Y Cymro

Helynt Claddu yn Sir Ff,int ACIIOSWTD cryn deimladau yn Hope, sir Fflint, yr wythnos ddiweddaf. gan waitb y rheithor, y Parch T E Jones, yn gwrthod claddu un Mr Collins, a breswyliai yo y plwyf. Ar farwolaeth Mr Collins, ysgiifenodd ei ferch lythyr at y rheithor yn gofyn a wnai ef weinyddu yn nghladdedigaeth ei thad yn y I fynwent. Darbyniodd yr atebiad canlyaol :— Anwyl Miss Collius,- Y mae'n wir ofidus genyf nas g:ill*f gydsynioa'ch cais- Yruedd eieh tad yn an- ffyddiwr profiesedig, fel y dywedodd wrthyf ei nun, ac fel gwyddoefa yn ddiau ni chamateir i ni gladdu y cytryw na gada" i'r gloch gael ei chana. Y mae yn boenus i mi orf)d dweyd hyn, ond md oeB genvf ddim arall i'w wneud. Yr wyf yn cydymdeim- lo yn ddwtn a. ohwi yn eich profedigaetfa, ac yn gofid- io nas gailaf eich (,.ynottliwyo.-Cxj da chofion goreu, yr eiddoch yn gywir, T. E. JONES. Dywed Miss Collins nad oedd ei thad yn aaffydd iwr ond mai Undodwr ydoedd. Gweiayddwyd yn yr angladd gan weinidog Presbyteraidd Caergwrle.

Nodlon 0 faelor. Nos Sadwrn. CYNALIWYD nifer anarferol o gyfarfodydd arbenig yn yr hen ddyffryn ddydd Sul a ddydd Llun di- weddaf, a deallaf iddynt oil droi allan yn bur llwyddianus. Dyna gyfarfod pregethu mawr Annibynwyr y Rhos am ddau ddiwrnod, pryd y traddodwvd pregetbau grymus i gynulleidfaoedd mawrion gan y Parchn T Johns, Llanelli; H P Thomas, Birken- head ac Owen LI. Roberts, Lerpwl. Yr oedd y canu nos Lun yn ardderchog iawn. Yr un Sabboth gwasauaethai y Proff Parry Wil- liams, B. A., Trefecca, mewn cyfarfod arbenig yn nghapel Inglis Cos yr Hen Gorph. Fedran nhw, wyddoch, ddim dalmwy nag un bregeth ar y tro. Pregethwr campus ydyw y gwr "ieuanc hwn, ac y mae yma ganmol mawr ar ol y Sul. Canodd y cor Jerusalem, fy nghartref gwiw," a nifer o donau allan o Gan Dafydd," yn bur dda, ond mai Saes- neg oeddynt. Eto yn nghapel Methodistiaid y Poacie y Sul, cynaliwyd cyfarfod chwarterol y Dosbarth Ysgol- ion. Mr T S Thomas, Gwrecsam, oedd yn llyw- yddu, a chafwyd anerchiadau pwrpasol ganddo ef, a nifer 0 gynrychiolwyr ar Y ddyledswydd o fod yn ffyddlawn i'r Yrsgol SuI." Holwyd y plant yn y Rhodd Mam, y bobl ieuainc yn Efengyl Marc, a'r oedolion yn yr Hyfforddwr, gan y Parch Isfryn Williams. Adroddwyd pennodau gan rai o'r plant, a chanwyd yr anthem Pan lesmeiria fy nghalon," a nifer o emynau arbenig. Yr oedd ar y cyfan yn gyfarfod da iawn. Yr un dydd drachefn cynaliodd Methodistiaid Dosbarth Adwyrclawdd eu Cyfarfod Ysgolion yn nghapel y Nant-neu Gapel y Ffidals. Y llywydd ydoedd Mr John Boberts, Mwnglawdd. Yr oedd yno gryn dipyn mwy o ganu nag a geir yn gyffredin yn y cyfarfodydd hyn wn i ddim paham, os nad er mwyn i'r