Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
23 articles on this Page
JYFARFOD MISOL LERPWL A HELYNT1:…
JYFARFOD MISOL LERPWL A HELYNT1: CHATHAM STREET. (Parhad o Tudalen i.) Yn Nghyfarfod Misol Leijpwl, nos Fercher, derbyniwyd cenadwri oddiwrth eglwys Chatham- street yn gofyn i'r Cyfarfod Misol roddi i Mr W. 0. Jones bob manaylion angenrheidiol i'w alluogi i apelio yn rheolaidd i'r Gvmdeithasfa. Penderfynwyd, "Ein bod yn dymuno sierhau yr eglawys yn Chatham-street fod pob manylion. a.ngenrheidiol tuagat iddo allu apeli'o yn rheol- aidd i'r Gymdeithasfa eisoes yn meddiant Mr W. O. Jones, ae wedi bod yn ei feddiant er yr adeg y penderfynodd y Cyfarfod Misol ei ddiswyddo, a chaiff bob manylion ychwanegol trwy y Gym- deithasfa pan apelia iddi." Darllenwyd hefyd lythyr oddiwrth gyfreith- wyr Mr W. O. Jones, yn gofyn am y tyst- iolaethau a roddwyd gerbron y pwyllgor, a phob manylion mewn perthynas iddynt, ac yn hys- bysu fod Mr W. O. Jones yn barod i ymrwymo na byddai iddo gymeryd cwrs gyfreithiol yn erbyn y pwyllgor na'r Cyfarfod Misol, na'r tystion (heb ganiatad y Cyfarfod Misol) os can- iateid iddo yr hyn a geisiai. Wedi peth ym- driniaeth penderfynwyd, heb ond un llaw yn erbyn, "Ein bod yn awdurdodi ein cyfreithiwr i anfon fel atebiad nas gall y Cyfarfod Misol gan- iatau y cais. yn gymaint a bod yr achos yn awr yn Haw v Gymdeithasfa, ac v caiff Mr W. 0. Jones bob cyileusdra i ymgydnabyddu a'r tyst- iolaethau pan yr apelia i'r Gymdeithasfa." Yn y cysylltiad hwn hysbyswyd fod y pwyll- gor a fu yn chwilio i achos Mr W. 0. Jones yn dymuno gwneyd datgania,d gerbron y Cyfarfod Misol ar y modd y dygwyd yr ymchwiliad yn mlaen (mode of procedure) yn gymaint a bod' gweithrediadau y pwyllgor wedi eu camadrodd a'u camliwio, a'r cyhoedd mewn canlynia.d wedi eu camarwain gyda golwg arnynt. Darllenwyd y datganiad sydd yn canlyn gan y Parch W. Jones, ysgrifenydd y pwyllgor. Cymeradwywyd ef gan y Cyfarfod Misol, a phenderfynwyd ei fod i gael ei gyhoeddi gydag adroddiad" y Cyfar- fod Misol. Yn ngwyneb y camadrodd a'r caonliwio ar weithredia.dau y pwyllgor uchod, yr ydym yn cyflwyno crynhodeb o Eanes y modd y dygwyd yn mlaen yr ymchwiliad. Fe benodwyd y pwyllgor yn N ghyfarfod Misol Lerpwl, Mai 9fed, 1900, mewn canlyniad i ad- roddia.d a gyflwynwyd i'r Cyfarfod Misol hwnw gan bwyllgor a benodasid yn fiaenorol i ystyried achos o anghydfod yn m'hlith swyddogion eg- lwys Chatham-street. Gyririwysai yr adTodd- iad hwnw,—yr hwn sydd yn meddiant v Cyfar- fod Misol, ac wedi ei gadarnhau yn unfrydol ynddo, y penderfymiad, a o-anlyn del ifrwyth yr ymchwiliad :Wedi gwrando yr achoson o anghydfod rhwng swyddogion eglwys Cha- tham-street, barnwyd yn" unfrydol mai gwell, o dan, yr amgylchiadau, a fyddai i'r Pa,rch W. 0. Jones, B.A., i gario allan ei benderfyniad i ym- ddiswvddo fel gweinidog yr eglwys. "Wedi cael trafodaefch faith a manwl gyda'r gweinidog a'r blaenoriaidv a gwrando ar bob tystiolaeth a ddygid ger ein bron, yn nglyn a I 'TTT r'\ T chwynion yn eroyn y iJarc,11 w. u. oones, a,rfer y diodvdd meddwol, barnwyd gan y pwyll- gor mai n'ict angenrheidiol a fuasai myned i mewn yn mhellach iddynt." Fe benderfynwyd mater cysylltiad Mr W. 0. Jones ag eglwys Chatham-street yn sail yr hyn a ddywedtid ar waha.n i'r cwynion yn erbyn ei gymeriad personol. Ystyriai y pwyllgor nad oedd wedi ei benodi yn uniongyrchol i wneyd yr ymchwiliad hwnw, ac nad oeddid ar y pryd yn gweled yn angen- rheIdl-ol mynedi i mewn yn mhellach i'r cwynion hyny; end gwnaed y datgania-d yn yr adrodd- iad. mor bell ag y .gwrandawyd yr hyn a ddy- wedid gan y naill ochr a'r llall ar y pen hwn,- "Fod yr hyni a ddywedid yn adlewyrchu yn an- ffafriol ar Mr W. '0. Jones, a'i ateb yntau yn anllewrfcyfarfod abenig o'r Cyfeisteddfod hwnw, yr 'hwn a gynnaliwyd prj-f'-nawn^ badwrn, Mawrth 31, 1900, fe eglurwyd 1 Mr W. 0. Jones y penderfyniad v daethid yn unfrydol iddo y noson fiaenorol, Mawrth 30ain, gan ei gymhell i' gydsynio ag ef. Addawodd yntau wneyd hyny y nos Sabbath dilynol, Ebrill laf, a hysbysu yr eglwys o l fwr- iad i gario allan yr ymddiswyddiad; os deuai brodvr o'r pwyllgor yno 1 egluro y penderfjTuad, ac hefyd yr arferai bob dylanwad 1 gael gan yr holl aelodau gydsynio a hyny yn gyhoeddus. r e drefnwyd brodyr i fyned i Chatham-street yn ol Yn tryrnainl a bod y Cyfeisteddfod yn cymeryd cwrs erthriadol, trwy fyned i'r eglwys cyncyi- lwyno adroddiad i'r Cyfarfod Misol, yn hy^"a^ na, darllen y penderfyniad yn ffurfiol, gosododd cadeirydd y pwyllgor, y Parch Etugh Jones, D D., srynnwvs v penderfyniad gerbron yr eg- lwys, yn y modd mwyaf eglur a theg, fel y tvstiai V brodyr ereill o'r pwyllgor oeddynt yn bresennol; ond gwrthododd ef wneyd nos bab- I bath yr hyn a. addawsai nos Sadwrn ei wneyd, _L.y. n"U- o-an ddywevd na lyddai mao BJ meryd v cwrs a gymhellid oni fyddai i'r brodyr, oeddynt yno dros y Cyfeisteddfod, glino ei gy- meriad vn hollol yn nglyn a'r cwynion a aw- grymid o berthynas i'r diodvdd meddwol. Tea vdyw dyweyd i'r pwyllgor fabwysiadu y cwrs hwn er mw/n Mr W. 0. Jones, ac ar ei oais a chan yr vstyrid fou yr eglwys ar y pryd mewn sefvllfa gynhyrfus ac y dviesid defnyddio rhyw fesurau vn uniongyrchol 1 geisio adfer UTra nad oeddid yn ei gondemnio ar a wrandawvd, nis gellid ychwaith ei ^dhau fel un hollol ddieuog, y modd y ceisid ga^d^ ef dvwedwyd hyny yn eglur wrtho yn y pwyll0or nos Sadwrn, Mawrth ilain, 1900. Hawliai ef yr ymchwiliad llwyraf 1 r cwynion yn ei erbvn, ac, yn ngwyneb hyny, ^refnodd y 'Cyfarfod Misol i wneyd yr ymchwiliad hwnw. Yn y Cvfarfod Misol a nodwyd,—Mai 9fed, 1900,— penodwvd yr un personau i eistedd yn b^Tll^or i wneyd yr ymchwiliad \r oedd ef ei hun yn bresennol yn y Cyfarfod Misol, a aofynwyd iddo a fuasai ef yn dymuno ychwan- eau rhwy frodvr at y pwyllgor; ond datganodd yn gyhoeddus na fynai, ac fod ganddo berffaith vmddiried yn y rhai a benodwyti. 5 Gmi v gllwai Mr W. 0. Jones am glmo e_i gvmeriad ac yr heriai yr ymchwiliad nid oedd gan y brodyr ag y gowdwyd y cyfrifol- deb hwnw arnvnt ond cyfarfod a u gilydd yn ofn Duw i ystyried, y modd goreu i ddwyn hyny oddiamevlch,—i gvrhaedd y gwirionedd yn yr achos, ac, os gellid i glirio cymeriad y brawd. Deallid fod amryw bethau yn cael eu dyweyd am dano, heblaw yr hyn a glybuwyd yn nghyfar- fod y pwyllgor blaenorol, o enau blaenoriaia Chatham-street. Ni fuasem yn ffyddlawn i'r gwirionedd, nac yn ) "nedru clirio cvmeriad Mr W. 0. Jones, heb chwilio i mewn i'r hyn a ddywedid yn yr achos. Ystyriem fod yn rhaid gwrando o ba gyfeiriad v deuai yr hyn a daenid am dano, a beth ydoedd cynnwvs yr hvn a. ddywedid, gan gadw mewn cof bob cam ein bod yn penderfynu rhoddi y cyileustra llawnaf i Mr W. 0. Jones i weled y » -t ,„JJ i. '1oTn. ;U1' personau y oyaaat ganuuvm J w ,V"U ¿ H dyweyd, a" chael mantais i'w croesholi. Dvna fu gwaith yr eisteddiad cyntaf—-trefnu y dull goreu i ddwvn yn mlaen yr achos yn y modd mwvaf gonest a theg. Penderfynwyd o-wahodd "holl fiaenoriaid Chatham-street i'r cvfarfod dilynol.. Yn yr ail eisteddiad daeth holl fiaenoriaid Chatham-street yn nghyd oddieithr Mr John Jones a Mr J. J. Bebb. