Yr Herald Cymraeg

If you cannot read th-s At a distance of 14 inches from your eyes, call on H. WISEBECK, Certified Optician, Practical Watchmaker, 8, LLOYD STREET, LLANDUDNO. rl660 JOHN QW E N PAINTER, GLiZIER, PAPERHAN$$2R SIGNWRITER, ana GENERAL DECORATOR, HILL SIDE VILLA, CHURCH WALKS. LLANDUDISO. Workshop: BACK BODOWAIN. 1580 R. D. Owen and s ONS, COAL, CORN, AND SEED EXCHANGE, MADOC STREET, LLANDUDNO. LOWEST MARKET PRICES. rl96it TSBE CENTRAL HAIRDR&SSING AND SHAMPOOING ROOMS. j-j E N S T JONES, TOBACCONIST & CIGAR MERCHANT, LLOYD STREET, LLANDUDNO (Opposite the Prince of Wales Hotel), For PIPES, WALKiNG STICKS, CIGARS, C11 r a RE X TE S. The Bess Assort oiauS in Town. First liaarareafciug k Shiunpooiog Fo jius. UT 1 M&de, Repaired and 't'-coveie l. Sesd Seoki-g Office for C ps. WUorSo <. oich l •. U Li:: J rl2<Sa Y"JEHBERT'S _r- HAVANA CIGAR AND CIGARETTE STORES, 26) MOSTYN STREET, LLANDLDNO. STICKS and FANCY GOODP. sjADIES* and GENTLEMEN'S HIGH- CLASS HAIR-DRESSING SALOONS. rl2I.v PAVILION CIGAR 8 TOR F I Gr F p10RRESTER' TOBACCONIST AND HAIRDRESSER, ICS, MOSTTN STREET, (Opposite the Clocks ALSO THE PALACE, LOWER MOSTYN ST. DLANDUDNO. Prtpared under Medical Instruction. A FERRU- COCOA Is DELICIOUS & REFRESHING. It ENRICHES E THE BLOOD and is THE ONLY COCOA ■ containing FERRUGINOUS ELEMENTS. ■ Packed in 6d., 9d. and 1/6 tins. Of All Grocers. S FREE GIFT of Electro-Silver Jug H as an Advertisement. See Coupon inside tins H FREE SAMPLES SENT TO ALL. I Ferrn-Cocoa Mannfact'g Co., Ltd., n 329 GOSWELL ROAD, LONDON, E.C. B o rLA" g; WJ:DOWWELCHS"oš: o S "PILLS, » Awarded Certificate of Merit for the cure of Irregularities, Anaemia, and all Female Com- §laints. They have the approval of the MedicaJ 'rofession. Beware of Initations. The only genuine are in White Paper Wrappers. Boxes Is ld and 2s 9d (2s 9d box contains three times the pills) of all Chemists. Sent privately on re- ceipts of 14 or 34 stamps, by the Makers, C. and G. Kearsley, 17, North Street, Westminster, IIold in the Colonies. (Note white wrapper Ie Canys y Gwaedyw y Bywyd." Dent. xii. 23. lechyd a hoenuarwydd a ddibyna ar swm ao ansavsdd y gwted.HumAnitar- "Cedwch y gwaed yn bur a bydd ieohyd y gyifcindrefn yn dilyn."—" Health." Yr ydym wedi gweled Un o lythyrau yn dwyn tystiolaeth i'r gwellhad rhyfeddol a effeithid gats Wael Gymysgedd Enwog Clarke. Y mae y gwned buredd mwy&f y gall gwyddon- iaeth a meddygaeth ei ddwyn i olenni, a gallwn gyda'r ymdairiedaeth fwyaf ei gymeradwyo i'n tanysgrifwyr a'r cyhoedd yn gyffredinol.- Family Doctor. £ j^WAED ^JYMYSGEDD QLARKE Y GWAED-BURYDD BYD-ENWOG, At Sorofula, y Scurti, Eczema, Coeaan Drwg Toriadau, Cbwyddiadan Chwarenog, Anhwyl- damn y Croen a'r Gw&ed, Plorod a Doluriau o tob math, ac i lanhan a chlirio, y gwaed o bob ""fftmhuredd, aia gellir ei gymeradwyo yn rhy ,abel. Y mae yr unig feddyglyn gwirioneddol at Boenau y Crydcymalau. a'r Gout, oherwydd symuda yr achos o'r Gwaed a'r Eegyrn. WEDI FY NHROI O'R YSPYTTY, GAN NA CHYDSYNIWN I GAEL TORI FY NGHOS. II Yr wyf yn anfon y tystlythyr hwn i chwi, gan fy mod wedi derbyn bndd mawr trwy gy. meryd Gwaed Gymysgedd Clarke, ar ol dioddef mawr am ddwy flyiiedd oddiwrth goes ddrwg. Bu'm mewn yspytty yn Birmingbam am IS mis, a chwe' mia yn cael edrych ar fy ol gan feddygon yspytty arall perthynol i'r un dref. Trowyd fi allan fel un anfeddyginiaethol, gan ua chydsyniwn i gael eymeryd fy nghoea ym aith. Gofynwyd i mi gan gyfaill roddi prawf ar Waed Gymysgedd Clarke, ac anfonsis am botel fawr, ac erbyn yr adeg i mi orphen ei chy- meryd yr oeddwn yn alluog i fyned o amgylch ar fy magian. Ceisiais botel arall, ao erbyn yr amser y gorphenaia hono yr oedd fy nghoea wedi dod yn berfiaith iacb, ao yr wyf yM alinog I :fyned at fy ngwaith. Dyn o Birmingham ydwyf, ond yn gweithio yn breaennol yn Halifax, lie yr wyf yn barod i ateb unrhyw gweativnau y bydd rbywun yn ddymuno anton atat, oherwydd nis gallaf siarad yn rhy nchel am dano. Yr wyf ym ei gymeradwyo i bawb. Gtellwch wneyd ? defnydd a fynoch o hwn. "E. Taxlob. "2, Hanson Square, Fleet Street. Halifax. Yorks, Hydref 23am, 1897." I'w gael mewn poteli 2a 9c yr un gan bob Fferyllydd drwy y byd, neu anfonir am 33 o lythyrnodan gan y Perchenogion, The Liaooln and Midland Counties Drug Co., London. MILOEDD 0 DYSTLYTHYRAU. G WAED GYMYEGEDD CLARKE. Na chymorwoh dID perawadio i gymeryd (dlyohiadAo. ya

Bwrdd Undeb Rhuthyn. DYDD LLUN.—Llywyddid gan Mr John Ffoulkes, Pentrefelin.—Diolchwyd i amryw am roddion at y Nadolig a chiniaw'r Nadolig.—Ni dfisrbvniwyd ond un cais am y swydd maethes i y tlotv, sef eiddo Annie C. Jones, Colwyn Bay, 24 mlwydd oed.—Mr Reece a gynnygiodd fod y cyflog i'w godi i 25p, a bod hysbysiad i'w roddi etf).-M.r John Garner a gefnogodd.—Mr Robert Whita a dybiai fod cyflog o 21p yn ddigon, wrth ystyried y gwaith oedd i'w gyf- lawni. Cynnygiodd eu bod yn rhoddi hysbya- iad eto am yr un teleran.—Cefnogodd Mr R. D. Jones.-Pan ymranwyd cafodd y gwelliant ei gario.