ffidlars gael tipyn o waith, ac yr oedd yno hwyl drda hefyd. Mr A F Jones oedd yn holi y plant yn y Rhodd Mam, a'r Parch E Anwyl yn holi y rhai mewn oed yn yr Hyfforddwr, a chafwyd holi ac ateb llawn gwell nag arfer. Cafwyd nifer o anerchiadau, a dangosai adroddiad y swyddogion fod yr ysgol yn gwella, a'i bod wedi enill bathodyn aur y dosbarth am ragori mewn llafnr. Pwy ddiwrnod, cynaliwyd cyfarfod blynyddol Cymdeithas Gweinidogion Rhos a'r cylch, yn nghapel Bedyddwyr Poacie. Cymerodd y Parch R Roberts, Rhos, y gadair, ac yr oedd nifer luosog o weinidogion yn bresenol. Cymerodd ymdrafodaeth faith le ar ymddygiad yr eglwysi mewn perthynas i'r clybiau yfed a agorwyd yn ddiweddar yn ardal- oedd Rhos a Johnstown. Y teimlad ydoedd y dylid gwneud ymdrech i'w cau, ond gohiriwyd y mater hyd y cyfarfod nesaf. Ie, dyna'r arfer y dyddiau hyn yn nglyn a phob cwestiwn o bwys-ei ohirio hyd y cyfarfod nesaf, a chlywir mwyach ddim son am dano. N id siarad mewn pwyllgor, ond gweithio a siarad yn y cyhoedd sydd eisiau. Y mae'r shebeens hyn ynfelldith yn yr ardal, ac yn myned yn waeth bob Sabboth, a chlywa'i ddim fod arweinwyr crefydd yn gwneud dim i'w gwrthweithio a'u rhoddi i lawr. Fy marn onest i ydyw mai ein heglwysi ni sydd yn gyfrifol i raddau helaeth iawn am eu bodolaeth. Ddylen nhw mo'u goddef. Peth arall yn y cyfarfod ydoedd y Parch Edward Davies (W), yn darllen papyrar Natur temtasiynau bywyd ein Harglwydd,' a'r ymdrafodaeth a gymer- odd le arno. Derbyniwyd y Parch J W Humphreys yn aelod o'r gymdeithas. Yr wythnos ddiweddaf, yn Rhosddu, brathwyd bachgen bychan pedair mlwydd oed, o'r enw Elvin Williams, yn ei wyneb, gan gi perthynol i John Jones, Nelson Terrace, yn nh yr hwn yr oedd Mrs Williams a'r plentyn wedi myned ar ymweliad &'r Groes. Gweinyddwyd ar y plentyn gan Dr Davies, Rhos, ond bu farw mewn canlyniad i'r brathiad y dydd Llun canlynol. Yr oedd y ci yn rhwym wrth gadwen pan y brathodd ef. Yn ystod yr wythnos, lladdwyd y ci gan ei ber- chenog ac yn y trengholiad, dychwelwyd rheith- farn i'r plentyn farw mewn canlyniad i'r brathiad. Digwyddodd damwain ddifrifol yn New Brough- ton ddydd Llun, yr hon fu agos iawn a phrofi yn angeuol. Yr oedd un J T Jones wedi myned allan gyda'i wn, a saethodd aderyn du mewn cae. Tra yr oedd yn myned i'r cae i'w nol, gadawodd y gwn yn ngofal bachgen bychan ond gynted iddo gyrhaedd y cae, clywodd ergyd, ac ar hyny gwelodd lane o'r enw Wm S Andrew yn gorwedd ar ganol y ffordd wedi ei saethu. Cludwyd ef i Ysbytty Gwrecsam, lie y bu raid tynu ei lyg&d o'i ben, a thrwsio briwiau eraill. Yr oedd y bachgen a ddaliai y gwn wedi dych- rynu yn fawr, a'r unig gyfrif allai roddi am y