Yr Herald Cymraeg

Gynghor Trefol Pwllheli. DYDD MAWRTH.—Dr 0. Wynn Griffith <maer), yn y gadair.—Cydymdeimlwyd ar Teulu Brenhiiiol yn eu profedigaeth, a dymun- wyd llwvdd v Brenhin.-Bu cryn siarad ar na cidvlid a'rdm'na thalli biliau heb ymgynghomd a'r arolvgvdd a'r pwyllgor, ond bernid fod doe- partli o angenion trefol a man archebion y dyhd vmddiricd i'r arolygydd a'r gweithwyr tano yn Wtrach na cholli amser.-Yr oedd pwyUgor y ffvrdd yn cymhell cael gwasanaeth Charles Rowlands, am lp yr wythntoe i ofalu am y ftyrd,d.-Bu cryn ddadl ar hyn, a chynnygiwyd cwelliant yn erbyn, ond caed chwech tros gym- helliad y pwvllgor, a pedwar yn erbyn.—Dangos- wvd cvnlhm • lwTbr yn Ala-road.—Archwyd 1 r arolvgvdd wneyd amcangyfrif v draul.—Lym bellid'cael vn ychwanegel gerbyd eto ar y dram- ffordd at fisoedd yr haf, a pha-siwyd yn uno; hvny. ac i'r cynghor eto weithio y tram ei kinain. Caoo heiyd gan y clerc fanylion cyfrifon y driniffcrdd. Yr oeddis wedi talu mewn ta-eulion 66p, ac yr oedd yr enill yn 76p. Yn yr ariandv vn ffdr v cynghor ar gyfrif y dram- ffordd 214p.—Mr T. J. Williams a amheuai gryn- hodeb y cyfrifon.—Yn ngwvneb hyny dewiswyd pwyllgor i wneyd ymchwJrad, ac i ddwyn ad- roddiad.—Anfonai Dr S. W. Griffith gais am genad i roddi trap-door ger hen Ariandv Gog- ledd a Deheudir Cymru yn y dref.— Arweiniodd hvn j siarad maith. Gan fod y cynghor we 1 rhoddi ei gwyneb yn erbyn rhoddi y <TfrJT v dref, delid nid iawn caniatau. — Mr d. Hughes Cefais i roddi un heb i neb wrthwvnebu a p hah am v rhwystrir yn yr achos hwn r 1 as iwvd i'r pwyllgor iechydol i fyn d 1 1J«- i, —Cvflwvnai v clerc weithred am fenthyg 4200p am 3p 12s 6c v cant, i'w had-dalu mewn 60 mlvp/dd. Manvlodd ar y treulion ar h awl jar. liefvd am y benthyciadau blaenorol o 1600p a 2000p.—Deifcii vr hyn a ellid ei hawlio yn ol y radde* arferol 'yn 176p, ond trwy ymdrechion arbenff, llwyddodd i dynu y swm uchod i agos 80p, ond parod oedd ef i dderbyn am yr holl wasanoeth y swm o 21p, a phasiwyd hyn yn -unol.-Ar rrynnvgiad Mr W. Eifl Jones, a chefn- ogiad Mr T. j Williams, derbyniwyd ymddi- swvddiad vr Henadur D. Williams.—Cwynai v viaradwr cyntaf fod yr henadur pan yr ymwel- wVd ag ef gan ohebydd, yn cvhuddo yr allotment

committee o fyn'd i ddyled o 150p, tra yn cym- t eryd ei ddewis i fod yn od ar y cyfryw Vwyll- gor. Oni ddylasai wneyd ei oreu fel aelod ohono I i'w rwystro i fyn'd i ddyled a pheri iddo fod yn lhvydd gan y cafodd ddwy flynedd o amser fel aelod ohono ?—Gwnaeth yr olaf sylwadau grymus ar anghysondeb yr henadur i'r un perwyl. An- fonai Mr R. J. Dickinson ei ymddiswyddiad fel clerk of tlie works y Neuadd Drefol ne^'dd, gan ei fod wedi ei ddewis yn swyddog gan Gynghor Trefol er Rhydychen, a golygai wneyd trefn- iadau i barhau i gario ei waith yn xnlaen gyda chydsynitid. y cynghor.—Pasiwyd i'r mater fyn'd o dan ystyriaetii v pwyllgor adeiladn. Gwnaeth vr Henadur R. O. Jones rai sylwadau ar y cyfrifon, ond gan nad oedd yr oil o'r adroddiadau wedi ei gyrhaedd, nis gallai roddi yr oil o'r manvlion a fwriadai, ond awgrymai fod ar- wyddion yn y cyfrif oedd yn galw am sylw manwl, a bwriadai fyned i'r cwestiwn yn mliellach.

Llys Methdaiiadol Bangor. DYDD IAU.—>Gerbron Mr Glynne Jones, y coJEreetrydd. ACHOS 0 DDIXBYCH. — Aiholwyd David Williams, grocer. Vale-street, Dinbych, dros yr hwn yr yraddangosai Mr T. W. Griffith.-Dy- we-dodd v methdalwr ddarfod iddo ■: dcchr"u bus- nes wvth mlynedd yn ol wedi benthyca fÜp i-l ei fobryb. Methai a tihalu ei ffordd I- o'r dechreu, ac yr oedd yn gorfed benthyca niir svmiau vn ami gan ei gyfeillion a i berthynasau er cyfarfod a'i ofvnwyr. Achos ei fethdaliad oedd iddo fethu casglu 384p oedd yn ddyledi's iddo. Yr oedd wm ei ddyledion yn 709p, a'i werth yn 118p.—Gohiriwyd yr ymchwiliad. METHDALWR YN WAEL. Gohiriwyd achos William Evans Davies, Arosfa, Llandud- no, oherwydd fod y methdalwr yn Thy wael i ddod i'r llys. Dangcsai ei gyfrifen fod ei ddy- ledion yn 543p, ond honid f ocl ei eiddo yn werth 102p dros ben hyny. ACHOSION EREILL. —Cauwyd achosion Al- fred Jones, Plas Clough, Dinlbych, ffermwr; a Thomas Gray Owen, saer maen, Llangefni.

Llys Sirol Caernarfon. DYDD SADWRN. Gerbron J. Menzies, I Ysw.. ac ynaden ereill. I MEDDWDOD.—Cyhuddwyd Hugh Thomas. Groeslon, o fod yn feadw ac frwlu; yn Mheny- groes, ac o dori ffenestr tafarndv yno.—Dvwed- 1 dd ei fod vn euog, a dirwywyd ef i 5s a'r cost- au. CARIO PYLOR.—Cyhuddwyd Thomas. Ro- berts, Taleithin Uchaf, Llanllyfni, o gario pylor mewn cerbyd ago red drwy Beny.groes.—Dywed- odd yr heddgeidwaid fod yr arferiad yma yn j beryglus iawn, ao fod yn eithaf posibl i ffrwy- driad gymeryd lie, ond ni wyddai v diffynydd ei fod yn gwneyd yr hyn oedd allan o le.Syl- wodd Mr Is sard. Davies y dylai y rhai oedd yn hurio'r diffynydd ,fod yn gyfrifol am vr hyn a. wnai.—Archwyd idfdo dalu y costau. TRESMASU.—Cyhuddwyd John Owen, Oaig I Dina«; Owen Owens, Cwmyglo, a Richard Ro- berts. Mur Moeh, gan Charles Williams, Hen Dai, Waenfawr, o dresmasu ar dir dros yr hwn yr oedd gan Mr J. E. Greaves >hawl i saethu, "gvda'r amcan o ddal cwningod.—Erlynid gan Mr H. Lloyd Carter, a diffynid ganMr Richard I Roberts.—Rhoddwyd tystiolaeth gan William Williams, cipar yn ngwasanaeth Mr Greaves, ddarfod iddo weled v dynion un diwrnod yn chwilioam.wnin,( rod, ac fod ci gyda hwynt. Pan aet-h etfe atynt, cafodd wningen yn llagell Ro- berts, ond rhedodd v ddau arall ym-a-ith.-Dy- wedodd Mr Richard' Roberts fod y dynion yn syrthio ar eu bad, a'u bod wedi ceisio maddeu- ant gan Mr Greaves. Nid oedd v ddau Owen wedi bod gerbron o'r Maen, ac yr c-edd Roberts I wedi bod yn gweithio yn v De hyd yn ddi- weddar.—-Dirwywyd Roberts i bunt a'r costau, I a'r ddau arall i hanner coron a'r costau.

