Yr Herald Cymraeg

Bwrdd Undeb Bangor, I DYDD GWENER.—Mr Hugh Thomas yn llywyddu*—Cydymdeimlwyd a'r Teulu Bren- hinol.—Adroddwyd nad oedd Dr Rowland Jones wedi anfon ei gwynion yn ysgrifenedig i'r clerc fel y dymunid arno, a dywedodd y clerc ei fod ef wedi ysgrifenu ato a'i fod yntau wedi ateb trwy ddvweyd y byddai iddo anfon i'r cadeir- ydd.—Sylwodd y Cadeirydd ei fod ef wedi ceisio gan y meddyg beidio gwneyd y cyhuddiadau, ond ni wrandawai ar ei gynghor ef.—Credai y Clerc y dylai y rhai a gyhuddid dderbyn rhy- budd o'r eyhuddiadau. -Teimlai Miss Wynn Jones y tynai y meddyg hwynt yn ol os ceisid ganddo.—Dywedodd y Clerc y byddai yn well ganddo ef ea cyfarfod.—Wedi ychjdig rhagor o siarad penderfynwyd fod i'r meddyg anfon ei gwynion i'r clerc, ac fod iddo yntau alw pwyll- gor i'w hystyried.—Adroddodd y Meistr fod yr Arglwyddes Magdalen Bulkeley, Mrs Assheton Smith, Mri Nixon a Jar via, ac ereill wedi anfon rhoddion i'r tlodion. Yr oadd nifer y tlodion yn y ty yn 106.—Adroddodd y Swyddog Elusenol o Fethesda, mai ychydig mewn cymariaeth o gym- horth ychwanegol a elwid am dano yn ei ardal ef. Bn raid iddo mewn rhai amgylchiadau roddi cymhorth i deuluoedd mawrion yn mha rai yr oedd y penteuluoedd wedi myned i ffwrdd i chwilio am waith, ond nid oedd yn debyg y byddai y rhai hyn ar y plwyf yn hir gan fod y penau teuluoedd erbyn hyn wedi oael gwaith.

I Bwrdd Undeb Ffestiniog, DYDD MAWRTH.— Mr O. Jones yn y I gadair. Y DIWEDDAR GADEIRYDD.- Cynnyg- iodd yr Is-gadeirydd fod y bwrdd yn cydym- deimlo a theulu y diweddar Mr John Jones, Ynysfor. Bu yn gadeirydd y bwrdd am chwar- ter canrif, a mwy na hyny fel gwarcheidwad hynod ofalus, y gellid dybynu ar ei gyfarwyddyd, a'i gynghor. Bu yn gefn cryf i'r bwrddJ Edrychai ef arno fel ei dad, a phrin yr oedd ganddo eiriau gweddus i ddatgan ei deimlad.— Cefnogodd Mr W. Jones, Llandecwyn. Yr oedd ef yn bresennol pan yr etholwyd Mr Jones fel olynydd i Mr Holland, A.S., a chofiai am addewid garedig y diweddaf i roddi pob cym- horth i Mr Jones, ond profodd Mr Jones ei hun y flwyddyn hono ac am bump ar hugain o flyn- yddau yn gadeirydd tyner a chydwybodol.— I Cefnogodd Mr Osmond Williams, A.S. Dywedai nas gallasai lai na dod yno i dalu ei barch i'w diweddar gadeirydd, oedd yn wr teilwng yn ei holl gylchoedd cyhoeddus ac anghyhoedd. Nid oedd angen siarad llawer, a distawrwydd oedd o bosibl fwyaf awgrymiadol. Dywedodd Mr Cadwaladr Roberts y cafodd yntau lawer blwyddyn o gydweithio a Mr Jones. Teimlai ei fod bob amser, er yn gweled diffygion, yn dyner yn eu gorchuddio ac nid eu dangos. Collodd y tlawd ynddo wir gymwynaswr.-Dywedodd Mr W. Davies y cafodd yntau gydweithio a Mr Jones am 28 o flynyddau mewn llu o gysyllt- iadau, ac, fel y sylwai Mr C. Roberts, rhy lawn oedd y galon i lefaru, gwelid eu teimladau yn eu dagrau, ac anhawdd oedd eu hattal wedi colli y fath wr "gwerthfawr o'u mysg.—Wedi i Mr Bircham ddatgan ei syniad uchel am dano, dy- wedodd Mr Thomas Roberts, y clerc, fod Mr Jones yn ddyn llawn yn yr oil o'r cylchoedd y troai ynddynt.—Cariwyd y cynnygiad mewn distawrwydd. v v ETHOL CADEIRYDD.—Ar gynnygiad Mr W. Jones, a chefnogiad Mr Morgan Jones, ac attegiad Mr W. Davies, dewiswyd Mr O. Jones, W. Jones, a chefnogiad Mr Morgan Jones, ac attegiad Mr W. Davies, dewiswyd Mr O. Jones, I yr is-gadeirydd, i olynu Mr Jones yn y gadair, a i diolchodd yntau am yr anrhydedd.—Yn is- gadeirydd, ar gynnygiad Mr Morgan Jones, a chefnegiad Mr E. W. Roberts, dewiswyd Mr W. Jones, Llandecwyn. ADRODDIAD.—Dywedodd y Cadeirydd ei fod wedi llwyddo i g'\el gan wr profiadol wneyd adroddiad am sefyllfa pibellau a'u gweithio, &c., gydag argymhellion. Barnai mai gwell i'r pwyllgor ymweliadol ei ystyried.-Pasiwyd. ANERdHIAD GAN MR BIRCHAM.—Caed gair gan Mr Bircham. Llongyfarchai hwy yn galonog ar y gwelliantau yn y ty. Gwnaed gwaith da, er o bosibl yr ystyriai rhywrai y ) draul yn fawr, ond meddyliai ef fod yma well- iantau wedi eu gwneyd yn y lie a alluogai y gwarcheidwaid i gymeryd dalen newydd, a ^hymhell a gwasgu ar rai i ddod i'r ty nas gall- ent edrych ar ol eu hunain o'r tuallan iddo. Byddai hyny yn ddaioni i'r cyfryw eu hunain, ac yn arbediad yn y trethi, yr hyn oedd yn gwrs a gymeradwyai ei hunan i bawb. Gofidiai y treulid symiau mor fawr tuallan i wir gynnorth- wyo y tlawd, er eu bod yn dreuliau angenrheid- iol. Allan o tua 23,000p nid oedd ond tuag 8900p yn cael eu defnyddio at gynnorthwyo y tlawd o drethi y tlodion. Deuai y 900 gynnorthwyid ) gan yr undeb yn 3 y cant yn ol 30,000 o boblog- aeth. Pwysig oedd iddynt ystyried pob achos ddeuai ger eu bron ar ei deilyngdod ei hun, a gweithredu yn gyfatebol, ac yna enillid yn gySredinol. Yr oedd yn gwestiwn i'w ystyried y swm roddid yn gyptal a'r nifer gydnabyddid. Rhaid iddynt oedd ystyried y naill a'r llall (cymeradwyaeth).—Sylwai y Cadeirydd fod yn dda ganddynt oil weled a chlywed Mr Bircham. Dywedodd Mr Davies fod Mr Bircham yn gwneyd gwaith da a naanwl er cadw y treulion i kiwr, ac eto wneyd chwareu teg a'r tlawd. Hoffai i'r un gwaith da ar ran y Llywodraeth gael ei wneyd yn yr adranau ereill y cyfeirid atynt. Yr oedd gordreulio yn sicr (cymeradwyaetb). Cynnyg- iai ddiolch calonog i Mr Birch am .-Cefnogodd Mr R. M. Greaves. Ategai yr hyn a ddywedai Mr Davies. Yr oedd treulion arbenig yn gys- ylltiol a byrddau ysgol nad oedd ganddynt reol- IWtI: o gwbl aruynt.- W edi i Mrs Casson wceyd rhai sylwadau ar sefyllfa yr hen wragedd yn y A ty, ac i'r eadoirydd yn mhellach ategu yr hyn y cyfeiriai Mr DavIes ato, diolchwyd i Mr Bircham a chydnabu yntau. 01 j ARIANOL.—Talwyd yn elusenau 238p, ar gyfer 233p yr un cyfnod y llynedd, cynnydd o 5p, nau 130p y flwyddyn. Gofynid 237p at v pythefnos nesaf. Gweddill yn y bane, 64p. i ADRODDIAD Y MEISTR-Hysbysid yn I adroddiad y meistr am garedigrwydd Mrs 1 Greaves, Wern, a Mrs Casson yn rhoi gwledd i dlodion y ty.—Ar gynnygiad Mr W. Jones, a chefnogiad Mrs Morgan,; diolchwyd iddynt, ac i Miss Evans, y genades, y Mri J. W. Pritchard, New-street; ac Ezra Lewis, Porthmadog, &c., am y rhan a gymerasant. am y rhan a gymerasant. am y rhan a gymerasant. LLYTHYRAU.—Darllenwyd llythyr o Un- deb Llanrwst yn cynnwys eu cydymdeimlad a'r bwrdd ar farwolaeth y diweddar gadeirydd, ac oddiwrth Mrs Morgan yn cydnabod cvdym- deimlad a hi ar farwolaeth ei chwaer.

