Y Cymro

Arwerthiant Eiddo yn Meirlonydd. EBRILL 18, yn y Rjyal Ship Hotel, Dolgellau, cynygiodd Mri Dew a'i Fab, Bangor ar werth dair o ffermydd ucheldirol yn mhlwyf Llanfachreth; a gwerthwyd hwy fel y ctrilyn Cae Hejad, 187a lr 15p, i Mr Edward Jones, Djlfrwynog, Llanfachreth, am 950p. Hafod Fraith, 1501 lr 21p a Hendre Barfedd, 80* Or 17p, i Dr John Jones, Cae'rffynon, Dolgellau, y ddwy am l,150p. -0--

Y Brenin a Glynlllfon Bu y gair ar led fod y Brenin wedi pryna Glynllifon. Saif y palasdy hardd mewn pare prydferth taa saith milldir o amgylchedd. Ta-t ei)wol milldir sydd ohono i dref Caernarf,,n, a dwy i lan y mor a hen wersyllfa Brydeinig Din, s D nlle. LIe teilwng i Frenin. Ond ar sodlau y stori, daw gwadiad pendant o'i gwir oddiwith Mr Walter Jones, goruchwyliwr yr ystad.

-0:- Marwoiaaih Canon Rowlands. CYHOEDDIB marwolaeth y Parch James Row- lands, rheithor Llanbedrog, ger Pwllheli. Addyagwyd ef yo Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr, ac ordeiniwyd ef yn 1848. Ba am flynyddoedd yn rheithor B'Jttwnog, Lleyn, ac am dros ugain mlynedd yn Llanbedrog. Yr oedd yn Canon o Eglwys Gadeiriol Bangor. Yr oedd yn bregeth- wr da, llawn o'r U tâa Cymreig," yn medda Ibis clochaidd, ac bob arno ofn ei roi allan mewn bloedd. Oyrhaeddodd oed ran addfed, yr oedd yn ddibriod, ac yn yr arwerthiadau di- weddar fa ar ystad Madryn, pryuodd rai ffermydd yn nghyffiniaa Llanbedrog.

I Y Bedyddwyr a'r Annibynwyr. II DN PAEKEE A LLOYD GEOKGK-TDDIAETH." YN Llundain, ddydd Llun diweddaf, cyfarfyddodd Undeb y Bedyddwyr a cbyd-gynulliadau o Undebau (. ymdeithasau Ceuadol a Dirwestol y Bedyddwyr a'r Annibyuwyr. Bydd i'r cyfarfodydd cysylltiedig j a'r Gynadledd hon gyrhaedd dros "foreu Gwener. Dyma yr achlysur cyntaf ar ba un y cynaliodd yr adranau Ymneillduol mawrion hyn eu cyfarfodydd yn ) nghyd, ond barnai rhai o'r arweinwyr fod dechreu canrif yn adeg gyfieus i bwysleisio eu hundeb I brawdol a gwneud datganiadau cyffredinoi ar gwes- tiynau cyhoeddus. Dr Alexander Maclaren yw I llywydd Undeb y Bepyddwyr, a Dr Parker yw llywydd Undeb yr Annibynwyr. Mae y ddau yn I cymeryd rhan flaenllaw yn y gweithrediadau (. Yn nghyfarfod Undeb yr Annibynwyr a gynal- iwyd yn y Neuadd GofEa, Uywyddai Dr Parker ar gynul iad lluosog. Yn nghwrs ei anerchiad agor- ladol, sylwodd Dr Parker fod ganddo hawl i ddweyd mor ddwfn y cydymdeimlai in cyd-ddeiliaid y Pab- ydtlion dan y diraddiad a osodid arnynt gan y llw a gymerodd y tbyrn ar ei esgyniad i'r oraedd. Ni ddylent byth annghofio nad dyledswydd y Wlad. wriaeth yw condemnio cref) dd mwy na'i noddi. Rhaid i'r Wladwriaeth gadw dwylaw draw yn y ddau ben Mor bell ag yr oeda Pabyddiaeth