Yr Herald Cymraeg

ABERSOCH. v OWFSTY NEWYDD.—Yn ateb 1 hysbys- Y GWESI* vy xjj laW miw 0 tenders iadau ynyr perthvnol i Mr Ro- »m»-ney<lrgwcstyMwydd^ Q y berts yma. pe David Evans. Cric- berts, Porthmadog. cieth, gafodd y contract.

AMLWCH nAT ttfIDR HONEDIG.—Dydd Llun jivs arbenig yn Amlwch, cyhuddwyd Av n'tm Kine tramorwr, o ladrata mackintosh, XSS «*«<* gadachau gjrtdffon, A« Ac o arian, o fferm Nanner, Llanrhwydrus. DaJiwyd y «l"ded,ie g8wm £ y °PS- 5*"5 o|srf P»rthaethwy ya j-fd Sadwrn—Gohinwyd yr acnos uv Gwener.

BALA. SWPER — Nos Iau, rhoddodd Mrs Roberts wledd i aelodau Cymdeithas Lenyddol yr Annibynwyr.

BANGOR. APWYNTIAD.—Mae Dr E. 0. Price wedi ei ^pwyntioyn feddyg i ddosparth Bangor, o dan .rrr1! Damariaethau o'r radd oreu, ym- weler a W. G. Evans, Old London House, Ban- gor. Pellseinydd, 0174.—Advt.. CHARLES DICKENS.—Nos Lun, darllenodd MT Thomas Owen, Dean-street, bapyr ar "Charles Dickens a'i weithiau vn nghy Cymdeithas Lenyddol Ebenezer. BWRDD CYMREIG.—Nos Lun, yn nghyfar- fod Cymdeithas Lenyddol Jei}^efN^jdJ v Proffeswr Lewis Jones ddarlith ddyddorol ar "Feirdd Cymreig a'u barddomaeth. CYNGHOR YR EGLWYSI RHYDDION. Ddydd Mercher, cynnaliwyd cyfarfod cyhoeddus o'r merched yn nglyn a Ghynghor yT Eglwysi Rhvddion vn Nghapel St. Yaul, pan y traddod- yP««h Jo«* •» ««*■ CYNGHERDD—Nos Fercher, cynnaliwyd rvneherdd yn y Railway Concert Hall, a chaf- wyd caneuon gan Miss Winnie Owen Mass C. Fvans a'r Mri Erasmus Jones, Lloyd Jones, H. T Jones,^ » D. Hughes. Cyfeiliai Miss Hilhe ^Y^DDAMWAIN YN Y PENRHYN HALL, j —Yn Llys Maine y Brenhin, ddydd Iau, <Meth yr achos Hughes vn erbyn ymddinedolwyr y Penrhvn Hall gerbron y Barnwyr Wills a cSS, ar apel rn erbyn dy^arniad Syr Horatio Lloyd, yn Mwigor, yr ^wn a roes 4av farniad o blaid geneth leuanc am 50 gmis iei iawn am niweidiau personol a ddig^klodd iddi mewn basar vn y Penrhyn Hall, latiwyd vr artel allan gvda chostau. ATTAL CREULONDEB. Cynnaliwyd cyfarfod blynyddol tanysgrifwyr cangen Mon a sir Gaernarfon o'r Gymdeithas ei'Attal Creul™ deb at Anifeiliaid yn Bangor ddydd Gwener, Mr J. E. Greaves yn v gadair. Yr oedd yr adrodd- iad a eyflwynwyd gan Miss Rathbone, yr ysgrif- enyddes mygedol, yn foddhaol. Cyfranwyd 137p, Sp o'r "ii gaa sir Fon. Yr oedd y danvyon am y flwyddvn tua 50p. Mabwysiadwyd yr adroddiadJ Ail-ethol w-yd Mr Greaves yn llywydd; Mr James Smith yn drysorydd myg- edol; a M(V William Pughe yn archwiliwr y cyfrifon. BEDDGELEKT.

BETHESDA A'R CYLCB. COR YR EGLWYS.—Prydnawn Mercher, rhoddwyd gwledd i blant cor Seisnig Eglwys Glanogwen, a Chor y Gerlan, yn Ysgol ^AMRYW^AETHOL.—Nos Wener, yn y Cafe, cynnaliwyd cyfarfod amrywiaethol gan ael^" Clwb yr Olwynwyr, pryd J treuliwyd noson Jdro8 bL gL rnfer luosog o'r aelodau a trwahoddedigion ddaethant yn nghyd. Llyw- vddwyd gan Mr D. J. Williams, yr Ysgol Sirol, J chvmerwyd rhan mewn dadganu gan Missel W-S auU^ Williams, Station-road Clar- M^-gg i-ii T) a vies Victoria-place. Chwareu- isSa Edath ^avi^, PGordon.teri^ce griv^yr boll irefniadau alto i gan Miss Booth, Glanogwen, a Mr J. C. Carey, MHEL"A LLWYNOG, LLADD CI. "Jm- ddengys fod y creaduriaid hyn _n W inawr yn ystod vr wythnos ddiweddai, yn t Nant, a dSg genym ddeaJl mai aflwyddiarmu I bu vnidrechion rhai o ffermwyr P vr un ohonynt. Ymddengys i nifer o ddymon chwyn i'r mvnydd, un boreu, yr wythnos ddi- weddaf, a chan eu bod wedi canfod—Avrth o + o.ri t- Hwynog yn yr eira—ble l gael hyd idd cwiodasant eu hunain yn y fath sefyllfa fel ag i furl vn sicr o'u hysglyfaeth. Yr oedd gan u parti nifer o gjn gyda hwynt a chan y paxti 5d5S tVbTodSy j»rti adianc, ]]wynog ydoedd? Cododd un arall •. j_ae<j "a rhoddodd ergyd farwol l r dymon aM _'oedd svndod yr oil ohonynt pan anifad. oedd "anddynt yn gorwedd ar welsant y ci goreu oeou n' lawr yn farw. cn-rv

BETT W S Y COED h.nw alto B()D EDEBNj

J!AHWOI,AETn.-(iofldus I"I> |o^«di marwolaeth Mrs Jones, Ire R1 £ s- wraig gymeradwy hon foreu ddydd ei Tonawr 19eg, yn 32 mlwydd oed. chvstudd ond byr. Yr oedd Mrs Jones vn i Mr 0. Jones, Tre Rhys, ac yn ferch i Mrs wards a'r diweddar Mr Edwards, Defaid Yr oedd yn aelod ffyddlawn yn Ad do v Wgslevaid, yn Trefor, lie yr oedd cymenad ■irucliel iddi. Cymerodd yr angladd le bryd- n^ Mawrth, yr 22ain. Gwemyddwyd wrth y ty gan y Parch D. Morns, Aberffraw ac vn mynwent Eglwys Llanbeulan, gan y Parch E Jenkins, rheithor. Yr elorwyr ydoedd y tii brawd vn nghyda dau frawd-yn-nghyfraith sef Mri J- Roberts, y Geirn; a T. Jones, Bodwrdm. Cvdymdeimlir yn fawr ai phriod ar ^ein- SvTsul, y 3ydd, PWt^d yn ^do^yn Addoldy Trefor gan v Parch D. Moitk y yn Eglwys Llanbeulan, gan J Jenkins.

BRYNDU, MON. CYNGHERDD —Nos Eawrth, cynnaliwyd cyngherdd mewn ystafell newydd perthynol^r Methodistiaid Calfinaidd Y cadeirydd ydcjdxi ;S. Mte P«T. Mr .D«. » OrtSSjgg- Rhoddwyd y fedal atir i Mr r -'i- a. Miss Melin y Bont, am adrodd gan M Hughes, Bryngoleu, a Miss Thomas.

CAERGYBI. HWRDD YSGOL. — Dydd Mercher, Mr Thomas Williams yn y giulaif—Cyd^deimlwyd a'r Teulu Bienhinol.-Ysgnfenai ckrc Bwrdd Ysgol Harwich i ddiolch ir bwrdd am adae Miss A. J. Jones i fyned i Harwich, gan ei^^bod wedi ei hapwyntio vno. Hysbysai y rp glerc y gofvnwyd iddo hysbysu fod Mr K. P. Jones; Gwrecsam, brodor o sir Fon, wedi ei a.pwyntio yn brifathraw Ysgol Ganolr Ca-er- gyb. Llongyfarchwyd €f.—Derbyruwyd Uvthyr oddiwrth Fwrdd Addysg vn cwyno nadoedd y presennoldeb yr hyn ddylaii fod. Penderfy wy cospi y rhai ni ddtelai i'r ysgol.