Cynghor Trefo! Caernarfon. DYDD MAWRTH.—Mr W. J. Williams (maer) yn Uywyddu.- Pen derfynwyd talu biliau am 1133p, ac i fenthyca 2216p ychwanegol er gwneyd y gwaith angenrheidiol yn Rhyd-ddu.— Gan fod pwyllgor y nwy wedi gwario 690p yn fwy nag a fwriadent yn nglyn a'r gwelliantau, penderfynwyd ceisio hawl i fenthyca hyny hefyd.—Adroddodd y pwyllgor iechydol fod i rolaethau yn y dref yn ystod mis Tachwedd gyda'r lleiaf yn y Deyrnas, ac nid oedd yn y dref yn awr ddim un achos heintus, ag eithrio y ddau oedd yn yr yspytty.-Darllen- wyd llythyr oddiwrth Gynghor Dosparth Gwyrfai yn cytuno i gymeryd cleifion o'r dref i Yspytty Glanlrafon ar delerau neillduol, a llythyr arall yn gofyn a gaent ddwfr o bibellau y dref i'r yspytty.—Cododd dadl gan Mr J. T. Roberts yn nglyn a gadael i ddynion fu'n byw mewn tai Ue torodd y frech wen allan gerdded ar hyd yr heolydd pan oedd y cynghor wedi dar"- paru ty iddynt fyw ynddo hyd nes y byddent yn lan a thra y glanheid y tai, a gofynai paham na chadwent i mewn.-Eglurodd Dr Parry a Dr Griffith eu bod wedi gwneyd y cyfan oedd yn bosibl dan yr amgylchiadau, a theimlid yn bur ddiolchgar fod y dref erbyn hyn wedi ei llwyr glirio o'r afiechyd.-Ar awgrymiad pwyllgor y ffyrdd penderfynwyd gwneyd amryw gyfnewid- iadau yn nglyn a'r lampau ar yr heolydd, a thal- wyd diolch i Mr C. A. Jones am elyrch y ba efe yn foddion i'w cael i'r Pare.—Penderfynwyd gwneyd y gwelliantau aogenrheidiol ar ochr Mon i'r Fenai, a benthyca 747p at wneyd y gwaith.— r Darllenodd y Maer lythyr oddiwrth Gvnshor Plwyf Llanidan yn datgan eu llawenydd fod y cynghor trefcl yn penderfynu gwneyd y gwell- iantau y soniwyd am danynt, ond yn galw sylw at y ffaith na fyddent o fawr les os na ellid dyfnhau y gwter fel y gallai y cwch gyrhaedd y lanfa bob adeg o'r dydd ar drai yn ogystal ag ar lanw.—Credai y Maer fod llawer yn hyn, ac awgrymai mai nid anfuddiol fyddai ystyried cynllun y bu tipyn o son am dano rai blynydd- au yn ol i ddwyn y lanfa dros y tywod i lan y sianel -Tybiai y geUid gwneyd hyny ped unai Cynghorau Caernarfon a Dwyran ac Ymddiried- olwyr y Porthladd. Ceisiwyd gan bwyllgor ystyried y peth.—Gan fod Mr Petersen heb gywiro yr addewidion a wnaeth rai misoedd yn ol yn nglyn a rhedeg llinell ysgafn o Gaernarfon i Ddinas Dinlle, penderfynodd y cynghor wrth- wynebu ei gais am archeb Seneddol i oleuo'r dref a thrydan.—Cynnygiodd Mr Griffith Owen fod i'r cynghor brynu y fan lie saif yr hen goleg, yn nghyda chaer y dref y tu ol, gan Dr John Williams am lOOOp er codi baddonau cyhoeddus yno.-Ceisiai Mr J. T. Roberts gan bwyllgor y baddonau ddwyn cynllun cyflawn gerbron cyn prynu y tir, ac wedi cryn siarad penderfynwyd rhoddi bawl i'r pwvllpor i wario 50p i gael y cynllunian allan, ac os derbynid hwynt, fod cynnygiai Dr John Williams i werthu i'w dderbyn.—Cynnygiodd Mr J. T. Roberts fod y I gallu oedd gan bwyllgor yr yspytty i dderbyn cleifion o'r tuallan i'r dref i yspytty y clefydau heintus i gael ei gymeryd oddiarnynt, gan y tybiai mai dOJgiad claf o Lanberis i'r clafdy fu I yn foddion i ddwyn y frech wen i'r dref.—Ni chafwyd eilydd i'r cynnygiad.

Llys Methdaliadol Bangor. I DYDD IAU.—Gerbron y Cofrestrydd Mr I Glynne Jones. ACHOS PEIRIANNWR.—Cauwyd arholiad I cyhoeddus Frederick Ludovic Lloyd Lindsay, peiriannwr trydanol, Bangor. Ymddangosodd Mr W. Thornton Jones dros Mr Browning, y gofynwr a wnelai'r cais, gyda'r hwn y bu'r methdalydd nnwaith yn bartner. Rhces 4500p yn y busnes, a chollwyd y cwbl. Bu unwaith yn byw yn Ngwern-y-mynydd, ger y Wydd- grug, yn mha le yr adnabyddid ef fel Capten Lindsay, o'r llynges. I METHIANT CONTRACTOR.— Ymddang- osai Thomas Gray Owen, saer maen a chontrac- tor, Llangefni, am ei arholiad cyhoeddus Honai mai achos ei fethiant oedd colledion ar bedwar adeilad, contracts, sef adeiladau sirol, a dau gapel. Dywedodd ei fod wedi gadael cyfrifon oedd yn ddyledna iddo allan o'r adroddiad.— Gohiriwyd yr arholiad er cael adroddiad llawnach,

Ynadlys Bwrdeisiol PwllheJi. DYDD IAU.—Gerforon' Dr Wynn Griffith (maer), a Dr IS. W. Griffith.—•Dirwywyd Ro- bert Roberts, cigyddi, Sand-street, am fod yn ifedldw a-o afreolus, i 2s 6c a'r costau; a Griffith Griffiths, cabinet-maker, i 5s a'r ccvstau, am t(yffelyb drosodd.—D|rvrywtydi Robert Evans, settsmaa, am arfer ia-ith a-nweddtia, i Is a'r 1 costau. I

Ynadlys Caergwrle. DYDD IA U .-c-vhnddwyd tri dyn o'r enwau Thomas Powell, Edward Davies, a John Ast- bury, y cynhf o ddefnyddio iaith anweddus, a'r ddau ddiweddaf o feddwdod tfdydd Sal, Rhagfyr 16eg, pan ar eu ffordd adref o glwb vn Cae Estyn. Dirwywyd Powell i 78 6c a 7a 60 o gostan, a Davies ac ABtbnry i ,5s a'r aostau yr un. Yn ngwra yr aches gofynodd y Cadeirydd sut yr oedd y lie yn agored ar ddydd Sul.- Eglnrwyd fod hawl i glybiau fod yn agored os dewisent ddydd Sul yn ogystal a dydd gwaith ac unrhyw adeg o'r nos.-Cyhuddwyd John Henry Edwards, 17 mlwydd oed, o ladrata dwy hwyaden perthynol i Miss Harriet Jcaes, Hope, yn Nbachwedd diweddaf. Yr adeg hono di- angodd y carcharor. Dychwelodd yn ystod y Nadolig i gynhebrwng ei fam, a rhoes ei hun i fyny ddan ddiwrnod ar ol y Nadolig. Nid oedd yr aohwynydd yn dymuno pwyso'r achos,- Gorchymynwyd i'r cyhnddedig dalu lp a'r costau, neu fyned i garchar am bedwar niwrnod.

Ynadlys Wyddgrug. DYDD LLUN.—Mr Henry Lloyd Jones yn y gadair.—Cyhuddwyd dau frawd o'r enwau George a Thomas O'Neil, gan Alfred Mayers, o ymosod arno ar y 19fed o Ragfyr. Dirwyodd y Fainc George i 20s, Thomas 10s, y costau yn cael eu rhanu rhwng y ddau ddiffynydd.— Cy- 0 y huddwyd Peter Davies, glowr, Garden-place, Wyddgrug, o ymladd yn Kiqg-street, Wyddgrug DOS Sadwrn, Rhsgfyr 22ain. Rhwymwyd ef i gadw'r heel dwell, ac hefyd gorchymynwyd iddo dalu'r costau.

BALA. CAREDIGRWYDD.—Yn ol ei haelioni a,r- ferol, rhoes Mrs Price, Rhiwlas, wlaneni, &c., i lu mawr o dlodion plwyfi y Bala, Llanfor, Llangower, Llanycil, a Llanuwchlyn. Hefyd, rhoddes wledd i drigolum pentref Llanfor, pryd yr oedd Mrs Price yn bresennol ei hunan. GWLEDDOEDD. Nos Lun cyn y Calan, cymerodd swper blynyddol gweithwyr ystad y Rhiwlas le yn y Bwl Mawr, pryd yr eisteddodd tua 60 o weithwvr yr ystad i fwynhau eu hun- ain. Wed'yn, cynnaliw'yd cyfarfod adloniadol, dan lywyddia-eth Mr Watkins, goruchwyliwr yr I ystad, ac yfwyd iechyd da Mr a Mrs Price, a Capten Price, Rhiwlas.—-Nos lan, yn y White Lion, cynnaliwyd swper blynyddiol gwasanaeth- yddion Cwmni Rheilffordd y Great Western. Y Milwriad a Mrs Burton sydd yn rhoddi y wledd flynyddol hon. Ar ol y wledd, cynnal- iwydl cyfarfod, dan lywyddiaefch Mr Edward Jones, goruchwyliwr Mrs Burton.