yn grefydd, nid oedd a wnelo y Wladwriaeth a'i chymeradwyo na'i chondemnio. Os oedd Pabyddiaeth yn fwy na chrefydd, os oedd yn bolisi ymber drol, yr oedd hyny yn beub arall, ac a hyny nid oedd dim a wnelai. Yr oedd genym Babyddion yn y Llywodraeth, ar y fainc, ac yn holl gynghorau uchel y wlad, eto yr oedd y Brenin, nid yn bersonol ond yn swyddogol, yn edrych arnynt oil, mewn un agwedd beth bynag, fel yn annheyrngar a pheryglus. Fel Ymneillduwyr croesawenc lorwertb y Seithfed yn Frenin, ond nid yn Ddiffynydd y Ffydd. Wrth sylwi ar y rhyfel yn Neheu Affrica, datlleuai droi ryddid barn a llafar. Beth bynag oedd en syoiadau gyda golwg ar gyf- iawnder neu annghytiawnder y rhyfel bresenol, nia gallent oil fel Cnstionogion lai na deiayfu na ddysgai y cenedloedd ryfel mwyach Nis gallai hyd yn nod y rhai mv yaf cefnogol i ryfel golli dim mewn urddas a dylanwad drwy roddi y graddau helaethaf o ryddid llafar i'r rhai a wahaniaethent oddiwrthynt mewn barn. Edmygai y rhai a godasant ea Hef yn ddiweddar yn erbyn rhyfcJ, ac yn fwy fyth trwy nad oedd yn gallu cydweled â hwynt yn mhob peth a ddywedent. Cafodd rhai o'i frodyr eu trin yn gy- wilyddus. Gyda golwg ar Gymduithas Rhyddhad Crefydd, dadleuai d, ob ddwyn i mewn waed newydd. Gwnelai cyfleawad cryf o Lloyd George yddiaeth iddynt fyd o ddaioni; ac wrth Lloyd George-ydd- iaeth y golygai yn syml ysbryd uchel, dewrder go- beitihgar, a pheoderiymad anhyblyg. Cafodd y Proff Dr Caleb Soott, o Goleg Annibyn- ol swydd Lancaster, ei ethol yn gadeirydd am y flwyddyn ddyfodol. -:0;

0 Sir Fon. SON am Lun y Pasg yn Llangefni yr oeddwn, onide, y tro o'r blaen ? A chan fod yr hyn welais yn bur fyw yn fy meddwl eto, rhaid ei fod yn rhywbeth nas gwelir bob dydd. Clywais rhai yn dweyd mai dau ddiwrnod mawr Llangefni beth amser yn ol oedd Iau Dyrchafael a Ffair Awst. Byddai ) r ieuenctyd yno yn ganoedd, ac ni chyf- rifid neb yn deilwng ohono ei hun os na byddai wedi meddwi ac wedi ymladd gyda rhywua neu rywbeth. Ond tueddir fi i gredu y rhaid rhoddi llawer o'r anrhydedd (?) hwn yn awr i Lun y Pasg. Yr oedu ymddygiad rhai o'r bechgyn gyda'r nos yn warthus. Gwelais dair ymladdfa fy hunan yn nghwrs haner awr wrth orsaf y rheilffordd; ond dylid dweyd mai dyeithriaid i'r lie oedd yr ym- ladd wyr. Otjd beth achlysurodd hyn? Cyn y gellir atal digwyddiadau cyffelyb yn y dyfodol, rhaid gwybod yn gyntaf beth fu'r achlysur iddynt gymeryd lie, a symud hwnw. Braidd y mae angen dweyd mai yn y tafarnau sydd yn britho y dref y buwyd yn meithrin yr ysbryd ymladdgar ddangosid a pheth chwithig yw meddwl fod pwyllgor yr Eisteddfod yn trefnu er cael cludiad rhad i Lan- gefni, ac ugeiniau yn cymeryd