Bwrdd Undeb Pwllheli. DYDD MERCHER.—Mr J. T. Jones yn y ^IDRODDIAD Y MEISTR.—Yn ei adrodd- iad cyfeiriai y meistr at garedigrwydd Mrs Lloyd Edwards. Nanhoron, at blant y ty a'i gwledd a'i hanrhegion iddynt y dydd y buont ) yno. Nifer yn y ty yr wythnos ddiweddaf, 63, ar gyfer 55 yr un adeg v llynedd. Galwodd 18 o grwydriaid. Elusenau, 408p, ar gyfer 410p yr un adeg y Uynedd, i 755, ar gyfer 802 o bersonau. CYDYMDEIMLO. — Cvnnygiodd y Cadeir- ydd, a chefnogodd Mr J. F. Roberts gydym- deimlad y gwarcheidwaid a Mr J. G. Jones, gwarcheidwad, a'r teulu yn eu profedigaeth o golli perthynas agos, sef Mr J. Jones, Ynysfor.— Pasiwyd mewn distawrwydd. Pasiwyd mewn distawrwydd. AR OL.—Mr J. G. Jones a hysbysodd fod naw o blwyfi ar ol gyualu taliadau. Gofynid fel archeb sirol dros 800p, ac nid oedd ond 400p yn y bane ar gyfer hyny. Hysbyswyi fod rhai plwyfi wedi nen ar dalu y cyfryw. Gwnaed yn hysbys y byddis yn erlyn y rhai sydd ar ol os na II cheir yr hyn sydd ddyledus. MR BIRCHAM.- Yn ei anerchiad, llon- gyfarchai Mr Bircham y bwrdd ar y lleihad sylweddol yn nifer y rhai a dderbyniai gym- horth mewn cyfnod cymharol fyr. Yr oedd cryn lawer yn y ty wedi bod yn anffodus, ac yr oedd gan y gwarcheidwaid eu dyledswydd arbenig yn yr ystyr yma. Aeth yn ddilynol i fanylu ar gyfrifon yr undeb a'r symiau cymharol fychain deUd i dlodion o'u cymharu a'r symiau ereill yn y treuliau nad oedd ganddynt reolaeth arnynt.—Sylwai y Cadeirydd y deuai hyn yn ffafr y gwarcheidwaid.—Dywedodd Mr Bircham fod yn bwysig rhoi sylw manwl i'r achosion a ddygid gerbron, a phob an arno ei hun. Nid bob amser yr oedd y gwarcheidwaid yn ddigon gofalus yn y wedd yma. Cymhellai i ystyriaeth y pwyllgor ymweliadol drefnu yn y ty at wahanol ddosparthiadau er eu cysur. Cyfeir- iodd at haelioni Dr Rutherford Harris, A.S., yn anrhegu tai undeb y wlad a'r darluniau dymunol roddodd, a'u bod yn Mhwllheli wedi gwerth- favyogi y cyfryw trwy eu fframio yn dda. Cyfeiriodd at y dymunoldeb o roddi cadeiriau i'r hen a'r methedig er eu cysur yn y ty. Gellid, a dylid coflo y plant yn y wedd yma hefyd. Cyfeiriodd yn ddilynol at y bwydydd a gwneyd trefniadau. Nid oedd hyn wedi ei wneyd, a disgwyliai y byddis yn symud at drefnu hyn at yr hanner blwyddyn dyfodol.—Gofynai Mr J. Williams a olygai newid y tabl bwyd yu gyfan- gwbl.—Mr Bircham: Na, nid yn hollol, ond ilylid gwneyd hyn yn drefnus —Rhoes y Cadeir- ydd grynhodeb yn Gymraeg o'r hyn ddywedai Mr Bircham, gan ddyweyd eu bod yn cynnyddu y cymhortb yn ol dymuniad Bwrdd y Llywodr- aeth Leol, er fod nifer y rhai a dderbyniai gym- horth yn lleihau. Eglurodd yn mhellach sefyllfa y bwrdd a'r anhawsder yr oeddis ynddo gyda golwg ar rai anffodus a ddeuai i'r ty, a chymbelliad Mr Bircham i gael y manylion. Sylwodd ef a'r clerc fod cwestiwn newid taflen y bwyd ar y rhaglen, ac y golygid cael sylw arno ar unwaith, a chynnygiai ef roi y mater ar un- waith gerbron y pwyllgor.- Cefnogai Mr J. Williams.—Pasiwyd yn unol.-Ar gynnygiad Mr J. G. Jones a Dr S. W. Griffith yn cefnogi, diolchwyd i Mr Bircham am ei ymweliad a'i anerchiad. CYUNABOD.—Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd y Llywodraeth Leol yn cydnabod apwyntiad Mr W. O. Jones, a phasiwyd iddo y swm arferol yn gysylltiol a buchfrechu yn ncs- parth Nefyn. I GYNNRYCHIOLI Y BWRDD.—Ar ddy- muniad Mr E. R. Davies, dewiswyd y rhai a ganlyn i gynnrychioli Cynghor Lleyn yn yr ym- chwiliad o flaen y Dirprwywvr yn achos y rheil- ffordd ysgafn o BwllheU i Nefyn :-Y Cadeir- ydd a'r Is-gadeirydd, y Mri Griffith Jones, O. G. Jones, J. T. Jones, T. B. Griffith (Beren), a Samuel Roberts. HIRHOEDLEDD.-DarRenodd Mr Rees T. Pritchard, swyddog elusenol, Crijcieth, restr o rai mewn oedran mawr a dderbyniai gymhorth plwyfoi Amrywiai eu hoed o 75 i 94.