BETTWS-YN-RHO?. LLENYDDOL.—Dydd Calan, cynnaliwyd cyfarfod Uenyddol yn Nghapel Hyfrydle. Llvwyddiion, Mri Price Williams, Colwyn Bav; a G, T. Evans, Abergele. Arweinvdd, v Parch 0. Foulkes. Adrodd': Miss Gw'ladvs Jones, Bodawen; ac Elizabeth A. Jones, Tanllan. Unawd: Gwladys Jones. Adrodd: Miss Liza Davies, Rhwngydd'wyffordd. Gwau cadach- srwddf Miss Ethel Huighes, Peniarth. Deuawd Jane Ellen Davies, Owen Jones, Bettws. Sillebu: Miss Ellen Davies, Ann Davies, Rhwnsvddwy- ffordd. Darllen darn o gerddoriaeth Mr John I Davies, Coda. Darhen darn heb ei attalnoai: Mr W. Anwyl Davies, Rhwngvddwyffordd. Cofnodi pregethau: Mr Edward Parry, Glan- I Irafon; Miss Eliza. A. Parry, eto. Adrodd emyn Miss Mary Roberts, Tvddynvfron. Codi seiniau wrth y glusti: Mri W. Anwyl Davies, I Henrv Davies, Rhwn.gyddwvffordd. Ffedog lian: Miss Ethel Hughes. Peniarth. Ffqn gollen: Mr Hugh Jones, Bodawen. L'awys- srrifau Mri John Roberts, Ty Croes; Henry Davies, Miss Davies, Rhwngvddwyffordd. Unawd Miss A. Davies. Coda. Adrodd ystori: ATiss Kalte Roberts, Minafon. Unawd tenor: Mr W. Davies, Dawn. Adrodd: Miss E. Ro- berts. Llansanan. Unawd baritlo.n Mr R. Richard Daviest Rhwn'cnyddwlyffai'didi. Penill- ion: Mr Hug-h Jones, Bodawen. Unawd sop- rano: Miss E. Davies, Coda. Unrhvw ddadl: Miss Sally Shousburv, Post-cffiee a Miss Kate Roberts, Minafon. Deuawdi: Mr W. Williams, Dawn. Traethawd: "Hanes Yr achois Method- istaidd vn v Bettws y ganrif ddiweddaf," un traethawd ddaeth i law. ac annosrai y beirniad ei argraphu gan y byddiai o werth dirfawr i'r ardal. Y Parch O. Foulkes a'i casglcdd yn nghvd. Pedwairawd: Mr Williams, Tuhw.nt- i'rafon a'i barti. Her tuiawd: Mr W. Davies, Dawn. Adroddiad Mr Elias Jones. Tanllan.

BRYNCIR. j' LLENYDDOL. Cynnaliwyd cyfarfod llen- ydldol a cherddbrol Cvm,d'eithas Ddiwylliadkd Glaiimt Dwyfach, nos Galan. Llywvddwyd gan Mr 'W. Evans, Melin Llecheiddior; arweiniwyd gan Anthropos, a ig-wasanaethwyd wrth yr offer- yn gan Mr R. S. Williams, Llangybi. Gwobr- wywvd y rhad canlvnlol: —Arholiadau ar loan, i rai dros 21: D. j. Williams, Plas Llecheidd- ior; dan 21: R. R. Evans, Melin Llecheiddior; dan 16: W. Roberts, Bryn Marslev; dan 12: Mary J. Evans, Melin Llecheiddior. Marwnad i'r diwedJdiar Mr Robert Jones, Gwvndy: R. A. Williams, Bettwsycoed; anerchiadau i'r cyf- arfod1 O. J. Williams, Aelvbryn, a Caerau Huws yn gvdradd; cynghaneddionW. Jones, Tv Capel, Bryncir. Canu tonau Cor Bryncir, d:n arweiniad O. Williams, Llvstvn Gwyn; "Cwynfan Prydain": Parti Merched Bryncir; pedwarawd: Pairti D. J. Evans, Melin Llech- eicMior; dieuawdi: 0. Williams ae 0. J. Wil- liams; unrtiyw ddeuawd i blant: Edward a Lizzie J. Jones, Ynys Galed: unawtl i blant: 1, Lizzie Jones, Ysgoldy, Bwlchderwydd; 2, Mary T. Evans, Melin Llecheiddior. Unrhyw adfrodidliad: Caerau Huws; i rai dan 14: 1, Lizzie Jones, Ysgoldy • 2, Morris Henry Wil- liams, Brvncrr. Grasmadegu: W. Roberts, Bryn Marsley. Starchio: Miss Lizzie Jones, Nantcall Uchaf: gwau menyg: Mrs Jones, YsgtatM?y, Bw/lchderwydd: pobii bara ceirch: Miss K. Jones, Mantcall Uchaf.

LLANBEDR, MEIRIONYDD. GWYLIO'R FLWYDDYN NEWYDD.— Cynnaliwyd1 gwasanaeth yn Addoldy Beser, dan lywyddiaetfi Parch B. Thomas, nos Galan. Canwyd gan Misses Gwendolen Lewis, Gwern Craig: Miss Griffiths, Dyffryn Mri J. J. Tho- mas, Talsarnau; R. W. Roberts, a W. W. Ro- berts. Ca.fwyd anerchiadau gan y llywvdd, y Parchn Jones a T. Davies, a Mr J. R. Jones (Gerallt). Cyfeiliwvd gan y Mri J. E. Jones, Maentwrog; a E. Evans, Pentrefelin.

*ROEWEN. GER CONWY. ADLONIADOL.—Nos Lun, cvnnaliwvd un o I gyfarfodydd cvstadleuol y Gobeithlu. Yr oedd v Gobeithlu eletii wedi cvnilo 50p. ac enillasant dros saith bunt o log. Cadeiriwyd gan Mr D. Davies, Llwyn Onn, ac arweiniwyd gan loan ap loan. Enillwyd y gwobrwyon gan Miss N. Hughes, y Ddol; Mr Robert Jones. Panw;x: Mr D. Griffiths, Pant yr Afon Miss Parry (Llinos Rhiw); Miss Williams, Henryd: Mis Nellie Hughes, a Miss Jane M. Owen. Roe Wen Mr W. William?, Tv'nvjrroes; Mr Evan William Jones, a Mr D. Griffiths.

SARN FEILLTEVRN. CY,TADLET-)OL.-N,-os Fawrth. cvnnaliwvd evfarfoe! cvstadleuol vma. Llvwydd, Dr Trio- mas. Arweinydd. Mr Abel Williams. Beirn- iad cerddorol, Mr E. Ffestin Jones. Cafwvd cvstadleuaethau cerddorol da. Aeth Cor y t Dinas ymaith heb gystadlu, am rrw reswm..

MOLIANT Y PEN MILWR. HEB GWBL ORPHEN ETO! Dydd Mercher, cyrhaeddodd Arglwydd Ro-1 berts i Cowes, ar fwrdd y "Canada" a derbyn-' iwyd ef yn y prydnawn gan y Frenhines. Deallir fod y Cadlywydd i gael ei wneyd yn Iarll, ac i gael breintiau ereill. Pan laniodd yn y Trinity Pier, cyfarfuwyd ef gan y Dywysoges Henry o Battenburg. Yr oedd heolydd y dref yn orlawn o ymwelwyr, ac wedi eu haddurno yn brydferth. Ar y ffordd i Osborne, anrhegwyd Arglwydd Roberts ag anerchiadau gan gyrph cyhoeddus lleol; ac yn nghwrs atebiad byr, dy- wedai y buasai yn dda ganddo pe gallesid cymeryd ei ddyfodiad adref fel arwydd o hedd- wch dioed yn Neheudir Affriea. Ofnai, modd by nag, fod yn rhaid i'r bobl fod yn barod i gael eu gwahanu oddiwrth eu cyfeillion oedd yn cymeryd rhan yn y rhyfel am ychydig o amser yn mhellach. Cyrhaeddodd y "Canada" i Southampton, ddydd Iau, gydag Arglwydd Roberts ar ei bwrdd, yr oedd wedi ei hoedi am yehydig, oher- wydd y niwl trwehus o ordoai y mor tuallan i Scuthampton. Am hyny bll raid cwtogi y ceremoniau a drefnasid gan y swyddogion lleol. Anfonwyd telegram i Dywysog Cymru yn Llun- dain yn ei hysbvsu o'r oediad. Glaniodd Ar- glwydd Roberts a dreiiiodd drwy v torfeydd oedd yn llanw yr heolydd i Hartley Hall, lie y cyflwynwyd iddo tyddid y fwrdeisdref, ac y derbyniodd anerchiadau. Yn ystod ei ateb, dywedai ei fod yn gofidio yn fawr fod rhyfel di- fudd ac arswydus yn parhau i fyned yn nilaen yn Neheubarth Affriea. Nid oedd yn ofni na fyddai i'r canlymad a ddisgwylient, sef terfyn- iad yr ymgyrch, gymeryd lie yn fuan o dan ar- weiniad galluog Arglwydd Kitchener. Yr oedd yn dda ganddo ef gael y cylie cyhoeddus hwn i ddatgan cymaint oedd yn ddyledus arno i Kitchener. Yn Ngorsaf Paddington, derbyniwyd ef gan Dywysog a Thywysoges Cymru, a nifer mawr o swyddogion, yn eu mysg ei ragflaenoriaid yn y swydd o Brif-lywydd, sef y Due Gaergrawnt, ac Arglwydd Wolseley. Cyftwynwyd anerchiad iddo gan Gorphoraeth Paddington. a phan oedd y seremoni drosodd, eychwynwyd am Balas Buckingham. Yr oedd llu aw s mawr o edrych- wyr yn bresennol, ond nid cymaint ag' ar achlysuron ereill yn ddiweddar. Cafodd fyr- bryd yn Mhalas Buckingham gan y Frenhines, a gynnrycUictid gan Dywysog Cymru. Yna aeth I i'r Swyddfa Ryfel i ffurfiql dderbyn ei swydd newydd.

