gwrthod- asant fyned yn mhellaoh. Erbyn heddyw, yr oedd Uywydd ao ysgrifenydd v pwyllgor yn cyf- addef nad oeddynt hwy wedi dwyn cymaint ag un cyhuddiad echryslawn yn ei erbyn. Er hvnv, dywedwvd v-n y Cyfarfod MisoMod yna ,gyhudd- iadau gwartbus. ac vr oeddynt hwy yno, ac yn gwrandaw ar hyn. ac ni ynganasant air. Onid oedd hyn yn ymddygiad annheilwg o ddynion anrhvdeddus, heb son am weinidogion a swydd- ogion eglwys Orist (cymeradwyaeth). Gwvddai efe fod hyn vn cvmervd lie, ac nis galloi fvth anghofio y Cyfarfod Misol llwnw, pan y diar- ddelwydi ef. Yr oedd yn anhawdd iawn iddo weithio cvnt. er hynv ceisiai bregethu bob Sul. ac Yr oedd pethau yn yinddangos yn bur dywyll yr "wvthnosau dilvnol. Gadawvd ef gan vr oil W o'i hen gyfeillion. Troent eu penau, -a chroes- eni yr vstrvd, pan gyfarfyddent ag ef ar yr heol, ac"nid"oedd yn rhyf-eddu. Yr oedd hvd vn nod aelodau ei deulu yn ei amheu. Bydded i Dduw eu cadw oil rhag myned drwy v f;1tb hrof- iad, a dvlent gofio ei fod ef yn gWTbod -(0-n vr Ml gyhuddiadau vn gelwvddog. Ni wvddai pa, un a allai efe eu profi yn gelwyddog vn y byd vma. ond caffai hyd yn nod y pryd hwnw ryw- faint o ddedwvddwch wrth gofio'r 'hen emyn "0 fryni-au Caersalem." Yr oedd yn dechreu newid ei feddwl erbyn hyn. Bu am rai wythnosau beb ond ychydig iawn o gyfeillion. Yr oedd gweinidogion a diaconiaid J Lerpwl i gyd ond pump wedi troi eu ceintbu a.rno ("C ywil'y-dd"). Er mis (iorphenaf, ni ddaeth o-nd pump s edrych am dano, a thrinid ef fel ethnig a phublican. Hyd yn nod pe byddai yr ho41 gyhuddiadau yn wir, onid eu lie hwynt oedd ceisio rhoi help llaw i'w godi? (cymeradwy- aeth). Bu yn cydweithio a hwynt am saith- I mlynedd. Ond gadawsa-nt ef i gyd. Arosodd 1 ychydig gyfeillion yn bur, fodd bvaia, ac nis gallai lai na son am un ohonynt, er ei fod yn y cyfarfod, sef Mr G. C. Rees (cymeradwyaeth uchel). Cyfreithiwr oedd, ac yn ystod v chwe' mis diiwed'daf, nid oedd wedi spario amser -na gwaith i ddwyn y mater i fyny. Daeth o Lun- dain i'r cyfarfod hwnw, ac yr oedd o'r dechreu: wedi dyweyd na chymerai yr un geiniog o clal am yr hyn a wnaii (cymeradwyaeth). Teimlai yn ddjolchgar iddo ef. ac i amryw o gyfeillion ereill, a chredai fod ganddo erbyn heddyw fwy o gyf- eillion nag a fu ganddo erioed. Yr oedd ywawr yn tori, a'r cyhoedd yn cymeryd y mater i fyny, a rhyw ddydd, efallai, enillent. Gofynai am ddwy gymwynas. Gofynai am ei hawliau. Gof- ynent hwy iddo ef paham nad ymddiriedai yn y Sassiwn. Pe byddai ganddo obait-h y caffai ei ha-wliau, efallai y gwna-i; ond yn ol yr arwydd- ion a ddangoswyd gan y bobl hyny a reolent y Sassiwn, nid oedd obaith. 