Y Clorianydd

LLANBADMG, ANGLESEY. IMPORTANT SALE OF TITHES. f MESSES J. PMTCHARD and PORTER are I l instructed, to SELL BY PUBLIO AUC- ) TION at the Bull Hotel, Llangefni, on THURS- DAY,. January 26th, 1899, at 2.0 p.m. prompt, sub- ject to conditions to be there and then produced, Apportioned TITHE RENT CHARGES, amount- ing to 2380 Is 6d per annum, secured upon farms all in the parish of Llanbadrig, and which will be offered in Lots to suit purchasers. Further detailed particulars will shortly he is- r sued and may in the mean/time be obtained of Messrs Garter, Vincent, and Douglas Jones, Soli- citors, csr the Auctioneers, all of Bangor. 17599 CAEMAWR FARM, LLANG EINWEN, ANGLESEY. IMPORTANT TO FARMERS, CATTLE AND HAY DBALEftS. PARTIES FURNISH- ING, AND OTHERS. MR A. E. BICKNELL will SELL BY PUB- LIO AUCTION, under Her Majesty's Writ Fi Fa directed to the Sheriff of Anglesey, unless proceedings be stayed before time of Sale, on the premises, Caemawr Farm, Llangeinwen, near Brynsiencyn, Anglesey, on MONDAY, Jan. 2nd, 1899, commencing at ELEY" o'clock a.m. prompt, the Valuable LIVE AND DEAD FARM STOCK, Including Seven excellent Milch Cows, some in full profit, others to calve at early dates, Two grand Welsh Bulls (two years and three years old). Four Yearling Steers, Four Yearling Heifers, Six two- year old Bullocks, Seven Calves. 108 Ewes (Merion- ethshire Breed). One Wiltshire Ram. Two powerful Agricultural Mares rising six and seven years. Hackney Mare rising five years. Black Hackney Geld- ing rising four years, Bay Cob rising three years, Hackney Filly rising two years. Two Open Sows, Twelve strong Store Pigs, Ten Ducks. 50 Head of Poultry, about 60 tons of Well-harvested Hay, about 20 tons of Straw. Oats, Turnips, Mangolds, Potatoes, Two excellent Carts with Frames. Dog Car, "The Albion" Mowing Machine bv Harrison, McGregor and Co.. Horse Power, Chaff Cutter, Turnip Slicer and Puiper, American Rake. Hand Rakes, Stone Roller, Ploughs. Zig-zag and Chain Harrows, Pitch- forks. Spades, Shovels, Forks, Ropes, Shaft Gear, Ploughing Traces. Sundry Harness. Churn. Earthen Milk Pots, etc. Also an Assortment of Superior and Well-made HOUSEHOLD FURNITURE, Comprising (brefly) an excellentMahogany Cheffonier with Mirror Back and Dlsplav Shelves, Handsome Oak Telescope Dining Table, Walnut Dining Room Suite upholstered in Leather, a powerful and Rich- toned Full Compass Cottage Pianoforte in Walnut Case by Ccllard and Collard, Walnut Overmantel with Bevelled7 Mirrors. Wicker Chairs. Valuable Oil- paintinsrs, excellent Timepiece in Marble Case. iJam- boo Umbrella Stand, Costlv Ornaments, Prints, Lamps, Carpets Hearthrusrs, Linoleum, Oilcloths, Cocoa-nut Mats. Iron and Brass Fenders, Ash Pans, Fire Irons, Iron and Brass Bedsteads, Wool and Hair Mattresses. Toilet Tables, Toilet Drawers, Towel Rails, Toilet Ware, Kitchen Furni- ture and Utensils, and other Effects too numerous to mention. 1. Pla&llwyd-terrace. Bangor. DYMUNTR HYSBYSU Y BYDD Y 8WPEK ARDDERCHOG BLYNYDDOL, Y CHRISTMAS TREE, etc., Ya cael eu darparu elsni eto Wener olaf y Flwyddyn 1898, 1 yn y NEUADD DREFOL, LLANGEFNI. Drysau yn agored am 8 p.m. Y Daibeithion air v Byrddau am 8 o'r gloch. I M A.TT J Pwyllgor wedi sicrhau gwasanaeth Mr R. Cefni Jones, Euronwy Mon, a Llinos Oefni, ac amryw gantorion eraill i wasanaiethu yn y Cydd. Hefyd, rhoddir Detholiadau gan y Llangefni Brass Band. SWPER A'R CYNGHERDD, Is. GWAHODDLAD CTYNHES I BAWB. 772 TALSARN, LLANGEINWEN, MON. YMBYSONFA AREDIG. IONAWR 17eg, 1899. Dosbarth L* agored. Dosbarth II., cyfyogedig i rai heb enill o'r blaen. < Erydr No. 2. f .) Tair gwobr yn Dosbarth I., a phump yn Dosbarth I TLL Maint y gwys 5x6. Gwobrwyir y Wedd Oreu ar y Cae; hefyd Caiol Cefn. Rhych, a'r Aradr. YR enw, yn ntrhyd a'r "entrance fee (2s 6c), i_fod- yn llaw vr Ysgrifenydd, IONAWR 14eg, 1899, J 0. THOMAS, 776 Dwyran Board School. rft MAIN, NEWBOROUGH. Cynhelir yMitygONFX AREDIG Yn y lie uchod IONAWR 2 5 a i n 1899, Agored i Sir Fon. Dosbarth laf Unrhyw Wydd i dori 5 x 7. Ail Ddosbarth Unrhyw wydd, oddigerth No. 3, i dori 5x6. ENWAU yr Ymgeiswyr, vn nghyd a'r Entrance Fee o 2a 6c, i fod yn llaw yr Ysgrifenydd ar nen cyn IONAWR 22ain. Manyiion, i'w cael gan yr Ysgrifenydd- MR JOSIAH HUGHES. PAPUR PAWB LLAWN LLEN A LLUN- Lki-T. Yn awr ar werth. yn mhob man, RHTFYN DWBL NADOLIG Ceiniog.— Drama. gan Beriah Gwvnfe Evans "Elen y Bwlch:" Stori Gyf- lawn gan Eilir; "Nadolig Missiones:" Stori Gyflawn ran "Y Cwilsyn Gwvn;" Carol (Sol-ffa) gan Eo. Bradwen Darluniau Dyddorus "Pethau Od, gan Sili Bili: "Camwri Cwm Eryr .(Nofel Newydd), etc., etc. Cvhoeddwr DANIEL REES, Caerngon. __Yn Eisieu, Dosparthwyr Ychwanegol. i HARP. PIANO, AND THEORY. Miss' HUGHES Telynores Menai), SCHOLAR, BRONZE AND SILVER MEDALIST, of the ROYAL ACADEMY OF MUSIC, tVF LESSONS at Own or Pupils' Residences. Terms on application. Minydon. Menai Bridge. 17533 LLANDDONA BOARD SCHOOL. WANTED a Certificated HEADMASTER to the above School. Salary £ 30 per annum with House and Garden, and the whole Government Grant.. The number of children on the Register is 110. All applications with teaimonials to be sent on or before THURSDAY, Januaiw 5th, 1899. to HUGH OLIVER, Carwad, Llaniestyn! Beaumaris. 775 *\7~N EISLAU.—MORWYN i Ffermdv yn agos i y Langefni. Rhaid iddi fod yn alluog i odro a gwneiid pob gwaith cysylltiol a Ffermdy.-Ym,)g, ner a. "B. C', "Clorianydd" Oiffce. Llangefni. 14 » pv_WERTH neu ar OSOD, FACTORY NIW- J\ BWRCH. Pob gwybodaeth angenrheidiol trwy lythyr at Robert Hughes", Tyddyn drain, Trevor, Car- narvon. -iJt ..A TTWERTH. TY a GARDD yn Modffordd am arian bvchan.—Ymofyner ag Ann Hughes. j Llwynbedw, Cerig Ccinwen. I 731 JOST, within the month of November, from j 16* Margaret-street, Beaumaris, a COLLIE BITCH (Sable°and White) answers the name of "Be<*ne has Pupe by now. It is requested that whosoever haa found the same will kindly return her and pups to 16, Margaret-street, at once. In default of doing so, the party keeping her after this pblication will be prosecuted according to the law. -C,,o-,p'nwysfa., 16, Margaret-street, Beaii- maris. 7 DALIER SYLW. T\YMUN A E HUGHES, 4, Penrallt-terrace, I ) Llangefni. HYSBYSU ei fod yn rhoddi COVERS NEWYDT> ar bob math o Umbrellas ar y rhvbudd bvraf. Prislau, o 1/11 £ 2/11, 3/11, etc. Hefyd v mae E. Hughes yn Agent i P. a nd P. Camp- bell, Dye Work#. Perth. Anfonir Gooda yn Wyth- 9030I i gael eu Hifo. RURAL DISTRICT COUNCIL OF TWRCELYN. 11 AUDIT OF ACCOUNTS. v OTICE IS HEREBY GIVEN that a copy of th« i. Accounts duly made up and balanced, together with all Account Books, Deeds, Contracts, Accounts, Vouchers, and Receipts, mentioned or referred to in such Accounts of the above-named Rural District Council, will on the 7th day of JANUARY, 1899, 00 deposited in the Office of the said Rural District Council, at the UNION WORKHOUSE, LLAN- ERCHYMEDD, and will be open between the hours of TEN a.m. and FOUR p.m. to the inspection of all persons interested until the 16th day of JANUARY, 1899; and that WILLIAM GRIFFITH, Esq., the District Auditor, will attend on the 16th day of JANUARY, 1899, at the hour of THREE o'clock in the afternoon, at the BOARD ROOM, UNION WORKHOUSE, LLANERCHYMEDD, to audit the Accounts for the period ended at 30th day of September, 1898, of the said Rural District Council. Dated the 26th day of December, 1898. THOMAS HUGHES. 783 Clerk to the said Council. ALMANAC CAERGYBI, 1899. DYMUNA Cyhoeddwyr yr uchod alw sylw fferm- wyr ac eraill at y ffaith ddarfod iddynt orfod myned i'r wasg cyn derbyn rhestr cywir o ffeiriau Sir Fon am 1899. Tra yn ddatgan gofid fod eu darllenwyr wedi eu rhoddi i unrhyw anhwylusdod, rhoddant restr cywir fel y canlyn :— Places where Fairs are held Amlwch, Ionawr 2; Ebrill 8 Hydref 2. Bodedern, Ionawr 3 Chwefror 7; Mawrth 7; Ebrill 4 ac 18; Mai 2; Mehcfin 6 Gorphenaf 4; Awst 1 a 15; Medi 5; Hydref 3 a 17. Llanerchymedd, Ionawr 4; Chwefror 8; Mawrth 8 Ebrill 5 a 19 Mai 3 Mehefin 7 Gorph- enaf 5 Awst 2 a 16 Medi 6 Hydref 4 a 18 TacK 1 a 29; Rhagfvr 6 a 13. Llanfair P.G., Ebrill 3; Mai 1; Medi 4; Tachwedd 6. Llangefni, Ionawr 5 Chwefror 9 Mawrth 9 Ebrill 6 a 20 Mai 4 Mehefin 8; Gorphenaf 6; Awst 3 a 17; Medi 7; Hydref 5 a 19 Tachwedd 2, 9, 16, 23, a 30 Rhag- fyr 7 a 14. Porthaethwy, Mawrth 10; Ebrill 7; Mad 16 Mehefin 9 Gorphenaf 7 Awst 4 Medi 8 Hydref 24;i Tachwedd 14. Llanfechell, Ebrill 17 Mai 13; Awst 14; Hydref 31; Rhagfyr 5. l'en- traeth, Mai 1; Awst 18. Valley, Ebrill 3; Mehefin 5 Gorphenaf 3 Medi 4. 782 BEAUMARIS COUNTY SCHOOL. (Girls' Department.) IRLS' HOSTEL will be opened to receive W BOARDERS JANUARY 18th. 1899. Apply to PRINCIPAL of HOSTEL (Miss E. A. Owen) or HEADMASTER. 784