I MR BRYNloSERTS YN IViHWLLHELI i ARAETH GREF. f' Nos Iau, o dan lywyddiaeth y Parch E.. I Myrddin Rees, is-lywydd ovmdeithas Gwerin Cymru yn Mhwllheli, bu Mr Bryn Roberts, A. S., yn traddodi anerchiad ar bynciau'r dydd. edi i'r llywvdd ddyweyd ychydig eiriau, galwodd ar Mr Bryn Roberts. Cyfeiriodd yntau yn gyntaf, at Fesur lawn i VV eithwyr gyfar- fyddai a damwain, a'r gwelliantau oedd yn angenrheidiol yn y Mesur. Cyfeiriodd at gwes- tawn Rhyddfreiniad Prydlesoedd. Dywedai fod y mater hwn wedi marweiddio yn '•stod y blyn- ydoedd hyn, ond nid oedd ef wedi marweiddio dim yn ei syniadiaii. Yr oedd wedi marweiddio yn un peth am fod y Rhyddfrydwyr yn y lleiaf- ^1"* Hefyd', cwestiwn lleol vdoedd ac mewn dim yn ei syniadiaii. Yr oedd wedi marweiddio yn un peth am fod y Rhyddfrydwyr yn y lleiaf- rH. Hefyd, cwestiwn lleol vdoedd ac mewn ™ ° raamau ni theimlid dim dyddordeb yndd'o. Rheswm arall ydoedd fod llawer yn credu y dylid gwneyd y tir yn eiddo'r bobl, ao credu y dylid gwneyd y tir yn eiddo'r bobl, ao y byddai Rhyddfre-iniad Prydlesfoodd filwrio vn erbyn hyny. Nid oedd ef yn med'dwl mvnd i'r cwestiwn hwnw ond gallai ddvweyd nad oedd vn ymarferol ar hvn o bryd. Ao nid oedd yn credu gohirio Rhyddfreiniiad Prydlesoedd! i aros rhyw- | beth el Lid gael yn inhen can' mlynedd. Golyoir |rvrneyd y tir yn eiddo'r bobl y byddai raid prynu r7 fm, Sro,gbris, a thalu llogau uohel, ac yr oedd. i w dyb ef, yn anweithiadwy. ac nid oedd unrhvw Lywodraeth alia! ymaflyd yn y cwestiwn yn ei oes ef nac oes neb oedd yn bresennol Yr yn ei oes ef nac oes neb oedd yn bresennol. Yr oedd rhai vn tybied y dylidoymeryd meddiant o'r tir am bris isel, ond nid oedd vn credu fod hyny yn iawn. Dywedai fod v fwrdeisdref wedi cael etholiad yn ddiweddar, a thrwv hyny wedi cael yrtyried y mait&rion pwysig,' ac* nid oedd yn credu fod angen iddo ef gvfeirio atynt. Yr cedd y LIywodraeth wedi dangos parodrwydd i gyfranu arian i'w cefnogwyr. ac hefydi i aim- canion trannor. Feliy vr oedd gyda Uganda, ac felly y byddai mewn ychydig flynvddloedd gyda Rhodesia.. Yr oedd y wlad hon wedi talu pum' miliwn o bunnau at wneyd rheilfforddl drwv gaaiol Affriea,, ac i'w dyb ef, buasai waeth iddynt daflu v pum' miliwn i'r afon. A hyn, pan vr oedd anhawsder i gael arian at weilianbau, megis rhedffyrdd ysgafn yn eu gwtarl eu hunadn. Yr oedd yn credu y dylid protestio vn erbvn i)oth tel hyn. Nid oedd vn erbyn cynnorthwVo ond nid gwario arian heb gv-nlorth v bobl hyn, ac heb obaith ad-daliad. Ond nÏidi oedd ond un cwestiwn y gallai s! sia.,rad arnlo y dyddiau hvn, sef cwestiwn y rhyfel. Yr oedd llawer o Rvdd- frydrwyr nad oeddynt yr urn farn ag ef, ac vr oedd ef yn berffaith barod i ga.uiatau hvny, ond ar yr un pryd. yr oedd yn hawlio rhvddid barn ei-hunan, ac i ddatgan barn. Yr oedd ef wedi talu sylw l r achos er's rhai blynyddcedd1, ac nid oedd ef wedi gweled na chlvwed am ddim cwyn ond cwynion oedd a wnelo a. materion mornol y Transvaal. Yr oedd Mr Chamberlain ei hun yn cydnabod nad oedd cranddvnfc ond hawl i ymyrvd a phethau rnewnol. ac ar yr un pryd, yr oedd yn cydnabod nadi oedd ond cwvn- pryd, yr oedd yn cydnabod nadi oedd ond cwvn- lon VTl materion rnewnol. Cyfeiriodd at eiriau Mr Chamberlain ar wah.anol adesrau, a dangosodd eu hanghvsondeb a'i weithrediadau diH-noF i l'^nv. Dywedai fod; pob un o'r achwynion wedi digwydd cyn i Mr ClmmVr'ain achwynion wedi digwydd cyn i Mr Cbaml,)eria;i siarad y gemau hyny. oddieithr un achoR. prvd v methwyd dvfod o hyd i lofrudd, ond yr ade<* hon vr oedd Llywodraeth y Transvaal wedi cvn- nyg oOOp o wobr am y llofrudd. Yr oedd ef'yn nygo oOOp o wobr am y llofrudd. Yr oedd i<;>r'yn ystyried fod Lloegr. fel gwlad gref, wedi cv- mervd mamtais annheg ar wlad wan, ac nid oedd ef yn credu ein bod eto wedi svlweddoli J v baweidd-dra vr oedd wedi svrthio .,?■ 1 r ow3d; ■SfW'lad o boblaga,eth o ddeugain miliwn neu trwy y Trefedigaethau vn banner can, miliwn yn ymosod ar wlad o lai na dau s-an mil. Golvg'a.i hyn fel pe bai ^wlad o ddeu- duc,r cant o flliwnau vn yimosod ar Loegr Neu golygai fod byddin ddvsVrvbledig o wvth n.iliwn golygai fod byddin ddvsVrvbledig o wvth n.iliwn Vam -Vn y™sodi ar Loegr. a JJoe^r yn gorfod troi pob dyn i'r maes. Dvlai gwlad a wnelai hyn- fod wedi ystyried yr holl achos, a Sad;el y rodd leiaf a amheu teth am idezweh v cwynion. Pe buasai cwvnioa gwirion- en do- buasai yr Uitlanders o bob ooned'. m ° dclbd » ymladd fel ninnau. Cyfeiriodd Mr Roberts at y neth oedd Kruger wedi ttzini(,.t,,Iu l «r,01 y' Hail, a dywedai fod vn amiw-.r ° '0id y Transva-nl wedi cymeryd robneth .1 oscroi y rhyfel. Cyfeiriodd at-'y dywediad fod policy Mr Gladstone wedi troi m fethian-. ond ef hvny. a, dywedai ei ?m\ yn Hwvddiant oerffaith. Dm a dystiolaeth rhai oedd wedi vm- weled ar wlad y blynyddoedd we^i cvtun'deb ;-r Gladstone, v trstiolaeth.au -n unfrvd i lwydd- xa.nt y cvtundeb. ac yr oedd t^mladau da yn magu cydrhwng y ddwy genedl, hyd nes y dar- magu cydrhwng y ddwy genedl, hyd nes y dar- ganfuwyd y cynllun i geisio adfeddiannu y'wlad A beth oedid diwedd yr helynt. Pwy'fantais ydvw wedi bod i neb. Yr oedd wedi profi un P ^miai cyfiawnder oedd dvrchafu can- noedd ac mai amehyfiawnder vn darostwno- cened:1. Yn ol cyfrifon, yr oedd costau y Trans- vaal o'r blaiem yn rhvw da,ir miliwn a chwe' chant. r, filoedd o yn flwvddvp. Ar ol a j j bvdda i tlln' ,r7leT1,T miliwn" o bunnau yn tlvnyddol. Yna cyfeiriodd at gostau v rhvfel mewn bywyd ao ariain, a therfvnodd vn n">Mnol i ucnei gymera-dwva/eth. Cynnygiodd Mr Robyns-Owen benderfynia.d rn diolch l Mr Brvn Roberts aim ei ffvddlondeb i -m Rvddfrydol, ac am ei anerc'h,i,%d ragorol Yr oedd yn dda ganddo weled fod yr un oedd wedi bod1 yn an<ostol efen^vl iachus vn a'r rhyfel, erbyn hyn, yn cael llaweroe'dd yn rhagor i weled llvgad vn livera,d ag ef. Yr oedd y wlad ar ddechreu y rhyfel ° wedi ei meddlwi gan v newyddiaduron. a a. ystyrri* of yn berygl yr oes ho(n & v newvddiaduron. ir oeddynt yn cael eu gweithio ran capitalists, a'r wlad vn cael ei harwain cranddVnt, a hvnv yn 01 mympwy v capitalists. Cefnogwvd gan Mr W. Eifl Jones. ac ategwd sran Mr E. R. Da-vies, a phasiwvd vn, unfrvdol, ac ar «nmnTariad! Mr Bryn I[tDberf", A.S.. a chef;i- ogiad y Parch J. J. Jones, B.A., diolchwvd i'r cad Ai'rvdd. Wrth ateyu- v diolehgarwch, d^weda.i v Parch J. J. Jones B.A., fod vp dda, wind do fvw i weled cyfarfod felly yn bosibl yn Mhwllheli. mis yn flaenoro-1. ni fuasaii vn credu fod hvny Tn bosihl. Gofynai rhv-wrai hwvrach, paham na fuasai ef vn siarad allan vr adez bono, ond ei atebia.d vdioedd ei fod: wedi penderfynu, er's tlm. i beidiio cei-io arsrvhoeddi Tieb i fo-d vn ddirwestwr pain fyddai hwnw feddw, "a,c felly yn hollol yr oedd hefo'r rhvfel.

