Yr Herald Cymraeg

CYNGHOR PLWYF, LLANBERIS. Syr,—Caniatewch 1 mi ofod byr i ofyn pa bet-h sydd yn dod o'r cynghor liwn. Bu adeg yn ei hanes pan y dangosai fod ynddo fywyd a hoewder, ac y clywid yn ami am symudiadau o'i eiddo i wella yr ardal hon, ond attolwg, pa le y mae yn awr. Y mae rhynv ddistawrwydd dwfn wedi gafael ynddo, ac ofnwn i hyny ei suddo i fedd ebargoliant. Onid oes gwaith iddo yn yr ardal ? Oes, medd pawb. Clyrrais mewn cyfarfod a gynnaliwyd ychydig amser yn ol y cadeirydd yn lied dailu awgrymiad fod yr ardal tIrTm yn ymyl colli y lyfrgell. Beth sydd gan y cyng- hor hwn i'w ddyweyd am hyn? Buasai yn ddrwg gan lawer o oreugwyr Llanberis ganfod" y lie wedi ei gan, fel nas gall ein hieuenctyd gael unman i dreulio nosweithiau liirion y gauaf ond conglau yr heolydd a'r ilafarn. Gair oddiwrth rai o'r aelodau ar eu difrawder a fvddai dder- byniol. TRETHDALWR.

YSGOL GANOLRADD DOSPARTH. LLANBERIS. Syr,-Caniatewch fodfedd nea ddwy o le i mi ddyweyd gair o berthynas i'r llythyr a ym- ymddangosodd yn eich rhifyn diweddaf dan y penawd uchod. Fe'm dychrynwyd i raddau wrth ei ddarllen a gweled fy enw i ynddo. Pe yn gwybod fsd yr awdwr, pwy bynag ydyw, yn bwriadu ei ysgrifenu buaswn ar bob cyfrif yn erfyn arno beidio, er yn gwerthfawrogi ei sel garedig o'm plaid. Y mae rhai, ar ol deall i mi gael fy ncminatio, wedi bod yn cwyno wrthyf am na fuasent wedi cael ar ddeall yn gynt fy j mod am sefyll yr etholiad." Mi a wnaethum eu meddyliau yn dawel i wneyd yn rhydd yn ol eu haddewidion i ereill, gan en sicrhau hwy, fel pawb arali, nad oes ynof fl yr awydd leiaf am gael fy ethol. Fe fuasai yn dda genyf pe buasai fodd i'r llythyrvn hwn gael ymddangos yn gynt na dydd Mawrth nesaf.—Yr eiddoch yn gywir, O. G. OWEN. Ysgoldy, Ionawr 23ain.

HELYNT Y PENRHYN. WIL A FINA. Mr Gol,-C&fodd W 1 a fina ymgom ar eich J sylwadau am ein llith yr wythnos ddiweddaf, ac yr oeddym yn rhyfedda bod neb yn tybio eiu bod yn apelio am derfysg fel y dywedweh. Nid oeddym ond yn nodi ffeithiau noeth. Yr ydym ein dan yn gofidio 03 oedd neb yn meddwl yr un fath a chwi, Mr Gol. Pe gofynech farn y cym- ydogion am danom ein dan, fe gaech ein bod yn cael eia cyfrif yn mhlith y rhai mwyaf tawel. Ac yn wir i chwi, Mr Gol., byddai yn well genyf i ni fel gweithwyr fyned yn ol gyda'n gilydd heb enill dim nac i unryw derfysg godi yma eto, ac y I mae yn wir ddrwg gen i a Wil i chwi ein cam- ddeall, pan nad oeddym ond yn ddiniwed yn dyweyd ein profiad y naill i'r llall yn ngwyneb I y ffeithiau oedd wedi ymddangos. Hyderwn y bydd gair fel yna yn ddigon o eglurhad i'ch boddloni, Mr Gol. BARCUT. [Da genym gael ar ddeall nad oedd terfysgu yn mwriad ein gohebydd a'i gyfaill.—Gol.]

CYMDEITHAS TEUJ.UOEDD Y MILWYR AR MORWYR. APEL TYWYSOGES CYMRU. Syr,—Yr wyf yn amgau copi o lythyr anfon- wyd gan ei Huclielder Brenhinol Tywysoges Cymru i'r wasg a'r wlad yn gyffredinol, yn gosod Cymru i'r wasg a'r wlad yn gyffredinol, yn gosod allan yr angenrheidrwydd a deimlir am gyn- nort.hwy yn y dyfodol gan Gymdeithas Teuluoedd y Milwyr a'r Morwvr, os ydyv/ gwaith defn- yddiol a thrugarog y gymdeithas i beidio darfod a marw. Mae parhad anffortunus y rhyfel yn ei gwneyd yn ddyledswydd, ar bawb a fedr, roddi llaw o gynnorthwy. mor bell ag sydd yn bosibl i am- ddiffyn gwragedd a theuluoedd ein mihyyr a'n morwyr rhag dioddef caledi ac eisiau o achos absennoldeb, methiant, neu farwolaeth, enillydd bara y teulu. I' Byddaf yn falch i dderbyn unrhyw gyfrania-dau a'u hanfon i'r lie priodol. Teimlir, er fod y rhyfel eigoes wedi gwneyd galwadau trymion ar elusengarwch y cyhoedd, eto, fod dyledswydd mor genedlaethol ag am- ddiffvn teuluoedd milwyr a morwyr rhag eisieu, ynddi ei hun yn fwy na dig on o reswm dros wneyd galwad et6 ar y rhai .sydd yn caru bod yn elusengar, ac yr wyf felly yn mentro gyda byder ofyn eich cymhortli i wneyd pwysigrwydd yr alwad yn gyhoeddus.—Ydwyf, etc., MAGDALEN BULKELEY. J Baron Hill, Llywyddes dros Fon o Beaumaris. Gymdeithas Teuluoedd y Ionawr 23ain, 1901. Milwyr a'r Morwyr.

