Yr Herald Cymraeg

I AT Y GOLYGYDD. CORRIS A GWARCHEIDWAID Y TLODION. Syrt-Maø i blwyf Talyllyn. dehau o'r hwii J yw Corris, dri o warcheidwaid, am y rhai nid I oes genyf ond da i'w ddywedvd. Gan fod tri ohonynt yn perthyll i'r plwyf hwn, oni fuasai II yn well i un o'r tri fod yn ferch? Mae amryw o achoaion wedi bod yn y pxwyf hwn o dro i dro, ag y buasai merch vii llawer mwy eymhwys i'w trafod, cyn myned ohonynt o flaen y bwrdd, na inab. Betli a ddywed trethdalwyr, ac yn en- wedif chwarelwyr y cylch, am y pricxioldeb o hyn, sef fod un o'r tri gwarriieidwad neaaf yn fercli ? Bydd etholiad y gwarcheidwaid yn. cy- moryd He y mis nesaf.—Yr eiddooh, B.T. CAPEL NEWYDD M.C. PENJdAENMAWR. Syr,—Erfyniaf eich caniatad i wneuthur ych- vdig- sylwadau ar y llythyr a ymddangosodd yn ys "Herald." Mae i'r achos hwn banes tra rhyfedd yn ysted y chwe' blynodd diweddaf. Mewn perthyn;t8 i ran gyntaf o lythyr "Methodist," sef fod Miss Jones wedi tros- glwyddo y tir i'r cyfundeb, mae hyny yn wir, ac mae yn wir fod y planiau wedi eu pasio gan y bwrdd lleol. Ond, fel y mae yn wybyddus i bob Methodist, sydd yn Mhenmaenmawr, nid ydynt wedi eu "pasio," mewn lie, ac yr oedd mor an- hebgorol angeurheidio1 iddynt pasio, ac yr yd- ocdd iddynt yn y bwrdd lleol. Hefvd, mewn perthynas i'r dywediad fod y gwaith wedi ei "stopio." Credaf, mae cympgedd meddwl "Methodist" a. barodd iddo feddwl y fath beth. Nid yw yn wir eto, a dyweyd y lleiaf. Hefyd, dywed "Methodist" fod rhyw weithio o'r golwg wedi bod yri fcglyn a'r achos. Nid wyf yn gwybod at bwy v cyfeiria "Methodist" yn yr adran yma o'i lythyr. os nad at y dosparth hyny it fu yn "gweithio" neu yn codl rliwystrau yn nglyn a Chapel Penmaenan, neu (ac aralleirio hyn yn fwy eglur), os nad yw yn cyfeirio at y dull sydd yn nodweddu rhai ac sydd yn dal perthynas agos a'r achos yn y canol. Os at y dosparth yma. y cyfeiria, sicr genyf ei fod yn iawn. Credaf y gellir olrhain v "rhwystrau" hyn i dy eu caredigion ei hun, oherwydd mi gredaf mae trueuns o blentynaidd oedd bygwth cyfraith ar neb am dynu ei haddewid yn ol. Os oedd rheswm digonol dros hyny. ie, yn enwedig at y sawl y gwnawd y cyfeiriad hwnw. Hyderaf yn fawr y bydd "Methodist" yn ei lythyr nesaf. yn rhoddi lie i mi fyned i mewn yn fwv manwl L'r achos liNvu.Yr eiddoch. &c.. MAENFAB. GWYR PORTHMADOG. Syr,—Caniatewch i mi gywiro rhai sylwadau o eiddo "Madogyn." Os yw yn hoffi siarad yn wawdlyd am y gwirfoddolwyr tlool, credaf mai priodol fyddai iddo weled fod ei wawd yn syl- faenedig ar wirionedd. Dvwed fod yr oil o'r gwirfoddolwyr yn bre- sennol yn y swper. Yr wyf yn meddwl y ca ar ddeall, ond iddo lioli, fod o leiaf drydedd ran o'r cwmni yn absennol o'r swper. Y mae hefyd yn cjmhwyso y frawddeg, "Duw y rhai yw eu bol" at y gwirfoddolwyr. Ai tybed fod "Madogyn" yn credu fod ei gyd-drefwyr yn ymrestru fel gwirfoddolwyr er mwyn cael addoli y duw hwnw unwaith yn y flwyddyn yn y I swper ? Dywed hefyd nad ydynt wedi deall lawn ystyr y gair "gwirfoddolwr. Mentraf ddyweyd [ fod yr iawn vstyr wedi ei egluro i bob gwir- I foddolwr pan oedd yn ymuno a'r oorphlu. Yr oil a olygir wrth y gair ydyw un sydd yn fodd- loti i ddysgu trin arfau rhyfel. &c., fel ag i allu I amddiffyn ei wlad pe digwyddai gelyn ddod iddi. FeaJlai y byddai yn dda gan un fel "Madogyn" gael amddiffyniad "defaid" Porthmadog mewn l dydd o berygl. Paham drachefn y mae "Madogyn yn gwrth- gyferhynu dewrion a "defaid?" Ai tybed mai dafad ydyw yr anifail mwyaf llwfr, ai ynte ydyw yn aberthu" cywirdeb y gwrthgyferbyniad ar I tillor cynghanedd (dybiedig) I r I Cyn terfynu, hoffwn adt-,ofio "Madogyn" fod perffaith ryddid i rai heblaw gwirfoddolwyr ddangos eu dewrder trwy gynnyg eu gwasanaeth ar faes y rhyfel; a chynghorwn ef i edrych i mewn i gyflwr ei ddewrder ei hun, cyn ceisio pasio barn ar ddewrder ereill. GWIRFODDOLWR. I COSP ANNWN. Syr Yrt yr "Herald" diweddaf, mae eich o-ohebydd, "S. N. S." yn galw sylw at y pwnc I uchod, gan ddyweyd ei fod yn bwnc dyddorol a phwysig, ac y dyIai pawb wybod rhywbeth yn ei gylcli. n Mae hyn olt yn wirionedd, a diau mai nid anfuddiol fyddai ymdriniaetli arno drwy y wasg. I J Un peth sydd yn ymddangos yn dyrysu meddwl "S. N. S. ydyw: Pa fodd y mae cosp dVagwyddol am bechod yn gvson a'r gwirionedd fod: Duw yn Dad trugarog, ac mai "Duw cariad yw?" Ein tuedd gyffredin ni gyda phynciau or I natur yma ydyw edrych yn ormodol ar un ochr ac anghofio neu esgeuluso edrych ar yr ochr arall. Tuedda "S. N. S." i edrych ar Gosp Annwn fel peth o'r tuallan i'r person sydd yn dioddef, yn disgyn arno, heb un achos iddi ynddo ef ei hun, ac hefyd, fel cosp am weith- redoedd wedi eu cyflawni ganddo amser a aeth heibio, heb un achos parhaus ynddo yn galw am dani. Nid wyf yn gallu gweted fod Gair Duw yn dysgu yr athrawiaeth yna o gwbl, ond yn hvtrach, dysga fod yr achos o'r gosp yn benaf yn y dyn ei hunan, ac yn parhau ynddo. Dysgeidiaeth eglur y Gair ydyw, mai amcan mawr trefn gras Duw ydyw gwaredu dyn o afael