Yr Herald Cymraeg

GLOBE FURNISHING CO., 112 1'0 18. PE!lBROKE-PLAC, I FURNISH FOR CASH OR CREDIT. jSfOTE.—Our Credit System Is entirely diffitrcni from any other, and hal been highly torn mended by the whole of the local Press. NO EXTRA EXPENSE ON OUR ORSDXl S ISTBM. The fair and equitable manner In which our Easiness is carried on, and our reasonable termi and low priosa, are so well known throughout ha North of England and Wales as to render further comment unnecessary. TERMS— Wø give our Customert the privilege of arranging their own Terms of Payment G.4 they know best the amount they can con- veniently afford to pay each Week or Month All gooda delivered free, and no expenses ol any kind are incurred by customers. Furmtura to any part of England or Wales. Pri^ste V;w]g if required; no charge made. An inspection of our Stock will at once s-sMsfj intending puechasera that we give better fefcan auy other house furnishers on the i system in the provinces. Orders by post receive prompt and caia'iu ^attention. Railway fare allowed to count > uustomere. Illustrated Catalogue, Prospectus, Preej; Opinion a, and Price List Bent post free; or oz application. GLOBE FURNISHING CO., (J. R. GRANT. Proprietor), 12 TO 18. PEMBROKE-PLACE LIVERPOOL. easiness Hour: 9 a.m. to 8 p.m.; Satur'lttyf., I a.m. to 6 p.m. alSSncao HANTLLK VAL1. GRIFFITH JJAVIKB, Ktsktri of the Uaited Billposters' AMcxsiatia* BILLPOBTEB TOWN CRIEIL PENYGROE8. R.B.O. Sillpostixg in ••iffckorfccod at aen UnecM, aai ¡..II ewdara pxnatuAljy eønW. ¡- WE GIVE FOR A GUINEA "lPafrS'qperfineWi'ney Blanket*, eiah Biaiietbotiadpin% 71bs. weight; Pair White Twillsd SbeeM, 2| yd». by 2} yds. hemmed ready for use; 5 Pair White Pillow CMOS, rallsi««, buttoned ends; 1 White Counterpane. 8 yds. longby 2J yds wide, woven pattern, good design; 1 Duchesse xoilet Set All Sfflt Camagt Paid on mttipf of P.O.O. BROOKFIELOS, M&ritet Gq., 07AFFORD. ESTABLISHED OVKR 100 YKAHK. I—!■ ■ p- KWi lit! HPST—nwimrew ummmm i QUICKLY CORRECT AIJC, ¡:¡œEGULA1UTIE9, &BXOTB ALL I OBSTRUCTIONS, and. relieve ihe didreuing tymptoms 30 prevalent Kith tM tex. Boxes,I/14 & 2/9 (con taiDs th r-c times the quantity), of aU Chemists. Bent anyivh-: on receipt of 15 or 34 stamps, by E. T. TO >VLE ,'i, o Manufacturers, Drydea St., Nottingham. Bririr" of Imitation*, wjuriout and varfh?**i. I Established M ^e^YEARS. Jmb Have you a Cough? flV A SOBS WILL BELIEVE Have you a Cold? JHV A DOSE at BEDTIMEWILL EEMOVK am WHEN YOU ASK FOR |nxt)rida £ ^| LL/JTOIGLONIC I BE SURE YOU GET IT. fifif Try it also for iironcliitis, Consumption, JMKT Asthma,Whooping-Cough. SB Prepared by W. T. OWBRIDGE, Chemist, Hull, Sold everywhere in 'Bfm bottles, at 1*. lid. 2s, 9d., 48. 6d., and 11,. cormaHft J r^^ ORIGINAL V lI ORIGINAL tI I I CARBOLIC DISINFECTANTS, 1 1 SOAPS, TOOTH POWDER, | P Have been awarded 100 Medals and Jjjj |H Diplomas for Superior Excellence, and JJ| yj should be used in every Household to jy nj prevent Infectious Diseases. [n I In Illustrated Listpostfrec on application. Ill 33S CAKVERTS | CARBOLIC$ OINTMENTS Is unequalled as a Remedy for n BURNS, CUTS, PUL23, THROAT III g^ALO, £ Ai||- s|#fg £ ?gi K Large Pots 1/1% each, at Chemiats', etc.: P or post free for value. Ul CAKVERTS | CARBOLIC$ OINTMENTS Is unequalled as a Remedy for n BURNS, CUTS, PUL23, THROAT III g^ALO, £ Ai||- s|#fg £ ?gi K Large each, at Chemiats', etc.: or post free for value. Ul I JF.C. GALVERT&Co., Manchester. £ •QWIiEG-YSAU PATENT GRIFFITH OWEN. r', -cl 1 !íIó '.9 j ———— GRIFFITH OWEN, ^FHBTLIiYDD TfiULU BKBNHINOII, 25 a 1J1, HIGH STEET, CAERNARFON. B dded i bawb Bydd mewn angen am WR:GY8 neu JJOSANAU ELASTIC .atw nen anfon at yr nchod, yr hwa sydd yn gwneyd y ganghen hon o fasnach yn adran neillduol. COFIKEJCYTIIRIAD. y41y