Pwyllgor Heddlu Sir Fflint. Bu cyfarfod arbenig yn Wyddgrug, dydd Llun, er ystyried y pwnc o lenwi y swydd aethai yn wag tnvy farwolaeth Mr T. T. Kelly, clerc yr heddweh, a clderc y Cynghor Sirol. heddweh, a chlerc y Cynghor Sirol. Llvwyddid gan Mr R. LI. Jone. Rhyl.-Cyd- ymdeimlwyd a theulu'r diweddar Mr Kelly.— Cynnygiodd Mr Prince, Connah'-s Quay, fod Mr I T. H. Ollive a fu'n gweithredu fel dirprwy glerc, ond y terfynai ei benodiad trwy farwol- aeth Mr Kelly i'w ail benodi yn ddirprwy glerc yr heddweh, ac yn ddirprwy glerc y Cynghor Sirol.—Cefnogwyd a chariwyd hyn yn unfrvd.— Bu cryn drafod ar bwnc y cyllog, ac yn y diwedd, cytunwyd fod 770p I w talu am y ddwy swydd, y clerc i gael 500p yn v flwyddvn, a'i ddirprwy J 270p.—Yna aed i drin telerau'r hysbysiad, &c.

Ysgolion Canol Sir Ddinbych. DYDD MA WRTH, cyfarfu rheolwyr yr Ysg- olion Mircl yu Rhuthyn, y Oyrnol Mainwaring yn llywyddu.—'Cydymdeimlwvd a gweddw y di- wedda.r Dr Williams, athro Ysgol Abergele. Penodwyd pwyllgor i ddewis athraw yn lie Dr Williams, am gyflog o 180p, a 30s y pen am bob ysgolor. Dywedodd Mr Thomas Pa,rry y gwneid cam a Cholwyn Bay, dalai ddrwbl yr hyn dalai Abergele.

Ynadlys Porthmadog. DYDD GWENER.—Gerbron J. R. Prichard, Ysw., a. J. Jones Morris, Ysw. CYDYMDEIMLO.—Mr John Humphreys, ar ran y cyfreithwyr, a ddymunai ddatgan cydym- deimlad a'r Rhmgyll Jones vn y brofedigaeth fawr o golli ei briod.—Mr J. R. Prichard, ar ran y Fainc, a gydsyniai.-Yr Uwch-arolygydd Jones a addawai gario y genadwri i'r Rhingyll Jones, a diolchai drosto. TRI MIS 0 BRAWF.—-Yr Heddwas Row- lands, Criccieth, a gyhuddai R. M. Jones, Ea^st- avenue, Porthmadog, o fod yn feddw ar v 24ain o Ionawr, tra yn gofalu am geffyl a cherbyd.— Dywedodd v Cadeirydd fod v diffynydd wedi bod o'u blaen 11 o weithiau, a'i fod ef, ar ran Mr Greaves, y cadeirydd yn y llys blaenorol, wedi dyweyd os deuai o'u blaen, a'i euogi, y cospid ef yn drwm. Heddyw, cymerid golwg dyner a rhoddid cvfle iddo i ddiwygio am dri mis pan y gelwid arno i dderbyn v ddedfryd. Hyd hynv, byddai ar ei brawf. Annogai ef i arwyddo llwyrymwrthodiad os nad allai beidio a'r ddiod heb hyny. CYHUDDIAD 0 YMOSOD.—Marv Jones, Cornhil1., Porthmadog, yn awr Mrs McDonald, a gyhuddai Mary Hughes, 3, Harbour-terrace, o ymosod arni, yr 28ain cvnfisol.—Ymddangos- odd Mr W. Caer Jones (Mri George a Goorge) i erlvn, a Mr J. Humphreys (Mri Jones a. Jones) i amddiffyn.-Hou-,i.i yr achwynyddes v cvmerodd hyn le tra yr oedd hi yn nghwmni ei gwr (yn 1 awr) ger y Grisiau Mawr. Buasai wedi syrthio onibai fod ei gwr yno i'w bamddiffyn. -John McDonald, gwr yr achwynyddes. a dystiai y cyfarfu ef a'i briod a Mary Hughes yn Lombard- street, ac v daeth ar eu traws yn wirfoddol, ac v buasai ei wraig ar lawr onibai iddo ef ei hatal. Ati hi v cyfeiriai, ac nid atynt eu dau. Yn ddi- lynol daeth ar eu holau gan roddi enwau an- weddus ar yr achwynyddes. Croes-holwvd gan Mr Humphreys Nid efe yn unig a waradwydd- ai, ond yr achwynydd-es hefyd.—Dywedodd Jane Griffith v co'fiai vr helynt, pan yr ai Mrs McDonald i fyny Grisiau Mawr. Clvwodd Mary Hughes yn dvweyd gair anweddus iawn. —Honai Mr Humphreys vr addefai yr achwyn- yddes na chododd v ddiffynyddes ei dwylaw o gwbl yn ei herbvn.' Aeth yn ddamweiniol ar eu traws. Addefai y dywedodd bethau am John I McDonald, ond na ddywedodd ddim am yr At -vnvddeg.-Y ddiffynyddes a gaclarnha-i hyn. ,I.cil Nid oedd ganddi gwyn yn erbvn yr achwynydd- es. Geneth barchus ydoedd. ond darfu iddi sarliau John McDonald. Yr oedd ei dau blentyn gyda hi pan v cvfarfu a. hwy yn ddam- weini'ol vn y tro.—Croes-holwyd Ni ddarfu iddi hi addaw tynu'r achwynyddes yn gareiau. Bvgwth y dyn ddarfu hi:- Y Cadeirydd a ddvwedai mal tipyn o gweryl teuluaidd ydoedd v cvfan vn eu golwg hwy, a thaflent yr achos allan. Gofynai Mr W. Caer Jones am rwymo y ddiffynyddes i gadw vr heddweh. ond rheol- wvd nas gellid gwnevd heddyw.

ABERGELE. Y PARCH EDWIN ROWLANDS.-—Yr> ol y newyddion diweddaraf o'r India, mae'r Parch Edwin Rowlands, v cenhadwr, yn gwella. Mae efe wedi myn'd i Shillong. lle'r erys nes cwbl wella.

BEAUMARIS. CYNGHOR TREFOL. — Dydd Marwtli, yr Henadur William, Hughes yn v gadair.—Gorch- ynunwyd talu biliau am £ 79.—Penderfynwyd arifon 'tafleti d,di-,vvLie,iiz o daliadau i'w codi vn y gladdfa i'r Yscrrifenydd Cartrefol i'w g-y- meradwyo.—Rhoes Mr W. R. Jones, capten y fritrad dan, ei adroddiad blynyddol. yr hwn oedd vn foddhaol. Derbyniwvd gohebiaeth oddiwrth y Milwriad Syr R. Williams Bulkeley, yn dvweyd y ôuaai yn dwyn o dan sylw vr I awduxdodaai prip-diol g-vryn y tai tllwyddeclfol p.:th."dy cwestiwn o lettya'r milwyr.

CAERGYBI. MESUR BWRDD MASNACH.—Nos Lun, yn y Neuadd Drefol, o dan lywyddiaeth Mr David Williams, U.H.. cynnaliwyd cyfarfod o'r treth- daJwyr. Galwodd y Cadeirvdd ar Mr R. R. Williams, dirprwy glerc, i ddarllen y pender- fvniad fel y canlyn :—"Fod Cynghor Dinesig Caergybi yn gwrthwynebu y mesur yn y Senedd, yn nhymhor 1901, a ddygir gan Fwrdd Masnach i awdurdodi trosglwvddiad Hen Borthfa Caer- gybi, gan Fwrdd Masnach i Gwmni y London and North-Western Railway, ac i bwrpasau ereill svdd yn unol a hyny, a chymeryd y eamrau angenrheidiel gyda'r bwriad o gario yr amcan allan. Fod y costau yn nglyn a gwrthwynebu'r mesur i'w talu o'r dreth gvffredinol.—Gofvnai Mr John Moreton Prichard' am gymeryd llais y trethdalwyr, yr hyn yr oedd clerc y cynghor yn dyweyd y gorfodid hwy i'w ganiatau.-Daellm-n fod Mr Prichard ar ol hyny wedi tynu ei ddy- muniad yn ol.