pechod ac o afael ei gosp a'i drueni, ond ni fyn dyn adael ei bechod, a pha fodd y gall osgoi ei gosp o angenrheidrwyd yn gysylltiedig a phechod? Gwelir hyn yn eglur yn loan in. I "Ni ddanfonodd Duw ei Fab i'r byd i ddamnio (barnu) y byd, ond fel yr achubid y byd trwyddo ef." Dyna yr amain mawr. "A hon yw y ddamnedigaetn ddyfod goleuni i r byd a charu I o ddvnion y tywyllwch yn fwy na'r goleuni." Nid oes cosp yn y goleuni, ond dedwyddwch i ddynion, eto gwrthoda dynion y goleuni gan garu y tywyllwch, sef pechod, a thra bydd dynion yn caru y tywyllwch pa fodd y gallant osgoi cosp a thrueni y tywyllwch? Tra y parha dyn i aros yn y tywyllwch, i garu y tywyllwch ac i gashau y goleuni, dengys rheswm yn glir nas gall ddiano rhag y gosp sydd yn pertnyn ir tywyllwch. Gan hyny, rhaid cael y dyn i garu y goleuni ac i ddyfod i'r goleuni mown trefn 1 fwynhau bendithion y goleuni. Gofyna "S. N. S." "A allwn ni gredu fod calon v Tad goreu yn gyfryw na. rwygir hi pan feddyfia fod ei blant yn dioddef cosp," &e. Gwir na all tad naturiol beidio gofidio wrth weled ei fab afradlon yn gwneyd ei hun yn druenus trwy ei ddTygioni, eto ni all waredu ei fab o'i I drueni a'i gosp tra y parha ei fab i wrthod ei holl annogaethau a'i gynghorion i'w adferu. Felly, nid yw y Tad goreu yn ewyllyso bod neb yn golledg, ond dyfod o bawb i edifeirwch. Ond ni fynant ddyfod, maent yn caru y ty- wyllwch yn fwy na'r goleuni. Ac os yw dyn yn I caru v tywyllwch yn fwy na'r goleuni yn y byd hwn, pan y mae ei fanteision yn lluosog i garu y goleuni, pa faint mwy fydd ei gariad at y tywyllwch a'i gasineb at y goleuni pan fydd ei fanteision yn llai ai bechod yn gryfach? Felly parha byth i garu y tywyllwch, ac i gashau y goleuni, abydd ei drueni a'r gosp yn parhau. Dysgir yr tin gwirionedd yn Marc iii., 29: "Eithr yr hwn a gablo yn erbyn yr Yspryd Glan, m chaiff faddeuant yn dragywydd, ond y mae yn euog o farn dragywydd." Ystyr y gair a gyfteithir "barn" yma, yw "pechod,"— "euog fydd o bechod tragywydd," hyny yw, pechu byth, a thra y cyflawna bechod diddiwedd, pa fodd y gall osgoi cosp ddiddiwedd? Os cabla yr unig ddylanwad sydd yn ei berswadio i adael pechod, pa. obaith sydd iddo ei adael byth? A pha fodd v gall ddianc rhag y gosp sydd mewn pechod? "Cyflog pechod yw marwol- aeth." Yn y goleuni hwn y mae cosp dragyddol yn gyson a chariad Duw fel Tad. Mae "S. N. S. vn gywir am ystyr y gair "tragywydd," &c., yn y Beibl, gyfnod o ddirgeiwch, megis, oes y byd. Rhaid pender- fynu ei ystyr oddiwrtb ei gysylltiadau, I' J t AMOS. S\T,—Erfyniaf ran fechan o'r "Herald." os b ddwch mor garedig i ddangos i T.W. yn yr "Gerald." am lonawr 29ain, a D. Ff. Dafis cyn hyny, mai dychmvgol a disail yw eu syniadau am" v Beibl a'i egwyddorion, er y gall y ddau ysgrifenydd fod vn ddau "bensioneer sectyddol" ,1 "chIt" fel y fydnebydd T.W. ar ddiwedd ei ysgrif. Nid sectyddwr vdyw "Ben," ond Crist- ion goleuedig, er fod T.W yn ei grvhuddo o ys- grifenu pethau na wnai Cristion er iddynt fod rn P-iblaidd. A fvn T.W. wvbod na fu un sectyddwT vn Gristion ac na all yr un fod.. Gwel Nicodemus, Herod a dorodd ben loan. A Saul o Tarsus. "Surdoes" yw pob sect. Grwrrnacha T.W. am na eslurodd "Ben" ei ddywediad "fod enaid v Cristion vn y nefoedd, tra mae ei gorph vn rhodio'r ddaear." Ie, I gwawdia ef. "Y fath ddrychfeddwl, Paul yn y nefoedd, a'i gorph ma.rwol yn rhodio'r ddaear, a. chorph marwoi Paul vn ngrifenu, athraw- iaethu, a pliregethu yn abnennoldeb ei berchen- og A oes yma synwyr? Nac oes, dim. "I'r "dyn anianol, vnfyJrwydd" w y dywed- iad, a mwy ynfyd byth i sectvddwr. Ceir dar- lun o hyn yn Nicodemus. Teulu "y nos" a'i ofyniadau yn dwyn yr un ddelw. Gwadiad cyhoeddus ar breswyliad yr Yspryd Glan ydyw yr arfer o weddio yn gyhoeddus. Nid oes amser gan Cristion i weddio. Ymladd sydd raid iddo a'i arfogasth ydyw v gorch.vmynion. Gwel ba,nes temliad Crist. Ufudd-dod i'r Beibl yw yr oil sydd eisieu, ac yna. "yr Arglwydd a ym- ladd drosoch." Mae yr act o aLl eni yn cael ei gwneyd ar un- waith, ac mae yr act hon yn cyimwys "troi yr enaid." Ac yna, "marw i beohod." "Croes- hoelio yr hen ddyn." "Ffurfio y dya newydd." 0 hyn allan, mae gan y Cristion ddau gorph. j yr "hen" a'r "newydd." Fel mae yr "hen" gorph yn darfod, mae v "newydd" yn ''cyn- nydda," a. phaxi bydd yr hen yn syx-thiw. bydd y "newydd" ar ddelw Crist, a dyma y pryd y bydd Crist yn "cael ei ogoneddu .n y saint"- yn awr angau. Cfr dJidd y rhoddwvd yr Ys- pryd Glan i'r Cristion, mae yn y "Mab a ddis- gynodd," ac yn awr marw, aiae yn y "Mab" syckl vn y nefoedd. "Canys fel y mae Efe yr ydym ninnau yn y byd hwn." Yn byw wrth yr un rheol ag y gwnaeth yntau, ac yn cael ein harwain gan yr un yspryd a,g a'i harweiniodd ^itau, yr hwn hefyd a'i "hadgv^dodd" o'r bedd. Ac os yw "Swedenborg" 3-11 dvsgu hyn, mae yn "proph\vydo yn ol cysondeb y ffydd sydd yn cadw." Nid a y dyn newydd i'r bedd, eanys nid yw Crist yn marw mwy,ac i Grist y mae pob Crist- ion yn myned, a phan yn