Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

Advertising

,PWLPUDAU CYMREIG. Mehefin…

[No title]

IFfestiniog.

-.0;---Llythyr Lerpwl

[No title]

Advertising

--LLYTHURAU

News
Cite
Share

ryol ydi cyfreth a threth i gadw'r tlodion. Mae yn lieithio yn ddrwg ar y rhai sy'n talu treth, ac ar y rhai sy'n i derbyn hi hefud. Pan elo dun tlawd unweth i ddechre derbun o'r dreth, neith o fawr o ddioni chwedin; mau o'n mollwn yn i feddwl, mau i ddunolieth o chwedi drostwng, mau o'n mund yn isel yn i olwg i hun a phen elo dun i lawr yn i olwg i hun unweth, dene fo chwedi darfod. Deith o ddim i geisio gweithio fawr chwedin, na cheisio gneyd y gore o'r geiniog nilla fo, rhedeg at y plwu neitho o hyd. Chwedi unwaith ddechre rhoid pwus i bynelin ar y dreth, mi eith i orfedd arni hi ar i hudgud yn bur fuan. Mau'r gyfreth yma hefud yn ffeithio yn ddrwg ar y bobol su'n talu trethi mau'n suro ag yn cledu i teimlade nhw tug at y tlodion, yn suchu i fynu ffynone oudymdeimlad a lusengarwch yn i clone nhw. Tau pob plwu yn cael i adel yn llonydd i drefnu pwu fodd i helpio i dlodion i hun, mi rudw i'n ddigon sicir y bydde hi'n llawer sgawnach ar y Ffarmwrs, ac yn llawer gwell ar y tlodion hefud Andros o beth ydi'r howsus yma, niae rhai o honun nhw'n caul i trefnud yn well na'i gilydd bid siwr, ond a'u cymrud nhw at i gilydd i gid, melldith odd i'r wlad rioed i gweled nhw. Yr hollt gost fawr aeth i'w bildio nhw, a'r cyfloge anferth sy'n caul i talud i wur y cwils yma toys rufedd yn y bud bod y trethi'n drumach a'r tlodion yn caul llai. Mi rydw i bron yn meddwl bod gin y llwodreth rw am can wrth neyd y gyfreth hono i gaul lie i stwftio plant y buddigions tlodion i rw swudde i gael mawr gyloge. Buddigions tlodion ddeydis i ynte ? ie, y mau llawer iawn o fyddigions tlodion yn y wlad yma, a phac o blant gynthyn nhw, lawer o honun nhw a dim digon o le i'w pynorio ar gefn y wlad yn rarmi, a'r nafi, a'r eglw us-a'r agsise. Wel, roedd raid dyweisio rhwbeth arath ar i cyfer nhw, a mi ddaeth i'w pene nhw i gymryd rhan o dreth y tlodion i'w rhoid i'r tlodion buneddig dan esgis swudde. Ma'r byddigions i gid yn teimlo trost i gilidd, a gin mau nhw sun cael i danfon i'r palment i neyd y cwreithie i ni, pw ryfedd os ydy nhw'n dal wuneb y frechdan atyn nhw u hunen. Wauth un gair na chant, mau eisio dwigiad yn y Palment. Caul pawb mewn oud a sunwur, ag o garitor da, i votio, a chaul madel a'r hen drefn, bod yn rhaid i ddun fod yn werth tri chant o bune'r fiwuddun cin y gall o gaul i ethol i'r senedd. Wauth i'r Hen Wr o'r Fron a mine, a'r ffarmwrs yn gyffredin, dewi a chwuno run tipin ar y Pwr Lo, ac am dynud y Corn Lo tae dim ifrwt ynthon ni, mi ¡' alien gaul pob peth i drefn yn y wlad yma toe. Tae ni'n muno a'r gymdeithas hono sun prynud gwerth deigien swllt yn y fiwuddun o dir, i chwnegu rhyfedi y votars, mi alien gaul pobol i fund i'r pal- ment a nae rw ddioni i'r wlad. Y dynion yma su am lyhau y trethi, llyhau rarmi, a'r nafi, a datod yr eglwus a'r llwodreth oddiwrth i gilidd. Mi fydde'n o hawdd buw yn y wlad yma yto pe ceid pethe wel hun y mlaun. Mi roeddwn i chwedi meddwl rhoid y goreu i'r syfenu yma am buth, nes daru i luthur Rhen Wr o'r Fron roid rhiw ail gynwr ynthw i a dydw i ddim wedi sylwid ar lawer o bethe sun i luthur o. Rhaid i mi adel y pethe rheini tan rw dro arath. Wuddoch chi beth, mau Rhen Wr o'r Cwm wedi digio siopwrs yn rywinol yn yr dalodd yma; tae nhw 'n gwbod pwu ydi o, mi fudde'n (lifar icldo fo os doe on agos iddun nhw. Teuru ma nhw mau rhw hen ¡ eiopwr twullodrus ydi o, chwedi tori i fynu, ne roi 1 fusnes heibio, ag mau deudud i hen gastie i hun mae fo ond mau rhw debig i fod o'n deud y gwir am lawer o honun nhw. Ond yn wir, ddaru i mi ddim fleindio fawr allan o'i le yn y rhai buddwn ni'n arfer delio a. nhw. Wel, yn wirionedd i, mau rhen reitin pen yma'n abal a gyrud dyn gwullt o'i go nawn i yn y muw oes syfenu hefo fo-fydde wauth gin i dreio lladd gwair hefo phladur blwm na cheisio syfenu hefo fynte yn boeth y bo fo—mau o wel tau o chwedi i witsio. Gna dy wautha yn dy ddanedd, yr hen ful gwirion, mi gei orphen hun o luthur, a mi dy dawla di i'r tin y mynud yma chwedi i mi roid ffenw wrth hwn. 1849. FFARMWR. LLYTHUR XXV. 