CHWILOG. MEWN OEDRAN TEG.—Dydd Mercher, yn 86 mlwydd oed, bu faa-w Mrs Jannett Roberts, gweddw y diweddar Mr Edward Roberts, llyth- yrgludydd, Llangybi, a mam Mr Cornelihs Ro- berts, Llythyrdy High-street, Porthmadog, daddwyd ddydd Sadwrn, yn Abererch, yn nghlad-dfa y teulu.

COLWYN. MARWOLAETH.—Boreu Mercher, bu farw Mr C. F. Woodall, U.H., Tanycoed. Mab i Mr James Woodall, marsiandwr, Manchester, yd- oedd, ond, oherwydd afiechyd, daeth i'r ardal hon i fyw 15 mlynedd yJl. ol. Hen lane hael a chymeradwy ydoedd Mr Woodall, ac yr oedd yn 60 mlwydd oed.

CONWY. Y CYNGHOR TKEFOL.—Dydd Mercher — Diolchodd y Maer i'r aelodau ac i'r dref am y modd y darfu iddynt gydsynio a'i gais i gadw y Sadwro yn ddvddi o wvl ac o alar. Llaweb- -i-dd iddynt, yn ddiau, yd'oedd y ffaith, i holl dafarnau y dref gael eu cau drwy y dvdd.— dafarnau y dref gael eu cau drwy y dvdd.— Diolchwyd i Mr Albert Wood, Bodlondeb, aan onrhegu y dref e dwy faner.—-Dywedwyu fod 645n vn ddyledus oddiwrth T trv,,orydd.Pm- derfynwyd talu 17p i wardeiniaid Conwy am yr elusenau.—Gosodwyd y contract o helaethu v gwaith nwy. a chyflenwi peiriannau newyddion, i Mr R. Dempster. am 5130p.—PenderfynAvyd galw ar bwyllgor v llyfrgell rydd i dalu rhent o lOp yn y flwyddyn.—Penderfynwyd cyflwyno 1500p o gTonfa y bout i'r gronfa fenthyciol.

CRICCIETH DALIER BYLW.—Fe fydd Sale Flynyddol Jonathan & Co. yn Nghriccieth yn dechreu 'I ddydd Llun, Chwefror lleg. Fe fydd yr holl Stoc yn cael ei hail tarcio. Bargeinion fel arferol.—Advt. HIRHOEDLEDD.-—Y mae John Prichard, Ty'n"rala; David Williams, Merllvn; a. Mrs Mary Prys, Dinas-terrace, wedi oesi tan George III., George IV., Victoria, ac Edward y VII. SALE, SALE, SALE.—Y SALE yr wythnos hon yn Siop W. Roberts, Golden Eagle, Cric- cieth. Bydd stoc helaeth o nwyddau buddiol a ffasiwr.ol at y tymhor, yn cael ei werthu yn is nag erioed.—Advt. 11 Y BYWYDFAD. Y mae Mr O. Hughes, coxswain y bywydfad, wedi ymneallduo, ac vn derbyn blwydd-dal, a, Mr Evaru Hughes, 23, I High-street, yn ei olvnu. Bu adodau v owch I' yn derbyn gwersi gan Dr H. Gladstone Jones ar y modd i drin rhai w*di hanner foddi. LLONGWROL.—Y mae newydd wedi cyr- haedd fod y "Glen Park," perthynol i'r Mri R. Thomas a'i Gyf., wedi ta.ro ar y creisiau ar ei thaith o Adelaide, Awstralia, tua Cnaith tri niwrnod. Da genym ddeall fod yr oil o'r dwy- law,—y Capten H ugh Griffitha 25 o'r dynion, -yn ddyogel. Mae'r ail fet, rr. Ellis Morris, hefyd, o Griccieth, ac yn 'ab i Mrs Gwen Ro- berts, Tanygrisiau-terrace. MARWOLAETH MRS LIVINGSTONE DA- VIES. — N os Fercher, bu farw Mrs Davies, priod Dr D. Livingstone Davies. Bu vn wael am amser maith, ond bu farw yn gymharol sydyn yn y diit-edd, gan y bu yn ystod y prydnawn yn cyfr-tnogi o'r cymmun bendigaid, a weinyddid iddi gan v Parch J. Ll. Jones, M.A. Cymerodd I cyfnewidiad sydyn le, a bu raid galw am was- anaeth Dr H. Gladstone Jones. Cydymdeimlir yn fawr a Dr Davies.

j DINBYCH. YSPYTTY'R SIR. Dydd IIau, cvnnaliwvd cyfarfod blynyddol rheolwyr a c'hefnogwyr yr yspybtv, dan lywyddiaeth Mr C. H. P. Williams. —'Roedd dau, sef Dr David Lloyd, Dinbych, a j Dr (Bowen Davies, Llanelwy, vn cymiyg am swydd meddyg i'r yspytty, yn lie Dr J. Lloyd Roberts, a ymddiswyddasai.—Bu dadl go daer rhwng Mr Howel Gee a'r Cyrnol Mesham. Dal- iai Mr Gee na ddylid dewis drwy'r balot, gan na roed rhybudd y dewisid v diwrnod hwnw, eithr dalia-Fr Cadeirydd a'r Cyrnol Mesham fod yn rhaid dewis. Gwnaed hyny. Cafodd Dr Bowen Davies 85 o gefnogwyr, a Dr (Lloyd 18.

DOLGELLAU. CYNGHERDD.—Nos Fawrth, bu cor Perthy- felin, yma yn cynnal cyngherdd. Cynnorthwy- wyd hwy goo. dalentau Ueol. Yr oedd yr elw < tuagat dreliau y Wesleyaid gyda'r gladdfa. YNADLYS.—Dydd Mawrth, o dan lywydd- iaeth C. E. Munro Edwards, Ysw.—Ar gynnyg- iad v Cadeirydd, a chefnogiad Mr E. Griffith, I cydymdeimlwyd a'r Brenhin a'r Teulu Brenhinol yn eu galar, a llongyfarchwyd y Brenhin ar ei esgyniad i'r Orsedd. Nid oedd ond dau o achos- ion yn od gerbron v llys, a phasiwyd gan mai hwn oedd y Uys cyntaf ar ol esgyniad y Brenhin, fod maddeuant i'w estyn i'r troseddwyr. CYNGHOR DINESIG.—Nos Fawrth, Mr E. Wynne Williams yn y gadair.—Darllenwyd llythyrau oddiwrth Gwmniau y Great Western a'r Cambrian, gyda golwg ar y fynedfa i'r stesion.—Pasiwyd fod cais am i'r peiriannydd gyfarfod y cynghor yn y lie.—Yr oedd y cyng- hor wedi gwahodd tenders am y tir sydd yn agos i'r gwaith nwy. Aeth yn gweryl mawr rhwng rhai o'r aelodau a'u gilydd. Yr oedd llythyr wedi ei anfon gan Mr Woodford i'r cyng- hor, a dywedai Mr J. Griffith fod Mr E. W. Evans wedi dyweyd wrtho pa beth oedd yn y llythyr, a dywedai Mr E. W. Evans na ddywed- odd hyny wrth Mr Griffith. Cyhuddwyd ef hefyd gan Mr John Edwards o'i alw ef (Mr Ed- wards) yn gefnogydd i gwmni y nwy.—Gwadai Mr E. W. Evans hyn hefyd.—Wedi Uawer o ddadlu, pasiwyd fod y tir i'w gynnyg i Mr T. H. Roberts, am 90p, gan ei fod wedi cynnyg 75p am dano yn fiaenorol.