'Pe dangosid gobaith o'r fath iddo-, yr oedd yn barod i wneyd ei oreu i attal y cynhwrf ag y dywedid ei fod yn rhwygo'r cyfundeb. Os eedd He i ofni y rhwyg- id, ycvfundeb, y cyfan allai efe ddyweyd oedd ei fod yn rhyfeddu fod hyny yn bosibl. Y dyn oedd ger eu "bron oedd y dyn a gondemniwyd gan 'Gyfarfod Misol Lerpwl fel yn annheilwng o fod yn a-elod o gymdeithas barchus. a dyma y dyn, meddent hwy, oedd yn myn'd i ladrata hanner y cyfundeb oddiarnynt (chweirthin). Yr hyn a ofynai oedd dau beth vcvhuddiadan a'r tystiolaethau yn ysgrifenedig yn ei er- byn. Yr oedd wedi gofyn am dan- ynt am chwe' mis, a. thra y gallai y sgrifenu a, siarad Cvmraeg, byddai iddo barhau i ofyn am d'anynt. Y r oedd wedi begio a chrefu am danynt. A glywsant hwv erioed o'r blaen am ddyn yn crefu am gyhuddiadau yn ei erbyn. Os gallent ddwyn ond un ffaith-profi un pechod echryslawn yn ei erbyn, dyna ddiwedd arno, ac eto gwelloedd ganddynt fod yr eglwysi yn c-aei eu rhwygo na goslod y tystioiaet-hau gerbron. (Llais r "Nid oes ganddynt dystiolaethau"). Nid oedd wedi clywed neb yn ceisio amddiffyn y Cyfarfod Misol am wrthod eu rboi, ac nid oedd dim ond anfoddogrwydd o'u tu hwynt yn eu rhwystro. Rhaid oedd iddo ef eu cael. a chred- ai fwy, y gallai argyhiceddi pobl o un o ddau beth. Rhaid i'r bobl gredu erbyn hyn. nad cedd cyhuddiadau yn bod yn wertli eu dangos neu (chwerthin). Os na, ddygai y pwyligor gyhudd- iadau digon cryf i'w brofi yn euog. yna, delid hwynt yn gyfrifol ann gamwaith. Yr oedd efe am gael pwyllgor ago-red y tro nesaf, ac nid un cvfrinachol. Darfvdded am byth am gyfrinach mewn achosion fel hwn (clywch, clywch). Rhaid oedd erbyllby-ii, cael pwyllgor adored, er mwyn y pwyllgor ei hun. Pa fodd y gellid cu cyfiawnhau oni cheid pwyllgo.r ."gored, Gof- ynent paham nad ymddiriedai yn v, Gymideithasfa. Dyna oedd ei bechod mawr. Wei. Vr oedd efe wedi cael profiad pur_ciiwerw vn dd'iweddar, ac efallai yr esgusiodai v werin ef os gwrthodai losgi ei fvsedd yr ail waith (cvmeradwvaeth uchel). Paham yr oeddynt hwy yn eistedd mewn congl o'r golwg. os oedd ganddynt un- rhyw barch iddynt eu hunain ac i'w hanrhydedd ? Drwedai rhai pobl ei fod ef vn ceisio os^oi v cyfan. Nis gallai efe weled pa fodd y gwnai hyny. Yr oedd wedi ceisio eu cael i lys gwlad- ol, ond gwrthodasant. A oedd arno ef ofn lIys gwladol? Yr oedd yn awr wedi ceisio am. chwe' c mis am y profion? A oedd hyny yn a rwrdd ei fod, yn osgoi? Ond. yr oeddynt hwy yn gwrth- od. Gofynai drachefn iddynt osod y tystiolaeth- au gerbron llys cvhoeddus, ac am dreial cv- hoeddus mewn llys agored, ond eto, ni wnaent. hynr, ac efe ysvwaeth, oedd' yn o^goi « hyd (chwerthin). Dvwedai Thai pobl fod arno ofn apelio, ond fel mater o ffaith, yr oedd efe wedi gofyn i Mr Rees dvnu allan, apel ar ei ran, ac yr oedd hwnw yn KS-od i'w anfon i'r Gymdeith- asfa. ond cofier ei fod' yn apelio ar yr ammod fod iddo gael y tystiolaethau yn ysgrifened,io\ ac fod y treial i fod) yn un agored. Ceisiai rhai pobl ysgoi hyn, ond dyma yr unig ffordd y gallai efe amddiff" ei htm. Yr oedd! rhai o;r gweinidogion, ar hyd a. llod v wlad a-r u: teithiau yn parhau i bardlduo ei gymeriad (cywHydd). Ad- roddient yr ystoriau mwyaf gwarthus" am dano T rhaid' eu bod hwy eu hunain yn gwvbod oedd- ynt yn gelwyddau noetliion. Dydd Mercher ciiweddaf, bygythiasant ddysgyblu pawb oedd am e: aimddSffyn ef (chwerthin) yr oedd