mantais o hyny i fyned yno i feddwia gwneud ffyliaid ohonynt eu hunain. Beth sydd i'w wneud ? Cauer y tafarnau fel y cauir y masnachdai. Beth wed'yn ? Aiff y bobl i'r Eisteddfod caiff caethion y tafarnau wyl fel eraill; a chaiS pawb ddychwelyd i'w gartref heb dynu gwarth arnynt eu hunain nac ar eu gwlad. Dyma gwestiwn ymarferol yn sicr i Gjrmdeithas Ddir- westol y Merched a'r Temlwyr Da yn Llangefni. Gwynebwch ef. Cyfarfyddais gyfaill ar yr heol ddywedai ei fod wedi bod yn Eisteddfod Beirdd Manceinion a dy- wedai fod dau o feirdd Mon-neb amgen Morwyllt ae Ap Hawco-wedi pocedu gwobr bob un yno. Ond y peth rhyfeddaf o bobpeth gymerodd le o ddechreu yr wyl hydei therfyn, meddai ef, oedd gweled Eifionydd yn darlIen ei lawysgrif ei hun morrhwydd! A dyna hefyd ddywedai rhywun arall yno-mai dyma ryfeddod y thyfeddodau I Tra yn son am Morwyllt: Glywsoch chwi yr englyn wnaeth Tudoo-parch i'w lweh-mewn tipyn o ysmaldod pan yn nghwmnni Morwyllt ac eraill? Naddo ? Wel dyma fo:- 'Ta'wn i a Morwyllt yn marw-gallai'r Golled fod yn chwerw: Ymholiad a threm welw- Mal mewn ing- irn mh'le mae nhw? Cwynir gan rai nad yw cyflwr ffyrdd plwyfol y sir yr hyn ddj ent fod pan ystyrir swm y trethi godi'r at eu trin. Mae yma rai ffyrdd rhagorol, ond dyn a helpo'r bobl sydd ganddynt i olwyno'r ceffyl main yn nghyfeiriad porthladd y penwaig. Yn lie cael roller i lyfnhau y ceryg roddir ar y ffyrdd, gadewir hwy am fisoedd lawer hyd nes y bydd y treigl wedi gwneud hyny. A chymaint o gynghorau yn y wlad I Y r ael wyd uehaof yn M In yw ffermdy Dragon, Penmynydd, o'r lie y gwelir yr ynys bron o gwr i gwr. Felly, onid enw cymwys ryfeddol ar eich gohebydd yw DBAGON. Mae ein nofel newydd, "PLANT Y DIWYG- IAD MAWR," a ddechreuir yn y rhifyn pre- senol, yn cynwjs darluniadau byw o ddigwydd- iadau yn un o gyfnodau mwyaf dyddorol hanes Cymru. Yn mysg lluaws o ddigrif-bethau y Cyfrifiad di- weddar, ysgrifenodd hen ferch mewn tlotty yn Llundain ar gyfer ei henw, Sengl, diolch byth!" Prin y gellir ei choelio hi hefyd.

Cymanfa Canu y Methodistiaid Calfinaidd CXNALIWYD yr uchod eleni ya St Georges Hall, o dan arweiniad Mr David Evans, Mus. Bac. Erbyn 7.15 (chwarter awr yn hwyr yn dechreu) yr oedd y neuadd wedi ei Ilanw yn weddol dda; hyny yw, tuag un ran o dair o'r gynulleidfa a arferai fod yn Hengler's Circus y blynyddoedd o'r blaen ac ar yr esgynlawr yr oedd tua 300 o gaatorioa, sef oddeutu un ran o bump o'r nifer arferol. Aetbpwyd trwy y rhaglen fwriadedig, yr hon a gynwysai y tonau can- lyuol:-Peuitentia, Carey, Leeds, Cynfal, Tydfil, Llanllyfai, Capel Tygwydd, Weber, Moriah, Gwynfa, Blaencefn, Eirinwg, Cefn bedd Llewelyn, a'r Delyn Aur, yn