LLANDUDNO. GWAEL.—Dydd Sadwrn, ymada-wodd Mr J. Evans Thomas, cyfreithiwr, am Mentone, mewn ymchwil am iechyd. DRAMAYDDOL. Nos Fawrth, perfform- iwyd y ddrama "John Barleycorn," gan gwmni lleol, yn y Prince's Theatre. OENIG.-Dydd Mawrth, dangosodd y Mri J. Jones n'i Feibiion, Cvf.. yr oen cyntaf yn y dref a fagwvd eleni ar borfa. CYHUDDIAD 0 DWYLLO—Mewn ynad- lys arbenig, foreu Mercher, gerbron Dr Dalton ac ynadon ereill, cyhuddwyd William Cartwright, dyn canol oed, ac o olwg barchus. o gael arian trwy dwyll, sef 3p 3s gan Mr W. G. Mobley, o'r Harrington Hotel; 3p 3s gan Mrs Jones, o'r Alexandra. Hotel; a 7s 6c gran Mr R. D. Owen. Ymddengys fod y carcharor wedi der- byn yr arian uchod am hysbysebau oedd i ym- ddangos mewn "guide" yr oedd i'w ddwyn allan, a'r hwn a honai oedd yn cael ei argraphu gan y Mri Morrington a'u Cwmni, Harborne, Birming- ham. Rhoddwyd tystiolaethau gan y personam a nodwyd uch.od.-Dywedodd y Cudd-ripgyll Elijah Tingle, Birmingham, nid. oedd fiirm o'r enw Morrington a'u Cwmni yn Birmingham, ond fod plat pres a'r enw arno ar ddrws ty y carcharor. Yr oedd ganddo le i gTedu iddio gael ei roddi yno yn ystod y mis diweddaf.— Tystiai H. Henson, o ffirm Mri Morland a Hen- son. Birmingham, iddynt hwy roddi pris am lyfr 150 o dudalena.u i'r diffynydd. Yr oedd i dalu 7-- am y 250 copi cyntaf. a 45p am bob 250 ar ol hynv.—Dros yr amddiffyniad, dywedodd Mr R. E. Jones, Conwy, i'w ffirm ef roddi pris am gvhoeddi v "guide," ac fod y carcharor eisoes wedi cael prof-leni o 28 o dudalenau.—Ystyriai v Fainc ei fod yn achos i reithwyr, a thraddod- asant y carcharor i sefyll ei brawf yn Mrawdlvs Arfon. Caniatawyd meichniaeth, y carcharor' am 50p, adau arall am 25p yr nn.

LLANGOLLEN. ARWERTHIANT.—Cynnaliwyd arwerthi a nt cyhoeddus, ddydd lau, yn Llangollen, ar eiddo wedi eu symud o'r Hen Fynachlog, yn cynnwys llawer iawn o hen ddodrefn derw, a hen Feibla'u, a Uvfrau ereillhen a diweddar. ETHOLIADOL. —« Y mae y paratoadau yn myned1 yn mlaem yn brysur gyda golwg ar "yr etholiadau sirol, plwyfol, a dosparthol. Trefnir i orynnal cyfarfodvdd cyhoeddus o'r ddau tu i'r Ddyfrdwy yn y rhan ddwyreiniol o'r plwyf.

LLANDEGFAN. ANRHEGr.—Rhoed i Mr Hugh R. Roberts, sydd wedi gweithredu fel organydd yn y gwas- anaethau Oymraeg yR Eglwys y Plwyf am y ddwy flynedd diweddaf, aurheg o lOp, fel cyd- nabyddiaett 681 ei lafur.

LLANRWST. DAMWAIN.—Boreu ddydd: Llun. tra yr oedd Mr a Mrs John Blackwall, Hendre House, yn gyru i'r dref mewn cerbyd, drychrynwyd y ceffyl. Ciifodd Mr a Mrs Blackwall eu lluchio allan a'u briwio. Drylliwyd y cerbyd, a niweddiwyd y ceffyl yn dost. Mae Mr a Mrs Blackwall yn gwella. yn dda. 1 MARWOLAETH. Gofidus gooym gofnodi marwolaeth Mr T. R. Jones, Berthlwyd, a ddi- gwyddodd yn bur sydyn foreu ddydd Sul. Yr oedd Mr Jones yn ffermwr adinabvddus a pharch- us, ac yn warcheidwad dros ei blwyf. Yr o-edd; tua 35 mlwvdd oed. Mae iddo weddw a theulu ieuainc i alaru a.r ei ol. Claddwyd ei weddillion yn Mynwent Sion prydnawn ddydd Mercher, y Parch W. Thomas yn gwasanaethu.

N1WBWRCH. HAELIONI.—Y mae Mr J. Prichard Jones (o ffirm y Mri Dickens a Jones, Regent-street, Llundain) woeri cyfranu grlo ac arian yn helaeth i dlodion Niwbwrch. Yn ychwanegol at hyn, y toae efe yn bwriadu adeiladu chwech o dai vn vr ardal a'u cyflwyno yn anrheg i'r plwyf. ^Bydd pedwar ohoovnt yn elusendai, un yn ddaxllenfa. gyhoeddus, a'r Hall yn yspytty. yn mha un y cedwir mammaeth fedrus gogyfer a'r tlodion yn gvffredinol. Bydd iddo ofalu am waddol digon cryf at gynnaliaeth y tlodion cyflenwir y ddar- llenfa a pha.pyrau, etc., aholl dreuliau y sefydl- iad, "tra rhetto dwr." Cyfranodd Mr Jones sran gini at Gasgliad Diwedd y Ganrif, a'i frawd 50p <at vr un achos. Brodor o. Niwibwrch yw Mr Jones, a, mawrygir ei haelioni dihafal yn gyff- redinol.

PENM A ENM A WR. Y CYNGHOR DOSPARTH.—Dvdd Mawrth, dan lywyddiaeth J. S. Coverloey.-Ar gyn- nj'giad y Cadeirydd, a chefnogiad Mr J. A. Picton, cydymdeimlwyd a'r Teulu Brenhinol.— Penderfynwyd cydsynio a. deiseb trigolion Capelulo, sef i wneyd apel at y Postfeistr Cyff- redinol i gysylltu dosparth Capelulo a Phen- maenmawr, yn lie Conwy. Byddai hyny yn ddwy filldir nes iddynt. — Cyfanvyddwyd y clerc i bwyso ar Fwrdd: y Llywodraeth Leol i anfon arolygwr mor fuan ag y gallent, fel y gellid cael benthyg arian at wneyd y rlw-lb newydd.—Penderfyn^-yd gwneyd cais at gwmni y rheilffordd i stopio v tren llythyrau yn Mhen- tr,a,enm It wr. --Penod-T--cl Robert Davies yn yried- ydd y steam roller, yn ol cyflog o 30s yn wythnos. Dywedwyd fod Mr Worrell, y peir- iannvdd, yn bur wael, mewn canlyniad i or- weithio. Penderfynwyd rhoddi pvthefnos o wyliau iddo pan y byddai yn ddigon cryf i fyned am gyfnewidiad awyr.

RHUTHYN YSGOL SIROL Y GENETHOD.Dydd LIun, cynnaliwyd cyfarfod llywia-wdwyr yr ysgol.- Ail-etholwyd Mr Ezra. Roberts yn unfjydol yn gadeirydd, a'r Canghellwr Bulkeley Jonfe yn is- gaideirydd.—Oydymdeimlwyd a'r Teulu Brenhin- ol.—Etholwyd y Parch W. G. Owen, Llandegla, a Mrs Stephens, Rhutbyn, yn aelodau cyd-dde- wisedig. YNADLYS.—Dydd llun1, geiforon y Cang- hel-lwr Bulkelff Jones ac ynadon ereill, cyhudd- ai yr Arolygwr James, o'r Gymdeithas er Attal Creulondeb tuagat Blant, Edward Davies, hoe- iwr, Rhuthvn, o esgeuluso tri o'i blaant--un yn saith, v llall ynoodair, a'r iettengaf yn ddwy flwydd" oodi-yn y cyfryw fodd ag i aohosi di- oddefaijiit diangenrhaid, ac i beri niwed i'w 'hiechyd.—Ymddangosai Mr T. W. Griffith ar ran v gymdeithas. Dywedodd yr ynadon y cospid y diffynydd1 yn drwm os dygid ef gerbron j eto, a.'i gael yn euog.

SARN MEILLTEYR N T.Torodd tan allan mewn. beudy peT- thynol i Mr James Jones, carriwr ac amaethwr, Tv'nrhos, Bryncroes, nos Fawrbh, a barodd losgi dwy fuiwdh a dwy ddynewaid i farwolaeth. Di- angodd no bach a cheffyl yn ddyogel. Deallvn nad oedd y lie wedi ei yswirio. Y mae y golled yn fawr.

TREFOR. OYNGHERDD.—Oyinnaliwyd cyngherdd yn Ysgo-ldv vma er budd Trysorfa Adeiladu Capel y Bedyddwyr, o dan arweiniad y Parch D. Ff. Lewis. Cymerwyd rhan gan y Mri H. W. Jones, R. W. Jones, ac S. W. Jones, Penvgroes; Mr H. C. Owen, a Miss Jane Jones (Llinos yr Eifi), Trefor.