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr Bebb yn datgun ei anallu i fod yn bresennol. Gwrandawyd :tr yr hyn oedd ganddvrt i'w ddywevd,—pob un ar ei ben ei hun.ao ysgrifenwyd yn ofalus yr hyn a ddy- wedid gan bob un. Yn y trydydd eisteddiad gVrpndawyd ad- roddiadau y rhai yr ymwelsid a hwy yn ol pen- derfyniad y pwyllgor blaenorol. Nid ymofyn- wyd dim a neb heb yn gyntaf ddeall eu bod yn drwevd rhyw bethau yn yr achos, ac ni wraniiawyd ar "ddim a ddywedid gan neb heb eu rhoddi ar eu gwyliadwriaeth, gan y gellid gwneyd defnydd o'r hyn a ddywedid ganddynt yn mhellaeh yn mlaen, ac y gellid eu galw i wyneb Mr W. 0. Jones. Yn v pedwerydd eiteddiad daeth Mr J. J. Bebb yn mlaen, gan iddo fod yn anghyfleus i ddvfod i'r ail gyfarfod. Gwrandawyd a chof- nodwyd yr hyn a, ddywedid ganddo yntau. Yn y fumed eistedidiad bu ymddyddan ar sefyllra yr eglwys yn Chatham-street, a gwran dawvd pethau oeddynt wedi cyrhaedd y Cyf- eisteddfod a yr ystyrid y buasai yn rhaid eu dwyn gerbron Mr W. 0. Jones. Yr oedd gwaith v chweched a'r seithfed pwyll- gor yn barhad o waith y pumed. in yr wythfed eisteddiad, penderfynwyd gwa- hodd! Mr W. 0. Jones, a rh'oddi ger ei fron yr hyn a ddywedid gan flaenoriaidi Chatham-street, yn nghyda'r Parch Edmund Griffith, Mri Hum: ) "V Lloyd a Thomas Dayies. Yn y nwfedJ gyfrafod,-Mehefin 28ain, 1900, am 2.30, yr oedd Mr W. 0: Jones yn bresennol. Darllenwyd iddo ar ei ben en hun yr hyp a ddywediw^vdi gam' Mri William Williams. W. Jones, J. W. Jones. E. Pugh J. J. Bebb, Hum- phrey Uoyd, a Thomas Da.vies. Cafodd fantais i gymeryd nodiadau o'r hyn a ddarilenid, ac nid esgeulusodd y fanta,is hono. Penderfynwyd galw y cyfarfod dilynol ar nos Sadwrn, Mehefin y 30ain. Rhoddwyd i Mr W. 0. Jones ei hun lais yn nhrefniad ac amseriad y cyfarfod nos Sadwrn, a sicrhai fod yr afmser yn hollol gyfleus iddo. Yn y pwyllgor nots Sadrwn, Mehefin IOain, am 6.30, fe alwyd y personau a.g darllenaisiidi eu tystiiolaethau gerbiton, Mr W. 0. Jones yn y cyfarfod b'-aenovol-eynifer ohon- ynt au- t lwyd!dasant i fod yn bresennol—ai chaf- odd ef eu galw yn mlaen yn y drefn a ystyrid ganddo y fwyaf manteisiol iddo. Gelwid hwy i mewn bob yn un, ac nid oedd naill i glyw- ed yr hyn a ddywedid gan y llall. Darllenid yn gyntaf oil. i bob un, yn ngwydd Mr W. 0. Jones, yr hyn a ddarllenasid iddo ef o'r blaen ar ei ben ei hun. Ac yr oedd pobun. ar ol nywed darllen yr hyn oedd wedi ei gofnodi, yn cadarn- hau, yn ei wydd ef, fod yr hyn a ddarilenid yn gofnodiad hollol gywir o'r hyn a dc'ywe.lasid ganddynt. Cafodd yntau bob manbií, holi a t chroesholi pob un ohonynt, ac yr )old ga-.ddo niodaadau a. chwestiynaiu ysgrifenedig i'w gyn- northwyo i hyny. A chafodd faitalis hefyd i ddwyn ei dystion ei hun yn mlaen. Penderfynwyd yr unfed ar ddeg a'r deuddeg- fed o'r cyfarfodydd am dri ac am chwech y dydd LIun canlynol, Gorphenaf yr 2il, a chyf- arfodydd wedi hyny, os gwelid yn angenrheid- iol, am dri ac am chwech ddydd Ma.wrth, Gor- phenaf 3ydd. Ni phenderfynwyd .amser cynnal- iad y rhai hyny, heb yn gyntaf ymgynghori a Mr W. O. Jones am ei gyfieusdra. Dywedodd ne 7i., y Cadeirydd, ao ereill o" aelodau y pwyllgor, wrth drefnu yr amser, y bvddem yn 'foddla.wn i eistedd yno am chwe" mlsac ychwaneg, yn hytrach na pheri dim anghyfleusdra iddo ef; ond sicrhai ef fod yr amser a awgrymid yn gwbl gyfleus, ac y galliasai gael ei dystion oedd- ynt yn byw yn y dref i'r evfarfoaydd ddechreu yr wythnos; ac fod rhai ohonynt wedi eu galw nos Sadwrn, ond' nad oedd amser iddynt i ddy- fod' yn mlaen, ao y ^allasai gael y cwbl,—yn u a'r rhan o'r achos oedd gerbron ar y I)ryd,-erbyn y nos_^Sadwrn dilynol. Yn y cyfa.rfod diweddaf o'r ddau a gynnal- iwydi ddydd 'Llun, Gorphenaf 2il, trefnwyd', mewn cy'dymgynghoriad a Mr W. 0. Jones eto, i gyfarfod nos Sadwrn. Gorphenaf 7fed, a pheid- io cyarfod ddydd1 Mawrth, iGorphenaf 3ydd, fel yr awgrymid yn yr €:istea'a:iad blaenorol. Yn y cyfarfod y nois Lun y eyfeirir ato, fe ddarllenwyd iddo ran arall: o'r hyn oedd yn meddiant y pwyllgor. Gwnaed 'hyny er mwyn hwyluso y ffordd iddo ef i baratoi ,atateh yn yr achos hwnw hefyd), ar ol gorphen gyda y rhan gyntaf; ond wedi clywed darllen yr hyn a. ddywedid gan bedwar o bersonau, dywed'odd nad a'i yn mlaen- yn mhellach heb gael ysgrifen- ydd llawfer. Pan y gofynwydl iddo beth oedd amcan galw hwnw. Ai i fyned 'i lys cyrreithiol ? fvnwyd hyn iddo am y d'ywedid gan ra.i o'i gyfeillion ei fod yn bygwth cyfraith, a.o yr ys- I tyrid y byddai hyny yn rhwym o lesteirio yr ymchwiliad am y gwirionedd.) Atebodd, "le, os byddaf yn dewis, ond nid wyf am ddangos fy llaw i'r pwyllgor hwn pa beth ydyw fy amddi- ffyniad yn ngwyneb yr hyna. ddarllenwyd yn awr." Ar hyny> codod'd, ac aeth allan, er y dywedid wrtho fod pethau ereill ag y byddai yn rhaid eu dwyn ger ei fron.. Gomeddodd drdwyn ei dystion yn mlaeni i orphen y rhan gyntaf o'r achos, er i'r Cadeirydd bwyso arno i wneyd hyny, ao er ifod cyfarfod wedi ei^irefnu i'r amcan hwnw, y nos Sadwrn dilynol, Gor- phenaf 7fed, a hyny mewn cydiymgyngboriad ag ef am ei gyfieusdra. Y mae yn dra sicr i ni ddwyn yn mlaen yr ymchwiliad yn y modd mwyaf teg a gonest, a gwelir oddiwrth yr amlinelliad a roed o'r modd yr ymlwybrai y pwyllgor yn yr achos, fod yr haeriadau a wneir mewn amryw gylchoedd, gan Mr W. 0. Jones yn gwbl iidLsail ac yn groes i'r gwirionedd. (1) Cwyna ei fod heb yr evidence, pryd y dar- llenwyd y rhan yr aed trwyddi iddo yn gyflawn ddwy waith, a rhanau ohoni dair gwaith; ac y mae wedi bod yn beirniadu y rhan hon ohoni yn gyhoeddus am wythnosau ond yn unig ei fod yn ga,dael allan y darnau ohoni sydd yn adlewyrchu yn anfanteisiol arno ef. Ac am y pethau ereill a ddywedid am dano, sydd yn meddiant y pwyllgor, gomeddodd eu cyfarfod gerbron y pwyllgor, heb iddo gael ei delerau ei hun, a'r rhai hyny yn gyfryw nas gallasem gvd-ffurfio a hwy yn gyson a Chyfansoddiad y Cyfundeb; ac eto er iddo wrthod cyfarfod v rhanau a ddarllen- wyd iddo, gerbron y pwyllgoj:, bu yn ymyryd oddiallan i'r Cyfeisteddfod a rhai personau ag y gomeddodd eu cyfarfod, yn ol trefn yr ymchwil- iad a ddygid yn mlaen. (2) Haera fod y pwyllgor yn ei brysuro yn mlaen. (a) Ni threfnwyd yr un cyfarfod ag y bu ef ynddo heb ymgynghori a'i gyfleusdra ef, a dvwedwyd wrtho y byddem yn foddlawn i eistedd am chwe' mis a mwy, os byddai hyny o ryw fantais iddo ef. (b) Gwrandawodd Mr W. 0. Jones y tyst- iolaethau, a chroesholodd y tystion yn ngwydd y pwyllgor, a dygodd ei dystion ei hun yn mlaen ac ni wnaeth gais o gwbl am ysgrifen- ydd llaw-fer yn ystod y rhan hon o'r ymchwil- ilMi. I (e) Efe ei hun a fynodd dori yr ymchwiliad i fyny, er i'r pwyllgor erfyn arno i beidio. ¡ (3). Dywed ein bod yn hela tystion ac yn llunio ffug dystiolaetha.u. I (a) Nid aed i ymofyn gair a neb os na fyddem wedi clywed eu bod yn dyweyd rhyw- beth yn yr achos. Ac amhvg yw nas gallasem I gvrhaedd y gwirionedd yn yr achos, na bod mewn sefyllfa i'w glirio yntau heb roddi iddo y fantais i ateb yr hyn y gwyddid oedd yn cael ei daenu am dano. I'r amean hwnw gorphwysai y eyfrifoldeb arnom i wneyd yr ychwiliad llwyraf, trwy fyned i vmweled a phersonau ag y dywedid fod ganddynt bethau i'w dyweyd a'u bod! yn eu dyweyd. (b) Nid ydyia wedi gwrthod rhoddi i'r Cyfarfod Misol yr hyn oil a fu ger ein bron. Y maent yn meddiant y pwyllgor, a byddwn yn barod i'w cyflwyno i'r Gymdeithasfa pan y gelwir am danynt. (c) Nid oes dim wedi cymeryd lie, ar ol eyflwyniaéLein dyfarniad i'r Cyfarfod Misol, sydd wedi peri i ni newid dim ar ein barn yn yr achos. HUGH JONES. WILLIAM JONES. OWEN OWENS, JOHN WILLIAMS. WILLIAM PATTON. WILLIAM EVANS. WILLIAM JONES. EDWARD ELLIS.