myned, mae yn "gwisgo anfarwoldeb," "ac ni ddaw i farn con- detr.niad Hwn yw "yr adgyfodiad cyntaf," ac ■o dan reolaeth yr "Yspryd Glan," ar ffordd y I gorchvmynion, fegynnydda y corph a fydd a ddydd i ddydd, fel ag y bydd "yn deilwng o gael v byd hwnw" fel vr enaid, yr hwn sydd wedi a mvned rno fel y dywedwyd. Ac yn amg-au yr "hen gorph" bydd ar ddelw "Mab y dyn, yr hwn sydd yn v nef." Canys aeth i'r "gorlan drwy y drws," ac heb "ddringo tt'ordd arall," fel yr yspeilwyr sectydd,»l o bob math. Fe hoftai "Ben" gael crynhodeb o olygiadau T.W. ar "sefyllfa yr enaid o anoreu hyd yr ad- gyfocliad," a gosod allan y gwahaniaeth sydd rhwr. v sefyllfa hono a'r "Purden," a. "Chosp A niiii n. Psn fydd brawd nvu cliwaer sectol yn rhoi yn helaeth, dywedir wrthynt y cant en talu yn "adgvfodiad y rhai cyfiawn." Ac os yw T.W. yn gywir am amseria.d hwnw, truenus iawn yw cyflwr y rhoddwyr. Mae y Beibl yn addaw v "can' cvmaint yn y byd hwn, y pryd hwn," ac yn y byd a ddaw, fywyd tragwyddol Golyga v sjeiriau fod diyn vn rhoi 11am o'r byd hwn i fyd arall. ei fed yn myned byth heb orphwys ar 01 v 11am hwn. BEN. I ACHOS CHATHAM-STREET. Syr,-Llawer o siarad sydd am yr ysgrifenydd llawfer ag y gofyna Mr Jones am dano i gofnodi gweithrediadau y llys a ddisgwylir i wnevd ail ymchwiliad i'w achos. Nid wyf yn gweled fod neb yn barod i wrthbrofi fod cael yr ysgrifenydd yn groes i reolau y cyfundeb, ond yn unig nad yw yn arferiad. Mae vn debyg na fu achos cjffelvb, yn meddu ar y fath bwvsigrwydd a hwn erioed yn lianes y cyfundeb Methodistaidd a dyleth ninnau fod yn ofalus iawn pa fodd yr I ydym am wynebu y fath amgylchiad. Credaf fod ysgrifenydd llawfer mor angenrheidiol er mwyn y pwvllgor ag ydyw er mwyn Mr Jones. Ac y mae yn amheus genyf a oes unrhyw nifer o bersonau a gymerent y cyfrifoldeb o ail ystyried y mater heb fod ganddynt gofnodion manwl o bob gair a ddywedir. Nid oes dim grym yn yr haeriad a glvwir weithiau, y byddai y cofnodion vn fanteisiol i Mr Jones i ysKrifenu i'r wasg. Y mae genym brofiad helaeth o'r hyn a allodd ef ei wneyd trwy y wasg, heb fod ganddo yr un copi o'r cofnodion o gwbl; a phe buasai y cof- nodion ganddo, yr wyf yn sicr na dderbyniai y cyhoedd ddim ond y rheini heb nod nao esboniad ganddo ef na neb arall; ac yna buasai gan y cyhoedd le i fa.rnu drostynt eu hunain, heb gymeryd sylw o ddatganiad na, haeriad gan un- rhyw bwyllgor. Un rheswm cryf am y cynhwrf ar hyn o bryd ydyw, fod ambell i aelod o'r Gymdeithasfa. yn dyweyd ei farn ar y mater hwn, ar farn hono yn erbyn yr hyn a geisia Mr W. ¡ O. Jones-sef ysgrifenydd llawfer, a chopi o'r tystiola.ethau,ac yna, y mae v wlad yn galw am gyfarfodydd i ddyweyd eu barn hwythau ar y mater. Rheswin arall ydyw, fod rhai gweinidogion yn cynghori yr eglwysi i beidio ymvraeth yn achos eglwys arall, pan y maent hwy eu hunain yn vmyraeth a mater eglwys na pherthynant iddi wrth gynghori yr eglwys hono, hwy eu hunain yn vmyraeth a mater eglwys na pherthynant iddi wrth gynghori yr eglwys hono, fel pe na byddent hwy yn agored i'r un deddfau I a phobl ereill. I Mae y pen yn teimlo mai ynddo ef y mae y synwyr wedi ei gorphori, ac y mae v corph yn teimlo mai ynddo yntau y mae y galon, aV perygl yw i wrthryfel godi rhwng y pen a'r corph, mae yn rhaid wrth synwyr cryf a. chalon agored i fyned uwchben anhawsder fel hwn, a rhaid cymeryd i ystyriaeth farn yr eglwysi yn gystal a barn y Gymdeithasfa. Os yw y cyfun- deb am wneyd cyfiawnder ag ef ei hun heb son am gvfiawnder i Mr W. O. Jones. Yn awr, pan v mae yn wybyddus fod mater pwysig fel hwn i ddod o flaen y Gymdeithasfa, ac, hefyd, y prif linellau ar ba rai y trafodir y mater yno, fe ¡ ddylai y cynnrychiolwyr fod yn rhwymedig i farn y Cyfarfod Misol a'r eglwysi, pa fodd y dylent weithredu, ac nid myned yho i gyn- nrychioli eu barn bersonol eu hunain. yr hon a all fod yn groes i farn mwyafrif y rhai a gyn- nrychiolant, a, thrwy hyny daflu y cyfundeb i I drybini y bydd yn anmhosibl dod ohono heb beryglu ei fodolaeth. Mae y mater yma wedi cvmeryd gafael yn y wlad, nid am fod Mr Jones wedi profi ei hun yn ddieuog, ond am fod ei geisiadau mor syml a theg, fel y mae wedi ar- gvhoeddi pob meddwl diragfarn ei fod yn ddyn I sydd o ddifrif yn dyheu am gael cyfiawnder, ac fod y pwyllgor o'r ochr arall yn manteisio ar y fiaint i gadw eu gweithredoedd yn y tywyllwch ac ni fynant eu dwyn i'r goleu, rhag ofn na ddaJient oleuni llachar barn y cyhoedd. Condemnia rhai Mr Jones am ei ddiffyg ym- ddiried yn y Gymdeithasfa, heb ystyried mor anhawdd iddo ymdaflu i ddyfarniad cyffelyb bobl a ddvfarnasant ei fod yn anghymhwys i fod yn weinidog yr efengyl. Mae rhai o aelodau y pwyllgor hwnw yn aelodau blaenllaw o'r Gym- deitkasfa a chan eu bod hwy yn agored i wneyd camffymeriadau, onid yw yr aelodau ereill yr un mor agored a hwythau i wneyd camgymeriad, os yn gweithredu o dan yr un amgylchiadau. Rhesymol iawn ydyw iddo ofyn am well am- ddiffyniad yn v dyfodol. Pa un bynag a yw y dull yn rheolaidd, ai