PAPURJPAWB. PHIS CKtNTOG. Rhif 420. Chwefror 16eg, 1P01. Y FUGURE-HEAD NEWYDD (Digrif-ddarlnn). Svr John Salsbri, o Leweni 1 Milwr ienaneaf y Frenbinea I I alio ffrafeo yn iawn I Dysgwch j Llytbyrsu earn r Haneeion Tro yn mynwent Llanddein- I Difyrus. iolen J Ffeithiau cywrain A tebion pert > BELYNTION 1) 1, Y WAEN Nen Hnnangofiant Hogyn Arall. Pennod XVIIT.-Parbad. Pennod X! X. Y noson gynt -i' ar y mor. CLEDD AO YSTRYW: RHAMANT 0 FFRAINC. LXII.—Y Fufidngoliaeth. BETH A WNEIR YN NGH2MRU? Beddgelert. TREFOR A'l WRAIG.—Ston Fer. Darlunian o'r Ffftsiynem. Blodan Bard das. CYHOHDDWR DANIEL RF.KS, CAFJiNARFON DARLINGTON'S HANDBOOKS. "Sir Henry Ponsmhv is conmandeib.yth« Queen to thank Mr. Darlir.poP f'jr a copy of better could tK- ished for.— *^Far superior to ordinao' guides. — Daily Chronicle. -as.eacl N'd. Maps by JOHN BARTHOLOMEW, F.R.G.S. fh» Ma of Vlfht. The Channel Islands. The Woollen. The North Wales COM*. Til* Wye Valley. The Severn Valley. Bournemouth and the New Forest. Bristol, Bath, Chepstow, and Weston-super-M*ra. JL be ryat with, Towyn, Barmouth, and Dolgoily. Kalvern, Hereford, Worcester, and Gloucester. ItUodrlndod Vtlli, and the Spas of Mid-Wales. «H> Birds. Wild Flowers, rents, and Grar.r^ ol north Wales. Crown 8»o., doth, as. Llangollen: DABLINGTON Cc. ■' London: SIMPKIN, MARSHALL U CO.. LTD. —ftt-uttftil Photoeraphs of Scenery, p..in«, Uc., in Italy. Greece. Turkey,.Palestine, and HKjpt: ttoo Soitb Wales, n, is. 6d., and at. Complete Lost Tost l-re* • AJUKUmvoH » CO.. IMMtOLLtH- | WATOil A CHAIN FOR ONE DAY'S WORK X tm and Olrl* can get a NTCKKL- X PLATSD WATCH, alao a CHAIN and a* CHARM fer aelUnc 1) dosen pacluzei of Wf %—HK BLUIXK at Flrepenc* eaeh. Send your W tan addrett. tnoludlnc name of County, VAOvjf kr retmrn smQ. Md we vrlll ftwwajd the Blulne, FOFT FEMALES. QVMMY COKBXCT ALL mBSQCIASlTISB, AXWOTS ALT. OBSTOCCTIOMS, and relieve the ditfretting tymphmt to t prevalent with the tex. Boxes,l/14A 2/9(oonm !n< throe times ths qnanlity), of all Chemists. Bent anywhere o'i rpceii>t of 15 or84 stamps, by E. T. TOVVIJE& Co., ilauufa'tarera, Dryden St., Nottingham. liwilf 0" JmiMliou, xniuriousjindvortKleii.

Y BRENHIN A'R SENEDD. DeaJlir fod y Brenhin wedi penderfynu agor y Senedd ddydd Ian nesaf ei hun, ac y bydd y seremoni yn un mrysgfawr.

PRIODAS BRENHINES HOLLAND. Dydd Iau, priodwyd y Frenbines Wilbehnina o Holland a'r Due Henry o Mecklenburg- Schwerin, yn yr Hague, yn nghanol Uawenydd mawr.

CYFLAWNDER 0 LO, Dywedodd y Gweinidog Ma«nachol yn Senedd Prwsia, ddydd Iau, fod y glofeydd yn y wlad i'r dwyrain mor eang fel y gall Germani gyflenwi y byd a glo ar ol i adnoddau glofaol Iirainc a Belguim gael eu dihysbyddu.

ARGLWYDD ROSEBERY A'R RHYDD- FRYDWYR. Gfwrtbododd Arglwydd Rosebery gydsynio i fod yn llywydd Clwb Rhyddfrydol Bristol, ar y tir ei fod wedi tori ei gysylltiad a phob plaid -wkidyddel.

Y BRENHIN A'R FRENHINES. Dydd Iau, teithiodd y Brenhin a'r Frenhines o Windsor i Lundain, ac aethant i Marlborough House, lie y maent am drigo ar hyn o bryd. Cawsant groeso cynhes gan nifer mawr obobl oedd wedi ymgasglu ar hyd y ffordd yr dent hyd-ddi.

Y BRENHIN A'R BOBL, ? Nos Lun, cyhoeddwyd tri llythyr oddiwrth y Brenhin, y cyntaf at ei Bobl," yr ail at y tref- edigaethau, a'r trydydd at yr India. Diolchai am y parch cariadus dalwyd i goffa ei fam, ac am gydymdeimlad y bobl ag ef a'r Teulu Bren- hinol, a fu'n gymhorth mawr iddo yn ei alar. Gydag ymddiried y genedl, gobeithia allu dilyn llwybrau ei fam. Diolcha'r un modd i bobl y trefedigaethau, yn enwedig am "ymladd dros yr Ymherodraeth" yn Affrica. Dymuna lwydd- iant India, a dywed ei fod yn gobeithio haeddu teyrngarwch y bobl yno fel yr haeddodd ei fam.

YR YNADON A'R TRWYDDEDAU. OYNLLUN OYD-BWYLLGOR SIR GAERNARFON. Mae'r ls-bwyllgor o Gyd-bwyllgoc Heddlu sir Gaernarfon, a benodwyd i ystyried a ddylai'r prif-gwnstabl wrthwynebu adnewyddiad trwydd- edau neillduol, yn cymhell cyfarwydda'r prif- gwnstabl i wrthwynebu ceisiadau am adnewydd- iad yn y llysoedd trwyddedol yn mhob achos lie cospwyd y trwyddedwr yn ystod y flwyddyn, neu mewn unrhyw achos lie na bo'r ty yn cael ei ddwyn yn mlaen yn briodol, ac i gyfarwyddo cyfreithiwr y dosparth, neu, os nad ef, un arall. i ymddangoe i gefnogi y gwrthwynebiad. Yn mhellach, noda'r is-bwyl"lgor mai'r ustusiaid fydd yr atebwyr pan apelier yn erbyn eu dyfarniad. ac nid y plismyn, ac y gall yr ynadon gael cyi- reithiwr v plismyn i ddadleu drostynt. neu ryw gyfreithiwr arall", yn ol yr un tal.

t- SYR EDWARD CLARKE A'R RHYFEL. Nos lau, anerchodd Syr Edward Clarke Gym- deithas Doriaidd Holborn. Dywedodd pan y byddis wedi euro yr ymgais adnewyddol i ymos- od ar y tiriogaethau Prydeinig yn Neheubarth Affrica, y caem ail gyfle i ddwyn y rhyfel i der- fvniad anrhydeddus a boddhaol. i wneid hyn byth gan y.cledd yn unig. Fe ddangolSid mawr- frydigrwydd, nid gwendid, wrth gynnyg telerau heddwch teg. Y cynnyg a awgrymai ef fyddai maddeuant hollol i bob un fu yn dwyn arfau yn ein herbyn, sierhau cydraddoldeb gwleidyddol, parhad e- weinyddiad y gyfraith fel yr oedd y trigolion yn ei deaill, a pharhad, mor bell ag yr oedd yn bosibl, o'r hunan-lywodraeth lleol a oedd yn bod o'r blaen. Byddai i gynnygiad o'r fath, fe gredai, ddwyn y cadluoedd gwrthwyneb- ol i roi eu harfau i lawr, a ohydnabod Llywodr- aeth y wlad hon ar Ddeheubarth -kffrica.. Dylid cynnyg y teilerau hyn rhag i ni gyframogi yn yr euogrwydd, yn ogysta 1 a'r dioddefaint, a ddeill- iai drwy barhad y rhyfel.