CAEBNABFON. MAF, Sale flynyddol Bradley, Caernarfon, yn cychwyn yr wythnos hon. Gwir fargtinion. Advt. CARTRE'R MORWYR.—Cynnaliwyd cyfar- fod cerddorol yma nos Fercher, Mr Dillon yn y gyM"c A —Yn ystafell yr uchod, nos Sul, dan lywyddiaeth Mr De Gaudin, cafwyd anerchiad grymus gan y Parch J. Puleston Jones, M.A., ^TAN*—Nos Fawrth, bu tan yn laundry Ty Coch "gan'wnevd difrod ar yr adeilad a'i gjn- nwys, ond diffoddwyd ef heb alw ar dan ddi- ffoddwyr CaÆrnarfon. CYMDEITHAS ENGEDL—Nos Wener, cai- wydi darlith ragorol gan y Parch J..E. Hughes, M.A., Siloh, ar "Arwraeth." Cymerwyd. y gadair gan y Parch Ellis James Jones, M.A., a ohaed cyfa.rfod rhagorol. CYMDEITHAS SILOH.— Nos Fercher, vn y gymdeithas uchod, darllenwyd papyr ar "Eglwys Llanbeblig" gan Mr J. Wynn Parry, Titxiebarn-street. Cadeiriwyd gan y Parch J. E. Hughes, M.A. DEWRDER.—Mae y Lance-corporal W. H. Edwards mab-yn-nghyfraith y diweddar Sergt. Collins, Caernarfon, wedi derbyn y Distin- guished Conduct Mjedal am ei weithredoedd yn Rhyfel v Transvaal. FFOWNDRI DE WINTON.—Deallwn fod Mr Stenning yn bwriadu yn fuan ddechreu adeikdu hopper dredges yn y ffowndri yma ac, os gellir cael digon o dir, i helaethu y nowudri fel y gellir gosod gwaith i ddwbl y nifer a weithiant vno yn bresennol. ATTAL CRErLONDEB AT BLANT.- Edrydd Mr R. 0. Roberts, yr ysgrifenydd lleol, yr ymchwiliwyd yn ystod y chwarter di- weddaf i mewn i 56 o gwynion. Cyhuddwyd 91. Rhybuddiwyd 45, a chafwyd saith o achos- ^Y^B^RENHIN^A^R CEIDWADWYR.—Der- byniodd Mr Richard Thomas, cadeirydd y Clwb Ceidwadol, atebiad i'r cydymdeimlad basiwyd a'r Brenhin a'r Teulu Brenhinol oddiwrth ysgrifenydd y Brenhin yn diolch iddo am y genadwri. CYMDEITHAS LENYDDOL MORI AH.— "A ddylai llwyrymwrthodiad fod yn ammod aelodaeth eglwysig," oedd testyn dadl yn y gym- deithas uchod ,nos Fawrth. Ladarnhaol, Mr Ellis Jones; nacaol, Mr W. 0. Willaims. Gohiriwvd v ddadl. CYMDEITHAS SALEM.—Nos Fercher, pan v llywyddai v Parch D. Stanley Jones, cymerodd dadl Ie ar "Undeb yr Ysgol Sul: A yw yn werth ei gadw?" Cymerodd Mr John Owen, I Hafod-terrace, y cadarnhaol, a Mr Richard Williams, Hill street, v nacaol. CYMDEITHAS YfDRECH GREFYDDOL PENDREF.—Nos Sul, dan lywyddiaeth Mr T. J. Roberts. Thomas-street, darllenwyd I papyrall gan Miss Jane Williams, Tithebarn- street, ar "Y Ddafad Golledig," a Mr Aled Lloyd Roberts, rsorth-road, ar Ragoriaetli addysg y Beibl.' YNADLYS ARBENIG.—Mewn ynadlys arbenig, ddydd Mawrtli, cyhuddai Nancy Kelly, morwyn yn y Palace Vaults, James Thomas, Amlwch, capten y "Miss Evans," o ymosod ami nos Sul yn ei long. Erlynai Mr J. T. Roberts, ac amddiffynai Mr M. E. Nee.—Ar ol gwranda.w- iad maith, taflwyd yr achos allan. YSGOL ST. DAVID'S.—Wele enwau dysg- yblion llwyddiannus y Misses Jones, sydd wedi pasio arboliad y College of Preceptors Tryd- ydd dosparth, y rhan gyntaf: A. E. Svans, E. M. Jones, G. Williams (yn rhagori mewn draw- ing) ail ddosparth T. Williams y dosparth I i-euengaf: J. F. Whiskiiij G. Evans, F. A. Billing, a C. G. Williams. UNDEB DIRWESTOL Y MERCHED.— Cynnaliwyd cyfarfod o'r uchod yn ysgoldy Ebenezer, nos Fawrth, Mrs Paull yn y gadair. Canwyd, etc., gan Miss Jones, Tegfryn; Miss Annie Morris, a Misses Parry. Rhoes Mrs W. R. Jones adroddiad y pwyllgor gweithiol, a gynnaliwvd yn ddiweddar yn Lerpwl. Cymer- odd Miss Evans a Mrs D. E. Davies hefyd ran. CYNGHERDDAU.—Yn y Y.M.C.A., nos Lun, cynnaliwyd cyngherdd, Mr T. Levi Jones I vn y gadair. Cafwyd lluaws o gvstadleuon dyddorol, a chadeiriwvd y bardd. sef Mr W. T. Owen. Cyfeiliwyd gan Mr Gwilym Edwards. Nos Iau, cynnaliwyd cyngherdd vn y Pafilion gan Gor Meibion jr Rliondda, o dan arweimad Mr Tom Stephens. Hefyd, yr oadd seindorf Nantlle vn bresennol. Y prif gantorion oedd Miss Hannah Jones, R.A.M., a Mr B. Davies. ) Mir Percie G. Smith oedd y cyfeilydd. Tuagat drysorfa Engedi vr oedd y cyngherdd. UNDEB YR lARGRAFHWYR.—Cynnaliodd Camofhen Caernarfon o'r Undeb uchod ei chyfar- fod blynyddol nos Wiener, dan lywyddiaeth Mr H. G. Davies. —Cyflwynodd yr Ysgrifenydd (Mr Peter Angel) y fantolen am y llynedd, a ddang- osai fod y ganghen mewn cyflwr da. Yr oedd cyfanswm y taliadau am y flwyddvn yn 95p, yni cynnwys 80p er cynnorthwyo aelodau aUan o ,waith. Rhifai yr aelodau 91. Derbyniwyd y fantolen yn unfrydol.—Ail-ddewiswyd y swydd- ogion yn unfryd, sef: Llywydd, Mr H. G. Da- vies: is-lywydd, Mr Morris Hughes, ysgrifen- ydd, Mr Peter Angel; trysorydd, Mr G. Lewis Owen; archwilydd, Mr Robeirt Owen. Go<rchy- mynwyd i'r pwyllgor gymeryd acillosyr aelodau allan o waith mewn) llaw, ac i ystyned cwestiwn cyfraniadau y cyfryw.—Talwyd y diolchiadau arferol, a. therfynwyd. BWRDD Y PORTHLADD.—Ddydd Mawrtli, dan lywyddiaeth y Cadeirydd (Mr J. Menzies).—- Ar synnygind y Cadeirvdd, a chefnogiad Mr J. Issard Davies," cvdvmdeimlwyd a'r Brenhin a r Tltulu Brenhinol "ar" farwolaetb v Frenhmes Vic- toria, a dymunwyd pob llwydd i'r Brenhin a r Frenhines. Hysbyswyd fod 590 tunell yn rhagor o lechi wedi eu cludo o r porthlada gan longau vn vstod mis Rhagfyr diweddaf nag yn vstod yr un mis y flwyddyn cynt—Dewiswyd Mr Llewelyn Morgan yn aelod o r Bwrdd yn Le l ('iweddar Mr W. Turner. — Derbyniw yd yxnd ji- swyddiad Mr W. W. Vivian.—Gan na fynaii r Gorphoraeth dim o berthynas i r carth- ffosydd sv'n vmarllwys ar eiddo r Bwrdd, rhoed v mater dan ystyriaeth pwyllgor, rhag nad ystvrid fod v Bwrdd vn addef fod y Gorphoraeth vn'iawn.—Darllenwyd llythyr a ysgrifenasai Mr Charles A. Jones, cyfreithiwr yr Ymddinedol- wyr, yn dvweyd beth oedd yr ymddyddan a wawsai ef gyda, chyfreithiwr Bwrdd Masnach mewn perthynas i farn swyddogion cyfreithiol y Goron vn nglyn a hawl Bwrdd Masnach am ran o lan y mor ger gorsaf y rheilffordd. Yr oedd y farn hono yn dvweyd yn bendant nas gallai y Swyddfa hono ymyryd a gwaith yr Y mddiried- olwyr.-PenderfYllwyd Aoi'r llythyr yn nghof- nodion y Bwrdd.—Darllenwyd llythyr oddnvra Svr Llewelyn Turner yn gahv svlw at weithred- iadau y cv'farfod diweddaf. Y piyd hyny dar- llenwyd llvthyr oddiwrth Mr Job Bower, (roruc'hwyliwr mwnawl i'r Goron dros sir I' on. yn cvnnwvs sylwadau ar rai petliau ag yr oedd Svr Llewelyn Turner wedi eu dyweyd vn \st<nl Svr Llewelyn Turner wedi eu dyweyd yn ei dvstiolaeth ar gyflwr presennol y bau ar «ianel. a'r hvn ydoedd yn v gorphenol. Ym- ddensvs fod" c niiddealltwriaetli rhwng y ddau foneddwr— Penderfynwyd goliirio y mater, ac awgrvmwvd fod y Cadeirydd a'r Arolygvtld yn y cvfamser i fyned i weled Syr Llewelyn Turner a M1' Bowen.

COL WYN BAY. HELYNT Y NWY.—Mewn cyfarfod cyhoedd- us, nos Wener, cododd cryn helynt pan roddodd tri o aelodau o'r cynghcr dinesig eu rhesymau dros ddadleu o blaid prynu y gwaith nwy Liyw- yddwyd gan Dr Morris, Colwyn. Cyfeiriodd cadciiydd y cynghor (Mr George Bevan) at y manteision mawrion a ddeilliai trwy gael v nwy 0 dan reolaeth gyhoeddus, a gwadai y byddai i r eoleuni trydanolleiha;u ei werth. Siaradwyd yn mhellat'li gan amryw, ac yn y diwedd, gwrtnod- wyd y cynnygiad i'w brynui gy^a mwyairit j1" CONWY.

fSGEULUSO'U PLANT.—Yn llys yr yn- adon, ddydd Llun, cyhuddwyd David Edwards y Castle H„& Hooper, ar a.uèticm. y fienn y ron, R.wen, 28 acer. Prynwyd hi ^n Mr Pierce Williams, sadler. dros tivfaill, am r>WVT T CAEL NWYDDAU TRWY DWYLL. Mewn ynadlys arbenig. Dr R. A. Prichard ac Albert Wood. Ys-w., cvhuddwvd William John Jones chwarelwr, Brynmaenan. Llysfaen, o gael^ 8rof™s arian trwv dwvll. Ymddengys ir cyhudd dg fyned i siop Mis"s Williams, Victoria Restaurant, Llandudno Juncton, a dyweyd ei fod yn yn y gwaith brics, ac yn Uetya gyda William Lloyd, platelayer, Pensarn-terrace, » am groceries ar goel, ac, hefyd, fenthyg Gan fod William Lloyd yn gwsmer i r erlvnes o-adawodd i'r cyhuddedig gael y naill a r llall. Ond trodd allan nad oedd Jones yn gweithio yn y gwaith brics nac yn lletva gvda William Liovd.—Yr oedd pedwar o euogfarniadau ereill vn ei erbyn, ac anfonwyd ef yn awr i garchar am fis gyda llafur caled.

RHYD DDU. "BETH WNEIR YN MEDDGELERT' svdd destyn ysgrif ddyddorol yn "Mhapur Pawb. Myner ei weled.