"Y GWIR AM Y METHODISTIAID." 8yr,—Atebiad rdr^ y Hyfr hwn i lyfr Mr I Beriah G. Eyanf" ar "Ddiwygwyr Cymru," ac Beriah G. Eyanf" ar "Ddiwygwyr Cymru," iac atebiad ydyw mewn gwirionedd. Gellir dyweyd ei fod yn ysgubol hollol. Fe gaed adolygi-adau miniog ait*no yn y papyr hwn, yr "Herald Cym- raeg," a diau i'r "Herald" wneyd gwasana.eth d,» i lenyddda>eth a chrefydd wrth. gyhoeddi yr adolygiadau hyny; a phe buasid yn eu cy- hoed'di yn llyfryn bychan, fel y bwriesid un- waith, diau y cawsai gylchredia/d helaeth. Cy- hoedd wyd adolygia-dau galluog a helaeth. hefyd, ■a,mo yn "Sereii Gomer," y "Traethodydd," "Celt Llundain," y "Drych" (America), y "Dryscrfa," &,o. Cyhoeddwj-d' Hyfr byehøn rhagorol arno hefvdl gain Idriswyn. • Er fod yr oil braidd o'r adolygiadau uchod yn anfFafriol, ac yn tynu i lawr ranau helaeth o'r Uyfr, eto, yr oedd rhan fawr o'r llyfr heb ei ateb. yn enwedig yn ei ber- thynas a'r Methodistikiad. Yn y llyfr hwn, gwneir hynv gyda rhw-rddineb ,1 meistrolaeth anarferol, nes yr ydym yn, mron a thosturio Ayrth awdwr "Diwygwyr Cymru." Nis gallm lai na. medd'wl wrth ei ddairlien am lifeiriant ofnadwy Johnstown, yr hwn oedk! yn chwalu pobpeth a safai o'i flaen. FeUy y mae awdwr y Hyfr hwn yn bwrw i lawr yr hyn a gamenwir yn ffeithiau I am "Ddiwygwyr Cymru." Neu, gellid ei gyni- haru i gorwynt, yn ysguhoi ymaith bentwr an- ferth o us, fel nadi oes dim yn mron yn a.ros. Dangosir y cam a wneir yn; y Uyfr ,a,r Tadau Methodist a idd,—-a Howell Harris, Daniel Row- lands. a, Williams Pantyoelyn. Gwneir cam a'r cyntaf trwy ei gamliwtio a phriodoli iddo yr am- canion mwyaf isel; ac a'r ddau olaf trwy fod yn mron yn gwbl d'd i-syl vr ohonynt, yr lyn sydd yn hollol nnJteilwn o lyfr YIli proffesu rhoddi hanes "Diwygwyr Cymru." DanTOsai, hefyd, mor gamarweiniol ydyw am hen Anghydffurfwyr Cymru. Ceistiai Mr Beriali G. Evans ddangos fodi crefydd yn- llewyrchus ia-wn y prvd hwnw, ond1 jprofir yn holJoi wa^hanol yn y Hyfr hwn. Dangosai mor ofer ydyw ceisio "prwyngalchu" Dr Thorn is Rees. Abertiwe, yn ei drafodaeth. o dafleni cvfrifon, Dr John Evans, am nifer yr Anghydffurfwyr yn y tlwyddyn 1715. Yna. a. yr rtwdwrvn mlaen; i ddangos mor ddisail oedd ,honiad Mr B. G. Evans fod y Diwygiad' Cymreig yn ddvledbs i'r Diwygwyr Seisnig—Wesley a Whitfield. Diflaroa yr honiad vma. fel niwl o flaen y goleuni ai rod.(tir yn y llyfr hwn. Rhod- ir dwv bennod helaeth yn y ITvfr i dynu vmaith yranfri a'r llaid a fwrir yn "Niwygwyr Cymru" ar gymeriad Howell Harris, yn benaf yn ei ber- j thynas a Madam Griffiths. A rhaid i bob un diragfarn addef ei fod wedi gwneyd hyny yn hollol glir a thrwyadl. Mae Howell Harris ar ddiwedd' y llyfr yn sefyll ger ein bron fel un o'r cymeriad'au glanaf a mwyaf ardderchog a fu yn Nghymru erioed; a dangosir nad ydyw Cymru yn fwy dyledus i braidd neb nag iddo ef. Gwnedr byr waith ar dafleni, dangos-luniau, a mapiau y llyfr; a dangosir mor waradwyddus o gamarweiniol ydynt. Dangosir nad oes braidd ddim yn y llyfr mwy gwallua a chamarweiniol na'r nifer a ddywediir »sdd o gapelau gan y Methodistiaicf mewn gwahanol gyfnodau. iRhoddir iddynt yn y fl wyddyn 1826 lai o 237 nag oedd ganddynt mewn gwlirionedd. Er mor gamarweiniol ydyw "Diwygwyr Oym- ru," credaf y daw daioni o'i gyhoeddi, er nad oes dim dial oh. i'r awdwr am hyny. Drwy fod yr a.wdwr wedi ud 'anu cymaint o flaen y "llyfr, a ibod ei enwad yn ei gefnogi, cafodd nifer an- ferth i'w brynu. Yr oedd ei gam- ddarluniadau mor amlwg o waradwvddus fel y cvnnyrchodd anesmwybhdra trwy yr holl wlad, ao y daeth nifer mawr allan i'w" wrth- wynebu. Cynhyrfwyd Cymru trwy ei .gamgy- huddiadau yn erbyn Howell Harris; a daeth tniloedd i ddarllen, a chwilio yr hanes na' buasenb yn gwneyd onibai am y cynhwrf oedd yn y wlad. Y candyniad ydyw fod miloedd wedi dyfod i ddarllmha,nes y Diwygiad Methodist- aidd, &c., na buasent yn gwneyd onibai y cyn- hwrf hwn. "Iiawer a gynniweiriant, a gwybod- aeth a amlheir." METHODIST.

COSP ANNWN. Syr,—A ganiatewch ofod fechan yn eich "Herald Cymraeg" clodwiw, i mi ar V pwnc uchod 1' Gwelais ysgrif un a alwai ei hun yn "Ben." Ysgrifenai yn erbyn un o eiddo "D. Ff. Dafis," ac a ddywed bod "nod sectydd- iaeth ddall yn amlwg arni," gan gyhoeddi anathema ddychrynllyd ar bawb nad y'nt o'r un farn a chred ag ef ei hun. I ba sect perthynai ef tybed Ai y "New Church," ei sylfaenydd yw "Emmanuel Swedenborg." Mae ei syniadau yn gyfryw fel y meddyliwyf mai dyna e-i ect ef. Er engraipht, fe ddywed mewn gofyniad "Ai nid yw pob Cristion yn y nefoedd, tra mae ei gorph marwol yn rhodio'r ddaear." Nid yw yn egluro beth y mae yn ei feddwl. Deallaf drwy ei ysgrif mae hyn mae yn ei feddwl yn llythyr- enol gan alw y Cristion yn awr yn y byd pre- ser,nol yn blentyn yr adgyfodiad. Y fath ddrychfeddwl! Paul yn y nefoedd a'i "gorph marwol yn rhodio'r ddaear," a chorph marwol Paul yn