Y Clorianydd

CYFARFOD MISOL M.C. MON. YMWELIAD CENHADON. Yn Llanerchymodd y cynhaliwyd y Oyf- a.rfod Misol dydd Llun, Rhag-fyr 8fed, Cyfarfyddodd y blaenoriaid a'r gwieanidog- ion ar wahan yr awr gyntaf. Yng nghyf- arfod y blaenonajd trae-thai* Mr 0. Parry Jones1, Bodynolwyn Wen, ar gy-n-balia.th v weinidogoeth, a'r un niatcr oedd testun DT. John Williams yng nghyfarfod y gweinidogion. Llywyddwyd cyfarfod y bore gan y Paroh Wm. Duvies; y pryn- hawn, Dr. Hughes. Ar ol dechreu trwy fawl a gweddi gal wodd yr ysgrifennydd sylw ait y oanhadwT. iati o Bwyllgor y Rhaglcn a Phwyllgor Enwi ao o'r gwahanol ddosbajthiadau. Yr oedd doebarth Gwalehmai wedi gofyn am i'r Cyfarfod Misol dynnu aJlan restr o iyfrau v byddai yn dda eu cyme.radwyo i'r icuanc eu darllen. Enwyd y Parch J. E. Hughe?, Parcli R. P-rys Owbb, Mri G. Mado-c Jones, ac E. M. Roberts i geusio tynim allan restr erbyn rhyw Gyfarfod Misol dilynol. Enwyd y Parch John Williams, D.D., a Dr. Hughes, Llanerchymodd, i fyned i Borthaethwy i gyfarfod sefydlu y Parch Owen Thomas, 'a'r Piaroh T. C. Williams, M.A., a Mr E. M. Roberts i gyfarfod sof- yditz y Parch O. T. Jones, M.A., yn y Tahvrn. Galwodd Mr Lewis Hughes, Amlwch, ,;rylw at y Gronfa Fenthyciol, ae anogodd i wneud oasgliad>au tcilwng tuag ati, a chyfeiriodd at duedd rhai eglwyei i'w hes. geuliteo. Hon yw y gronfa sydd yn rhoddi benthyg arian yn ddilog I dalu dyledion cape lau. Yng Ngiiyfarfod Mieol Rliagfyr etholir 6wyddogion am v flwvddyn. Y llywydd- ion am 1920 fydd y Parch Owen Tliomas a Mr Robert Jones, Ct&>el Belldre-f, Bryn. sicijrvn; trysorydd y Cyfa-rfod Misol fydd Mr Abel Evans, Garreglein; cynryohiol- wvr Mon yn y gymajifa gyffredinol iydd y Parehn. D. Cwyfan Hughes, B.A., Theophilus Lewie, Llanfoohell; R. Mattnews, Nebo; Mri O. W. Rowlands. Bryndu. a John Owen. Penuche dxef. 1 Gvmdoithasfa y Gogledd, y Parchn. Wm. Morris, Tymawr; S. T. Hughes, Laergybi; Wm. Roberts, Gorslwyd; Mri E. W. Hughes, Llanfwrog, a Hugh Thamaf, Peritraeth. Y gwr fydd yn axciiwilio cvfrifon yr .eglwysi pam ymweJ. y Cylarfod Misol a hwy fydd Mr Robert, llamas, Strydan, Engedi, ynghycla'rardiwilwyr presonnol. Archwiiydd cyfrifon y Gyfar- fod Mieol fydd Mr G. Madoc Jones, Bethel. Dcwifiwyd y Parch T. 0. Jones, Tabernacl, a Mr Owen W illiamB Boded- -em yi' g\Tfarwyddwyr y Gcnhadaeth Dramor. Penodwvd y Parch J. R. Owen, Bethe a Mr G. Madoc Jones l fy.id i Aberffraw i ddewis ycliwaneg o swyddogicjn, a'r Parch J. J. Evans a Mr W. D. Evans, Niwbwreh, i fynd i Bethaiua i gymryo 11ais vr cglwys yiio ar ddewas bupu- Cymrodd y Parch J. E. Hughes, U. B.D. Brymiencyn, gyfle mown eg-wj] rhwng dau fater arall i a.nnog athrawon yr Ysgol Sxil a'r swyddogion i dderbyn esboni.ad newydd Dr. Poake ar yr ho 1 Keibl Nid vw ei bris end deg a chivcc "I I ac y mac yn llyfr o til o ddalennau ai wvbodaeih ddiweddaraf ar fatenon y Beib! yiiddo, a li'vnny i gyd wedi ei yegrifeainu yn odidog"gan ysgoHuMgion mad oca eu rhagorach ym Mliryilain. Diolchwyd yn gynnes iawn i Mr a Mrs Hugh Jones, Bodedern, anv set cL le^' cymundeb unigol i'r eglwys yno. Rhot odd y Parch Richard Matthews adrf'ddiad 0 yniholiad a wiaaeth ar ran y Mii'! ynghylch tasgau plant yr Darllenodd lythyT oddiwrth bri.abhro Ye >r„ Sir Llangefni yn dweyd yr anogid y plajit fvddai yn Llangefni J fynychu cyf- Jrfod w\ithnosol yr eglwys, ao yr y^afn- he,r y Uafur gartref ar gyfer y noeon honno Dvgodd Mr John Jones Llan- gefni dystiokueth i ffyddLowleb y yn f seiat vn Llangefni, ac i'r un ^rwyl y Lradodd y Parch T. A. Jonefi, B.A., 1 an gristio| us. p Gar. regffi^bleidlais o gydymdeimlad a Mr L eiliodd Mr Le^w Hugh«8 Am^on. ^an ddyfynnu rhai o eiriau papurau >• America i"sSiId°brawdoi. ldshai. Daotii y Parcli D. E. Jones, Lushaa, a i briod i'r 'Oyfa-rfod Miscd, aoh^d anarch- iad gauddynt ar y genhadavfch. 1 ( iodd at hen "Drysorfa Fawr oodd yn evnnw.ys rhestr o gaagbadau 1842, ac yi oedd rhal eglwysi ym Mon yn irlu niwy vr a^ieg honno nag a wnaent yn awr. Yi/l&42. nid oedd ond ^dau g^n- hadw-r ar y macs yn Cassia, ond hoodyw yr oedd 28, ao erbyn hyn y mac y gair Bn'n- iau Uassia yn rhy gyfyng y iraes, oblegid y mac gwastadodd bylhet a Lushai 1 fewn, a Ohachar hefyd. Anogai son am y genhaxlawtli vti amlaoh yn yr oghrysi nag ar adog y casgliad. Adgof- ia.i ma.i anerchiadau y Parol) Isaac Jorn^ W illiams vn Llanddorfel ar y gennadaeth, niewn scuat ac -ambell bregeth, » 1 a yn rhannu mLsolion eenhiuiol ymhLith yr ardalwyr. ddefTmdd ei awydd cyntaf ef am fynd yn genhadwr. Yr oedd Lushai yn vrlad gymaint a Oliymru, ac aid oedd ond dau genhadwr yuddi. Y i- oeddynt wedi rhoddi un ran o dair o'r wlad 1 r Bodvddwyr, ac nid oedd dim traffert1 gydag undeb cglwysig yno. Yr oeddynt wodi oyflwyno 30 o frodorlon Oris-tion- ogol iddvn.t ar gyohwyn eu gwaitli. A11- lon.a,i y Bedyddwyr gynryohiolwyr 1 w eyfarfod blynyddol a dabyníent a rhodd- aelodau i'w g-ilydcl yn fynyeh, ac yr oedd y evdweithrediad mwyuJ brawdol l'hyngddyiit. Y tri ic-th oedd yn arwydd- air 1 eldynt yn eu g-wiaith feI eglwys gen- liadol yn Lushai oedd hunan-gynhaiiaetih, }naHw:lv,odraetJh, a hunan-kxlaeaiiad. a rhoddodd osiamplau diddorol o'r niodil y cynhalia.i yr eglwysi bi-odoiol ou hefengyd- wyi ou luinaui. Ar y cyntaf lh.cgwyl cael yn ddibaid gan y dyn gwyn wnaent. ac YD eu tlodi lletliol yr oedd yn hawdd ma<kleu iddynt- N i vyr Cymry ddim atn dlodi o'u c-dmaru PC India, ond daeth vsbryd rhagorach cyn 1.