Competition is the life of trade, and adver- tising is the motive nower that keeps it goinf,.

LLANDUDNO. Cynnaliwyd treialon cwn defaid yn Jjlan- dudno ddydd Mercher. Y rhai hyn oedd y rhai cyntaf i'w cynnal yn y gymydogaeth. Cafwyd tywydd dymunol a threialon da. Mr J. Jones, Dinarth Hall, oedd llywydd y pwyllgor; Mr Will Owen yn is-lywydd; Mr Robert Williams, Cwm Howard Farm, yn drysorydd, a Mr R. Royle yn ysgrifenydd. Gwnaethant hwy ac ereill o aelodau y pwyllgor a swyddogion am y diwrnod eu gwaith yn rhagorol. Mr Thomas Jones, Bryn Melyn, Corwen; Mr J. Owen, Melai, Abergele; Mr J. Roberts, Fron, Maenan, oedd beirniaid yn y treialon; a Mr R. Mure, I Bangor, yn nosparth y cwn. Dyma'r canlyn- iadau:— The Gloddaeth Stakes (open):—1, Jonathan Barcroft; 2, Thomas Owen, Cwmllan, Llan- gwm equal 3 and 4, R. Roberts, Ystradygroes, Bala, and Jonathan Barcroft; 5, John Ellis, Wernol, Llandderfel; 6, W.R. Hughes, Dolbebi, Talysarn. The Tudno Open Champion Stakes:-I, Ro- bert Roberts, Bala; 2, J. R. Lloyd, Trefnant; 3, Thomas Owen, Llangwm; equal 4, 5, and 6, Jonathan Barcroft. The Great Orme Special Stakes (open), for the best working of two dogs at a time :—Equal 1, Jonathan Barcroft, Bury, and Thomas Parry, Penybont. Special Shepherd s Prize (best trainer of his dog):—J. Barcroft. Collie, dog or bitch (open): -1, David Roberts, Aelydon, Pennmchno (Maghullmaster) 2, David Roberts, do. (Doon Crystal); equal 3, Simon Williams, Llwyn, Llandudno, and R. S. Piggin, Long Eaton (Emerald Mystery). Collie, dog or bitch (local) :—1, Simon Wil- liams, Llandudno; 2, John Hughes, do.; 3, T. E. Owen (Floss), do.

LLANBEDR, TALYCAFN. Cynnaliwyd ymrysonfa gwn defaid yn y lie uehod Ddydd Calan, pryd y cafwyd tywydd eithriadol o ffafriol i'r amgylchiad. Yr oedd nifer yr ymgeiswyr mor luosog eleni fel v bu gorfod i'r pwyllgor ddarparu dau le er cario y gwaith yn mlaen. Nawddogwyd yr ymrysonfa gan brif fonevigion gogledd Arfon. Cadeirydd y pwyllpor ydoedd Mr H. Davies, Gorswen is- gadeirydd, Mr W. Roberts, Maesycastell, a'r personau parchusaf yr ardal yn aelodau; Mr Thomas Jones, Rowlyn Isa, yn drysorydd; Mr Isaac Jones, Cefn, yn ysgrifenydd. Y bugeil- iaid canlynol oedd y buddugwyr :— Dosparth I., yn agored i'r byd: 1, 0. F. Jones, Ty'nymaes, Bethesda; 2, Jonathan Barcroft, Scout Moor, Bury; 3, W. Jones, Plas Nant, Llangwm; 4, Thomas Owen, Cwm Llan, Llan- gwm. Rhoddwyd pummed wobr gan y beirn- iaid i R. Roberts, Ystracl Groes, Bala. Dosparth II., agored i gwn heb enill gwobr o'r blaen 1, H. Williams, Penbrynllech, Taly- cafn; 2, W. Hughes, Cwrt Llyn, Glasfryn, Corwen; 'rhanwyd y trydydd a'r pedwerydd wobr rhwng John Roberts, Onen Ebryd, Llan- bedr, a W. D. Jores, Beatrice, Talysarn. Dosparth III., cyfyngedig i ymgeiswyr lleol: 1, John Roberts, Onen Ebryd; 2, W. Roberts, Maes Castell; 3, T. J. Jones, Maenybardd; 4, H. Williams, Penbrynllech; 5, E. Hughes, Ynysgcch. Enillwyd y wobr arbenig o teapot gan J. Roberts, Onen Ebryd. Y beirniaid oedd: Dosparth I., Mr R. S. Piggin, Long Eaton Mr W. G. Roberts, Llan- nerch, Llanfairfechan, Dosparth II. a III., Mr Thomas M'Gill, Capel Curig; Mr D.Wil- liams, Ardda, Dolygarrog. Mawr ganmolent y gwaith a wnaed. Yn yr hwyr mwynhawyd ciniaw gan y pwyllgor, pa un a d larparwyd gan Mr a Mrs Jones, Bull Inn, yn y dull mwyaf boddhaol, pryd yr ymwahanwyd ar ol yfed y llwncdestynau arferol.