teimladan yn cryfhau, ac yr oedd y gweinidogion vn ofni y cymerai fFrwydriadl I e, r ffordd oedd" ga.nddvnt hwy i ysgoi ffrwydriad oedd drwy eistedd a'r y safety valve chwerthin). Rhaid oedd i'r werin beidio pasio penderfyni^dP, na son am enw. na deisebu dros., na gwneyd unrhyw beth yn ffafr W. O Jones o hyn allan. Y noson cvnt, der- bvni-odd lythyr oddiwrth un a alwai ei hun yn "Tom Jones. Lerpwl,"1 yn b.vgwth os olai efe i Gaemarfon i derfysgn v byddai cyfaill iddo ef "Tom Jones" yn sicr o ddyweyd rlivwBeth wrth y pwyllgor (cywilydd). Pe gwrandawsai ar lvthyr fod vna. buasaï yn bur sicr o fod." yn sal y diwrnod hwtnv. yn lIe bod yn y cyfarfod yn XghaernaTfon, rhag i'r dyn f.vrrd "a'r dystiolaeth yn ei erbyn i'r pwyllgor ei fod "yn feddw (chwerthin). Pwy bynag a ysgrifenodd'y llythyr yr oedd efe yn ei herif) i ddyweyd ei fod wedi b&d vn feddw neu o dan, ddvlanwad diod (cym- eradwyaeth). Yr oedli vn benderfvnol o fyned yn mlaen, a. chredaii Dad oedd y fuddugoli'aetli yn mhell. A wnaent hwy yn y cyfarfod 1'1cfyP tu cefn iddo ("G'wnawn"). Nid oed-1 0 un defn- vdd i Sasiwn na. neb arall ofyn iddoàdYfml ger- bron pwvllgor cudd eto. Yr oedd yn rhaid iddo gael y tystiolaethau a hreia! cyhc-eddus. Bydd- ed iddynt vn hoi ltd barod i" fyned gerbron y I'wyllgor ymchwiiliador (cymera-iwyaelh uchel) Yna siaradodd Mr T. C." Rees (cyfreithiwr Mr Jones). Dywedodd fod Mr Jones vn barod i apelio, ond gosodai i lawr bedwar o delerau, tegwch y rhai y byddai iddynt oil ei gvdnabod. Y rbai hyny oedd (1) Copi o'r tystiolaethau ddyg- wyd yn ei erbyn ar y cyntaf gan y pwyllgor. (2) Caniatad i ysgrifenydd llawfer fod vn bre- sennol er ysgrifenu yr oil o'r tystiolaethau i lawr. (3) Fod i Mr Jones gael dau neu dri o'i gyfeillion i fod yn bresennol gyd ag ef, ac yn olif, nad oedd dim i gael ei ddyweyd yn nglvn a'r achos gan v barnwyr na'r pwyllgor. ond Y: ndiresennoldeb Mr Jones yn unig. Yr oedd Mr Jones a'i bwyllgor yn barod i fyned ar eu llw na byddai i weithrediadau cyfreithiol gael eu cymeryd yn erbyn unrhyw dyst, boed ei dystiol- aeth mor enllibus ag a fyddai yn bosibl iddo fod yn erbyn Mr Jones yn yr ymchwiliad. Anturiai hysbysu v byddai i apel ar y t-elerau yna fod yn llaw yr awdurdodau cyfundebol erbvn dydd bu nesaf (cymeradwyaeth). Gofynai i'r cyfarfod gefnogi yr apel trwy gymeryd gofnl, pan ddeuai v mater o flaen y gymdeithas chwarterol ar fod i'r ceisiadau rhesymol a nodwyd gael eu eaniatau. Pasiwyd y penderfyniad yn unfryd. Dywedodd Mr E. R. Davies (Pwllheli) mai un cwestiwn mawr a ddylid ei benderfynu ydoedd a oedd y cyfundeb i fod yn un offeiriadol ynte gwerinol? (cymeradwyaeth). Yr oedd y cyf- undeb wedi ei ffurfio oherwydd fod y dynion a'i ffi.rfiasant yn credu fod offeiriadaet-h Eglwvs Loegr yn ysu bywyd y wlad, ac eto wele yn yr achos hwn yr un agweddau yn dyfod i'r golwg. 