LLANBEBIS OYLCH. OS am wir fargeinion mewn Dilladau Parod ymwelwch a Bradleys, Caernarfon, yn ystod a Bale.—Advt. MAE'R Mona Cycle Works wedi newid dwy- law. Prynwyd y Btoc a'r gwaith gan y Mri J £ Jones Fab, Castle-square a Bangor-street.— AMARWOLAETH SYDYN.—Nos Fawrth, aeth William Griffith, Barracks, Nantuchaf, at Dr Williams, Nantuchaf, i ymofyn meddygin- iaeth i'w briod, a thra yn ymddyddan ar meddyg, fe syrthiodd i lawr yn farw yn y fan. Yr oedd yn enedigol o'r Nant, ac oddeutu hanner cant oed" Creodd yr amgylchiad gyffro mawr vn y He, fel y gallesid disgwyl. MARWOLAETHAU EREILL.—Yr wythnos ddiweddaf, bu farw Griffith Owen, y Fron, yr hwn oedd yn fnd, a byddar o i enedtgaeth. Yr oedd yn 72 mlwydd oed, ac wedi gweithio yn y chwarel er yn ieUaiIlc iawn. Yr oedd yn chwar- I elwr da. Er nas gallai glywed dim, yr oedd yn deall pob peth; ac er ei fod wedi gweithio yn y chwarel am 60 mlynedd, ni chyfarfu a damwain o bwys, hyd yn ddiweddar, pryd yr anafwyd ef yn ddifrifol.—Mae genym hefyd i gofnodi marw- olaeth Edward Jones, Goodman-street, neu fel yr adnabvddid ef gan y lluaws Edward Jones y potiwr. Brodor o Gaernarfon ydoedd, a chladdwyd ef yn Llanbeblig dydd Llun. Yr oedd vn 70 mlwydd oed. DAMWAIN ANGEUOL.—Dydd Mercher, digwydd'odd damwain mewn ffordd anghyffredin iawn, yn Chwarel Dinorwip, a bitofodd yn angeuol i John R. Jones, o Yr oed ddynion yn tynu craig yn y bone uwchlaw i'r fan v gweithiai efe, a disgynai y cerig i w fargen ef. Rhoddwyd digon o rybydd, ac yr oedd ef a phawb ereill a weithient yn v fan hono, wedi cilio yn llawn ddigon pell o gyrhaedd pob perygl, gallesid meddwl. Fodd bynag, dis- gvnodd dernyn o gra.ig, odeutu dwy dunell o bwvsau, ac yn y codwm, maluriwyd hi yn llawer darn. Neidiodd un or darnau, a bwysai rhvw gant neu gant a hanner, i gyfeiriad y fan v safai y bobl. Gwelent ef yn dod, a. chiliai y trancedig, fel ereill, o'i ffordd 5 ond tarawodd y gareg ef rhwng ei ysgwyddau gyda'r fath rym, fel v bu y truan farw ar ei ddyfodiad i'r yspytty. Yr "oedd y trancedig oddeutu 38 mlwydd oed, a gedy wraig ac amryw blant i alaru eu colled ar ei ol. Yn y cwest bwriwyd mai damwain fu aclios ei farwolaeth.

LLANDUDNO. CAEL ARIAN TRWY DWYLL —Mewn vnadlvs arbenig, ddydd Llun (ddoe), dirwyvvyd W. Fairish, Bodhyfryd Walks, i 2s a'r costau am gael 7s trwy dwyll gan y Parch J. Irvon Davies. CYNGHERDD. — Nos Fercher, rhodaodo Cor "Meibion y Rhondda gyngherdd yn y Pafilion. C'ynnorthwvwvd hwv gan Madame Hannah Jones. R.A.M Mr H. Davies, Mr D. J. Broome, a Mr C. Bryant.

LLANDWROG. UCHAF II MARWOLAETHAU.—Boreu Mawrth, yn 32 oed, wedi misoedd o gvstudd, bu farw Mrs Jane Thomas, priod Mr John R. Thomas, Cilfwan, Llandwrog. Merch hynaf ydoedd yr ynnidaw edig i'r diweddar Mr William Jones. Tyddyn- perthi; a nith i'r diweddar Mr J. J. Evans, Dorothea. Claddwyd hi prydnawn Sadwrn yn mynwent St. Thomas, o dan y drefn newydd.—- Nos Iau, Chwefror 7fed, bu farw dyn ieuanc 21 oed, sef Mr Cadwaladr H. Roberts, Llys Llew- elyn, Carmel, mab y diweddar Henry W. Ro- berts ac Elizabeth Roberts, gynt o Bronmenai, Pisgah. Bu yn nychu am fisoedd lawer. Yr oedd yn ddyn ieuanc o ymarweddiad a buchedd dda LLANDDEINIOLEN.

YMRYSONFA AREDIG.—Cynnaliwyd ym- rysonifa art dig Llanddeiniolen a Llanrug yn Nhandderwen, Llanddeiniolen, ddydd Sadwrn. Cafwyd diwrnod dymunol ac ymdrechfa galed. Daeth un ar hugaini o arddwvr da i'r maes. Ym- restrodd pump ohonynt yn noparth y pen camp- wyr: 1, John Thomas, Niwbwroh, Pentiir; 2, Owen Jones, Rhosdican, Caernarfon 3. Edward Williams, Llansadiwrn, Mon. Dosparth II. (8) 1 Thomas Williams, Coetmor Farm, Llan- Uechid 2, Owen 0. Jones. Brynllan, Llanrug; 3 Evan T. Roberts, Tyddyn Rhyddid, Llan- rug • 4, William Williams, Fodol Uchaf. Ban- aor.' Dosparth III. (8): 1. 'Richard Williams, Tv Mawr, Llanddeiniolen 2. William Thomas. Cèfn, Elanddeiniolen; 3, ,Robert ThomaS, Gors Bach. Llanddsiuiclen; 4, ^omas W:ilbams, Cae Hob; 5, Richard Pritchard, Coedbolyn. Hefyd, o-wobrwvwyd am ycanlol cefn ,goreu yn y tri dos- parth. Yn y dosparth cyntaf. g'^eu Owen Jones Rhosdican ail, goreu Robert Th^as, Goetra Isaf, 'Bangor; trydydd, Robert ,^mas, Gors Bach. Yr aradr oreu yn y tri dosparth, Edward Owen, Sling, 'Reaumans. f wedd oreu ar v maes 1, Robert Jones, Pantv Cy tir 2 R W. Pritchard, Cefntresaint. Pontrug. Bei'rniadwyd y gweddi aV aredig ^n y Mn Owen Jones, Madryn, LlanfaiTfechan; William Williams, Hafod Farm. Llangwyllog; ac Evan Roberts, Bwlch Ffordd, Chwilog. Hefyd, y mae y pwyllgor vn bur ddiolchgar i r Parch Hugh Williams, Llanrug, am draddodi darhth- iau er budd yr vmrvsonfa, ac hefyd i r bonedd- gL a fu mor haelionus tuagat yr ymrysonfa, eu plith Mr G. W. Duff Assheton-Simth Vaynol: yr Anrhyd. W. W. Vivian Trevor Hughes, Glasgoed, ac amryw ereill.

LLANEBCHYMFDD. YR YSGOL SUL-Dyddt Gwener, yn y New Hall dan lvwyddiaeth y Parch R. Thomas, cyn- raliodd Methodistiaid Dosparth Ysgohon Llan- erchymedd gynnadlcdd cynnwysedig o athrawon ac athrawesau y dosparth ac yn hNvyr yn cafwydi cyfarfod cyhoeddus, dan lywydd- iaeth y Parch W. Roberts, Gorslwvd. Darllen- wyd papyr ar "Waitlj yr athrawon a r athrawes- au gan y ParcH John Jones, Hebron; a diaed areithiau ar yr Ysgol Sul, ffan y Jarc^ T. J. Wheldon. B.A., Bangor; J- Jones, Heb.cn, John Owen, Pare; R. Thomas, ac ereill. ANGLADD. — Wedi ychydig wythnosau o gystudd. a.r y 4ydd cryfisol, bu fanv Mr Richard Jones. Twrcuhelyn-street, yn ei 64 mlwydd oed. Yr oedd vn dra adnabyddus ac yn swydtiin- cyf- rifol gyda'r Methodistiaid. Claddwyd efddydd Gwener. Gwasanaethwyd gan y Parchn R. Tho- mas gweinidog; R. P. Williams, Caergy 1: John Owen, Pare; R. Williams, Llangwyllog; W. Roberts, Gorslwyd J. M. Jones, a Mr R. Roberts, Llanerchymedd.

LLANGEFNI CEN \D0L.—Bu y Parch H. Jones, Bangor, cadeirydd v Dalaeth yn traddodi cvfres o bre- gethau yn addoldy v Wesleyaid bob nos yr wyth- nos ddiwedldaf, a thrwy v Sul. AMRYWIAETHOL oedd y cyfarfod fu jn Penuel, 6'osi Wener. dan nawdd J uobeithiu. Llywydd, y Parch T. Frimston. Parti Mi- LI. Hughes, watchmaker, enillodd am daatganu ton. DADL fu vn Nghymdeithas Lenyddol Moriah, dan lywyddiaeth Mr E. M. Roberts. Metropoli- tan Bank, ar "A ydyw Cristionogaetli yn cyf- reithloni rhyfel?'p, Agorwyd^ o blaul ydyw gan Mr T Edwards. GLandwr Stores ac o r ochr arall gan Mr J. Davies, Glanhwfa-roao