Nodion Amaethyddol, &c. Dywed cyfoe-solyn mai un o'r camgymeriadau mwyaf wneir gan gertwyr ac eraill yr ymddiriodir ceffylau i'w gofal ydyvr Rhoddi o'u blaenau swm mawr o fwyd wedi i'r anifeiliaid fod o dan ^yth- xwng hir. Peth fel sydd gyfrifol am gjSLt 0 r cohc gyfarfyddir yn mhob rhan o'r wlad. Pan y bydd i geffyl, drvrr unrhyw achos, fyned dan ympryd Mr, y driniaeth briodol ydyw rhoddi ych- ydig dchvfr iddo a safnadd o wair netz ychydi. ddyrneidiau o rawn, gyda'r amcan o'i adf^eru iV alluoedd trouhadol arferol cyn ed adael i fyr.^ brcseb llawn.

TnW lbW<!rIf'711 n>m° n<B b7ddi«» yn U»WT,„gam oxi. rww galluoedd ad?j„nvlu„l y rarjsSnt n»wr o honynt jn glranychu rn fawr ar 01 eu deuddegfed fl^dd. gyrWda ™ gdlir dibjnu ami i epilio. y ei'hT'"d!,u. and geUir cjmeryd A 7" 7 tomau Jftedmol, gelhr iweyi fod cesyg m*gu ar eu rh™a chw«h a done mh^ldoed. Mae rhai magw^r yn cm, „ rhoddant ystalwyni i gesyg ino y cant ddos- barth eryfach o stoc; ond nid ydyw profiad cyff- redin yn myned i atogu yr olygwedd h<m.

Mewn cyfarfod o Gynghor Crmdeithas Amaeth- yddol Freiniol Lloegr y dydd o'r blaen adroddodd Syr Grorge Brown fod anhwyldeb ymdorol (erup- tive) yn nghnvyn gwarfheg, yn nglyn a choUiad blew, yn bur gvffredin mewn gwahanol ranau o'r wlad, ac wedi ajrwain i wrthodiad anifeiliaid a an- fo-nwyd i'r Arddangosfa Freiniol ac arddangosfeydd eradll. Yn yr ychydig achosion oeddynt oisoes wedi eu hnr^hwilio, ni chanfyddwyd arwyddion o breser.o-jdc-b r pryfyn a achosar "mange," ac mewn da-j achos yn unig; y canfyddwyd ffwng (fungus) y ddwfrwreinyn. Yr oedd yn bosibl fod amryw anhwylderau yn dyfod dan y term a ar- ferid yn --v-ffrodin, y Im, Ystyrki y pwyllgor ef yn bwysig ar fod ymdhwiliad gwydd- onol yn cael ei wneud, a phenderfynasant ofyn i aelodau y gymdeithas anfon i'r Coleg Milfeddygol Breiniol specimens o flew neu grach oddiar ani- feiliaid a ddioddef^jnt-

I Tenera oedd y cynulliad yn marchnad yd Llun- dain ddydd Gwener, ond gwnaed rhyw gymaint o fusnes. Prin y gwerthid gwenith Seisnig am fwy na 30s, ac yr oedd oyfartaledd o 27s He braidd yn ddigalon. Yr oedd gwenith tramor 6c yn is am y Rhif 1 Gogleddol. Llonydd i bob pwrpa ydoedd y y fasnach mewn haidd at frogu, ond achosai y tywydd oensch. haidd at falu yn gadarnach, ac weithiau 6c yn ddrutach. Yr oedd indrawn gan uched a 20s am yr Aaaericaniaidd. Difywyd hefyd oedd y busnes mewn ffa, ond yr oedd pya 2s yn ddrutach ar yr wythnos.

Os ydym i dd-erbyn gair un Mr Lendon, aelod o Gynghor Beckenham, mae y mochyn yn anifail hynod gall. Condernniai y booxeddwr hwn arfer- iad y edgyddion lleol o ddangioa eu stoc Nadolig yn eu siopau. Dywedodd ei fod woda gweled yn agos i siop cigydd yn y dref hono "pen" a gynwysai fochyn t-ew, pa un oedd wedi enill gwdbr. Oddi- wrth yr olwg bruddaidd ar wynebpryd yr anifail yr oedd yn sicr fod nifer o "sosingers" cyfagos wedi caal effaith ddwys ar foddwl y mochyn. Go- beithiai y gwneid rhywbeth i atal yr arddangoo- iadau echrydus hyn. Atebodd y Clerc Trefol na feddent unrhyw alluoedd cyfreithiol i atal y cyf- ryw arddangosiadau os nad oedd "nuisance" neu rwystr yn cael ei aohosi. Dyma efallai y tro cyn- taf i ddyn yn ei bwyll (gobeithiwn) ganfod galhi- oedd meddyliol y mocihyn. Mae'r drychfeddwl fod golwg ar "sosingers" yn achosi pruddglwyfedd mewn mochyn byw yn un gyfoethog rrfeddol. Y peth y gallwri ddisgvpyl clywed am darno fydd canfod dafad yn gollwng dagrau wrth weled pen un o'i diweddar gyfoedion yn hongian ar fach mewn siop cigydd, neu darw yn wylo yn hidl wrth ganfod calon un o'i frodyr ar ddysgl. Mae Mr Lendon yn wr tynergalon iawn, mae'n aimlwg, a da ydyw ca-el amb-ell un ystyriol o deimladau dwys y moeliyn yn rhoddi mynegiad cyhoeddus i'w gyd- ymdedmilad. Anystyriol ydym braidd o'r mochyn hyd nes y'i lleddir ac y ca ei halltu yna cami lawer mor hoff o hono nes eifwyta. 0 hyn allan dylai pob mochyn foeeymgryirm i'r cynghorwr tynergalon hwn bob tro y cyfarfyddant ef.

Yr wrthnos ddiweddaf yr oeddym ar drothwy y Nadolig, a dymunem ddweyd pan yn cyfeirio a y mynia^yd nad oedd pobl (Ida Llanerchymedd genym yn ein KLeddwl, ond yn hytrach yr art athrodus wna- lawer mwy o niwed moesol nag Il wna myniawyd i gorph neb. Ond nid ydym arr wneiid Rylw pellach, eitlhr mynegi ein ham nad ydyw pobl Hamerohymedd mor groendeneu ag i dybied y buasem yn myned o'n ffordd i friwia teimladau neb pwy bynag o Athen Mon. Mae llawer tro wedi bod ar fyd yn ystod y flwyddyn sydd ar dynu ei hanadl olaf. Diau na chafwyd gwell cynhauaf o wair, yd, etc., ers blynyddau* lawer, a hydurwn fod eiu hamaethwyr wedi bod ar eu henill am unwaith, beth bynag. Anfynych r llonir hwr a chynhauaf da a thywydd dia i'w gyn- ull, a phleser o'r mwyaf ydyw bod yn alluog i longyfarch ein hamaethwyr ar eu llwyddiant. Nid oea yr un diwrdiant sydd gymaint at drugaredd y tymherau a'r diwydiant amaethyddol mawr, af, fel y gwyddis. golygu tywydd anffafriol adeg cyn- hauaf sydd golled anhawdd ei chyfrif. Or ochr arall pan fydd amgylchdadau yn ffafriol nid oes un dosbart.h sydd fwy dielcbgar am hyn na'n fferm- wyr, er y myntumir gan rai pobl mai rhagorfraint en hamaethwyr ydyw cwyno. Gall dosbeirth eraill vyno gyda'r un hyawdledd, ac weithiau heb yr un rhesymau. Hydorwn y bydd haf 1899 lawn mor ffafriol i lafurwyr y tir, ac yn yr hyder hwn eiddunwn i'n darllenwyr amactliyddol, yn neillduol, ac i bob dosbirthc;n darllenwyr deall- gar, a'n dos-bm-bhwn a phawb yn gyffreddnol FLWYDDYN NEWYDD DDA.