S CORONIAD ,# ..f.. i$J TpQfTiXXTn"D jhbJ J, PEXOD, XXXVII.—CYNNYDD CARIAD. Byth er pan y ciniawais i hefo Coutance, newidiodd y bert.hynas rhyngddom yn hollol. Yr ydym yn hollol vtalianol yn ein cysylltiad a'n gilydd. Braidd y gallaf ti gredu mai yr un Caroline Wrottisley a ddaeth i'r studio fel "model" gyllogedig rliyw ddwsin o wythnosau yn ol. ydwyf ii, neu ei fod ef yr un dyn ag a edmygwn ac a ofnwn un anadl bywyd. Pan doddodd dull pell Coutance o ymddwyn, daethum i ar unwaitlx, nid yn wir i feddiant o ffeithiau ei orphenol neu ei ddirgelion, os oedd ganddo rai, fel nas gallaf amheu—o'i fywyd ef hanes, ond i ganol ei deimladau dirgelaf—i wir syniadau ei gymeriad. aml-oclirog, ac i ddyfnderoedd natur dyn ag sydd mor ddofn a. llydan a'r mor rnawr ei hun. Yr oedd Storey yn adwaen Coutance er's blynyddoedd; etc nid y \v efe yn ei adnabod ef y ddegfed ran cystal a myfi, er nad oedd ond rhyw ddeufis er's pan y gwyddwn i am dano o hyn yr oedd: yn berffaith sicr. Pa beth yw yr agoria,d ag sydd wedi dadgloi yr ysUtfell ddirgelaidd—wedi taflu y gorcliudd- ion ymaith fel ag i adael i oleuni dwyfol dywynu lie yn flaenorol yr oedd dyryswch a thywyllwcli, os nad caddug perffaitli? Yr unig agoriad oedd cariad,—dim arall. Ac y mae yr agoriad yn gymhwys i'r clo; er mor gywrain yr agoriad y I mae y clo yn ateb iddo Mae Coutance yn fy ngharu fi, fel yr ydwyf finnau yn ei garu yntau. Nid ydyw ef wedi dyweyd hyny, na finnau wrtho yntau; ond gwyddom am dano yn nghyffyrddiad ein dwy- law, gwehra ef yn ngoleuni breuddwydiol ein II llygaid. ysprydohvn ef yn yr anadl a anadlwn, pan y byddwn gyda'n gilydd. Yn ystod y noson nis galhrn gysgu oherwydd fy meddyliau. Pwysant arnaf a gyrant gwsg ymaith. A phan y cysgaf, breuddwvdiaf, a phan y deifroaf ni feddiaf ddyweyd y breuddwydion i mi fy hun rhag ofn i mi gochi oherwydd eu hvmddiried. Yr wyf yn ddeunaw oed. Mae pwysau bywyd wedi bod amaf. Yr wyf wedi gwynebu ar galedrwydd unigedd, a, dioddef pangfeydd an- obaith ddigartref. Teimlaf yn awr fod tonau peryglus y basddwfr drosodd, mae'r Ian gerllaw, glan anwyl cartref, liafen gorphwysfa ar hyd fy mywyd yn y golwg. Byddaf yn ddigon blin weithiau i roddi fy mhen ar ei fynwes fawr ef, a gorphwys yn dawel yno. Rhyfedd fel y mae [ teimladau yn gorgamu ymdaith amser, er mor ( gyflym ydyw weithiau. Braidd y gallaf gredu nad oes ond ychydig o ddyddiau er's pan yr aeth Coutance a fi drwy ei dy yn Ennismere, ac yr oeddwn yn teimlo yn ddig yn nghylch y blodau, ac yr aethum adref i wrando ar Polly Hedger a'i chariad. Ddoe, dydd Sul ydoedd—dydd olaf Awst—y mis rhyfeddaf i mi erioed, llawn digwyddiadau mewn teimlad os nad yn hollol menu gweith- I rediad-efallai mai Gorphenaf oedd y mis hwnw —a daeth Polly a Tom Borrow i dreulio y diwrnod yn Haggerstone-place. Difyrenkfi yn fawr. Yr oedd Mr Borrow, er eto yn ei %dillad Sul — gwasgod wen, llodrau rhesog. blodeuglwm yn ei got, yn hollol yr un I fath ag y daeth. Polly ag ef o'r ardid yn y cefn— I fath ag y daeth. Polly ag ef o'r ardid yn y cefn— I yr oedd Mr Borrow wedi gorchfygu ei ddiniweidrwvdd, a daethai yn lied garwriaethol, gan ofalu yn neillduol am Polly, edrych ami hi, ei mawrygu, fel pe na buasai lodes arall yn bod am wneyd chwareudy iddi hi." "Onid ydi o yn ediych fel petasai am fy mwyta' i?" ebai Polly, gan wenu yn y wybod- aeth ei bod hi wedi ei lwyr enill. I "Ydyw," meddwzi innau, "y mae yn meddwl eich bod chwi yr hyn ydych, Polly—yn damaid blasus." Boddhai y sylw yma Mr Borrow. "Ydi," atebodd yntau, "ac nid ydwyf ddim yn bwriadu i bobol ereill weled cymaint o Polly yma ag y mae'n nhw wedi ei weled. Gwneis iddi hi addo rhoi'r chwareudy heibio. 'Rydwyf am wneyd chwareudy iddi hi." "Bydd hi yn prima dona yno, mi goeliaf," ebai Mr Hedger. I "Bydd yn bobpeth yno," oedd atebiad Mr Borrow. "Feallai pan wel Miss Wrottisley mor dda, y bydd Polly yn dawnsio ar ei gwirsen hi ei hun, y bydd iddi hithau feddwl am gael theatre iddi hi ei hun," ebai Mrs Hedger, yr hon oedd yn llawn yspryd oherwydd lwc dda ei nith. Daethum i'r penderfyniad fod Mr Tom Borrow, er mor ymddiriedol a galluog fel clerc I ydoedd yn ddiamheu yn swyddfa Mri Shapter a Sparrow, yn dra anhebyg o ddyfod a llawer o newydd-deb i deulu Hedger. Yn awr, gan i'r ymddyddan ddyfod at fy rhagolygon i, evmerais y cyfleusdra' i ym- rhagolygon i, cymerais y cyfleusdra' i ym- neillduo, a. chymerais brydnawia y Sul i ddar- llen llyfr Esther—cyfaddefaf na. ddarfum i mo'i I ddarllen drwodd o'r blaen-tra, y cysgai Mrs Hedger a thra y byddai Tom a Polly yn mwyn- hau cwijini eu gilydd ac yn bwyta nrwytbau. Clywn Polly a Tom yn myned yn mlaen tra yr oeddwn yn darllen Esther. Rhaid fod Coutance wedi defnyddio gallu mawr i ddychymygu Polly Hedger fel Fashti— ond nidi oedd hi eto wedi priodi Tom Borrow. Boreu dranoeth, aethum fel arferol at Coutance, ac o-fni yr ydwyf y darfum i ddesgrifio yr olygfa