LLANRWRT. Y FFAIR. — Ffair wan a. gafwyd ddydd Mawrth, ac ychydig dda a newidiodd ddwylaw. Y TY DIRWESTOL. — Yn eu hadroddiad, cymhella cyfarwyddwyr y ty dirwestol log o 72 y cant ar y cvfalaf. n. ADREF "O'R RHYFEL.—Ychydig ddyddiau vn ol dvchwelodd Private David Davies, un o aelodau y 29ain Ga.trawd o Wyr Meirch sir Ddinbych. adref o'r rhyfel. YR YNADLYS.Dydd Llun (ddoe). gerbron v Milwriad Johnstone "ac yn^idon ereill, dirwy- wyd 0. R. Williams, Glan Conwy; A. E. Knight, David Evans, John Williams, a James Jones, yr oil o Lanrwst, am feddwdod. LLWYDDIANT.—Da genym ddeall fod enw Mr George W. Cameron, Pentrefoelas, yn mysg y rhai llwyddiannds yn- v rhestr ymgeiswvr am le ar y Civil Service. Ymddengys ei enw yn drydydd o 1553. Addysgwyd Mr Cameron yn Y sgol Sirol Llanrwst. YR'ETHOLIAD AG0SHt\0L.—Yr aelodau sydd vn vmneillduo o'r cvnghor dosparth vdynt":—Mr J. W. Griffith. Mr E. R. Hughes, Mr T. R. Jones, a Mr William Hughes. Dy- wedir v daw Cymdeithas y Masnachwyr a phed- war aelod o'r eiddvnt eu hunain allan. Y CYNGHOR GWLEDIG.— Dydd Mawrth, dan lywyddiaeth Mr J. Roberts, Cydym- deimlwvd a'r Teulu Brenhinol, a llongyfarchwyd v Brenhin ar ei es,gvniad.—Hysbvswvd fod Mr John Jcnes, Lerpwl. svdd yn cario coed vn y cylch, wedi niweidio v ffordd fawr yn bur ddrwg. Bvdd i'r arolygydd ei rhoddi mewn cvflwr pri- odol. ac anfon y bit i Mr Jones.—Gohiriwvd v cwestiwn o uno ag awdurdodau ereill 'i godi y- pyttv i drin achosion) o'r frech wen. "ANRHEG.—Nos Sadwrn, anfonodd aelodau v pwvllgor derbyniol i Arglwydd Carrington yn 1896 freichled aur wedi ei stampio ac arwyddlun o delyn Gvmreiir i'r Arsrlwyddes Marjorie Car- rington ar achlysltr ei phriodas heddyw (ddydd Mawrth). Yr oedd diemynt a, rhuddemau ar y freichled. ac yn gerfiedig ami ydoedd "Anrheg- wyd i'r Arglwyddes Marjorie gan aelodau pwyllgor gwahoddiadol Arglwydd Carrington, ar achlysur ei phriodas, Chwefror 12fed. Arwyddwyd y llythyr a'i canlynai, yn dymuno llwyddiant a dedwyddwch i'r par ieuanc, gan y I personau canlynol :-Mr 0. Isgoed Jones, cad- eirydd; Mr J. W. Griffith, ysgrifenydd myged- ol; Mr E. Jones Owen, Mr H. Pierce, Mr W. D. Lloyd, Mr T. R. Jones, Mr W. C. Jones, Parch J. Titley Williams, Mr P. Mclntyre, Mr David Jones, Mr J. E. Humphreys, Mr H. J. W. Watling, a Mr W. S. Williams. PRIOD AS.—Yn Nghapel Seion, ddydd Mer- rher, priodwyd Miss Matilda Elizabeth Cleg- horn, merch Mr James Spioer, Worcester, a Mr Thomas Marriott, Victoria Hotel, a. Park Hall, Hayfield, Stockport, a mab hynaf y diweddar Mr Thomai Hyde Marriott. Sandbach, sir Gaer. Yr oedd y briodas yn un bolblogaidd iawn, a'r caiel yn orlawn. Uwchbeii, v lynedfa i'r capel, yr oedd y llongyfarchiadau "Hir oes a dedwydd- weh i Mr a Mrs Marriott," a. "Llwyddiant i'r par dedwydd." Fel yr elai v briodasfereh i'r capel, ehwareuwyd y "'Bridal March" ar yr or- gan gan Mr Roberts. Gweinyddwyd gan y Parch W. Thomas. Mr A. Price, Sandbach, oedd yn rhoi'r briodasferch. Miss Roberts, or Victoria Hotel, oedd v forwyn, a Mr Henry Hobson Marriott, Manceinion, y gwas. Fel yr elai y par allan, chwareuwyd y "Wedding March" (Mendelssohn), gan yr organydd. Aed i Brighton i dteulio-r mis mel.

NANTLLE AB CYLCH CHWAREL FR0NHEUL0G.—Mae cwymp mawr wedi dod i lawr yn y chwarel uchod, cran achosi i amryw gwmniau fod yn sagur. ° MAE pobpeth wedi eu hailfaroio yn ystod y Sale gan Bradleys, Caernarfon. Cofiwch dalu ymweliad.—Advt. MAE'R Mona Cycle Works wedi newid dwy- law. Prynwyd y stoo a'r gwaith gan y Mri E Jones a'i Fab, Castle-square a Bangor-street.- AdSALEM, LLANLLYFNI.—Nos Sul, darfu .1 i'r Parch G. Oeidiog Roberts roddi anerchiad ar "Farwolaeth v Frenhines," a chwareuodd Mr R. J. Owen y "bead March" ar yr offeryn. CYNGHERDDAU.—Yn Nantlle, nos Wener, cynnaliwvd cyngherdd, pryd y gwasanaethwyd gan Mr A. Henderson, Mrs Henderson Jones, M. A. Prichard, Mr D. D. Jones, Llanllyfm, ac YSTORM FAWR.—Nos Lun, ymwelwyd a'r dvffryn gan ystorm nerthol o eira a gwynt, na. welwyd ei thebyg er's rhai blynyddoedd. Yr oedd v fath o ran nerth ag oerni, fel y methai y rhai cryfaf a myned allan o'u tai. Gwnaeth lawer o rwystrau yn y chwarelau. I PAWB YN UN.—Am un waith, aeth pawb yn un i gyd-dalu parch i goffadwriaeth y ddi- I weddar Frenhines. Cynnaliwyd cyfarfodydd yn Nhalysarn, Penygroes, a Llanllvfni ddydd Sul. Cynnaliwyd y cyfarfod yn Llanllyfni yn Eglwys y plwyf, oedd wedi ei gwisgo a du. Yr oedd y 'Parch Thomas Edwards (Gwynedd) wedi cyfan- soddi emynau hynod o briodoi at yr amgylchiad, y rhai a ganwyd gan v gynnulleidfa fawr yn dra effeithiol. Yr oedd y Gwirfoddolwvr yn bre- sennol yn eu gwisg filwrol. Darllenwyd y bennod gladdu gan yr Uch-gapten Dr H. Jones Roberts. Penygroes, yn Gymraeg, a rhan arall gan y Capten Darbishire yn Saesneg. Tradd- odwyd anerchiad gan y Parch Thomas Edwards ar "inweddau anuwg Victoria. Traddodwyd anerchiadau rhagorol hefyd yn Mhenygroes a. Thalysam.

PENRHYNDEUDRAETH. UNDEB YR EGLWYSI RHYDDION.—Y mae y pwyllgor gweithiol erbyn hyn wedi gwneyd eu trefniadau terfynol at gyfarfodydd yr Undeb vma ac yn Minffordd. CYMDEITHAS NAZARETH.—Nos lau, pan y llywyddai Mr R. Davies. Cafwyd cyfarfod I amrywiaethol. Cypaerwyd rhan gan y Mri J Jones, 0. R. Williams, E. Jones, W. L. Wil- liams, a G. P. Williams. MINFFORDD.-Yr wythnos ddiweddaf, caed cyfrifon eglwys y M.C. yma gan Mr Griffith Williams. Rhif yr eghvys,l°8 casglu, 306p talwyd o ddyled y capel, 98p swm nresennol v ddyled, 820p.. Y TEMLWYR DA.—Yn Nghyfnnfa Deu- draetli, nos Wener, darllenodd y prif Demlydd, Mr R. G. Prichard, bl\'pyr ar y "Ganrif ddi- weddaf."—Yn Nghyfrinfa Minffordd, darllen- odd Miss Catherine Williams, Llwyncelyn, bapyr ar "Esther. ADFERIAD HOLLOL- —Tystiolaeth Capt Evan Owen, EdeyrnWedi dioddef poenau dirdynol Camdreuliad y Bwyd am flynyddoedd, I a threio pob math o feddyginiaethau yn gwbl ofer; ond cyn gorphen y botelaid gyntaf o r I Ffisigora." yr oeddwn yn ddyn newydd hoilol iach." Gwerthir "Ffisigora yn mhob man mewn potelau 1/1J a 2/9, neu drwy y post am 1/3 a 3/- oddiwrth y gwneuthurwr, Owen Jones, I M.P.S., Abergele.—Advt.

PORTHAETHWY. I CYNGHOR DINESIG.—Dydd Mawrth, o dan lvwyddiaeth Mr J. Davies Jones-Cydymdeim- IwTd a'r Teulu Brenhinol. -Darllenwyd adrodd; iad y pwvllgor ananol.—Deroyniwyd llythyr oddiwrth Swyddfa'r Cod yn dyweyd y buasai yn dda gandldynt glywed a oeid y cynghor wedi trefnu a'r Milwriad P: ice parthed St 'George s Pier, neu os nad oeddynt, b<;th oeoi sefyhfa bresennol y mater.—Ple:dleisJ0c.<i: yr aCl(>dau i gyd oddigerth Mr Hand, yn ffafr gynnyg xOOp i Mr Price am ei fudd yn y lanfa. EISTEDDFOD.—Gweler oddiwrth em colofn- au hysbysiadol fod yr Eisteddfod uchod, cead i'w chynnal nos Fen he Mawrth 6ed. yn cael ei goliirio hyd n^s Fercher, Mawrth 33eg. Dealh^n fod rha^olrgon am Eisteddfod lwydd- iannus.