>0 hir a phencnt o konyat eu hunain gyflog i'r efengyhvyr biodoroi, ac or niai bvchan oedcl yn y detiircu yr oedd wedT dal i godi icl y dctrbynient heddyw sa.itli gwaitli yr hyn oeddynt yn gaeil flynyddoedd yn ol. Yr ("id yii arferiad yiriii.Lith y brodorion oref. yddol yno i roddi y ddegfed ran at y "Patcin Rhaii." neu Deyrnas Dduw. Dyn a oedd eu henw hwy ar achos cref- ydd. a-c ych wane gent- at y gyiran honno, pan fyddai an gen. Ni photrasent yrvu yr aohos 'i dipyn o ddyled weitliiau. Mown lie ncilltuot" casghvyd jm ddiweddar lOOp at dynnu i lawr draul flynyddol yr aehos. Eu dull o godi progethwyr bixxlorol oedd eu cadw gyda ceiihadon a'u hyiforddi ani dair blynodd, a'u cymryd yn aWl: ac eil- waith i brcgothu ar daith er cael gwele(i e i dawu a"u (lull, a cliaol allan a fyddent vn dobyg o ddod yT llwyddiant, ac wrth eu bod" yn dod yn fwy hunan-gynlialiol teiniient' y dylent gael rhan yn Uywodr- aeth iad yr eglwysi. ac anogid hwy 1 gym- ryd amynt gyfrifoldeb swyddi oref- yddol. Llvwyddent gyfarfodydd cref- yddol j>w vsig bob yn a.il a'r cenhadon, "ac ymgymeront ag ys- gi ifenyddiaeth gwahanol gymdeithas- au. Alentrent- roi brodoaon yn ysgriien- ydd cyfarfod dosbarth a ohyfarfod misol, ao yr oeddynt yn dod yn araf i fod yn awydd us i ledaenu yr Efengyl i eraill. Luslieaid oedd gwcitlivvyr goreu y Thado Kookie, a phan yr O(>dJ yr Americaniaid yn cychwyn cenliadactii bcnthyeiwyd Lusheaid Cristionogol iddynt liwythau. Yn Yr heri amserOixld vr oüdcl i'r Lush- caul 'gymenad drwg fel \spe.ihvyr. Ym- osodai yn rheibus ar y cenhedloedd cylch- YJJol. Erbyn hyn ant allan atynt a chyf- iawilder bendith Efengyl CriAL Cododd Airs Jones ar ol ei phriod a gwnaeth argraff ddymunol wrth son am y gwaitli yinhhth y p'.aii!. Yr oedd yn argylioeddedig ers blynyddoedd nad oedd dim llafur yn talu yn well gartref yma :t< 3-11 Lushai na'r gwaith ymhlith y plant. Y plant amddifaid oedd) nt- eu fagu do ar ol to oodd y dynion u Ir merched ieuainc gorcu lieddyw yn yr eglwysi yn Lushai. Llafur oedd yn talu yn dda yd- oedd, oblegid yr oeddynt yn Gristeon- ogion gwybodus, 8t nis gwyr neb yn well na'r cenhadon wertii hynny. Ugain mlyn- edd yn ol nid oedd ond dau wcdi arddel Grist yn Lushai; heddyw y. niae yna 13,000 o gyflawn aelodau. Wrth gynnyg diolchgarwcli i'r Parch. D. E, Jones a Mrs Jones, cyfeiriodd y Parch. Owc-11 Thomas, Llanerchymedd. at y cyfvngder y mac y gcrhadaeth ynddo ohcrwydd fod gwerth y bunt Brydeinig heddyw yn Ila-Aer Ilai yn India nag y I u. Yr oedd yn &Nyr oisiau l50p i bryuu yr hyn geld ganol y rfiyfei am lOOp; felly yr oedd eisiau 7500p i r)di y genhadaetli i'r He yr oedd. Car&i weled rhoddion ar- bermig o Fon at y genhadaetii am y tair blynedd nesaf. Da oedd gan Mr Hughes Jones, Cem- aes, hysbvsu fod y caegliad eleni yn uwch nag erioed--tua 900p. Credid y gellid ei godi i lOOOp. Pwysai ar y gwaith rhag- orol wnaed gan y ohwicrydd gyda'r blych- au ccnhadoL Llo yr ocdd y plant a r chwiorydd a'r blychau ganddvnt yr oedd y casgliadau drymaf. Dewiswyd y brodyr canlynol yn Bwyll- gor y Rhaglcn am 1920--Parchii. Thomas Evans, Robert Hughes, W. P. Owen, W. Roberts, John Evans, Dr. J. Williams, Mri W. Prydderch. E. M. Roberts, Rd. Rowlands (Llaufair), W. Hughes Jones, a'r Parcii. Owen Parry (Ccmaes) 1 fod yn aelod anrhydeddus am ei 00s. Gwrundawyd hanes yr achos yn Llan- erchymodd. a rhoddid cymeriad ucliel i'r eglwys. Yr oeddynt wedi derbyn 11 o'r byd y flwyddvn gynt, ac yr oedd yr Y s^gol Sul wedi ychwanegu 23 yn ej rhif- dau beth dicithr i lawer eglwys. Lanmoad ffyddlondob y brodyr a'r chwiorydd, acyr oedd v croeso cynnes gafodd y C-ytarfod Misol y 11 dangos yn amlwg fod gweitti- wyr calonnog yno. Wrth gyrmyg pÓdJais o lawcnydd y Gyfarfod Misol ar stad pethau yn yr eglwvs, cyfeiriodd y Parch R. Mathews at y golled drom oodd y cylcli yn ca gaol yn "mvnediad gwr mor werthfawi- ac egni- ol a'r" Parcli. Owen 'lliomas oddiyno Da oedd ganddo nad oedd y Gyfarfod Misol yn colli ei wasanaeth, fodd bynnag. Gvhoeddwyd i bregotliu y Pilrchn. H. D. Hughes Gaergybi; Thomas Williaiu., D. E. Jones, 1). Gwyfan Hughes a Dr. John Williams. Prynliawn Mawrth bydd Dr. John Wilkams ac eraill yn eadw cyfarfod canmiwyddiant yr achos.