ysgrifenu, athrawiaethu a phregethu yn abr-tnnoldeb ei berchenog! A oes yna synwr N ac oes ddim. wir fod pob Cristion yn cael ei gvnnrychioli gan Grist yn y refoedd ond nid ydynt yno yn weithredol. Er mwyn dyn gwnaed y ddaear; ac y mae Crist yn dod iddi yr ail waith vn "Dywvsog Tangnefedd." Os mai dyfediad yr Yspryd ar "ddvdd y Pentecost" yw hyn, pa, reswm sydd yn 1 Cor., xv. a 1 Thes. iv. ? Os nad yw Crist yn dod yr ail waith yn yr adgyfodiad, beth yw ystyr yr epistolau hyn, a ysgrifenwyd flynyddau wedi y Pentecost? Dywed yr Iesu, cyn ei farwolaeth, ar ddechreu ei weinidogaeth: "Ni esgynodd neb i'r nef, oddieithr yr hwn a ddisgynodd o'r nef, sef Mab y Dyn" (loan iii., 13). Soniodd Pedr, ar ddydd y Pentecost, am farwolaeth a chladdedigaeth Dafydd, a'i fod heb ddyrchafu i'r nef, ond bod yr Iesu, trwy ei adgyfodi. Dy- wedai Paul wedi hyny am yr Arglwydd, "Yr hwn yn unig sydd ganddo anfarwoldeb, sydd yn trigo yn y goleuni, ni ellir dyfod ato, yr hwn nis gwelodd un dyn, ac nis dichom ei weled." 1 Tim. vi. 16. Y rheswm dros hjiiy yw fod marwol- aeth pob dyn nes adgyfodir ef yn gyfryw farwol- aeth bod dyn yn marw fel anifail, "fel y mae y naill yn marw, felly bydd marw y llall, ie, yr un chwythad (yspryd) sydd iddynt oil; fel nad oes mwy o rhagoriaeth i ddyn nag i anifail (Pre., iii., 19). Beth am dynghed yr Annwn? Gan fod pob dyn yn marw fel yr anifail, mae'n rhaid ei ad- gyfodi. un ai i fywyd neu i farw. Sonir yn yr Yp;grythyrau am adgyfodiad cyntaf, a'i ail farwolaeth, Yn hon y mae yr annuwiol i gael eu cosbi. Cyhuddir y rhai sydd yn credu "Bywycl yn Nghrist yn unig,;) neu "Anfarwoldeb ammodol." ein bod yn gwadu cospedigaeth tragwyddol. Yn ddiau, nid ydym.; ond yr ydym yn gwadu dioddefaint dragwyddol. Am hyn, cam- ddesgrifir ni yn ami gan ein brodyr traddodiadol. Mi gredaf bydd i'r annuwiol gael ei gospi mewn dioddefaint yn ol ei anwiredd hyd nes distrvwir hwy fel bodau a dinystr tragwyddol, onid yw hyn yn gosp tragwyddol ? Pa fodd gellir dyweyd mwy llwyr a llym na. geiriau Apostol Paul ei hun ? Medd etc, "yr rlwti a dioddefant yn gospedigaeth, ddinystr tragwyddol, oddiwrth yr Arglwydd, ac oddiwrth ogoniant ei gadernid ef" (2 Thess., 1., 9.). Darllenwcli prophwydol- iaetli Malachi, iv., 1-.3. "Dafis" a ddywed Y111 ei ysgrif "Yn ffafrio y gosp dragwyddol mae Luc, 3., 17." Ie, bid sicr: ond nid yw Y111 ftafrio dioddefaint tragwyddol. Dim o'r fath, dyma'r geiriau: "Yr us a lysg Efe a than an- niffoddadwy." Beth yw tan anniffodadwy ond tan ag sydd yn Ilosgi i'r llawr, llosgi hyd nes y byddo wedi gorphen ei waith ar y peth a losgir? Eto, dywed "yn ffafrio y syniad o adferiad, ceir" Matt., 12, 32." "Nis maddeuir iddo, nac yn y byd hwn, nac yn y byd a ddaw." Dywed, "Awgryma y geiriau hyn, &c., fel pe byddai maddeuant o bechodau ereill yn y byd a ddaw." Y cwestiwn yw, beth yw "y byd hwn a'r byd a ddaw?" Y gair "byd" yma yw "aion" yn y gwreiddiol, yn golygu goruchwyliaeth, cyflwr, neu oes. Nid "cosmos" mohono. Yr oedd yr Iesu yn llefaru pan oedd goruchwyliaeth y ddeddf mewn grym, ac yn cyfeirio at goruchwyliaeth yr efengyl o dan weinidogaeth yr Yspryd Glan, dechreu ar ddydd y Pentecost, ar ol iddo Ef ei Hun esgvn. Felly, nid yw yn cyfeirio at ryw fath o ddadgorpholiad yr "enaid anfarwol." Felly nid oes gan "gyffredinoliaeth" ddim sail ar yr adnod hon. Eto, yr "eangder mawr" cyfeirir ato, Rhuf., 5, 19, "yn ol y Groeg," cyd- nabvddaf bod eangder mawr, ond nid yr eangder bono sydd yn golygu nad yw dyrnod barn Duw yn dragywydd, ac uffern yn lie neu gyflwr i gadw neu iachau pechadur trwy losgi ei bechodau ef wedi Grist fethu. Byddai hyny yn gyfystyr a "Parhawn yn wastad mewn pechod, fel yr amlhao gras," am fod gan Dduw foddion i'n hachub o utrem. Hyn yw "Universalism." Dywed: "Yn ffafrio y syniad o ddifodiant," ceir Luc, 20, 35. "Eithr y rhai a gyfrifir yn deilwng i gael y byd hwnw a'r adgyfodiad oddiwrth y meirw." Ymddengys (meddai) i mi fod y geiriau o eiddo yr Arglwydd Iesu yn awgrymu y bydd rhyw rai yn annheilwng i gael y byd hwnw, a'r adgyfodiad- oddiwrth y meirw. "Dyma'r golyg- iad sydd genyf innau; ond y mae "adgyfodiad i'r fam" ac "adgyfodiad i fywyd," ac nis gellir ei osgoi yn ngoleuni yr Y sgrythyrau. Dyma lie mae'r anhawsder yn codi. Ar un ochr, yprydolir y meirw adgyfodiad, ochr arall priodolir dydd y farn i gyflwr marwolaeth, bod yr enaid yn myn'd o dan gosp yn y byd ys- plydol hyd nes bydd farw. Y cwestiwn yw, nid beth ydym yn wybod o'r Ysgrythyrau; ond faint ydym yn gredu ohonynt ag ydym yn ei wybod ohonynt. Credaf fod "adgyfodiad cyn- taf," a "gwynfvdedig a sanctaidd vw yr hwn sydd a rha-n iddo yn yr adgyfodiad cyntaf," a bod yr annuwolion mewn cwsg angau hyd nes bvdd amser penodedig gan Dduw wedi dod i ben, pryd yr adgyfodir hwythau' i fam, felly, bydd v saint wedi adgyfodl yn eu hamser a'r waban i'r lleill.—Yr eiddoch, T. W., CAERWYS.