PORTHMADOG. REGATTA BORTHYGEST.—Deallwn fod cyfedllion y pentref uchod eisoes yn hwylio at g¡el Regatta eleni eto. CYMDEITHAS EBENEZER. -Nos Lun, caed anerchiad gan y Parch W. J. Nicholson, ar "Araethyddiaeth Gymreig." YN BUR WAEL.—Drwg genym nysbysu fod Mr J. W. Jones (Wrysgan), o7 Davies Brothers, vn bur wael ddoe (dydd Liu ). "DANIEL OWEN. "-Traddodod-d Mr Jones, o'r Llythy r dy Cy ff redinol, anerchiad campus ar y testyn uchod o flaen Cymdeithas Salem, nos LUCERDDORIAETH .—Darllenodd Mrs Cob- bold bapyr ar gerddoriaeth yn N ghymdeithas yr Eglwys nos Lun, pan y llywyddai y Parch LI. RHYUSBYSIa'dAU AC ARGRAPHU—Der- bynir archebion yn ddyddiol gan ein cynnrych ydd, Mr W. Jones (Ffestinfab), yn Glaslyn Stores, Snowdon Street. GAN fod Mr J. H. Roberts, Gwalia Honse, yn ymsefydlu mewn bnsnes yn Capel Cnrig, ay- mana wrth symnd ddiolch yn gynhesam y gefn- ogaetb a gafodd yma.—Advt. ANGLADD.—Ddydd Mawrth, claddwyd Mrs Jones, priod y Rhingyll Jones. Gwemvddwyd gan y Parch LI. R. Hughes, Mi. Yr oedd nifer o blismyn yn cynnwys yr Uwcharolygydd Jones, Pwllheli, yn bresennol. GWALIA HOUSE, Porthmadog, yw y lie rhataf a goren am Diilladau i Fe nr a Ph»rod, a chyflawldec o ddewis hefyd Gwlane-1 Cym- reig campus. FUnnellettes, aahcos, &c a t oil am v tjris ai i^af yn bosibl —A.avt. reig campus. FUnnellettes, aahcos, &c a t oil reig campus. FUnnellettes, aahcos, &c a t oil am v tjris ai i^af yn bosibl —A.avt. CYMDEITHAS BORTHYGEST Cafwyd pa-pvrau ar "Ann Griffith" a? Dyledswyddau merched tuagat yr Ysgol Sul, gan Mrs Pieice, Trwyn Cae Ingo, a Miss M. Davies, Jn y cyfarfod diweddaf, dan lywyddiaeth Capten John Hughes. DYMUNJR hysbysu fod Masnachdy y di- weddar Hugh Williams, Tailor and Draper, yn cael ei gario yn mlaen yn awr o dan gyfar- wyddyd ei fab, Hugh Williams, yr hwn sydd wedi perffeithio ei hun yn y gelfyddyd yn ystod ei arosiad yn Llundain.—Advt. PENTREF ELIN. —Bu yma gystadleuaetlx lenyddol yn Ysgol y Bwrdd. Cadeirydd, y Parch G. Salt. Arweinydd, Mr T. Williams. Enillwyr Maggie Parry, R. J.llis. a W. Thomas, 0. H. Williams, W. Griffith, E. Roberts, Roberts, D. Jones, William Roberts YlONG WEDI COLLI--CyThaeddoddnewydd- ion y Mri Prichard Brothers fod y scwner "Charles James." dan lywyddiaeth Capten John Miathias, Efailddu, Penmorfa, oedd ar fordaith o Morocco i Falmouth, wedi suddo yn ystod y stormydd bymtheg milldir allan i Ushant. Gwar- edwvd y dwylaw o bump gan long arall. NEILLDUOL.—Dydd Sadwrn, o flaen J. R. Prichard, Ysw., yr "Heddwas Rowlands a gy- huddai Jane Hughes, Circcieth, o gardota. Dirwy 2s 6c a'r costa,u.-Dydd Llun (ddoe), o flaen J. Jones-Morris, Ysw., cyhuddwyd James Lincoln, o gardota, gan yr Heddwas Roberts, Beddg)elert. Anfonwyd i garchar am saith Beddgielert. Anfonwyd i garchar am saith nivrnod. r f ESGOBAETH BANGOR. Bu cyfarfod hanner blynyddol cymdeithas gynnorthwyol Esgobaeth Bangor yma ddydd Mawrth. Dar- llenodd v Parch Ll. R. Hughes, M.A., yr ys- grifenydd, adroddiad o waith y gymdeithas yn ystod y flwvddyn. ac yr oedd' yn llwyddiannus a chvnnyddol. Cydymdeimlwyd a'r Teulu Brenhinol. Y MOR.—Yn Nghymdeithas y Capel Coffad- r wriaethol, caed papyr gan Mr J. Percy Roberts ar "Y mor." Y DIWEDDAR FRENHINES A CHALED- FRYN.—Yrn masnachdy Mrs R. G. Humphreys, yn High-street, gellir gweled y bathodyn gyf- lwynwyd gan y Dduces Kent a'r Frenhines Vic- toria, i CaJedfryn, yn Eisteddfod Beaumans^ Erys Ap Caledfryn, mab y prif-fardd, yn awr gyda'i chwaer, Mrs Roberts, Albert House, Pen- trefelin. TYNGHED YR YMHERODRAETH— Yn Nghymdeithas y Tabernacl, nos Iau, Mr D. O. 11. Roberts, yn y gadair, caed dadl ar A ydyw yr Ymherodra.eth Brydeinig i ddadfeiho a di- tianu fel yr hen Ymherodraethau? Ydvw ebe Mr Griffith Williams; nac ydyw, ebe Mr W. Hughes, Preswylfa. 0 du'r olaf yr oedd y mwyafrif. CYMDEITHAS Y GARTH.—Nos Wener, o ,dan lywyddiaeth Mr R. J. Purnell, cynnaliwyd cyfarfod amiywiaethol, piyd y cymerwyd rhan gan y rhai canlynol. Unawd, Mrs Morris Wil- liams, Lombard-street; dadl, Mri W. Jones a E Davies; unawd, Mr 0. R. Owen; unawd, Miss Paltty May Roberts; deuawd ar y crwth gan Miss Evans, Borth, a Mr 0. Bonner Tho- mas. Hefyd, enillwyd gwobrwyon gan v rhai caulvnol:-Adroddiad, Mr 0. Williams; pen- nillion, Mr E. J. Williams; unawd, Miss Ahce A. Jones; deuawd, Miss M. E. Pugh a Miss Griffith; pedwarawd, parti Mr 0. Ll. Hughes. Gwasanaethwyd wrth yr offeryn gan Misses Lewis ac Evans.

PWLLHELI. YSTORMUS. —Chwythwyd rhai coecl a phol- ) ion y telegraph i lawr ar draws y brif-ffordd I ddydd Llun. A.PWYNTIAD. — Y mae Mr E. b Jones. Llundain, wedi ei apwyntio yn feistr y Ilythyr- dy yma, a bydd yn dechreu yn Mawrth. SYDYN.—Bu farw Mr Thonus Jones, gynt o'r Feliii, Llwyn&Wril, yn gymharol sydyn yn I nhy goisaf Aberercli. Cleadir yu Llwyngwnl. EIN GOHEBYDD LLEOL ydyw Ffestinfab. Geilw efe yn yr Eifl bob ddydd Mercher; a I gellir gadael gohebion ac hysbysebion iddo yno. Y COEDWIGWYR. Drfu i'r Brawd R. Williams, yneu cyfrinfa. gynnyg a phasiwyd yn. unol gydymdeimlsid a'r Teulu Brsuhinol a. Jion- o-yfarchiad i r jPrenhin. ° ALA-ROAD. Yn y gymdeithas hon nos Fawrth, pan y llywyddai Miss Nodes, B.A., I darllenodd Dr Evans bapyr ar "Gerddorion a cherddoriaeth yn rhan gyntaf v ganrif ddiwedd- darllenodd Dr Evans bapyr ar 'Gerddonon a cherddoriaeth yn rhan gyntaf y ganrif ddiwedd- af'HIRHOEDLEDD. — Y mae Mrs Elizabeth Jones, diweddar o'r Halfway, yn 94 mlwydd oed. Gwelodd esgyniad George III., George IV., Wil- liam IV., Victoria, ac Edward y VII., n Ur- sedd. T HEB DDIGON 0 PF.0FIAD — Bu y Lieu-en- ant A. Ivor Parry ac un ar ddeg o aelodau y corphlu lleol vn Wrexham ddydd Llun. wnd rheolwydi nad oeddynt nogon oedramvjs fel milwyr i fyned i'r rhyfel. Y GW ARCHEIDW AID.-O flaen Cynghor Lleyn ddvdd Mercher, pan y llywyddai Mr J. T. Jones, "bu cyfarfod. o'r gwarcheidwaid, pryd y pasiwyd yn; unol i, jgefnogi deiseb Gymdeithas Ddirwestol Gwynedd yn ffafr mesur dirwesto. Mr J. Herbert Roberts. A.S. TE A CHYFARFOP CY6TABLEU0L.— P rydnawn. Iau, cafwyd gwledd o de a bara brith vn y Tabernicl. Y nos. cynnaliwyd cyfarfod cystadleuol, Dr Griffith, y maer yn y gadair. ac arweiniwyd gan Mr S. Wilhams. Central Stores. Cyfeiliwyd gan Mrs D. Davies, Ala- roadl „ Y CYNGHOR SIR.—Nos Fercher. ymgyn- nullodd nifer o etholwyr Rhyddfrvdol ac aelodau Cymdeithas Gwerin Cymiru i'r dyben o ddewis vmgeisydd Rhyddfrydol at etholiad y Cynghor Sir- Wedi peth siarad, goihiriwyd y dewisiad li,m wythnos, a phasiwyd fod y dewisiad i'w I wneyd' gan etholwyr Rhyddfrvdol ac aelodau Cymdeithas Gwerin Cymru. Y BWRDD YSGOL.—Yn eisteddiad cyntaf y bwixld newydd, dewiswyd Mr 0. Robyns Owen I yn gadeirydd, y Parch J. J. Jones, B.A., yn is- cadeiiydd, y Parch E. Mvrddin Rees a Mr A. Ivor Parry yn bwyllgor arianol, a'r holl aelodtau yn bwyllgor ymwe¡e'<i.-Pasiwyd i gynnal y cyf- arfodydd yn gyhoeddus yn gol y plant bach, fel y gallo'r cyhoedd eu mynychu os dewisant.- Cydymdeimlwyd a'r Teulu 'Brenhinol yn eu pro- fedigaeth. RHYFEL Y TRANSVAAL.—Nos Fercher. o II dan lywyddiaeth Mr Richard Jones, Carnarvon House, bu Mr T. E. Roberts, Caernarfon, yn traddodi anerchiad' dyddorol i Gymdeithas Gwerin Cymru, ar yr hyn a welodd o r rhyfel yn y Transvaal. Bu Mr Roberts gydag ambulance I corps v Cadfridog Buller ar hyd y ffordd i Didtysmith, ac yr oedd ei adroddiad syml or daith a'r brwydxau yn ddyddorol dros ben. Di- olchwyd iddo, ar gynnygiad Mr O. Robyns Owen, a chefnogiad. y Parch E. Myrddm Rees. Owen, a chefnogiad. y Parch E. Myrddm Rees.