Cyfarfod Misol Arfon. Twrgwvn, Ionawr 21ain a'r 22ain.—Llyw- yddion, Mr R. Hughes, U.H., Llanfairfechan, a'r Parch G. Ceidiog Roberts. Am 9.30 y boreu cynnaliwyd dan gyfarfod ar wahan, y naill yn Twrgwyn i'r pregethwyr a'r llall yn Princes- road i'r blaenoriaid. Caed ymdriniaeth yn y cyntaf ar Y paratoad goreu ar gyfer pregethu," ryn cael ei agor gan y Parch W. Rowlands, Cefn- lywaen, ac yn yrolaf ar Ddyledswydd yblaenor 1 gynnorthwyo y pregethwr," yn cael ei agor gan Mr Richard Davies, Park Hill. Caed sylw hefyd yn y ddau gyfarfod ar Gasgliad diwedd y Ganrif." Am 11 cydgyfarfyddwyd yn nghapel Twrgwyn. Cyflwynwyd gweithred yn cynnwys penodiad ymddiriedolwyr arfynwent Machpelah. Arwyddwyd y weithred gan y llywydd, Mr R. Hughes, a chan yTarchn John Owen, B.A., acR. W. Hughes fel tystion. Cyhoeddwyd enwau yr ymddiriedolwyr o'r blaen. Oedwyd penodi ym- ddiriedolwyr ar yr Amddifatty hyd y Cyfarfod Misol nesaf. Traddododd y Llywydd anerchiad a throsglwyddodd y gadair i'w olynydd, y Parch G. Ceidiog Roberts. Diolchwyd i Mr Hughes am ei anerchiad ac am ei lywyddiaeth fedrus. Rhoddwyd gofal y casgliadau ar y Parch Isaac Davies, Rhyd-ddu Mri Richard Jones, Bwlan, a H. W. Hughes, Llanrug. Gwnaed-coffad am y brodyr canlynol: Mr John Griffith, Capel Coch; Mr Robert Jones, Fachwen Mr John Owen, Capel Curig, mewn profedigaeth. Pasiwyd i anfon Uythyrau o gydymdeimlad at deuluoedd yr uchod, ac hefyd at y personau canlynol:— Mri Robert T. Owen, Cefnvwaen; G. H. Davies, Rehoboth; y Parch J. T. Job, Mri O. J. Hughes, Baladeulyn; John Jones, Brynrefail; y Parch W. Ryle Davies, Llundain; Mr R. Roberts, Crug; Mr Roberts, Trefarthin: a Mr Henry M. Roberts, Llanllyfni. Galwodd y Parch David Hughes, M.A., sylw at genadwri pwyllgor dir- westol y Gymanfa Gyffredinol yn dal perthynas a Chymdeithas Dirwestol y Cyfundeb. Rhodd- ¡ wyd caniatad i frawd i wneyd sylwadau coffa- dwriaethol am y diweddar Mr R. Thomas, Llan- beris, cychwynydd y safonau yn Arfon. Nid oedd R. Thomas yn swyddog eglwysig, ond yr oedd yn ddyn nodedig ar gyfrif ei ddealItwriaeth a'i wybodaeth ac ystyried ei safle a'i fanteision, a gwnaeth waith rhagorol gyda'r Ysgol Sul. Pasiwyd i anfon llythyr o gydymdeimlad at ei ferch. Pasiwyd penderfyniad hefyd nad oedd y caniatad hwn a roddwyd i wneyd coffad am frawn heb fod yn aelod o'r Cyfarfod Misol i'w ystyried yn "precedent" i weithredu wrtho yn y dyfodol. Holwyd am hanes yr achos yn Nhwrgwyn a Princes-road (Seisnig) gan y Parch W. Williams, Talysarn. Galwodd y Parch T. J. Wheldon, B.A.. sylw at y Genadaeth Unedig sydd wedi ei threfnu i fod yn Chwefror. Hys- bysodd y cenadon fn yn Mrynrefail fod yr eg- I lwvs yno wedi dewis Mr Henry Parry a Robert Roberts yn flaenoriaid, a'r cenadon fu yn Rnos- gadfan fod yr eglwys yno yn rhoddi galwad i'r Parch W. Curig Williams, Bettws, Corwen, i ddyfod yno i'w bugeilio. Cadartahawyd yr alwad. Rhoddwyd caniatad i eglwys Rhosgad- fan ac i eglwys Brynrhos i adeiladu ty ac ysgoldy yn nglyn a'r capel. Cyfododd Mr Hugh J. Hughes, Engedi, y lien oddiar gyfrinion taflen y cyhoeddiadau, ac amlygwyd pethau oeddynt o'r blaen yn anhygoel. Daw diwygiad, gobeithir, ar ol y datguddiad hwn. Cyhoedd- wyd i bregethu y Parchn Morris Williams, Evan Jones, Richard Jones (Glan Alaw), J. Puleston Jones, M.A., J. Daniel Evans, M.A., a J. E. Hughes, M.A.

Cyfarfod Misol Dyffryn Conwy, Siloh, Llandudno, Ionawr 22ain a'r 23ain. Llywydd, y Parch Evan Hughes, Talybont. Hysbysodd y cenadau a fu yn Bethel fod Mr John Roberts, Cae'rmelwr, wedi ei ddewis yn flaenor yno; gan ei fod yn aelod o'r Cyfarfod Misol eisoes cadarnhawyd y dewisiad. Hysbys- odd y brodyr fu yn ystyried ad-drefniad y teith- iau Sabbathol y byddai yn fuddiol i'r cyfarfod ydd dosparth ystyried yn gyntaf pa gyfnewid- iadau fyddai yn fanteisiol eu gwneyd o fewn eu terfynau hwy bob un, yna gallai y pwyllgor wybod pa fodd i weithredu. Annogwyd y cyfar- fod dosparth i gyfarfod yn fuan I ystyried hyn. Gwnaed coffad parchus am Mr John Davies, Brynmynau, a Mr Edward Morris, Colwyn Bay, dau flaenor cymeradwy, a rhoddwyd ar yr ysgrifenydd i anfon cydymdeimlad y cyfarfod a'u perthynasau. Anfonwyd cofion y cyfarfod at Mr Cynwal Jones, Conwy, a'r Parch C. T. Ashtley yn eu hafiechyd. Darllenwyd cryn- hodeb o adroddiadau yr ymwelwyr gan y Parch R. Rowlands, Llanrwst, a phasiwyd i'w argraphu gyda'r ystadogan. Annogwyd o bwyllgor casgl- iad yr ugeinfed ganrif fod cyfarfodydd cyhoeddus ¡ yn cael eu cynnal yn mhob dosparth i hyrwyddo y caagliad hwn, a phenodwyd i'r goruchwyliwr alw y Parch Evan Jones, Caernarfon, iddynt. Hyabyswyd fod Mr Howell Harris Hughes, B.A., B.D., Penmachno, wedi ei ddewis i'w ordeinio yr haf nesaf. Gwnaed trefniadau gyda golwg ar Gymdeithasfa Colwyn Bay. Penod wyd v Parch Evan Davies, Trefriw, a Mr W. Williams, Llanrwst, i fyned i Goshen i ffurfio eglwys yn y lie. Annogwyd i fyned yn mlaen gyda ffurfio achos Saesnig yn Penrhynside, a rhoddwyd y prif ofal ar y Parch John Edwards a brodyr o gyfarfod dosparth Llandudno a Chol- wyn Bay. Penodwyd y Parch Jphn Edwards i roddi hanes yr achos o fewn terfynau y Cyfarfod Misol hwn yn y Gymdeithasfa nesaf. Pregeth- wyd gan y Parchn John Hughes, M.A., a Wynn Davies, Lerpwl.

Cynghor Trefol Pwllheli. DYDD MAWRTH.—Dr S. W. Griffith, y Maer, ynllywyddu.-Cafwvd ychydig ymdra- fodaeth yn nglyn a thalu bil am argraphu, a chredai Mr A. J. Parry, y dylid gosod y gwaith allan ar gontract.—Credai Mr H. P. Jones y dylid felly adael i'r gwaith aros yn y dref.—O'r diwedd anfonwyd y mater yn ol i gnel ystyriaeth beUach gan y pwyllgor.—Cwynai Mr R. O.Jones nad oedd eu cyfrif arianol mor foddhaol ag y dylai fod, ac nad oedd oDd 551p o'r arian fen- thyciwyd wedi euhad-dalu.—Dywedodd y Clerc y caffai y cyfrif arianol ei drin yn y cyfarfod nesaf.—Cwynid yn gyffredinol fod y nwy a geid yn y dref yn wael dros ben, a dywedodd Mr W. Anthony y gallent hawlio cael nwy pur. Telir arian am nwy pur ac nid oeddynt yn ei gael.- Dywedodd Mr Ivor Parry fod eyflwr Abererch- road yn warthus.—Wedi ychydig siarad pender- fynwyd anfon cwyn at gwmni y nwy yn ceisio ganddynt roddi gwell goleu, ac hefyd i anfon cynnrychiolwyr o'r cynghor i weled a gymerid y camran priodol i buro y nwy.—Penderfynwyd cymeryd mesurau cyfreitbiol i orfodi Mr Solomon Andrews i gario allan y gwelliantan angenrheidiol gerllaw y stablan, oni wnai efe hyny o fewn pedwar diwrnod arddeg.—Dywedai Mr T. J. Williams y dylid gwneyd gyda'r boneddwr hwn fel y gwnaent gyda threthdalwyr tdion.-Adroddai Mr W. Anthony fod Mr J. H. Roberts yn methu myned yn mlaen gydVr contract gerllaw y backwater oherwydd ei fod wedi gwneyd camgymeriad yn ei gyfrifon, a gwrthodai dyn oedd a'i bris agosaf ato ymgy- meryd a'r gwaith yn awr. Credai yr Arolygydd fod y cynllun a dynwyd allan yn dangos mur rhy wan, ac o ganlyniad penderfynwyd anfon y mater yn ol i bwyllgor.—Penderfynodd y cyng- hor wneyd cais at Fwrdd y Llywodraeth Leol am hawl i fenthyca 3800p yn ychwanegol at ad- eiladu y Neuadd Drefol a'r Farchnadfa newydd. —Cynnygiodd Mr Lloyd Ellis eu bod yn gosod y dramffordd am rent blynyddol gan y tybiai y gallent drwy hyny enill mwy oddiwrthi na thrwy ei gweithio eu hunain.—Eiliwyd gan Mr Sadler Jones, yr hwn a ddywedai nad oedd efe yn creda eu bod wedi eniu 75p oddiwrthi y lynedd.—Credai Mr W. Anthony eu bod wedi f eniil mwy na hyny, oherwydd yr oedd y ceffylau a gedwid er mwyn y tram yn cael eu defnyddio I i wnaeyd gwaith arall y gorphoraeth.—Anfon- wyd y mater yn ol i'w ystyried gan y pwyllgor. —Darllenodd y Maer llythyr a dderbyniodd oddiwrth yr Henadur Williams yn ymddiswyddo o'r cynghor fel gwrthdystiad yn erbyn yr hyn a alwai yn wastraff arianol y cynghor. j