Eisteddfod Gadeiricl Llangefni. Cynhaliwyd yr Eisteddfod fiynyddol uchod dydd Llun, ac er ei bod erbyn hyn wedi deohreu suddo'n ddwfn i for y gorphenol, eiys ei gvreithrediadau yn fyw a gwyrdd mewn adgof am amser hir. Ofnid ar y cyntaf y buasai yr elfenau yn brwydro yn erbyn ei llwyddiant, gan fod y wawr yn hwyr yn ton, ac ewyl tyner y dyddiau blaenorol wedi ymgolli yn y corwynt blin ac anesmwyth, a'r oymylau duon, fel llestri yn carjo drycinoedd, wedi angori uwch ein pen ac yn cuddio glesni prydferth y ffurfafen gyda'u hwyl- iau llydain, ond daeth pethau yn well erbyn y pryd- nawn. Tawoddi y dymhestl, gloewodd yr wybren, a chanai'r mwyalchod seinber, yn y coed mawr, eu hanthemau, a chlywid udgyrn clir bechgyn y seindorf yn arllwys oerddoriaeth swynol hyd yr heolydd, a chwibajiai yr agerbeiriaat yn groch fel arwydd o "ddylifiad pobloedd," a chyfairiai'r ca,noedd eu cam- rau tua'r Neuadd Drefol erbyn haner-awr wedi un, adeg cynhaliad y cyfarfod cyntaf. Er mai sefydliad perthynol i'r beirdd yw'r Eisteddfod, duwies addfwyn Cerdd welid ar ei gorsedd yma, ac eithrio ychydig o gelfyddydwaith ac adrodd. Yr oedd y pwyllgor wedi sicrhau beirniaid o'r iawn ryw yn mhob canghen. Clorienid y cantorion yn nghlorian teg y Proffeswr W ilfnd Jones, Gwrccsam, cerddor sydd wedi rh'oi i'r llwyfanau Llundeinig eu cantorion goraf, ac y mM ei ddisgyblion bob amser yn sicr o'r nod. (Jofolic! am yr adroddwyr a'r cyfieithwyr gan y Mri W. Jones, A.S., a W. Thomas, %postfeistr a'r celfyddydwaith gan y Mri S. Maurice Jones, A.R.GA., Caernarfon, ac H. Henlesy, Bangor. Y CYFARFOD CYNTAF. Llywydd cyfarfod y prydnawn ydoedd y boneddwr ieuanc Mr Laurence Williams, Plas Llandyfnan, ac arweiniwyd yn ddeheuig gan Mr W. Thomas, post- feistr. Wedi i'r seindorf lleol roddi detlioliad campus, cafwyd cystadleuaeth adrodd "If an Ty Croes." Yr oedd saith wedi anfon eu henwau, ond un ddaeth yn mlaen, sef Miss E. Owen, Llaingoch, Dwyran, a llwyr deilyngai y wobr, gyda chanmoliaeth. Yna darllenodd Mr W. Jones, A.S., ei feirniadaeth ar y cyfieithiadau agored i fechgyn Ysgolion tSirol Mon. Gwobr, 7s 6c. Mr Rowlands, Porthaethwy, do "Llywelyn," yr hwn nid atebodd i'w enw, yn gyfar- Cal. Cystadleuaeth unrhyw unawd i ferchod. Gwobr, cwpan arian ysplenydd. Daeth saith o ymgeiswyr yn mlaen, ond aeth y llawryf i ran Miss M. C. Wil- liams, Bethel, Caernarfon, am ei dadganiad swynol o'r dernyn "I will extol thee." Tystiai'r Beirniad fod y gystadlouaeth yn un ragorol, ac fod yr ymgeis- vryI" oil yn meddu ar leisiau da, a'u chwaeth yn uchel a dymunol. Wedi cael detholiad gan T seindorf, cafwyd cys- tadleuaeth dadganu unrhyw ddeuawd i unrhyw leis- iau. Gwobr, lp 5s. Anfonodd amryw eu henwau, ond un parti yn unig wnaeth ei ymddangosiad, sef Gutyn Eifion ac A. Henderson, Talysarn, a ohanasant "Cymru Fydd" yn odidog, a cliawsant y wobr yn rhwydd, gyda chymeradwyaeth uchel. Miss Beatrice Jones, Caradoo Villas (disgybles i Miss Nana Stirrup), gipiodd y wobr am y darlun goreu mewn olew o ffrwythau neu flodau, agored i Fon. Aeth y bathodyn am y chwareuad goreu ar y oer- doneg i rai o dan bymtheg oed yn eiddo i Miss Myfanwy Williams, Bangor. Yn awr deuwyd at y brif gystadleuaeth gorawl, yn yr hon y cynygid gwobr o lOp, a chadair dderw hardd i'r arweinydd, am v. perfformiad goreu o lITeilwng yw'r Oen" (Handel). Yr oedd tri chor wedi anfon eu henwau, ond dau ddaeth yn mlaen, sef Cor Pendref, Bangor, ac Undeb Corawl Llanerchy- medd. Yr oedd brwdfrydedd v dorf astud wedi codi yn uchel, a daliai pob un ei anadl pan y nodai'r beirniad ragoriaethau a gwendidau y ddau gor, ond aeth ei ddyfarniad yn erbyn y Monwysiaid, ac vn ffafr Bangor, arweinydd yr hwn ydoedd Mr John Williams, adeiladydd, a chadeiriwyd ef yn nglianol cymeradwyaeth byddarol ei edmygwyr. Yna daeth Mis.4 Winnie Owen, Bangor, yn mtaen l derfynu y cyfarfod trwy ganu "Hen wlad fy nhad- au," a'r dorf vn uno yn y cydgan. CYFARFOD YR HWYR. Dechreuwyd y cyfarfod hwyrol am haner-awr wedi pump, o dan lywyddiaeth Mr W. Jones, A.S.. ac arweiniad doniol y Cynghorwr Lewis Huws (Try- garn), Amlwch. Agorwyd y cyfarfod gyda detholiad prydferth gan y seindorf. Yna darllenodd y Uywydd feirniadaeth Mr Henley ar y "carved panels:" a'r buddugwr ydoedd Mr Owens, Ariandy y Metropolitan, o'r dref hon. Cystadleuaeth unrhyw bedwarawd. Dau barti ddaeth yn mlaen, ond i ran Mr H. T. Owen, Bangor, ei barti, yr aeth y wobr o Ip 5a am eu dadganiad o "0 ddydd i ddydd. J) Beirniad aeth ar y "cake d'oyleys." Tair yn ym- geisio, ond Mrs Roberts, Cae'rhyd, Rhostryfan, orch- fygodd. Cystadleuaeth adrodd "Araeth Gfyndwr i'w Fil- wyr." Gwobr, bathodyn arian a chanol aur. An- fonodd wyth eu henwau, ond dau ymddangosodd ar y llwyfan i dynu'r dorch, a Mr John Hughes, Pen Rhos, Rhostrehwfa. oedd y crrfaf. I Yna aeth y seindorf yn mlaen i chwareu "La Tem- pests," yn ganmoladwy iawn. o dan arweiniad Mr W. Thomas. Cystadleuaeth y coran merohed oedd y peth nesaf, a'r dernyn ydoedd "Y Deryn Pur" (Emlyn Evans). Un cor ddaeth yn miaen, sef Cor Merched Dyifrrn Nantlle, o dan arweiniad Mr J. Jones-Owen, a dy- farnwyd hwy yn wir deilwng o'r wobr, set pum' gini, a choron arian ddestlua i'r arweinydd. Ar ddy- muniad y gynulleidfa, rhoddodd y cor ail-ddadganiad o'r un dernyn, a chawsant gymeradwyaeth hir-bar- haoL Yr oedd y dadganiad yn wir dlws y lleisiau mor hoew ac iachus ag ewyl Cymreig godreu'r Wydd. fa foreu o Fai. Beimiadaeth ar y pren rhaffau. Goreu, Mr H. R. Evans, Tai Hirion, Llangaffo. Cystadleuaeth ar unrhyw unawd i feibion. Gwobr, cwpan arian werthfawr. Y goreu, "yda chanmol- iaeth mawr, Mr J. O. Hughes, Lerpwl, yr hwn a el ganodd "Y Dymhestl." Yna deuwyd at yr ail gvstadleuaeth i gorau cymysg. a'r dernyn y cystadleuid arno ydoedd "Y Seron Unig" (Isalaw). Gwobr, 5p, a, seinfforch arian i'r arweinydd. Dau gor ddaeth yn mlaen, sef Undeb Corawi Llanerchymedd a Chor Pendref. Bangor. Tra yr oedd y beirniad yn narotoi ei feirniadaeth, rhoddodd Mr J. O. Hughes ddadganiad meistrolgar o "Honour and Arms." Yna esgynodd Mr Wilfrid Jones i'r llwyfan, a rhoes ei ddyfarniad yn ffafr v cor olaf ganodd, sef Bangor, am yr ail waith yn vstod y dydd, a dertmi- i "d y dvfarniad gyda chymeradwyaeth mtwr. Yna. wedi talu diolchiadau i'r llywydd deheuig, Yr arweinydd amrvddawn, ac i'r foneddises ieuanc ath- rvlithgar, ond dirodres, M'.ss Nant Stirrup, am gvf- eilio mor fedrus ar y berdoneg, dygwyd yr Eistedd- fod i derfyniad trwy ganu "Hen wlad fy nhadan." Er yr boll ofni a phrydent ar y cvntaf troad yr Eisteddfod allan yn llwydd.ia.nt pe-r-Oiith yn mhob vstyr, ac y mae'r ysgrifenvdd diwvd, Mr W. 0. Grif- fith. a'i cryiorthwywyr, i'w Ilongyfarch am y modd cjiriwyd allan y gweithrediadau. Cvhoeddwvd hefyd fod Eisteddfod gvffelyb i gael ei cbv-nal y N olig nesaf yn rr un lie.