rhwng y ddau gariad yn y fath fodd nes peri i ni ill dau chwerthin. Nid oeddwn wedi rhoddi gwisg Esther am danaf er's wythnos. Mewn gwirionedd ychydig o baentio oedd wedi myned yn mlaen, a hyny yn ddim ond paentio rhyw fan bethau mewn cysylltiad a'r pictiwr mawr. Buom i yn gwylied, a bu Coutance a, nncau yn siarad, yna cawsom fwyd gyda'n gilydd, ac eisteddasom allan yn yr ardd hefo'n gilydd, weithiau yn unig. Ond heddyw dymunai Coutance i mi roddi gwisg y frenliines am danaf, a gwnaethum hyny. hyny. "Do- ffoTdd yma., Miss Wrottisley," meddai efe pan cldaethum i mewn yn fy ngwisg I' odidog. Ufuddheais, a. gosododd fi dan ffenestr Pelydrai y goleuni drwy liwiau y ffenestr. liwiedig. "Yn awr," y diamwnd," meddai efe. "Peic1- iwch a symud." Aeth Coutance i'r cwpbwrdd a thynodd y goron allan, a daeth yn ol ataf fi. Parod oeddwn i benlinio, ond ni chawn. Rhodd- odd y goron er fy mhen. Gallwn weled y ddiamwnd yn disgleirio fel y codai efe y goron i fyny- "A wyddock chwi pa beth a olyga Esther?" gofynodd. gofynodd. "Na wn A ydyw yn golygu rhywbeth mwy nag enwau ereill?" "Golyga seren. Ni fu yr enw erioed yn fwy cymhwys nag y mae heddyw." Yr oedd ei freichiau ef i fyny. yn rhoddi y goron ar fy mhen i, yr hyn oedd yn fwy anhawdd nag a dybid ar y cyntaf. Edrychem i lygaid ein gilydd. Nis gallaf yn hollol ddywQyd pa. beth a ddigwyddodd nesaf. Pan y gallaf gofio pethau yn fwy cywir, teimlaf ei fod ef yn fy nghusanu fi. Gorphwysais fy mhen ar ei ysgwydd d, a byd o gariad, o fodd- j hnd, o wresowgrwvdd serch a ysgubasant dros- wvf. 5 Yna cadarnheais fy hun, a symudais o'r neilldu. "Nid. oeddwn yn bwriadu gwneyd hyn yna," meddai efe. "ni welais fy ewyllyst i erioed yn rhoddi i ffordd o'r blaen. Yr ydych wedi ei meistroli hi, Caroline." Sut y dysgodd efe fy enw i ? Camddeallais ef am foment, ac aeth pangfa di-wy fy nghalon. Gallwn ddyweyd wrth weled fy hun'yn y drych gyferbyn a fi fy mod yn wyn iawn fy ngwvneb. "Anghofiwch i chwi ei ddywedyd, meddwn I innau yn falch, gan feddwl ei fod ef yn gofidio iddo roddi ffordd i'w gariad tuagataf. ———— Coroniad Esther 2 ————— ••S' y gallwch chwi fy ngham-ddeall ?" ateb- odd vfe vn edliwgar. "A ydvch chwi yn gwybod fy mod i wedi bwriadu gofyn i chwi fod i mi vn bobpeth yn y byd vma. fOnd ni chao hyny fod yma. Rhaid i mi ddvfod atoch chwi. Mae llawer i gael ei ddyweyd;" "Nid oes arnaf eisieu clywed ychwaneg," ebwn i, ac yna pwysais ar ei fynwes ef drachefn. Gwenodd Coutance. "Nid ydych yn gwybod hyd$nod fy enw i. Nid oes genych ddim i fy ngalw i arno heblaw r ffugenw sydd arnaf. Ac. eto yr ydych yn foddlawn i gymeryd pobpeth yn fy nghylch yn ganiataol. Sut y gwyddoch nad; oes genyf fi wraig mewn rhvw ran o'r byd, neu yn mhob chwarter ohono? Yr oeddych chwi yn ddigllawn y diwrnod o'r blaen wrth Louise Breteville." "Sut y gwyddoch. syr?" "Mae eich gwvnpb yn dyweyd, pa. un bvnag a ddrmimwch hynv ai peidio. Nid yw er cIor1 i chwi, enethod pryd- ferth. i fod yn onest. Nis crellwch chwi dwyllo neb, hvd r pe y ceisiech." Cynhyrfwn fel lodes ysgol pan yn cael ei ffraeo. "Yr ydych yn meddwl eith bod yn gwybod gormod?'" Yna cusanodd fy nghynhwrf ymaith eto. Mor gryfion oedd p; freichian am dand! A fyddai iddynt fod yno 1.f) amser i fy amddiffyn i rbag ystormydd by? Safai Bruin yn ein hymyl, gan ysgwyd ei 1 gynffon fawr, a. chan lyfu fy llaw a. hongiai wrth fy ochr. Ymddangosai fel pe yn gwerthfawrogi yr olygfa. "Hon yw eieh meistres ddyfodol, Bruin, i Rhaid i ti wneyd pobpeth a ddywed wrthyt, hyd y nod pe y dywedwn i yn walianol." Ysgydwo<ld Bruin ei gvnffon fel arwydd o ddealltwriaeth ac ufudd-dod. Yna trodd Coutance tuagataf, ei ddull chwareus wedi darfod. "Yfory deuaf i weled Mrs Hedger." Yna gan amneidio. "Hi dybiaf eich bod chwi yn edrych ami hi fel pe buasai yn fam i chwi. Mae hi yn ddigon mawr i fod yn dad a, mam i chwi! Yna. os rhydd hi ei c-hydsyniad awn am ddiwrnod i Hampton Court, a, chaf fi ddigon o amser i wneyd fy nghyfaddefiadau a derbyn cyflawn faddeuant." "Anghofiaf bobpeth end gwraig ddu," atebais. Gorlenwid fy nghalon gan y gobeithion a ddelid allan i mi ganddo. "Rhaid i chwi beidio fy ngalw yn Coutance yn rhagor." "Beth ynte?" "Gerald dyna yw fy ngwir enw." "Beth arall?" "Mae hynyna yn ddigon yn y wers gyntaf. Dywedaf wrthych y gweddill yfory. Ie, banner dwsin o weithiau." "Nid ydwyf yn meddwl y