SYMUDIADAU LLONGAU.
SYMUDIADAU LLONGAU. PORTMADOC. ARRIVED.-RebeecA. s.s., Captain Roberts, from Liverpool; Volimteer, Davies, Kingston; Aeron Belle, Jones, Drogheda: SAILED. Rebecca s.s., Captain Roberts, for Liverpool; Pioneer, Davies, Cardiff; Sage, Griffiths, Caydiff; Seven Brothers, Roberts, Newport. Ih.
Y BEL DR OED. -
Y BEL DR OED. CYMRU YN CURO LLOEGR. Bu'r ymryson '(Rugby) rhwng Lloegr a Chym- ru ya Nghaerdydd, ddydd Sadwrn? pryd y cur- wyd y Saeson. Cafodd y Cymry ddau gael ac un cynnyg, ac ni chafodd y Sa,eson ddim. Gwvlidl y "chwareu gan gannoedd lawer, a chan- molir chwareu'r Cymry yn uchel iawn gan bawb. ASSOCIATION. Wele ganlyniadau ymrysonau ddyddJ Sadwrn Rhyl, 4; Warrington, 1. Buckley Victoria, 4: Newton-le-Willows, 6. Bangor, 3; Chirk, 2. Gwrecsam, 4; Birkenhead, 1. Tranmere Rovers, 1: Croesoswallt, 1. Carnarvon Reserve,. 4; Carnarvon Celts, 0.
[No title]
Yn v cyfarfod blynyddol, ddydd iviercher, yn Ysgol Genedlaethol Bwcle, hysbysodd y Parch Hariy Drew fod twr yr Eglwys wedi ei gon- demnio, a'i fod yn beryglus. Cynnygiodd ef a Mrs Drew dalu y treuliau am ei adnewyddu, a gosod clychau newydd yno. Yn ei anerchiad yn Eisteddfod Gadeiriol Meirion, cyfeiriodd Mr Osmond Williams, A.S., at wasanaeth yr Eisteddfod fel modidion addysg a. diwylliant i'r genedl. Dygasai lawer i enwog- rwvdd, a chadwasai iaith a chenedligrwydd y C3mry yn fyw. Cefnogai ef ddysgu hanes Cymru yn yr ysgohon, gan ei fod yn hanes mor ddyddorol a phwysig a hanes unrhyw genedl ar wyneb y ddaear. Mae llawenydd mawr yn Awstralia y <ivdd- iau hyn ar sefydliad yr undleb gwerinol rhwng y ta-Mthau yno. Y Prif-Weinidog newydd yw Mr 'Barton, y gwr a wmaeth; fwyaf o bawb" at gael yr un,deb, a'r gwr oedd' gryfaf yn erbyn Mr Chamberlain pan fynai'r gwr meisrroigar hwnw wneyd i'r Weriiniaeth newydd ym >>iw-c i'w fympwy ef. Dangoswyd yn "eglur fod Joseph yn cofio hyny pan yrodd efe vn ddi- eddar ,at Arglwydd •Hopetoun, y P;n-Llywiaw- dwr, ar iddo alw un arall' i lunio Gweinvdd- iaeth, ond dyma ergyd arall i Josep.i, gan fod Mr Barton wedi trefnu Gweinyddiaeth. Adroddir am ddigwyddiad1 hjmod o Beira Cyrhaeddodd yr agerlong Germanaidd "Hert- zog" yno, gydia thua. 140 o Abyssiniaid a Soma- liaid i weithio yn nyhloddfeydd Rhodesia. Bu cythrwfl ar y bwrdd, a galwyd ar wasan- aeth heddhi Portugeaidd. 'Cwffiodd y brodor- ion gtdkag egni, a gorthrechwyd 'hwy o'r (ii- wedd. Gwelwyd1 fod naJW o'r Portugeaid wedi eu clwyfo. trai y lladdwydl un o'r Som.aliaid, a chlwyfwyd chwech ar hugain. Yr oedd 60 ar goll, wedi neidio dros y" bwrdd. Dywedir yr hysbyswvd y brodorion fod yn rhaid tddyc* weithio mewn cadwynau, ac felly gwrthodajart, laitio.