ddamwain ydoedd i'w lawes daraw wrth trigge)- y gwn, Mor araf y, dysoa dynion beidio gadael arf au peryglus yn nwylaw plant. Erbyn hyn y mae cynhauaf mefus Holt yn ei iawn hwyliau. Y mae yno amryw ganoedd 0 bigwyr, yn wyr, gwragedd a phlant, o Loegr a Chymru; ac wrth gwrs anfonir nifer ychwanegol o'r heddweision i lawr yno ar y Sadwrn a'r Sul. Y mae amryw wedi eu cymeryd i fynu eisoes am gysgu allan, tynu'r gwrychoedd, a meddwi. Y mae'r llanerch dawel, lonydd, felly yn un o'r rhai prysuraf abywiocaf yn y wlad am dymhor fel hyn bob blwyddyn, a'r garddwyr yn casglu digon o'r aur melyn i fyw yn gysurus y gweddill e'r flwyddyn. Picnicydda a thori'r Sabboth vdyw'r ddau beth mwyaf yn y ffasiwn yr wythnosau hyn, ac y mae'r ddau yn myned ar gynydd gyda chyflymder bob haf. "Prydnawn Gwener a'r Sul daw pobl y dref i'r wlad, a rhed y tafarndai yn hesp. Dydd Sad- wrn ii pobl y wlad i'r dref a gwariant lawer 0 arian yno. Ond yr un sydd yn elwa fwyaf a thrwy y cvfan i gyd ydyw Syr John. DYFFKYNWE Bore dydd Iau, cafwyd yr Henadur David Mor- gan, goruchwyliwr y glowyr, yu farw yn ei wely yn Aberdar. Bu yn adnabyddus ac egniol fel arwein- ydd y glowyr am yn agos i ddeugaia xnlynedd, ac yr oedd yn aelod o bwyllgor cy'ntaf y lithr-raddfa. Dedfrydwyd ef i garchar am ddau fis yn Abertawe yn 1889 ar y cyhuddiad 0 anog y glowyr i greu cvn- hwrf. Ar eiryddhad, cafodd groesaw mawr gan 'lowyr Aberdar a Merthyr. Y mae ei farwolaeth sydyn yn golled fawr i'r glowyr. Cynaliwyd rhedegfeydd cychod yn Rhyl ddydd ¡ Sadwrn. Enillwyd y wobr flaenaf gan 'Gloria I eiddo Mr J Pierce Lewis, a'r ail gan Nanna,'eiddo Mr Hugh Hughes.

Colofn Dlrwest. AMKYW. Y MAE gan y Saejon air byw iawn i ddangos effeith- iau yr arferiad ofwyta i ormodedd, sef fod llawer un yn tirio ei fedd a'i ddanedd. Y mae glythineb mewn bwyha ac yfed wedi eu cydgylymu yn yr ysgrythyr hwnw, Wele ddya glwth ao yfwr gwin." Ddiwedd y mis hwn bydd y Parch Charles M Sheldon, y nofulydd diwygiadol, yn anerch cyfarfod dirwestol yn Heagler's Circus, Lrpwl. gyda'r Ei- gob newydd yn gadeirydd iddo. Gresyn fod dinas mor gyfoethog gymaint or ol am neuadi gyhoeddus allai gynwys gynifer ddwywaith, oblegyd y mae cywreinrwydd, heb son am ddim arall, yn sicr o dynu cynulliad anferth yn nghyd. Y mae Mr Sheldon eisoes wedi dweyd rhai pethau par groyw am safle dirwest yn y wlad hon o'i chyf- erbynu a'r America, megys y sylw iddo weled mwy o feddwon mewn mia yma nag a we'.sai mewn deng mlynedd yno. Ond dylid eoflo fod i bob gwlad ei dull ei hun o feddwi, a'n bod yma yn fwy gwyneb-agored gyda'n rhysedd fel gyda'n pethau eraill. Peth arall y mte Me Sheldon yn gryf arno ydyw mai diddymu'r fasnach