gallaf ei ddyweyd. Yr wyf yn credu y buasai enw arall gydag ef yn ei wneyd yn haws." Chwerthodd Couianco—chwerthiniad agored a gwirioneddol. "Ni wnaf fi ategu y fath gywreinrwydd anghyffredin. Mae un cam yn hollol ddigonol am y tro. Mae yr hanes ag sydd mewn cysyllt- iad a fy enw arall yn rhy hir braidd i'w draethu yn awr." Erbyn hyn yr oedd tua un o'r gloch, a dim gwaith o gwbl wedi cael ei wneyd. "Wel, rhaid i chwi fyned a. rhoddi y pethau ereill am danoch. Yr ydych wedi ymwisgo i ddim heddvw. "I "ddim ?" meddwn innau yn awgrymiadol. "Peidiwch ag edrych arnaf fi fel vna. neu myfi cusanaf chwi eto." Gwnaeth. Nis gwn a'i myfi ddygodd hyny arnaf fy hun ai peidio. Y foment hono dyma gnoc yn y drws, ond ni chlywodd yr un ohonom ni hi. Yr oeddym wedi ymgolli gymaiht ynorn ein gilydd. Daethai Brook i ddyweyd llawer iawn o bethau. Dy- wedodd. "Y mae y byr-bryd ar —■—Nis gallai ddyweyd ychwaneg. Ymddangosai y geiriau fel yn cydio yn ei enau. Safai mewn syndod. Nis gallai y gwas mwyaf cyfrwys a doeth fod mewn amheuaeth fod Coutance wedi bod yn fy nghusanu fi a finnau yntau. Teimlwn y buasai tynged Dathan ac Abiram yn dderbyn- iol genyf y foment hono. 0, na, fuasai i'r llawr fy llyncu am y tro! Ciliais yn ol am foment. Ond ni ddarfu Coutance. Cymerodd fi ger fy llaw a. dywed- odd gydag urddas, "Brook, dvma eich meistres dyfodol." "Ie, syr." Yna da.eth Brook atoei hun. Ni ddarfu iddo anghofio ei hun mor hir erioed o'r blaen. "Os gwelwch ch'i 'n dda, ma'm, mae'r ym- borth ar y bwrdd;" yr oedd deheurwydd an- nesgrifiadwy yn nghylch yr holl amgylchiad, yr hyn a. ddangosiii, i mi, fod yn rhaid fod Couta.nce wedi dysgu Brook sut i weithredu. Yn y lie cyntaf ni ddarfu iddo erioed yn flaen- orol fy hysbysu i fod y bwyd yn barod ac yn yr ail Ie fy ngalw i yn "ma'm" yn lie "miss." "Dioleh i chwi, Brook. Gwna hynyna y tro. Bydd Miss Wrottisley yn barod yn fuan. An- fonwch Ellen i'r dressing-room." Ymyrais innau. Efallai nas gallai yr un dyn ddeall hyny, ond rhaid oedd i mi gael gwisgo am danaf fy hunan y boreu hwnw. Nis gallwn ddioddef Ellen a Brook. "N a, ni phoenaf fi Ellen. Ni fyddaf fi fynyd." Yna llithrais ymaith. Ymddengys yn beth rhyfedd fod yr hysbysiad pwysicaf yn fy mywyd wedi cael ei ddyweyd wrth ac yna. wrth was, unig atebiad yr hwn oedd, "Ie. syr." Unwaith yn y dressing-room, a'r drws wedi ei gloi yn ddyogel, taflais fy hun ar fy ngliniau wrth y gwely, a chuddiais fy ngwyneb yn fy nwylaw. Yr oedd fy holl gorph yn grynedig gan deimlad. Rhuthrai fy meddyliau y naill i'r llall, gan greu dyryswch mawr. Yr unig beth a ddeuai allan yn eglur o'r cwbl ydoedd lief y galon, "0, na fuasai genyf fam i redeg ati hi i ddyweyd y cwbl!" Pethau i'w dyweyd wrth fam oeddynt oil! harhau.)

RHYFEL Y TRANSVAAL. AIL GROESI AFON ORANGE. DE WET YN TRANSVAAL. EISIEU YCHWANEG 0 FILWYR. CYFRAITH FILWROL YN Y CAPE. Mewn brysneges a a.nfonodd Arglwydd Kitchener o Pretoria, dydd Llun, dywedai nad. oedd cyfnewidiadau pwysig yn y sefyllfa yn Nhrefedigaeth y Penrhyn. Dengys y rhestr o golledion a gyhoeddwyd ddydd Mawrth fod ym- gyrch galed wedi cymeryd lie yn agos i Murrays- burg dydd Gwener, pan y lladdwyd un swydd- og a phump o filwyr cyffredin, ac y cafodd 14 o filwyr cyffredin eu clwyfo; tra yr adroddir fod swyddog a phedwar o filwyr cyffredin ar goll. Credir, hefyd, fod ymladd wedi cymeryd lie yn agos i Fraserburg Road, ddydd Sadwm. Dy- wedir nad oedd y Boeriaid yn Calvinia, yr hwn le sydd agos i 200 o filldiroedd i'r gogledd- ddwyrain o Dref y Penrhyn, wedi myned yn mhellach yn mlaen. Yr oedd gallu cryf o dan y Milwriad De Lisle yn Piquetberg, tua 80 o filldiroedd i'r gogledd-ddwyrain o Dref y Pen- rhyn. Adroddir fod catrodau, 500 o nifer, wedi gwneyd ymgais i dori pibellau y dwfr wrth Afon Orange. Dywed Arglwydd Kitchener fod rhai gwrth- ryfelwyr o'r Penrhyn a ddilynasant y catrodau i'Dref y Penrhyn, yn ymostwng, ond nid ydyw yn dyweyd dim gyda golwg ar eu nifer, nac i ba gatrodau y perthynent. Ychwanega fod amryw gwmniau "bychain yn dychwelyd i Drefedigaeth Afon Orange. Darfu i'r Cadlywydd Beyers, a. ddaeth i lawr o Warm Baths i gymeryd rhan gyda Delarey yn yr ymosodiad ar y Cadfrjdog Clements, yn Nooitgedacht, ar y 13eg o Ragfvr, groesi llinell ffordd haiarn Pretoria-Elandsfontein dydd Sadwrn. gyda'r oil o'i ddynion, a symudodd i'r cyfeiriad dwyreiniol. Adroddir