RHOSGADFAN. GALW AD.-Y mae y Parch William Curig Williams, Cerrigydrudion, wedi derbyn vr alwad i ddyfod i fugeilio eglwys y Methodistiaid Calfin- aidd yn Rhosgadfan. HELYNT Y PENRHYN.—N<>s Iau, o dan lywyddiaeth Mr Evan. Lloyd Griffith Brongad- ian, cynnaliwyd cyfarfod yn Nghapel Rhosgad- fan! yn nglyn a j- helynt uchod. ^yme:v\ rhaii ynddo gan Mr Henry Jones, arweinydd y gynnxychiolaeth anfonwyd i Limdain, Mr William H. Williams. Ar ddiwedd v cyfarfod, gWJliawd peikferfyniad i wneyd casgliad cyffredm- ol tuagat gynnorthwyo y gAveithwyr.

TALSARNAU CJYLCHWYL.—Dy<M' Sadwm cyiwialiwyd y gylchwyl lenyddol a cherddorol. Ami ddat- y prif ddarn cerddotr,l, gwobrwyid Cor Undebol Talsamau, dan arweimad Mr Meredith Hughes. Unawd bass, Mr W. Williams, Fen- SL Tenor, Mr D. Roberts, gof Penvhyn Soprano, Miss Jones, Talsamau. Deuawd^ y Mri D. Roberts a W. Williams, Penrhyn. Pen- nillion coffa i'r diweddar Mr W. Jones, ieu.. Llandecwyn, Glyn "Myfyr, Blaenau Ffestnr.og. Enfflvn Mr W. Phillip (Dwyryd). Mirffordd. Pennillion am y diweddar Mr Edmunt llugaes. Mrs Griffiths," Rhydgoch, Talsamau. Y prif draethawd, Mr W. Parry, Trawsfynydd. Am- rywion, W. Phillip (Dwvrvd) Griffith Thomas, Gwynfryn; W. Jones. Llandecwyn. Gvasan- aethodd Seindr.rf y Penrhyn, dan arweimad Mr Richard Edwards.

TOWVN. Y TEMLWYR DA.- Mac- Mr Abraham H. Jones, Frondeg. wedi ei ethol yu bnf ^ni J'1' o Teml Dysynrn. i CWYN.—Cwynir yn fawr trwy r avdal f?. cwra 11 add defaid yn ^reya aifrod m,. ^r. cTvwn hefyd fod nifer y cmi hyn wem ei leihau vn fawr yn ddiwctio.ii. YNADLYS.— D Id Gwener, Mr BoukiII yn v < ada;r. Cydymdeimlwyd yn ddwys a'r Bren- hin a'r Teulu Prenhinol. a llongyfarchwyd lor- wer+h y Seithfcd ar k 'j^g;:nind ir < i-stad. ir oedd "oadwar o achosion 1 ddod gerbron. ond g> n en bod oil yno am v tro cjntaf. ac yn ngwvneb esgyniad Prenhin newydd i'r orseod. pender- fvnwyd. eu golbvng oil yn rilv(ll.

TBEFFYNNON. YNADLYS.—Yn y llys ddydd }Iinvrth- f lwyddwyd; V trwvddedau canlynol: Bull iiin, Baeillt, i Thomas Foulkes Jones: Star Imi, ,i,n Bagillt, i John Freeman; Albion aults. Kilt! i William Frederick, Conwy Railway Inn Maesglas, i Thomas Rounds.— Rcedd glc- wr ieuanc o'r enw William Roberts. Mostyn, yn cvhuddlot David Williams, Mostyn-aqua.re. Inn Maesglas, i Thomas Rounds.— Rcedd glc- wr'ieuanc o'r enw William Roberts. Mostyn, vn cvhuddlot David Williams, ^tostyii-square, <"> vmosod anio. Dirwvwyd ef i 5s a 20s 6c o gostau.

RHYL. YSPYTTY ALEXANDRA—Cynnaliwyd y (yfarfod blynyddol dan lywyddiaeth Llan- elwv. ddvdd Sadwrn. CTdymde-ilwyd ar Brenhin a'r Teulu Brenhinol. a llongvfarcliwvd v Brenhin ar ei esgyniad i'r orsedd. Rhoes Mr R. M. Huah Jones, vr ysgrifenydd mygedol. yr ,no adroddiad ac awgrymodd adeiladu darn newydd at yr yspytty er cof am v Irenhir.ts. Pasiv yd y fantolen, a diolchwyd i'r swyddogion. ac ail- "etholwyd hwv.

FFYNNONGROEW. PRFGETH ANGI^DDOL. Nawn Sadwm, yn yr addoldv Weslevaidd. traddodwyd pregeth Wladdol i'r ddiweddar Frenhines. gan Mr W Roberts. Maentwrog. i gynnulliad lluosog. Y STREIC. Gorchvmynwyd i holl lowyr rweithfa Point of Ayr gymeryd eu harfau ym- aith ddydd MeTcher, oherwydd anghydwelediad ,rbwng y swyddogion a'r gweithwyr parthed cyf- j lo"- ar adran newydd o'r gwaiti. ond heb effeith- iau annvmuniol pellach. galwyd pob gweithiwr vn ol ei deleiau ei hunt, i'r lofa boreu ddydd I Gwener, ac elrycha pobpeth yn dda ar hyn o bryd.