Advertising
Bychan yw y byd heb iefhyd, I.Er ei gael jn aur i gyd." ) r -M- ¡ .1 i ;r i; ( i ItBssisijiTTmsS j| V £ 3 £ TABLg TONICfe Wti»« M«ia» jfiwJ ftt&tat* «iie«CftUaa, tirMfdtM ) (i kJkvt fy»5«a A* #}**•> 1 |ig«!at wltfe tal Us*y$to U»r,4 JSPaBi- jgto jwmoas Stvat fagstst&m Jbk4»iaB«y, 1 Hjai. alJ e* Mms, WxmgL *j e-cca—«« mau mwn a ")\-v? &>{■ £ ■„ 4K+9$ || wim Jmm LLA ,1;'¡;YIJIIi1MU!14I ,U,ê IidIH ] I MEDDYGli OREU'R OlS. BITTERS GWILYM EVANS. Adfera lechyd cyflawa. Meddyginiaeth Lysieuol a Phur Medd Dadansoddwyr. BITTERS GWILYM EVANS, Ni ddylai un Teula fod hebddo. Meddyginiaeth Lwyddiannus Medd Fferyllwyr. BITTERS GWILYM EVAN So. Mynwch ei gael. Cymeradwyir gan FEDDYGON, DADANSODDWYR, A FFERYLLWYR, a chanmolir gan bawb sydd wedi rhoddS prawf teg arni. TYSTIOLAETHAU. Penuwch. Llanceitho, Hydref 23ain, 1892. Anwyl Syr,—Mae arurysv &eljdau o'm tenia yn wanaicld eu hieohyd, yn enwedig un o'm mercbed sydd wedi tyfu i tyny, ac wedi tyfu i fyny yn dal iawn. Mae yn dyoddet yn fawr oddiwrth ddiffyg anadl ar ol yr ym- drech leiaf wrth ddilyn ei gorchwylion. Byddaf yn cadw QUININE BITTERS- GWILYM EVANS bob amser yn y ty, gan fy mod yn cael ei fod yn gwneyd mwy o i'm plant na dim a gawsaut erioed. < Yr eiddoch, (Parch) D. W. JONBS. BITTERS GWILYM EVANS. 24, Lynton-street, Salford, Mehefi- 2 Sain, 1893. Foneddii'.iou,—Blinid fi Yü fawr gan Bron. chitis ddydd a nos, ac er bod dan driniaetla rueddygon yn yr hospital nid oecldwn fawr gwell. Anogwyd fi i reddi prawf ar QUININE' BITTERS (JVvlJLYM EVANS. Cefais. escowythad mawr mewn byr amssr, ac erbyn, hyu yr wyf yn teiinlo tel person arall. Ni fyddaf byth mwy b«rt> b<rtpeiM!(r6EoriO yn y Yr ch, &c., (Mrs) S. PARKINSON. BITTERS CM EVANS. Frondeg.Villa, Flint, J-iycfhf 22ain, 1895. Anwyl Syr,—Y mae yn hyfrydweb mawr genyt allu tystiolaethu fod eicb QUININE BITTERS wedi gwneuthur jz; byd 0 les i fy mhriod, yr hon sydd wedi, o bod am flynyddoedd yn dioddef yn drwm oddiwrth gryndod y galot: ac yr oedd 0 wedi myned iaor wanaidd fel na allai oddef i mi symud cad air yu y ty, nett >* swa y knocker ar y drws, ond wedi defnyddio eioh meddyginiaeth rhagorol» § y mae yn ddynes newydd, ac yr wyf yn A hollol gredu y daw eto yn gryf ac iach 25 wrth ddefnyddio eich eyffyr -yr anghy. I' rg mharol. Felly nis gallaf lai na chymer- o adwyo y Quinine Bitters Gwilym Evans- i bawb sydd yn dioddef oddiwrth ner- vousness. Wyf, yr eiddoch, I (Parch) THOMAS JONBS, Gweinidog y Bedyddwyr. BITTERS mm EVANS. OW RHYBUDD. GOCHELWCH DWYLLWYR. Y mae poblogrwydd a llwyddiant df. gyffelyb y meddyglyn rhagorol hwn wedi temtio amryw i gynnyg efelyohiadau di- werth obono i'r cyhoedd. Gocbeler y eyf ryw efelychiadau. Edrychwch fod enw Gwilym Evans' ar bob Label, Stamp, Photel. Gwerthir ef mewn poteli, 2B 9C A 4B 60 yr an; blycbau yn oynnwys tsir poteJ 4a 60 am 128 6c.-I'w gael yn mhob 1!1M!, nen dan. fonir' ef yn rhad am y prisian nchoda, drwy y post, yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion:— À f.) n i. QUININE BnTERS MANUFACTURING COMPANY LIMITED, LLANELLY, SOUTH WALKS. Prif Oruchwyliwr yn America i-Mr R. J). WILLIAMS, Plymoutbl Penn. y27w Argraphwyd a Chyhoeddwyd droa t Twrlliiwiii | gao DAMEL REES, ym Swyddto-f DYDD MAWRTH, IONAWR 8, 190L
NANTLLE A/K CVLCH
NANTLLE A/K CVLCH Gwisgwch Hetian ffelt ystwyth cymffcrddus Bradlevs 3s 9c, gwertb 4s 6c; hefyd am la 11e, 2s 6c, 2s lie, &e.-Turf Square, Caernarfon.- A<MAE'B Mona Cycle Works wedi newid dwv- aw. Prynwyd y stoc a'r gwaith gan y Mri E. Jones a'i Fab, Castle-square a B&ngor-street.- ACYMDEITHAS SARON, PENYGROES.- Bu boneddwr caredig yri rhoddi gwledd i'r gym- deithas uchod nos Fercher, trwy gyfrwng y gramophon. Hefyd, cafwyd adroddiadau gan Master Owen Williams, a Master William Row- ARWOLA ETH AU HEN BOBL. — Bu'r gaual vma yn hynod am rifedi y marwolaethau vn mvsg pobl mewn oed. Mae bron yr oil oedd "uwchla w deg a, thri ugain wedi eu tori i lawr. Dvdd Mercher, claddwyd Catherine Jones, Tr hra-dd yn yr oedran addfed o 79 mlwydd. CYFARFOD AMRYWIAETHOL. Yn ghape1 Bedyddwyr Llanllyfni. nos Lun, caf- ;;d trem yn ol ar y ganrif, yn grefyddol, gan Mr Robert Williams, yn gelfyddydol gan Mr William Davies, yn wleidyddol gan Mr John J. Jones, ac yn ilenyddol gan Berwyn aWyn Llyfnwy. Cafwyd caneuon, &c., hefyd gan aICfeWAREL DOROTHEA.—Mae yn hvsbys erbyn hyn mai Mr W. J. Griffith sydd wedi ei benodi i fod yn olynydd i'r diweddar J. J. E'ns vn y chwarel uchod. Yr oedd Mr Grif- fith vn is-oruchwyliwr o dan Mr Evans, ac yn livnod crymeradwy gan y meistri a'r gweithwyr. Diau fod y dewisiad yn un doeth a boddhaol gan bob plaid. Mae yn chwarelwr profiadol, ac wedi cael pob mantais i gyflawni ei waith pwysig er budd y pleidiau a chlod iddo ei hun'. CYXGHOR PLWYF. LLANLLYFNI.— Cynnaliwyd cyfarfod rheolaidd yr uchod nos Fawrth, pryd yr oedd yn fcresennol v Cynghor- wyr Richard Jones, W. Herbert Jones, John Parry, T. H. Griffith, Humphrey Williams, Richard Williams, Robert Jones, Thomas Ed- wards, Evan Griffith, William Owen, ac Edward Jones (clerc). —Lly wyadwy d yn absennoldeb y cadeirydd gan yr is-gadeirydd, y Cynghorydd J( hn Parry.—Cadarnhawyd adroddiad pwyllgor y Ilvrvbrau yn cymeradwyo adgyweirio llwvbrau Hyfrydle, Penhafodlas Bach, a'r Ffactri (Llan- llyfni). Bu sylw ar amryw hrybrau ereill sydd i fod eto o dan sylw y pwyllgor. Y Cynghorydd Robert Jones i gael ei ychwanegu at y pwyllgor i drefnu yn nglyn a llwybr Glan Aber.—Cyn- nygiwyd gan y Cynghorydd Richard Jones, cefnogwyd gan y Cynghorydd T. H. Griffith, a phasiwyd, "Ein bod yn rhoddi Ffordd Weirglodd Newydd mewn cyflwr priodol i'w chyflwvno i'r cynghor dosparth.—Pasiwvd i'r rhai oedd yn gofalu am Fynwent Llanllyfni fvned yn mlaen nes cwblhau eu gwaith.—Eglurwyd Deddf New- ydd y Mynwentydd, a phasiwyd i sylw buan gael ei roddi i'r cyfnewidiadau, gan y pwyllgor sydd i ofalu am yr adran hon o waith y cynghor.
PENRHYNDEUDRAETH.I
PENRHYNDEUDRAETH. DARLITH.—Bu Mr R. Jones Morris, U.H., yn Tr Yszol-dv Cenedlaethol, yn traddodi dar- lith ar hanes y Llyfr Gweddi Gyffredin. Y lie a swvat o ddewia ne n Pill- dau Parod i ddnion, henhgyn a phlant yn Porthmadog yw Gwalia House, dan ddrwa o'r Town Hall.— *Advt. CTMDEITHA3 GORPHWYSFA. — Caed CTMDEITHA3 GORPHWYSFA. Caed <;yfarfodl amrywiaethol a-gored a ehyhoeddus gan I y gymd-eithas uchod, nos Iau, pan y llywyddai Mr J. Bennett) Jones. CYMDETTHlAS NAZARETH. Nos Iau, pryd y llywyddai Mr R. Davies, cafwyd dadl I ar "Pa un ai mantaig ai anfantais i Gymru ydlyw fod. vnrwelwyr yn dyfod i'r wlad V" Dy- Wedai Mr G. P. Williams mai manta,is, a Mr K. Evans mai anfantais, a cbafwyd dadl dda.. MR OSMOND WILLIAMS, IEU.—Deallwn | fod Mr Osmond Williams, ieu., oedd yn ail lieutenant yn y Gordon Highlanders, newydd ei ddyrchafu a chael commisiwn newydd a'i dros- glwyddo trosodd i Adran yr Hussars' yn Alder- shot. Nid yw ond 18 mlwydd oed, ac y mae y swyddog ieuengaf yn y fyddin Brvdeinig. Erys ar hyn o bryd Tart re f yn y Borthwen. T CYFRINFAOEDD TEMLYDDOL. —Nos I Wener, yn Nheml Deudraeth. Mr R. G. Pri- charti yn'llywrodu. caed dadl ar "Pa un ai dy- I lanwad cartref ai cymdeithas oedd y eryfaf! Yn Minfforddi. yr un adeg, Mr Robert Williams yn llywyddu, caed dadl frwd ar 'Wa un ai newyn ai rhyfel oedd y mwyaf niweidiol i'r byd?" SYDYN lAWN. Boreu Gwener, bu farw Mrs IJoydJ Hart yn hvnod sydyn. Yr oedd allan ddydd Iau. ond cymerwyd hi yn wael yn ystod y nos. Yr oedd y drancedig yn ferch i'r diweddar Mr Lloyd. o Westy y Grapes, Maen- twrog. yn 50 mlwydd oed, ac yn adnabyddus iawn fel M;w Anne Lloyd, cyn ei phriodas a Mr Lloyd Hart. MR OSMOND WILLIAMS, A.S., A'l RODD.—'Crybwyllasom yn fyr fwria,d Mr Wil- liams o- roddji yn anrheg y neuadd leol i'r plwyf- olion. Daeth n'ifer dda i gyfarfod Mr Williams nos Galan i newid syniadau a.r y mater, yn cynnwys a-elodau y cynghor ptwyC-Awgrymai Mr R. G. Priekird gael cyfarfod cyhoeddus i ystyried y cwrs goreu i weithTedu er cael undeb, a phwr 'beiiyd oedd oreu i'w rheoli fel eidd'o plwyf ol.—Mr parry Jones yn gryf a ddadleuai mai yr ardalwyr.—Dywedai y Parch H. P. Manley, os by,ddai gwrthwynebiad i'r cynghor I plwýf, nid oedd ganddo ef wrtthiwynlebiad i fbwyllgor S'ethnledig o'r plwytfolion, ond Did I oedd ganddo ef wrthwvnebiad i'r cynghor I plwyf. —Ffaifriai Mr J. Bennett Jones yn gryt mai v cynghor phryfoedd yr awdurdod priodol i h .-Wed,,i i'r Mri Evan Richards a Samuel Pierce siarad. pasiwvd mai i'r cynshor plwyf yr oedd vn fwyaf priolol i Mr W-illiams dros- glwvddo ei hawl. a fod hyny i gael ei wnevd mewn cyfarfod orhoeddug yr wythnos hon.- Diokhwyd i Mr Osmond Williams am ei rodd razorol i'r p-hryfoliun.