Siroedd Abertcifi a Chaerfyrddin.—Deallwn fod llenorion mel-, r a phrofedig yn ysg-rifenu cyfres o erthyglau -ylch,(rrtwn cenedlivethol. "Y Geninen," at y flwyddyn nesaf. ac y cychwynir ar y gyfres yn rbifyn Ionawr nesaf. Diau r bydd lluaws on dar- llenwyr yn y siroedd yna yn awyddus am rwynhau y (rwleddof>dd ameuthyn hvn. Y mabe Pwyllgor Beneddol Oaerdydd wedi gosod ar vr Y«^rifenydd Trefol i gasglu liysbysrwydd mewn perthynafl i nifer v bwrdeifdrefi sydd yn awyddus, fel Oaerdydd. i chwanegu at nifer eu cvniychiolwyr yn y Senedd gyda/r arnean o drefnu dirprwraeth unol i ymweled. a Mr Balfour yn gynar yn y flwyddyn nervfjdd.

"Safle Merch yn Ngweinidogaeth. Gy- I hoeddus lesu Grist." I PAPYR A DDARLLENWYD GERBRON CYM- DEITHAS DDIWYLLlADOL EBENEZER, I LLANGEFNI, GAN MRS GWYNFRYN JONES. Bum, yn ami wrth d^arllen y newyddiadur a'r ryfnodolyn yn synu na tuasai fy llygaid yn dis- gyn ar benawdau tebyg i hyn, "The feinale charac- ters of Moses," "The -heroines of the Book of Kings," "The conception of womanhood in the New Testament," etc. Anfynych, 08 byth onide, I Y y gwelir hwyirB eto, mor ami y gwelir perntwdau cyffelyb: "The woiiuan of Shakspeare," '"irere- dith's conception of the female character," "The heroines of Tennyson," ac yn y bisen. So Whit ellir ei roddi am hyn ? A ydyw tudalenau y pum' llyfr-—Llyfrau'r Brenhir..oedd a'r Croniclau, a'r,, Efengylau a'r FpLttclaii, yn amddifad o goffadwr- iaeth gwragedd a merched gwerth eu hefrydu ? A yw yr amgyffrediad Ysgryt.hyrol o'r cymeriad ben- ywaidd egymaint islaw eiddo llenyddiaeth ddi- weddaraf fel ag i hyn? Nac ydyw, ceir gan Mooes rc yn I>lyfrau'i Cronicl, yn ogystal a'r Epistolau a'r Efengylau, cyn aruchaled am- gyffrediad ag a geir yn un man—aiiigyffredion ag y byddai yn waradwyddus gosod pedwar ug&in y cant o amgyffredion llenyddiaath ddiweddar ochr yn ochr a hwy. Pe byddai llawer o'r hanesion tlws sydd yn y Beibl i'w cael yn y ffurf o "idylls"); yn y newyddiaduron, clywid pobl yn era wuf.mol o gwmpas y bwrdd cininw a lleoedd eraill gan ddy- wedyd, "How beautiful: what an excellent char- acter?" a'r cyffelyb; ond am mai yn y Beibl yn unig y maent, eir heibio iddynt yn anystyriol. Onid gweddi briodol iawn i'w hoffrymu heddyw ydyw cmyn gain yr hen Fo-rgan Rhys o Ddyffryn Towy:— "O! agor fy llygaid i weled Gogoniant dy ariaclh a'th air; :Ma'n well i mi ojyfraith Dy onau Na miloedd 0 arian ac aur." Oyfyngir fi gan y penawd i'r cymeriadau benpv- aidd ddeuant i amlygrwydd yn nghylch gweini- dogaetlh gyhoeddus lesu Grist. Wrth weinidog- aeth gyhoeddus lesu Grist y golygir, fel y gwyr pawb, y tair blynedd y bu Efe yn tramwy yr.ddynt trwy ddinasoedd a phentrefi Juda a Galiiea, grun bregethu a gwneuthur daioni ddyddiau Ei demtas- iynau, fel y geilw Ef Ei Hun hwynt. "Cliwi," ebai un diwrnod wrth Ei ddisgyblion, ''yvv y rhai a athosasovh gyda Mi yn Fy nherutaisiyiiau." W rthsalle merch yn y cyfnod hwn o fywyd ein Gwaredwr y golygir y graddau, yn ogystal a natur rc ystyr y son ynddo am ferched. Prin y mae m angenrheidiol i mi eich hadgoffa. fod hanes lesu Grist wedi ei lenwi a chyfedriadau anirywiol ac awgrymiadol yn nghylch fy rhyw. Gellir dosranu y cyfeiriadau o leiaf i dri dosbarth —Y cyntaf, "Y rhai a ddaethant i berthynas agos a lesu Grist." Yn mysg y rhai ihyn y gellir nodi Mair, mam yr lesu. Gall nad ydym eto wedi sylweddoli yn llawn ogoniant cymeriad Mair. Hi a elwir yn wyn- fydedig yn mysg gwragedd. Fe ellir dweyd, hwyrach, tra mae Eglwys Rhufain wedi bod wrthi yn tra-dyrchafu Mair ac yn ei haddoli, fod yr Eglwys Brotestanaidd, ar y llaw arall, wedi bod wrthi yn ei hanwybyddu. Nid wyf o'r farn y dylid coroni Mair, codi delw o honi, llawer llai y dylid ei gwneud yn gyfrwng rhwng enaid pe-chadur a Duw. A chreda-f y dylid ei dal i fyny yn ainlach fel "type" o gymeriad i'w hedmygu gan ferched pob oes a gwlad. Nid yn ddi-schos, ond yn hytrach oher- wvdd ei phurdeb a'i llclneiRrwydd, y dewiswyd Mair yn Fam i Gymwyniaswr Maw-r y Byd. Y mae meibion M Iesu yn anmhosibl heb fanxaa fel Mair. Ni ddywedir llawer am Maar yn yr Efengylau, ond cynwysa yr vohydig & ddywedir lawer iawn. Daw i'r golwg gyntaf yn ystod Ed weinidogaeth. gy- hoeddus yn nihriodas Cana Galilea, adeg y troi'r dwfr yn win. Cawn hi drachefn ar ymylon y dorf yn aros am dano. Dyma yr adeg y dywcdodd ef, "Fy mam a Fy mrodyr am chwiorydd I yw y rhai sydd yn gwneuthur ewyllys Fy Nhad, yr Hvrn t'ydd yn y Nefoedd." Dywedir yn yr Actau oi bod gyda'r disgyblion yn yr oruwch-ystafell wedi esgyniad yr lesu yn ùgwyl am y Pentecost, ond y son prydf&rthaf an*, dani ydyw y frawddeg 0 eiddo loan, ''Ac yr <>edd yn stefyll wrth grcxes yr lesu Ei Fam Ef." Pwy a fedr ddesgrifio ei thedni- ladau yn yr holl helynt ? Da genyf fuaeai aros yn hwy gyda Mair, end rhaid symud yn mlaen. Yn ail, y rhai nesaf o ran pwysigrwydd fir tttAi ytiynt Mair a Martha, chwiorydd Lazarus, y rhai a fydd- ant fyth yn enwog oblegid eu cymwynasgajwch i lesu Grist. Ami i dro, pan wedi blino gan y caledwaith, y bu ein Hathraw yn adnewyddu Ei natur lesg ar aelwyd fechan Bethania. Amrywia anianawd v ddwy chwaer yn fawr. Mair yn fwy deinofyddol ao ysbrydol, a Maltha yn fwy rhes- ymegol ac ymarferol. lae y naill gymeriad mor hanfodol ar llall i fydi ac Eglwys. Ni bydd: yn dda genyf glywod tra-dyrchafu Mair a. darostwng IVIartha. Chwedl Paul, "Pob peth sydd eiddom ni." Un arall ddaw i'r amlwg ydyw Mair gwraig Cleophas, a mam Iago Leiaf a Simon. Myn rhai fod hon yn chwaer i'r Forwyn, ac mai am hyny y gelwir ei mheibion yn frodyr lesu Grist. Sut bynag, vt oedd y Fair non yn un o ddisgyblion ffyddlonaf lesu Grist. ByddAi gyiiv W yn fyn- ych yn Ed deithiau i weini arno. Glynodd yn agos ttto yn Ei ddioddefiadau olaf, ymwelodd a'i fedd gyda'r rhai cyntaf, a derbyniodd gyda hwynt hefyd y newydd o'i adgyfodiad Ef eto. Mair Magdalen: myn rhai mai yr un yw hon a Mair chwaer Lazar- us, ac mai hi hefyd dorodd y blwch enaint nard gwlyb gwerthfawr ar ben yr Athraw yn nhy Simon nes cylfroi holl natur gybyddlyd ac anonest yr Iscariot. Hawdd iawn genyf fuasai credu yr olaf, ond: am y cyntaf a yn ddamcaniaeth rhy anhy- goel o lawer. Cyfeirir at hon fel un y bwriasad yr lesu allan o honi "saith o gythreuliaid." Ni bu pall o gwbl ar ei fIyddlondeb hithau i Ie-su Grist: glynodd hyd y diwedd. Iddi hi yr ymddangosodd y Oeidwad gyntaf wedi Ei adgyfodiad. Hon gar- iodd y newydd gyntaf i'r disgyblion am yr adgyf- odiad. Yr ail ddosbarth -"Mordhed dd-ze,.hant i gyffyrdddadl achlysurol a lesu Grist;" mcgia y wraig wrth Ffynhon Jacob, a drowyd. ac a wnaeth- pwyd yn genhados gartrefol at drigolion Samaria y wraig o Syraphonicia, Dorcas, merch Jairus, chwegr Pedr yr Apostol, a lluaws o rai er&ill ellid eu nodi. Nid yw y nuanteision a feddwyd gan y rhai hyn yn rhinwedd eu cyfarfyddiad ond ar- wyddocad neu brophwydjoliaeth o'r manteision sydd wedi ac a ga'nt eto eu medi gan fereked fel ffrwyth uniongyrehol egwyddoiion lesu GaisS. (ft; yw merch yn Ewrop wedi peidio i raddau helaeth a bod yn degan a chaet/hwas, i egwyddorion aruchel Mab Mair y mae'r clod. Gwnaeth lean Grist fwy dros ferched na'r un athr<mydd na diwygiwT arall. Y trydydd dos/barnh :—Gellir nodi y merched Paganaidd ddaethant i'r amlwg yn ddaraweiniol yn nglyn a gweinidogaeth lesu Grist;" megis gwraig Pilat. Ychydig wyddis am dani, ond hawdd can- fod ei bod yn wraig ffyddlon M ya 1W)4WM am ddyogelwch ei gwr. Yr oedd ganddi osgo gref at gyfiawnder. Pe wedi gwrandaw ar lais ei wraig buasai enw Pontius Pilat heddyw gan' mil parch- uuach nag ydyw. Nid Pontius Pilat o ran hyny yw yr unig un sydd wedi bod yn golledwr oblegid hyn. Herodliua a'i mherch-llofruddion y Bedyddiwr gones.tr--mereh ysgafn wedi ymroi i bleserau, a mam anniwair, ddialgax, heb allu goddef y gwir. Crediaf fy mod bellach wedi son, os nad am. yr oil, agos am yr holl ferched ddaethant i rhyw fath 0 I gyfarfydtdiad a lesu Grist yn ystod Ei Wednidog- aeth gvhoeddua Bellach, y cwestiwn ydyw: PA wersi ellir eu codi oddiwrth hyn oil ? Yn gvnitaf, Illite dyledswyddau meroh, yn gorwedd o fiaen pob jieth yn ei chartref. Dw hyn i'r golwg pan YfI-- tyriom na ddarfu i Tesu Grist ddewis un ferch i fod o nifer y deuddeg, nac ychwaith o nifer y dJeg a thriugain* Daw hefyd i'r golwg 3^1 kine# ttair —yn neillduol pan gofiwn cbdaxfod i Iera Grist oedd mor llawn o dynerweh waliardd ei hymynad un tro yn Ei weinidogaeth gyhoeddus. Soair llawer &i "women's rights." Nid oes genyf ddun yn erbvn y cyfryw, ond gwyliwn rhag i ni fel merched, with, geisio gafael yn y llebf, golii'r mwvat "Tho hand that rocks the cradle." ebai'r hen air, "rules the world.Eto canfyddwn, er fod dvledswydd gyntaf gwraig yn ei chartref, nal ydyw oblegid ei lledneisrwydd nsturiol wedi ei bwriadu i wasan:iethu mewn cylchoedd cyhoeddus. Y mae vna yn nglyn ag Eglwys Dduw gvlchosdd nas gall 00b weithio ynddynt ond —cyicn- oedd cuddiedig and prydferth. Dyma wers y hlwc-h enaint ac aelwyd Bet/hania. Eto, at yr oil, os bvdd amgylchiadau yn galw, nid yw yn an- weddus i ferch yrogymeryd hyd yn nod a gwaith cyhoeddus. Yr Arglwydd a gyfododd Deborah, y buddug He(b,aeq, i ryfela, ac a. ddysgodd Hilda i brophwydio. Yr oedd Phoebe yn genhades DM- mor a Phriscilla yn athrswes dduwinyddol, ac yn ein dyddiau ninau, da getnyf feddwl am Clara Bal- | four, aim Elizabeth Fry, am Florence Nightingale, am Josephine Butler, a Catherine Booth, ac nid yw y rhai hyn oil, cofier, heb eu trwydded oddi- wrth lesu Grist, oblegid Efe ordeiniod4 y wraig o Samaria yn genhades. Angel o'r Net archymyn- odd Mair Magdalen i bregefehu'r adgyfodiad- Tafi- wn ein coronau wrth draed yr lesu a dywedwn: "Yn Arglwydd pawb coroner Ef."

