Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

13 articles on this Page

r Y RHYFEL.

News
Cite
Share

r Y RHYFEL. Mynediad i Johannesburg. MHWIT pellebyr a ddanfonodd o Johannesburg, hysbyaodd y Maes-Lywydd fod y faner Bry- deinig yn chwyfio uwchben Johannesburg, ond nl chyrhaeddodd dim manylion hyd ddydd Sal. Ymddengys i lawer o ymlaid gymeryd lie yn ystod yr wythnos o amgylch y dref a phan y gorymdeithiodd milwyr Arglwydd Roberts i mown i'r dref i'w meddianu yn ifurfiol, ddydd Iau, yr oedd y Cadfridogion French a Hamilton yo rhy bell i allu cymeryd rhan yn y seremoni. Cawsant fyned i mewn a chymeryd y dref heb ddim rhwyatr, am fod y milwyr Boeraidd wedi ffoi, a'r rhan fwyaf o'r gynau a'r defnyddiau saethu gyda hwy. Felly y mae y dref yn ber ffaith dawel, a hysbyaa Arglwydd Roberts fod y bobl yn rhoddi eu barfau i fynu yn wirfoddol, ac nad yw y dref wedi dyoddef nemawr oa dim. Ymosod ar Syr Charles Warren Ganol yr wythnos ddiweddaf, ymdeithiodd Syr Charles Warren gyda mintai o saith cant o wfc i Faberspruit, deuddeng milldir o Douglas, at derfynaa gorllewinol y Transvaal, ac yno cv- merodd feddiant o amddiffynfa gadarn. Yn ystod y nos, ac nid oedd goleu lleuad, amgylch- ynodd y Boeriaid hwy yn ddyataw, a llwyddodd rhai ohonynt i lithro yn mlaen rhwng y gwyl- wyr, a chymeryd meddiant o safleoedd bychain cyflsus. Cymerodd un cwmni feddiant o ardd rhwng dau ffermdy, ac yn agoa i safle y meirch- filwyr. Ychydig cyn toriad y wawr, dechreuas- ant danio o amryw gyfeiriadau ar unwaith, ar wahanol ranaa y gwers/ll, a llwyddodd y cwmni oedd yn yr ardd i dori y cysylltiad rhwng y meirchfilwyr a'r traedfilwyr. Yr oedd y ceffylau wedi eu gollwng yn rhydd i bori, a chan i'r saethu ddechren mor sydyn, dychrynasant a rhedasant ymaith. Anhawdd ydoedd cael cyfle i danio ar y gwyr yn yr ardd, ond daliodd ein milwyr yr ymosodiad yn ddewr. O'r diwedd, gorchymynadd Syr Charles Warren, yr hwa oedd ei hun gyda Gwirfoddolwyr Due Edin- burgh, am fod eu harweinydd, y Mtlwriad Spence, wedi ei ladd, iddynt gyfeirio eu boll saethu i'r ardd, a dygwyd gwn maxim a inagnel i weitbrediad. Taflwyd y fath gawod o beleni i'r ardd, fel y gorfodwyd y Boeriaid i encilio wedi derbyn colledion trymion. Gadawsant rai lladdedigion a chlwyfedigion ar eu holau, a chariasant amryw ymaith. Parhaodd y frwydr am awr. Ar ol gyru y gelyn o'r ardd, cyfeiriwyd y saethau at finteioedd eraill, nes y ffoisant ymaitb ar garlam, ond gan fod amryw o'u ceffyl- au wedi diar,c, methodd eiu milwyr erlid ar eu hoi Lladdwyd 18 o'r Prydei vwyr (yn cynwys y Milwriad Spencer), a chlwyfwyd 30, ya cyn- wys amryw swyddogion. Symudiadau Buller- Dal yn gyndyn y mae'r gelyn yn Natal, ac y mae Syr Radvers Buller yn gorfod ymladd ei holl ffordd yn mlaen. Pan yn enciiio, nid a'r Boeriaid yn mhell, a chyda bod ein milwyr yn symad yn iniaen ar ol enill un safta, bydd y gelyn ar eu llwybr drachefn, ac yna brwydr arall. Amddiffynfa gadarnaf y Boeriaid yn y rhaubatth hwn yn ddiweddar ydoedd Lung's JSek, ac yr oeddynt wedi parotoi i wneud gwrthsafiad cyndyn a phenderfynol yno. Hys bysir yn awr fod y Cadfriiog Buller wedi ym- os d arnynt a'n trechu. a'u bod hwytbau