SYMUDIADAU LLONGAU. CARNARVON. ARRIVED.—Christiana, s.s., Captain Grif- fiths, from Liverpool; Prince Ja Ja. s.s., Richardson. Liverpool; Craignair, s.s., Wil- liams, Penmaenmawr. SAILED.—Christiana, s.s., Captain Griffiths, for Liverpool; Prince Ja Ja, Richardson, Liverpool; Enid, Morgan, Swansea.; Menai, Wil- liams, Newcastle; William Jones. Owens, Lon- don; W. Shepherd, Hughes, London Craignair, s.s., Williams, Liverpool. PORTMADOC. ARRIVED.—Rheidiol Vale, Captain Evans, from Belfast; Ellen Roberts, Simons, Douglas Rebecca., s.s., Roberts, Liverpool; M. A. James, Jones, Newport; Jenny Jones, Ellis, Newport; Mary Owens, Evans. Penryn. SAILED. Ebenezer, Captain Jones, for Chatham Herbert, Thomas, Poole; Catherine and Margaret, Lewis, Southampton; Energy. Tiffin, Colchester; Aeron Belle, Davies, Cardiff; Rebecca, s.s., Roberts, Liverpool; Unicorn. Davies, Great Yarmouth; Nesta, Jones. Grimsby.

TYWYSOGAETH CYMRU, Y SON AM OLLWNG Y TEITL. Yn nghyfarfod Cynghor Tref Caernarfon, nos Fawrtb, cynnygiodd y Cyngborwr R. E. Owen fod y cyngbor yn llongyfarch y Brenhin ar ei esgyniad i'r Orsedd, ac yn gobeithio y rhoddid y teitl Tywysog Cymru 11 ar Ddue Cornwall ac York, ao os rhyngai hyny fodd i'r Brenhin, fod y seremoni i'w chyflawni yn Ngbastell Caernar- fon. Yr oedd ef wedi ysgrifenu al Syr John Puleaton ar y mater, awgrymai yntau beidio gwneyd dim byd nea y ceir gwybod a oedd y teitl i'w adnewyddn ai peidio. Dywedai Dr Parry nad oedd dyn na dynes yn Ngbymru nad oedd yn dymuno gweled adnew- yddn y teitl o Dywysog Cymru, er y geuid dwyn dylanwadan gwrthwynebol i hyny i bwyso ar yr Orsedd, end gan mai hawlfraint y Brenhin ei hnnan oedd cyflwyno y teitl ni buasai ef yn hoffi gweled y cynghor yn ymyryd. Awgrymai Mr Richard ^Thomas, gan mai Caernarfon ydoedd man genedigol y Tywysog Cymru cyntaf, na ddeilliai yr un niwed drwy i'r cynghor ddatgan ei obalth y cedwid y teitl. Cynghorodd Mr Norman Davies ohirio y rhan olaf o'r penderfyniad. Tynwyd y cynnygiad yn ol i gyd ond y gyfran oedd yn datgan Ilongyfarchiadau a basiwyd yn unfrydol Ar gynnygiad Mr J. T. Roberts a chefnogiad MrR. O. Roberts, penderfynwyd oefnogi pwyll- gor Caerdydd yn eu hymdrechion i gael lie i baisarfau Cymru ar yr arianbath a'r Union Jack. „ Dywedir yn awr y gwneir Due Cornwall yn Dywysog Cymru wedi y daw yn ol o Awstralia, ac na ellid gwneyd cyn hyny. O berthynas i roi arfau Cymru ar yr arian bath, dywedir fod hyny i'w wneyd, ond nad oes sicrwydd. Yr anhawader, meddir, yw y byddai'r Trefedigaethau eisieu lie i'w harfau hwyihan pe rhoid lie i Gymru. Deallir mai mater i'r Brenhir yn unig yw hyn.

| OLD FALSE TEETH BOUGHT. Many ladies and gentlemen have by them old or disused false teeth, which might as well be turned into money. Messrs R. D. & J. B. Fraser, off Prince's Street, Ipswich (established since 1833)2 buy old false teeth. If you send your teeth to them, they will remit you by re- turn post the utmost value; or, if preferred. they will make you the best offer, and hold the teeth over for your reply. If reference neces- sary, apply to Messrs (Bacon and 'Co., Barters, Ipswich .—Advt-

Hysbvsir am farwolaeth y Capten John Stow- ell Rottray. arolygydd morwrol Cwmni Ager- longau Affrica^ Mr Thomas Howard, yr hwn am 27 o flvnvddoedd a fu yn gwasanaethu yn swyd'.ifeydd Cymdeithas Cvfansoddiadol Ler- rwl; a Mr James Russell, amaethwr adnabyddus yn sir Gaer.

CYFLAFAN YN MHENMAENMAWR. CEISIO LLADD A LLADD EI HUN. Bu trychineb yn Mhenmaenan, ger Penmaen- mawr, nos Fawrth, pryd y bu llafnrwr, 53 mlwydd oed, o'r enw Isaac Roberts, 1, Cowlyd- terrace, farw mewn canlyniad i niweidiau a wnaeth arno ei hunan, ar ol gwneyd ymosodiad mileinig ar ei wraig. Yr oedd ei blant a'i ferch yn nghyfraith, priod yr hon sydd yn Neheudir Cymru ar hyn o bryd, yn cydfyw a Roberts a'i wraig. Bu ymrafaelion rhwng y gwr a'r wraig, oherwydd fod y blaenaf yn eiddigeddus, ac hyd yn nod prydnawn dydd Mawrth cwynasai'r wraig wrth y plismyn, a galwodd plismon yn y ty gyda'r bwriad o ostegu yr anghydfod, ond yn mhen ychydig amser ar ol iddo adael y ty ail- ddechreuodd y gwr y cweryl gyda'r wraig, gyda'r canlyniadau erchyll a grybwyllwyd. Dydd Mercher cynnaliodd Mr Bodvel Roberts gwest ar gorph Isaac Roberts. Dywedodd Mary Catherine Roberts, y ferch- yn-nghyfraith, y bu cweryl ddydd Mawrth rhwng Roberts a'i wraig. Oddeutu wyth o'r gloch clywodd ef yn gofyn i'w wraig a oedd hi yn barod i fyned i'w gwely. Dywedodd hitbau nad oedd, am yr ofnai ymddiried ei bywyd iddo. Bu pobpeth yn dawel am yspaid, yna rhuthrodd Roberts at ei wraig, gan ei llusgo o un ystafell i'r Hall gyferfydd ei gwallt. Llefai y wraig Mwrdwr," pryd y gwthiwyd y drws yn agored oddiallan gan ddau ddyn. Ymgynnullodd tyrfa fawr yn fuan, ond nid oedd y tyst yn gwybod am beth amser beth oedd wedi digwydd. Gwyddai fod Roberts yn eiddigeddus o'i wraig, ond nid oedd ganddi yr un rheswm dros gredu fod ganddo un achos i fod felly. Dywedodd Robert Hughes, Cowlyd-terrace, ei fod wedi clywed Mrs Roberts yn llefain Mwr- dwr," a gwthiwyd y drws yn agored ganddo el a'i frawd. Syrthiodd Mrs Roberts i freicbiau y tyst, a chludwyd hi i dy cymydog. Cafodd gip- olwg ar Roberts yn myned i fyny y grisiau. Aeth yntau yn ddilynol i'r llofft, a chanfu ef yn gorwedd ar y gwely ar ei wyneb. Yr oedd ei wddf wedi ei dori, a gwaed ar hyd y dillad. Yr oedd ar fin marw, ac ni bu fyw ond chwarter awr. Dywedodd Jane Roberts, chwaer i'r ymadaw- edig, y byddai ei brawd ar brydiau yn cael ei ieddiannu pan gyrsiau o ddigllonedd erchyll. Yr oedd wedi bygwth y tyst unwaith. Yr oedd hi o'r farn ei fod allan o'i synwyrau o dan y cyrsiau yma, ac yr oedd wedi awgrymu i'r wraig i geisio ganddo fyned o dan law meddyg. Gwyddii fod ei brawd yn eiddigeddus o'i wraig, ond nid oedd y gronyn lleiaf o sail dros iddo goleddu y fath syniadau. Rhoddodd Dr .T. R. Williams dystiolaeth i'r perwyl fod dau archoll ar y wraig, un o'r tu ol i'w phen at ei chlust, a'r lla11 yn ymestyn o'r genau i'r glust. Dywedai y wraig fod y clwyfau wedi eu hachosi gan y gwr gydag ellyn. Pe bnasai y toriadau chwarter modfedd yn ddyfn- acb buasent yn sicr yn angeu iddi. Yr oedd archoll Roberts yn gynnwysedig o doriad dwfn ar draws y gwddf, drwy yr hwn yr oedd wedi ar draws y gwddf, drwy yr hwn yr oedd wedi tori ei bibell wynt. Dywedodd yr Heddgeidwad:Charles Williams, Penmaenan, y gwyddai fod Roberts yn meddu tymher nwydwyllt a'i fod yn eiddigeddus. Gal- wodd y wraig gyda'r tyst chwech o'r gloch nos Fawrth, gan ddyweyd wrtho nas gallai fyw gyda'i gwr. Aeth yntau gyda hi i'r ty, lie y gwelodd Roberts yn eistedd wrth ytan. Gofyn- odd y tyst beth oedd achos y cweryl. Atebodd Roberts nad oedd cweryl, a chwynai, er ei fod yn y ty er's awr, nad oedd ei wraig wedi paratoi ei de, a'i fod wedi gorfod ei wneyd ei hunan. Galwyd y tyst i'r ty rai misoedd yn ol gan y wraig, pryd y gwnaed cwynion cyffelyb gan Roberts. Sylwodd y Crwner fod Roberts yn meddu syniad dychmygol hollol am gamymddygiad ei wraig, ac ar y pwynt hwnw yr oedd yn amlwg fod ei synwyrau wedi dyrysu, Nid oedd ei ym- osodiad ar ei wraig yn ddim byd llai na chais i'w llofruddio, ac wedi methu yn eiymgais lladd- odd ei hun. Bwriodd y rheithwyr ddedfryd i'r perwyl fod Roberts wedi lladd ei hun ag yntau o'i bwyll ar y pryd.