Sin Pwgethwyr Tcithiol. "Adwaenost ti'r hen Meri? Wei, ddo'ih 0 'liced acw na chawn ni chwech am dtendio arno a glanhau ei a Shon bob amser owns • bsoo am ei nol a'i ddanfon i'r stesion 1" "Mae 0 yn wahanol iawn ynta i ——. Y fo ydi y cvr.ta' i'r Mr. y cynb: art y bwrdd, a'r mwyaf anodd ("i blesio yn y corph neu alkm o hono. Dy- wedir na roddodd geiniog yn ngliil llaw gwas na morwyn neb ericwd." "J>igon t-ebig, a dyrta'r psham y inae yn gorfod begio cyhoeddiadau, gan y bloenoriaid.^ Ni wiw iddynt ei wahodd i'w capeli na'u tad. MJtw y gweision a'r llaw-forwynion yn rnynn aros adref pan gyhoeddir ei enw i bregethu." I "Sut felly, dwad ?" "Aim fod y cybydd cobog wedi ei argraphu ar ei gymenad a'i hanes. Pa iws i ddyn bregethu di- wygiad » haelioni, a'i enw byth a beunydd allan o bob list tanysgrifiadau y wlad ?" "Ie wir, felly 'roedd y boys acw- wrth y capel yn, siarad Dowch i wrando ——- yn gweddio droa y tlodion, lads, na roddodd geiniog erioed yn ffordd neb o honynt." I "Ma' nhw'n d'eyd i fod o yn dduwiol hefyd, er y cwbl." "Gfoibeithio ei fod o, ond mae o yn hynod an- hebyg. Mae o yn orino fel cybydd. Digon o baoo am ddim, o dendio am ddim, o ddreifio aim debim, o wledda am ddim, a daiff o byth i dy gwael, Meri, ond y He y gaill gRUU- 'Bwrdd yn llarwn, yma, gawn, 0 foreuddydd hyd brydnawn." "Glywaist ti o'n cadw dyledswydd erio<Jd "Do, unwaith, ac 'roeddi o wedi deohra smocio— (baco rhad)—wedi'r swper pan ofynwyd iddo ddar- llan gair. W-el, y Nefoedd o weddi, 'roedd fel Gil- boa. Nid oedd ganddo ddim i'w ddweyd and just air yn y diwedd droe ei deulu ei hun." "Welavst ti —■— erioed yn dsrilen ei Feibl yn el oh ty chwi ? Bu acw hworgwaith, a'r cownael, y Cwarfod Misol, neu Gladstone ar y bwrdd, ond dim rr1-.r aim Fedlbl. Dydw i ddim yn meddwl y gora fo'r Beibl ddydd. Sul onibai am y degwm." Wyt ti'n meddwl fel yna am danyn nhw i gyd "Nag ydV. Maie acw fechgyn ieuainc a hen yn dwad. Bydd yn dda genym eu gweled a'u clywad- Gweddiant yn daer a cihynaa droaom oil, teimlwn fod yma dy i Dduw, a chofio am y forwyn boib amser mewn gOtr a gWeithrod." "Ie, i.e. Cymhollion No. 1 sy'n dy enill dir mi welaf." "Fe alia hyny, pwy sydd hebddynt 1 Ond ma wyddost ti am y cybs yma i gyd wrth 'i henwa raid t neb eu marcio i ni, mai'r hanaa o'u hym- ddygiad yn hysbys i bawh. Glywaist ti —— yn siarad ar gasgiiad yn do ? Wolaist ti q yn rhoi un geiniog ynddo erioed, neu welaisb ti ei enw fo ar y list ? Nefar ffiars 1 'Talwch cihwi, mi dendia ina." "Wyt ti'n peidio bod rhy gailad 'rwan "Dim un motifedd. Mi wyddost am yn capal ni. Welaist ti weision —— a —yrioed yn gwrando ar —— t" I "Yno y bydd o'n aros 1" "Siwr iawn rheswm pam. A wyt d'iqgwyl i bobol wrando'r Efengyl a chael eu henill gan ddyn y mae yn gas ganddynt glywad ei enw" "Na mae cydymdeimlad a'r dyn fo'n llefaru yn hanfodol i lwyddiant ei genadwri." "Yn union felly, a dyna'r paham y mae moT ofn- adwy o ychydig yn aros ar ol. Dim oonffidena yn y pregethwr. Hwyl fawr yn y pwlpud, smocio a chat yn nhy'r capel, politics a baco wedyn hyd huaner nos, a smuglio i ffwrdd fora' Llun heb ddima na bendith i neb." "Wel fe fydd dda gen ti gael owarfod a nhw felIT 1" "Bydd, ar fy ngwir. Deudaia hyny wrth meis- tras ei hun. Edrych ar ddwylo ——- yn ngwaelod paced ei drowsus yn ymbalfalu wrth bregethu. Maent yn deydi mai cyfri'i bres bydd o dan siarad. Mae yn gwisgo'r un hen golar bapyr geiniog am chwarbeT blwrddyn a'i got mor wyrdd a ohoda "'Falla fod hi'n ddigon calad arna." "Taw a dy chw'edi. Mae'n werth- ei filoedd; end i'w gapal, ei gynvydogion, a'r achos, dydi o yn werth dim. Un fel yna i'n dysgu mewn crefydd Rhai fel hyn ydyw sport y gyfeddach not^Sadwrn, a'r rheswm am y seti gweigion ddydd Sul." "DTna dd<irlun lied gywir o siarad gtw-erin Oymru am gryn lawer o'n pregethwyr y dyddiau hyn. 3 J COFNODYDD.