ACHOS CHATHAM-STREET. Syr,—I ochel camgymeriad, caniatewch i mi hysbysu mai nid myfi, ond rhyw un arail ag sydd yn arfer meddwl ydyw awdwr y llythyr yn yr "Herald" diweddaf o dan yr enw "Meadyliwr," ar achos y Parch W. O. Jones. Na, nid oes un awydd ynof fi i ymyraeth ag achos sydd i gael ei drin yn llys uchaf y Corph y perthyna Mr Jones iddo.—Yr eiddoch, &c., ELEAZER ROBERTS. Syr.—Y mae gan "Bron Epynt" erbyn hyn ddau o lythyrau wedi ymddangos o dan y penawd uchod ar dudalenau eich newyddiadur. Mae'n amlwg fod y gwr hwn yn ei lawn hyd vn ceisio amddiffyn pwyllgor yr ymchwiliad a Chyfarfod Misol Lerpwl; ond ysywaeth nid yw pwyllgor, na'r Cyfarfod Misol, ddim eto wedi lleihau gronyn ar amheuaeth y wlad, parth cyfiawnder achos y Parch W. O. Jones, B.A. Nid oes eisieu dyweyd mai baich yr oil o lythyr cyntaf "Bron Epynt" ydyw ceisio profi ynfydrwydd Mc W. 0. Jones trwy ei waith yn peidio apelio. Ychydig, feddyliwn, a wyr y brawd hwn am reolau sefydlog.v Gvmdeithasfa; onide, ni fuasai yn gwastraffu ei amser na.'i bapyr i geisio ym- resymu yr hyn ac sydd hollol amlwir i bawb di- ragfarn, fel peth anmhosibl i Mr W. 0. Jones aUu ei wneuthur, heb yn gyntaf gael y tystiol- aethan ar ba rai y condemniwyd ef yn euog. Onid dyma ydyw ei gri er's misoedd bellach, onid hyn ydyw hanfod yr oil o'i lythyrau a'i anerchiadau diweddar; ac onid dyma hefyd ydyw adla's Cymru benbaladr yn ei chyfarfod- ydd lleol, yn ogystal ac eglwysi y cyfundeb, sef "Rhoddwch i'r cyhuddedig y tystiolaethau y dyfarnwyd M yn euog arnynt, er mwyn agor ¡ iddo y drws cyntaf iV alluogi i apelio t" 1 I bawb a ddymuno weled rheolau apeliadol Cymdeithasfa'r Gogledd, bydded iddynt edrych i'r "Blwyddiadur" am y flwyddyn hon, tudal. 148. Fel hyn y darllena yr ail ohonynt:—"Nas gellir derbyn apel yn erbyn Cyfarfod Misol heb i'r apelydd roddi rhybudd dyladwy i ysgrifenydd y Cyfarfod Misol o'i fwriad i apelio, a'i fod wedi rhoddi rhybudd i ysgrifenydd y Gymdeith- asfa, fel y galler ei osod i lawr ar y rhaglen, gan nodi mewn ysgrifen y penderfyniad pwyntiau yn y penderfyniad yr apeiir yn eu herbyn." Ar Gorphenaf 16eg, anfonodd y Parch W. 0. Jones lythyr i'r pwyllgor Cyfarfod Misol yn gofyn am. gopi o'r cyhudd- iadau yr ystvriwyd ef yn euog yn eu gwyneb. Yr oedd gwybod hyny, buasid yn meddwl, yn anhebgorol cyn y gallasai "nodi mewn ysgrifen y penderfyniad a'r pwyntiau yn y penderfyniad y bwriadai apelio yn eu herbyn." Ond beth fu'r atebiad? 0 "Nis gellid cyf- Iwvno dim a fu yn meddiant y pwyllgor, heb guniatad pendant y Cyfarfod. Misol i'r amcan hwnw." Rhagwelodd y Parch W. 0. Jones yr esgusawd hwn; ac, felly, anfonodd yr un dydd gopi o'r llythyr. i ysgrifenydd y Cyfarfod Misol yn nghyd, i'r dybeai o roddi y "caniatad pendant" i'r pwyllgor. Ond, ysywaeth, barnodd pwyllgor y rhaglen nad oedd angen ei alw yn nghyd cyn ei amser arftrol. Rhyngddynt, gan hyny, yr oedd y Cyfarfod Misol pwyllgor wedi gwneyd ItU goreu i gloi II a bolltio y drws cyntaf ar ei ffordd i apelio. Ac yn y cyfarfod hww, darllenwvd ei lythyr, a gv rthodwyd ei gais, oherwydd, meddid, fod hyny "yn grois i arferiad y cyfundeb mewn achosion o'r fath." Yn awr, pa fodd y gall wneyd apel, a. pha. fodd y gall baratoi ei atebion i'r cyhuddiadau, heb iddo yn gyntaf gael gwybod beth ydynt? Hwyrach fod liynyna yn ddigon i brofi fod rhepyma "Bron Epynt" yn ei lythyr cyntaf yn hollol gyfeiiiornus. Yr ail hefyd o'i eiddo sydd gyffelyb i'r cyntaf, mewn twyll ymresymiadau, a gofidus genyf ydyv mai ei feitlider yn unig vydd yn peri na, chaniata fy ngofid i mi ymwneyd a phob pwynt chono Fodd bynag, cvmeraf i ystyriaeth yr. fwyaf neillduol ran olaf ei lythyr; gyda dyweyd am y rhan gyntaf ohono fy mod yn lybio weled ynddo lawer gormod o yspryd y rhai hyny ac y dywedodd y Salmydd am danynt. "Fy enaid sydd ym mysg llewod, gorwedd yr wyf ym mysg dynion poethion, sef meibion dynion, y rhai y mae eu dannedd yn waewffyn a saethau, a'u tafod yn gleddyf llym. Darparasant rwyd i'm traed. ciymwyd fy enaid: cloddiasant bvdew o'm blaen syrthiasant yn ei ganol." Y mae "Bron Epynt" yn tynu'r casgliad oddi- wrth amgyichiadau pethau i gredu mai'r pwyll- gor sydd yn ei Ie yn dyweyd fod y Parch W. 0. ) Jones wedi cael chwe' mis o amser i ateb y I cyluuldiadau yn ei erbyn, ac vchwanega trwv ddywevd y buasid yn disgwyl iddo gario yn mlaen yn y cwl's y cychwynodd gyda'r tystion cyntaf, ac mai dyna'r cwrs a fwriadai'r pwyll- gor ei gario hyd nes y byddai yr holl dystion wedi ei dihysbyddu. Felly'n wir! A'i darllen tystiolaeth dyn oedd ar drengu, ac heb y gobaith lleiaf i allu dyfod i'r pwyllgor i ddyweyd ie na nage, o blaid nac yn erbyn ei dystiolaeth, neu ynte osod gerbron y cyhuddedig ffug-dystiolaeth tebyg i eiddo a feddylir wrth yr ym- adrodd cocosaidd "dihysbyddu yr holl dystion?" Drachefn, gwelaf fod "Bron Epynt" yn taflu'r cwestiwn mewn gwawd i wyneb y Parch W., 0. Jones a'i blaid trwy ofyn, "Beth a feddylia