DIWYGIAD DIRWESTOL. Yng nghvfarfod blynyddol dirwe-stol Esgobaeth Llanelwv, cyfaddefodd yr Ar- glwydd E-s-gob na chredai efo rhyw lawer cyn y AyfeJ yng ngallu deddfwiiaeth i eobre.iddio'r wlad; ond ar ol sylwi ar effaith dclaionus deddfu'r Llywodraeth yn ystod y rhvfe.1, cyfnewidiodd ci farn. "YTr wyf y 11 rhwym o gydnabod," meddai'r Esgobj iddo wncuthur llawcr i hyrwyddo dirwest- Ategir bam yr Esgob gan bron bawb gafodd gyfleu.sit.ra i wolcd effeithiau cynllun y Llywodraeth yn y rhanbart.hau hynny y gosodwyd ef mown gryni.- Y Llan."

Mrs. A. Winfield. "HYD YN OED HEDDYW (EBRILL 15fod. 1919) YR WYF YN MWYNHAU YR IECHYD BYTHOL SICRHAODD DOAN'S PILLS IMI YN 1903." Mae'r mynegiad uchod gan Mrs A. Win- field, 7, St. Aubyn's-road, Upper Nor- wood. Llundain, yn cadarnhau yr hyn ddwcdwyd ganddi (ac a welir isod) agos i un nilynedd ar bymtheg yn ol. Ebai Mrs Wintield ar yr 28ain o Hydref, 1903: Dioddfai am ddeuddejf inlyii- edd oddiwrth grydcymalau a uhlunwsfc llym. Dioddefwn artoithiau aT dywydd lIaith-lll allwn orwedd o gwbl -eileith- iwyd ar boh cymai o'r eiddof. Gefai s le i ameu mai ar yr elvvlod yr oedd y bai, ond yr oeddwn vedi rlioddi prawf "ar bopeth arall bron cyn imi ddeoh- rcu cymryd I )(>u,fi s Backache Kidney Pills. Gefais ymwared gyda im i lyncu ond ychydig ohonynt, a< yr oedd gannyf ffydd ynddynt. "Yna. wrth gwr. pcidiais a ihymryd dim arall ond Doan's Backa<Jie Kidney Pills—gyda'r canlyniad imi gad gwared a'r drwg ag oedd yn yr elvvlod, y oryd- cymalau, a'r glimw^t-. Nid oes yr amhou- aeth lleiaf ynghylch gworth l)oan's Pills -teimla.f oi bod yn ddyledswydd arnaf eu hargymell—a gobeithiaf y bydd fy mhrof- iad yn gynorthwy i eraill fo y-n dioddef dan gryd y cymalau.—[Arwyddwyd] A. WTinfieid." PeidiwcJi. qpfnz am lelenni at loen yn y cefn a r elulod. Mynnwch gael DOAN'S Backache Kidney Pills-y fedd- yginiaet-h at yr elwlod gymeradwyir gan Mrs Winiield. Yn yr holl shopau, neu sun am 2s 9c y blwch ond anfon at Foster. MoClellan Co., 8, WeUs Street, Oxford Street, London, W. 1. Cymeradwyir i'r Bobl gan y Bobr.