nghyda'r anthemau, Sanctaidd yw ein Harglwydd Dduw' (Abbe Vogler), '0 Dduw, yn ol Dy gariad rhad' (R Farrant), a Ben- digedig fyddo Arglwydd Dduw Israel' (J Thomas). Gadawyd allan ddwy don ac hefyd y Salm-don. Yn ystod y gwasanaeth cafwyd amryw ddarnau ar yr Organ gan Dr Peace, y rhai a gymeradwywyd gan y dorf trwy ail alw ar y Dr i'w rhoddi drachefn. Yn absenoldeb y Cadeirydd, y Parch John Wil- liams, gofynwyd i Mr Eleazer Roberts, gym- eryd y gadair, a thraddododd anerchiad ar bwysig rwydd canu fel rhan o'r addoliad. Yr ysgrifenydd fel arfer oedd Mr James Venmore, trefniadau yr hwn oeddynt lawn mor berffaith ag arfer. Bwr- iadwn wneud sylw pellach ar ansawdd y canu yr wythnos nesaf. -;0;

Gymdeithasfa Chwarterol Methodist- iaid Calfinaidd Gogledd Cymru. YR wythnos hon ymgynulla Gweinidogion a blaenoriLioid y Methodlstiaid yn eu Cymdeitb- asfa. Chwaiterol yn Ngholwyn Bay. Anhawdd !6 mwy dyaanol I gynal cymanfa, a rhyfedd na buasal wedi ei chynal yma cyn hyn -dyma y tro cyntaf erioed iddi ymweled a'r ymdrochle prydferth, ac yr oedd y trigolion carodig a hynaws wedi paretol yn helaeth ar ei cbyfer. Cawsant bob croesaw, ac yr oedd y tywydd y mwyaf dymunol ellid gael. Cadwodd y gwlaw i ffwrdd, a chafwyd heulwen ddis^laer ar hyd yr amser. Oherwydd cynwrf yn nglyn ag Achos Chatham Sireet," ac apel y Parch W O Jones, B.A,, yn erbyn dyfarniad Cyfarfod Misol Lerpwl, daeth tyrfa. fawr yn nghyd, mwy na welw yd mewn Cymdeithaafa er's llawer o amser, md yn unig 0 aelodau y Gymdeithasfa, ond o aelodau cytfredin y Cyfundeb, ac ni fu yn a"ymdJth^ta"eb gyma'nt ° d<"agW" am Gymdeitbaafa vdoedd y Parch Griffith Ell.s, M.A., Bootle. Yr oedd hefyd yn bresenol yn mysg eraill y Parch Ellis James Jones M.A. (ysgrifenydd), Mr Peter Roberts, Uanehvy^rysorydd), Mr O Robyns-Owen (ys- grifenydd Pwyligor y L1eygwyr), a>r 0 yddion, ParchnHugh Jones, D.D., Lerpwl- J^mes Donne, Llangefni; Daniel Rowlands' T 1 Owen, Porthmadog; W James, D. D., Manchester; T J Wheldon, B.A., Bangor; N Cynhafal Jones, D.D., Colwyn Bay; John Roberts, Taihen Josiah Thomas, Liverpool; Evan Jones, Caernarfon; Francis Jones, Abergele; D Lloyd Jones, M. A., Llandinam. Cy.^hwy<l amryw bwyllgoraa nos Lan a bore Mawrth, a chynaliwyd eisteddiad cyntaf awdurdodedig y Gymdeithasfa PRYDNAVm MAWRTH, dan lywyddiaeth y Parch G Ellis, pryd yr oedd y capel yn weddol lawn. Wtedl P*rclip Jones, Garregddu, ddechrea y cyfarfod trwy ddarilen a gweddio, galwodd yr ysgrifenydd enwau y cynrychiolwyr, ac yr oedd n'T 7^ Yr brefeno1- Cynrychiolwyr o Gy artod Mxsol Lerpwl oeddynt y Parchn J Williams, Princes Road; a Thomas Evans, Bootle; a'r Mri Stephen Roberts a S P Chambers. Wrth