0 berthynas i'r achos dan sylw nid-y cwestiwn oedd a fyddai i'r Gymdeithasfa basio pender- fyniad i gyfarfod ag èr. ond yn hytrach a fyddai I a i'r Gymdeithasfa wneyd i ffwrdd a'r posiblrwydd i ddim o'r fath gymeryd lie eto. Yr oedd ef yn digwydld bod yn swyddog yn perthyn i'r cyfun- deb, ond gwell fuasai ganddo droi ei jefn ar y cyfuhdeb ra gweled barn gwerin y cyfundeb yr cael ei sathru dan draed. Yr oeddynt yn siarad am ryddid crefyddol yn y wlad ac am y dinystr oedd yn dyfod ar Fglwvs Loegr ac Edwn Rhufam oherwydd defodaeth ;*a'r cwestiwn a ddy- munai ofyn ydoedd a oeddynt yn mvned i gan- iatau i'r defodaeth hwn mewn ffurf arall ddvfou i mewn i Ymneillduaeth Cymru? (Lleisiau, "Nac ydym") A oeddynt yn myned i ganiatau i ffnrfiau ysu nerth Ymneillduaeth Cvmrn ? ("Xac ydym"). Wrth ymdrechu o blaid Mr Jones rhaid oedd iddynt gofio eu bod ar yr un pryd yn vmladd yn erbyn defodaeth ac offeiriadaeth yn Nghymru (clywch, clywch). Yr oeddynt hefyd wrth ymladd dros Mr Jones yn ymladd o blaid rhvdcid crefyddol yn ei agweddau pwysicaf ac eangaf (cymeradwyaeth). Dywedodd Mr R. 0. Williams (Lerpwl) mai nid dyma y tro cyntaf i feihion Ervri ddyfod v.1 mlaen o blaid cyfiawnder a rhyddid. a chredai eu bod yn hollol o blaid v penderfyniad a osod- wyd gerbron. 0 berthynas i'r yspryd offeirbd ol oedd wedi dyfod i mewn i'r cyfundeb, ymgais 'I ydoedd i fygu barn annibvnol yr eglwysi, yr hvn oedd hanfod Pabyddiaeth (cymeradwyaeth). Ar cynnygiad Mr Peter Williams (Waenfawr). a chefnogiad Mr W. 0. Jones, diolchwvd i'r i n Cadeirydd, a da-et-b y cyfarfod i derfyniad. Aeth nifer fawr ar y diwedd i ysgwyd Haw a Mr Jones.

Mae cen-adon Methodistiaid Cvmreig yn vi, India am droi'n ffermwyr. Yr ydvs eioses wedi cymeryd fferm yn Shillong. lie dvsgir y bobl wneyd caws ac ymenyn. Disgwvlir y Parchn Dr Oriffitha. John Jones drosodd i Gymru eleni.

RHYFEL Y TRANSVAAL. YMLADDFA GALED. CURO BYDDIN BOTHA. COLLI GWN YN SMAALDEEL. Edrydd Arglwydd Kitchener y cvmerwyd meddia.nt o Ermelo gan un o'r coloinau ddydd Mercher, a'r Boers yn cfianc i'r dwy rain ar of ychydig o wrth'vyynebiad. Dedfrydwyd un o'r cenadon heddweh i farwolaeth ga.n y Boeriaid, meddii. Ar foreu yr -an diwrnod ymosododd Botha ar wersydl Smith-Dorrien yn Both well, ortd gyr- wyd ef yn ol air ol y* ml add caled. Lbdrtwyd 24 o'r Prydeiniaiid., a chlwyfwyd 53. Croesodd De Weft y llinell i'r de o Jager.s- fontein Road i'r gorllewin, fjreu Sadwrn, ar ol anethu croesi yr afon i'r dwyra-iii o Bethulie. anethu croesi yr afon i'r dwyra-iii o Bethulie. Bu y colofnau o dan v Cymol Pilcher a Major ere-we yn ymladd a, nifer fawr o'r Boers yn Mynyddoood Tabuksberg, rhwng Bloemfontein a Smalldeel, ar y 31ain cyfisol. Ymosodwyd ar golofn Crewe ar y ddwy aden a'r tu ol. Collwyd un pem-pom. Yna unodd y golofn a'r Cadfrid- og Knox, a dychwelodd i Bloemfontein. Dryllibdd y Boers drenau ar linell Scandenton. Ddydd Mercher, taflwyd un tren eddia? V rheil- iau; ddydd Iau, dryiliwyd dwy ddydd Gwener, ,drylliwyd un; ond yn y He diweddaf, gyrwyd y dryllwyr i ffwrdd. Ymadawodd yr adran gyntaf o'r gwyr meirch am Ddeheudir Affrica ddydd Sadwrn o South- ampton, ar fwrcl-cl yr agerlomj "Scot."