t ACIIUB Y BYD. Y PRIF WEINIDOG YN APELIO AM GYDWEITHREDIAD. ARAETH RYMUS YM MAT-\CEINION. Yn y Reform Club, Manceinion. ddydd Sadwni, gwnaeth Mr laoyd George apcl gref am gydymdreah er achub y byd rhag offeithaau'r rhyfel. Cyfarohodd1 oi wraixla- wyr ar y dechreu fel ei gyd-Ryddfrydwyr, ac yr oodd y dcrbyniad brwd rccd iddo yn brawf o'r ]3e mawr sydd iddo yn nisgw yl- iadau'r wlad. Syiwodki y Prif Weinidog ma,; un n at-h- rawiaethau sylfaenol Rhyddfrydiact-h oodd rihyddid llafar, a'i fod am hawlio hynny ar yr achJysur hvvn. Soniodd am helbul y Bilaid Rydxifrydig yn ystod y tair neu bedair blynodd" diweddaf. Nid oedd neb wedi gafidio mwy nag ef am yr hyn a ddigwyddodd. Nid poth hawdd oedd ym- wahainu oddiwrth !hen gyfeillion', a phar- odd torri cysylltiad a rhai y bu'n cydweitliio a hwy am flynydd- oedd lawer o boen iddo. Ni fuasai wed; gwneud hynny onibai am resymau o r pwytj mwyaf oedd a wnelont a dyfodoi y wlad a garant mor fawr. Gwnaeth yr oil a allai i osgoi rhwyg. Os oedd rhyw- un yn aineu hynny darllened ohebiaeth a gymerodd lie ar y pryd. Os y teimlai ma; ei ddyt'.edswydd oedd cymryd cwrs neill- ttiol rhaid oedd hefyd ysgaru. yr hyn oedd yn bur annodd. Pe heb wneud hynny bu- asai'n fradwr i'w wlad. Teimlai i ddyfn- der ei gaJon y byddai achos y Gynghrcir- iaid, yr hwn iddo ef oedd yn achos dynol- ryyv, wedq ei niwcidio os nad wedi ei golli os na fyddai i ryw gyfnewidiad gym- ryd lie yng lighyfeiriad y rhyfel. Nid oodd ganddo ddim i'w wneud ond cvinryd yr alwad. Yr ocdd adegau pan y cyn- rychiolai'r peiriant y bhud, ac yr oedd ad. egau hefyd pan na wnai hynny, ai argy- hocddiad ef oedd fod y presenno; yn un o r adegau hynny. Parhai i grcdu nad oedd yr ainser wedi dod i'r pleidiau wrthwynobu ei gilydd fel cyn y 11lyfcl. Nid dyma'r amser i ang- hvdfod ymysg y bobl a enillodd y fuddug- ohaet-h. Nis geihd cael dros yr anawster- au oedd ar ffordd ad-drefniant trwy i r pleidiau fynd i wrthdarawiad aï gilydd. Dvwedodd Mr Asquith yn Glasgow cyn yr etholiad diweddaf e: fod yn credu fod yr adeg wedi dod i godi baner plaid, ond lid oedd ef (Mr Lloyd George) yn cytuno ag ef. Fo welwyd tfrwyth gwrthdarawiad y pleidiau a a gilydd yn yr America, 11c yr oedd Gynghrair y Cenhedloedd mewn per- ygl oherwydd hynny. Njd ydym wedi mynd drwy'r chwyrnddyfroedd eto, a gwotwyd yn vstod y dyddiau diweddaf sut yr oedd Germani yn ccisio manteisio ar yr anghydfod rhwng y pleidiau yn yr Am- erica. MANTAIS LLYWODRAETH I Aeth Mr Lloyd George- rhagddo i ddweyd fod y ewestiynau cartrefol yn gyf. ryw ag y gellid ou seblo'n well gyda Lljw odr.aeth L' nedig na ohydag un math arall ar Lywodraeth. Gettud gwoithredu 11 eft. eitliiolach, vn drylwyrach, ac yn gyflymarh. Antunai ddweyd y daiiai'r inesurau a bas. wyd yn ystod y tair blynedd diweddat i'w cymharu ag eiddo unrhyw dair blynedd o'r blaen -vn hanes unrhyw Lywodracth Ryddfrydol, Doriaidd, neu Cldcbol. ir oedd ef yn awvddus am i waith y Llyw. odrijeth Gnedig" gael ei farnu yn ol yr hyn a wnacth vn ystod y tair blynedd diwedd- af. Yna enwodd Mr Lloyd George y mosur- au pwvsig a basiwyd, ac yn «u lnysg .ycs- ur vr Etholfraint, y mesur pwysicat o J tat-h mewn unrhyw wlad; Mesur Addysg, Mesur y Tai etc.; ond iud oeddynt ar derfyn cu rhaglen. Dyna gwestiwn Y'mreolaeth. Gobcitliiai allu gwneud rhywbeth i setlor dyrysbwno hwn. Nid oedd am gymryd arno fod yn rhy hyderus. Lie y iiicthodd Gladstone rhyfyg a fuasai iddo ef ddweyd eu bod yn mynd i lwyddo. Ond yr oedd yr Undebwyr yn barod i wneud abcrtb mawr cr mwyn diogelu'r undcb cencdl- aeblioL Buasai ef yn anobeithio gallu set- lo'r cwestiwn hwnnw gyda c+i<^n<>8aetit| ond un bjaid y tu ccfn iddo. Dyledswydd gyntaf pob Llywodraeth oedd cadw r heddweh, ac amddiffyn bywyd ac eiddo, ao nid oedd y Llywodraeth wedi mynd tu- hwnt i hynny yn yr Iwerddon. Nid oedd elyn mwy i ryddid dynoliaeth nag anarcn- aaetli. MASNACH RYDD. Soniodd y Prif Weinidog wedyn am y mosur i rwystro "dunipio" nwyddau tra- mor yn y wlad hon. Parhai i gredu mewn Masnach Rydd, ond fe wnai dumpio niwod i Fasnach Rydd, a bu i Mr Asquith ei hun ddweyd mai cystadieuaeth annheg oedd peth felly. Fe wnai ci symud les i Fasnach Rydd. Golyga-i "dumpio em bod yn eaniatau i gwmniau tramor, trwy gyfrwng tollau, godi prisiau uchel yn eu gwlad eu hunain mewn trefn iddynt aliu gwertliu eu nwyddau yn barhaus ac yn ddyfal yn ein gwlad ni am brisiau is nag y gallcm ni en gwneud. Dyna gystadlcu- aeth ajinhcg. Nid oedd yn dymuno rhwymo ei hunan wrth yr oil o beirian- waith y mesur, ond yr oedd yn rhwymo ei w a hun wrth yr egwyddor a gymef adwy^ yd gan Mr Asquith a Mr Ruricinian yng Nghynhadlcdd Paris yn ystod y rhyfel. Yn wir, yr oedd penderfyniadau Paris yn ymvriyd mwy a chwrs masnach na r mesur yn "erbyn "dumpio." Ac eto yr oedd riiai yn mynd i ddcfnyddio'r mesur hwn- nw roi yohwaneg o rwystrau ar llordd ad-drefniant ccned'aethol. Cofynnid inni raiuiu'r gencdl yn gelyn gwyliadwrus er mwyn aduno r Biaid Kvddfrydig ar "dump heap" Uerinanaiud Nid dyn a'r lfordd i wneud Rhyddfryd;aetti vu a,llu byw. Yn yr ctho'iad diweddaf dy- wedodd os y gwclai nad oedd y 6ciiedd yn I gwthio drwodil y inesurau a. addawyd y cynghorai'r Brenin i ofyn barn yr ctho.wyi eto. Safai wrth yr addewid honno. ac yr oedd ac'odau Undebo! y Llywodraeth wedi thra y gwnacnt hynny fo wnai viltau sef- cajrio allan bob ymrwymiad a roddasant, a J 11 wrth bob ymrwymiad a roddodd. "DIM OND ItYRYSWCIL" Beth geid yn lle'r Llywodraeth Gnedig? Dim ond dyryswch. Tybier fod y S'liedd yu cael ei datgorffori. a oedd rhywun a honnai y caifai unrhyw blaid unigol fwyaf- rif? Os nad, pa fodd yr oedd y wlad yn mynd i gael ei llywodraethu os na wnai rhywun uno gyda. rhywun araU? Y dydd o'r blacn dywedodd Mr Runcimaji nad oedd reswm paliani nad allai r clfcnnau goreu yn y Plc-uliau Rhyddfrydol a Llafur weithio gyda'i gilydd pan y gailent gytnno. Gellid dweyd yr un peth am yr eifemiau goreu yn y Pleidiau Rhyddfrydol ac L'n- debol. Po buasai Llywodraeth Unedig gyntaf Mr Asquith mown awdurdod ar derfyn y rh yfel a fuasai Mr Asquith yn mynd at yr Undebwyr oedd yn aelodau o'r Llywodraeth honno a dweyd wrthynf, "Chwi roisach help i mi ennill y rhyfel; gwasanaethoch eich gwlad yn ffyddlawn, yn awr nid oes gennyf eich angen mwy, a rfiaid imi ofyn i ahwi fynd." id oedd yn credu y buasai Mr Asquith yn gwneud hynny, a pho wedi gwneud credai y buasai pobj Prydain wodi coda mown gwrthryfel yn erbyn y fath beth. Yr oedd bod mewn undeb yn fater o orfodaeth ac nid o ddew- islad yng ngyyleidyddiaeth y dydd.