Anrheg Nadolig Morfydd. (Buddugol.) Rhyw brydnawn yn Tachwedd dac-th Morfydd Llwyd i'r gegin. Oaf odd ei mam mown dagrau a'r plant eraill yn fud o'i chwmpas. "Beth bod, mmm 1" meddai Morfydd. Mewn atcbiad estyn- odd ei mam baJpyr 'bychan iddi. Gwelwodd1 yr eneth, a suddodd ei ohalon o'i mewn wrth ddarllen ei gynwys. Bil ydoedd am haner can punt o siop y pentref yn ymofyn tal diffael cyn Oalan, neu byddai raid rhoddi y gtyfraith mewn gweithrediad. "Ac nid oes genym geiniog ar ei gyfer," meddai y fam drallodus. "Bydd yn sicr o werthu pob cein- iogwerth a feddwn," ac yimollyngodd i wylo yn hidl, tra aafai ed merch yn fud fel delw, gan barhau i syllu ar y bil bygythiol. Ni ddychymygasaii er- ioed fod cymadnt o ddyled ar ei rhiem, a sut yr oedd wedi rhedeg mar bell nis gallasai ddyfalii- Ond rr oedd yn debyg ei fod, ac yr oedd yn rbairt ei dalu rywfodd neu gilydd. Cymerasld ea tiim yn glaf ryw fis yn ol, ac nid oedd eto weda llwyr adf eru, ac nid gwiw dangos y bil iddo ef, ni wnelai ond ei TTU yn 'w'aertih. Ni "wyddai am un oyfaill fedrai eu cmorthwyo yn eu cyfyngder. "Ra,noe-r can pu!" meddai wrthi olhnn dra- chefn a thrachefn. "Pe gallwn, 01 pe gallwn eu cad rywfodd." Tra yn pendroni yn eu cyloh, fflachiodd ar ei chof hysbysiad a welsrad y dydd o'r blaen mewn wytlmosolyn adnabyddua am haner can punt o wobr a gynygid am yr "Ystori Nadolig" oreu. Ni chymeraaai fawr sylw o hono ar y pryù, ond yn wr meddyliodd pe bai yn bosibl iddi hi enill y wdbr, buasai yn ddigon i dalu y ddyled. Enillasaa webrau bychain dioion am gyfansoddi, ond yr oedd y wobr yma yn ddigon o abwyd i I ddfnu llenorion gwych, i dynu am y doixih, yn erbyn pa rai ni feddai geneth ddinod 001 hi ond siawns wan i ymgystadlu. Ond can punt! Y ddyled wedi ei thaJu Swniai y geiriau yn bar- Ullli yn ei chlustiau, ao ymrithient o flaen oi llyg- aid mewn llythyrenau disglaer o Dood a ddelaa, pendeirfynodd gynyg. OhiwiHodid JHiri yr hysbysiad, a gwelai nad Oedd ganddi amaer i'w golli—dim ond prin bythefnoa igyfanooddi. Yr oedd yr ystori i'w hanfon yr wythnos gyntaf yn Rhagfyr, ac oberwydd gorchwylion teuluaidd, ni chelai hamdden ond y nos i ysgrifenu. Y noeon hono, wedi i'r tsulu oil orphwys, ymroddodd ati o ddifrif. Bu yn hir cyn cael testyn i'w boddloni, ond o'r diwedd daeith i'w c'hof ystori gvnhyrfua a glywsad hen gymydog yn adrodd. am ddagwyddiad rh.yfodd a gymjerasai Ie yn yr ardal ryw Nadolig flynyddau maith yn ol, ac o'r hon y galilai^ai hithau wneuthur chwedl dlos. Dcchreuodd ysgrifenu, a daliodd ati hyd oriau ,man y boreu yna rhoddodd i fyny, er mwyn cael awr neu ddwy o orphwys. Ac folly bob nos. nes gorphen yr ystoji. Ond yr oedd oi llafirr caled weidi gwneud ei ol arm, ac yr oodd yn ddiolchgar pan orphenodd, gan y teinilai y nason olaif nad aliai hyd yn nod sicrwyfld o enill el chynal yn hwy. CytmeTodd yr ysgrif wertlifawr i'r llythyrdy ei liunan, heb wybod i neb o'r teulu, nc wrth ei gollwng o'i gafael, ni8 gallai lai nag an- adlu saeth-weddi i'r Nefoedd am Iwyddiant. Adeg lyryde-ma iawn i Morfydd oedd adeg di&- gwylisd y dyfaxniad, yr hyn oedd i fod i'w wneud yn -hyybys oddeiitu y Nadolig. Weithiau oredai y byddai yn sicr o eni11, brydiau eraill suddai ei ohalon, syrthiai ei gobeithion i'r llawr, ac ofnai mai rnethiant truenus fyddaii ei hymgais. A gwelai y I pfofid dyfnhaol ar wyneb ed mam fel yr agoshai y lan; hi a i bron yn wallgof. Boreu Nadolig apth Morfydd i'r eglWJ, ond am unwaith yn ei bywyd ni ddaliodd sylw ar y breg- eth, m wrth ganu y garol, "Cydgan y Doethior," toTodd i lawr. a mcthodd fyned yn. mlaen. Wrth ddvchwelyd o'r gwasanaeth, galwodd Morfydd yn y liythyrdy i ofyn am lythyr, ac estynwyd un iddi. Gyda bysedd crynedig torodd yr envelope, a deall- •dd ei bod wedi enill, a bod ciicquo am. £ 50 ynddo. Yr oedd r gwrthweithiad yn ormod iddi. Cyn firnyd o r fan svrthiodd i lawT mewn ll^vy^. Gweinyddodd dwylaw caredig iddi, a chyn hir daeth ati ei hun. Yna aetih yn syth at y siopwr, chriodd y ddyled, a chafodd y receipt yn llawn. Gyda chalon ysgafn brysiodd tuag adraf, ac wedi cyrhaedd yno neidiodd a'i dwylaw am wddf ei mam ayn-edig a chan roddi y receipt yn ei llaw, lief odd yn orfoleddus "'O! 'mam bach, dyma i chwi an- rheg Nadolig. Mae'rddyledwedi ei thalu. Bell- I ach gadewch i ni gael Nadolig llawen a bod yn liapus Ac yr oedd y gweddill o'r Nadolig hwnw ytr ha-pusaf a dreuliasant erioed. —O'r "Cyfaill E<r- Iwysig." °