nad yw, mae yn eithaf eglur ei fod yn ddull annheg iawn, ae yn un trio manteieiol i wneyd anghvfiawnder pe dewisai y pwyllgor wneyd hyny. GWIIAM. Mr Golygydd,-o bawb sydd wedi dioddef yn yr a-chos hwn, nid oes neb, i'm tyb i, wedi dioddef mwv. a hyny yn berffaith ddiachos, na 'I blaenoriaid tjhatham-street. Y mae Mr W. 0. Jones yn eu senu o dan bob amgylchiadau, yn y -rhai v digwydd eu henwau droi i fyny. Clvw- som rai o'i bleidwyr yn addaw%"setlo" y Cyfar- fod Misol yn igyntaf, a chymerydy (blaenoriaid mewn Hawwedi hyny, gan ddyweyd y deuai tro v blaenoriaid mewn trefn ond, gwelaf fod v Cyfarfod Misol heb ei "setlo" eto. Y mae lie i ofni y cant ddisgwyl go hir am 1 dro y blaenor- iaid ddod. Credaf fod Iblaenoriaid Chatham wedi gyneyd yn mhob amgy'lchiad yn nglyn a'r achos y peth goreu oedd yn bosibl, a'u hamcan i gadw heddwoh yn yr eglwys, a dal i fynv an- rhydedd eu crefydd a'u swydd. Ffaith a haerir gan Mr Jones a'i blaid, ydyw fod y blaenoriaid (hyny yw, y pedwar oedd yn groes eu barn iddo ar gwestiwn y ddysIgvbla.eth) wedi penderfynu ei gael oddiyno, ac wedi defnyddio pob moddion o fewn eu ,gallu i'r amcan hwnw; ond v cwestiwn ydyw, a yw hyny yn ffaith? A ydvw y fferth- iau perthynasol, a'r amgylchiadau fel yr oedd- yn-t yn bod, yn cyfreithloni dyfod i'r fath gasgl- iad? A dybiai rhywun, ond iawn ddeall a gwy- bod v ffeithiau, y buasai unrhyw flaenoria,id o dan amgylchiadau cyffelyb vn ymddwvn vn wa- hanol. a°thybio eu bod yn ddynion vn feddiannol a,r farn ddoeth, ac yn cael eu llywodraethu gan I' yspryd crefyddol ymroddedig i waith eu swydd. a gofalus am anrhydedd a gogoniant Duw a.'i achos yn ein pHth? N a, vn hytraoh. vr ydym o'r farn nad oes eglwys Fethodistaidd yn ein gwlad. os yn feddiannol or ifarn oleuedig a chyd- nabyddiiaeth a'r ffurf henaduriaethol o dan ba un vr vdvm V11 bodoli fel cvfundeb. a fuasai yn sroddef am foment y cyfryw bersonau asr a weith- redent vn waha.nol o dan vr unrhyw amgylchiad- au ag vr aeth blaenoriaid Chatham-street drwv- ddvnV Yn hvtrach na'u bod hwv wedi pender- vnu cael Mr W. 0. Jones i ffwrdd, yr vdwyf o'r u farn fod ffeithiau yn cyfreithloni i ni ddyfod i'r casorliad mai yn honol fel arall yr oedd. Tlyd yr adez y daeth Mr .Tonnes yn ol o'i daith 1 o For v Ganoid ir, yr oE'dO ef a'r pedwar blaenor. yn ol pob ymddangosiad i bawb. ar y telerau goTeu; ond v noson v cynr'aliwyd cvfariod croesaw Mr Jones ar ei ndferiad a'i ddychweliad yn ol, tybiwn iddo am v tro cvntaf gymeryd cam vn v grwrthwyneb i'r blaenoriaid; ac o'r TIOSON "hono allan, y mae wedi gweithredu ar yr un llinellau; yn mhofo amsvlchiad yn narlyn a'r ochos. y ma,e plf a'r blaenoriaid -eli bod yn froes I i'w cril-^dd. Y lic.,on grvbwvlledig. yr oedd v cyfarfod ifo ar ol te, ac beblaw croesawu Mr j -Tones, yr oedd cyfrifon vr eglwys i fod dan sylw. Rhwnc' v t« a'r cyfarfod. cyfarfu v b'flenwia.^ a'r gweinidcg (yT amser hono) gyda'u gilydd mewn ystafell o'r neilldu, ac yr ooddent oil yno, a phenderfynwyd rhyngddynt, heb neb yn ang- h^d'weled, dealler, fod y cyfarfod i fod vn gyfarfod agored, nad oedd neb igael ei enwi i siarad, ond pawb i fod yn rhydd i fynegi teim- lad ei galon a'i feddwl ar amgykhiad mor hapus ag adferiad y gweinidog. Yn aTYlynol i hyny (gan, ar yr un pryd fynegi fod' y cyfarod i fod yn gyfarfod agored drw^ gydsyniad yr haJJ. swyddogion), cymhellodd rhai o'r blaenoriaid yn gyMnachol rai personau i siarad. Pan dde- chreuodd y cyfarfod, cymerwyd y gadair gan Mr Pugh, cyfododd ar ei dr ied, a dywedodd ych- ydig eiriau, adaliai ddarn o bapyr yn ei law, a dywedodd. "Y mae geny fi bedwar o enwair wedi eu rhoddi i mi ar y papyr yma i siarad," ac enwodd y pedwar; a dywedai, os byddai ilimser, y oaffai rhynun arall ddyweyd gair ar ol iddynt hwy ddarfod. Tarawyd y. personau yr oedd y. blaenoriaid wedi erfyn iddynt ddy- weyd gair, a syndod clywed personau wedi eu henwl drachefn; ond erbyn deal], yr oedd y blaenoriaid eu hunain wedi syfrdanu clywed enwi n(lh, a- hwythau newydd fod yn ymgvng- hori i. dyfod i'r penderfyniad ei fod i fod yn gyfarfod agored. Gwnaethant ymholiad sut y fu, a ohawsant ar ddeall mai Mr Jones roddodd yr' enwau i Mr Pugh, yn hollol ddiarwvbod iddvnt, ac yn groes i'r penderfyniad unol ych- ydiig fynydau yn flaenorol. Bu Mr Jones yn ym- ddtheuro o leiaf i un ar gais y blaenoriaid. Yn ngwyneb v ffeithiau uchod, v mae y lie amlwg y°mae y pedwar person yna wedi ei gymeryd yn yr holl helyn,t vn awgrymiadol iawn. 0 hyny hyd heddyw, y maent wedi glynu wrtho drwy r tew a'r tenu; hwy, y na.ill ar ol y Hall, yn v cyfarfod brodyr eythry-blus cyntaf a gafwvd (ar ol i Mr Jones roddi ei le i fyny oherwydd pleidlais wrthwynebol v Cyfarfod Misol iddo ar gwestiwn y ddysgyblaeth) oedd yn codi i gyf- iawnnau Mr Jones, a ■ohor.demnio y bla-enoriaid druain vn ddiarbed hwy eedd y rhai mwyaf (blaenllalw vn ei amddiffyn y nos Sul bythgof- iadwy Ebrill laf, ac vn mhob arngvlchiad, y mae eu henwau hwy ar bob deiseb apbrotest or dydd