P'RYD DAW Y \VA WR: Gwelais fam ar drothwy'r drws,— Welsocii chwi fy machgen t«!ws?— Dyna'r dwys ofyn iad Rhywlo tros y mor mac ef. A'j dad yn rhywie yn y Nef, A minnau'n oeisio cadw'r dref Y n ddilvehwiniad: I P'ryd daw y waWT: Llaeith-feavch edrydi tros y mur Yn oriau du ci phoenus gur, Ithywun sydd yn rhywie: Tybcd ddaw ef eto'n ol I 'ng-haru fi fel blwyddi'n oJ? Mw ef a fi yn ddigon ffol | Heb vnieud ein cart re: P'ryd daw y wawr ? Weithwyr tlawd ym merw'r drLn-* Eisieu byd. a t-heeach hin Trwm yw'r groee i'w chario; Eto, yn yr anial ma.wr Tyf y blodau per eu sawr, Ciiwithau'n holi am y wawr, A'ch H'ydd yn siglo: P'ryd daw y wawr? Amddifad fach ar fin y bedd Yn siglo am v dafnau hedd, A'i mham yn cysgu: I Pwy wel fai ar eoieth dlos Am ofyn yn y dduaf nos, Ar barug ar ei uhoron dlos, "A oes gwawr'r" P'i-y,,l daw y wanvr" Cerdd. weledydd, ar dy rawd,' Ei fendith aur yn nagrau'r tiawd Sy'n ymchwil am dangnefedd Ma.c'r oea yn hir, a'r ffordd ymhell I r wlad lie mae cyfiawnder gweil, Ond lien garchax-or yn ei chell, Y" w f enaid rhyfedd Yn gofyn Pryd daw'r ?" P'ryd dsaw y wawr? S. P. Jones. Pontn pont-