fod y Cadfridog Louis Botha, yn ddiweddar, yn agos i Springs, gyda. gallu o 1500 o wyr a'r tebygolrwydd ydyw fod y Cadlywydd Beyers yn symud er ymuno ag ef. Adroddir fod y Boeriaid yn Nhrefedigaeth Afon Orange yn fywiog iawn ar hyd y ffordd i'r gogledd o Kroonstad, a rhwng y dref hono a Lindley. Ymddengys fod yr oil o'r cwmniau lluosog yn YIDuno" a. De Wet yn y cyfeiriad. deheuol. DE WET YN Y TRANSVAAL. j GWAHARDD GWISGO "KHAKI." "Ddydd Mercher, hysbyswyd o Johannesburg fod Christian De Wet wedi'croesi y Vaal eto, ac wedi ymuno a chatrodau y Transvaal. Ad- roddir yn awr fod y Boeriaid wedi cael colledion trvmion yn eu hymosodiad ar Zaurfontein a Kaalfontein, a dywedir eu bod yn hynod o brin o ymborth a chad-ddarpariaethau. Adroddir, modd bynag, nad ydynt mor awyddus i ymos- twng ag oeddynt rai misoedd yn ol. Y mae rhybudd wedi ei roddi allan gan y Llywodraeth yn Pretoria. yn gwahardd pawb sydd heb fod yn filwr i wisgo khaki, ac yn awgrymu fod un- rhyw berson oedd yn gwisgo gwisg oedd yn debyg o gael ei chamgymeryd am y wisg filwrol Brydeinig yn awr yn agored i gael ei gymeryd i fyny, ali garcharu. Gwnaed hyn, meddir, o gaolyniad i'r defnydd a wneir yn ami gan y Boers o'r khaki, er cael hysbysrwydd. EISIEU RHAGOR 0 FILWYR. PUM' MIL 0 WYR MEIRCH. Derbyniodd y rhan fwyaf o'r swyddogin llywyddol i'r bataliynau o wirfoddolwyr sydd 'I yn awr yn y ffrynt neges gyda'r pellebr dydd Mawrth, o'r Swyddfa Ryfel, yn gofyn iddynt I ateb yn ddioed, pan y byddent yn alluog hysbysu o'r nifer nchaf o ddynion a allent hwy eu hanfon i Ddeheudir Affrica. Anfonwyd y cais at nifer o gorphluoedd Llundain, yn cyn- nwys Ysgotiaid Llundain, y Queen's West- minster a Rheifflwyr Victoria a St. George. Dealla un o'r swyddogion y bydd y Swyddfa Ryfel yn barod i ystyried ceisiadau hyd at 5000. Bydd i'r dynion gael eu cymeryd i'r gwasanaeth am flwyddyn, neu hyd nes y bydd y rhyfel wedi gorphen. Cvhoeddodd y Swyddfa Ryfel yr hysbysiad a ganlyn nos Fa wrth — Penderfmwyd anfon minteioedd at y Gwyr Meirch Ymherodrol sydd yn gwasanethu yn Neheudir Affrica, ac y mae Ysgrifenydd Rhyfel wedi awdurdodi rhestru 5000 o wyr meirch Ymherodrol. Ni bydd i'r gallu hwn mewn un wneyd i ffwrdd a'r H&ddlu yn Neheudir Affrica; ac y mae yr ymrestru yn myned yn mlaen gyda'r catrodau hyn fel o'r blaen. COLVILLE MEWN BRWYDR. 1 Y CAPE DAN GYFRAITH FILWROL. Dywed Arglwydd Kitchener fod 3000 o Foer- iaid wedi ymgasglu yn Emelo, tref yn y Trans- vaal, 48 milldir i'r gogledd-ddwyrain o Mander- ton. Bu y Milwriad Colville yn ymladd yn Van- 901, ton. Bu y Milwriad Colville yn ymladd yn Van- tonder's Hock, 22 milldir i'r gogledd-orllewin o Standerton, gan guro y Boeriaid yn ol gyda cholled drom. Aeth parti bychan o'r Boeriaid i mewn i Aberdeen, i'r de-orllewin i Graaf Reinet, yn Cape Colony, boreu Mawrth. a, chymerasant gynnwys yr ystorfeydd ymaith. Pan wnaeth y milwyr Prvdeinig eu hymddangosiad enciliasant. Mae'r gyfraith fihvrol wedi ei chyhoeddi drwy yr oil o Cape Colony, ag eithrio'r porthladdoedd a tliiriog-aethau'r brodorion. Edrydd Arglwydd Kitchener fod y Milwriad Grey gyda nifer o New Zealanders a Bushmen .1 9 wedi ymosod ar oddeutu 800 o Foeriaid ger Ventersberg, gan eu llwyr ymlid i ffwrdd. Ym- osodwyd ar gorph milwrol o dan v Milwriad Colville gan y Boeriaid, ond gwrthwynebwyd hwv. Mae ymdaith y Boeriaid sydd wedi croesi i Cape Colony i'r dwyrain a'r gorllewin wedi ei attal am dro. ond credir fod y rhan arall yn y rhanau canolotg yn symud i" gyfeiriad Port Elizabeth. Adroddir fod De Wet yn Ermelo, ac yn annog Botha i geisio goresgyn Natal eto.

GWAITH YN NGOGLEDD CYMRU. Edrydd y "Labour Gazette" fel y canlyn am waith yn Ngogledd Cymru yn ystod mis Rhag- ¡ fvr: Mwngloddio: Deil gwaith mewn mwnan yn oIolda. Chwarelau Oddigerth yn Methesda, mae y .gwaith yn dda yn chwarelau sir Gaernarfon, i ac yn Aveddol yn Ffestiniog. Adeiladu: Yn NghroesosAvallt, mae gwaith yn slac; a gwe-ddol yn NgArrecsam. Yn Nghohvyn Bay, y mien Aveddol ,gydag asiedyddion, a slac gyda- phaent- wyr. Peiriannwaith: Edrydd peiriannwyr yn N ghroesoswallt fod gwath yn weddol; a. da yn Rhiwa.bon; Gwrecsam, da; a gwneuthurwyr cerbydau yn Rhyl yn weddol. Dilladau Caer- narfon a Rhyl, araf. Argraphu: Aroddir o Wrecsam ei fod yn dda Caernarfon a Chroesos- wallt, gweddol. Priddfeini: Wyddgrug, yn dda Rhiwabon, araf.