ar ffo, a Buller ar ei ffordi i Standerton. Baden-Powell a Lerpw!. Cofir i Arglwydd Faer Lerpwl, adeg rhyddbad Mafeking, anfon at yr Uwch Gadfridog Baden- Powell yn gofyn a foddlonai ef i dderbyn Sword of Honour oddiwrth ddinasyddion Lerpwl, ac a ddeuai ef yma i'w derbyn ? Y mae'r Arglwydd Faer wedi derbyn y pellebyr canlynol:— "Teimlaffyhun wedi fy anrhydeddu yn uchel gan eich llongyfarchiadau cynes, a'ch cynygiad caredig o Sword of Honour, yr hwu a dderbyniaf yn ddiolchgar,—B ADEK-PO WELL CWYMP PRETORIA. Dydd Mawrth, rhoddwyd Pretoria, prif-ddinas y Transvaal, i fyuu yn ddiamodol i Arglwydd Roberts. Derbyniodd Swyddfa Rhyfel bellebyr byr oddiwrth y Maes-lywydd yn hysbysu hyny. Mewn brys-negesau eraill edrydd hanes y gweith- rediadau a gymerodd le cyn cyrhaedd Pretoria. Yr oedd ei fyddin wedi cyrhaedd o fewn ychydig fill- diroedd i'r dref er diwedd yr wythnos ddiweddaf. Gyda'r wawr bore Llun, cychwynasant o'u gwersyll, ac wedi teithio deng milldir, cyrhaeddasaut Six Mile Spruit, ac yr oedd dwy ochr yr afon yn medd- iant y gelyn mewn nifer mawr. Yn'fuan cliriwyd y glanau deheuol i'r afon gan y traedfilwyr marchogol dan y Milwriad Henry a'r Milwriad Ross, yn cael eu cynorthwyo gan amryw adranau ereill. Dilyn- asaut yr encilwyr am yn agos i filldir, pan y taniwyd arnynt o safle guddiedig. Dygwyd y gynau llyn gesol a'r fagnelfa frenhinol i'r lie, a chyn pen ychydig funydau gadawodd y Boeriaid eu safle, a cheisiasaut droi aden chwith ein byddin, ond gwrthsafwyd hwy gan y meirchfilwyr yn eff eitliiol. Er eu haflwyddiant, gwasgasant eto i gyfeiriad aden 61 Roberts. Daeth y Cadfridog Ian Hamilton i'w cyfarfod, llwyddodd i'w troi yn ol, ac enciliodd y Boeriaid i gyfeiriad Pretoria. Ar ol deuddeg awr o w deithio a brwydro, gwersyllodd y Prydeinwyr nos Lun ar y tir a euillasaut yn ystod y dydd, ac o fewn pedair milldir i Pretoria. Gyda'r nos, ymddengys i Hamilton a'i draedfilwyr marchogol ddilyn yr encilwyr hyd o fewn 2,000 o latheni i'r dref. Gyrodd y milwyr Boeraidd yn frysiog drwy y dref, ac anfonwyd swyddog Prydein- ig i mewn i hawlioy drefynenw Arglwydd Roberts. Y chydig cyn haner nos, deffrowyd Roberts gan ddau swyddc,g o'r Weiiniaeth, y rhai a gyflwynent iddo lythyr oddiwrth y Cadfridog Botha yn cynyg cad- oediad i'r amcan o benderfynu amodau ar ba rai yr oeddynt i roddi y dref i fynu. Hysbysodd y Maes- Lywydd hwy y buasai yn llawen ganddo gyfarfod a'r Cadfridog Botha boreu dranoeth, ond y buasai raid i'r ymostyngiid fod yn ddiamodol. Anfonodd Botha atebiad yu 01 ei fod wedi penderfynu peiaio amddiffyn Pretoria, ac yr hyderai yr amddiifynid y gwragedd, y plant, a'r eiddo. Gorchymynodd Roberts i'w fyddin gychwyn tua'r dref ar doriad y dydd a thra ar eu taith, daeth tri swyddog gwladol i gyfarfod Roberts, gan ei hysbysu eu bod yn dy- mun. rhoddi y dref i fynu, a threfnwyd i'r fyddin gymeryd meddiant ohoni am ddau o'r gloch. Yr oedd Mrs Botha a Mrs Kruger yn Pretoria.

Hotflon o Faelor.

-:0:--Agor Piar Newydd Colwyn…

YMWELIAD MADAME PATTI.

-0--Birkenhead.

--:0:-Nodion o Fon.i

-0-Marohnado.add.

r Cyrddau y Dyfodel, Ao.

Lioti.

0 Ddyffryn Nantlle.

Advertising

Family Notices

Advertising