¡ Gwallgofdy Gogledd Cymru. I EISIEU EGLURHAD. I Cynnaliwyd cyfarfod chwarterol pwyllgor yr uchod, yn y Marine Hotel, Llandudno, ddydd Llun, dan lywyddiaeth Mr P. P. Pennant.— Datganwyd cydymdeimlad a'r ddiweddar Fren- hines yn ei gwaeledd.—Mewn atebiad i sylwadau a wnaed yn Nghyngbor Sirol Arfon sylwodd y Cadeirydd nad oedd y pwyllgor wedi bod yn euog o esgeulusdra yn nglyn alr gorienwi a honid oedd yn y gwallgofdy. Gwnaethent eu goreu dan yr amgylchiadau, a threfnwyd i gael lleoedd mewn mannau ereill. Yr oedd yn wir fod gormod yn y sefydliad dan y safon a fabwysiad- wyd yn wirfoddol gan y pwyllgor, ond pe dan yr hen safon nis gellid dyweyd hynv. Mewn per- thynas i'r ciniaw, yr oedd hwnw wedi ei ail- diefnu, a chostiai 200p yn y flwyddyn yn rhagor i'r trethdalwyr. Nid oedd yn iawn dyweyd y gallai y gweithwyr fyned i mewn i wardiau y merched pan y dymunent. Rhaid oedd iddynt gael yr agoriadau o swyddfa y clere.-Gof i nodd Dr Lloyd, Dinbych, am eglurhad yn nglyn a'r swm o 195p a dalwyd i Mr John Storey, Coppy Farm, am anifeiliaid, &c., a werthwyd i fferm y pwyllgor. Nid oedd Mr J. Storey yn byw yn y Coppy Farm, yr hon a berchenogid gan Mr P. E. Storey, aelod o'r pwyllgor.—Ar olpeth siarad cyflwynwyd y mater i bwyllgor y ty i wneyd ymchwiliad i'r mater.—Dywedwyd mai 9s 210 yn yr wytbnos ydoedd eyfartaledd cynnaliaeth deiliaid y ty yn ystod y naw mis diweddaf.

Ynadlys Bangor, DYDD MAWRTH.-Gerbrn Harry Clegg, Ysw., ao ynadon ereill. FFUGIAETH HONEDIG. Cyhuddwyd David' Davies, plastrwr, Bangor Ucliaf, o ffug- iaoth.-Erly-nid- ar ran yr heddlu gan Air S. R. Dew, yr hwn a ddywedodd fod tri cyhuddiad yn erbyn y diffynydd, set ddarfod iddo ar y 13eg o Hydref ffugio nooyn arianol am lp 10. dda.r fod iddo ar yT 21aiin o Dachwedd ffugio a def- nyddio cheque am 17p, ac hefyd ddarfod iddo ar yr un diwrnod :gael 17p gan Mr R. G. Thomas, cvnllunydd, Porthaethwy, d'rwy gyfrwng cheque ffugiedig, gyda r bwriad o dwyllo. Gweithiai'r cyiraddeidig fel is-gontractor dan Mr Erasmus Jones, contractor, Llanfaiirfechan, yn nglyn a thai yr oedd Mr Jones yn eu codi yn Xhregarth. Er mwyn ei alliro,i i gymeryd yr is-gontract hwn. aeth Mr T. J. Williams, pri fath raw Ysgol St. Paul, Bangor, yn feiohiaui iddo vn y bane, a threfnasid rhyngddo, ef ? ME Williams fod un- rhyw daliad gan Mr Erasmus Jones i'r cvhudd- edig i'w wnevd drwv cheque, taladwy i Mr Williams. Nid :aeth v cyhuddedig a'r cheque i Mr Williams, ond aeth ag ef i'r banc, ag enw Mr Williams ar ei gefn. Ar yr 21ain o Daoh- wedd, rhoes Mr Erasmus Jones cheque am 17p i'r cyhuddedig, a hwnw hefyd yn dailiadwy i Mr Williams. Aeth y cyhuddedig a hwnw i'r bane, a chafodd yr arian. Wedi gwramdolr tystiol- a,et,hau, traddodwyd y cyhuddedig i'r brawdlys, a chaniatawyd meichiiafon, y diffynydd ei hun am lOOp, a dau, arall am 30p yr urn YMOSODIAD YN -,M]ETHESDA.Cv;huddid Thomas Hughes. Rryniau, Mynydd Lland#gai, o ymosad air Mrs Anne Griffiths, o'r un lie. Teim- iid cryni ddyddordeb yn yr achos, ac yr oecM y llys yn orlawn.—Dros y cyhuddedig, ymddang- osai Mr Vincent, a Mr Twigge Ellis dros Mrs Griffith. — Rhoddodd Mrs Griffith dystiolaeth .fod Thomas Hughes yn cario dwfr o'r ffynnon ger ei thy, ac iddi hith.au ofyn iddo beidio cario y dwfr i gyd, gan eli fod yn brin. Ar hyn, tar- awodd Thomas Hughes hi yn ei phen gyda'r piser oedd yn ei law.-—'Bfhoddwyd tfrsbiolaet-hau oadarnhaol gan ddwy ferch Mrs Griffith.—O'r ochr arall, tystiodd Thomas 'Hughes fod Mrs ochr arall, tystiodd Thomas Hughes fod Mrs Griffith wedi rhedag ar ei ol, a'i at-vr yn "ys- glyfaeth d-I." ai, wahardd i gario Phow-or o ddwfr o'r lie. Yn ychwanegol ait hyny, taraw- odd ef gyd"a ohareg, a chododd yntau y piser a.t ei wyneb er arbed ei hun, :ac os oedd niwed wedi ei wneyd' i Mrs 'Griffith, dyna fel y gwnaed ef, drwy ei waith ef yn eocEi r piser a fvny i am- ddiffyn ei hun. Yr oeddl Mrs Griffith wedi bygwthgwneyd yr ochr arall i'w wyneb yn ar- cholledig fel y llall (gan gyfeirio a-t niweidiiau a dderbyniodd yr adeg y danfonwyd ef a'i dad Richard Hughes, y contractor mawr a'i frawd o'r chwarel). Yr oedd yn berffaith sicr naddarfu iddo gyffwrdcl- y wrasig o gwbl yn fwr- iadol.—'Rhoddwyd tystioiaethau o Waid Thomas Hughes gan ci wraig, a chan Mrs Margaret Ellen Williams, a, thystiiolaeth am natur yr archoll 'oedd air hen Mrs Griffitngan yr Heddgeidwad Thomas, Bethe»da. — Dirwywyd Thomas Hughes i 10s a'r costau.

Ynadlys Rhuthyn, DYDD LLUN.—Gerbron y Parch B, Jones ac ynadon ereill. HERWHELA. Gwysiwyd Hngh Lloyd, llafurwr amacthyddol, Pantglas Isaf, am herw- hela vn V nos ar vaha. Castell Rhrrtlivn. Rhag- fyr 15fed.-Dangosodd Mr Marston, Wvddgrng, oedd yn vmddangos ar ran yr erlyniad, fynegiad ysgrifenedig oedd wedi arwyddo gan fichgenvn o'r enw Edward Jones, oedd yn nghwmni v di- ffynvod y noson ddywededig, n.'r hwn oedd yn rhoddi ar ddeall fod y diffynydd wedi tanio tair ergyd a Uadd dwy ffesant a gymerodd y diffyn- ydd adref gydag ef. Dywedai y bach gen vn awr fod yr ysgrif hono wedi ei harwyddo ganddo heb ei darllen, na wyddai ef beth oedd yn ei ar- wyddo, a bod yr ysgrif yn anwireddus. Mewn gwirionedd, yr oedd, yn ymarferol, vn gwadu pob peth oedd ynddL-Gosododd y Fainc ddi- rwy ar Lloyd o 5p a chynnwys y et)stvu.-Gal- wyd ar y bachgen, a dywedodd y Cadeirydd ei fod, yn ol ei gyfaddeflad ei hun, wedi dyweyd pen'twr o gelwyddau. Yr oedd yn agored i gosb am anudoniaeth, ac yr oedd y gosb am anudon- iaeth yn ddifrifol iawn. Gobeithiai ef y cymerai v cerydd hwn fel rhybndd.