CYNNADLEDD HEDDWCH YN NGHAERDYDD. j AREITHIAU GAN MRI LLOYD-GEORGE A BRYN ROBERTS. Dydd Mawrth, cynnaliwyd cynnadledd o aelodau Seneddol a chynnrychiolwyr o Ddeheu Cymru a sir Fynwy yn Nghaerdydd. Mabwys- iadwyd penderfyniadau yn tystio yn erbyn nod- wedd y gweithrediadau milwrol yn Neheubarth iadwyd penderfyniadau yn tystio yn erbyn nod- wedd y gweithrediadau milwrol yn Neheubarth Affriea, yn annog y Llywodraeth i gvnnyg telerau heddweh i'r Boeriaid ag a fyddai yn dder- telerau beddweh i'r Boeriaid ag a fyddai yn dder- byniol i bobl ddewr, yn gofidio am gynnydd yr yspryd milwriaethus, "ac yn rhwymo'r Gynnad- ledd i wrthweithio yr yspryd, ac i ddvrchafu ledd i wrthweithio yr yspryd, ac i ddyrchafu egwyddorion brawdgarweh,' heddweh, a chy- mydogaeth dda. Dywedodd Mr Lloyd-George, A.S., yr hwn a dderbyniwyd yn gynhes, fod y penderfyniad vn dwyn cyhuddiad difrifol yn erbyn anrhydedd v wlad hon. Yr oedd wedi darllen y boreu hwnw erthygl mewn papyr a gredid oedd yn Rhyddfrydol, o Lundain, yr hwn a dynai gy- ffelybiaeth rhwng gwareiddiad fel y eynnrych- iolid ef gan y Boeriaid a'r uchel wareiddiad a gynnrychiolid genym ni. Yr oeddym ni yn uwch personau o lawer (ehwerthin). Yn ol y papyr Llundeinig, yr oeddym ni yn tynu y gwar- eiddiad gwael i lawr er sefydlu un llawer uwch. Mewn colofn arall yn yr un newyddiadur yr oedd rhestr o'r "anrhydeddusion" ar ddechreu blwyddyn. Onid Carlyle a ddywedodd "Wrth eu lliw yr adnabyddwch hwy." Pwy oedd y bobl yr ymhyfiydai Lloegr yn eu hanrhydeddu? Un dyn ag oedd v Llywodraeth a gynnrychiolai yr uchel wareiddiad hwn i'w anrhydeddu ar w wawriad yr ugeinfed ganrif ydoedd boneddwr o'r enw Mr Hiram Maxim .unig hawl yr hwn i sylw ydoedd ei fod wedi dyfeisio peiriant a'n galluogai mewn awr i ladd 20.000 o fodau dynol. Dyna i chwi bat-rwm o'r "mvch wareiddiad." Dywedai y papyr Llundeinig fod v Boer yn cyn- nrychioli gwareiddiad fel v'i ceid yn yr ail ganrif ar bvmtheg. tra yr oedd LloeQT yn cynnrychioli uwch wareiddiad v bedwaredd ganrif ar bym- theg. Yr oedd un yn wareiddiad wedi ei syl- faenu ar lyfr mawr, gan nad beth ellid ddyweyd am anwybodaeth y Boer, peidied ag anghofio eu bod oil yn ddynion hollol gydnabyddus a'r llyfr mawr y darfu i lenyddiaeth genedlaethol erioed ei ddwyn yn nghyd. Gwir nad oeddynt j vn cael y "Daily Mail" bob dydd wrth fwrdd eu I boreufwyd. Yr oedd hyn yn tngelwbaid i'r "uchelwareiddiad" (ehwerthin). Gwir safon gwleidydd yr uchel wareiddiad ydoedd Joseph Chamberlain, ond yr oedd ef (y siaradydd) eto heb ei gadarnhau fod ei wladweiniaeth yn tra rhagori ar eiddo Oliver Cromwell; ac nid oedd yn barod i gredu fod datganiadau barddonol Rudyard Kipling o ffurf mwy dyrchafol na hwnw perthynol i'r. gwareiddiad cyntefig yr hwn a gadd ei fynegiad yn John Milton (cymeradwyaeth). Pa fodd y dangosodd yr uchel wareiddiad ei hun yn y rhyfel lie yr oedd dau wareiddiad wyneb yn wyneb? Yn y "Times' am ddydd Llun ad- roddwvd araeth o eiddo y Milwriad Porter, yr hwn a fu yn y ffrynt, a'r hwn' siaradai am y hwn a fu yn y ffrynt, a'r hwn' siairadai am y Boeriaid fel gelvnion dewr a, gwrol, y rhai a ym- I ddygent yn dda at eu carcharorion, a gofalent yn dyner am eu gelynion archolledig. Cyffelyber hyn ag uchel wareiddiad y 19eg ganrif o losgi ffermydd, troi gwragedd a'u plant allan ar y veldt Affricanaidd, llwgu y merched a phlant er ceisio dwyn y dynion ar eu gliniau. Yr oedd hwn yn gyhuddiad difrifol. ond ceid v dystiol- aeth o'i blaid yn y papyr Seneddol yn cynnwys detholiad o broclamasiynau gan Arglwydd Ro- berts. Yr oeddym yn dinystrio y wlad a'i throi yn anialwch. Er cadarnhau y mynegiad darllen- odd ran o'r "Standard," yn mha un y rhoddai y gohebydd ddesgrifiad o'r dinystr wnaed yn yr Orange River Colony. Siaradai papyr arall am "y wlad Iosgedig ddu, o9dd wedi ei llvmhau gan v dinvstrvdd coch rhvfel. fel nad oedd frrvstvn i I ddvn. na, blewyn o laswellt i anifail." Yna desgrifiodd yr aelod anrhydeddus waith v Cad- fridog Bruce Hamilton yn Ventersburg, pan v llosgai y tai, meddiannu v cyflenwadau, a dy- weyd wrth y merched a'r" plant am fyn'd at y Boeriaid am fwvd, fel y weithred mwyaf dieflig y gallai unrhyw ddvn ei chyflawni. Dyma oedd yr uchel wareiddiad yr oeddynt hwy am ei gychwyn yn Affrica. Nid oedd y Boeriaid i'w dychrynu v ffordd vna. Nis gallwn eu curo ar y maes. Nis gallem eu dal, er ein bod yn eu cornelu unwaith bob wythnos; ond gallem ndael iddynt wybod os nad ymostyngent v bvddai i'w gwragedd a'u plant farw o newyn. 11 n. Nid oedd hyn yn ymladd teg. yr oedd yn ddi- raddiol. Y bobl hyn vn son am ymherodra,eth- yn wir, nid oedd anrhydedd unrhyw ymherodr- aeth yn saff yn eu cadwraeth. Yr hyn oedd wir am ddyn oedd hefyd wir am genedl: beth bvnag a hauo ccnedl, hvny a fed, ac wrth hau difrod a lladrad yn Affriea, nid oeddvm yn myned i fedi heddwch. tawelwch a llwyddiant yno. Y gwir ymherodrwr oedd y dvn a fvnai gadw vr ymherodraeth ar lefel uchel. Os rhoddai v Boeriaid eu harfau i lawr yn ddiammodol, eu hawl fel dynion rhvdd. en hannibvniaeth. eu dinasyddiaeth, eu tir. ni fyddent fel pobl vn deilwng i ddod yn ddinasvddion o'r ymherodr- aeth ryddaf o dan yr haul (cymeradwyaeth). j Dilvnodd Mr Brvn Roberts ar achos y rhyfel. I Gwadai fod unrhyw fwriad yn bod i yru y I Saeson i'r mor. Fel dynion yn teimlo eu hunain { yn boddi, yr gedd y Boeriaid wedi taflu pobpeth dros y bwrdd yn y gobaith o arbed y llong, ae hyd nes gwelsant fod Lloegr vn benderfvnol o fynu eu bywyd cenedlaethol, yna darfu iddynt benderfynu ymladd. Yr oedd cydymdeimlad y brodorion oil gyda'r Boeriaid, a dyaa yr eglurhad paham yr oedd De Wet yn gallu parhau mor hir i osgoi cael ei ddal. Gadawer i'r Gynnadledd yna fod yn ragflaenorydd i lawer ereill tebyg. Yr oedd cyfeillion heddweh wedi bod vn rhy wangalon, canys yr oedd ef yn sicr pe buasent wedi ymladd yr etholiad cyffredinol diweddaf ar gyfiawnder v rhyfel, y buasent wedi dod allan ohoni lawer iawn yn well nid oedd cwestiwn cyf- iawnder v rhyfel eto wedi ei ymladd yn y wlad hon fel y dylasai gael (cymeradwyaeth). r

DIWYGIO Y SWYDDFA RYFEL. Cynnalia y pwyllgor a benodwyd gan yr Ysgrifenydd Rhyfel i wneyd adroddiad ar waith mewnol y Swyddfa Ryfel eu cyfarfod cyntaf heddyw (dydd Mawrth).

Ynadlys Sirol Caernarfon. DYDD SADWRN.-Gerbron J. Menzies, Ysw., ac ynadon ereill. TORI CYTUNDEB. Am dori cytandeb gyda Mr Hugh William?, Bodrual Farm, gyda'r hwn yr oedd wedi addaw myned i wasanaethu, corchymynwyd i Henry Griffiths, Tymaes, Portdinorwic, dalu punt a'r costau. C MEDDWDOD. Dirwywyd William Wil- liams, New-street, Ebenezer, a Thomas Jones, New-street, Ebenezer, i 2s 6c yr un a'r costau. ACHOSI RHWYSTR.—Cyhuddwyd Thomas G. Hughes, Castle-terrace; Robert Williams, Castle-terrace; Thomas Evan Williams, View street; William Jones, Caradog place; John Jones Daves, Battery; John Rowland Jones, Tabernacle-street; a Thomas Llewelyn Thomas, eilliwr, yr oil o Ebenezer, o achosi rhwystr ar y ffordd fawr, a Thomas Williams, Marine-street, Ebenezer, o luchio cerig ar ol yr Heddgeidwad Jones (43) ar y 18fed o'r mis diweddaf.—Erlynid gan Mr J. T. Roberts, a diffynid Thomas LI. Thomas gan Mr J. B. Allanson.—Tystiodd yr heddgeidwad ddarfod iddo weled y dynion ar yr heol gydag amryw ereill. Yr oedd yno tua 15 ohonynt, ac yr oeddynt yn canu hen ganiadau isel. Ceisiodd ganddynt symud ymaith, a pheidio cadw swn. Ni chymerasent sylw ohono er iddo ofyn iddynt amryw weithiau. Yr oedd yno ddau griw ohonynt, a gwelodd T. G. Hughes a T. Ll. Thomas yn symud oddiwrth un criw at y Hall. Gwaeddodd rhywun a chwarddodd y lleill yn uchel. Yna aeth y tyst i gyfeiriad Vaynol terrace, a siaradodd a'r dynion dra- chefn, gan ofyn iddynt beth oedd y mater nas gallent fod yn dawel y noson hono. Crefodd arnynt fyned gartref yn dawel ond dal i ganu a wnaent. Yna trodd ei lamp arnynt, ac adnabodd amryw. Dywedodd T. G. Hughes wrthynt am beidio myned gartref, a phan symndodd y tyst ymaith gwaeddodd rhywun, Ar 'i ol o hogia. Gadewch i ni ei gicio fo i'r d-l." Daeth cawod o gerig i'w gyfeiriad a tharawyd ef yn ei goes. Mewn atebiad i groe3holiad Mr Allanson, dywedodd y tyst na welodd efe T. L. Thomas na William Jones gyda'r dynion pan y trodd ei lamp arnynt. Yr oedd y dynion wedi rhoddi cryn drafferth iddo yn ddiweddar.—Dywedodd Mr Allanson nad oedd Thomas gyda'r criw ond ei fod yn di- gt-,ydd pasio ar y pryd.—Tystiodd Thomas felly a dywedodd ei fod wedi gweled criw o ddynion. Nid oedd ef gyda hwynt, ond bu yn siarad a H,aghes.-Dywedodd Hughes ei fod yntau yno, ond na welodd yr heddgeidwad ef.—Dywedodd Robert Williams ei fod yntau yno, ond na achosodd rwystr i neb.—Gwadai Thomas Evan Williams ei fod yn ei plith, a galwodd dystion i brofi ei fod gartref am ugain mynyd wedi deg, a dywedodd William Jones yr un peth. Taflwyd yr achos yn erbyn J. L. Thomas allan. Dir- wywyd Thomas G. Hughes i 503 a'r costau, Thomas Williams i 20s a'r costau, Robert Wil- liams i 15s a'r costau, a'r lleill i 10s yr un a'r costau, a gorcbymunwyd iddynt dalu dwy bunt rhyngddvnt tuagat gostau y cyfreithiwr.