HELYNT Y PENRHYN. GWREIDDYN Y DRWG. Cyhoeddodd y "Daily News" erthygl arall gan ohebydd arbenig, ddydd Iau, yn ymdrin ag achos yr helynt yn y Penrhyn. Dywed yr ysgrifenydd y gellir yn oreu ddangoe y gwahaniaeth rhwng y ddwy blaid drwy grynhoi canlyniadau y gyn- nadledd. Gofynai dirprwyaeth y dynion am yr hawl i ethol cynnrychiolwyr o'u plith eu hunain i drin cwynion; hawl yn ystod yr awr ginio i ymdrin a materion yn eu mysg eu hunain yn y chwarel; eu gwaith yn ol i arweinwyr neillduol droasid ymaith o'r blaen; uafon cyflog; cospi ymddygiad nas gellid ei gyfiawnhau ar ran fore- men a swyddogion tuagat y dynion; J'hoi prawf ar gynllun o gydweithio ar dasg yn lie dan gontract; lliniaru rheolau caled y ddysgyblaeth, a lleiliau y gosp am eu tori; ail-ganiatau yr wyl flynyddol ar y cyntaf o Fai; rheoleiddiad mwy democtrataidd ar glwb cleifion y chwarel. Addawodd y goruchwyliwr i edrych i mewn i weithiad y clwb cleifion; ymgymerodd ag ystyried ail ganiatau yr wyl flynyddol; ym- gymerodd i leihau y gosp am ddod yn hwyr at waith, os byddai esgus rhesymol, a rhoddodd addewid gynredinol am gyfnewidiadau ereill ar ol i'r dynion fyn'd at eu gwaith. Addawodd ymwneyd yn llym ag unrhyw ymddygiad di-alw- am-dano ar ran swyddogion. Dyma yr oil. 1fa.e gwaith goruchwyliaeth y Penrhyn yn gwrthod gwneyd unrhyw oddefiad gwirioneddol (medd y gohebydd) yn dangos yn gywir yspryd y rheolaeth yn Methesda. Ymddengys yr or- uchwyliaeth i mi fel pe bai'n ceisio rhoi mewn j' gweithrediad reolau cyffredin cadw llyfrau tuagat gario reoli'r chwarel, heb ystyried yr oehr ddynol i'r cwestiwn o gwbl. Dirmygir syniadau, teim- ladau, ac hyd yn nod ddynoliaeth y dynion. Y mae pob anghydwelediad gweithfaol yn drycliineb a gynnwys nifer aneirif o drychinebau llai, ond ni wnaeth unrhyw anghydwelediad yn y dyddiau diweddaf hyn gymaint o argraph arnaf a'r anghydwelediad hwn. Y mae yr oil mor ddiangenrhaid a chreulawn. Pe buasid yn trin y cwestiwn mewn dadl am awr yn ddoeth, a hyny ar gyd-ddealltwriaeth a'r dynion hyn, buasid ar unwaith yn sierhau heddweh. Ond mae hyn yI1 anhebygol, oherwydd nid oes gan yr oruchwyliaeth wybodaeth am ddynion. na digon o ddvchymyg i werthfawrogi y ffrydiau a'r y.»gogiadau sydd yn symud ac yn adfywio y boblogaeth weithfaol ryfeddol a chrefyddol sydd yn preswylio y lie. Aethum i Fethesda heb wybod y naill ochr na'r llall, ond ni bu'm yno ond ychydig iawn cyn gweled mor bell oedd yr oruchwyliaeth a'r dynion oddiwrth eu gilydd. Chwertliid yn ffroenuchel am ben eu cwynion. gan ddyweyd nad oedd yn ddichonadwy iddynt fod. Ymddangosai fod y syniad fod gan y dyn- ion deimlad, neu fod ganddynt unrhyw syniad y tuallan i rawd y papyr talu yn destyn chwerthin, ond nad oedd yn debyg o fod yn gyfivw ag y buasai dyn o fusnes yn cymeryd y sylw lleiaf ohonynt. Gelwid y cwynion yn "deimlad gwirionffol," "ffwlbri, a "pharsel o wiriondeb plentynaidd." Ond nid oes dadl vn fv meddwl i nad oedd sail i'r cwynion. Mae fod arweinydd ar ol arweinydd yn cael eu troi i ffwrdd dan yr esgus lleiaf eu bod. wedi troseddu rheolau dysgyblaeth (am dori y rhai na throid dynion ereill ymaith) yn gwyn. Mae nacau y rhyddid o ddefnyddio eu hawr giniaw fel y mynent yn gwyn arall wirioneddol. Mae nacau lleddfu dim ar gyfundrefn y contracts, yn en- wedig wedi arwain y dynion i gredu y buasai yn gwneyd hyny, eto yn gwyn gwirioneddol. Ond nid yw y rhai hyn ond cwynion bychain wrth ochr cwestiwn hawl i gvnnrychiolaeth. Dyma brif asgwrn y gynnen. Gofvna'r dynion am yr hawl i ddewis eu cvnnrvcbiolwvr eu hunain yn eu ffordd eu hunain. Gwrthyd yr oruchwyl- iaeth hyny, a mynant roddi ammodau diangen- rhaid yn nglyn a'r mater. Y mae ymddygiad fel hyn o eiddo'r oruchwyliaeth yn perthyn i ddech- reu y ganrif ddiweddaf. Cvnnrychiolir Ar- glwydd Penrhyn gan siaradwr o'i ddewisiad ei bun. Medd y dynion gyffelvb hawl i wneyd yr un peth." APEL AM GYNNORTHWY. Y mae'r pwyllgor cynnorthwyol yn anfon cylch-lythyr yn gofyn am gynnorthwv ar ran hen ddynion, gweddwon, a phlant amddifaid. sydd yn dioddef yn ddirfawr. Y mae v cylch- lythyr wedi ei arwyddo ar ran v pwylfgor gan Mr W. J. Parry (cadeirydd), Mr G. Roberts. U.H. (is-gadeirydd). Mr Daniel Lloyd (trvsor- ydd). a'r Parch W. W. Lloyd (ysgrifenydd cvffredinol).

—— I Pr-dnawn Iau. darfu i ddvn ieuanc ladd ei hun liitiwn cerbyd ar Reilffordd y Fersjwy drwy saethu ei hun. Bu tymhestloedd a llifogvdd difrifol ar y Nile, gan wneyd niwed enbyd. Mewn rhai Bu tymhestloedd a llifogvdd difrifol ar y Nile, gan wneyd niwed enbyd. Mewn rhai rhanbarthau, dinystriwyd pentrefydd cvfan. Mae yr Ysgrifenydd "Cartrefol wedi g-wrthod J ymyryd a dedfry4-o bum' mlynedd a roddwvd ac Samuel Walton Kay (gynt clerigwr vn Eglwvs Loesrr), o Butter Mars ton, Warwick, yn Mrawd- lys Chwarterol Lancaster, am dwyllo'yn Grange a Gogledd Cymru.