o waith v pwyllgor pan yn dyweyd 3'n eu hamddi- ffyniad nad ydynt wedi cael unrhyw reswm i newid eu barn." Ah. ni feddj-liodd neb am foment i'r fath ddynion a'r rhai hyn newid yr un IOta, yn eu barn, cyn yn gyntaf eu dwyn i sefyll eu prawf yn rhywle mwy manteisiol i'w gwasgu, nac mewn hunan-amddiffyniad a'r dudalenau newyddiad- uron. Yr wchw fawr Cawsai'r mynyddoedd symud, a'r bryniau brancio fel wyn defaid, cyn y buasai'r fath gewri a'r rhai hyn yn symud trwch blewyn yn eu goslef am y farn a roddwyd ganddynt yn y dechreu. Beth; newid eu barn ar ol trafodaeth faith a manwl gyda'r gweinidog- ion a'r blaenoriaid, a gwrando ohonynt o ba gyfeiriad y deuai yr hyn a daenid am dano, a beth ydoedd cynnwys yr hyn a ddywedid, ac ymofyn a phawb y byddent wedi clywed eu bod yn dyweyd rhywbeth yn yr achos Dywedaf eto y hawddach i gamel fyned grai nod- wydd, nag i'r doethwyr hyn roddi gerbron y cy- hoedd y mymryn Heiaf o le i dybio eu bod yn gwneyd osgo o gwbl i newid dim ar eu barn. Hollol afresymol fyddai imina. neb arall ym- ddadleu a "Bron Epynt" mewn perthynas i'r hyn a ddywed ef am yr helynt yn eglwys Chatham- street, Ebrill laf, oblegid y mae 255 o aelodau yr eglwys dan sylw wedi cadarnhau yr hyn a ddywed y Parch W. 0. Jones yn nglyn a'r nos- waith hono, a thrugaredd hyny, onide buasai "Bron Epynt" yn ei daeru yn ei wyneb mai nid fcllv yr ydoedd pethau. Ond gyda. llaw, Mr "Bron Epynt." A oedd y pwyllgor wedi ei benodi i edrych i mewn i gymeriad personol y Parch W. 0. Jones cyn y noswaith dan sylw? Atebwch hynyna, a bydd genyf finnau rhywbeth yn ychwaneg i'w ddyweyd y tro nesa.f. AMOS. Syr,—Peth sydd yn taro dyn yn rhyfedd yn nglyn a'r cwestiwn hwn ydyw y gwahaniaeth sydd rhwng Cyfarfod Misol Lerpwl a Chyfar- fodydd Misol ac eglwysi y wlad vn trafod y cwestiwn hwn, ac y mae y gwahanol weddau yr ymdrinir a'r cwestiwn yn hynod o arwyddocaol. Yn Nghyfarfod Misol sir Gaemarfon, ceir y fath wahaniaeth barn ac anghydwelediad ag sydd yn peri braidd hyd nod i'r "etholedigion" feddwl fod rhywbeth o'i Ie, ond yn Nghyfarfod Misol Lerpwl, y mae pob "vote" a gymerwyd ar y cwestiwn" o'r hyn lleiaf ar yr agweddau mwyaf pwysig ynddo, wedi bod bron yn berffaith un- fryclol, heb neb ond y personau mewn dadl yn anghydweled, yn ol y gellid barnu oddiwrth y bleidlais. Os byddai rhywun yn cynnyg a chefnogi yn groes, ar ol ychydig eglurhad, bydd- ) ent yn berffaith foddlawn, ac yn gyffredin yn tynu eu cynnygiad yn ol, dim ambeuaeth yn meddwl neb nad oedd y cwrs a gymerid yn ber- ffaith deg a rheolaidd* Dyna'r bleidlais a. gy- merwyd vn y Cyfarfod Misol diweddaf, pa, y cynnygiocld un brawd fod y cyhuddiadau i'w rhcxklf i Mr Jones, ac ei cefnogwyd. Ar ol eglurhad gan y Parch Griffith Ellis gyda golwg I ar yr apel tynodd y cynnygydd ei gynnygiad yn ol," ond daliodd y cefnogydd at y cynnyg, a I chafodd im arall i'w gefnogi, a phan yr aethpwyd i bleidlais, nid oedd ond dwy "vote" o gwbl yn bleidiol, a. buasai bron allan o reswm i neb ddisgwyl i'r rhai hyny beidio pleidleisio fel y gwnaethant, Y maent yn haeddu pob parch er y cwrs a gymerasant. Onid yw y ffeithiaii uchod yn llefaru yn uchel am i'r wlad a'r rlxai a ddealÎant ond ychydig o amgyichiadau yr achos (ond yn unig fel y rhoddir ef allan gan Mr W. 0. Jones), i gymeryd pwyll cyn pa.sio barn na phleidlais. Y mae C yfarfod Misol Arfon wedi ymddwyn yn ddoeth a chanmoladwy, gan gyd- nabod y gwirionedd uchod. Dyna Gyfarfod Misol Lerpwl ar y spot, yn deall yr holl am- gyichiadau, ac yn gynnulliad o bobl nad oes Cyfarfod Misol mwy goleuedig yn perthyn i'r cyfundeb, yn ddynion, fel dosparth eithriadol o cyfundeb, yn ddynion, fel dosparth eithriadol o graff a deallus, ac eto yn edrych ar y cwestiwn yn hollol groes, i'r cyffredin o'r eglwysi a'r Cyfarfodydd Misol sydd wedi talu sylw cy- lioeddus i'r cwestiwn. Nid ydym wrth hawlio rhagoroldeb i Gyfar- fod Misol Lerpwl yn taflu unrhyw sarhad ar Gyfarfodydd Misol nag eglwysi y wlad, ond y mae yn hytrach yn gompliment o'r mwyaf iddvnt, ei bod wedi gyru dynion i fyny yn Lerpwl, y gallant edrych i fyny arnynt. Onid o eglwysi bychain sir Fon, ac Arfon, a Meirion, &c.y mae dynion blaenaf y corph yn j Lerpwl wedi dod? Ac y maent yn ddynion y gallai unrhyw gyfundeb crefyddol blygu i'w barn Ii mewn dysgyblaeth, moes, a chrefydd. Yr ydym yn dyweyd oddia-r ajdnabyddi^th o eglwysi Lerpwl, beth bynag all fod barn y wlad am danynt, eu bod mor bur mewn moes ac yn cael eu gwneyd i fyny o swyddogion ac aelodau o bersonau mor ymroddedig i grefydd mewn bywyd, barn, a buchedd, ag sydd yn cyfansoddi yr eglwysi yn Nghymru. Drachefn, anhawdd genym gredu nad ydyw Mr W. 0. Jones yn deall ei fod yn camarwain y wlad, pan y mae yn beio a bygwth am na, chaffai y tystiolaethau. Os ydyw y cyfundeb i fodoli, rhaid iddo fodoli yn unol a rheol a threfn. a chadw at y rhai hyny. Penderfynwyd ei achos ef yn y Cyfarfod Misol, anfonwyd ef i lys mvch i'w gadarnhau, a