feddwol, a dim llai na hyny, sydd raid cyn y ceir trefn ar y byd ac na waeth beth ddywedir i'r gwrthwyneb, fod Deddf Gwa- harddiad yn llwyddiant digamsyniol yn nhalaeth Maine, ac yn engraipht safadwy mai nid llafurio troa ddychymyg annghyrhaeddadwy y mae'r bobl sy'n credu ynddo. Y mae un egwyddor amlwg iawn. sef m â y bobl a chanddynt y dydd ddirwestol gryfaf mewn Gwa- harddiad a pbetbau eitbafol" eraill, sydd bob amser yn gweithio yn fwyaf egniol tros ddiwygiadau cymedrol ao eithafol; ac fod hanes Cymdeithasau Dirwescol yn gwirio yr ysgrythyr, Yn ol dy ffydd bydded i ti." Y mae rhai cyfeillion e* soes yn pryderu, os mai Gweinyddiseth Ryddfrydol fydd y nesaf, pwy tybed fydd y Prif Weinidog, a beth fydd ei agwedd at y cwestiwn dirwestol. Amheuwr, o ran ei syDiadau crefyddol, ydyw Mr John Morley ond haws fyddai genym ymddiried i'w addewid ef nag odid yr un o'i gydflaenoriaid yn y blaid. Ond y perygl ydyw i'r Weinyddiaeth bresenol, gyda'i chasineb greddfol at ddeddfwriaeth ddirwest- o hyd yn nod i'r plant, ddod i awdurdod draohefn, yn ngrym y doa filwrol sydd wedi dallu'r wlad ac yr oedir pobpetih cnoesol er mwyn y pethau materol. Y mae gwir gyfeillion y milwyr yn rhagweled eu profedigaeth pan ddychwelant adref o Ddeheubarth Aifrica, sef y demtasiwn o gymeryd eu croesawu gyda'r diodydd meddwol. Creulondeb ydyw cared- igrwydd o'r f,,th, a d i, ydyw gwaith y bobl uihod yn codi eu Ilef-mewri pryd, gan ddangos mor sensitive ydyw calon dosturiol i ddyoddefainti y gellid ei osgoi. I'r neb sydd ganddo amynedd i astudio meddwdod fel yr effeibhia ar y corph dynol, catfai weled fel y mae y dafarn yn gyfrwng i gyoyrchu a gwasgar had- au afiechydon marwol. Wrth ysmygu ao ymyfed yn y bar neu mewn yatafoll, y mae dynion yn p,-jeri beu- nydd, yr hwn, wrth sychu, sydd yn rhyddhau y milionos anweledig hyny a anedlir gan y cwmni i'w cyrph gan feithrin darfodeligagth mewn rhyw ffurf neu gilydd. Nid dyfeisio ellyll yr ydym er mwyn dychryn dynion llwfr neu anwybodus i gofleidio llwyr-ym- wrthodiad, ond crybwyllffaith a wirir beunydd yn y tafarnau iselaf yn arbenig. Trwy ddirgel ffyrdd I y dwg yntau, Chwant, ei waith i ben; a phe bydd- eut yn fwy amlwg, byddai eu gallu dinystriol broa yn ddiddym. Cymerodd rhyw ohebydd arno pi hun herio Syr Wilfrid Lawson i nodi'r un man yn y Davrnas Gyfunol lie mae Gwaharddiad mewn grym gorfodol gan beri dim lies parhaus i'r trigolion ?" ac fe'u hat- ebwyd yn ddioedt gan Mr R P Moncrieff, New- c istle, gyda hanes pentref Throckley (Northumber- land), lie mie'r boblogaeth tua dwy fil, a lie nad oes tafarn, hapchwareu, ymrysonau anifeilaidd, na dim o'r cyfryw sydd mor gyffredin i bentrefydd glofaol Gogledd Lloegr. Ac nid er doe y mae hya, ond er's denir, mlynedd ar hugain. Y mae lluaws o engreiphtiau eraill lie mae per- chea vstad yn gwahardd tafarn ar ei dir, ac o ben- trefl a ddygir yn mlaen ar egwyddjrion Robert Owen y Sosiali->t—Cymro sy'n llawer mwy adna- byddus fel diwygiwr yn Lloegr ac ar y Cyfandir nag yn rd wlad ei hun. o