Eisteddfod Goronog Caergybi. Yn yNeuadd Drefol ddydd Llun y Nadolig cyn- haliwyd yr Eisteddfod uohod! o dan nawdd Ys<n>l ion Sabbothol Hyfrydle (M.O.) a Mill Bank.° Y beirniaid oeddynt: —Oerddorol: Mr J. T. Rees Mus. Bac. Barddonol: Rarch S. T. Jones, Rhyl' Rhyddiaethol: Parchn John Williams a John Hghes, Oaergybi. Adroddiadau: Paroh John Williams a Gwenerydd. Oyfieithu: Mr 0. Ro- berts, Board School. Celfyddydwaith: Mri David Williams, Boston Villa Thomas Williams Cambria-street; J. Jones, Cymric House; Mrs Michael, Stanley-street; a Miss Griffith Druid House. Ohierwydd afiechyd methodd Mr Ellis Jones Griffith, A.S., llywydd cyfarfodyprydnawn, a bod yn bres-enol. Oadeiriwytl yn ei le yn ddoet.h ao i bwrpas gan y Parch John Williams, yr hwn liefyd oedd llywydd cyfarfod yr hwyr. Arweiniwyd y ddlau gvfarfod gan Mr R. Mon Williams. Cafwyd Eisteddfod ardderchag yn mihdb ystyr—y cystad- leuwyr ynlluos'og, ac wedi gwneud riiago-rol yn mhob adran. Oaed cyfarfodydd dyddorol a bntdfrydig o'r deehreu i'r diwedd, ac fel y sylwodd y cadeirydd ar y diwedd, ymddygiadau y dorf fawr a ddaeth yn nghyd i'r ddau gyfarfod yn foneddig- aidd ac anrhydeddus. Gwasanaethwyd wrth yr offeryn yn ystod y dydd yn fedrus iawn gan Mr.? Griffith, Green Side, a Mr Eva.n Jones, Holborn- roadi. Wele restr o'r buddugwyr yn NGHYFARFOD Y PRYDNAWN. Ohwareu y berdoneg i rai o dan 16eg oed, gwobr 10s 6c: goreu, Miss Ellen Anno Rowlands, Maes- hyfiyd-road. Am y mat rhaff, gwobr 10s 6c: goreu, Mr Thomas Hughes, Mountain Yiew. Unawd Tenor, gwobr gini, Mr B. H. Jones, Yio- toria House. Pencil sketch, "Melin y Twr," Mr J. Richard Mosee, Tyddyn Bach. Cystadleuaeth oorau plant, "Gosteg For," cor plant Aberffraw a chior Hyfrydle yn cystadlu, gwobr 30s, a thlwsi arian i'r arweinydd y cor cynvaf yn oireu gyda cluinmoliaeth uchol o dan arweiniad Llew Ffraw. I Adrodd y '"Ddaeargryn," 1 rai o dan 16eg oed goreu, Wm. Owen Roberts, Penterfyn, Valley. Traethawd i ferched, Ll« a gwaith Merched yn nglyn a'r Ysgol Sabbothol:" goreu allan o chwech, Mrs Jane Lewis, Ffestiniog: dywedodd y heimiad (y Parch John Hughes) fod buddugol yn un o'r traethodau goreu a ddarllenodd erioed. Am hosanau ribs i fab, cochddu: goreu, Mr3 Owen, Twr; ail, Miss Roberts, 2, Hawthorn-ter- race. Unawd contralto, "Can y weddw:" yr oren, Miss Lizzie Roberts, 62, London-road. Englyn, "Yr hunanol," gwotbr 5s: goreu allan o 19 o ymgeiswyr, T. O. Jones, Caernarfon. ( Am y baton, gwobr 5s goreu, Mr W. Dowel! (Meilliw), Oaergybi. Am y cyfieithiad i'r Saesnog, gwobr 5s goreu, Miss Lewis, British School, allan o 13eg o ymgeis- wyr. Cystadleuaeth gorawl, "Teyrnasoedd y dda ear," gwobr lOp, a choron arian i'r arweinydd: daeth corau Bryngwran a Chaeo^ybi yn nila-en i gy&tadlu. Yr oedd hon yn gystedleuaetth odidog. Traddod- odd Mr Rees feirniadaeth fanwl ar y ddau gor. Rhagorai cor Bryngwran yn y rhanau olaf o'r darn, ond y cychwyniad a'r ptxhrarawd yn anfodd- haol. Yr oedd dadganiad cor Oaergybi, a'i gy- meryd drwyddo, yn rhagori, ac iddo ef y dyfam- wyd y wobr yn nghanol brwdfrydedd mawr. Wedi i'r Parch John Williams hysbysu nad oedd ncib yn deilwng o'r ,wobr o dri gini am y traethawd ncib yn deilwng o'r ,wobr o dri gini am y traethawd I ar "Hanes Dechreuad a Ohynydd MethodWibiaeth I yn Mhlwyf Oaergybi," dacth cyfarfod y prydnawn i derfyniad. 1 tOYFARFOD YR HWYR. Erbyn chwech o'r gloch yr oedd y neuadd yn llawn. Wedi dechreu drwy gyd-gami "Crugybar," oafwyd anerchiadau gan y cadeirydd a chan y i beirdd. Cystadleuaeth d-adganu y don "Balducci," gwobr 12s: goreu, Mr G. Roberts a'i barti- Am y table centrepiece: rhanwyd y wobr 0 10s 6c cydrhwng Mrs Griffith, Greenside, a Miss I Jones, Victoria-terrace.. Pryddest, "Wele y dyn," gwobr 2p 28;. goreu alLan o naw o ymgeiswyr, Mr D. M. Williama, Cae'mws. Unawd bass, "Brad Dynrafon," gwobr lp Is: goreu, Mr Dave Jones, Victoria House. Adrodd, "Ymeon y llofrudd," gwobr Ip la: yr oedd saith yn cystadlu yn ddiau, yr oedd hon yn gystad'leuaieth ragorol, ac nid oedd un gwael yn myag yr ymgeiswyr. Gwrandawai y dorf fawr gyda'r a»studrwydd mwyaf ar yr holl adroddwyr. Goreu, Mr W. J. Jones, Brynsiencyn. Unawd soprano, "Y Gloch," gwobr lp Is: yr oedd canmoliaeth uchel gan v beirniad i'r ddwy (Idaeth yn mlaen. Yr oreu ydoedd Megan Oybi. Cystadleuaeth oorau nueilbion, "Dewrion Feibion Gwalia," gwobr 3p 3s, a baton i'r arweinydd. Ni ddaetih ond cor Oaergybi, o dan arweiniad Mr Evan Jones, Holborn-road, yn mlaen, a dyfaniwyd y dadganiad yn deil-wng o'r wobr. Yn ystod y cyfarfod 'hwn cafwyd can gan Mr Harri Edwards, Lerpwl, yn gymeradwy iawn. Dadganwyd hefyd gan yr ymgeiswyr buddugol yn nghyfarfod y piydnawn a chan gor plant Aber- firaw a chor Oaergybi. Hefyd aethpwyd drwy y geremoni o goroni Mr John Pany, arweinydd y cor. Rhoddwyd! y goron arian ar oi ben gan Mrs Williams, priod y cadeirydd, a chafwyd anerchiad- au barddonol gan Treflyn a'r arweinydd. Dadganodd cor nlant Aberffraw "Teithwyr ydym tua Seion" yn wir swynol; yr oedd cymer- adwyaeth y dorf mor frwdfrydig fel y bu gorfod iddynt ail ganu, a dhafwyd "Gosteg for" ganddynt dra.chcin er mawr foddhad i'r gynulleidfa. Ter- fynwyd drwy gyd-ganu "Hen wlad fy nhadau." Mae clod mawr yn ddyledus i mvyddegion y pwyllgor am eu gweit-lioarwch yn nglyn a'r eis- j teddfod. Nid oedd yn bosibl gweithio vn> well nag awnaethant. Mae MT Tom Roberts (Gwenerydd), yr ysgrifenydd, wedi gwneud ei ran yn ganmel- y cl adwy o dan anfantedsion iniawr. Nid ,}'W ers rhai wythnosau yn gryf ei iechyd. a drwg oedd gan ei gyfeillion a'i adjia-byddion eti weled ar l-wyfan yr eisteddfod he!b fod mor hoew ag arferol. Caffed lwyr adferiad i'w gynefinol iechyd ydyw ein dy- muniad. Da genyim ddeatl fod yr eisteddfod i'w chynhal yn flynyddiol yn y dref rhagllaAv.

-1 Digwyddiad Hynod mewa Bwrdd Gwarcheidwaid. ¡ Cymerodd digwyddiad dyddorol, ac, ni a anturiwn ] feddwl, un anghyffrodin braidd1, 10 yn ddiweddar mewn cyfarfod o Warcheidwaid Decldf y Tlodion Undeb Bishop's St-ortford. Yrnddimgosodd gwe'.th- iwr gerbron y Bwrdd yn nglyn a rhyw ol-ddyltdiion am gynhaliaeth ei dad, yr hwn sydd yn N gwn.llgofdy y Sir. Dywedodd y dyn, ei fod yn hnlJol analluog i dalu. Gwoithiai am gyflog o 13s yr ^.Tythnos, a bu ei hun yn gorwedd i fyny g.rdta.g afiechyd. Allan o'r 13s hyn aethai 9s am letty a 2s 9c yn wytlmosol ;un Dr. Williams' Pink Pills for Pale People. Awgrym- ai rha,i o'r Gwarcheidwaid y gallai wneud heb y\ palonau hyn, ond ni fynai y dyn giywed hyny, a dywedodd pe buasai wedi oerbyn y fath; gynghor n;. i fuasai yn alluog i ddalyn ei alwedigaeth o gw-bl. Yr oedd y Gwarcheidwaid ar y cyntaf yn anhueddol i dderbyn y dystiolaeth hon o werth y pelarmu. ond siaradodd un o honynt hwy eu hunain yn bur ben- derfynol yn eu ffafr, a rhoddodd dysftlolaoth o'r lies mawr a gaffoi efe ei hun o'u defrLyddio. Cyfariyd }- add y Gwaroheidwad dan sylw a. (iimwi-in ddifrifol beth emser yn ol, a thra yn gwelht. y rhoddodd dreial ar y pelenan gyda'r hyn a ddesgriii. i fel cunlyriiadau llesol hollol.

Lleidr msws Cist. Y chydig ddyddiau yn ol yr oedd cist yn cael ei hanfon gyda rheilftordd o i'.ui.s i Cologne. Oy- merwyd ei ofal gan uu o'r swyddogion, yr hwn gan farnu nad otxld y cauad yn ddyogel, a benderfyn- oad roddi hoelion yn<iao. Pan yn morthwylio yr hoehon dywodd waedd boe:;us o'r gist. Agorwyd j gist nirtr fuan ag oead ac yna cafwyd dyn oddnewn, 1 y?gvrydd yr hwn yr ydoedd amryw o'r hoelion wed; tividdio. -.v.ddefodd mai lleidr yd- oedd, a'i fod wedi nabwysirdu y dull hwn o dra- faelu er mwyn cirio ei cidyhii-tvrvith yn mlaen. Cymerwyd lli'xl.la:1C o hono gan yr heddgeidwaid, ac ni chaiff gj lie i diafaelu mewn cist am beth amser o leiaf.

Tri 0 Weilch Calongaled. COSPEDIGAE:TH HAEDDIAJNOL. Yn Llys Oanolog Troseddau, Llundain, ddydd Mawrth diweddaf, dygwyd i de-rfyniad brawf Richard Chrime-s am gydfradu gyda'i ddau frawd i anfon llythyrau bygyt.hiol at fetched, gyda'r am- can o dynu arian oddiwrthynt. Yr oedd dau o'r carcharorion wedi cydnabod eu heuogrwydd yn ngwyneb y cyhuddiadau a ddygid yn eu lierbyn. Chwanegodd y rheithwyr at eu rheithfarn gmidem- niad ar ddosbarth neillduol o newyddiaduron am dderbyn y cyfryw hysbysiadaii ag oedd yn gwneud trosedd y carcharorion yn bosibl. Awgryment y dylai y Ddeddfwriaeth gynieryd moddion i atal hysbysiadau 0 gymeriad gwrthwynebol.—Y Barn- wr Hawkins, wrth basio dedfiyd ar y carcharorion, a ddywedodd eu bod wedi eu heuogfarnu o dros- edd mor gr-ulavni a llwfriaidd ag y gellid dychy- imygu am dano. Fel rhybudd i eraiil, dedfiydodd Richard ac Edward i ddeuddcg, a Leonard i saith mlynedd o ibenyd-wasanaeth.