dyogel, o leiaf, ydyw dyweyd ei fod wedi epgeuluso anfon "protest" mewn prvd fel ag i sicrhau y byddai yn effeithiol yn Mhwllheli. Cadarnhawyd penderfyniad y Cyfarfod Misol yno. Yn awr, er hyny, y mae yn troi at y llys" is, i'w boeni a'i fygwth o eisio y tystiolaethau, pan y dylai wybod, yn unol a phob trefn. fod y tystiolaethau yn awr yn eiddo y Gvmdeithasfa. Clywsom ef yn dadleu nad ydyw y pwyllgor wedi cyfiwyno i fyny y copi o'r tystiolaethau i Gymdeithasfa. gan arfer hvny fel dadl y gall- asent eu rhoddi i fyny. Y fath dwyllresymu Nid lleoliad y copi ydyw y cwestiwn, ond pa lys sydd a hawl i'w dadlenu, eu cyflwvno, neu eu evhoeddi. Nid yw o un gwahaniaeth pa un ai yn nghoffrau v Gymdeithasfa neu gan ysgrif- enydd y pwyllgor y maent yn nghadw. Nid oes gan y Cyfarfod Misol ronyn mwy o hawl i roddi i fyny y tystiolaethau heb ganiatad y Gym- deithasfa nag sydd ganddynt i ailagor y prawf ar 1 Mr W. 0. Jones. Y Gymdeithasfa sydd a hawl i wneyd y naiU a'r Hall. Nid oes gan y Cyfarfod Misol ronyn mwy o hawl i roddi i fyny y tystiolaethau heb ganiatad y Gymdeithasfa nag sydd ganddynt i aila-gor y prawf Mr W. 0. Jones. Y Gymdeithasfa sydd a. hawl i wneyd y naill a'r llall. Siaredir am hawliau Mr Jones a'r anghyfiawn- der a wneir ag ef. Onid oes gan y Cvfarfod Misol a'r pwyllgor eu hawliau ? Y mae eu'dilorni ar goedd gwlad, a'u gwneyd yn gyff gwawd i gynnulliadau cymysg, yn anghvfiawnder o'r mwyaf a llwynt, a-c nid yn unig hyny, ond y mae yn greulondeb. Y mae aelodau y pwyllgor yn curio o ran eu cyrph. Cythrybiir eu medd- yliau, a phoenir hwy nes y mae yn ymyraeth a'u goruchwylion swyddogol, gan ymlid eu cwsg ymaith, nid am fod ganddynt unrhyw achos oherwydd eu hamcanion na'u hymddygiadau yn I yr ymdrafodaeth; ond gofidiant am y gwarth a deflir ar "ei enw Ef," a thristant yn fawr am "ddryllio Joseph." Dywedodd Mr Jones ar goedd nas gallai ddy- weyd pa un a apeliai ai peidio nes gwel'd y cy- huddiadau, a dywed ei gyfreithiwr yr mi' peth yn un o'i lythyrau; yn awr, os vdyw Mr Jones yn un o'i lythyrau; yn awr, os vdyw Mr Jones yn ddieuog, pa beth a all ddyfod i'r golwg mewn unrhyw gyhuddiad a allasai ei attal i apelio, gallasai yn dieuog o bob trosedd fentro apelio pe buasai cyfres o gyhuddiadau cvhvd aT Salm fawr yn ei erbyn. Yn un o'i Ivthyrau dvwed Mr Jones na chymerasai holl eiddo v cvfundeb a gwneyd yr ymrwymiad yn ol y rheol, i gydsynio a barn y Gymdeithasfa ar ei achos pe vr ail agorid ef; a dywed fod yr ystyriaeth hon (sef cydsynio) yn ddigon pe na buasai dim arall i'w gadw byth rhag apelio. Dyna ddatganiad diam- wys, beth bynag. Ond sut y mae vn gweit-h- redu ? Y mae yn dyweyd yr "apelia ar delerau, ond nid vdyw difodi y rheol uchod yn un o'r telerau. A ydyw ef wedi cael rhyw sicrwydd difodir Iii pan y mae yn arwain dynion ar adegau i feddwl ei fod am apelio, ac yn dyweyd hyny? Cyn pen y ddwy awr ar ol vmddangosiad y "Cymro" o'r wasg, a'r geiriau uchod ynddo, gofyn wyd iddo gan frawd yn gyhoeddus yn y seiat yn Chatham-street, paliam nad a.peliai ac atebodd ei fod yn bwr- iadu gwneyd. I beth y mae yr holl helvnt yma os nad ydyw yn bwriadu gwneyd? Ñid ydyw ond ofer i gyd. Ni ehafodd y brawd yna ateb eto, ym- ddangosai fel yn methu gwybod, neu dylasai wybod bath ddywedodd yn y "Cymro" y di- wrnod hwnw, paham na buasai fel hyn yn ateb y brawd, ac yn glynu wrth ei ddatganiad clir y prydnawn hwnw, ac yn dyweyd "na wnai byth." Y mae heb ateb y cwestiwn eto i neb arall, onide buasent yn gwybod sut i weithredu tuagato, ond tra deil ef i'w cadw yn y tywyllwch y mae y tir yn glir iddo gynhyrfu y byd a'r eghrys. gan ddweyd fod y cyhuddiadau ar ei ffordd, ac nas gall wneyd heb eu cael. Y mae ei anghysondeb mor agored ac Rmlwg, fel nad oes bosibl i neb a dim canfyddiad ynddo, beidio synu ato ei fod mor ffol a' chredu fod y mwyafrif o'i haeriadau yn ateb unrhyw ddyben o bwys mewn dal ei achos i fyny. Nid oes bendraw ar y brawddegau trahaus a darostyngol a arfera. am aelodau y pwyllgor, a'r Cyfarfod Misol, a'r Gymanfa. Gellid meddwl nad oes gynnulliad o bobl ar y ddaear mor llygredig a thwyllodrus a. chorph v Methodistiaid. Dywed ei fod ef yn gwybod vn rhy dda am danynt i apelio na disgwyl cyfiawnder oddiar eu Haw, ac yntau yn aelod o'r Gymdeithasfa tra y eaniatawyd iddo, a'r casgliad naturiol yw y buasai eto pe goddefasid ef. Dalier sylw fod ei gyfeiriad at ei adnabyddiaeth o'r Gymdeith- asfa a'i tlirefniadau, a'i dull o weithredu, yn cyfeirio at yr adeg pan oedd ef yn aelod ohoni. Y mae ei waith yn eu darostwng ar ol cael ei ddiarddel yn gwneyd i ni feddwl am ddameg y llwynog, "The gra-pes are sour." Dywedodd Mr W. 0. Jones, yn Hope Hall, fod ganddo barch mawr i hen dadau a hen draddodiadau y cyfundeb, a'i fod yn disgwyl cael treulio ei oes yn nglyn a'r adran hon o eglwys Dduw eto, a chaol eto bregethu yn ei phwlpudau. A ydyw yn ymddwyn fel pe byddai ganddo barch i unrhyw beth yn nglyn a