hwnw hvd boddyw, syd-d yn mhlaid Mr Jones. Yr oedd tri ohonvnt ar y platfform vn Hope Hall, y pedwerydd yn absennol oherwydd afiechvd, ac" v mae un ohonvnt yn dal swydd bwysfc ar ei bwyllgor amddiffynol, os nad vch- waneg" Gadawer i'r ffeithiau uchod siarad dros- tvnt eu hunain. Yn uniongyrchol ar ol 7 cvf- aVfod hwnw, daeth cwestiwn v ddvsgybb.eth i'w drafod gan v swyddogion. Yn groes i'r arfer- iad mewn amgylchiadau o'r fath, mynai Mr Jones we.ithredu. a, bvnv vn groes i'r blaenor- iaid. Am fisoedd, bu y blaenoriaid yn dadleu mewn yspryd' cariad agef ar v pwnc hwnw. Yr oeddynt yn eiddigeddus dros anrhvdedd crefydd, ac vn teimlo hefyd y dvlasent fel swyddogion yn mhob amgvlchiad ymid-dwyn' yn unol a^ rheol- •au v Corph. Er gwrando a ehlujrtfeinio o'r adeg hono hyd yn awr, nid ydym wedi cael un math o reswm a chvsgcd o rym ynddo gan Mr Jones paham yr oead vn gweithredu fellv. A oes rhvwun am foment it. fyntumiai fod gwaith y swyddosrion ynglynu wrth drefn a rheolau y cyfundeb yr oelddynt yn aelodau ohono yn brawf fod arnvnt eisieu oael Mr Jones oddiar y ffordd? Yn, vyffredin, v rhai fydd am weithredu yn groes i reol fvdd eisieu symud rliwystrau. Onid rhes- vmol fuasai disgwyl i foneddwr blaenllaw fel efe vn v cvfundeb fod wedi dwyn ei benderfyniad o berthynas i ddysgyblaeth i sylw v gymanfa, a chael Vmdrafodaeth ar gwestiwn mor bwysig? Er y cwbl, Ibe'iai y blaenoriaid am -wnevd yr hyn y dvlasai ef ei wneyd ei hun. Condemniai hwy am eu hawydd am gadw y rheolau yr oedd ef ei hun wedi ymrwymo i'w cadw. 0 "ddynion a gwondid ynddynt" yr ydym ninnau fel llcoedd ereill yn Lerpwl yma, yn cael ein Lefiaid a'n hoffeiriaid, ac nid ydyw blaanor- iaid Chatham-street hebddynt mwy na phersonau ereill, ond yn ddiddadl, nid ydynt, a phasio barn cariad arnynt, wedi gwncuthur dim oedd o'i le yn amgylchiad1 Mr Jones. Geilw hwvnt vn elynion iddo? Paham? Am na buasent yn gadael iddo gael ei ffordd a chymeryd lie Pab yn yr eglwys a'r cyfundeb, a gwneyd fel y mynai ei hun? Ai am iddynt draethu eu barn gyda golwg ar rai a.g y tybient yn ddyledswy'd arnynt eu gwneyd vn hysbys? "A aethant hwy yn' elynion iddo wrth fynegi iddo y gwir ? Canys credent, yn ddiamheu, fod eu mvnegiad yn gywir a. goriest. Dylai v cyfundeb fod yn ddiolchgar i flaenoriaid Chathaih-street am sefyll yn bvbyr dros uniondeb a threfniadau y sefydliad, a'u gwerthfawrogi fel dynion a dig on o asgwrn cefn i sefyll dros y gwir, er cael eu gwaradwyddo a'u poeni hyd ddagrau, a dy- weyd yn eu gwynebau wedi'r cyfan y dylent roddi eu swydd i fyny. Attolwg, pa ddrwg a wnaethant? Daw eu "cyfiawndrer, yn hwyr neu hwyrach, allan fel v goleuni a'u barn fel banner dydd." Gwyddom ei fod wedi peri poen anrhaethol iddynt orfod credu a rhoddi myneg- iad i'w cred am Mr W. 0. Jones, ac yn bresen- nol, beiir hvrynt na. buasent wedi dyweyd yn gynt, a gofynir sut yr oeddynt yn ei oddef, os oeddent er's misoedcl yn hysbys o fai ynddo. Digon o ateb i hwnyna yw, mai v bobl sydd yn gofvn v cwestiynau yna yw y bobl sydd yn eu beio am ddyweyd o gwbl. Yn hytrach na. bod yn rhy hir, tvbiant, mae yn eglur, na, ddylasent ddyweyd bvth. Yr oedd heddweh yr eglwys yn ngyd a'r rheolau v cyfundeb, ac yn debig argyhoeddiad personol, yn ystyriaethau oedd yn dylanwadii yn grvf tuagat iddynt wrthod rhoddi i mewn 1 Mr Jones ar y cwestiwn, ond wedi vmgvndynu yn ddistav/ a thawel ag ef yn hir, rWdasant i mewn iddo yn y diwedd rhag y dvwedid mai hwy oedd yn ei yru 1 ffordd, a gweinvddodd ddysgyblaeth yn ol ei ddymumad ei hun. Y mae yn syndod sut y gall unrhyw Drefnydd weled bai arnynt, gan na wnaethant drwy vr holl ymdrafodaeth ond yi hyn a< ddvlasai pob blaenor ei wneyd dan yr un am- gylchiadau, a dylai hefvd bob aelod gynnal i fvny freichiau y swyddogion mewn amgylch- iadau cyffelvb, neu os na wnant, nid ydynt ac nis gallant fod yn Fetlrodistiaid. Wedi cania- tau i Mr Jones "ddvsgyblu yn ol ei ewyllys ei hun, a phan yr oeddynt yn bersonol argy- hoeddedig ei fod vn gwneyd o'i le, apeliasant am farn y Cyfarfod Misol (fel y gwyr y darllenydd) gy:n golwg ar v modd y dylid gweithredu os digwyddai achos cvffelyb yn y dyfodol. Gwyddys i'r Cyfarfod Misol roddi eu barn yn glir mai y blaenoriaid oedd yn eu lie, a gorfodwyd Mr Jones i addaw cadw at reolau ac arfenon Vmh "iobi" hvd v gallai. Wrth basio, onid oedd ymddygiad Mr Jones wrth addaw eu cadw, wedi cymeryd cam mor benderfynol gyda golwg arnynt, yn dangos basder ei argyhoeddiad i raddau pell? Yr oedd gwahaniaeth barn ar fater mor bwysig a dysgyblaetth eglwysig, yn bwnc mor bwysig, fel y gallesid disgwyl 1 ddyn, ie, hyd yn nod adael yr enwad er mwyn cyd- wvbod, yn nglyn a'r fath gwestiwn, ond yn lie hvnv, wele ef vn plygu. Ond i fyned yn mlaen. Ar ol derbvn dedfryd anffafriol y Cyfarfod Misol, ymddiswvddodd Mr Jones a galwyd am gyfarfod brodyr i" ofyn iddo a.il ystyried y peth. Aeth rhai i'r eyfarfod hwnw yn llawn rliagfarn yn erbyn v blaenoriaid, ac yn barod 1 gvmeryc plaid Mr Jones, ond erbyn