ddarilen y cofnodion, a chyflwyno adroddiad o Gyfeisteddfod y Gymdeithasfa, eyfeiriodd yr ysgrifenydd at y cyfnewidiad sydd wedi cymeryd Ueya y deyrnas er pan y cyfarfu y Gymdeithasfa ddiweddaf, ac y gweddai iddynt bwy, fel pawb arall, gy«!nabod hyny. Yr oedd ef a'r llywydd wedi anfon llytbyr at y Brenin ar yr achlysur o farwolaeth y ddiweddar Fren- hines, a derbyniwyd atebiad oddiwrth yr Yagrifenydd Cartrefol. Dangosodd y Gym deithasfa ei chymeradwyaeth trwy i bawb sefyll ar ea traed. Y Gymdeithasfa Nesaf. f Hysbyswyd y cynelid y Gymdeithasfa nesaf yn Croesoswallt, ar Mercher, lao, a Gwener' Mehefin 26, 27, a 28, yr hon fydd yn Gym* deithasfa Ordeinio, a rhoddwyd gwahoddiad cynes i'r aelodau i ddyfod yno, gan aynrvch- iolwyr Cyfarfod Misol Trafald wyn Isaf. Cyflwynodd yr Ysgrifeuydd yr enwau can lyno1 fel y rha! y bwnedir ea hordeinio yn JNghroesoBwallt:— Mon-W 1^ Wmiams, Gilead. Lleyn ac Eifionydd — R Wriham Jones (Oynolwyn), Golan. Dyffryn Conwy H Harris Hughes, B.A., B.D. Dyffryn 01 wyd-W E Williams, Tremeirchion. Fflint J E Ray, Gwrecsam. Dwyrain Meirionydd-E G Jones, Cwmtir- mynach. Gorllewin Meirionydd-Howel Wil liams, Croesor; Thomas J James, Llanbodr R R Williams, M.A., Towyn R R Jones, Abergynolwyn; Afonwy Williams, Corris. Trefaldwyn Isaf-Edward Parry, Cefncanol; J M Humphreys, Llanwddyn J Owen Jones, Carneddau. Lerpwl—William Phillips, Stock- ton-on-Tees Owen Evans, Huyton Quarry; J H Morris, Edge Lane. Gwerthu Eiddo. DarUenwyd caiso Gyfarfod Misol Arfon am gamatad i Egl wys Llanrag i wertha darn tir lie y saif ty y gweinidog arno, am nad oedd ei maiau Ar gynygiad y Parch D Williams, yn cael ei eilio gan y Parch Evan Jones, Caer- narfon, caniatawyd y cafs. 0 Henaduriaeth Lancashire, yr oedd cats am ganiatad l werthu y Capel Seisnig yn Bersbam Road, Gwrecsam, a'r tir lie y saif yr adeilad, am y rheswm fod yr eglwys hono yn adeiladu capel newydd mwy cyfleus. Ar gynygiad Mr Jacob Jones, Rhyl, ac eiliad Mr William Wil- Uams, Glvndyfrdwy, caniatawyd y cais. O sir Fflmt yr oedd cais am ganiatad i wertha hen gapel Wepre, am fod capel newydd yn cael ef godi, Ar gynyglad Mr J Jones, Caer, yn cael ei eiiio gan Mr Rd. Owen) Machynlleth, caniatawyd y oais. O Lerpwl yr oedd dau gais, y naill am gan latad i wertha capel Crosshall Street. E^lar- wyd fod y capel presenol yn rhy fawr, mewn lie trystlog ac annghyfleus, fod y brydles i fy™ ac ardreth uchel yn cael ei godi ar y tir. Bwried ir,codlcapal newydd mewn lie cyfleus ac ar dir gyiiygiad y ParcrThos. RoCtefcafrfyncael ei eiho gan Mr E G. iffith, Dolgellau. Rheolau. Ba trafodaeth ar reolau dewis iar egl7SlV » i'r gwnaed ychydig f&n gyfnewidiadau ynddynt.