PENTRAETH
PENTRAETH Y BWRDD YSGOL— Nos lau. dan lywydd- iaeth Mr Lewis Morris.—Yr unig fusnes o bwvs osdd gwneyd ore-hern, ar y dosparth am gyfran- iad o 5c v bunt i gario vri mlaen waith yr ysgol- ion, a chyfarwydido yr ysgrifenydcl! i ofyn am ragor o ael<>dau a,r y 6wrdd yn yr etholiad ar gyfrif fod Llanbedrgeoch wedi ei ych- wanegu at v dosparth. LLENTDDOL — Dvdd Calan cynnahwyd y cviarfod llenvddol blynvddol. Enillwyd y prif wobrwvon fel v eilrl. Tra-ethodau, Miss Oraee Thomas, Tv Frv; Miss Williams, Penv- fan • i Mr R Joaes. FfeTm Uchaf, -Llansadwrn. Barddoniaeth, Mr' R. H. Owen, Ysgoldy y Bwrddr^Jadwm. Enillwyd^gwobr am ganu gan Mr J. Pritchard Rhosceftihir; ac am ad- redd, gan Mr Richard Rowland, ieu., Beddwan, Miss Jones, a Master J. Richard Jones, Tal- gWOYNG'HOR PLWYT.-Nos Iau. ydd, y Parch W. Pritchard. Daeth y Mri Tjavid! Davies a- Thomas EJlis i'r cyfarfod dr Ovnahor Plwvf Llanddona, i ofyn cydweic.hred- iad Cvnghor Pentraeth. er sicrhau ffordd gyda ff]an Traeth Coch o Landdona i Bentraeth. Cofynwyd i Mr Edward Jones, arolygydd ffyrdd dosparth, wneyd amcangyfnfo r gost- iaJ hefvd amcangyfrif o'r gost o yneyd ftr)rdd W. Pe^Mdre, .ran adael ach, -pa un a fyddai y 'fwyaf gwasanaettigar Mr G H. Lambert, U.H., .a oedd 2T3Si"tr^a fod Be'ffordd iio-r, (nT-rio, 0-n.dreu Mvnydd Llwydiarth. Uar llenwyd. >lLythyr oddiwrth Mr Fred. rheolydd eyffre<.iinol Cwmni y h and yn fod: y i gweithio A r i «waath- PWLLHELI.
PWLLHELI.
FIN GOHEBYDD LLEOL ydvw Ffeetinfab Gelw efe yn yr Eifl bob ddydd M^cher; a Cellir cadad ^ohtibion ac hysbysebion T>-prf\I)P —Dn-rfn i _jr Cast^ll Madryn, WCYDNABOD FFYiJDLONDEB. Am ei I+h vn nflyn ag eslwys Penlan, cyflwyn- ) Church-street, spectol S? li-^ Dmryddol," a'r "Camed- 3"1« S.ww'Al'T'i vVmSeFWR. -Drwg YVr ^dd Mrs Gwe y^ ferch i'r diweddar Mr s Mrs T-Iutybp-. Rn-tel, ac y mae Mr R. T aJr»B 16- Bridee-street, Caernarfon, yn fab ?r Vv. yr angladd, gweinydd- „vd 2an v Pa rchn V. J tmes. a r Canon Davies, a cMwWwrd yu Mynwent Demo. DARIATH.-Nos Wener, o dan lywyddiaeth Arifoo-, bu y Parch Garrett Roberts yn traddodi darlith i Gymdeithas Lenyddol Salem ar "Peter Mackenzie." Mwynhawyd y ddarlith yn fawr, ac ar gynnygiad Mr Caradog Evans, a chefnog- iad Mr R. D. Roberts, diolchwyd yn gynhes i Mr Roberts. Y TLOTTY.—Bu trigolion y tlotty yn mwyn- hau gwledd ragorol ddydd Iau, yr hon a drefn- "71. drwy garedigrwydd athrawon Ysgol Sul y lie. Yn yr bwyr cynnaliwyd cyfarfod amryw- iaethol yno. o dan lywyddiaeth v Maer, pryd v o-wobrwywyd lluaws am wahanol bethau. Dad- itanwvi] hefvd gan amryw. DIM OND UN ACHOS.—Dydd Mercher, ) gerbron J. Thomas, Ysw., ac ynadon ereill, nid I oedd ond un achos i'w wrando.—'Roedd Mr James, swyddog y Gvllidfa, yn erlyn Owen Griffith, Bodsala, Llanfihangel, am gario gwn y 7fed o Ragfyr. heb drwydded. — Amddiffynid gan Mr E. R. Davies.-Taflwyd yr achos allan. PRIODASAU.—Yn Penmount, priodwyd Mr Richard Jones. Criccieth, a. Miss Ellen Davies, Prior, Abererch, pan y gweinyddai y Parch D. Roberts; Miss Davies, v chwaer, yn forwvn, a'r Mri E. Jones a G. Roberts yn weision priodas. Mr Thomas Davies, brawd. roes y briodferch. Hefyd vn y Tabernacl, priodwyd Mr Thomas 0. Jones, Manchester, a Miss Lewis, merch Capten Lewis, meistr v Borthfa; v Parch D. James yn gweinyddu. a'r tad yn cyflwvno ei ferch. GWYLIO'R FLWYDDYN NEWYDD. Nos Lun, bu gan Gymdeithas y Gwvr Ieuainc gyfarfod o dan. lywyddiaeth Mr T. J. Houghton °Davies. Gwasaaaethwvd gan Mri William Hughes, Sand-street; W. E. Williams, Nan- ney-place: Robert Hughes, King's Head-street; John H. Morgan, North-street; William Evans, Sand-street; David John Jones, High-street; Thomas Owen. Maes; John Ellis, W. Morgan Evans, a'r Cadeirydd. Dewiswyd y swyddog- ion canlynol am y fiwyddyn ddyfodol: —Llyw- ydd, Mr T. J. Houghton Davies; is-lywydd, Mr John Rowlands; trysorydd, Mr R. T. Ro- berts ysgrifenydd arianol. Mr John Ellis; "ysgrifenydd cofnodol, Mr David John Jones; llyfrgellwyr. Mri Henry Parry a Robert Jones, Gaol-street.—Yn Nghapel Seion, cynnaliodd y Wesley aid wvlnos. Cymerwyd y gadair- gan yr Henadur D. Williams. Gwasanaethwyd gan y Mri W. T. Hughes. r. J. Hughes, Efail- newydd1; Enoch Roberts, R. E. Jones, Central Stores; Tommy Roberts. Morfa Richard Ro- berts (ieu.), Penmount-square; W. J. Williams, Shop Goch; a Ellis Jones, Bryncrin; Miss Annie Edwards, Gwalia.; a. Miss Sarah Jane Richards, Angorfa.
RHUTHYN.
RHUTHYN. Y CYNGHOR TREFOL. —Dydd Llun, dan lywyddiaeth y Maer (Dr J. Medwyn Hughes). I-Bu ymdrafod lied faith ar gadw rhestr o gof- nodiad presennoldeb yr aelodau am y llynedd, a bod y cyfryw i'w chyhoeddi ond yn ngwyneb nad oedd cofnodiad wedi ei gadw, gwelwyd nas gellid gwneyd hyny. —• Cvnnygiodd Mr Ezra Roberts fod presennoldeb y swyddogion, yn gvstal a'r aelodau, i'w arofnodi yn ofalus o hyn gystal a'r aelodau, i'w arofnodi yn ofalus o hyn allan.—Cefnogodd Mr Thomas Williams, a chaf- odd y penderfyniad' hwn ei gario.—Galwodd Mr Theodore J. Rouw sylw at y cylfeusderau vn no-lyn .a'r llythyrdy, ac at lythyr a. dderbymwyd oddiwrth y Postfeistr-Cyffredinol, dyddiedig Mehefin 5ed, yn mha un yr oedd wedi gwneyd. a.mryw addewidion am welliantau mewn cys- ylltiad a'r llythyrdy hwnw; a chynnygioddfod sylw y Pen-Postfeistr i'w alw at y llythyr dy- wededdg.—-Mr John Roberts a gefnogodd y pen- derfyniad.—Derbyniwyd llythyr oddiwrth Mr R. A. Jones, ysgrifenydd Ueol y Feibl Gym- deithas, yn gofyn i'r "cynghor ganiatau i'r pwvllgor gael defnyddio yr Assembly-room, fel y byddai i'r swm a godid tuagat drysorfa v gvmdleitlias gael ei drosglwyddo i'r amcan hwnw.— Caniatawyd y cais, ar y dealltwriaeth fod y pwyllgor lleol yn ymgymeryd a darparu nwy a glaohau y lie.