clywed ei eglurhad, gwelwyd ar unwaith nad oedd ganddo eiliw o ddim cvhuddiad yn eu herbyn. ac mai wedi tynu yr holl helynt am ei ben ei hun yr ydoedd; neu, os oedd, ni fynegodd ef eto, dim ond eu bod wedi ei wrthwynebu ar fater y ddysgyblaeth, am yr hyn beth y cawsent eu haeddiant, y dylasent ga,el canmoliaeth ddigymysg ar ol v cyfarfod hefyd, dywedai ef fod y blaenoriaid wedi anfon i'r Cyfarfod Misol o'r tucefn iddo ef, a thaenid v chwedl, yn dew ac yn deneu, gan rai o'i bleidwyr, mewn canlyniad i hyny, ar ffaith y dywedwvd llawer iawn o bethau cas a dialw am danvnt wrthynt yn v cyfarfod brodyr, bygythiai y blaenoriaid ymddiswyddo, ond nid oedd neb parotaeh na Mr Jones i attal iddynt wnenl. yn ymddangosiadol o leiaf. Galwyd ei svh" at V ffaith ei fod yn dyweyd na wyddai ac na weiodd y llythyr a anfonwyd i'r Cyfarfod Misol i ofvn ei gyfarwyddyd: ar fater y ddysg- yblaeth. Dywedai yntau ei fod yn berffaith barod i addef iddo ef ei weled ddeng niwrnod cyn y Cyfarfod Misol. Addawsant hwythau aros yn eu swyddau ond iddo ddyweyd hyny ar gyhoedd yn v seiat v Tioson hono. Gwnaeth hynv, wedi i"ddo ddwyn y d'ystiolaeth fwvaf ffafriol i'r blaenoriaid yn bersonol ac fel swydd- ogion, a dyweyd fod yn ddrwg ganddo os dy- wedodd ef neu rywun arall rywbeth i'w bnwio vn v cyfarfod brodyr, "ac yn awr," meddai, "o-obeithiaf yr aiff pob peth yn mlaen yn hwylus rhyngom yn gyffredin, ar ol yr ystorm, y mae ta-ngnefedd a. heddwch yn teyrnasu, ag y mae yn gwneyd daioni; gobeithio y bydd felly yma, y cawn ni gvd-dynu yn hapus, ac y bydd yma I Iwvddiant mawr." &c. Trodd at y blaenoriaid aan ddywedvd, "Dvna yr oil, onide?" Ateboddi un ohonynt. "Mater y llythyr a'r cyfarfod brodyr?" "0, ie," meddai, "yr oeddwn i wedi anghofio hvny. Dywedwyd'na welais ac na wyddwn am y livthyr a anfonwyd gan y blaen- oriaid i'r Cvfarfod Misol. Nid yw hyny yn bod. Gwelais ef ddeng niwrnod cyn y Cyfarfod Misol, ond ni arwyddais ef am na thvbiwn yn angenrheidiol. ond dywedais nad oedd genyf ddim yn erbyn iddynt hwy ei anfon. 0s nad I dyna, yn holiol v geiriau. v maent yn cynnwys I yn llawn v svniad oedd yn yr hyn a. ddywedodd, lieb ychwanegu ato. Yn awr. beth a feddylir o ddvn vn gwneyd v fath ymddiheurad, ac wedi hyny vn dyweyd drosodd a throsodd drachefn ar gos'dd ac mewn ysgrof na wyddai ddim am dano a'i fod wedi "ei anfon heb iddo wybod. Ei eiriau yn y Uyfr ydynt"Anfonwyd y llythyr, beth bynag, heb ddyweyd gair wrthyf fi, boreu Mercher y cefais nodyn oddiwrth Mr Williams yn fy hysbysu o'r hyn a wnaed." ï. gall y ddau fvnegiad fod yn gywir. Nis gall y fath beth wneyd niwed i'r blaienoriaid yn y pen draw, ond y mae y fath beth yn sicro niweidio rhywun.— Yr eiddoch, BRON EPPYNT.

Y TRIO RHYFEDDOL A WNA, Yn gyntaf ymddangoaai hyn yn beth rhyfedd; bron yn wrthnn. Ellwch chwi fod yn gyfrifol am dano ? Trwblai yr achos hwn ii," ebai Mrs Martha Beverley, "a drysai ereill. Yr oedd genyf arch- waeth dda, a bwytawn ddigon o faeth, eto collwn gnawd, ac awn yn wanach o hyd." Prif arwyddion yr afiechyd, a elwir diabetes ydyw eisieu bwyd a syched, gyda cholli cnawd a nerth. Ai hyn'a oedd ei chwyn ? Nage. Dywed y foneddiges y dioddefodd oddiwrth gamdreuliad a gwendid am ugain nilynedd. Beth a feddyliwn wrth wendid ? A yw yn afiechyd? Nag ydyw, effaith afiechyd ydyw. Ni ddarfu bwyd fy ngryfhau fi," ebai Mrs Beverley, ond yn ami rboddai boen i mi ar draws fy mron a'm hysgwyddau. Yn ami, pan y plygwn i lawr, bron nis gallwn gyfodi i fyny wed'yn. "Fel y treiglai blynyddoedd gwaetbygwn, a theimlwn boenau mawr ar ol bwyta. Chwyddai fy nghorph gyda gwynt, ac yr oedd poenau yn fy ystumog. Weithiau gyrant fi i wasgfa. Am fisoedd nis gwyddwn beth oedd noson o gysgu. Yr oedd fy anadl yn fyr, a chawn fy Dhrwblo a churiad y galon. Yr oadd byw yn peri i mi gario llwyth nas gallwn ei ddioddef. Yr oedd siarad bron gyda chyfeillion yn drwbl; a gwnai cnocio ar y drws i mi grynu a dychryn. I Nis gall eich gwraig wella,, ebai y meddyg wrth fy ngwr; nid oedd bron ddropyn o waed yn ei chorph.' "Yr oeddwn cyn wyned ag yspryd, a dim ond croen am esgyrn. Yn awi*, diolch i Syrup Mother Selgel, yr wyf yn iach a chryf. Darfu cyfaill (yr hwn oedd yn gyfaill yn wir) dadleu ei deilyngdod a mi hyd nes y ceisiais ef. Mor ddiolchgar wyf heddyw y darfu i mi wneyd hyny Ni ddarfu y meddyginiaeth hwn, er mor ryfeddol yw, fy iachau ar unwaith. Yr oeddwn yn isel a blinderus, ac nis gallai gallu bydol fy iachau. "Iachaodd Syrup Mother Seigel y camdreul- iad, ac yna yr oil boenau, cur a salwch a achos- wyd ganddo. Yna daeth fy archwaeth yn well, fel yr enillwn gnawd, a chyda hwnw deuai bywyd newydd a nerth. Defnyddiwn Syrup Mother Seigel yn rheol- aidd am chwe' mis, ac yn yr amser byr hwnw cefais wared o'r afiechyd a fu arnaf am ugain mlynedd, a bu agos iddo fy roddi yn y bedd. 11 Dyms beth ddywedwn wrth ddioddefwyr: I —Defnyddiwch Syrup Seigel, a chadwch ato: na amheuwch, ac na ddigalonwch. Pan y cymera un ef yn awr dylai mil ei gymeryd." Martha Beverley, 102, Lnmley-street, Middles- boro', Gorphenaf 18fed, 1900. Gvna gamdreuliad fwy o dricia nag unrhyw ddewin. Gwyliwch ef, a defnyddiwch y Syrup j rhagblaen. I '■