If Your Stomach is Out of Order Take Bisurated Magnesia. If you don't feel just right after eating -if vou havo that full, bloated, uncom- fortable fe(NLing--the chances are 100 to 1 that three Bisurated Magnesia Tablets will relieve the pain, discomfort and distress in k. than five minutes. It's guaranteed to tio this or it costs you nothing. Bisu- rated Magnesia is readily obtainable from any chemist in both powder and tablet form, and if you will give it a tost you will get instant relief. If you eat too fast, too much, too late at night, the food is too rich, or do anything obe that usually upsets your stomach, then take three or four tablets of Bisurated Magnesia. or haJf-teaspoonful of the powder in a little hot waiter. If you aren't delighted and astonished with the results, if you don't note an entire absKinoe of'the usual pain and discomfort, you can have your money 'back for the asking. Always ask for Bisurated Magnesia—powder form 3s for a large bottle, tablets Is 3d and 2s 6d—the one mal remedy that brings comfort and relief to dyspoptics and stomach sufferers everywhere.

t gUIAlHUVUUlWUUIimUUUUUUUUUUUUUUUUUUUUHUUUI CByBOBq To make a little go a long way | Is very necessary in these times. | !Goes Farthest | To make a little go a long way | is very necessary in these times. | Cocoa is the most economical and | at the same time the most bene- | ficial of all foods, but you must use | at the same time the most bene- ficial of all foods, but you must use I i I A@,COAI I A |-lb tin only costs | 9A 1 Get a tin to-day. I gd. Get a tin to-day. I .mæ.Rræl)' _0 i I I I I I 1 í THE Ford Model T One t i Ton Truck with its man- I ganese bronze worm-drive ij is really a necessity for the 'j farmer because it solves y his problem of economic k transportation from the K farm to the city. And in P farm work alone, it will be found a great money saver as-well as a big labour saver. r Has all the merits of the Ford [ car multiplied by greater j capacity with greater strength. Ii No extra cost in operation. j I ft A ON & Son, LtMl7ED. Authorised Ford Dealers, f! LLANDUDNO ii > AND L, AND L, RviAao TON" TRUCK*. T1-,)S i' the Model T Onf Tor- f DrlUglZ J Truck Chassis just as we deliver to Uk puichascr. The equipment includes front lender-, stepping f f 4 \Tr /7 AT t boards, two side lifihts, two head lijjhtfe. one Xrf MM i » VJ lit A IV £ » tail light, horn and set ol toi>ls. 1'ricc £ 200 (^t Works, Manchester.) «Subject to refund <x m- port duty), fÃe tfngieaey 7ord zferOiee epot WILLIAM JONES. MOTOR ENGINEER, BRYN SALEM, LLANFAIR P.G. Has been appointed Authorised Ford Dealer for the Island of Anglesey. I 'Orders for Cars, Vans, Chassis, and one ton Lorries will be executed in rotation. He also holds a very EXTENSIVE STOCK of Spare Parts, and Customers can rely upon prompt service. Ail kind of Repairs and Renovations Undertaken. 'Phone No 5. Telegrams Jones, Garage, Llanfairpwll. ——

Caiff William Graliam, v,; t liaeth yn 469. Fulham-road, Llundain. lis o fvfyrio ar faethionrwydd dwfi HI y car- ciiar. Ei drosodd oedd gwerthu iitafnth a ntwynai banner yii d>yeyd nad ordd am "he! !oi" gvda dyn mor ddiegwyddor- ni clJawi gynnyp talu d i r*\ y.

"OR GORLAN I'R GAD." AIL-BERFF0RM1AD Y1 METHRSDA. (Gan Gwlithyn" Nos FercheT, yn y Nouadd Gyhcxddu-=. Betihesda, rhoddodd Cwmni Di-amayddol Ogwcn ail -berftormiad o'r ddrama newydd "O'r Gorlan i'r Gad." Goronwyd gwaitili y cwmni a llwyddiant porflaitli ymhob ystYT, Yr oedd y neuadd yn orlawn. Elr n-as gallwn ddweyd fod y perfformwyr noa Forchor yn rliagori dim aj* y I)erffonnw-yr y tro o'r eto rlmid cytaAdof fod yr awdur wedi pcrffeithio Dawttr ar en dalenfe- I au disglair niewn amryw gyfoiriadau. Yr oedd y perfformiad o'r dechreu 1 r diwedd yn wi rioneddol diia. Elai yor dw at leiliau y ddyled aj Eglwys Treflys, ac. yr oedd yn un s-ylweddol iawn. Oynliygiodd y Parch T. L. Jooepn bleid- lais o ddiolchgarwch aT ran CA eglwys i'r ownmi a Lloyd, perchennog y darlun- iau byw am eu cartdigrwydvl. Wrth eilio. dywedodd y Cynghorydd Jercniiaii Tho- mas v carai gymell yr ardalwyr i wenth- fawroigi talent amlwg awdur y ddrama. Po buasai yr awdur, meddai Mr Thomas, "yii estron ac yn dod i'r aTiiu-J o rywlo arall, mi gawsai y parch a'r ednivgiad mwyaf." _m!