RHYFEL Y TRANSVAAL. MAN FRWYDRAU PARHAUS. CURO NIFER 0 WYR MEIRCH. Y SEFYLLFA YN CAPE COLONY. Nid ydyw y rhan o'r gelyn, ag sydd wedi croesi terfynau Cape Colony o'r gorllewin, wedi symiud vn mhellach yn mlaen. Aeth blaenllu c o 200. "perthynol i'r fyddin svddl yn awr yn Calvinia, yn 'nghyfeiriad Clanwilliam, a daeth- ant i gyfarfyddiad, ger y Doom River Bridge, a Deurodwyr ORipe Town a. chwroni arail, o Wvr Meirch, ond ni fu brwydr; svrthiodd y Deurod- wyr a'r Gwvr Meirch yn ol ar Clanwilliam, pa le sydd wedi ei gadarnhau. Ie sydd wedi ei gadarnhau. Adroddir o Cape Town fod rhan o'r llu dan lywyddiaeth y Cadfridog Babinigton. wedi bod mewn cyffyrddiadl eto a'r gelvn, ac wedi gyru v Booria.id allan o safle vn Makok's Kraal.^ Dv- "wed pellebr o Johannesburg, nad1 yw yr adrodd- iad fod Delarey wedi ei glwyfo yn dldiweddar, yn gywir. # ) Gwnaeth y Boeriaid vmosodiad nr gwmni o filwvr Prydeinig, ger Boshof, yn Nhalaeth yr Afon Orange, i'r gogledd-ddwvrain o Kimberley. Curwyd y'gelyn ymait-h ,,vd,,i cholled1 o bymtheg wedi eu lladd* a'u hanafu. Clwyfwyd tri milwr perthvnol i'r Prydeinwvr. Edrydd pellebT o Piquetoberg tua, 100 milldir croeledd o Cape Town fo-d y brif ran o fvddiin Hetzog yn Calviriia o hvd, ac fod yr holl fyned- feydd i'r dyffrynoedd yn meddiant y Prydein- wvr. Estvna byddinoedd Prvidain mewn hanner cylch o Lambert's Bay i Matjesfostein, gorsaf a.r v brif-ffordd orllewinol, 194 milldir o Oape Town, a disgwylir i'r oil symud yni mlaen yn nghyd yn fun. Y mae cwmnioedd bychain o'r gelyii hyd ddosparth Steynsburg, rhwng Zuur- berg- a-g Afon Orange, ond nid oes fyddin gryf gajiddynt yn v rban hono o'r wlad. Adroddir fod. y Boeriaid yn ymgasglu yn y rhanbarth i'r dwyrain o Pretoria. Darganfu- wyd llu mawr o'r gelyn yehn-cli, a filldiroedd c Balmoral. Y maent wedi oadarnhau eu safle, ac yn yniddangos fel pe yn golygu dal y He. Cy- merodil brwydr le ger Lichtenbur? vn y Trans- vaal Gorllewinol, yn mha un y collodd y Gwyr Meirch Ymherodrol dri o ddynion wedi eu lladd. dau wedi eu clwyfo, a phedwar wedi eu cymervd yn g-amharorhn. Dvwedir fod brwydro wedi cvmerr-d lie vn Cape Colony ddvdd Iau, ond nid oes manyijon eto wedi dod i law. oddigeith mai mewn rhan tua. phedair milldir ar hugain o Willowmore v cvmerodd yr ymladdfa le. Adroddwyd m Wil- lowmore fod y gelyn wedi meddJannu Uniondale ddvdd Mawrth. ond eu bod wedi gadael y He, t>an neshaodid v Prydeinwvr i'r dre. Y mae Uniondale tua deg milldir ar hugain i'r de- or- llewin o Willowroiore, ao nidi vdyw ond tua phum,' mUldir ar hugain o bellder oddiwrth y mor.