ADOLYGIADAU. I "WÈLSH POETS OF TO-DAY AND YESTERDAY." Traolated by Edmund 0 I Jones. Dyma'r ail gyfres o gyfieitbiadau o weithiau beirdd Cymru gan ficer Llanidloes, ac y mae'r ail gynnyg, os yr un, yn rhagori ar y I cynnyg cyntaf. Cynnwysa'r llyfr hwn gyfieith- iadau o weithiau Islwyn, Ieuan Glan Geirionydd, Glasynys, Talhaiarn, Gwenffrwd, Glan Padarn, ac Elved. Nid gormod yw dyweyd fod y cyf- ieithydd yn gwneyd gwasanaeth o'r radd uchaf i Gymru ac i Loegr. Y mae ei gyfieithiadau oil yn rbagorol, heb ddim o'r gwendid a geir mewn cyfieithiadau o'r Gymraef i'r Saesneg yn I gyffredin. Yn wir, y mae Islwyn ar ei enill yn y cyfieithiadau, er nad ydys wrth ddyweyd hyn yn difrio Islwyn nac yn awgrymu fod y Parch jt £ 0 Jones yn gwneyd chwaneg na'i ddeongli yn Saesoeg. Y mae Mr Jones hefyd wedi llwyddo i wneyd gorchest wrth drosi rhiangerdd Elvet, Llyn y Morwynion," i'r Saesneg. TEULU'R BWTHYN." Gan R. R. Evans. —Nofel ddesgrifiadol o fywyd te-iluaidd Cym- reig yw hon, a vsgrifenwyd ar gyfer cystadleu- aeth, ac a gyhoeddwyd ar annogaeth cyfeillion. Dengys yr awdwr allu i sylwi ar bethau a'u deall, ac os deil ati, fe wna ysgrifenwr medrus. Mae llawer o wersi gwerthfawr yn y stori, a haedda 01 darllen o flaen llawer o bethau a ddar- llenir y dyddiau hyn. ERTHYGLAU, PREGETHAU, A CHAN IADAU, gan lolo Caernarfon-(Gwenlyn Evans, Caernarfon).—Y mae enw lolo Caernarfon yn ddigon o sicrwydd am ragoroldeb y gyfrol hon. Mae'r erthyglau a'r caniadau o nodwedd dra chyffelyb i'r pregethau, y maeht oil yn feddylgar a tharawiadol, a diau y caiff y gyfrol dderbyniad croesawus. GYFN0D0L10N.—Y peth mwyaf dyddorus yn y Geninen am fis Ionawr, o bosibi, yw'r erth ygl ar "Y Ddwy Riangerdd," a elwir yn "Air oddiwrth Ardudfyl." Dywed Ardudfyl ei meddwl yn lied blaen-yn nhafodiaeth air Gaer- narfon. Ceir erthyglau dyddorol hefyd gan y Proffeswr Thomas Rees, M.A., Min y Mor, y Parch D. Stanley Jones, Proffeswr Ellis Ed- wards, M.A., ac ereill.—Rae rhifyn dwbl Ionawr o Gymru" yn llawn o bethau dyddorol. Dech- reuir cyhoeddi hanes bywyd brawd Theophilup Evans, awdwr "Drych y Prif Oesoedd," a ysgrif- enodd ef ei hun. Buasai lawn cystal genym ei gael yn y Saesneg, yr iaith yr ysgrifenwyd ef ynddi, ag yn Nghymraeg y oyfieithydd. Mae erthygl Mr R. Bryan, "Cwyn Cymru," yn rhag- orol iawn.—Cynnwysa "Young Wales" am I Chwefror ymddyddan ag Esgob Llanelwv er bethau Cymreig. Cred yr esgob nad oes lawer o berygl oddiwrth Ddadsefydliad eto. Ceir gweled. Ceir erthygl ddyddorol gan y Parch Grith Ellis, M.A., ar gynnydd crefydd yn Ngbymra yn ystod y ganrif, a thraetha Mr J. M. Howell, Aber Aeron, ar y Cynghorau Sir.—Cyn nwysa'r "Drysorfa" doraeth o ysgrifau o ddydd ordeb i Fetbodistiaid, a pharheir i ddyfynu o ddyddlyfr Howel Harris.—Ymdrinir yn ddysg- edig yn y"Cerddor" a'r hen alaw I Clychau Aberdyfi," a chyhoeddir llun a banes Mr Rhys i Thomas, Ystradgynlais.—Cynnwysa'r Ymof- ynydd," "Cymru'r Plant," "Trysorfa'r Plant," "Y Tyst Dirwestol," a'r "Llusern" luaws o bethau dyddorol. Edrydd Trysorfa'r Plant" I hanes Arglwydd Roberts i'w ddarllenwyr, a dywed "Mwy na'r oil, y mae yn Gristion diled- ryw." t CERDDORIAETH.- Derbyniasom rangan i leisiau meibion ar y geirian 11 Come, Live with Me" (Marlowe), gan Mr Robert Bryan, gyda chyfieithiad rhagorol o'r geiriau i'r Gymraeg tan V penawd "0 Tyr'd i Fyw," gan Mr Bryan ei I hun. Mae'r gerddoriaeth yn nwyfjis a thlos dros ben, a dylai ddod yn boblogaidd gyda chorau meibion drwy'r wlad.—Rhangan arall hoyw a melodaidd yw Mwynder y Meusydd," I gan Mr Dan Protheroe, y geiriau Heisnig gan Miss Jennie Freeland, a'r geiriau gymraeg gan Mr R. Morris Lewis.—Mae Mr D. Jenkins, Mus. t', Bac., wedi dal yspryd geiriau o'r Tempest" (Shakespeare) yn dra Uwyddiannns yn e1 Sailors' Chorus."—Derbyniasom hefyd ddwy gan, Dagrau'r lesu," sef trefniad o ben alaw sJymreig gan Mr D. Jenkins ar eiriau Proffeswr Edward Edwards, a chyfieithiad Elvet i'r Sats- neg, a'r Gwanwvn Mwyn," gan Mr Wm. Davies, ar eiriau (Cymraeg a Saesneg), gan Mr J. Bodfan Anwyl. Mae'r gyntaf yn llawn o swyn lledd yr hen alaw a'r 110.11 yn hoyw fel y gwan- wyn. —~