TOWYN.
TOWYN. YMADAWTAD. Bydd y Parch R. W. Jones yn vmadael a'r 4ref yr wythnos hon i gy- meryd gofal bugeiliol eglwysi Golan a Chwm- strailyn, yn Eifionydd. SWPER YMADAWOL. Rhoes cyfeilllon Mr J. Morris Jones, Riverslea, swper iddo, yn y Whitehall Hotel, ar ei ymadawiad i Deheudir I Affrica i uno a. Heddlu Baden-Powell. Cymer- wyd v gadair gan Mr Chidlaw. OWYTI FLYNYD DOL.—Rhoes Mir a Mrs Orford, >Bronyffynnon, wledld i blant ysgol ac ard'al Bryncrug ddydid cyntaf y fiwyddyn new- ydd. Yr -oedd 140 o Iblariti yni bresennol. Gweinyddwyd wrth y byrddau gan amryw fon- eddligesau a boneddigion. PR,IODAS.-Dy-dd Gwener, yn Nghapel yr Annibynwyr. priodwyd y Parch Rhys Dayies, Corris, a Miss Morgan, merch Mr a Mrs Rich- ard Morgan, adeiladydd, Bryncrug, <84 chwaer Mr R. Price Morgan, .surveyor o'r dref hon. Gweinyddid .gan y Parch J. M. Williams, I gweinidog, yn caelei gynnorthwyo gan y Parch I H. W. ParrVj Aberllefeni. Gwlasanaethai y Parch R. Wendot Jones, Coleg isradtorcl, lei gwas priodas, a Miss Lewis, Tyddyn Du, eyf- nither y briodferch, fel morwyn priodas. Dar- parwyd y wledd briodasol yn Llwynteg, cartref Mr Price Morgan.
TREFFYNNON.
TREFFYNNON. HERWHELA. HONEDIG.—Yn Nhreffyn- non ddydd Mawrth, dirwywyd pedwar dyn ieuainc amu dresmas-a i chwilio am helwriaeth. ar Ragfyr lleg diweddaf Yn yr axjjios cvntaf, cy- hudldafl. Robert Griffiths ceidwadl helwriaeth vn ngwasanaeth Dr Mould. Forrest Hall, ac yn yr achos arall James Morley, ceidwad helwr- ia.eth yn ngwasamaeth Mr Isaac Taylor, Cloes- hill, oedd yr achwvnydd. Amddiffvrtai Mr J. B. Marslton, Wiydidjgrug. Taflwyd} yn aohoe cyntaf allan gyda gini o goetau yn erbyn yr er- lytnydd, a. thaflwyd yr ail achos allan hefyd.
TREMADOG.
TREMADOG. DAWNS.—Nos Wener, y 4ydd o'r mis hwn, cvnnaliodd aelodau v Tennis dub a'u cyfeillion ddawnsifa, yn yr Assembly-room. Yr oedd' yr ystafell wed ei haddurno yn ardderchog gan waith cywrain. ) CYSTADLEUOL oedd cyfarfod Cymdeithas Peniet yr wythnos ddiweddaf, a gweithredai y (Parch R. 'R- Hughes, cuiO, fel beirniad. Yr enillwyr oedd: Samuel Hughes^ H. Roberts, Join "Thomas, Andreas Williams, a chwmni I cerddorol, dan arweiniad Mr R. E. Richards.
:WYDDGRUG.
WYDDGRUG. CYXGOOR IHNESIG. Ddydd Iau, Mr Henry J. Roberts yn llywyddu.—Penderfyn- vryd 1 ychwa-negu at. y igoleu yn yr heOlydd.—- Cvnnygiodd Mr Jesse Roberts fod y cynghor i wneyd yr oil a allai i attal gwerthu lleMth ar ddydd Sular ol naw o'r gloch.—.Dywedodd Mr Roberts nad oedd yn beth anarferol gweled, pan yn myned i'r a.cldloldy ddydd Sul, dri cherbyd ilefrith mewn un stryt.. Nid oedd yn meddwl fod gan v cynghor awdurdod i attal y gwerth- '1 .J _1 .J..J_1.1, Qnl n.nrl.! wvr Metrita ar ol adeg oenouyi ullvuuj 1.7" vuu 0' r ran parch meddyliai y dylid attal y peth.- Siaradodd amrvw aelodau o blaid y cynnygiad, a. phenderfynwyd gofyn i'r gwerthwyr geisio irohen eu husnes eiibyn banner awr wedi naw foreu Sul.
RHCS A'R CYLCH.
RHCS A'R CYLCH. TROCHIAD. Analluogwyd y Parch T. Mendus Williams, Gwrecsam, i lenwi ei gylch y Sul diweddaf, gan afiechyd. Gwasanaethwyd yn ei le gan y Part-h R. Williams, Rhostyllen, a bu Tn eweinyddu trochiad yn medyddfa Penybryn, nos^Sul- Eiddunwnr i "Mr Williams adferiad ^^CASGLIAD MAWR. — Gwnaed casgliad misol olaf v flwyddyn yn Ysgol Sul Seion, Ponciau, y Sul diweddaf, a chyrhaeddodd v swm o 12p Is 9c. Yr oedd casgliad chwarterol Ysgol Sul Salem (Ponciau), yr un Sul yn lip 10s, a. cilasgliad, chwarterol y M.C. Groes, Penycae, yn 5p 11s 9c. CYFARFOD A THRA WON .-0 dan nawdd Undeb Ysgolion Sul Annibynwyr y Rhos a'r Ponciau y cynnaliwyd cyfarfod misol yr athrawon yn Salem, nos Fercher. Darllenodd Mr W. E. Jones bapyr ar "Yr hyn y mae Undeb 3 Christ yn ei sicrnau i'r Cristion." Llywydd- wyd. gan y Parch W. Williams, Ponciau. TEMLYDDIAETH DDA.—Ar ol bod yn gauedig am gryn amser, ail agoi-wyd Teml Go- baith yr Oes, vn Ystafell Glwb y Rechabiaid. Yn absennoldeb y Parch E. Anwyl, Coedpoeth, cymerodd y Parch Isfryn Williams ei le fel swyddog gorseddol. Y T.B.D. yw Mr Williams, Tv Mon, a Mr W. Edwards, Heol Fawr, yn D.Y. Ymunodd amryw a'r deml. I LLENORION HEOL Y BRYN.—Eisteddodd yn agos i gant o aelodau cymdeithas lenyddol y lie a enwyd, wrth fyrddau llawnion, yn eu hysgolfa odidog i gydfwynhau eu swper blyn- yddol nos Lun. Ar ol swper, caed adloniant meddwl o radd uchel, mewn canu yn benaf, o dan lywyddiaeth ddoniol y Parch R. Williams. Rhoddodd Mr R. Pritchardi (Hafod), anerchiad cynhes, a therfynwyd trwy weddi gan y Ilyw. | ydd, ar enedigaeth y ganrif newydd. AT EI DADAU.—Brodor o'r Stryt Isaf, a J ( pherthynas agos i Mr D. Roberts, oedd Mr Wil- liam Roberts a fu farw yn Chesterton, swydd Stafford, vn 51 oed, ac a gludwyd at ei dadau yn Mvnwent'y Rhos, nawn Mercher. Gweinydd- wyd yn effeithiol yn ei angladd gan Mr T. Ev- ans (pregethwr), "Strvt a'r Parch J. Roger Jones, Rhos. SWPER.—Gan aelodau Cymdeithas Gwyr Ieuainc Penuel, Rhos, bu swper yn eu hysgolfa, nos Sadwrn, o dan arolygiaeth Mr W. Garner, islywydd y gymdeithas. Y defnyddiau, gan mwyaf, yn rhoddion gan garedigion y gynnull- eidfa, a phob aelod ac ymwelvdd yn talu swllt am ei swper. a'r elw tuagat gyflenwi llyfrgell yr eglwys yn y lie. Eisteddodd 40 o'r aelodau wrth y bwrdd. CYFARFOD HYFRYD.—Canmolir v cyfar- fod ysgol a gvnnaliwyd yn Addolfa y Bedydd- wyr, Rhostyllen> y Sul. Llvwyddwyd (yn ab- senoldeb y gweinidog) gan Mr D. Jones (Myfyr Maelor). Beirniadol iawn oedd anerchiad Mr J. R. Humphreys <Ap Glyn), ar "Yr Ysgol Sul ya niwedd y Ganrif." Holwyd y plant gan Mr J. Parry, a chymerwyd rhan yn y cyfarfodydd gan Mri J. Ellis, Bronwylfa G. A. Humphreys, Ponciau, ac ereill. j j- Y FORD GRON.-Yrnnghyfarfody Gymdetnas hon nos Waner, caed dadl ar "A fuasai Mab Duw vn T-mgnawdoli yn annibynol ar y cwymp?" A. 'orwvd ar yr ochr gadiamhaol gan Mr J. Grif- fiths Ategwyd! ef gan Mri K. Edlwardls, Tref loan", a J. Edwards, Heol yr Ysgol, Rhos. Ar vr ochr nacaol, a,o,Orodd Mr T. Lewis (myfyriwr), Balla (oynt o'r Rhos), yn cael ei ategu gan Mri T. J. Davies (diliedydd, Heol y Farchnad, a. J. Davies, Porthordy Rhos. Dygir v ddadl ya mlaen eto yn y cvfarfod nesaf. Y GOLWG A'R CLYW-— Athronyddol lawn oedd r ddadl a gafwyd yn nghvfarfod Cymdeith- as- Ddiwylliadol Mynydd Seion, Ponciau, nos Wener, o dan: lywyddiaeth y Parch O. J. Owen, ar "Pa urn ai colli y golwg, ynte y clyw yw y oolled fwyaf i Agorwvd o biaid y cyn- taf a-an Mr R. J. Williams, Ty Dover ac o bhiiid vr ail gan Mr T. J. Johns, Heol y Capel. Yr a!te«-wyr oedd Mri Jonathan Jones, W. Jones, T. Jones, Wat. Williams, a Ll. Bowyer. o Goleg Bala-Bangor. Unrif y pleidebau ar y diwedd. NOS GALAN YN NHREF IOAN.—Cyfun- wvd vr adlonol a'r defosivnol gan Gynnulleidfa- ohvyr y lie a enwvd. nos Lun. Am wyth o'r o-loch, caed cyfarfod adloniadol, o dan lywydd- iaeth y Parch D. Tafwys Jones. Am ddeg, swper rhagorol. Am 11, gwylnos.—Yn Siloh, Addolfa y M.C., o dan nawdd Gymdeithas Ym- drech Grefyddol, ac arweiniad Mr R, Jones, dar- llenodd Miss Jenkins bapyr ar "Burdeb meddwl, iaith, a. gweithredoedd." Siaradwyd i bwrpas ar gynnwys y papyr gan Mri E. Edwards, J. A. Jones, D. Roberts, J. Edwards, J. T. Jones, a'r Parch W. H. Lewis. Dyddorol dros ben ydoedd yr "Adgofion am y Ganrif t)diweddaf," gan Mr Jenkins.—Yn yr un cyfarfod, yn Eglwys Genadol y Santes Fair, cadwyd gwylnos, o dan arweiniad y Parch T. Pritchard, ficer.