CYNGRAIR DIRWESTOt MASNACH- WYR Y DEYRNAS. Cynnaliwyd cyfarfod cyntaf Cangen Gogledd Cymru, yn 34, Castle-square, Caiemarfon, ddydd Sadwrn, dan lywyddiaeth yr henafgwr parchns Mr W. P. Williams, Penycerrig, Twthill. Y mae Mr Williams yn agos i 89 mlwydd oed, ac wedi bod yn ddirwestwr er's 64 mlynedd, ac wedi dwyn ei fasnach yn mlaen fel dirwestwr ar hyd, ei oes. Yr oedd yn anrhydedd i'r gymdeithas ei' gael i lywyddu ei chyfarfod cyntaf. Yn mysg ereill yr oedd yn bresennol Mri W. Griffith, Maengwyn; O. Jones, J. Paull, D. E. Davies, W. Jones, R. Jeffreys, &e. Darllenwyd 1 amryw lythyrau oddiwrth bersonan na allent fod yu bresennol a rhai yn addaw pob cefnog- aeth i'r symudiad. Derbyniwyd telegrams yn ystod y cyfarfod oddiwrth foneddigion yn llon- gyfarch y gangen ar ei sefydliad. Dewiswyd y personau canlynol yn swyddogioa:—Llywydd, Mr D. Lloyd-George, A.S.; cadeirydd, Mr D. Thomas (J. Ryland & Co.); trysorydd, Mr John Rowlands (Lewis, Humphreys, and Co.); is- gadeirydd, Mr John Paull; ysgrifenydd anrhyd- eddus, Mr D. E. Davies (Mutual Life); ysgrif- enydd gweithredol, Mr R. Jeffreys; cynnrych- j iolwyr i gyfarfodydd cyffredinol y gymdeithas, Mri Thomas, Bryngwyn, a Mr Panll; ar y pwyllgor gweithredol, &c., Mri T. M. Owen, Pordtinorwig W. R. Griffith, Criccieth E. R. Davies, Pwllheli; E. William8 Bangor: D. Evans, Rhyl, W. Jones, &c. Dewiswyd y pwyll- gor cyffredinol o wahanol drefydd Gogledd Cymru. Da genym weled y gangen hon o un o gymdeithasau dirwestol rhagoraf7 y deyrnas yn cychwyn mor ragorol. Deallwn> fod nifer dda o fasnachwyr a theithwyr masnaohol ereill wedi ymuno.

GENI, PRIODI, A MARW. Y pria am gyhoeddt Genedigaethau, Priodaaan, i a Marwolaethau yn y golofn hon ydyw la yr un (blaendal) neo Sn So ar goel. GENEDIGAETHAU. DA VIES-Ionawr 26, yn Dwyryd Stores,. Deganwy, priod Mr Richard Davies ar ferch. EV ANS-Ionawr 25, yn 34, Orme-road, Friara, Bangor, priod Mr J. H. Evans, ar fab- ovntafanedig. HUGHES—Ionawr 29, priod Mr R. E. Hughes, Llwynonn, Dinorwic-etreet, Caernarfon, ar fab. JONES-Ionawr 20. yn Fron Dirion, Nebo, Llanllyfni, priod Mr Owen Ellia Jones, ar fereh.