Jgj A D B'B jp I L fi B< EADE B DILúB. All who from Goat jpj » Rheumatism ihoalft I CADE'S uMa^dititely haft re- D JL jr^ADE'S PtLLS. Hundreds of tertimonl- ijj Jl ale h"ve be«a Eeoaivedl I JADE'S PILLS. from all aorta and oon- j Jl dhions of men testifying tlADE'B PILLS. to the wonderlul poww X these PW5 have in giving relief in the very worst oases. These Pilla are purelv vegetable and perfectly aafe in their action. »N8TANTLY RELIEVE AND RAPIDLY OURE THE WORST FORM OF GOUT. RHEUMATISM, RHEUMATIC GOUT. FAINS IN THE HEAD, FACE LIMBS and have the largest recommenaation ever given nay Patent Medicine of its elast*. r OUT. "16, BnrTou Cresoent, IT Dewpbury Road, Leeds, RHEUMATISM. May 2nd, 1894. Dear sir,—It is with VII. G. OUT. bounded pleasure I send you a few lines in praise ol RHEUMATISM, your most excellent Pille. .l" It is six years since I OUT. had Rhe: mati" Gout, and T bad tbrte months in bed RHEUMATISM, with it. Of ocurse I had the doctor, and he sweated OU2 me down a.most to askele ton. The next sp ring had i i HEUMATISM. another attack, and WIM J persuaded by a friend t- OUT. try your PiJs. I did BO, and am quite sure they pre- RT: HEUMATISM. vented my being laid up again. Ever since, when 1 (~*1 OL T have had the least pain, 1 JC have taken two or throe R- HEUMATISM. Pills, and have been all right again directly. J would not be without tktm jj" if hey cost m* One Found RHEuMATISM. a Bottle. You are quite at liberty to make what nee ("1 OUT. you like of this, an3 I shaft, "Tf be pleased to answer any RHEUMATISM, poor sufferer who cares to write me (enclo-ing stamp- ( OUT. ed address). Wishuig ^oa < every success, Yours truly, fHEUMATISM. ALBERT MOUNTAIN. H Mr Georgs Eade." GOUT AND RHEUMATIC PILLa uo 801d by all Chemiett, in Bottles, It IJd and ia 9d, or sent post free for Postal Order by the Proprietor. GEORGE EADE, 232, Gosweil R-d., 8.0. Ask for and be sure yon obtain XADKt GOUT AND RHEUMATIC PILLS. JIADE'S pILLS ALLTUDIWOH I GELYN. Gwnewch eioh Oorph yn AmddifEvnfa rhag g? njr Afiechyd. Fl'iii^n IUJI BLOOD PILLS yn Brasbau a Phnro v Gwaed, !fitv MM yn Crvfhau a Rheoleiddio y v/ //lyl Cylla, "yn gosod yr Afu mewn Jj II r y Wh.ir a ohyfiwr weithio. y j [|4\ Yn cynhyrfu i&chuso Iweith- :§Sy rediad yr Arenau, yn oadarn- iSm*? j IIO hau y Nerves, yn cymhell j Ji n llifiad iachusol o'r Bile, vn jj ■ cl'rio y Croer 3 bob nam, yn j j B RR01elddio y Coluddion, eC a yn rhoddi blodau iechyd i'r ^J^ernJi Grcddian. 'j¡ Y mae Hughes's BLOOD PILLS ill Attal a Iachau y Scarvy. Croen-dorindaa, ;ornwydon, Kczeroa. Sc^ofnla. Erysipel*« (y Blast), Pen Poen, nfn Drwg. Rhwymedd, Gwel. wedd. Gwendid Nerves, Hliuder Ymenyddol, Isitlder Yspryd, y Piles, Cw»g-fethiant, Anhwyl- deo yr Arenau, Gw ll", m Diffvg T^aol (Iudi- gestion), hilionsne^s, Cefn-Boen. &c. Y maent yn yytaddas i Wyr a Gwragedd, i Feibion a Merched, ao yn Iaohau ar ul » bob peth arall fethu. Heb cedi, rianfoner am Flwch o HUGHESlI BLOOD FILLS. Gwe thir hwynt gan bob lhmiEt a Gwerthwyr PMelll Medicines tm la 1^3, 2s 9c. a 4s 6c. Nen danfoner eu gwerth r;ie\7Q stamps nen P.O. i'r Gwneuthurwr, JACOB HUGHES, MfANurAC-ruEiua CDKMIS*, PKNAPTH, C DtFJ!. Mynwch weler fOO y Trade Mark Heb hyn Twyl hwn ar bob ydyw. Blwcb. GOMiiK'S BALM. Y mae yr Eli hwn yn hynod effeithiol ar bob math o Glefydau y Croen, Toriadau aUan, neu Scabs yn mhenan, gwyneb, gwddf, Ac., Llygr- ladau, a Llosgiadau, Amrantau, a Llygaid dol- turns, Dwylaw Toriadol, Clwyfau ar Draed, ClHniau, Ac Sourvy, Eczema, Ringworm, Cymalau Poenus, Gwynegon, &c. Rhodier prawf arno. Fe'ch gwellbeir yn fuan. Ar werth gan bob Chemist am la nen dantoner en gwerth i'r Gwnenthnrwr, JACOB HUGHES. MANUFACTURING CHEMIST, Fenarth, CARDIFF, y47» PAENT i CHICAGO.! T'W gael mewn poteii Is yr nn gan y nifer fwyaf o Fferyllwyr yn Nghymru a Lloegr. I Os methir oaal Paent Chicago yn y modd an foner Is mewn Stamps i GRIFFITH OWEN. CHEMIST, 25, High Strreet Caernarfon. OH! FY NGHYRN. I CYN K1 DDEFNTDEIO. WEDIEI DDEFNTBDIO. TYSTION BYW I'W EFFEITH- IOLRWYDD. Beth ddywed John Thomas, Bodafon, Llandudno :—Rhydd hyfryd-wch neillduol i mi allu dwyn tystiolaeth i ragorolrwydd PAENT CHICAGO at Gym. Fe'm llwyr wellhawyd i o Gom oedd wedi fy mlino er's blynyddoedd drwy ddefnyddi&d un botelaid ohono. Tystia Robert Thomas, Faenol, St. Sior, Abergele:—Rhaid i mi addef mai PAENT CHICAGO ydyw y feddyginiaeth hynotaf y gwn am dani. Llwyr wellhaodd fy Ngbyrn mewn byr amser. Gwnaethum brawf ar bron bobpeth cyn gwybod am dano. Ysgrifena Hugh E. Evans, Plas Llanddyf- nan, Mon:—Yr oeddwnyn dioddef yn erohyil oddiwrth Gym, a anhawsder mwyaf y gallwn gerdded, ond effeithiodd PAENT CHICAGO yn rhyfeddol arnynt. Dywed R. Salisbury Williams, 28, Garnons- street, Caernarfon, gynt o New York:— Gallaf ddwyn tystiolaeth, gyda'r Uuaws, fod PAENT CHICAGO yn feddrginiaeth lwyr a hollol i Gym, oherwydd rhoadais brawf arno, a derbyniais lee dirfawr oddiwrtho. Nid ydyw yr uohod and ydtydig, o blith Uuaws, o dystiolaethaa fernqtfitowr lawn ;r73.

MINFFORDD. MEWN wyth arbrawf allan o ddeg mae Olew Morris Evans, Ffestiniog, wedi Uwyddo i wed* V Darlodedigaetb," 1, 1 uberculosie; 11 ar anifeil- iaid Telerau neilliuol am yohwaneg o ar. brawfion.—Advt. YMWELLAD A LLUNDAIN.-Nos Fercher. yn y Grynideithas Ddadleuol, pan y llywyddai Mr G. L. Griffith, caed papyr gan Mr M. E. Morris ar ei ymweliad a Llundain. YR YSGOL DDYDDIOL.—Oyrhaeddodd ad- roddiad cyntaf am ysgol y babanod, dan ofal Miss Edwards, v mae yn "rhagorol" yn mhob adran, a chymhellir y grants uchaf.