'RHEN FFARMWR yn diveyd ei farn am xoeinidog- ion a meistriaid annghytuir. Y GOLYOWKS,—Mau Rhen Wr o'r Fron yn achwun ar y llancie ar myrynion yn rywinol iawn, i bod lihw'n i robio fo, ag yn i ddufetha fon fuw, ac yn dwun y fale o'r berllen a'r Hall yn dwun cerch i'r cyffyle, a nat oes dim modd i plesio nhw ar fwud. Mi wn i trw brofiad bod o'n deyd y gwir, tydi llanc- ie rioyd chwedi meddwl bod drwg yn y byd mewn rhw gastie or fath hono, a mau eisio i dysgud nhn i wbod pethe gwell a ddugo wy a dduga fwy, medd rhen air-hefo phethe buchin mau'r lladron mwua chwedi dechre'u crefft. Mi fum i ffun yn cayl han- er dwsin o wye yn berwi yn y badell fudde gin y llancie yn berwi manus haidd i'r cyffyle yn y ty pobty roydd gynthon ni dair ne beder o ieir, a fase ni yn yn buw yn caul un wy am hir iawn. A roydd Sian yn deyd o hud mau'r llancie oydd yn i byta nhw, a mi eis at y badell chwedi i'r llancie roid y manys ar tan, a dene lIe roydd y wye. Mau pethe wel hyn yn gwlyddus i feddwl am danynt — llancie'n cayl pedwar prud o fwud bob dydd, a di- gon o hono fo hefud. Mau eisio dysgu i lancie a merched hefud wrthyni a drwg mawr pethe wel hun. A mi rydan nine'r mystradodd ar fai garw iawn hefud-mi gywlogwn lancie a merched heb holi dim bud am i caritor nhw. Roydd yn gwasa'n inorwun ni'n madel Glame dwaetha, a mi cywlog- odd yn cymdogion nesa aton ni nhw heb ofun run gair i ni yn i culch nhw a wel hun ryden n"n arfer gneyd bob amser. Pe tae ni yn cymud mwu o ofal am garitor wrth gyw loi, mi wele nhwthe fwu o Werth mewn caritor da, a mi gymen fwu o ofal i'w ynill a'i gadw fo. Mau Rhen Wr y Fron yn deud- ud y dyle prygethwrs ddeud llawer chwaneg wrth lancie a merched am bethe wel hun yn i pregethe, a hwrach i fod o'n deudyd y gwir am hynu hefud. Tae nhw'n gneud, mi ae o i'r capel yn amlach, inedde fo ond ni rown i ddim llawer am i grefudd °> a deud y gwir iddo fo, os rw wreiddin wel one sudd iddi hi. Mau o wel liawer, soweth, yn caru gwrando trost bobol erill. Mi ddyle ynte gofio bod gin feistred a meistresi dduledswudde i'w cywlawni tug at i gwnidogion cin gystal a'r gwnidogion tug at i meistred a mi roedd Pol yn darllen y ddwu ochor i'r ddalen, a mi ddyle Rhen Wr y Fron a phawb arath neud run peth. Ond mi fydde'n dda iawn dyleu pob castie drwg wel yma o'r wlad. Mi fu gynthon nilances unweth na welis i rioed am llygid i bath hi; mi dorodd werth arian mawr o botie try bu hi yma, a mi fydde wel inau Rhen Wr y Fron yn son am i lancesi fynte, yn byta spar cig, a spar pwdin, ar caws, a phob peth ddoe yn i ffordd hi. A'r gath fydde'n cael y baiam bopeth. Sut y torodd y pot yma, Neli V ddeude Sian. Y gath daru,' medde Nel yn inion. 41 ble raeth y cig oedd ar y ddeagil yma gyne V Mi welis y gath yn byta rhwbeth yn y pantri,' ddeyde .Nel. 'Mau rhwun chwedi bod efo'r cosun yma rol brecwest,'ddeyde Sian. 'Do, mi welis i'r gath hefo fo gyne,' atebe Neli. A dene lie bydde'r gath druan yn cael i chicio a'i beiddud yn ddireswm. Ond rw ddiwrnod, mi ddoeth Sian ar drawst y gath oedd yn gneud y dryge, a Neli oedd hono a mi rhoes Sian hi dan i warnin na ddeude hi ddim chwaneg o gelwudd ar y gath, a ni welson ni golli cig na phwdin ar ol y tro hwn, a mi gafodd y gath lonudd gwedyn. Gin mod i n son am gathod, mau ymbell i gath ddreidus embud hefud. Mau gynthon ni gath bach y rwan, a phan roeddwn i ar ganol syfenu i'r Mysere y tro o'r blaen, mi ddigwuddodd i mi droi nghefn am dipin bach, ac erbun i mi ddwad yn ffol, mi welwn y papyr ar inc hud lawr, ar drefn chylla welsoch chi rioed a beth oedd ond y gath bach oedd chwedi mund ar y bwrdd, a mund i dreio syfenu, a thaflud y cwbwl ar drawst i gilidd rhoid i thraed yn yr inc, a cherdded rhyd y papur, nes doedd ol i thraed hi ar hyd-ddo fo, wel y gwelsoch chi ol traed sgwarnog ar eira. Wel, mi glowswn ar y nghalon i berwid hi'n fuw. Y gath naeth y drwg ramser hono mewn gwrionedd, ond mau'r gath yn caul llawer o gam yn amal. 1849. FFARMWR.