CYNGHOR SIROL MON. I Cynnaliwyd cyfarfod o'r Cynghor yn Llan- gefni, ddydd lau. Mr D. Rees yn llywyddu. ARIANOL. 1 Cyflwynwyd adroddiad y pwyllgor arianol gan Mr *H. Thomas. Cymeradwyid y taliadau angen- rheidiol i'r gwahanol undebau tuagat gaiwr- aeth y tlodion, a'r taliadau arferol yn nglyn a chynnaliaeth y prif-ffyrdd, a chymeradwyid hefyd fod gwystlon parhaol i'w derbyn i cam ■! yr arian dyledus i'r bane y dylesid bod wedi eu talu yn mis Tachwedd. Swm tt arian angcn- rheidiol oedd 4725p. Eiliwyd gan Mr Lewis Hughes. Cynnygiodd Mr J. M. Pritcha.rd woliiant i'r perwyl eu. bod yn gohirio hyn hyd nes y aisgynai ilog arian i dri y cant. Dywedai mai ei re swm dros gynnyg hyn oedd oherwydd c: fod vii tb- sennol o'r pwyllgor, ae nad oeid y mater yma ddim ar raglen y pwyllgor pan anfonwyd ef allan. Credai hefyd lllai Jyma. yr amcr gwaeth- af a mwyaf costus i gael benthyg arian. Eiliwyd gan Mr Roberts, Caergvbi, ac ateg- WVi: Mr W. D. jories Galwvd sylw gan Mr Samuel Hughes at y ffaith fod Mr Pritchard yn aelod o'r pwyllgor arianol, a'i fod yn esgeuiuso presennoli ei hun yno i drin y mater yma, gan chwenych gwneyd hjnv yn y Cynghor, a gwastraffu amser. Os I oedd efe mor awydidus dros les y Cynghor nor sir, dylai, ar bob cyfrif, fod wedi dwyn ei resym- au i'r pwyllgor, lie yr oedd gan yr aelodau fwy 0 aimvnedd i wrando arno nag yn v Cynghor. Credai Mr Lewis Hughes mai'r peth goreu fyddai cael benthyg un swm mawr i glirio y symiau bychain yma. Cododd Mr Pritchard i siarad eilwaith, ond galwyd ef i drefn gian y cadeirydd. Wrth ateb, dywedodd Mr H. Thomas mai ar Mr Pritchard yr oedd y bai eu bod yn y picil yr oeddynt ynddo yn bresennol. Cynnygiodd ef (Mr ThomLs) eu bod i wneyd hyn dair blyn- edd yn ol. pan oedd arian yn rhad, ond gwrth- wynebwyd a gorchfygwyd ef gan Mr Pritchard, a.cyn awr, wele ygwr hwnw yn tynu penog coch draws v llwybr, ac yn ceisio ymddangos fel y dewrddyn fu yn foddion i rwystro gwastraif. Wedi ychydig rhagor o siarad, awgrymodd Mr J. Rice Roberts eu bod i gael gwystl dym- horol. yn lie un barhaol, gan- obeithio y byddai i log a.rian leihau oyn hir. Cytnnwyd a hyn, a derbyniwyd vr adrodd- iad. Y FFYRDD A'R PONTYDD. Cyflwynwyd adroddiad v ffyrdd a'r pontydd gan Mr A. McKillop. CymeradAryid adeiladu I pont yn Ucheldre Goed, i gostio 100p. hanner y draul i syrfchio ar Gynghor Twrcelyn. Cym- eradwyid gohirio adeiladu pont Brwynog, hyd nes v ceid barn Cynghor y Valley ar y mater, ond fod pont, Bacsia, i gael ei hadejladu'am 70p, ar yr ammod fed Cynghor Llangefni yn dwvn hanner y draul. Cymeradwyid hefvd osod pyst ar y croesffyrdid, prynu peiriant i dori cerig am lOOp. ac adgyweirio Pont Dullas am 25p. 0 Siaradodd amryw aelodau yn erbyn pryniant y peiriant i dori cerig, ond o'r diwedd, derbvn- iwyd yr adroddiad. ADDYSG GELFYDDYDOL. Cyflwynwyd adroddiad pwyllgor addysg gel- fyddydol gan Mr W. D. Jones. Cymeradwyid rhoi rhodd o lOp i ddosparth Amlwch, ond fod cais Cema.es i'w ohirio, oherwydd naid oedd y cyng- hor yn cael ei gynnrychioli ar y pwyllgor fel yr oedd yn ofynol dan y ddeddf." Eiliwyd gan Mr Samuel Hughes, a derbyn- iwyd yr adroddiad. CYNGHOR DINESIG I AMLWCH. Cyflwynwyd adroddiad y pwyllgor fu yn cyn- nal ymchwiliad i'r ca,is a wnaed am gael Cyng- hor Dinesiig i Amlwch, gan Mr J. Rice Roberts. Darllenwyd llythyr oddiwrth oruchwyliwr yr Arghvydd Stanley, yr hwn a berelieuogai fferm ddwy filldir Amlwch, yn tystio yn erbyn gosod 1" rhan hono o'r wlad dan lywodraeth cynghor dinesig, am y byddai y trethi yn debyg o godi ac na chaffai y ffermwyr didim budd fel y caffai trigolion v dref. Dywedodd y Clerc na fyddai y dreth ar dir yn ddim ond un rhan o bedair Vr dreth gyff- redinol. 1 Adroddai- y pwyll,gor eu bod wedi gwrando llawer o dystion o bob tu, ac wedi rhoddi ys- tyriaeth gyflawn i'r oil, ac yn enwedig nad oedd! yn yr ardal waith dwr na charthffosydd priodol. Cymeradwyent fod yr oil o blwyf Amlwch i'w wneyd' yn ddosparth dinesig, gyda thair o ward- iau, fod pob ward i ethol tri chynnrychiolydd, ] fod Mr Thomas Hughes, Portliaethwy, i ofalu am rr etholiad cyntaf, fod' vr archeb i ddvfod i rym y 24ain o Fehefin, 1901. ac fod un rhan o dair o'r i fyned allan o swyddJ bob blwyddyn. Derbyniwyd yr adroddiad, a gArnaed yr archeb. MANION. Cafwydl trafodaeth faith ar r man-ddeddfau a I gynnygid gan y pwyllgor, ond derbvniwyd hwynt gydag ychydig gyfnewidiadau. Ail-etholwyd Mr J. R. Davies, i gynnrychioli y Cynghor ar Lys Llvwodraethol Crfathrofa Cymru. Penderfynwyd peidio cytuno i anfon meddwon i Gartref v Sieddwon fwriedir ei sefvdlu yn Northampton, am y tvbid y sefvdiid" un vn nes i Gymru. Penodwyd Mri D. Roberts. Thomas ()wen (Rhuddgaer), a. H. Thomas i gynnal vmchwilinl yn nglyn a Chynghor Arfon, i gais plwyf Pentir i gael ei ranu yn wardiau. Y CLAFR-. i gael ei ranu yn wardiau. Y CLAFR. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Gvnghor Fjirol w" Worcester, yn ceisio gan y Cynghor i basio pen- derfyniad yn galw sylw Bwrdd "Amaethyddiaelh at y ffaiith nad oedd y rlieolau presennol i Httll y clafr wedi effsithio er lies, ac fod cynllun o drochi defaid wedi ilwyddo yn y Trefeaigaethau, gan hyny, credant y brddui cvnllun tebyg yn 11 wlad hon yn debyg n. lwyd'do. Gofynid j'r bwrdd o ganlyniad roddi liawl i awdurdodau lleol i orchymyn trochi defaid bob tro y torai y clafr allan, er ceisio Uadd v drwg. Cynnygiodd Mr H. Thomas eu bod yn pasio penderfyniad tebvg. Eiliwyd "an Mr G. J. Roberts. Dywedodd Mr C. F. Priestley nad oedd ganddo ef yr un gwrthwynebiaid, er na chredai y crwnai trochi defaid unwaith fawr o les. ° Cariwyd y cynnvgiad. "DIRWEST Ar gynnygiad Mr Lewis Hughes, pasiwyd penderfyniad yn galw a.r y Llywodraeth i ddeddfu -,da, thrwyddedau ar linellau adrodd- iad v Ddirprwyaeth Frenhinol. Dywedodd Mr Hughes nad oedd Tn tybio v caent lawer ar ol y derbyniaid a. roddodd vr Ysgrifenydd, Cartref- ol i ddirprwyaeth a ymwelodd ag ef ychydig amser yn ol. HERWHELA. I Darllenwyd llythyr oddiwrth Gynghor Plwyf Llanfecheli yn alw sylw y Cynghor Sir t y ffaith fod llawer iawn o herwhela yn ft- ardal hono. Yr oedd! y drwg ar gynnydd. a gobcith- ient y gallai v Cynghor wneyd Vlivwbeth er ei rwystro, gan fod amaethwyr yn diodief yn ddir- fowr oherwydd fod on cloddiau yn cael eu tori u cnvdlau yn cael eu niweidio. Dywedodd Mr J. R. Hughes fod teimlad cyff- redinol_ yn bod v dylid givneyd rhywbeth. Cadwai nifer o bob! crw~n er herwhela yn unig. Ni wnjient ddim arall. Gorweddent vn eu gwehr- au drwy y dydd, (1,caent allan v nos. Syjwodd Mr D. Roberts, Llangoed, fod yr un ^v»-yn yn bodoli drwy y sir, ac yr oedd ef o'r *arn y dylai yr heddgeidwaid wnevd1 rhv\Tbeth. Gallent yn hawddJ ddal y giwaid' Tlma os myn- ent. Awgrvmai fod i'r pwylWr ysgrifenu at v I prif-gwnstabl, er gweled a ellid dwyn y dynion I gerbron yr ynadon. Eiliwyd iran Mr Samuel Hughes. Dywedai Mr Priestley fod y own a gedwid alln herw'helwyr yn beryglus, yn enwedig i Want", y rhai nas gallent fvnedi allan i'r heol nrvda darn o frechdan na byddai i'r cwn neidio atvnt, a'u dwyn oddiarnynt. Gwnaent niwed' mawr hefyd 1 r gwair yn yr haf, ac vn ami nis gellid lladdS gwair oherwydd fod y cwn wedi ei fathru Buasai ef yn foddion i dalu treth sirol vchwan- egol os gellidl ca,el gwared ohonynt. A wgrvrnodicl un aelod fod deddf vn cael ei mabwysiaidu. i orfodi pob ci i wisigo colev ac enw ei berchenog ami, fel y gallent wvbod pwv i'w feio. Sylwodd Mr Priestley yn mhellaeh, nad an- fuddiol fyddai galw sylw y Bwrdd Llywodraeth Leol at v mater, gan fod v plant a dyfent i fyny gyda'r herwhelwyr yn tvfu i fyny yn ddioglyd ac vn dyfod yn faich ar y trethdalwyr. ° Credai Mr McKillop' nad oedd Llanfecheli fawr ETwaeth na rhanau ereill o'r ynys. ac ofnai fod y bobl ni rhy dyner galon ac vn lie erlid y drwg wed thredfwvr hyn, yr oeddynt yn eu lloch- esu. Mr C. F. Priestley Paham v rhoddir trwy<id- edau i ddynion fel ihvn sradw milgwn ? Dywedodd Mr G. J. Roberts fod Brynsiencvn D- bron evn wa,p-thed a Llanfecheli, ac fod yno nifer fa,wr o herwhelwvr. Credai v frwnal les pe bvdddai i'r ynadon eu hanfon i garchar yn He eu dirwyo pan ddelid hwtnt. Penderfynwyd: ysgrifenu at v prif-gwnstabl. AMRYWIOL. Penderlynwyd: gwerthu hen orsaf heddgeid- wadol Llangefni yn igyhoeddua. Ail-etholwyd Mri A. McKillop, 0. E. Jones, a W. Hughes Jones yn Hywodraethwyr yr Ys- gol Sirol Llangefni. Penodwyd Mawrth 23ain yn ddiwrnod ethol- iad gwarcheidwaid a chynrrhorwyr lleol, a Mawrth 2il i ethol Cvnghorwyr Sirol. Awgrymodd amryw aelodau y buddioldeb o wella yr ystafell sirol, a deallwyd y cerid aHan y gwa.ith.