———— ———— "-a r Apel y Parch W 0 Jones Pan ddeuwyd at Apgl y Parch W 0 Jones a chenadwriaethau Cyfarfod Misol Ler- pwl, gofynwyd i gynrychiolwyr y wasg, a phawb Dad oeddynt yn aelodau o'r Gymdeithasfa (yn weu idi gioa a blaenoriaid) ymneillduo, ac ys- tyri w yd yr achos gyda drysau cauedig. A gaulyn ydoedd telerau apel Mr Jones i-, iod y Gymdeithasfa Chwarterol yn caniacau i m i gopiau llawn o r holl dystiolaethau a roddwyd jrerbro11 l wy'!gor yr ymchwiliad, ac hefyd gopiau o bob pamrau vn M Zdd'T yn4Wyn P«'thy^s a'm^cymeriad fe?lyn neu lei gweimdog. Yn gysylltiedig a byn bydd yr hawl genyf. os yn angenrheidiol, i alw am y copiau gwreiddiol. ° 2. Nad yw Pwyllgor yr Ape) i wraarbiw ar ddim heblaw y tystiolaethau a roddwyd yerbron PwyJlgor vr Ymchwil- iad, nac ar y rhai hyny oddieithr yn fy mhresenoldeb. 3. Fod Mr William Jones. 66, Balliol Road. Boot] e Mr Rowland J \ViUian»s, 31 Merton, Bootle a Mr G- C Rees Holly Bank, Birkenhead, y tri yn aelodau o'r Cyfundeb i Apel cama 1 roddi eu preaenoldeb yn Mhwyllgor yr 4. Fod Ysgrifenydd Daw Fer i gael ei benodi gan Bwvll" gor yr A.pel, neu os dewisant yn well genyf ii, fel y ffellir cadw adroddiad cyflawn a manwl o'r holl weithrediadau a bod yr hawl i alw am gopi llawn o'r adroddiad yn eiddo' i bob aelod o'r Pwyllgor yn ogystal a minau. Bu Cyfeisteddfod y Gymdeithasfa yn yatyried ac yn trafod telerau yr apel ddydd Llun a boreu Mawrtb, a threuliasant ddeng awr ar y mater. Yr oedd pwyllgor cryf wedi myned o Lerpwt gyda Mr W 0 Jones, rhag ofn y buasai mewn angen am gyfarwyddyd os cynygid rhyw deler- au iddo, a hysbyswyd Ysgrifenydd y Gymdeith- asfa y byddent yn barod i ystyried unrhyw beth a gynygid iddynt. Yr ymddydaan yn y Gymdeithasfa. Dygodd y llywydd y mater gerbron, a dar- lleaodd yr ysgrifenydd ohebiaethau a gymeras- ant le rhwBg Mr W 0 Jones a Phwyllgor y Gymdeithasfa. Yna hysbysodd Mr Rowland J Williams, Bootle, fod ganddo ddeiseb wedi ei harwyddo gan 16,248 o aelodau y cyfundeb, ac ar eu rhan dymunai ei chyflwyno i'r Gymdeith- asfa. Y Llywydd: Y mae yn rhy fuan eto, Mr Williams; cewch gyfle i hyny yn mhellach vn mlaen. Gofynodd y Parch Robt Richards, Rhyl, gan fod cynrychiolwyr y wasg wedi ymneillduo. a gaffai adroddiad o'r diafodaeth fyned i'r Goleuad. tel y gwnaed ar amgylchiadau blaenorol ? Cred- ai nad teg fuasai hyny. Atebudd yr ysgrifenydd nad oedd neb yn bresenol yn y cymeriad o newyddiadurwr. Yna aeth yn mlaen i ddarllen adroddiad Hawn o'r achos o'i gychwyniad. Mor bell ag yr oedd ef wedi deall, treuliodd y Cyfeisteddfod tua dens awr mewn gwahanol eisteddiadau 1 ystyried tel- erau yr apel, a phethau eraill yn nglyn We mater, ac argymellent y Gymdeitbasfa i fab. wysiadu y penderfyniadau canlynol 1. Wedi rhoddi ystyriaeth i gais Mr W O Jones B A chenadwri Cyfarfod Misol Lerpwl, ein bod yn ^i y brodyr canlynol i edrych 1 mewn i'r achos yn unol a'r Rhfolau ar Apeliadau, adwyn adroddiad arno i'r Gym- deithasfa:—Y Parchn W James, D.l>„ Manceinion T Gwynedd Roberts, Conwy; J Owen, B A S Mri J Bryn Roberts, A.-S. J Herbert Lewis A.S. Peter Roberts, Y.H., Llanelwy; Richard Williams F'RAS Drefnewydd; yParohfi James Jones i fod vn srvnullydd ac ysgrifenyddy Pwyllgor. 