FFESTINIOG A'B CYLCH. NEWID PWLPUDAU. — Y Sul, bu i'r gwa- j hanol weinidogi-on Yinneillduol newid pwlpudau.. •BETH WNEIR YN MEDDGELERT sydd destyn ysgrit ddyddorol yn "Mhapur Pawb. Myner ei weled. CLABDEDIGAETH.—Ddydd Sadwm. cladd- wyd 1r"S Edward Roberts, mam Mr R. Roberts, prif reolwr Chwarel Oakelev. ¡ RHAGORI. Darfu i Mr R. Lloyd Jo: es, J Talybont, Penmachno, ddod allan yn gydradd oreu ar 16 ar adrodd yn Llandudno. GWLEDD.—Rhoddodd Mr Ashmore. un o gyfarwyadwyr Cwmni Chwarelau Oakeley, wledd i'r swyddogion nos Fercher. yn Ngwesty y Frenhines. 'STOR)'I-S.-Boreu Mawrth, yr oedd enwd trwehus o eira ar yr holl ardal, ac yn arbenig yn y c-hwareli. Attaiiwyd gwaith mewn tair n«u bedair ohonynt. CYMRU SOBR-.—Yn y cyfarfod diweddaf, cafwyd cyst-adleuaeth ragorol ar ganu unawd. Enillwyd v tlws arian gan Miss Kate Llovd. It Highgate. IGWEINIDOiG YN WAEL. Mjethodd v Parch D. Miall Edwards, B.A., a phregethu y ddau Sul diweddaf, oherwydd gwaeledd, ond y mae yn gwella. Y FFEIRIAF-Y mae. cyffro eto am newid rhai ohonynt, ac ychwanegu ffeiriau defaid, a gwahoddir" yr ardalwyr i ystyried y cwestiwn i gynnulliad cvhoeddus. MARW0LAETH HENAFGWR. — Yr oedd Mr Richard Jones, Ty'nddol, Penmachno, yn 84 mlwydd oed. Yn ei angladd, gweinyddodd y Parch H. H. Hughes, B.A.. B.D. FFIGYRAU.—Yn eisteddiad llywodraethwyr yr Ysgol Sirol, dywedwyd fod y gofynion yn 699p, ond mai y swm o 352p oedd mewn llaw. Ni wnai 11ai na 600p y tro at ibobpeth. Y FASNACH LECHI.—Da genym hysbysu fod archebion tramor da wedi dod i rai o'r cwm- niau eisoes. ac y gellir yn y gwanwyn ddisgwyl clirio llawer o'r miloedd tunelli svdd wedi croni. YR AMGUEDDFA.—Cyfarfu y pwyllgor. a da. genym ddeall. trwy adroddiad y cadeirydd (Mr E. P. Jones) a'r ysgrifenydd ("Mr J. Cad- waladr). vr aiff v svmudiad yn mlaen vn raddol. CYFARFOD DIRWESTOL. Gaaeth wvd yn yr uchod, yn Jerusalem, no* Sadwm. gan Obeithlu Ebenezer. Llywyddai Mr Thomas Williams. Maenofferen. a chafwyd caneuon gan v Gobeithlu. dan arweiniad Mr Edward Evan. CYDYMDEIMLO. — Yn Llanfrothen. yn y cynghor plwyf cyntaf. wedi marw Mr J'mes, Ynysfor. cydymdeimlwyd a theulu eu cyn-gad- eirydld, a dewiswyd yn ei le Mr W. M. Roberts, Siloam, a. Mr Owen* Evans, Pantwrach. yn is- gadeirydd. DA^rWEINIAU.—Dydd Mercher. tra yn di- Ivn ei waith vn y ohwarcl. tarawyd Mr John Roberts. 88. Manod-rcad. yn ei ben gan garfan v cracn. nes tori yr asgwrTJ.iBu i ran o gira-ig ddissvn ar sefn Mr Humphrey Owen. 9, Manod- terrace. nes ei niweidio yntau yn bur boenus. DOL\YDDELEX.Bu gwasanaeth undein1 gan yr Esrlwvswyr a'r Ymneillduwyr ddydd claddu v Frenhines.—Mr Benjamin Williams a chwareuodd y "Dead March.' a'r Parchn J. u Davies, J. Roberts. Pontypant, ac A. D. Tho- mas fu vn svasanaethu. YMARFERIADAU CORPHOROL. Yn Nighvmdeithas y Rhiw. nos Lun. caed dadl ar "A vw ym'arferiadau corphorcl i w cymera- dwrnT Y dym, meddai Mr J. Hughes. :eu.. Benar View; nac ydynt. meddai Mr T. Rich- ards. Glandwr. B,,trnai -v mwvafrif eu bod. ARWEDDION DCWINYDDOL oe-dd ;r uvfarfodydd Cvmdeithas Ebenezer a ion yn eu cynnulliadau diweddaf.—Yn Seion. nos Fawrth, barnodd v mwvafrif sylweddol, wedi dadl dda, fod vn bosibl "i Iesu "Grist bechu. Mr J. H. Roberts a agorai ar y nacaol, a J. Lewis ar y cadarnhaol. CYMDEITHAS BETHESDA.—Ncs Ian, dan lywyddiaeth Mr Evan R. Jones, darllenwyd dau > o bapyrau igan Mr Richard J. Edwards ar "Brif bersonau vn v Maes Llafur." a Mr Willie Jones, C.la-frvn. ,ir "loan IT Efentevlwr." Yn ystod y cyfarfod. eafwyd can gan Mr Thomas Hughes, a Miss C. J. Hughes. CYMDEITHAS Y GWYR IEU-kl C o Sadwm. dan arweiniad Mr Henry Parrv. Manod Cottage. Cafwyd papvr ar "Owain Glyndwr" gan Mr R. T. Jones, Ta.n'rallt. Siaradwyd gan v Mri T. R. Davies, Penybrvn-terrace; David D. Roberts. Dorvil-street; Edward Rowlands. Park-square a. David Jones. Penyjarth. II CYMDEITHAS EBENEZER.—Cyfarfod am- rvwiaethol, dan lywvddiaeth Mr G. G. Roberts. Aiir,odd emvn l", Maeffie B. Davies; 2. David Williams. Unawd: 1. Hannah Davies; 2. Ro- bert Thomas. Adrodd adnodau 1, Annie R. Jones; 2. Maggie B. Davies. Adroddiad eran Mr David Roberts. Unawd tenor, Tommy Da- vies parti Mr D. O. Jones. I, Y CYMDEITHASAU. Cymdeithas Siloh: Cyfarfod amrywiaethol o'r fath cre-a o-,afwvd.- Engedi Dadl gafwyd ar "Pa un ai mantais ai anfanta-is fvddai sefydlu gwirfoddolwvr yn Ffes- tiniog?" Yn gadarnhaol. Mr H. E. Jones, naca- ül, Mr Lewis Richards. Y cadarnhaol a orfii.- Bethel: Noson Feibla:idd.-St. Michael: Dar- Hth ar "Neillduolrwvdd v Prophwydi Mwyaf. gan v Parch LI. Richards. B.D.. Tyddyn Gwyn. YR YSGOL SIROL.—Dydd Mercher. Mr E. P Jones vn v gadair. Bu sefyllfa. arianol vt ysgol dan 'sylw. a nodwyd rhai i fvn'd l weled personau oedd wedi addaw arian ac at VT at rawon a pherchenogion v chwarelau. er raei eu cefnogaeth hwythau. Caed llythyrau cdnwMh Gwmni Llinell y Great Western ar ammo-dau cario v plant i'r ysgol. ac oddiwrth v cwmi try dan ol gyda golwg ar gyflenwi yr ysgol a. r !!olenni hwnw. i GWLEDD DE.—Dvdd Gwener. cafodd plant Capel Jerusalem wledd de gan "Mrs R. 0. Jones, Brynofferen. Yn yr hwvr. cafwyd cvfarfod ad- 1o,nna.dol. dan lywyddiaeth Mr R. O. Jones. prvd v cymerwyd rhan can Barti Mr W. 0. Wil- liams caneuon gan v Band of Hope, dan ar- weiniad Mr Thomas Henry Roberts. Plas Isaf; unawdau, [ran Mr T. Puch, Diphwys-terrace; Mr H. Williams, a Mr D. W. Williams adrodd- iadau gan Mr R. O. Jones, Lord-street, a Mr E. L. Jones. Brvnofferen. "MACHN0. "—Am rai dvddiau, oherwydd yr eira trwehus. bu oa-wnoedd o'r gweithwvr o Chwarelau Rbivvficlinl-i a Rhiwbach vn segur.- — Rha<r>i.ir;itr>ir at arddansrosfa amaethol y wrth am v flwyddvn ddvfodol.—Ba cyfarfod o blaad Cvmdeithas v Beiblau vn Bethama. nos Lun.— Yr oedd chwareuad Mr Haydn Davies ar yr orean'. a phregeth y Parch Morns Roberts, ddvdd claddu v Frenhines. yn dra effeithiol.— Ga"d!iwodd Mr Evan Jones. Carroe-terrace. weddw ac wvth o blant ar ei ol.-Un arall yn rhestr v marwolaethau vw Mrs Mary Owen, Newgate-street.—Darfu i'r cvnghor plwvf vma ovdvmdeimlo a'r Teulu Brenhinol yn eu "J.eis- te-adia(i diweddaf. Y WF.INIDOGAETH DEITHI0L -v mae capel newydd M.C. Maenofferen wedi dechreu c.'it'' ei v-era. ac v mae v cyfeillion yn v lie wedi nodi v Mri W. Evans, a r Garesdda. a. R^ifchard J^nes, o'r Talbemaol, dau swyai^g r"|wysi r i t'']u "cvhoeddiadau at yr amso^ anddaw?'pan yfv agorir v capel ?vda p'ei.ila-lR gref vr aelodau v rhaid i'r M.C. eto wrth v weinidogaeth deithiol yn Nghvmru. ac mai cwell vdvw. Yn ofalwyr i edrrch ar ol adeiivixi v cipel "vda,'r ddau wr a nodir. v mae y Mri J. Parrv °Jones. U.H.. D. G. Williams. U.H.. o GareLrddu. a Mr W. Powell o Bowydd. Mr David Jones TW yr adeiladydd. Y mae yr Ysgol Sul vn y He vn llawn gwaith eisoes. ac wedi casariu azos 200p v llvnedd. YSPYTTY OAKELEY". — Cynnaliwyd cyfar- fod blvnvddol v sefvdliad uchod, dan Vwydd- iaeth Mr R. Roberts. U.H.. Dolawel—Der^ys v crfrif arianol am v flvyddyn fod y ,se^ !» • edicostio i'r ddau gwmn (vr Oakelev's -]'.r n Greaves) v swm o> 304p.—Caed adroddiad y meddvg (Dr Richard Jones) am y flwyddvn crynhodeb o'r hwn svdd fel r c.,i-nlTm -yn v tod v flwyddvn. derbvniwvd i'r sefvdliad 27 o o-r- sonau ar meT 21 vn 1899. a 35 yn o- Yr I oeddvnt o'r chwarelau fel v tanlyii.- Lhwarel Uchaf Oakelev. 3t v Ganol. 7; ar hai. 12: ovfanswm. 22: Llechwedd. 5; cyfaifswm oi ddwy chwarel. 27. O'r rhai hvn. (■•°dd 11 yn bvw v tItalian i blwrl Ffestiniog, a 16 yn byw -n v plwyf: vr oedd 17 yn wyr pried, a 10 yn ddibriod.' Yr oedd mwvafrif v damweiniau o natur ddifrifo] iawn. Gwelir hvn yn amlwe- pan v dvwedwn fod pump o'r 27 wedi profi vn angeuol. ac o'r pump dv-rwyd dau a fewn vn feirw; bu un' fvw chwe' diwrnod. a'r nH farw dranoeth. un nrall vn mhen vchvdk oriau wedi dod i fewn. Yr oedd naw achos o dori^d estrvrn dwbl, ac vr oedd pedwar wedi eu hachosi trwy saethu. O'r 27. mae dan vn aros eto vn vr hos- pital. Yr holl am-s,,r v bu v 27 i mewn oedd I 493 o ddvddnu. vn dangos cvfartaledd o 19? i bob un hvn vn bur ffafriol o r b. r-n vddoedd blnermrol. y-chvdiLr gvfn°wid- iadau a awjrrmid. -v -o^dd v trefniadau ier-hydol yn1 o-wbl foddh^<"d. Yr oedd' y ?rweinvddu a7* v cVifion yn v+od r flwvddyn yn bobpeth ell id ddvmuno. ^Tid vdvw Mrs William" vn arbnd unrhvw drafF"rth er (rwne^d v cleifion d'an ei I vn a chartrefol. Yr oedd nifer v damweiri'aTi br-ofodd vn ancreuol vn m11P1l uwch- y cvf"v-ta!edd r<nd a ^hvmervd v den? mlv^- "di diweddaf. gwelir fod' cvfartaledd n'W'id- jau ma rwo] vn Tc naff mewn gwe'thfevdd tan- ddaearol ereill—Cafwyd amryw yylwadau ar yr adroddiad, a diolchwyd i Dr Jones am ei baife toi.—Cafwyd, yn ddilynol, adroddiad y matron (Mrs Williams). Galwai sylw at amryw bethan yr oedd eu heisieu.—PenderfynTvvd :fod i'r Ca6. eirydd a'r ysgrifenydd edryoii i "mewn ir rhaj hyn. yn nghyda'r petha.u úgymhellid gan S1 meddyg. Diolchwyd, hefyd, i'r eglwysi a'15 g wahanol bersonau, &c., a ftnrhegodd v sefydIia4 a iiyfrau, cylchgronau, papyrau newyd'dion, &a^ ■ Cynnygiodd Mr Griffitli Humphreys, a ohefn- ogodd Mr B. E. Hughes, «r ran y gweithwyr, eu diolch gwresocaf i'r dda-u gwmni. Pasjwyd hvn yn galonog gan gynnrychiolwyr y gweiti.- wyr ar y p"wyligor.—AVedi diolch i'r cadeirriicL ymwahanwyd. BT^ RDD YSGOL.—Dvdd Mawrth. Cadeir- ydd. Mr E. P. Jones, U.H., Maenddol.—Cyn- nygiodd1 y Parch R. J. Williiuxus gydymdeimla4 a'r Brenhin a'r gweddill o'r Tuelu Brenhinol, yrg eu trailod a llongyfarchiad i'r Brechin ar eaf esgyniad i'r Orsedd.— Cefnogodd y Parch R. Lewis, a phasiwyd yn unfryd.—Daeth llythyr oddiwrth Mr J. Cadwaladr, ysgolfeistr. Ysgol y Becligyn, Maenofferen. yn cwyno oherwydd pi inder athrawon.—Dr Jones A oes rvw gyf- newidiad wedi cymeryd lie yn yr ysgol hon, er a pan wnaethom y trefniadau bedwar mis yn ol ?—■* Parch R. J. Williams: Y mae y dysgvbl- athrawon yn myned i'r Y sg oi Ganolradd ain beciwar boreu bob wythnos.—Ar gynnygiad y Parch R. J. Williams, a chefnogiad Dr Jones,' pasiwyd i symud Mr Lewis Jones, BrynBowvdd, o Ysgol y Manod yno dros dvmhor.—Mr H. R berts a alwai sylw at y ffaith fod Ysgol Tany- grisiau, heb ddigon o athrawon ar gyfc-r Ir plant. Cafwyd llythyr er s dau fis yn ol oddiwrth yr ysgolfeistr yn galw sylw at hyn. a gwnai gaia am gymhorth.—Galwai y Paich D. Richards sylw fod yr athrawon yn cario-gwaith yr vsgol- ion yn mlaen. yn ol yr hen ddull, ond y dylentJ bellach fyned yn ol y drefn newydd, sef, dos- parthu yr ysgolorion, rhoddi y darllenwyn goreu yn mhob dosparth gyda'u gilydd. Ni ddylid edrych gymaint yn awr ar y gwahanof ddosparthiadau, sef cyntaf, ail, &e. Yr oedd yn haws gwneyd hyn ag ysgol bach. —Mr H. Ro- berts Mae yma dipyn o achawsder gwnev<i hyn, sef rhoddi'r dosparth cyntai gyda'r ail, gan fod yna well darllenwyr yn yr ail na'r gyutaf.- Parch D. Richards Na, y mae yna rai yn y dosparth cyntaf yn well darileaxwyr na'r rhai sy Id yn y trydydd. Mae gan y prifathraw yn awr hawl i'w dosparthu fel byn, sef rhoddi y rhai goreu yn mhobpeth gilydd. Ar gynnygiad Mr H. Roberts, a chefnogiad Mr, Cadwaladr Roberts, pasiwyd iddynt gael athraw.—Dcwisiwyd Mr Ellis Liovd Jones, a Ysgol y Manod. i fyned yno.—Anfonai Mr Ro- bert Griffiths. Sun-street. Lian Ffestiniog, ei y md di s w v ddi ad. gan ei fod wedi ei benodi yn athraw yn yr Y sgo] Ganoiradd. Dioichai j'r bwrdd am eu caredigrwydd tuagato yn ystod y, pedair blynedd y bu yn ngwasanaeth y owrdd. Dywedai Dr Jones fod yn ddrwg ganddo fod Mr R. Griffiths yn ymadael. Byddai yn golfed fawr i'r plant yr Ysgol Uwchradd "ar ei 01.. Buasai yn well c<xii ei gyflog.—Teimlai Parch r.; J. Williams yn ofidus golli gwasanaeth Mr R. Griffiths. Yr oedd yn ddiamhen yn un o'r dyn- ion goreu yn ngwasanaeth y bwrdd.—Dr -Tones$ Nid ydyw yn iawn gadael i rai fyn.d o was- anaeth y bwrdd heb roi mis o rybudd. Mae y; plant yn dioddef o'r lierwydd.—Yna aed yn mlaen i ddewis athi-aw.-Teimlai Dr Jones mai ei adael ar hyn o bryd fydaai y goreu, gan fod gan y Parch R. J. Williams ryw drefniant i ail drefnu yr ysgol boii.-Teiml- v Cadeirydd mai llenwi y diffyg yn awr a ddylid, os oedd yr ysgol heb ddigon o athrawon. Ar gynnygiad Da Jones, a. chefnogiad y Parch D. Richards, M.A., p.tsiwyd i hysbysebu am athra.w. ar ol ca.el barik prifathraw yr Ysgol Uwchradd ol ar y mater.—- Derbyniwyd llythyr oddiwrth Mass Ellen Wil, liams, vn hysbysu ei bod wedi pasio arholiad terfynol y coleg yn iawn. a phasiwyd i dalu iddi yn ol safon yr athrawon cynnorthwyol.—Der- byniwyd llythyr oddiwrth Miss Winifred Evan?,- Blaen Afon, yn gofyn am ychwaneg o gyflog am ianhau Ysgol Uwchraddol v Merched.—Pasiwvd i'w adael fel y mae a gadael iddi ymddiswyddot (I myn.—Pasiwyd i ganiatau cais y dysgybl- athrawon am fyned i'r Ysgol Ganolra-cld am bedwar boreu, bob wythnos. er par-atoi ar gyfer arholiadau. Daet-h cais oddiwrth adeiladyd<T c-ipel newydd Maenofferen am fyned a'r pridd, a godid wrth dori y sylfaeni. ar dir y bwrdd. Hefyd am gael codi lie i gadw y eerig ar dir y, bwrdd am ddeuddeng mis.-Cy-nnygiai Dr Jones, a chefnogai Mr Cadwaladr Roberts, fod i'r Cad- eirydd a'r Parch D. Richards fyned yno i drefnu gyda adeiladydd. a chariwvd. Daeth llythyP oddiwrth Mr Dodd, M.A., prifathraw yr Ysgol Ganolradd, yn cwyno oherwydd y gwaith sal a wneid gan rai o'r rhai sydd yn ngwasanaeth y bwrdd yn cael eu dysgu yn ei ysgol.—Pasiwyd i hvsbysu ei rhieni.—Adroddai'r swyddog gor- fodol fod 2290 o ddysgyblion ar y llvfrau. ar gyfer 2470 y mis cynt. sef lleihad o 187, a 357 ar yr wythnos gyferbyniol y flwyddyn ctnti., Cvfartaledd presennoldeb, 121 am y mis di- weddaf.