- PARRY-Tonawr 30. priod Mr R. H. PaDry, 12, Segontium-terrace, Caernarfon, ar fab. PRIODASAU. GRIFFITH -WILLI LXMS -lonawr 28, yn swyddfa'r oofreetrydd, Caernarfon, yn mbresennoldeb y cotrestryeld, Mr David Griffith, Caeathraw, a Miss Mary Jane Will- iams, LUnfair Arms, Groeslon. HUGHES—HUGHES—Ionawr 28, yn swydd- fa'r cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr Daniel Thomas. Mr Ellis W. Hughes, Felingerrig terrace, Llanllyfni, a Misa Eliza A. Hughes, Hvfrydle road, Talyearn. JONES—WILKES—Ionawr 33* yn Eglwys y Plwyf, Llangollen, gan y Parch E. Roberts, Mr David Jones, Green-lane a Mrs Wilkes, Berwyn-y ddau o Langollen. JONES-OWEN-Ionawr 26, yn Nghapel Sion, Gore street, Manchester, gan v Parch R. Morgan, Mr W. G. Jones, mab hynaf y di- weddar Mr George Fonlkes Jones, Llanfairtal- haiarn, a Miss Laura Owen. merch hynaf y diwecldar Mr John Owen, Cwmyglo Eben. ezer. JONES—JONES—Ionawr 30, yn Nghapel v Armenia (M.O.), Caergybi. gan y Parch T. Williams, gweinidog, yn cael ei gynnorthwyo gan y Parch H. Barrow Williams, Llandudno, Mr Daniel J. Jones mab Mr Thomas Jones, builder and contractor. Todso Villa, Llan- dudno. a Miss Agnes E. W. Jones, merch Mr W. J. Jones, Fair View a Forge Hill, Caergybi. ROBERTS — ROBERTS Ionawr 30, yn Nghapel M.C., Waen, Bodffari, gan y Parch E. Wynne Roberts, Mr John Roberts, ail fab i Mr a Mrs E. Roberts, Gronaat Honsa, Vale-street, Dinbych, a Miss Emilie A. Roberts, unig ferch i Mr a Mrs Thomas Roberts, L'eweni Hill, Dinbych. MARWOLAKTHAU. JONES—Chwefror 9, yn Is-helan, Caernarfon, Mrs Jane Jones, gweddw y diweddar Mr John Jones. Clecldir yn br ifat yn Hen Eglwya Llanfaglan dvdd Meroher nesaf. OWEN-Chwefror 8 yn 73 mlwydd oed, yn Penvparc, Rhostryfan, Mr Daniel Owen. Cleddir dydd Ian. OWEN-Ionswr 31. yn Nhy Capel, Bryngwyn, Llanrug, yn 56 mlwydd oed, Jane anwyl briod Thomas Owens. ROBERTS—Chwefror 4, yn Ngwreosam, yn 59 mlwydd oed, Hugh, mab ienengaf y diweddar John Roberts, rooper, Caernarfon, a mab- yn-nghyfraith i'r diweddar Barch D. Ro- berts, D.D. THOMAS—Chwefror 4, Jane, priod Mr John Thomas, Cilfodan, Llandwrog Uchaf, a march i'r diweddar Mr William Jones, Tyddyn Perthi. WILLIAMS-Jonawr 14, yn 48 mlwydd oed, Mary Ellen Williams, ønwyl briod Mr Owen T. Williams, Bryn'refail, Arfon. ER COF Am John Griffith, Portreuddyn, Prenteg, Tre- madcg, Ehedodd blwyddvn erbyn hyn Er pan aeth nhad i dir y glyn; Mor anwyl oedd Rhof ar ei feda, Er Cof," y blodan tlysa'u gwedd. Ei Ferch.— Er serchog goffadwrlaeth am Mr Owen JKrasmns Williams (gynt o Bryndn, Clwtybont), 29, Marcus-street Caernarfon, yr hwn a fu farw Chwefror 12fed, 1900.-A. W. ag E. P.