G-waredu Dyn o Grafanc Crocodile. GWOBRWYO TEILYNGDOD. Yr wythnos ddiweddaf cafodd milwr o'r enw Subadar Sham as Khan, o'r lsit Uganda Rifles, ei wobrwyo a bathodyn y Royal Humane Society am waredu dyn dan yr amgylchiadau anghyffredin a ganlyn -Ar yr 28ain o Fedi yr oedd Mehar Khan, o'r un gattrswd, yn golclii ei ddwylaw ar lan yr A Ion Juba, pe,rthynoi i Brrdain yn Nwyrain Alf- rica, pan y gafaelwyd ynddo gerfydd ei ddwy fraich gan grocodile, yr hwn oedd wedi gweithio ei fforddi i'r lan. Llusgwyd ef ar unwaith i'r dwfr, tra y bu iddo yntau ag un llaw, yr hon a ymwthiai allan o safn y bwystfi.1, amryw weithiau geisio gafael yn y "stocade" oedd wedi ei osod o amgylch y lan. Ond nid oedd ei ymdrechion yn tycio dim yn erbyn nerth enfawr yr anghenlil; ac nid oes amheuaeth, onibai i gynorthwy diattreg ddvfod, y buasSi wedi boddi. Rhuthrodd y Subadar dewr i'r dwfr a chymerodd afael yn M'tShai' Khan, yr hwn, modd bynag, a ddragiwyd oddiamo. Ar amrantiad gwaeddodd allan ant ddryll, ac wedi ei gael taniodd ar y orocodile, yr hwn y pryd hyny a ollyngodd ei afael a chafodd Mehar ei waredu er wedi der.byn niwed tost. Yna diangodd y crocodile i'r aion.

Ysgolion Nos ac Amasthyddiastli. 0 Y maar ysgolion nos erbyn hyn y tymhor yma 0 T flwyddyn yn eu llawn gwaith. 'Does dun amheuaeth yn meddwl neb pwy bynag, mi dybiaf, nad yw v rhai hyn o lea annrhaethol i'r 008 sydd yn codi. Ond y mae yn ffaith i'w ofidio nad ydynt mewn llawer cymydogaeth yn cael y sylw a'r gefnogaeth a haedd- ant, a'll lnuncan yn hyn o lith fydd galw sylw at liawliau yr ysgolion hyn yn eu cysylltiad ag amaetb- yddiaeth. Ga.n mai meibion a gweision amaethwyr sydd yn mynyebu llawer o'r rhai hyn, yn enwedig yn y rhaiv au gwledig, tybed na.d oes modd cymhwyso yr addysg a gyfrenir yn yr ysgolion hyn vn fwy o lawer i was- anaeth a. dyben amaethyddol? Pa un ai yr athrawon, aelodau y Byrddiiu, neu reolwyr yr ysgolion sydd i 11 ddewis maes yr eiiydi^ioth? Y fine dysgu rhifydd- iaeth. etc., yn beth digon defr.yddiol i bawb, ond l credaf y dylti pawb fynu gwybodaefch drwyadl o'r alwedigaeth hono y byddo yn ymwned a hi dros dymhor ei fywyd. Beth pe mabwysiedid yn yr ysgol- ion nos wera-lyfrau bychain, meijis Tanner, Wright- son. Fream, Warripgton, ac eraill? Mas y cyntaf o'r rhai hyn, sef "Principles of Agriculture," gan Pro- ffeswr Henry Tanner, yn un hynod o bwrpasol. Gallesid ei feistroli bron mewn un tymbor yn yr ysgolion nos. Credwn yn sicr nad oes yr un alwedigaeth yn mba un y nlao cyinhwysiad o egwyddorion cywir yn talu yn well nag mewn amaathyddiaeth. Os ydym am godi cnydau toreithiog o'n meusydd a'u diwj'llio,rhaid diwyllio moddyliau y rhai sydd yn eu trin yn gyntaf. Gyda ein rhenti a'n trethoedd uohel. a'r gvstadleuaeth galed, gartrefol a thramor, svdd ein cyfarfod ar bob llaw, onid buddiol fyddai i bob un y mafl a wnelo mewn unrhyw ffordd a. galwedigaeth yr amaethwr as- tudio i wneud pobpeth yn v modd mwyaf cynil ac effeithiol? Hwyrach y dywed amli un: Pa beth sydd a wneio gwyddoniaeth ac athrawiaeth mewn 1lyfrau ar am- aetnyddiaoth. Llawer yn mhob rhyw fodd, so y Illae y rhai a ddiidleuant yn croes fell"!r yn derbyn lies oddiar law gwyddoniaeth, a hvny yn eu gorucnwylion beunyddiol, er efallai nad vdvnt yn ymwybodol o hyny chwaith pan yn gwneud felly. Nid yw ond gwawd gan lawer o amaethwyr am y syniad o ddysgu elfenau amaethyddiaeth mewn ysgol. Ystyriant hyny yn bethau hollol ddifudd. Dywedanfe mai yr unig ffordd i dd'od yn ainaethw • llwyddianus yw cael digon o brofiad ar y fferm. Nid ydym, cofier, am fychanu ymarferiad. Na, y maa yn wir angenrheid- iol, ao ystyriwn y dyn fyddo yn ffermio wrth lyfrau yn unig yn debyg i ddyn dall yn trin arfau—yn hollol • beryglus. Dyliu gwybodaeth ac ymaferiad gyd-dra- fa-elu law yn llaw fel dwy efeilles. Y maa damoaniaetli JTL imol a'r ymarferiad goreu, oblegid nid yw yr hyn a dctysgir mewn Ilyfrau am- aethyddol, fol rheol, ond profiad yr amaethwyr a'r gwyddonwyr mwyaf gwybodus—dynion sydd wedi treidio eu hoes i astudio y gelfyddyd, ac wedi gwneud omaethyddiaeth yn brif bwr.c eu bywyd, ao y roae J7 ,,i, hyn a gofnodir ganddynt fel amaethwyr megis cyn- orbhwy Ii'r neb a fyuo ymb^rffeitliio drwy eu Hwydd- xoiit neu eu ha.fiwyddiant h.wy. Sicr vw fod y byd yn. mjm'd yn ei flaen gyda chyilymder aruthrol i rywle, ac y maa yn rhaid i ninau fyn'd gydiig ef, nen byddwn ar ol, a chyn y gallwn g&nlvn vr oes gyflym hon, rhaid i ni redeg, ie, yn wir, gyda bicj-cfe" h^fyd. Bu amser pan oedd dynion- yn craau ac yn gosod y ddaear fel winolbwynt, a'r haul, a r lleuad, a'r plan- 'edau, yn troi o'i chwmpas; end yn aw, er amser yr athronydd mawr Galileo, yr vdys wedi d'od i ddeall mai yr haul sydd yn gar.olbwynt, a'r ddaear sydd yn troi. Felly yn gywir y gellir dweyd gyda, golwg ar am- aethyddiaeth. Y mae pethau wedi newid yn hollol er amser ein teidiau ag ydyw yn awr. Ond dyna, son yr oeddwn ar y cyehwyn am ysgolion nos mewn cysylltiad ag amiiethyddiaetli. Y cyfnod pwysicaf, yn "ddiamheu, yn inywyd yr ieuenctyd ydyw o'r deu- ddeg i'r deimaw oed. Fel rheol, y mao y plant yn awr wedi gadacl ;ielT."ydydd eu rhieni; o ganlyniad, y mae cylch cu profiad yn ymeangu. a giman-t d.el od i gvsylltiad a phrofcdigaetliau a tliemtasiyrau new- yddion. Gan I)-v-Tly. y ttite o'r nwys inwyaf iod rhvw dda-rpsriacth bciodofyn cael ei pharotoi ur eu tyfer, fel nad elont ar m-feiliorn. Yr hyn a weliryn rhy ami ar gondau yr beolydd ar liirnos gauaf ydyw iluaws o fechgyn ieoanc yn ymdyrn at eu gilvdd i adrodd ystraeon a Uygru V naill a'r IlLtU, a hyny yn fynvcli drwy arfer iaith isel ao anweddus, ac ymadroddion Ilygredisr yn Yn y cyfwng yma o'u hamser orwnant ddechreu ffurno iddynt eu hunain gymeriad—ie, y mae yn bosibl, gv- mcriad a ddywed am eu hoes, naill ai er gwell neu er gwaeth. Onid mwy buddiol fyddai i'r cyfryw fynychu rhyw ysgol nos gyfairos? Ca ert- felly rbyw waitb i'w wneud a fyddai er lies ldaynt-yn oi itaw, a buasai hyny yn foddion i'w cadw llawsr o ddryg- au ;1, svrthio i sml brofedigneth. Yr w> t > n srobeithjo v v-nt athrawon. rtieolvr\*r, ac <v-lodau v Byrddau Ysgolion Nos feddwl am y nwrc hwn. cb eg.ct, yn r.l fv marn ostyngedig i. ei f^d yn w r r-eilwng on bystyriaotli.—TlKsmas Davies. Dremddu-fawr, Elart- bedr