HELYNT Y PENRHYN. CYLCHLYTFYR ODDIWRTH MR YOUNG. Hysbysir fod amryw o ddynion, wedi anfon cais at oruchwvliaeth Chwarel y Pemrhyn. am gfeuel ail-ckdeekreu gweithio. ar yr amnniod y sicrheir nodded iddynt. Ar gyfer y dynion hycy, v mae Mr Young wedi anfon y cylchiythyr can- lynol — "Syr, Erfyniaf gydnabod derbyniad eich llythyr, ac y mae yn dda genyf eich bod wedi ysgrifenu, a thrwy hyny roddi cvfleusdra i mi i ymohebu yn uniongyrchol a chwi, a'ch cyå- weithwyr ar faterion o bwvsigrwydd i'r oil o wedthwyr diweddar y Penrhyn. Yn ddiweddar, bu'm yn ymohebu a dynion ereill awyddus i ail ymaflyd yn eu gwaith, ac yn awr, "gwelaf fod amryw o'r gweithwyr vn cashau v gyfundrén gynnygiedig yn nglyn a. r "dirwyon." am fod yn hwyr neu am dtiriadau ereill ar y rhcolau. Y mae y cwestiwn hwn wedi ei roddi eto o then Arglwydd Penrhyn, yr hwn nid oes ganddo yr un dymuniad o gwbl i ddod a'r dire you yn nJaen. mwy nag sydd genyf fintrau—ac ni buasdd wedi meddwl am danynt o gwbl. niba.i i mi gael fy arwain i gredu y buiLsai y flu'! yna. o gosp yn ffafriol gan y gweithwyr." Felly." yn y dyfodol, yn lie y "dirwyon." ceuir a chytun- drefn o "atraliad'' ] mewn (o t-hwarU-r diwrnod 1 fyny, fel byddlo maint y trosedd). Er en- giaipfit, am fod yn hwyr dim mwy na 15 mynyd. rhoddir rhybudd y waith gyntaf; yr ail waith, attelir y troseddwr rhag gweithio am chwarter diwmod. a'r drydedd waith atteliir ef am hanner diwrnod; ond cospir troseddwyT parhaus yn lljrm, neu gwbl attelir hwynt. Gynted ag y hyd-d i ddigon o ddynion anfon eu henwa.tr i mi yn nghyda- chyfeiriad, a'u rhif yn y chwarel, yn gofyn am waith, cewch glywed oddiwrihyf eto. Er eich cvfarwyddo. yr wyf yn ansgau copi o'r rheolau parth dygiad unrhyw fwyn ildyd lheol newvdd Tn nglyn a dysgrbV h." ATBBLAD Y GWEITHWYR. YR ACHOS I DDOD GERBRON Y SENEDD. Ymwelodd gohebydd yr "Herald" a rhai o ar- weinwyr y gweithwyr ddydd Llun, a ohafodd ar ddeall nad oes fawr tebygolnvydd v bydd i'r llythyr uchod newid agedd pethau. "Nid yw o un dyben." meiddai un ohonynt, "i Mr Young geisio dal y dynion a rhyw fan a.bwy<t fel yna. Mae mater y contract yma dan wraiddi y cwbl, a rhaid setlo hwnw cyn v ceir un llew- yrch ar bethau. Nis gellir disgwyl i grefftwyr (chwarelwyr) fyned i weithio dan lafurwyr nad ydynt yn grefftwyr. Beth bynag a ddywed Mr Young, y mae dau fath o weithwyr vn y chwa.r- el, sef chwarelwyr a lahrwyf. GaII chw.relwr wneyd gwaith labrwr. ond r s gall iabrwr wneyd gwaith chwarelwr. yn gy'ir fel y gwelwch dwrne a chyfrifydd. Gall twrne wneyd lrwait-h,- y cyfrifydd, ond nis gall y oyfrifydd fod ym gyfreithiwr. Rhaid i Mr "ioung c Arg'.wy'ddi Penrhvn gydnabod hyny cyn y caw pethau i drefn. "Peth arall, nid yw y pwyllgor y sonia Mr Young am dano yn gwybod dim am y peth. ao nid oes bwyllgor mewn bod ar hyn o bryd allai drin v mater ar ran y dynion ac ni wyddai pwyllgor yr Undeb ddim am y mater hyd nea iddynt weled y llythyr yn y papyrau dyddioL. Eiàllai y gall Mr Young gael rhyv fath o ddyn- ion i'r chwarel, ond nis gall ga<"1 chwarelwyr profiadol, ac os na all eu cael hwv. does wiw. meddwl am agor y chwarel. Yr r-dd tri cht o ddynion yn gweithio yn y chwarel wedi troi y j lleill allan. "Nid ydvm yn dyweyd." meddai'r arweinydd! wrth v gohefydd, "nad ydyw yr II.-n a vnngizu I Mr Young, mor bell ag y mae yn myn d, yn rhesymol ddigon. Mae yn llawer mwv rhtsymol attal dyn na'i ddirwyo. a'i attal am ychydig oriau. na'i attal am ddau ddiwnd. oherwydd ei fod bum' mynyd yn hwyr. oherwydd rhaid cadw dysgyblaeth*. Ni wnå end ychydig iawn o chwarelwyr ateb y cvlchlythyr ac os gwna y | labrwyr, y mae Mr Young we^i cael digon o brofiad vn barod o weithio fhwa-=' gyda labr- wyr. Deallwn y dygir y mater gerbron v Senedd ym fuan. efallai gan un o'r aelodar Cymreig. fel ffweTH-ant ar yr atebiad i'r Araeth n'r Orsedd. Fodd bynag. 'bwriedir galw sylw y Senedd at y J ffaith fod vr holl ardal yn dioddef Ybcrwrdd ys- tymigrwydd y ddwy blaid.

"BETH WNEIR YN MEDDGELERT" sydd destyn ysgrif ddyddorol yn "Mhapur law Myner ei weled.