PWYLLGOR HEDDLU ARFON. HELYNT CHWAREL Y PENRHYN. LLYTHYR ODDIWRTH MR YOUNG. Cynnaliwyd cyfarfod o rjgj pwyllgor uchod ddydd Iau yn Nghaernarfon, pryd y llywyddid gan Mr C. H. Darbishire (y cadeirydd). ADRODDIAD Y PRIF-GWNSTABL. Yn yr adroddiad uchod am y chwarter yn di- weddu Rhagfyr y 31ain, 1900, dangosid fbd cyn- nydd bychan yn y troseddau o ffugio a thyngu annodan, ond yr oedd lleihad yn nifer y man ladradau, ac yr oedd hefyd leihad dirfawr yn nifer yr achosion o feddwdod, ymosodiadau, a throseddau ereill.. IAITH ANWEDDUS. Ar gynnygiad Mr D. P. Williams, pasiwyd fod yr heddgeidwaid yn cael eu cyfarwyddo i wysio personau a fyddo yn euog o ddefnyddio iaith anweddns ar yr heolydd. HEDDGEIDWAID TREF CAERNARFON. Gofynai Mr J. R. Pritchard a ydoedd mwy o heddgeidwaid ienanc yn Nghaernarfon nag a ddylasai fod, ac hefyd a ydoedd yn ffaith fod un cwnstabl yn cynnorthwyo yr arolygydd gydalr Ilyfrau. N id oedd nifer digonol o hedd- geidwaid yn y dref. Dywedodd y Prif-gwnstabl fod yn y dref nifer o heddgeidwaid ieuanc, ac yr oedd hyny yn angenrheidiol, gan mai yn y dref y caent yr ym. arferiad angenrheidiol. Wedi i'r Prif-gwnstabl ddarllen y ceisiadau o Landudno ac Ebenezer yn galw am ychwaneg o heddgeidwaid, dywedodd ei fod yn tybied fod y cais o Landudno yn un rhesymol. Yr oedd gryn dipyn o afreoleidd-dra wedi bod yn Eben- ezer, ond yr oedd y troseddwyr wedi eu dirwyo yn drwm yn ddiweddar, a chredai fod hyn wedi gwneyd lies.—Pasiwyd, ar gynnygiad Mr J. R. Pritchard fod pwyllgor i edrych i'r mater. Y PWYLLGOR A'R EISTEDDFOD. Pasiwyd i Bwyllgor yr Eisteddfod Genedl- aethol gael defnyddio ystafell yn y Llys-dy yn Mangor, am daliad o bum' swllt yn y dydd. HELYNT Y PENRHYN. Galwodd y Cadeirydd sylw at lythyr oddi- wrth reolwr Chwerel y Penrhyn. Yn y llythyr hwn dywedai Mr Young y bydddai iddo, feallai, benderfynu ail-agor y chwarel gyda rhai o'r cyn-swyddogion a'r gweithwyr, ac felly y byddai iddo ddisgwyl i'r Prif-gwnstabl wneyd trefniadau i roddi y gweithwyr dan nawdd yr heddlu.— Datganai y Cadeirydd ei fod wedi ymgynghori a'r clerc, yr hwn oedd o'r farn nad ydoedd yn ofynol iddynt, fel pwyllgor, gyflenwi heddgeid- waid i edrych ar ol gweithwyr ddydd a nos am gyfnod mpith.-Cynnygiai Mr W. J. Parry, fod y liythyr yn cael ei adael ar y bwrdd.—Dywed- odd y Prif-gwnstabl ei fod wedi rhoddi y mater gerbron Ustusiaid y dosparth. Yr oedd ef yn tybied mae mater i'r Ustusiaid ei drin ydoedd, ac yr oedd yn teimlo ei hunan mewn lie anym- unol rhwng yr ynadon atr pwyHgor.—Ar gyn- nygiad Mr J. Jones-Morris, yn cael ei eilio gan Mr J. R. Pritchard, pasiwyd, pan y bwriedir cael ychwaneg o heddgeidwaid yn y Sir, fod y Prif-gwnstabl, cyn gyru am danynt, i ymgyng- hori a chadeirydd y pwyllgor yn nghyda phedwar o gyn-lywyddion, yr oil yn ffurfio pwyllgor o ibump,—Apwyntiwyd yn bwyllgor- Mr C. H. JDarbiahire (cadeirydd), Mr W. J. Parry, Mr D. P. Williams, Capten Stewart, a Mr J. Jones-Morris. CYMERADWYAETH I RINGYLL. Yr oedd y cynnygiad canlynol uwchben enw .Mr W. J. Parry :—Fod y Pwyllgor hwn yn cym- eradwyo ymddygiad y Rhingyll T. Owen tra yn cario allan ei ddyledswyddan yn ystod helynt y Penrhyn.—Bu gryn siarad ar y mater yma, rhai o'r aelodau yn gofyn a ydoedd yn beth priodol i aelod o'r Pwyllgor ddyfod a chynnygiad fel hwn yn mlaen, heb wneyd hyny trwy benswyddog yr heddlu. Dywedodd Mr W. J. Parry mai'r bwriad oedd myn'd a'r gwarantau i ddal y dynion gyda chymhorth y milwyr, ond cynnygiodd y Rhing- yll Owen wneyd y gwaith ei hun (clywch, clywch). Canmolasai'r Prif-gwnstabl un plis- mon am ddal troseddwr, ond nid oedd air o son am ymddygiad y Rhingyll Owen. Yn ngwyneb hyny cynnygiai efe'r penderfyniad. Dywedodd y Prif-gwnstabl nad oedd y busnes hwn drosodd eto, neu y buasai wedi crybwyll ymddygiad y rhingyll. Ystyriai fod y rhingyll wedi gwneyd ei waith yn rhagorol. Wedi hyn cariwyd y cynnygiad'yn unfrydol. YNADON BWRDEISIOL PWLLHELI. Darllenwyd llythyr oddiwrth y Swyddfa Gar- trefol yn datgan analln yr Ysgrifenydd Cartrefol, ar hyn o bryd, i roddi ei farn ar y cwestiynau cyfreithiol a godwyd gyda golwg ar weinyddiad cyfiawnder yn Mhwllheli, ond yn dywedyd fod yr holl fater dan ystyriaeth, ac y cair ateb yn fuan.

AGORED A PHLAEN. I Yr ydoedd yn 1894, pan y tybiais gyntaf fod rhywbeth heb fod yn iawn. Meddyliais mai rhywbeth bychan ydoedd, a disgwyliais fod yn iawn eto yn fuan. Ond gwaethygwn. Collais fy archwaeth. Yr oedd genyf boen ar ol bwyta, ac yr oedd arnaf ofn bwyta. Yn fuan ar ol bwyta deuai gwynt o fy ystumog, yn cael ei ddilyn gan deimlad suddol. Yna taflwn ddwfr i fyny, ond ni chawn ryddhad I' hyd nes y teflais yr hyn a fwyteais i fyny. Er y cymerais feddyginiaeth fy meddyg am fisoedd ni wellhawn. "Deuais yn glaf allanol yn Yspytty West Ham. Dywedodd y meddygon mai camdreul- iad oedd achos fy nhrv-bl, ond ymddangcsent yn analluog i fy lielpu-^ Deffroais yn y boreu gyda bias dychrynllyd yn fy ngheg, ac weithiau neidiwn i fyny yn sydyn o fy nghwsg o dan gynhyrflad breudd- wyd ofnadwy- wyd ofnadwy- Dioddef a newyniad oedd fy mywyd i gyd- newyniad, nid o ddiffyg bwyd, ond o ddiffyg gallu i'w dreulio. A yw yn rhyfedd fy mod wedi fy ngwisgo bron fel cysgod, ac fy ngwyneb yn felynwyn a theneu ? Yn 1896 anfonodd fy ngwr fi i Herne Bay, gan obeithio y deuai jhyw ddaioni o'r newid aer; ac, wed'yn, yn 1897, i Hastings. Ond nid oedd ond gwastraff arian. Yna cynhyrfwyd fy meddwl, ac yr oeddwn yn achos blinder a phryder i fy nheulu fy hun. Heblaw hyny, yr oeddent mor dda, ac mor amyneddgar. Tybiaf y buasai yn ryddhad iddynt, os y buasai Duw yn gweled yn dda fy nghymeryd ymaith. Eto yr oedd help yn agos- ach nag y tybiais. Pan yn Hastings cynghorwyd fi i ddefn- yddio Syrnp Mother Seigel. Petrusais, ond o'r diwedd anfonais un o fy merched i geisio potel. Gwnaeth yr ychydig ddognau cyntaf fi deimlo yn well o lawer, a chyn hir yr oeddwn yn ddynes arall hollol. j, Attaliodd y boen ar ol bwyta, nid oedd bias drwg yn fy ngheg, a daeth fy anadl, a fu yn anmhur a drwg, yn bur a hyfryd. Cymerais y dogn cyntaf o Syrup Mother Seigel yn Medi, 1897, ac mewn chwe' mis yr oeddwn yn gryf ac iach, gorph a meddwl. Yn awr yr wyf yn abl nid yn unig i ddilyn dyledswyddau y ty, ond gallaf fyned trwy lawer o waith yr eglwys hefyd. Y mae yn llawen genyf fy mod yn abl un- waith eto i ymweled a'r tlawd. Yr wyf yn aelod o eglwys Annibynol Ley ton, a bu'm yn ymwelydd doaparthol am amryw flynyddau. Mae fy achos yn hysbys i lawer yn yr ardal hon, y rhai a aHent dystio fod yr hyn ddywed- ais yn wir. Yr wyf yn ddyledus ana fy mywyd i Syrup Mother Saigel, ac y mae arnaf eisieu i bawb wybod am dano." Arwyddwyd y 28ain niwrnod o Fawrth, 1900, Mrs Jane E. Perry, 13, St. George's-road, Ley. ton, Essex. Tyst, E. Hanwell, 192, Vicarage-road, Leyton, Essex.