CYFARFODYDD Y CALAN. EISTEDDFOD GADEIRIOL MEIRION. Cynnaliwyd yr uchod fel arferol yn Nol- gellau y Calan. Gan ei bod yn dywydd mor ddymunol, yr oedd yn y dref fwy o bobl nag a welwyd yn ddiau erioed o'r blaen. Yr oedd amryw bethau wedi peri fod ofnau na byddai cymaint yn y dref, ond fel arall y bu. Sicr na. fu chwarter y rhai fu yn y dref yn yr Eisteddfod, gan nad oedd yno le. Yr oedd y ddau ysgrifen- ydd, sef Mri O. 0. Roberts a. Llew M'eirion, wedi gweithio yn rhagorol tuagat sicrhau llwydd- iant yr Eisteddfod. Llywvddwyd cyfarfod y boreu gan Capten Bailey, Tanllan, ac arweiniwyd gan Bryfdir. Agorwyd trwy i Llew Meirion ganu "Hen Wlad fy nhadau." Wele'r dyfarniadau :-Pen and ink sketch o Ystorm Daranau Rhanwyd y wobr rhwng Mr Johnny Edwards (Pwyntil Meirion), Berlin House. Blaenau Ffestiniog, ac ymgeisydd arall nad atebodd i'w enw. Hir a thoddaid i'r diweddar Mr Francis Evans Mr Ellis Roberts (Glan Wnion), Dolgellau. Unrhyw unawd ar I unrhyw offeryn pren Mr Robert H. Mills, Dol- gellau ail, Mr Fred Arnfield, Dolgellau. Traeth- awd, "Hanes y Transvaal hyd Hydref, 1899" Mr Morris Williams, Trawsfynydd. Gwawl- ddarluniau Mr W. R. Hall, Aberystwyth, i Cyfieithiad o "Robert Rob.erts,.Llangeitho" (Dr Edwards) Miss Edwards, Great Darkgate- street, Aberystwyth. Unawd contralto: Miss E. J. Warrington. Yr oedd 14 wedi cynnyg ar destyn y gadair, sef "Uffern," gwobr 7p a chadair. Darllenodd y Parch Evan Davies, Trefriw, ei feirniadaeth ef a Thafolog. Y budd- ugol ydoedd v Parch J. Jenkins (Gwili), Pont- arddulais. Uadeiriwyd ei gynnrychiolydd. Hosanau: "Sarah Jacob." Corau meibion, cystadleuodd pedwar o gorau, a chanasant yn y drefn ganlynol: -Llangollen, dan arweiniad Mr J. E. Morris; Llanidloes, dan arweiniad Mr John Owen; Cor Moelwyn, arweinydd Mr I Cadwaladr Roberts Abermaw, arweinydd Mr G. I Griffiths. Safai v corau fel y canlyn yn ol nifer v marciau gafodd pob un:—Abermaw, 28; Llanidloes, 29; Llangollen, 30; Moelwyn, 33. Dyfarnwyd y wobr gydag uchel ganmoliaeth i Gor y Moelwyn, Ffestiniog. Ffon Mr Edward Tudor, Trawsfynydd. Yn yr ail gystadleuaeth gorawl, daeth dau gor yn mlaen, sef Harlech, dan arweiniad Mr John Owen, a Llanegryn, dan arweiniad Mr Owen Jones. Traddodwyd y feirniadaeth gan Mr Wilfrid Jones, a chanmolai y gystadleuaeth yn fawr. Dyfarnwyd y wobr i Gor Harlech, a'r unawdydd a berthynai iddo i gael y wobr gynnygiedig. Deuawd, "Love Divine," Mr Edward Lloyd a Miss Lloyd, Llan- uwchllyn, yn unig a gynnygiodd, a ehawsant y I wobr. Llywyddwyd yn nghyfarfod y prydnawn gan Mr A. Osmond Williams, A.S., ac arweiniwyd eto gan Bryfdir. Wele'r dyfarniadau -Unawd ar y cornet: Mr Walter Morris Williams, Corris. Cystadleuaeth y Seindyrf Pres. Daeth dwy seindorf, sef Corris a Rhos. Dyfarnwyd Sein- dorf v Rhos yn oreu, gyda chanmoliaeth uchel v rnl beirniaid. Unawd ar v berdoneg Miss Mabel Griffith, Dolgellau. Traethawd ar "Orfodaeth Milwrol" Mr Ebenezer Morris, Minffordd, Pen, rhyndeudraeth. Model door: Mr Cadwaladr Jones, Islaw'rcoed, Trawsfynydd. Cywydd, "Newyn" Parch L. Rhystyd Davies, Bryn- aman. Cyfieithiad o'r Gymraeg i'r Ffrancaeg Rhanwyd y wobr rhwng Master Richard John Edwards a Master Glyn Edwards, Dolgellau. Y brif gystadleuaeth gOrawl; canodd y corau yn y drefn ganlynol:—Aberystwyth, Nantlle, Llanidloes. Dyfarnwyd y wobr i gor Llanidloes. Unawd soprano: Miss Maggie Evans, Wanid- loes. Unawd bass Mr Lemuel Roberts, Bangor (gynt o Dalsarnau). Unawd tenor: Mr W. Morgan Jones, Rhos. (gynt o Dalsarnau). Unawd tenor: Mr W. Morgan Jones, Rhos. Yn yr hwyr, cynnaliwyd cyngherdd mawredd- og, ar gyfer yr hwn yr oedd Cymdeithas Gorawl Idris, dan arweiniad Mr O. O. Roberts, yn dyfal I baratoi er's wythnosau. Llywydd y cyngherdd oedd Mr W. N. Griffith, Penmaen. Yn y rhan gyntaf perfformiai y cor "Athalie" (Mendelssohn). Cymerid y prif ranau gan Miss Percival Allen, Miss Maude Jones, a Miss Greta Williams, yn nghyda Mr Charles Fry fel adroddwr. Caed unawd ar flute gan Mr W. L. Barrett, ac aeth y cor drwy "Hiawatha's Wedding Feast," gyda Mr Henry Franckiss yn unawd. Yn y rhan amrywiae'thol caed unawdau gan Mr Wilfred Jones, M,iss Percival Allen, Miss Greta Williams, Miss Maude Jones, a Mr Henry Franckiss. Cafwyd fel arfer wasanaeth y gerddorfa, dan ar- weiniad Vasco V. Akeroyd, a chyfeilid gan Miss Blodwen Williams, Miss Annie May Roberts, a Mr W. H. Pyemont. I Cafwyd Eisteddfod ragorol. Deallwn fod pobl wedi cael eu cadw ar y bont gan awdurdodau y I reilffordd hyd o fewn ychydig amser i adeg y trenau i gychwyn. Parodd hyn anhwylusdod mawr, a chondemnir yn ddiarbed waith yr aw- trenau i gychwyn. Parodd hyn anhwylusdod mawr, a chondemnir yn ddiarbed waith yr aw- durdodau. EISTEDDFOD COLWYN BAY. Ddydd Calan, cynnaliwyd Eisteddfod boblog- aidd yn y Pafilion, pryd y dajeth eynnulliadau lluosog anarferol yn nghyd "ac y caed cyfarfodvdd rhagorol. Y llywydd ydoedd Mr Bevan, cad- eirydd y cynghor dosparth. Beirniaid :—Cerdd- oriaeth, Mr Tom Price, Merthyr, a Mr Wheel- eirydd y cynghor dosparth. Beirniaid :—Cerdd- oriaeth, Mr Tom Price, Merthyr, a Mr Wheel- wright, Huddersfield; barddoniaeth, y Parchn. J. O. Williams (Pedrog), Lerpwl, a W. Evans Jones (Penllyn), Hen Golwyn. A ganlyn sydd restr o rai o'r prif ddyfarniadau —Unawd Miss Madge Williams, Colwyn Bav. Unawd ar y trombone Mr Ellis Owen, Ffe"stiniog Cyfan- soddiad cerddorol: Mr R. Owen, Talysarn. Adroddiad: Mr William Jones, Colwyn Bay. Unawd soprano: Airs Eifion Jones. Cystadleu- aeth cor meibion: Cymdeithas Llan Ffestiniog. Cystadleuaeth seindyrf, "Songs of England," gwobr lOp a her-gwpan: Seindorf Brenhinol Oakelev. Unawd bariton: Mr J. 0. Davies, Blaenau Ffestiniog. Unawd ar y cornet Mr D. Williams, Llanddulas. Y brif gystadleuaeth gorawl, "The Heavens are telling," gwobr 20p Cor Treffynnon. Testyn y gadair, "Gorsead- fainc Trugaredd" Mr Thomas Williams, Traws- fynydd, a farnwyd yn deilwng o'r gadair..—Yn y cyfarfod terfynol, llywyddai Mr T. Westlake Morgan, organydd Eglwys Gadeiriol Bangor, yr hwn yn ei anerchiad a gyfeiriodd at yr Eistedd- fod, yr hon, meddai yn ddifloesgni, oedd yn bod I er mwyn elw masnachol ac nid er mwyn celf. Er mwyn puro'r Eisteddfodau, fawr a bach, rhaid meithrin celf er ei mwyn ei hun. Anhawdd oedd cael corau yn nghyd, canys y cwestiwn oedd pa un ai'r wobr o gan' punt ai'r wobr o ddau gan' I punt a geisid ei henill. Yr oedd cantorion Cvm- reig hefyd yn y cystadleuaethau yn gwn'eyd I camddefnydd dybryd o grynu'r llais. Yna dat- f ganodd Mr Morgan ei obaith v cymerai'r Gyf- athrofa bwnc cerddoriaeth i fyny, ac y ceisiai cerddorion Cymreig ymgydnabyddu mwv a hen nodiant. EISTEDDFOD TREFRIW. Cynnaliwyd Eisteddfod flynyddol Trefriw Ddydd Calan yn y Neuadd Drefol, dan iywydd- I iaeth y Parch J. Gower. Arweiniwyd gan Mr Thomas, Ffactri. A ganlyn sydd restr o'r budd- ugwyr Jennie Jones, Pleasant View; Lizzie Evans, Trefriw-terrace; Jennie Davies, Bryn- 'rodyn; Lizzie Jones, Rhianfa Mary E. Wil- liams. Tai Newvddion; H. Goronwy Owen, Ty'r Bont; Robert Evans, Ysgubor Gerig; Edith Roberts, Gwydyr House; Jennie Davies. Bryn-rodyn James vans, Ysgubor Gerig Fred H. Jones, The Bridge David S. Jones, eto R. Roberts, Forge Cottage; M. C. Davies,, Bryn- 'rodyn; Lizzie Evans, Trefriw-terrace; *R. Evans, Ysgubor Gerig; Catherine J. Ellis a Elizabeth A. Ellis, Tan'rallt; Clara Roberts, Hill Crest; H. G. Owen, Ty'r Bont; Lizzie Evans, Trefriw-terrace: Cor Eglwys St. Mair; S. A. Jones, Pleasant View E. A. Ellis, Tan Irallt; Clara Roberts, Hill Crest; R. Williams. Gwydyr House; Cor Plant Trefriw (arweinvdd Mr W. Owen) Miss E. Evans, Ysgubor Gerig: H. G. Owen, Ty'r Bont; H. E. Owen, Capel Curig; Miss A. Jones, Blodwen R. Morris. Bronderw, Llanrwst; a Hugh G. Owen, TV'l Bont. j