Dyffryn Clwrde DINBYCH YN ei ewyllys, gadawodd Mr T Gold Edwards gy- munrodd o lOOp i Ysbytty Dinbych, a 50p i'r Ddar- llenfa Rydd. Fel y gwyddis, cymerai Mr Edwards ddyddordeb neillduol yn y ddau sefydliad hyn. Yr oedd yn un o lywodraethwyr yr Ysbytty, a bu yn llywydd y Ddarllenfa am lawer o flynyddau. D lyddlau Sal a Llun, cynaliwyd cyfarfodydd pre- gethu yn nghapel y Bedyddwyr ar yr achlysur o sefydlu y Parch Joseph Lewis yn wemidog yr eg- lwys. Y mae i Mr Lewis groesaw calon 1 Ddinbych, a hyderwn y bydd yn gartrefol yn ein plith, a'r eg- lwys yn llwyddianus dan ei ofal. Da gonym dd-3all fod ein cyd-drefwr ieuanc ond enwog Mr r Artemas J oaes wadi ei athol yn Gym- rawd o'r Institute of Journalists —anrhydedd nad yw yn syrthio i ran ond ychydig Cychwynodd Mr Jones o Lerpwl yr wythnos ddiweddaf ar fwrdd y Campania am fordaith i'r America, lie y bwriada dreulio ychydig wyliau. RHUTHIN. Y mae rhai o aelodau Cynghor y dref ar goll, a metbir cael o hyd iddynt. Galwyd cyfarfod ohonynt yn nghyd nos Lun, ond trodd mor ychydig i fynu fel nad eilid myned yn mlaen gyda'r gwaith. Wedi disgwyl am amser, anfonwyd y peirianydd allan i chwilio am yr absenolion, ac awd i ofni na ddych welai yntau. M,dd bynag trodd i fynu, ond yn waglaw, a bu raid gohirio y cyfarfod. Ddydd Mawrth, cynaliodd Mr G F Byford ar- werthiant yn Ngwestty Wynnstay. Yn gyntaf, I rboddwyd Rhianva. i fynu, yn yr hwn hyd yn ddi- weddar y preswyliai Dr W D Jones, a tharawyd ef i lawr i Mr W Lloyd, cyfreithiwr, am l,200p Meth- wyd cael digon o gynyg am ddau dS- a siop yn Well Street, a thynwyd hwy yn ol am 300p. Felly hefyd dj yn Lianrhydd Street am lOOp, ao ni chafwyd un cynyg am dy 'Brail. LLANELWY. N os Sal cynaliwyd cymanfa ganu yn yr Eglwys Gradeiriol. Daeth cantorion yn nghyd o Ddinbych, Rhyl a lleoedd emili yn y dyffryn, Aeth y Parch Silas Evant a'r Esgob trwy y gwasanaeth agoriadol, arweiniwyd y canu gan Dr Wilson, a chwareuodd Mr Masfln, Dinbych, yr organ. Canwyd nifer o emynau a'r anthem "Blest pair of sirens" (Sir Hubert Parry). Yr oedd yno g?nulliad da, a gwnaed casgl- iad tuag at y newyn yn India. — | o j — Bwriedir anrhydeddu y Cadfridog Badea-Powell a rhyddid dinas Caerdydd. Penderfynir ar y cwest- iwn yn y Cynghor Trefol nesaf. Y mae'r Ar- glwyddi Roberts a Kitchener eisoes yn rhyddfreiu- «yr.