PORTHMADOG.
PORTHMADOG. YN WAEL.—Drwg genym ddeall fod Mr Richard Jones. Bodryn, Llandwrog, gynt o'r Garegwen, yma, a chyn aelod o'r cynghor dinesig, yn beryglus wael. I HYSBYSIADAU AC ARGRAPHU.—Der- bvnir archebion yn ddvddiol gan ein cynnrych ydd, Mr W. Jones (Ffestinfab), yn Glaslyn Stores, Snowdon Street. CHWAREL MOELYGEST.—Y mae yma; 70 o weifchwyr yn gweithio yn rhagarweiniol yn y chwarel ac a,r y llinell i'r dref. a phan y ceir pethau i drefn, golygir cvnnyddu y nifer eto. DYMUN1R hysbysu fod Masnachdy y di. weddar Hugh Williams, Tailor and Draper, yu cael oi gario yn mlaen yn awr o dan gyfar- wyddyd ei fab, Hugh Williams, yr hwn sydd wedi perffeithio ei hun yn y gelfyddyd yn ystod ei arosiad vn Llnndain.—Advt. EGLWYS 1ST. ,IOAN.-Nos Lun, cynnal- iwyd gwasanaeth ar ddvfodiad y fiwyddyn new- ydd. Cymerwyd rhan gan y Parch T. A. Wil- liams, Porthmadog; Pa-rch R. R. Hughes, cuiad, Tremadog; Parch G. Salt, Pentrefelin; y cor, dan arweiniad Mr Percy Thomas a'r Parch Llewelyn R. Huehes. MR J. JONES, U.H., YNYSFOR.—Drwg genym hvsbysu ma-i pur wael ydyw Mr Jones o hyd. Y WERN. ;"—-Ysgafn a fu y niweid i'r llong uchod, yn ffodus. yr wythnos ddiweddaf, yn Yspaen. Eiddo Mrs Jones, Minffordd. GWYLNOS.—Bu gwasanaeth yn Eglwys St. loan am chwarter i un ar ddeg nos Calan, pan y gweinyddai y Parchn Ll. R. Hughes, M.A., a George Salt. BORTHYGiEST.—Yn nghyfi^rfod daw;edd'af y gymdeithas yma,_ Capten J. Hughes yn y gad- air, caed papur gan Mr W. H. Harries ar "Tan- ymarian," a'r traethawd buddugol yn y gystad- leuaefcb ddiweddatT gan Mr Mathew Roberts. PRIODAS.—Yn Nghapel yr Annibynwyr, Borthygest, priodwyd y Parch R. Williams, Crewe, a Miss Kate Williams, merch y Capten Joseph Williams. Chwaer y briodferch, a Miss Williams, Mon,, chwaer y priodfab. oedd y mor- wynion priodas; a Mr Jones, o Crewe, oedd y gwas. Yr oedd yr anrhegion yn dra lluosog. MORIO LLONG.-Dyddl Sadwrn moriwyd yma long a adeiladwyd gan Mr David Jones, Lombard-street, ac a werthwyd i'r Mri John Rorke a'i Fab, Carbonicare, Newfoundland. Caria tua 3000 dunelli, ac y mae Capten Taylor, ar ran y cwmni, wedi dod i ofalu am dani. Tarawyd a. thorwyd v "botel" a'r "sling" gan Miss Minna Parry, merch Capten Hugh Parry, Borthygest, a Mrs David Jones, priod yr adeiladydd. ,EB'E'NiEZER.-CynnaUwyd y trydydd swper nos Lun, rhcddedig gan nifer o foneddigesau. Eisteddodd dros ddau g,ant wrth y byrddau, a gwasanaethwyd gan amryw o foneddigesau. Yn ddilynol. cafwyd cyfarfod adloniadol, dan lywyddiaeth Mr Lloyd Jones, Dora-street, a chafwyd gwasanaeth Mr John Williams, Clwt- ybont; Miss Patty May Roberts, Mr R. B. Thorpe, a .pharti dan arweiniad Mr Hugh Jones; Mri R. Jones, postfeistr; a J. P. Ro- berts, gorsaf-feistr. Diphwvs. TRENGHOLIA,D,-Dydd Sadwrn, yn Ysg- oldy Chapel-street, cynnaliodd 'Dr Hunter Hughes, drengho'liad ar gorph Maggie. Jane Thomas, chwech oed, plentyn Mr a Mrs Job Thomas, 53, Chapel-street. Capten R. Wil- lia,ms, ieu.. o'r "Palastine," oedd blaenor y rheithwyr. Ymddengys fod y feohan, foreu ddvdd Iau, wedi dringo ar y ffendar o flaen y tan', pryd v cyneuodd ei choban nos, ac y llosg- wyd y druan faoh mor dost fel y bu farw yn mhen rhyw bum' a-wr a harnier.—Bwriwyd mai daw-wa,in :fu*r cwbl, a chyidymdeimlw-yd a'r teulu. CYSTADLEUOL.—Nos Calan, yn Ysgoldy -Ca,pel Coffadwria-ethol, pan yr arweiniai Mr Jones, o'r Llythyrdy. bu cystadleuaethau Ilen- ydidola. cherddorol. Dadganu: 1, Tudcr Mc- Lean 2, R. Williams, Cloth Hall. Adrodd: 1, Lizzie Williams, Cloth Hall; 2, Willie Am- brose Hughes, Park-square. Ateb ystyr geir- iau sathredig: 1, Rloger Jones. Canu: 1, Mary Wmia, Cloth Hall; 2, Sydney J. Grif- 6th ac Eunice McLean. Araeth iyriyiyr: i, Roger Jones. Adrodd:. 1, Evan J. Roberts, l urh-street; 2. R. Williams, Cloth 'Hall. Un- awd, 'Mary Williams, Cloth Hall. Adrodd stori, Mr Roiger Jones. Unawd i feibion, ciyf- artal, Thomas a Tecwyn Tores. HELBULUS AR Y MOR.—Bu y sewner "Venus," eiddo Capten Joseph Williams, ar yr hon y mae ei fab, Capten Pierce Williams, yn feistr, mewn crvn helbul, a'r dwvlaw (pump) mewn cryn bryder a. phervgl. E'r yr aeth y llong i le yn Cfascaes Bay, ger Lisbon, oedd yn peryglu ei llwyr ddinystr a, cholli bywyd, gwaredwyd hwy. Cyrhaeddodd y meistr, P. 0. Williams; y"Capten Hugh Pugh, a'r Morwr R. H. Roberts yma boreu Gwener, a gadawyd y ddau arall o'r dwylaw yn Lerpwl. Pump, ac nid saith, fel y cyhoeddai un newyddiadur, oedd nifer y dwylaw. Cawsant waredigaeth gyfyug- Gyda'r "Neptune," y mae dwy o longau y porth- ladd wedi eu colli yr wythnosau diweddaf, a dwv neu dair wedi eu niweidio yn ysgafn, ond yn ffoaus hebi golli bywyd neb. YR AMBULANCE CLASS.—Addysgwyd dosparth gorsaf v Cambrian y llynedd gan Dr Harry Griffith. Y 19eg o Ragfyr arholwyd hwy gan Dr H. Roberts, Penygroes. Pasiodd yr oil, sef—Y fiwyddyn gyntaf: W. Davies, E. Lloyd, John Owen, H. Whithal, S. Jones, W. Fryer, W. Hughes, D. Pugh, Geo Mills, D. J. Jones, E. Evans, E. Evans (ieu.), W. Ashton, E. Lewis, H. Evans, R. Brown, P.C. Jones, R. Humphreys, H. Ames junior, R. Davies. Yr ail fiwyddyn F. Vaughan, E. Pugh, a T. Jones. Y drvdedd W. Parry. Nos Wener, cvfarfu yr aelodau mewn gwledd yn Ngwesty Dirwestol Hughes, pan v llywyddai Dr Harry Griffith. Diolehodd v Cadeirydd am ffvddlondeb yr ael- odau yn ystod v flwyddyn. Yr Arolygydd Parry, ar ran y dynion, a ddiolchodd yn gynhes i'r meddyg, ac a alwodd ar G. Jones, gyriedydd, ar eu rhan oil, i gyflwyno iddo ddescr ysgrifenu olygus, ac arni argraph briodol. Cydnabu y meddyg. Yna bu canu, adrodd, &c., gan Miss Roberts, y Mri E. Evans, George Mills, E. Ellis, Ezra Lewis, R. Brown, Ellis Lewis, W. Prichard (Eifion House), a R. E. Jones.