Saethwyd ffetmwr o'r enw M'Master, Clough- nfeills, swydd Antrim, ddwy waith gan ddyn wedi ymwisgo fel ceidwad helffrineth. Erys M'Master mewn sefyllfa idifrifol. Y mae plisinyn yr Eidal yn gwylio am anarch- iad o'r enw Calcagogno, sydd ar ei ffordd i i Ewrop o'r A.nenc'i. Bernir ei fod yn bwri.idu llofruddio Brenhin yr Eidal. Adr^'ddir fod mint a i o anarchiaid, gyda dealltwriaeth rhyndd- ynt i wneyd eu goreu i lofruddio y Brenhin Victor Emmanuel, i gychwvn yn fuan o'r Ta]. aethau Unedig am yr Eidal. THE MOST NUTRITIOUS. EPPS'S V,'G RATE FU L-COM FORTI Men.. COCOA AaT AND IUPP- .mpoMant TO advertisers LARGEST CIRCULATION IN WALES. CONTINUED SUCCESS OF "YR HERALD CYMRAEG." INCREASE 260,000 A NEW CERTIFICATE. The Proprietor of Yr Herald Cymraeg," fixo Oddest. Largest, Cheapest, and Bent ol itse Welali Newspapers, has much pleasure ■rj sailing attention to the continaoas tad. i ipar&llelsd saooess of this old-established favourite, For a number of yenrg, no effort or experw* tiii.e been spared to fmprove Yr Herald Cymraeg." It has been several times en-; ,r-#4d, The quality of the paper has been coved, and the very best printing appli-i •ii.icos bare been secured. Concurrently, the kews and literary columns have been reu. dered more and more fresh, varied, MV' tutezertiag to all classes of the publio. As will be seen from the Certificate pab- iiabed below, the public has been neitbec ¡'OW nor fickle in responding to the enMR- oriHO of the conductors. Business men have long appreciated tbu merits of So Yr Herald Cymraeg" as a, ,-ae(Alum for Advertisements. At the present time, it stands higher in the estimation of the Advertising World than ever. But i view ot the continuously increasing circula- tion of the paperi the Proprietor confidently anticipates a large increase of patronage ia the coming months. Notwithstanding the advancing oiroula- n, the Scale of Charges will not be raised taring the present year. Those who desire, contracts for spaces and special positions toe. periods should therefore apply at OMW; the Manager. CERTIFICATE. 9 and 11. Old Bank Buildings, Eastgate, Chester, September 3Otb, 1B95. To the Proprietor of I Yr Herald Uymrseu," II Carnarvon. Dear Sir, II I beg to certify that the circulation of Yr Herald Cymraeg.' as shewn by the publishing books for the last completed 1 year of my audit (viz., year ended 60to 1 Jnne, >898), as compared with the yea. ended 30th June, 1889, shows an Ie INUfiASE OF 235,0H4 copies in the 52 weeks, or an average increase of 47,538 copies per week. H I have regularly audited the books ot .1 Yr Herald Cymraeg' since the year 1893. Ii The circulation has been A CONTINUOUSLY IMPROVING ONE, >and this improvement is very marked aA the present time. In fact, it the comparison were made for the last quarter (ending 30th September. 1898) with the corresponding quarter ofi 1889 (ending 30th September, 1889), it would shew an AVERAGE INCREASE at ¡1\ the rate 01 { MORE THAN 260,000 4 copies per annum. Yours faithfully, » B. NOEL HUMPHREYS. 0II.dered Aoeooctav'' PWYSIG I HYSBYSEBWYR. Y C YLCHRED IAD MWY At YN NGHYMRU. LLWYDD PARHAOL "Yl HERALD CYMRAEG," CYNNYDD, 260,000. 1 TYSTYSGRIF NEWYDD. I Hyfryd iawn gan Berchenog Yr Herald Cyeuraeg"—yr Uynaf, Mwyaf, Rhataf, a <roraf or newyddiaduron Cymreig—ydyw ^alw sylw at lwydd ryi iyddol a dihafai y wapyr tra phoblogaidd ii »vn. Am gwrs o flyny'ddau, nid ydys wecli arbei uatbrau1 na thrafferth i wella Yr Herald Oynj &eg Helaethwyd ef amryw droiou. Arijr' pxi»r ef ar well papyr; ao y mae >r ;oli beirianuau o'r mathau diweddaral. .'ydfyuedol, yr ydys weui trefnu i'r cyun^ya .'ydfyuedol, yr ydys weui trefuu i'r cyln,, yl > uevvdiiot), y nofelan, a'r erthgIHu-i tod o flwyddyn bwy gilydd yu fwy ffr a ao K.iryvi.iol; t«c felly yu fwy dyddorol i'r cvhoedd o bob gra«ld a dosparth. Deogys y DyBtys^rif a welir isod nafl 'I :i'ryw'r cyhoedd edl bod yn hwyrlrydi>{ uao yi; iui'.vadal yn ei chefoogaeth i'r antnriaeth. (Ir's bir amser, y mae swyddogion cy- ili,,tdkiT.i..i a masuaebwyr Cymru wedi gwerth- fawrogi colofuau Yr Herald Cymraeg fei cvfryngau campus i Hysbysiadau. Eleni i,.if Yr Herald" yn uwen nag erioed yn warn y wlad, Eto, with ystyried v oynnydd p trhaol yu y cylcbrodiad, mae'r yu hyderus ddisgwyl ychwanegiad dirf-twr yu nifer yr Hytibysiadau yn y misoedd dy" lodol. Er fod y cylchrediad yn ymeaogu, ni WDeit c;>diad yu y Pri.siau am Hysbysiadau yn ystod y Jiwyddyn hon. Rhydd hyn fautais i'n hen gwsmeriaid roo erf,iii a ddymunent wneyd cytnndebau lor. benig am ofod, ac am fauau neillduol am hi. a-iiser, i wneyd bargeiuicn maateisi". Gsvaboddir hwynt i ymoheba a r swyddfa Lt udioed. TYSTYSGRiF (CYFIEITHIAD). 9 a 11, Old Bank Buildings, Kastgate, Caerlleon, Medi 30ain, 1898 At Berchenog yr Herald Cymraeg,' Caer. narfon. Acwyl Syr, Dymunal sicrhau fod cylchrediad I Tt Herald Cymraeg' fel y dangosir gan lyfraa cyfrifon y oyhoeddwr am y ftwyddyn tldi. weddaf o'm harchwiliad (sef y flwyddyn y» itiweddu Mehefin 30ain, 1698) o'i gymbaru a'r flwyddyn yn terfynu Mehefic. 30din, 1839, yn dangos "CYNNYDD o 23n,884 o gopiau yn y 52 wythoos, neu, ar gyfartil. 11 edd, gynnydd o *r| £ >38 0 gopiau yr wythuos. Mae"t cylchrediad yn myned "AR GYNNYDD PARHAUS, JI-C y in%fe r cynnydd hwn yn dra amlwg yu yr amner presennol. I M ewn gwirionedd, pe gwneid cymba. I iaeth rhwng y chwarter diweddaf (YL di. wed da Medi 30ain, 1898) a'r chwarter cyferbyniol yn 1889 (yn diweddn Medi. ¿:.biü, 1889) fe ddangosai GYNNYDD as "n V KA RT aLEDD yn ol 7 radd o "FWY NA 260,000 o gopiau y flwyddyn. I' Yr eiddoch yn ffyddlos, «»E. NOEL HUMPHREYS, ( Cyfrifydd Trwyddedot*