Y Brawdiysoedd Chwarterol. SIR GAERNARFON. CYNALIWYD y frawdlys hon yn Nghaernarfon ddydd- Iau, tan lywyddiaeth Mr J Bryn Roberts, A.S.- Cydymdeimlwyd a. theulu y diweddar Capt Wynn Griffith, ac yna gwrandawyd yr achosion canlynol: Bessi Hersee (31), priod, meddid, i filwr ym- laddai ar Spion Kop, a addefodd iddi ladrata aur- nwyddau, oriaduron, &c., gwerth tua 50p., o wa- hanol siopau yn Llandudno. Dedfrydwyd hi i chwe mis 0 garchar, tri o ba rai yr ydoedd eisoes wedi eu treulio yno yn aros y frawdlys. Am ddwyn tair iar, dedfrydwyd Thomas Wil- liams, gyrwr cerbydau, Llaufairfechau, i fis o gar- char. Am daro Elizabeth Ann Roberts yn Mangor a gefail, anfonwyd Wm. Lewis Owen, mwnwr, i chwec mis o garchar a llafur caled. Cyhuddid John Thomas, ffarmwr, Tanydderwenf Llanddeiniolen, o ddwyn heffer; ond gorchymyn- wyd iddo dalu'r costau ac ymddangos pan elwid arno. Lewis Jones (55), llafurwr, am ymosod ar enethd bump oed yn Methesda, chwe mis o garchar a llafur caled. Dygidchwe cyhuddiad gwahanol o gael arian trwy dwyll yn erbyn trafaeliwr nwyddau o'r enw Francis T Benbow, a dedfrydwyd ef i chwech1 wythnos 0 garchar a llafur caled. Six DREFALDWYN. Nid oedd yma yr un carcbaror i'w brofi, am yr hyn y llongyfarchvvyd y sir gan gadeirydd y lly& (Mr A C Humphreys-Owen, A.S.). SIR FFLINT Yn y Wyddgrug, ddydd Mercher, tan lywydd- iaeth Mr P P Pennant. Yn achos Owen Price, glow r, 66 oed, agyhuidid o dori i dy yn Nghoedllai, taflwyd yr achos allan. Am ladrata deurod gwerth 10p., yn Llaneurgain, anfonwyd W D Brown, llafurwr, 65 oed, i ddeufis 0" garchar a Ilafur caled. Cyhuddid W Dudley, o Ysgol Ddiwygiadol y Clarence, Wyddgrug, ogynllunio rhoi yr adeilad ar dan a gwenwyno un o'r swyddogion ond barnwyd ei fod allan o'i iawn bwyll. ac archwyd ei gadw tan wyliadwriaeth. Gwnaeth Mr H G Roberts, cyfreithiwr, gais yn nglyn ag archeb a wnaed yn erbyn cwmni y L. & N.W. aui atal Ilwybr ger Treffynon. Yr oedd y cwmni yn awr yn cyduabod fod y llwybr yn un cy- hoeddus, a gofynai i'r Fainc dynu yr archeb yn ol. Cytuuwyd a hyny. Dechreuodd Mr Roberts wneud cais arall o barthc i ddiffyg adgyweirio pont gan y diweddar Mr E S Clarke, Oak Alyn, ond sylwodd Mr T E Morris, bargyfreithiwr, nad oedd yn rheolaidd i gyfreithiwr wneud cais tra yr oadd pedwar o fargyfreithwyr yn bresenol. Ceisiodd Mr J B Marston, cyfreithiwr, egluro, ond gwrthwynebai Mr T E Morris iddo siarad. Aeth yn ddadl boeth rhwng y cyfreithiwr a'r cadeirydd, ac o'r diwedd bu raid iddo eistedd i lawr heb gael siarad. SIR IrON. Yn Beaumaris, ddydd Mercher, tan lywyddiaeth Syr R H Williams-Bulkeley. Pasiwyd cydymdeimlad a theuluoedd y ddau yn- ad oeddynt wedi meirw er y frawdlys ddiweddaf— Capt F Mansel Morgan a Mr George Pritchard- Rayner. Un achos oedd i ddod gerbron, sef cyhuddiad o ladrad yn erbyn Mary Roberts, 20 oed, morwyn. Gan iddi gael ei