chrefydd— traddodiadol neu hanesyddol, moesol nag ys- prydol—pan y mae yn cynllunio y fath alanas gyda golwg ar eglwysi Duw? gyda golwg ar eglwysi Duw? Os vdyw y bobl flaenaf yn y cyfundeb, fel y dywed ef, yn bobl mor anfad, pa gysondeb fyddai i ddyn dilychwin o farn a buchedd fel efe ymgyplvsu a hwynt eto ? Onid myned allan o'u I canol ac ymddidoli fyddai ei fraint a'i ddyled- swydd ar bob cyfrif? Dylai cyfundeb mor I bydredig a phersonau mor ddiegwyddor gael eu gochelyd gan bawb sydd yn gofalu am ei' gy- meriad a'i enw da. Y mae Un sydd uwch na'r uwchaf yn sylwi ar ddatgania'dau diraddiol, diachos, a wneir am bersonau a sefydliadau a d-ybir sydd uwchlaw pob dadl vn ffafr a chyf- rinach yr Anfeidrol; ac y mae Hwn yn eiddig- eddus dros ei bobl a'i enw y dylai pawb a ym- drinio a hwynt ddangos fod ganddynt ryw gymaint o barch tuagatynt. "Trin yn sanct- aidd yr hyn sydd sanctaidd," yn enwedig un fu yn proffesu bod ei hunan yn weinidog Duw. Geilw y pwyllgor yn erlynwyr, pan ar rai adegau nad oedd neb yn uwch nag ef am chwilio i'w achos a phrofi ei garictor. Noson y seiat, Mawrth 16eg, 1900, y noson y darllenwyd ei ymddiswyddiad, daeth i mewn i'r seiat heb ei ddisgwyl. Wedi i un o'r blaenoriaid ddarllen yr ymddisrwyddiad, cododd Mr Jones i wneyd eglur- had, a therfynodd drwy ddyweyd "Yn awr, frodyr, dyma fi yn eich llaw chwi"—yr hyn o'i ddehongli a dybiai, nad oedd dim o'i ochr ef yn rhwystr i bobpeth fyned yn mlaen fel o'r blaen, ond iddynt wrthod ei ymddigwyddiad-dim gair o sylw nag unrhyw debygolrwydd y gwyddai am ddim "rumours" anffafriol iddo ar led o gwbl. Ond cyn i'r eglwys fyned i bleidleisio, cvfododd un o'r blaenoriaid", a dywedodd, "na fyddent hwy byth yn foddlon cydweithredu a Mr Jones fel swyddogion eglwysig o hyn allan, a bod yn deg i'r eglwys wybod hyny cyn pleidleisio." Gwedd- newidiwyd Mr Jones ar darawaid. 0 fod yn fwyn a hydrin, aeth yn llew. Cynhyrfodd drwyddo, a than daflu ei freichiau oamgylch, dywedodd iddo glywed fod rhyw "rumours" am I dano, ac fod ganddo amheuaeth lied gryf o ba Ie y daethant, ac y mynar ef eu chwilio i'r ¡ gwaelod. Dalier sylw, dim un gair am danynt hyd nes yr hysbysodd y blaenoriaid na chyd- wieithredent ag ef. Yr "oedd yn berffaith fodd- ion i aros a chydweithredu a'i gyhuddwyr, ond ion i aros a chydweithredu a'i gyhuddwyr, ond iddvnt dewi a son. Yr hyn fuasai yn gyd- I weddol ag ymdeimlad o gamwri drwy fod ¡ cliwedlau celwyddog yn cael eu dyweyd am dano, fuasai iddo. yn gyntaf peth," alw sylw ¡. atynt, a chlirio yr awyr gyda golwg ar y rhai hyny yn gyntaf, cyn byth gydsynio i gydweith- redu a'r rhai oedd yn taenu y chwedlau. Felly, drachefn, fel y dywedwyd, Ebrill laf, heriai yr ymchwiliad, pryd yn ol pob ymddang- osiad a'i eiriau ei hun y croesawai y prawf, eto geilw y rhai a'i profai yn erlynwyr a barnwyr. I'r mwyafrif,^ a'i hadwaenai ef yn flaenorol. ac. yn ddicldadl i'r pwyllgor hwn ni bu dim erioed a'u synodd gymaint nac a'u gofidiai yn fwy na gorfod credu fod yn rhaid iddynt ei gondemnio. Y mae taflu yn ol i wyneb y pwyllgor yr ar- ddangosiadau llafaredig a'u tristiweh o'r her- t wydd a'u proffes o gyfeillgarwch a dymuniad am I eu daioni, yn sarhad o'r mwyaf anhawdd ei oddef y gall dvn bvth ei dderbvn. BRON EPPYNT.

TREF AR DAN. Gwnaed tua gwerth miliwn o ddifrod <ian dan I a ddinystriodd y rhan helaethaf o'r rhan faisnach- ol; o dref Montreol, Canada. Llosgwyd day ddyn i farwolaeth, ac anafwyd tuag ugain o dan- wyr, tra, wrth y gwaith o geisio diffodd y tan. ¡

ANGLADDTPARCirDjTjENKINS, I Nawn Iau, bu angladd v gwr parchedig uchod vn Nghladdfa Smithd own-road, Lerpwl, ac yr I, oedd1 torf fawr yn bresennol. Aed a'r ^orj>h gyda'r tren o Gaernarfon. Cyn gadael Rydal Mount, trigfa merch Mr Jenkins, caed gwasan- aeth byr gan v Parohn D. Stanley Jones a LI. Bryniog Roberts. C'yrhaeddodd y perthynasau a cbyfeillion Lime-street, Lerpwl, tua 12.30, ac aethant i Gapel Anriibynwyr Cymreig Park- road. Cynnaliwyd gwasanaeth vno, o dan lyw- yddiiaeth y Parch D. Adams (Hawen). Y prif alarwvr oedd y Parch S. R. Jenkins (Merthvr Tydfil), y Parch W. G. Jenkins, a Mr John Jen- kins (Pontypridd), meibion; Mr a Mrs Davips (Caernarfon), mab-yn-nghvfraith a merch; Mr Richard Griffiths (Llangollen) Misses Grif- fiths (Llangollen). Yn Nghapel Park-road, nos Iau, trsftdodwyd pregeth angladdol gan y Parch Dr Owen Evans, Llundain.

Mae golwg yr Arlywydd Ivruger yn pallu er's peth amser. Am hyny, y mae efe yn awr wedi f-osod ei hun yn nwvlaw gwr cyfarwydd yn Utrecht. Pan osodwyd bachgen deuddeo- oerl. o'r enw John Draycott. o flaen ustus yn Llundain, dvdd Linn, ar y cyhuddiad o grwydro, dywedwyd ei fod ef, ar ol deall fod ei dad yn Leicester wedi ei adael. wedi cvmeryd y ffordd i'r brif-ddinas, gan wneyd y daith ar ei draed mewn pum' niwrnod. Nid oedd ganddo geiniog goch yn ei logell, ac ar y maip y deuai o hyd iddynt yn y caeau yr oedd yn brw. Aiifonwvd ef i'r tlotty.