STREKTYN Y DE,
STREKTYN Y DE, Mae streic y peiriannwyr ac ereill a, weithiant reilffordd breifat Cwmni Glofa y Powell Duffryn, Aberdar, a'r dynion a weithient ar y wyneb yn iard y lofa, yn rhifo tua dau gant, wedi arwain i streic fwy fyth. Mae yr holl weithwyr a weith- ient yn y saith glofa perthynol i'r ewmni, yn rhifo i gyd dros chwe' mil, wedi streicio yn mhlaid eu cyd-weithwyr. Bu cyfarfod o'r gweithwyr a'r rheclwyr-nos Iau, ond ni wnaed dim. -p-
GLOWYR DINBYCH A FFLINT.
GLOWYR DINBYCH A FFLINT. Yn nghynnadledd flvnyddol Undeb Glowvr siroedd Dinbych a Fflint, a gynnaliwyd yr wythnos ddiweddaf, yn Ngwrecsam, dywedodd y Llvwydd (Mr George Rowlev), yn ei anerch- i ,d. y dylai glowyr Gogledd Cylnru longyfarch eu Ivunain ar gyflwr presennol pethau, Yr oedd gwahaniaeth mawr rhwng y ganrif Ibresennol a. dechreuad y ganrif oedd newydd ddiweddu. Cofiai yr amser pan nad oed-d gan y glowr ond un siwt o ddillad. Er's pan oeddT ef yn <cj gen, yr oedd pethau wedi gwella'n fawr, a chaed hyn y rhan fwyaf trwy wa.ith undeb masnacn. —Etholwvd y rhai canlynol yn swyddogion am y flwyddyn ddyfodol: — Llywydd, Mr John Williams, Ffrwd Lodge; is-gadeirydd, Mr v» m. Davies, Bettisfield Lodge; trysorydd, Mr John Llovd.—Cynnygiodd Mr David iGough, ac eil- iodd Mr John Lloyd, v penderfyniad canlynol: —"Fod 14 diwrnod o rybudd i'w roi i'r meistr- iaid i attal tynu o'r cyfiosrau y tal at Gymdeith- as Dd'arbodol Mwnwyr Gogledd Cymru o lon- awr 29ain. 1901, yn ddaTostyngedig i ganlyniad y balot ar y cynilun newydd." Cynnygiwyd i gwelliant. eu bod i ddisgwyl am y cynilun gyn- I nygid gan Fwrdd y Rheolaetb. cyn cymeryd camrau pellach.—Dywedodd rhai eu bodi wedi fiis vvl m ddigon hir, ac efallai y byddai ihaid idilvnt ddisgwyl blwvddyn.—Pali ddodwyi y I penderfynia.d gerbron y cyfarfod, caed 41 d-os- to, a chwech yn ei erbyn.—Cynnelir y gynmd- I edd fiynyddol nesaf yn IRhyl. I
[No title]
I Trefnodd Cwmni Rheilffordd y Great Western i bamtoi i'r cwmni restr o letai mewn fferm- I ydd, tai ar Ian y mor, ac yn y wlad, i'w gosod yn ytnyl gorsafoedd y Great Western, a bwr- iedir hefyd rhoi gwestai a lletai yn y llyfr. I Casgla'r gorsaf-feistri ar. orsafoedd) y Great Western yr hysbysiadau angenrheidiol.
" DIWEDDARAF 0 FETHESDA, -}
DIWEDDARAF 0 FETHESDA, } YMADAEL 0 HYD. Dal i ymadael o Fethesda y mae y chwarelwyr, ac aeth nifer fawr ymaith ddoe. Dywedir fod galwad mawr am weithwyr yn mhob rhan o'r 1:1 wlad, ac anfonir at y pwyllgor am ddynion, fel erbyn hyn y mae gwaith wedi ei gael i bawb bron sydd yn foddlawn ymadael a'u hen gartref. Erys llawer yn Methesda, wrth gwrs, oherwydd eysylltiadau teuluol a chysylltiadau ereill, a rhoddir cymaint o gynnortbwy ag sydd bosibl i wragedd gweddwon oedd yn erel bywoliaeth trwy letya chwarelwyr ieuainc a thrwy olchi a gwnio iddynt. Y dosparth yma sydd fwyaf mewn angen yn bresennol.
HELYNT CHINA.
HELYNT CHINA. RWSIA A'R GALLUOEDD. Edrydd telegram o Pekin y tybid yr arwyddid y Nodyn Unedig ddydd Sul. Dywedodd y Tywysog Ching, yn ystod ymweliad ag ef, ei fod yn barod i'w arwyddo gynted ag y dodid ef ger- y 11 11 bron yr awdurdodau. Gofynodd y Gweinidogion i'r Tywysog Ching a Li Hung Chang anfon copi o'r Nodyn i bob un o'r Llysgenattai, yn nghyda gorchymyn derbyniad wedi ei stampio a'r sel Ymherodrol. Edrydd telegram arall o Pekin fod Rwsia wedi trefnu i wneyd cytundeb a China yn St. Peters- burg, ac apwyntiodd China ei gweinidog yno i ) weithredu trosti. Tybir trwy hyn y gwna Rwsia dynu yn ol o Gynnadledd y Galluoedd cyn belled ag y mae China yn y mater, a chyn gynted ag y darfyddir a'r gofynion hyn.
RHYFEL Y TRANSVAAL.
RHYFEL Y TRANSVAAL. Y SEFYLLFA YN CAPE COLONY. RHAGOR 0 GOLLEDION. Enfyn Arglwydd Kitchener hysbysrwydd fod y Boeriaid a groesasant i Cape Colony o'r gor- llewin yn ymddangos fel pe yn myned yn mlaen tua Calvinia. Mae'r rhai a ddaethant o'r dwy- rain yn bartion bychain. Gwelwyd Boers ar y rheilffordd yn nghymydogaeth Rhenoster, yn Nhalaeth Afon Orange, ond dywed y Prif Gad- lywydd yr amheuir a yw De Wet gyda hwy yn awr. Edrydd telegram answyddogol o Fraser- burg na fu brwydro yn yr ardal hono ddydd Sadwrn, ond yr oedd commando Boeraidd 25 milldir i ffwrdd, a thybir fod yspiwr ac heddgeid- wad ar farch wedi eu cymeryd yn garcharorion. Rhestrir gwirfoddolwyr gymaint ag a ellir yn Cape Town, a.' gyrwyd y rhai a dderbyniodd arfau i safie yn Piquetberg. Gwnaed darpar- iaethau ereill i amddiffyn yn Cape Town os byddai angen. Mae'n amlwg yr ystyrir fod y sefyllfa yn Cape Colony yn myn'd yn ddifrifol, canys er y dy- wedir yn barhaus nad oes wrthryfel yn ymledu, daw'r hanes yn awr fod yr Awdurdodau yn prysur godi milwyr yn Cape Town a manau ereill. Dydd Sadwrn gwysiwyd cyfarfod ar- benig o'r Weinyddiaeth. Dywedir fod nifer- oedd o Isellmyn y Cape yn .symud yn gyfrin- achol o'r de i gyfeiriad y gogledd gyda'r amcan yn ol fel y tybir o ymuno a'r Boers sydd yn gwthio i lawr o'r gogledd. Caed hyspysrwydd oddiwrth Kitchener ddoe fod rhan o fyddin y Cadfridog Knox, wrth ym- ladd yn Lindley, wedi' colli un cyrnol a dau swyddog arall a phymtheg o ddynion, y rhai a laddwyd, heblaw bod dau swyddog ac ugain o ddynion wedi eu clwyfo. Dywedir fod Babington wedi gorchfygu Delarey a Steinkamp yn Naanpoort. Daliwyd y Commandant Dupress. 'I Mae'r mudiad yn Canada yn mhlaid gofyn i Syr Wilfrid Laurier gyfryngu yn yr helynt yn Affrica yn ymledu, ac v mae teirnlad cryf yn I erbyn yr hyn y mae Prydain yn ei wneyd yn awr. -u_
DIFFYNDOLLIAETH CANADA.
DIFFYNDOLLIAETH CANADA. Mae lleihad y ddiffyndoll yn Canada ar nwyddau Prydeinig a anfonir o'r wlad hon wedi esgor ar gynnydd yn y fasnach rhwng y ddwy wlad yn ystod v chwe' mis diweddaf.