dedfrydu ddwywaith yn flaenorol, anfonwyd hi i chwe mis o garchar. SIR DDINBYCH. Yn Rhuthin, ddydd Gwener, tan lywyddiaeth Capt G Boscawen. Sylwodd y cadeirydd mai pump o achosion oedd i ddod gerbron, yr hyn oedd dipyn gwell nag arfer. Er fod y prifgwnstabi yn hysbysu lleihad yn rhif y personau a brofwyd yn euog o feddwdod, eto ystyr- iai ef fod y trosedd hwn yn aros yn ysmotyn du, ac fod y cyfleusderau i yfed, megys clybiau, &c., yn ychwanegol at y cyfleusderau arferol, yn llawer rhy luosog. Yr oedd yn ffaith ofidus fod gweithwyr y sir yn gwario cymaint o'u henillion prin am ddiod. Cyfaddefodd W Williams, 33 oed, a John Nuttf- 18 oed, pobwyr, Rhosllanerchrugog, iddynt dori i fasnachdy gyda'r bwriad o ladrata. Rhwymwyd y ddau yn y swm o 5p yr un i ddod i fynu am dded- fryd pryd bynag y gelwir arnynt o fewn chwe mis. Methwyd a chael Ann Morris, golchwraig, yn euog o ladrata 6p oddiar berson yn Randle Carden" Cefnmawr, a rhyddhawyd hi. Rhyddhawyd hefyd John Edward Wynne, 22aiirj oed, saer maen, Dinbych, ar y cyhuddiad o ymosod ar Sarah E Jones, 16 oed. Cafwyd Samuel Hughes, llafur, 78 oed, yn ddi- euog o ymosod ar Catherine Jones, 17 oed, Llan- gwyfan, a rhyddhawyd ef. CROESOSWALM. Ddydd Gwener, dan lywyddiaeth Mr R Lloyd Kenyon. Am ladrata buwch gwerth 14p 103, anfonwyd Edward Evans, llafurwr, 28 oed, i fis o garchar. Anfonwyd Caroline Jones, Pistyll, i chwech wythnos o garchar am esgeuluso ei phlant. Cafwyd Johti Gittins, garddwr, Weston Lane, yn" ddieuog o'r cyhuddiad 0 ladrata hwrdd a dafad, a rhyddhawyd ef. -0--

Cwallgofdy Gogledd Cymru.' Y MAE 51ain adroddiad blynyddol y sefydliad hwn' newydd ei gyhoeddi am y flwyddyn 1899-1900. Oddiwrth adroddiad y Pwyllgor Ymweliadol, ym- ddengys fod rhif y gwallgofiaid i mewn ddiwedd y flwyddyn yn 687, wedi eu rhanu fel y canlyn:—Sir Ddinbych, 189; Fflint, 153 Mon, 89 Caernarfon, 176; a Meirionydd, 80. Oherwydd amgylchiadau nad oedd y pwyllgor wedi eu rhagweled, nid oedd sefyllfa yr adeiladau newyddiou mor bell yn mlaen ag y dymunid Yr oedd y cynyg wedi ei dderbyn am 4,177p am oleuo y Gwallgofdy a goleuui trydan- ol, ac yr oedd y gwaith yn myned yn ei fiaen. Y mae amryw welliantau eraill yn cael eu gwneud, a bydd y cyfan ar ol gorpheti wedi costio 100,000p. Dangosai adroddiad yr arolygydd meddygol fod nifer y rhai a wellasant ar ol eu dwyn yno yn un rhan o dair o'r rhai a ddaethant i mewn yn ystod y flwyddyn. Bu farw 64, sef ychydig yn llai na'r flwyddyn flaen- orol. Yr oedd cyfanswm y derbyniadau arianol am y flwyddyn (yn cynwys y swm o 29,455p 7s He oedd mewn llaw ar ddechreu y flwyddyn) yn 48,425p 78 lie. O'r swm hwn, derbyniwyd 14,604p 3s lc am dlodion o'r gwahanol Undebau. Cyfauswrn y tal- iadau ydoedd 28,637p 8s 5c, jrn gadael 19,787p 19s 6c; mewn llaw ar ddiwedd y flwyddyn. Y draul wyth- nosol i'w cadw ydyw 8s 5ie ar gyfer pob person. 4