2. Fod y Gymdeithasfa yn cyrtwyno drosodd i'r Pwvlleor uchod gofnodion Pwyllgor Ymchwiliad Cyfarfod Miso Lerpwl, yn nghyda'r tystiolaethau a osodwyd ger ei fron ein bod hefyd yn cyflwyno y tystiolaethau a dderbvniwvd gan swyddogion y Gymdeithasfa. 3. Ein bod yn ystyried fod yr holl drefniadau yn nglyu a dygiad yn mlaen yr ymchwiliad neu yr Apel yn unol » Rheol V It, adran 6, yn Haw y Pwyllgor; ond yr vdym yu datgan os gwel y Pwyllgor yn addas roddi i Mr W O Jones gopi o'r tystiolaethau a roddwyd gerbron Pwyllgor Ym- ch wiliad y Cyfarfod Misol eu bod at eu rhyddid i wneud hyny. 4. Ein bod yn ystyried yn ddyledswydd ar y Pwyllgor i wneud ymchwiliad trwyadl i bob tystiolaeth a ddygir gor eu bron mewn cysylltiad a by wyd ac ymarweddiad Mr W 0 Jones fel gweinidog yr Efengyl: ac os dygir yn mlaen unrhyw dystiolaeth ychwanegol i'r hyn a osodwyd o flaen Pwyllgor y Cyfarfod Misol, fod Mr Jones i gael rhybudd priodoi o'r cyfryw, ac fod amser rhesymol yn ei sun- iatau iddo i ateb. 6 5 Fod Cyfarfod Misol Lerpwl yn penodi tri o frodyr i weitbredu drost-ynt yn nglyn a'r ymchwiliad neu yr apel, ac fod rhyddid i Mr W 0 Jones yntau i gael yr un nifer o'i gyfeillion i fod yn bresenol, ond rhaid iddynt fod yn aelod- au o'r Gymdeithasfa. 6. Fod y Pwyllgor at eu rhyddid i geisio gwasanaeth ysgrifenydd llaw fer os gwelant hyny yn addas. 7. Pe byddai i Mr W 0 Jones wrthod rhoddi ei bresenol- deb yn ol adran 5, yn nghyfarfodydd y Pwyllgor, wedi y rhodder rhybudd dyladwy iddo, fod y Pwyllgor yn myned yn mlaen i wneud yr ymchwiliad yr un modd, a dwyn adroddiad i'r Gymdeithasfa yn ol adran 4. Parch Benj min Elughes, Llanelwy, a gynyg. iodd fod y penderfyniadau yn cael eu mabwys iada. Eiliodd Mr W Parry Joues, C.S., Llanberis. Dymunai Mr Ed. Jones, Porthdinorwig, wy. bod beth oedd y tystiolaethau ychwanegol y cyfeirid atynt. Atebodd y Llywydd i gais gael ei wneud at Bwyllgor y Gymdeithasfa yn mis Mawrth ar iddynt wrando tystiolaeth boneddwr a fyddai'n ymadael o'r wlad cyn adeg y Gymdeithasfa. Gwrandewsid y dystiolaeth pryd yr oedd y Parch W 0 Jones ei hun yn bresenol, a cbafodd bob cyfle i groesholi'r tyst, ac yr oedd hefyd ysgrifenydd llaw fer yn bresenol. Dygodd Mr cl y Jones dysfc yn mlaen hefyd, a rhoddwyd yr un gwrandawiad iddo yntau. Gofynodd Mr R J Williams a dderbynient y ddeiseb yn awr ? Dywedodd yr Ysgrifenydd i'r Cyfeisteddfod basio penderfyniad nad oedd y Gymdeithasfa i dderbyn y Ddeiseb, am ei fod yn beth newydd yn hanes y Cyfundeb, a gallasai agor y drws i ddylanwadau annbeg. Gofynodd Mr T J Williams, Bangor, a oedd. ynt mewn trefn i dderbyn cynygiad ar fater y ddeiseb gan fod cynygiad arall yn awr ger bron ? Atabodd y Llywydd mai yn awr oedd yr adeg i benderfynu ar gwestiwn y ddeiseb neu ddim o gwbl, a buasai iddo glirio y ffordd. Yna penderfynwyd peidioderbyny ddeiseb. Dywedodd y Parch Owen Evans, Colwyn Bay, fod cais Mr W 0 Jones yn y fforf o Apel. A oedd rhywbeth yn adroddiad y pwyllgor yn awgryma ail ystyried y penderfyoiad y daeth- pwyd iddo yn Kghymdeithasfa Pwllheli ? (farhad ar todo 18 1