MR OSMOND WILLIAMS A HANES CYMRU. Wrth siarad mewn cyngherdd yn Mhenrhyn- deudraeth, nos Sadwrn. traddodes Mr Osmond Williams, A.S., anerchiad ar rwymau Cyniry i dalu syhv i hanes eu gwlad, eu cenedl, a'u henwogion. Bu iddo ef, yn ddiweddar, y fraint o ranu gwobrwyon yn yr ysgolion canolraddol, a theimlai y difftg o hyn yn. fawr. Yn mysg y cyff Celtaidd, nid oedd neb yn aneddu mivv o ffeithiau hanes na'r Cymro. Yr oeddynt felly yn adeg y Rhufeiniaid. Buont felly ar ol hyny. Wedi eu hunm a'r Saeson, cyfranent yn belaeth mewn barddoniaeth, rhyddiaeth. adeiladyddiaeth, &c., nid yn unig a.r wahan, end mewn undeb a'r Saeson, ac yn gydgyfranog a hwy at lwydd y deyrnas oil. Yr oedd eu hynafiaid a'r tadau In 1 h'Miynt yn y wedd uchod, yn werth astudio eu hanes, a chofio am danynt. a dylai fod y cyfryw ffeithiau yn fyw yn meddyliau a deall eu meibion. Meithrinai hyny bareh a gwladgarwch. Pa Gymro nad oedd yn falch cofio am y tadau cref- yddol, ffrwyth y diwygiadau. Wedi myn'd aa-i dyanhor byr i'r Senedd, ail-ddeffroid ei feddwl ef am y He ar parch a'r safle uchel enillodd rhai yn wleidyddol eydd wedi myn'd at- y mwyafrif, megis Syr George Orborne ilorgan Mr Thomas Ellis, ac ereill, ac yr oedd yn dda. ganddo fod eto rai a gyrhaeddai safle anrhydeddus, yn ddi- amheu, yn hanes eu gwlad: a'r deyrnas (cymerad- wy&eth).

GOLYGFA 0 DRAWSFFURFIAD MEWN BYWYD GWIRIONEDDOL. I Cymerwyd yr achos canlynol oddiwrth ad- í roddiad yn y "Middlesex and Buckingham- shire Advertiser." Preswylia Miss Nellie Hannell, y foneddiges ieuanc grybwylledig, I Miss Nellie Hannell. (Oddiwrth adarlun gan 1\¡r T. H. Billinghurst, I Uxbridge.) gyda'i thad, yn Denston Cottage, Bridge-road, Uxbridge. Mewn atebiad i gweatiynau, dywed- odd:- Yr oeddwn wedi bod mewn cyflwr isel o iechyd oddiar Gorphenaf, 1899, a ebollais gy- maint o nerth fel yn Ionawr diweddaf aethum i Yspytty St. Mary, Llundain, lie yr oeddwn yn out-patient am dri mis, ac in-patient am dair I wythnos. Dioddofwn oddiwrth gylla crawnllyd ac anaemia." Beth oedd canlyniad eu triniaeth ? I Daethum stan yn iach, ond dychwelodd yr arwyddion drwg eilwaith ? Beth oedd yr arwyddion ? Cefais fy nghadw mewn cyflwr isel a gwan Nid oeddwn*yn alluog i gymeryd unrhyw fwyd cryf, collais lawer o waed, ac nid oedd genyf nerth." A gollasoch chwi bwvsau ? "Naddo; ond yr oeddwn ynwelw iawn, acheb nerth o gwbl. Ond yn Mai diweddaf gwelais erthygl yn un o'r newyddiadnron yn darlnnio gwelibad achos tebyg i fy hun." "Pa fodd ? "Drwy ddefnyddio Dr Williams' pink pills for pale people. Er ychydig yn anfoddlon, rhoddais bra-wf arnynt. Cyn i mi orphan cymeryd un blwch yr oeddwn yn dechreu dyfod yn well, a ohyn gorphen yr ail flychaid yr oeddwn yn alluog i fwyta cig. Yr oedd y gwabaniaeth yn rhyfeddol; ni fyddech byth yn ei gredn." A gymeroch chwi lawer o flychau ? Naddo; ddim llawer. Cyn i mi gymeryd Dr Williams' pink pills yr oeddwn fel ysger- bwd, ond dechrenais wella yn union ar eu cymeryd, ac yn awr yr wyf mewn iechjd rhyfeddol dda-gwell nag y bu'm erioed or blaen. Gallaf yn awr fwyta neu yfed rhyw- beth. Nis gallech feddwl wrth edrych arnaf yn awr fy mod i: wedi bod yn welw, allech chwi ? Terfynodd Miss Nellie Hannell gan ddyweyd fod mwy o liw ganddi yn awr nag oedd wedi bod ganddi am flynyddau, ac fod ei ohyfeillion i gyd yn dyweyd wrthi mor dda yr ydoedd yn edrych. Y mae y trawsffnrfiad yn ymddangosiad Miss Hannell yn ddyleclus i adferiad hollol ei hiechyd. Pan, fel yn anaemia, yr a y gwyneb yn welw, tenen, a melyn-las, anmhuredd a llwmder gwaed yw yr achos, ac nis gellir ad- feryd y gwaed. Y mae yna waed newydd, cy- foethog, a phnr yn mhob dogn o Dr Williams' pink pills; ac y maent ar yr un pryd y goreu o bob tonic gieuol. Maent i'w cael yn mhob man, ac ni chynnygia masnachwr teilwng ddirprwy- aethau, gan fod dirprwyaethan yn hollol ddi- werth, a dylid diymddiried y bobl hyny a'u cynnygant, Gwna Dr Williams' medicine com- pany, Holborn Viaduct, London, en danfon, cludiad rhad, am ddau a naw ceiniog y blwch, os ca y darllenydd unrhyw drafferth, neu os gwthir dirprwyaethan. Mae y pills cywir wedi iaohan gwynegon, sciatica#diffyg treuliad, geri, bronchitis, darfodedigaeth cyrarol, parlys, St. Vitus' dance.. a phob afieohyd y dioddefa men- ywod a merched odchwrthynt. Dylai pobl a ddioddefant oddiwrth ansemia a geri osgoi rhag meddyginiaethau ryddhaol, y rhai a wnant bethau yn waeth drwy anmhuro y gwaed a gwanhau y cyfansoddiad.