BEECIIAM'S PILLS D For Bilious and Nervous Diaorderau EECHAM'S PILLS For Indigestion in all it3 forma. j ESCHARS PILLS "J For Wind and Pains in the Stomach. ± EECHAM'S PILLS For Sick Headache^ I EECHAM'S PILLS Have saved the Lives of Thousands. j JLF For GIddmess. SECHAM^TlLLS For Fulness and Swelling after Meals. EECHAM'S PILLS Are Adajited for Old and Young. A, BEECHAM'S PILIÆ J1 For Dizziness and Dronsir.ess. :at A3 For Ccld ChiJh, Flushings of Heat. ¥i':cHAMrs"pir, L S t jJi Will Restore the Rosebud of Health tb Every One who Usea Them. YTee ciiaWpills" V f) For Blotches on the Sliin. f=r]¡;ï.;{jJî For Disturbed Sleep and FrightfidDreamse f > iTL'oi i A ivi's" pTlls i For Coiitiveness and Scurvey. f > EECIIA M' S"PILLS 13 Are the Best Medicine for Female Com- plaints. j E E CHAM'S PI T. LS lL) A re '1 wonderful Medicine for i'emalaa o2 ali Ages. i > EJ:; C H A?dTs" PTI^LS 13 T3.10 first Dose Gives Relief in 20 Minutes,, Are Recommendod by Medical Men. j I Ye E CII All's PILLS u ll.ive the LargeSale of any Pakate idod-.oine in the World. yjEEciiA' mt s"tWtiFpaste Tlocommend Itself. i;>EEC[IAM'S"T00TH paste .&> Is efficacious and economical. J EECHAM'S TOOTH PASTE ) Cleanses the Teeth and Perfumes the. Breath. I"">EECIIAM'S TOOTH PASTE 3 In Collapsible tubes, lg each. 1 CHA M'S~PILL S~~ 3 and i ¥VETjCITAM'S TOOTH PABTE j3 PoiJ everywhere. Prepw&l only by the Proprietor, ThosuleJ » P.E.WHAM. St. Helens, Lancashira. Sold by all Druggist^ and Patent Medicine Dealers nery. aor — BETH YDYW? Y Feddyginiaeth anmhrisiadwy hon & eemwytha, yn nniongyrohol, y mathact gwaetiaal o Beswch, Crygni, Anwyd, Anhaws- der i Anadla, Gwaed Boeredd, Dolor Gwddl. Bronchitis, Influenza, Poenaa Adwythig yis y Frest, ac at hen Ddiffyg Anadl md oea ai, yyffelyb; cynnyrcha ryddboeriad drwy doddi o fflem wydn, ac felly ryddhau yr ysgyfainb oddiwrth bob sylwedd enynawl; yn ganlynol< y'r hyn y dilyna trwmgwsg adfywiadoli LUNG TONIC. SUDD CARN YR EBOL. LUNG TONIC. Trwy symud arwyddion a gamgymerir y ami am Ddarfodedigaeth, y mae Sndd Cam yr Ebol Griffith Owen wedi dwyn llawenydd 1 lawer tenia, trwy roddi terfyn ar y Peswch aydd yn rhy fynych yn dadblygu i'r afiechyd marwol hwow. Fe geidw eto filoedd .rhag. beddaa anamserol. SUDD CARN YR EBOL GRIFFITH OWEN. BUDD CARN YR EBOL GRIFFITH OWEN, SUDD CARN YR EBOL GRIFFITH OWEN, YB oedd Dail Carn yr Ebol mewn ba JL mawr gan yr hen bobl oherwydd er heffeithiolrwydd ar gyfer Peswch, Anwyd. Dolur Gwddt. Darperir y Sudd o'r dail, a chymysgir ef a rhinweddau dail ereill, MAE YN CRYFHAU Y LUNGS AC YN GWHILLA'R PESWCH. Potelau, Is lie a 2a 9c yr nn. I'w cael yn mhob man, a darperir yn nnig gan GRIFFITH OWEN, HIGH STREET, CAERNARFON. ,41 I E Will onra Neuralgia. and Toothache in a few minutes. Y MAE E A SINE YN SICR 0 WELL A JUR MEWN PEN, NIWRALGIA, DDANNODDj A PHOB MATH 0 BOKN MEWN p.sS¡o< MSWN YOHYDIG FYNYDAU. Derbyniwyd Miloedd o Dygtiolaethaa Fwysig. ANFONIS "EASINK" DRWY Y FOST" AM SWLLT. Paratoir yn unig gan HUGH J" ONE S MANUFACTURING CHEMIST. MEDICAL BALL. BLAENAU FFBSTINIO0. j377'

GAIR AM AFFRICA. Syr,—Hwyrach nad annerbyniol a fyddai cael gair neu ddau yn yr "Herald" am y wlad uchod, gan un a fu yno am amryw flynyddau. Sicr yw, fod llawerodd o ieuenctyd ac ereill mewn oed yn meddwl ymfudo i'r wlad fawr a chyfoethog dan sylw pan ddaw terfyn ar y rhyfel ag sydd yn ei hanrheithio, ag sydd hefyd wedi ac yn amddi- fadu llu mawr o'u cartrefleoedd cysurus. Fe gymer i fyned i Cape Town o Lundain o ddeunaw i un diwrnod ar hugain o amser. Mor- daith lied ddymunol ydyw. Yma mae y lie cyn- taf i alw yn Affrica o bwys ac wedi cyrhaedd yma arhosir am amser yna fe eir yn mlaen i fyny gyda'r arfordir. Gelwir yn Port Elizabeth, East London, Durban, a Delagoa Bay, neu gellir myned gyda y railway o Cape Town i East Lon- don. Ond tra thebyg fod y mwyafrif o'r ymfud- wyr a'u llvgaid ar y Transvaal ac i Johannes- burg. Buddiol a fyddai math y dabl bach fel hyn er dangos y pellder o'r gwahanol borthladd- oedd i Johannesburg ac oddiyno i Pretoria tua deagain milldir, ychydig sylltau i daln am fyn'd. I: ¿ m I m 13 m I3ra 2t) .5 7> 2 C=3|t;c3 go.o o o o | £ a d^ £ s d: £ s d Cape Town.. 1015 50^11 11 9|7 19 64 6 3 Port Eliza- 1 beth. 71540 1, 8 3 6;5 12 113 1 3 East London 66640 7 12 65 5 52 17 2 Durban 48326-fj 6 1 04 6 62 6 6 Delagoa Bay 39529 )4 17 0 3 17 02 4 0 y Mae Johannesburg yn dref fawr a phwysig.. Ymestyna y cloddian am tua hanner cant o fill- diroedd o hyd o ben i ben. Ceir yn j dref adeil- adau o'r fwneuthuriad diweddaraf, ac wedi costio amryw filoedd o bunnau arnynt. Yma ceir cymysgedd o bob llwyth ac iaith a chenedl, tlawd a chyfoethog. Ceir ynddi amryw addoldai da ar y cyfan, er nid digon ar gyfer y trigolion; a thra thebyg y teim'a y teithiwr lawer o anfan- teision yma ar y dechien fel yn mhob man braidd ar y dechreu. Rhaid bod yn hynod ofalus yma rhag digwydd a fyddo gwaeth. Dylai y dosparth :ieusine fod yn ofalus am eu cymeriad- au personol, gan fod yma gymaint o demtasiyn- au o bob math yn eu haros. GrLAN Y FENAI.