EISIETJ YM MON. I Eisieu rhoi gras i'r grocers eisieu mwy Ey' ym myd y farrrtorsi— Oes, y, gweilch ac e.isieu gwerj A drop ym "mil" y drapers! Toll, toll. mae pawb yn twyHo, yn frad Ilyfrydwf-b yw g-aiiddo (wr, Mac ein swn, fel ewn 0 U 00, A cyffir pawb yw cwffto. Pris tail, ac efail y gofaint-, i gyd Godant fel oaws llyffain.tr Pris y bedd, a sedd y saint, A'u camwedd yn gan' cymajnt i Ar y Sul blaenor selog yn wylo WTelir, ond am oriog! Buan yr a yn ben rog bron heb baid A chewch cii enaid am rhyw chwe' chciniog Addoliad gan grib-ddei!iwr? fIe:, tawed Proditeer, cablwr Gewcli ci blan o dan y dwr Hen wag aflan cd gyflwr. Crala,e yw'i- ii(>,I; niae emfy,ld yn y ;11 aid, Ae niewn Itweb o g'N%-ilyd(]' Ond brysied, delod y dydd I go olio gadr ein gilydd. SAFJl WYF FI 0 SIR FON.

Mae eglwys M.C. Treniadog wedi rlioddi galwad i'r Parch J. H. Williams, Mynydd Isa, Sir Fllint. i ddod yn weinidog ami. a-

SUT I LADD TYRCHOD. Y«?grifeima John Pryce, Maesymeirch: —Blinid iii acw gan dyrc^iod, eynhydclent bob blwycbdyn, jet yr oedd y tir a golv-g ddiirifol arno, ae yr oodd arnaf gywitydd ohono; ond ch'wais fod Mr Hi^h Davicv-, Chemist.. Machynlleth, wedi dyfeisio peth i'w lladd yn ddidrafferth iawn. Ei enw ydyw 'Molrat,' mewn packets Is 6c yr 1m. Pryiiais backet a rhoddais ef yn ol y cyfarwyddiadau am lien pryfaid genwair, a rhoddu.us y rliai hynny yn Jlw^br y twnii. Ni chododd y twrcli mwy.

GERMANI YSTYFXIG. BYPDJXOEDD Y CYXGREIRIAID YN BAROD. Oherwydd anibendod Germain yn cano allan y tclcrau hoddwdli y mae Ffrainc a Phrydain, a'r Cyngrairiaid eraill, wedi anfon nodyn pwysig iddi. Bygythir rhoddi wyth awr a deugain iddi arwyddo sicr- wydd y ceidw at ei haddewid, onide cy- merit inesurau milwrol ati. Hysbysir fod byddinoedd y Rhino yn barod i ymda.ith ymlaen ar fyr rybudd, a bod magnclau rnawr eisoes yr oclir arall i r afon. Rhifu. i byddinoedd hyn tua 377,000, ond gall Bel- giunl ddwyn iOO.OCO a Ffrainc lawvr orai: Tybir fod gan Germani tua 750,000 o WF dan arfau, ond nid yw eu chwaiter yn agos i'r Rhine.

GREULAWN AC ANIFEILA.IDD." Dyna ddisgrifiad yr "Herald?" o'r paffio pydd yn oael cymaint o sylw a nawdd y wlad hon ar hyn o bryd. ac ydiwanega: Yiifydrwvdd oV mwyaf yw i ddau ddyn vniladd a'u gilydd hyd at waed er mwyn difyrru Hu o edrychwyr segur. Ni fuasem yn scri am y peth onibai fod y Saeson am ddyddiau. as nad wythnaeau, wedi bod yn hanner addoli un ohonynt hwy eu hur.- all -Bockett wrth ci f-nwi a dybient oedd yn mynd i gael goruchafiaeth ar y Ffrarc- wr CaTpcnt-ier. Nid oedd ddiwrnod yn mynd heibio na welid ysgrifau arbesinig yn y newyddiaduron dyddio! Sae-sneg yn moh'r patfiwr Beckett, gan ddisgrilio ei fredchiau. ei ddwylaw. ei draed. ei goes- au. a .IL-eii. Yr oedd yn bopett, yn ol yr ysgrifenwyr hynny, y bUasld yn dy- muno i ddyn fod o ran oorff, beth byrmag am ei allu meddylioJ. Yr un modd fe geid disgrifiadau o'r Ffrjmcwr. Ond tyb- iaÎr s.an mai eu dyn hwy oedd y goreu, ac yr oedd eu moliant a'u hymff- ffrcsst yn ddiflaetod i bob dyn ystyriorl. Yn wir, buasid yn meddvvl fod tynged y wlad yn dibynnu ar gunlymad yr ymdrech- fa rhwng y ddau ddyn. Dywedai un papur dyddiol fod Nuudain fawr i gyd wedi ei ohyffroi; nid oedd bron neb yno nad oedd yn siarad am yr ymladdfa fawr oedd i fod rhwng dau ddyn-le, dau ddyn, ac nid da.u amfai'i, cofier. Trefnwyd i'r ymladdfa gymryd lie noe lau yn LIun- dain, ac yr oedd y neuadd yn orlawn o ddyn ion a merched. Ymysg eraill yn breeemial gwolwyd Tywysog Cymru a Mr George Bernard Shaw. Talwyd 5p am le i sefyll a 25p am sedd go dda! Ond, draan o'r Saiis. fe'i tarawyd ef yn ei wynob niar giaidd gan y Ffrancwr nes y syrthiodd i'r llawr. ac ni allai godi heb gynorthwy. Ac yr oedd y cyfan drosodd mewn ychydig gyda munud. A dyna'r on a gafodd y bobl a dalodd bunnoedd am weled y fath ffolincb. Diau eu bod yn disgwyl gweled y ddau ddyn yn ymladd am hir amser gan anurddo wynebau ei gilydd. Ond siomwyd hwy, a da hynny. J