Pe buasai llywo<iraethau ond yn penderfynu peidio eangu eu tirioigaerthau hyd nes y llenwid hwy a. hapusrwydd, canfyddent y rhai lleiaf yn rhy fawr.

THE MOST NUTRITIOUS; EPPS'S GRATEFUL-COM FOR'TING; COCOA aREMVAST Me IUPPØi IK WAT0H A 0HAIN FOR OME DAY'S WORK I •'X Boti and Oirl« eaa g«t a NICKEL- I X PLATBD WATCH, alio a CHAIN and JS CHARM for MlUng 1} doi«n package! of TV^BF BLUIKB at Flrep«ne« aaeh. 8«nd your Z. Jft fttfl addrftM, Including nam* of County, I br r*tva —i*V. and #• wiy forward the Bliilna, I ■art pUl. aad lm« cramlnm llrt- No money I mattMT llLUIlfB Co. (Dapartmant *1) I Q :1 rst :&1 E-4 M 00 E-I ts ACHUBWCH EICH PLANT drwy ddefnyddio ANTI-CONVULSION & WORM DROPS y diweddar Doctor Jones, Llanllyfni. Paratcedig yn onig gan nn o'i DRUSTMS eel MR WM. HUMPHREYS (Elihu), BLAENATJ FFESTINIOG. DYMA'R FEDDYGINIAETH orea at boh JLJ' math o anhwylderau ar blant, yn enwedig FFITIAU 0 bob natar, LLYNGya, BRONCHITIS, Y FRKCH GOCH, COLIC, nea. GKOFA yn yr YMYSGABOEDD a chwalant bob math o WYNT o'r CYLLA. Ni ddylai y* ON teulu He mae plant fod heb y DROPS digym. bar hyn wrth law. RHYBUDD. o dan EWYLLYS y diweddar DDOCToa. JONES ni !edd Deb hawl i ddefnyddio ei enw ef yn nglyn n. r II BALM IACHTJSOI," a'r II ANTI CONVULSION AND WORM DROPS" (llawer llai gyda dynwarediad twyllodros ohonynt) ond yn unig y TRUSTBKS—y MRl STEPHEN JON as, BORTH, PORTHMADOG (gan yr hwn y geliir cael y BALM), a WM, HUMPHREYS (ELIHU), BLABNAU FFESTINIOG, gau yr hwn y geilir oael y DROPS, a'r hwn yw yr unig un a dder- byniodd y cyfarwyddyd at en paratoi gan DOCTOR JONBS ei hun ychydig ddyddiau cyn oei farwolaeth. GOCHHLWCH DDYNWARBDIAD.—Os am y Feddyginiaeth wirioneddol (genuine) anioB wch at y TRUSTEES, neu eu GORUCHWYLWYX am dam. AGENTS yn Elsien.—Ymofycer a Wm. Haoiphreys (Elihu), Blaenau Ffestiniog. y395w IALLTUDIW0H Y GELYN. jgTDP Gwnewoh eioh Oorph ^017 yn Amddiffynfa nug Afiechyd. HUGHIS'S BLOOD PILLS yn Brashau a Phnro y Gwaed. aA TO yn Cryfhau a Rheolsiddio y //|\ Cylla, yn gosod yr Afu mewn m 't/Jwh oywair a ohyflwr weithio. HI |MA Yn cynhyrfu iachuao lweith- m/ J W rediad yr Arenau, yn oadarn- j HI hau y NerveB, yn oymhelt May AM llifiad iachusol o'r Bile, yn >y -I(j I clirio y Croer o bob nam, yn U S Rheoleiadio y Coluddion, »-c jj /ffi yn rhoddi blodaa ieohyd i'» Gruddiau. ? mae Hughes's BLOOD PILLS yn Attal a Iaohau y Scurvy, Croen-doriadaa, Cornwydon, Eczema, Scrofula, Erysipel»>- tv Blast), Pen-Foen, Afa Drwg, Rhwymedd, Gwet- wedd, Gwendid Nerves, Blinder Ymenyddol, Iselder Yspryd, y Piles, Cwsg-fethiant, Anhwyl- deb yr Arenau, Gwynegon, Diffyg Traul (Indi- gestion), biliousness, Cefn-Boen. &0. Y maent yn gyfaddas i Wyr a Gwragedd I Foibion a Merched, ao yn Iachan ar 01 i bob peth arall fethu. Heb oedi, danfoner am Flwch o HUGHER'S* BLOOD PILLS. Gwerthir hwynt gan bob Ohemist a Gwerthwyr Patent Medicines am }.. 11\-0, 2s 9o, a 4s 6c. Nen danfoner eu penn mewn stamps nen P.O. i'r Gwneuthurwr, JACOB HUGHES, MANUFACTURISQ UBDllft" PKNABTH, CARDIFF. Mynwoh welarl fod y Trade Mark Hab hyn Twyi hwn ar bob ydyw. Blwch. GOMB&tt BALM. Y mae yr Eli hwn yn hynod effeithiol ar hah math o Glefydtiu y Croen, Tcriadau allan, nea bs yn mhenau, gwyneb, gwddf, &o., Llygr- ladau, a Llosgiadau, Amrantau, a Llygaid dot- arue, Dwylaw Toriadol, Clwyfau ar Dracwi, Oluniau, Ac., Senrvy, Eczema, Ringworm, Oymalau Poenns, Gwynegon, &0. Rhodier prawf arno. Fe'ch gwellheir yn fuan. Ar worth gan bob Chemist am Is l&o, nea danfoner eu gwerth i'r Gwneuthurwr, JACOB HUGHES. MANUFACTURING OHEMIST, Penarth, 0AHDIFF. v47. PAENT CHICAGO. I'W gael mawn poteli la yr un gan y JL fwyaf o Fferyllwyr yn Ngfaymru a Oa methlr cael Paent Chicago yn y modd yma, anfoner la mewn Stamps i GRIFFITH OWEN. OHEMIST, 25, High Strreet Caernarfon, OH! FY NGHYRN. CYB XI DXMFSTOMO WBBI EI DDRTOTOMO. TYSTION BYW I'W EFFEITB IOLRWYDD. i Beth ddywed John Thomas, Bodaf-»t, Llandudno :—Rhydd hyfrydwch ueiUàunt fi mi alio dwyn tystiolaeth i ragorolrv. PAENT CHICAGO at Gyrn. Fe'm Hw wellhawyd i o Gorn oedd wedi fy mlino blynyddoedd drwy ddefnyddiad on bott»U^ ohono. Tystia Robert Thomas, Faenol, 8t. Swc, Abergele:—Rhaid i mi addef mst PAKNT CHICAGO ydyw y feddygin >Y;(I' y gwn am dani. Llwyr wellhaodd iy mewn byr amser. Gwnaethum brawl.. bron bobpeth cyn gwybod am dano. Ysgrifena Hugh E. Evans, Plas Llandd vt- nan, Mon:—Yr oeddwn yn dioddef yn sroh fil oddiwrth Gym, a anhawsder y gallTrn gerdded, ond effeithiodd PASNT CHICAGO yn rhyfeddol arnynt, Dywed B. Salisbury Williams, 28, Qrt-rrmu* street, Caernarfon, gynt o New Ywi .— Gallaf ddwyn tystiolaeth, gyda'r nW8, u4 PAENT CHICAGO yn feddyginiaeth Iwyi m hollol i Gym. oherwydd rhoaaais brawl iwno derbyniais lea dir fawr oddiwrtho. Nid ydyw yr uchod ond jrehydlg, o W- I UBAWI. o dystioltfetfcftii gwerthfaw* fl ? i al,