MONUMENTS. LARGE stock BKFOBJfi BUYING OALL AT HUGH JONES, MARBLE WORKS, CARNARVON All kindsi of Rustic and Plain OroBBes on hnnd. Competition is the life of trade, and adver- tising is the motive power that keepa it going. BAUAF A GWANWYH. EU PERYGLON A'U HANETWYLBERAU Y FEDDYGINIAETH OREU RHAGDDYNT YW BITTERS GWILYM EVANS. Yn ystcd misoedd oer a llaith y tymhor bwn o'r frwyddyn dioddefa llawer gan yr Anwydwst, Bronchitis Ie amryw ANHWYLDERAU GAUAFOL ereill, ond tyaiia lluaws1 yn y wlad hon a. gwledydd ereill y gellir cael ymwared llwyr oddiwrthynt, neu os goleSr mewn pryd ew hosgoi yn holloll trwy ddefaydd priodol o QUININE BITTERS GWILYM EVANS. A cbyduebydd pawb sydd wedi rhoddi proiwf" te g arng mai dyina FEDDYGINIAETH OKEU'R OES. at bob anhwyldeb gauafbl, ac yn arbenig afr holl anhwyiderau y CyMa. < Mt "■anraolir gan filoedd a wellhawyd o amryw (Nefydau pan oedd OB ME DD Y GINIA ETH ARALL YN METHU. —— Os cymerir defnydd prydlon o'r Qninine Bitters, cydnabyddir gan filoedd nad. oes iim cyffelyb i BITTERS GWILYM EVANS attal ymosodiadau aflechyd; ac adfer nerth ac yni yai sydd yn dihoeDi mewn gwendid ar ol unrhyw afiechyd neu dwymyn Bitters Gwilym Evans. v Eitters Gfwilym Evans. Bitters Gwilym Evans. Bitters Gwilym Evans. MEDDYEHNIAETH BUR, SICR, DDYOGEL, LWYDDIANNUS} AO EFFEITHIOL YDYW Bitters- Gwilym Evans; Bitters Gwilym Evans. Bitters Swilym Evans. Bitters, Gwilym Evans. TYSTIOLAETBEAU. Elmsgrove, Queen's- Ferry.. Mawrth 20fed, 1897. Foneddigion,,— Cefai& Bitters Gwilya Evans ynJFeddyginiaeth ragoroL Swnaeth les mawr i mi. Dioddefwn Beswch trwra a, DifEyg archwaeth. Blinid fi hefyd gan wen- did mawr, yn cael ei achosi, yn ddiamh" r, ^an or-lafur ac astudie gormod. Pallodd fy •echyd, a goxfu i mi roddi gweithio i fyny, Annogwyd Ü i roddi prawf ar Bitters Gwilym Svans, ac yn fuan cefais ymwared oddiwrth 1 peawch poenus, a theimlwn fy hun yn 3ryfhau. Ecbyn hyn, yr wyf wedi ewb. adfer. Quinine Bitters yw y physig goren a gefais erioed. Nis gallaf lai na'i ganmawl. wrth bawb. „ WILLIAM GEORGE. BITT-ERS GWILYM EVANS. I Penzance, Ebrill 7fed, 1897. Foneddigion,-Yr wyt yn amgau yr at iar. gofynol am dair potelaid fawr o Quinine Bitters Gwilym Evans. Y maent wedi profit mor werthfawr, ac wedi gwneyd cymaiut o. lesi mi, fel y teimlaf na ddylwn fod our amser heb eu cadw wrth law. Yr eiddoch yn ffyddlawn, T. DAVY WHITE. BITTERS GWILYM EVANS. Blakehey Nook, near Oldham, Chwefror 24ain. Anwyl Syr,-Byddaf yn ddiolchgar os an fonweh i mi botelaid 48 6c o Qainine Bitters Gwilym Evans. Da genyf eioh hysbysa fo t y botelaid ddiweddaf gefais wedi gwneytt lies mawr i mi. Yr wyf wedi gwella mwy al cymeryd eich Bitters nag ydwyf er'n shwe' mis ar ol treio llawer c ddoctoriani yma, Yil swydd York, ac yn Liverpool. r wyf yn rhoddi y clod yn benaf i'ch Quiniii-5 Bitters chwi, a gallaf ddyweyd ei fod yn welt aa,'r un feddyginiaeth wyf wedi dreio erioed. —Yr eiddoch, &cM JAMES ROBERTS. BITTERS GWILYM EVAN S. OW RHYBUDD. Gocbelwch Dwyllwyr. Edrychwch fod cnw Gwilym Evans ar bob label, stamp, & •>hotel. n (iwerthir ef mewn poteli, 2s 9c a 4s 6e yr un blychau yn oynnwys tair potel 48 6c am 126 6o.-I'w gael yn mhob man, nen oibti- fonir twy yn rhad am y priBian ocu d yn ddyogel drwy J post, oddiwrwu y perchemogion:- QUININE BITTERS MANUFACTURING COMPANY LIMITED. LLANELLY, SOUTH WALES. Prif Oruchwyliwr yn America :-Mr R. n. WILLIAMS, Plymouth, Penn. Y29M Argraphwyd a CJhyhoedidwyd dro« y FereieMt | gn^AOTEL REES, yn Bwyddla r "Hm&T DYDD MAWRTH, CHWEFROR 12, 190L.