Tra. yn gwasaoiaethu fel Canon Trigiannol yn Eglwys Gaideiriol Llandaf, arfera yr Hybarch Archddiaoon Bruce fyned yn ei gerbyd1 ar ol y gwasanaeth bob prydnawn Sul, i'w Eglwvs JTI Ngha«neAry<Wi-ar-Wy pellder o 14 o filldir- oedd, er* imwya, pregethu yn y gwasanaeth oedd, er imwya, pregethu yn y gwasanaeth hwyrol. i I

Y PRIF FARCHNADOEDD. YD. CAE E I' LEOS.—DYDD BADWRN Prisiau:—Gwenith gwyn. 4s 3c Y YG pwyr; 8e cocb 4a i 4s 2c y 75 PWYEI AEI oh. newydd, 2 3 i 2s 6c y 45 pwya; eto, hen, 3s 6c i 3s 9c y 46 pwys ffe, newydd, 48 60 i 4s 8e etc. hen, 5c. 3o y 80 pWYj; eto, Aiphtaidd, 16s 6o. indrawn, tea. 119 3c i lie 6c y 840 pwifl. &ERPWL.—DROA aORER Gwenithyn agor yn dawel am (ddentu e i lc yn is no, dydd Mawrth Califfornaidd, 6a 4JC; Northern spriug, 6s 3c i 68 4O; Norlibern Dulnth. 6a 7c i 68 7JO. Ffa Saidi, 308 6 J i 308 Sc. Pys, 3s 80. Ceiroh yn gedain am bris- iau llawn; gwyn, newydd, 2s 5c i 2s 7c; eto, hen, 3S 4c i 3s 6c Indrawn yn dawel; cymysg- .edig, hen, 4s Cic i 4S OJC; newydd, 3a lljc i 3e lIio. Blawd yn ddigyfnewid. MANOHBBTliiK.—DICD IAU Dwl oedd y fa nach ar hyd yr wythnos, a'r prisiau yn ffafrij yprynwjr. Gwenith Seisnig yn araf, gyda 6c y chwarter oostyngiad; tramor o o i Ie y bweiel yn :s na dydd Ian diweddaf. Blawd yn ddwl, ond yn ddigyfnewid. Ceirch Seisnig to y bwsiel yn u we h traraor yn gadarn. tiofynir rrisiau llawn am ffa. GWAIR A GWELLT IDLUKDAI^ — D*CD ho. Cyflenwad cymed'ol a masnach dda am y prisiau canlynol: — Gwalr gorea, 80a i 92a 60; ail-radc-CL eiO 50a 1 70a; alover goren, 85a i 109B 1 ail-r»ddoi etc, 753 i 80a; cymysgedig a 708 i 90s gwellt, 28a i 38B y UW?IIH. ANIFSIIjIAID, BIHMIMGHAM.—Oydo b t. Prisiau Heffrcd goreu Hsre?ord 6ic i 6Jc; byrgyrn, 60 i 6:1); gwartheg a theirw, 4o boi myllt. i mamogiaid, 50 i nc; lloi, 6c i no y pwys tnooh bacwn, 10S hyohod, 8a 60, IIJROS, 10s i 10s 6c yr 20 pwy. OASRLLEOW —bTDD lAo, Braidd yn fychan oedd y cyflenwad 0 anifeil- iaid stor a gwartheg godro, gyda gofyn gweddol i bob dosparth. Gwerthwyd y rhai goren ohonynt i gyd cyn terfyn y farchnad am brisiau boddhaol i'r gwerthwyr. Nid oedd yma ddetaid yn caol eu cynnyg. Prisiau: Gwartheg godro, 14p i 21P; cyfloion, 13p i 20P; bariens, lOp 1 13p beffrod, 9p i 14p stirks, 6p i 8p. DUBLIH.—Dxdd htl Blit gorea beffrod a bustycb, 5s 30 i 57s 60 y cant; eto, gwell, 5s 6c; mutton goren, 6ic i no y pwys mamogiaid. goren, 50 i 6c. Veal, dewisol, 7C; So y pwya; is-radaol, 40 i 60 y pwy 3. LLUNDMH.—DIED lAu. Tr oedd y cyflenwad 0 anifeiliaid o'i gymharu a dydd Ian diweddaf 110 yn llai. Gwerthwyd ychydig 0 anifeiliaid tewion Norfolk am oddeutu prisiau dydd Llun. Y fasnach i wartheg a thoirw tewion parod i'r cigydd yn bur dawJ, a'r prisiau yn is. Y cyflenwad 0 ddeflid 260 yn llai, ac yn gynnwysedig gan mwyaf 0 rai Downs a hanner brid. Araf hwn oedd y fa?nach 1 fyllt a mamogiaid. Masnach araf i loi, ond y rhai goren ohonynt yn ddrutach. Nid oedd cymaint 0 ofyn em foch. Prisiau Biff, 2s 4c i 4a 6C; mutton, <1s 2c i 5s 10; veal, 38 60 i Sa; poro, 28 8c I 48 4c yr wythpwys. Yn y faroh nad: Anifeiliaid: 130; dafa.td, 690; 1101, 30; mcch, 130; gwartheg godro, 5. DSDD LLUN Caed masnach dd i'r anifeiliaid goreu, ond y mathau ereill yn araf am brisiau is. Gofyn da am ddefaid bychain dewisol; rhai canolig ao is- raddol yn araf, a'r prisiau yn ffafr y prynwr. Gofyn da sm loi tewion dewisol. Masnoch dda i foch am brieian uwch. Prisiau: Anifeiliaid, 5c i Sio; Sefaid, 6c i So; lloi, 60 i 8c y pwys moch, 10s i 10s 6c yr 20 pWVE. Yn y farahnad: Anifeiliaid, 3134; deftdd, 3837; lloi, 86; mooh, 56. OIGOEDD, LLUiSDAIN.—DTOD SADWBN. FrisianBiff, 3s 8c I 4a; Sootoh sides, 3a lOo I 4a 20 etc, shorla. 4s 20 i 4s 6c Amerioan, 3s i 3s 8c; eto, israddol, 2s i 2s 80; mutton, 4s 4o t 4s 8c eto, tramor, 3a 80 i 4s 2c; veal, 4a 4,- 80; poro, 3s i 4a 4c yr wyth pwys. GWLAN. BRADFOBD.—DTED IAC, Nid yw y F&rchnad yma wedi ateb i'r cadiad yn y gwerftiiantan yn Llundain, ac ymddengys ydefnyddwyr yn benderfynol I beidio prynu ond digon AT augenion nniongyrchol; pa fodd bynag, ni wertha y dalwyr unrhyw swm mawr am y prisian presennol. Tuedda y merinos a'r croea-rywiog i fod yn gadarn. Tawel yw y bnsnes mewn edafedd a phieiau. YMENYN. CORK—DYNE SADWBN. Mild onre: Fine, 109S T seoonds, 98a; thirds, 89s. Mild cured: Mild, 103s. Ymenyn ffreo, 109a I 103E Yn y farohnad 25 firkins, 9 mild.