GWYSIO AMAETHWYR AM BEIDIO GWNEUD Y* GOREU O'U nil. nil. Bu ynadnn Abergele rai oriau ddydd Sadwrn jïl gwTando cyhuddxadau gnn Bwyllgor Amacthyddol Sir Difinbych yn erbyn amaefchwyr. en oodd John Wynne, Bctngath, Bettws, aÏ drosedd honedig ef oedd peidio trin wyth acer o dir i gyn- yrchu enwd clem. Tvstiodd swyddogion y pwyilgor na ddygodd y tir "gTLwd o fwyd" eleni. Ar y llaw arall tystiwyd fod y tir wodi ci aredig yng Ngortfennaf, a bod 63 o wyn a 27 o ddefaid wedi eu pesgi ar y crop (rape) ym Medi a Hydref. Wedi ami-yw gaiiaiTihau hyn taflwyd yr ac-lios allan, a chaniatawyd 315 o gostau i'r dilfynydd. Yna v cyhuddwyd Henry Jones. Ciobyn, Llystar-n. o drosedd cyffelyb. Dvwedodd y t!I,St,io; I fod y tir, ag eithrio dau gae, yn Hawn ysgull hyd geseiliau dyn. ac mai yn Nhachwedd y torrwyd hwy. Ty-tiodd y difTynydd fod yr holl dir wedi ei aredig a'i hau, and meithodd y cropiau—tag wyd hwy gan ysga! Nis galJai gael y tir ond o Hwyddyn i Hwy ddyn gan Mr NVv-niie, GartJiewin. Dirwywyd y diffynydd 5s a'r ccwtau, a chondenmiodd y Fame yr arfer o osod tir am flwyddyn yn unig.

IIYSBYSEBU'R GOGLEDD. 0 dan lywyddiaeth Mr Chas. A. Jones, Caernarfon, cynhaliwyd cyfarfod blynydd- ol Bwrdd Hysbysebu r Gogledd, yii Llan- nvst. Datganwyd gofid oherwydd fod Colwyn Bay. Llandudno, a Bangor wedi tbrri eu cysylltiad, ond or hyrmy, ebai Mr Jones, gwnaed gwaith da gan y Bwrdd. ac yr l Gogledd Cymru wedi medi o fir wyth eu llafur. Erfyniodd Mr Lewis Hughes, Amlwch, am ychwaneg o hysbysrwydd i Sir Fon yn y "Guide Book." Dywedodd y gallai myiiyddoedid Arfon siaiad dro-tynt eu JiLuidiii, ond dylid cynorthwyo Mon ar ei agoriad fel ynibleserfa.

ALio Syr John Leigh, Llandudno, wed: cyfranu 5500p at wait-h ysbytai yn Sir Gaernarfon. Teiir y swni o bum' mil i ysbvty Llanduilno i'w fuddsoddi. a 250p jr un at ysbytai Bangor a Chaeniarfon.

CAERNARFON A PHRlS Y LLEFRITH. Yilg Nghyngor Trefol Caernarfon, ddydd Mawrth, darllenodd y Clerc lythyr oddiwrth Ddirprwywr y Bwyd yn dywedyd nas gellid pennu prÏo: v llefrith yn is. Syl- wodd Mr R. Newton i'r Pwyilgor Bwyd lleol gyfarfod a'r gwerth w yr Ihifrith a gwneud y fargen oreu oedd yn bo"ihl a hwy. Pa-s-iwyd i alw cyfarfod cvhoi^ddu.s i drafod y mater. Sylwo+ld Mr Eleazer Owen nas gallai pob! dlawd dalu 10c y chwart am lefritli. Dywedodd Mr D. H. Williams fed ffermwr neillduol wedi can- mo! wrtlio ei fod yn anfon ei lefrith i Laiuludno. ac yn ei werthu YIIO am 5c y chwart. Gwnai elw hefyd. Sylwodd Mr A. H. Richards fod y gwerth wyr yn gyfrinaehol yn addcf lod prts y iiefrivli II rliy Nid oedd ond 5c y <.Viwa.rfc ym Slhwilheli. Dywedodd tt Heuadux J Pricbard o° gostvngid y Hefrith » 6<' y chwart y eodid yr ymeoyr. » 4s y Deuai i'r un pedi yn y diwedd. Sylwodd Dr. Parry na ddylid goreh\a a, lefrith. (>i na a-llai'r tlayvd gael it.-tcit^l» dyiaj'r fwrdeisdrrf ei gael iddynt. Pa.siwjd yu y diwpdd fod i'r Cyngor Tref a Phwyil- gc.r y Bwyd gyfarfod y gwert-hwyi iielntii er (-eisi<) <et!o r pris.