Pwysa cnwd da o wair tua thunell a hanner yr acer. c oeddib ti yn gwybod fy mod yma?" gof- ynai y fegin i'r tam. ",Oed-dwn, yr wyf ibob amser yn cael pynt allan ohonot ti," oedd yr teb.

I GLOBE FURNISHING CO., 12 ro 18. PEMBROKE-PLAOZ. FURNISH FOR CASH OR ORBDXT. NOTE.-Our Credit System is entirely diftawat from any other, and has been highly eont mended by the whole of the lootl Prem. NO EXTRA EXPENSE ON OUR CRZDII SISTKM. The fair and equitable manner In which onr baeineBa is oarried on, and our reasonable Sormit and low prices, are so well known throughout ihe North of England asd Wales as to recdec 'urtber comment anneoeBssry. TERMS- Wø give our Cnetomert the privilege ( arranging their own Termt of Payment tH they know best the amount they can con- vvniently afford to pay each Week or Month -ill goods delivered free, and no expense* c* tany kind Me incurred by customers, Furniture nt to any part of England or Wales. Prh 7 ¿¡D8 if required no charge made. An inspection of our Stock will at once v htsndicg purohaBera that we give better vQln'i' »i.>n any ether house furnishera on the YHtem in the provinces. Orders by post receive prompt and oare'ui iiSsentiots. Railway fare allowed to oomitrv, iustomera. Illuatrated Catalogue, Prospectus, Press- Opinions, and Price List sent poet free; or ce Mrpiiofttiou. GLOBE FURNISHING CO., (J. R. GRANT, Proprietor), 12 To 18, FEMBROKE-PLAOF; LIVERPOOL. ScataMs Houro: 9 a.m. to 8 p.m.; 9 a.m. to 6 D.m. al56umo 1 WE GlVt- FOR A GUI'NEA I Pair Sttpt,,rii.-ieWi"uev Ulnnkets, each SlaiiisetbaillkdpiBk "lbs. weight; Pair WhiteSheets, y<3*. by 2) Jfd«. iiftminsil ready for Wbite Pillow Cases, fall slse, buttoned ends; WhitpCounterpins.Syds.lonebyZjyds. wiile, woven pattmn, nooJ I Dachesse Toilet Set. All sent C. on nct\pt of P.O.O. ;t Sq., STAFFORD. raTAStlSHlID OVKV JOO YRAKS. 'TII :>r: E., D.i "-a Ox 11, BILLPOSTER ft TOWN CRIER, 43, Thosaaa Street, HOLYHRAD. )f.II.-All erders pwwftally attested ioa aa4 rNleuhI. terms. 1 QtlTCKlY CORRECT ALL M GUL"JTrrg, REMOVB ALL I OBSTRUCTIONS, and relieve the distressing symptoms to I prevalent with the irx. Boxes,1/H & 2'/0 (con tains three | runes the quantity i, of all Chemists. Sectnnvwh<"o j receipt of 15 or 3-1 stamps, by R. T. TOW.LE& Jo. >J,inufacturer8, Dry^en St., Nottingham. cf l:n!n;-rns. in.urin^ Never Fails. M YEARS. MB Have you a Cough? Emm A DOSE WILL RELIEVE IT. mm Have you a Cold? A DOSE at BEDTIME WILL REMOVE IT. JWS WHEN YOU ASK FOR IfMriidge'sl lUjgMig^oniC 1 BE SURE YOU GET IT. mm H| V Try it also for fljjj|j? lironchitis, Consumption, MKg Wk Asthma,Whooping-Cough. Hm Prepared by Urn W. T. OWBRIDGE, Chemist, Hull. Sold everywhere in bottles, at It. lid., 2s. 9à., 4.8. 6d., and 118. copraloat. Jmjjr iu ORIGINAL V I CARBOLIC DISINFECTANTS.! SIMPS, TOOTH POWDER, | ■ ETC., jS Have been awarded 100 Medals and 61 Diplomas for Superior Excellence, and p ■ should be used in every Household to si U prevent Infectious Diseases. Is | Hlu8trRtedLl8tpo3t free on application. 3 91 see S I CARBOLIC | | OINTMENT p fij is unequalled as a Remedy tor jj Hj CUTS PIIiHS, THROAT U HI COLDS, BOAI1D8, JEDARJLCHB K In AND bhhqiutk! 0 In PJUMS, RINGWORM and BR3N R jll AILMHHTS generally | Jfl Large Pots 1/1K each, at Chemtots*, etc.; II g or post free lor value. || | F.c,CALVERT&CoT,Manohestenjj GWEEGYSAU PATENT GRIFFITH OWEN. fel! ¡ GRIFFITH OWEN, Ffheylltbd a'r TøtJLV BbbmhikoIH 25 a i.f, BlGH STEET, CAERNARFON. B dded i bawb sydd mewn tsgen am WREGYS NEu I gOSANAU JJtASTIC ftlw Deil anion at yr cohod, yr hwn sydd yn gwneyd y ganghen hon o fasnaoh yn adran neillduol. OOFIBB CnBIRIAD, r11.