MARGHNADOEDD CYMREI6. ABERYSTWYTH —DIOD LLUN. Gwenith, 58 60 i 6a y 65 pwys; haidd, 4s 3c i 4a 63 y 65 pwys; oeiroh (^wyn), 3s i 3s So y 45 pwys du, 3a y 45 pwya; wyau, 10 am la ymenyn ffres, 12T 140 y pwys; dofednod, 39 61 i 5a y owpl; hwyaid, 4e i 6s y owpl; cywenod. 3s i 4s T cwpl; gwyddau, 5s i 6s yr un turkeys, 58 i 7s yr un; pytatwB, 4s 6c y rant. AMWYTHIG.—DIDS MIBOHXB. Ymenyn ffres, 12o 150 y pwys wyan, 10 i 12 am Is dofednod, 4s 60 l58 6c y owpl; hwyaid, 6a 3c i 6a 9c y owpi: gwyddau. 7s i 7s 6c yr un; owmngod, Is lOo i 2B y turkeys, 8s 6c i 9:3 un; pytfttwa, 38 60 i 48 y oast; biff, 5in i 60 pwyn; mutton, 7 » 8^0; veal, 80 I 9o mooh baown. 7A 6c [ 9; 613 UGSIN pwye; perohyll, 8B 6c i 10B 60. BAN&OII—D?M> IAO Ymenyn ffres, 14o i 15c y pwye; wyaa, 12 i 13 AM ls; dofednod, 3a 6c i 4s y owpl j hwyaid, 38 i 4s yr 11D; biff, 61 I 9o y pwye; MNTTORJ, 80 i 9c; poro 60 18, veal, 7c i 9o; isrob, 8t i 100: pytatws, 12 i Ib pwys am la. OAlSBJN AKFOb.—D* £ >i> YMENYN ffref, pris picio, 16c i 180 y pwye T ymenyn pot, 19c; 12 i 16 ara 1P j dofednod, 4<- i 5s y owpl; hwysi3, 33 i 33; 60 yr nn 5 biff, 2o i 9c > PWYE mutton, 70 i 9c; yeal, 5o i 9c J pore, 5j i 9o; pytatw?, 9: y Bgcb. CROESOSWATJLT.—DTOD Ymenyn ffres, J5j i 16O y pwye; wy»". 10 11 am Is; pyt&twe, 12c y 20 pwye biff, 7O i 8c. y pwya; mutton, 70 i 9O; veil, 6j i 7C; pcro, 8-' i 8 owningod, 28 2o 2s 4o y owpl; dofednod, 4S i 5» y owpl; hwyaid, 5A i 6S y C7?PL: gwyddau, 7O i 8c Y pwys; gwenith gwyn, hen, 4£.1 Co 1 4& 2A; eto, newydd, 4s i 4s 2c oooh, eto, hen, 4s 2o i 4s 4O; coch, newydd, 4s i 48 20 y 75 pwys; oeiroh, hen, 17s t 18S: eto, newydd, 118 i 118 63 yr 200 pwye B»*3D AI ¡ faJn, 13a i 13e 60; eto, at fragu, 16s i 188 yr 280 pwys. DINBYOH.—DYDE MBBOHKB. Gwenith, 9S i 10S yr hob haidd, 83 1 8s 6c yr hob aeiroh, 6s i 6? 60 yr bob, Ycjonyn ffres, 17c i 180 ypwya; 11": I. 14JI Y PWYil; I dofednod, 4s 56 owpl; hwyaid, 61 i 7s y cwpl; gwyddau, 70 i 80 y pwys biff. 70 i 10c y ] pwyø r vea!, 60 i 9o; mutton 83 > 10C; iamb, 8c i 10c y pwyB; wyau, 12 i am 1B; pytatwB, 8s i 9D yr hob. I DREFNJSWYDD.—I>TDD MAWBTH Gwenith, 148 I 14a 60 y 940 pwya haidd, 148 I 60 I 16a y 280 pwyB; oeiroh, 12s 6c I 149 y 225 pwye; wyao, 16 i 18 am Is; ymenyn ffres, j 120 y pwys dofednod, 3s i 58 y owpl; hwyaid, 3a 6016<3 y owpl; pytatws 4S I 4A 60 y oant. HARLECH.—DY»D SADWRN. Ymenyn ffres, la 6c y pwys; wyau, 12 11m la; dofednod, 4a y cwpl; hwyaid, 3a i 38 6c biff, 70 i 9c y pwys; mutton, 7c i lOo pytatws, I 5A y cant; ceircb, 12E y each; cwningod, Is 8c y cwpl; cod, 4o y pwya; lemou BOLTS, 83 whit eg, 4o. I LLAKGEFN1.—Dion IAU. Ymenyn ffres, 14c y pwya wyau, 10 i 12 am i la; mooh tewion. 4o y pwys; mooh baoh, 14B i 19B yr un; dofednod, 3a i 3e 4o y owpl; I biff, 7o i 80 y pwya; mutton, 80 i 9o; veal, 80 i 100 poro, 60 I 7o J pytatwa, heo, 7s 6c i 8s y each. Oeiroh. 14a i 15s 613 y chwarter. LLANIDLOES.—DYDD BADWKN. I Ymetoyn ffres, lOo i 110 y pwyB; wyau, 15 i 16 am la pytatwa, 38 9o y cant; dofednod, 3a i 5s y owpl; hwyaid, 3a 60 i 5s; biff, 7o i 9o y pwys; mutton, 8c i lOo. PWLLHELI.—Droit MHBOEXK. Blft, 60 i Sio y pwyø; motion 6ic 110.3; poro, 6ic i 80; wyant 8a i 8s 60 am 120; ymenyn ffres, 160 y pwya; mooh tewion, 4o i 411 y pwys; oywenod, 2s 2c i 29 4c y owpl; partridges, 2s 60 y owpl; pheasants, 4s i 4s 6e y cwpl; ysgyfamogod, 2s 63 i 2a 9o yr un; cwningod, 100 i 12o yr nn; pytatws, 4s i 4 6c y eto, 9 pwys am 6c; moch bach, l6e i 19s yr nn. RHUTHYN-DYDD LLUN. Gwenith, 9a i 9s 60 yr hobbet; haidd, 7a 6c i 9s 60; ceirch, 5s 3o i 6B ymenyn ffres, 13o i Ifc y pwys; dofednod, 3a i 4a y cwpl; hwyaid, 4a i 5s y owpl; wyau, 10 i 12 am le.