Y Cymro

STT £ f By the most approved and & Gm%I I m« ^9 I Cm* I ICfeC Up-to-date Methods. F. H. ARCHER, F.S.M.O., B.O.A. Prieo of Speottcloa and Eyeglasses extremely moderate. ARCHER & SONS, Specialists. 73, Lord Street, LIVERPOOL. Telephoue 5615. Established 1818 __m_-

Nodion y Bedyddwyr. mU1\(\ U10(}. Llanwyd pulpud Grove Street (A.), y Sul, wythnos i'r diweddaf, gan y Parch E Talfryn Jones, Llanelli. Pregethwr mwyaf poblogaidd ein henwad yn ddiau. Deallwn iddo gael oedfaon llewyrchus iawn. Eiddunwn iddo hir oes i wasan- aethu ei penedl a'i Dduw. Disgwylir ef yr wythnos Jhon i wasanaethu yn Nghymanfaoedd Mon ac Arfon. Agorwyd addoldy newydd yn Nglyn- dyfidwy, Mehefin sed a'r 6el. G.vasan- aethwyd gan y Parch Lee Davies, T L Jones, Glynceiriog E Williams, Rhos a Llifon. Bu yr oil oedfaon yn llwydd- iant perffaith. Ceir yma eglwys fyw, weithgar ac egni J. Llwyddiantiddilyno ei holl ymdrechion. Gv&elvuo. Mehefin 16egfalr 17eg, yn Ngharrog, ordeiniwyd Mr John Thomas, o Athrofa Bangor, yn weinidog i'r eglwys yn y lie, ac hefyd i'r eglwys yn Glyndyfrdwy. Gasanaethwyd gan y Prifathraw Silas Morris, M.A.; Benjamin J imts, Cwm- twrch a gweinidogion y cylch. Dech- reua Mr Thomas ar ei weinidogaeth dan amgylchiadau addawol iawn dau gapel newydd hardd, a dwy egl wys lewyrchus yn cwrdd i addoli ynddynt. Coroner eu hymdrechion gyda llawer o lwyddiant. & alwad. Y mae'r Parch M Roberts, Ffestiniog, wedi derbyn yr alwad unfrydol anfon- wyd iddo oddiwrth eg.'wys barchus Heol y Castel], Llangollen. Bwriada Mr Roberts ddechreu ar ei waith yn mis Medi-y Sul cyntaf. Y rnae i'r eglwys hon hanes rhagorol ac y mae i'w gweinidog air da gan bawb a chan y gwirionedd ei hun. ■SXtody* Wedi odfa'r boreu, yn Heol y Castell, Llangollen, aethom y Sul o'r blaen i weled lie beddrod" y diweddar Barch John Prichard, D.D., athraw cyntat athrofa yr enwad yn y dref. Pregethwr ac ysgrythyrwr diail; gweinidog diwyd a llwyddiannus, yn ogystal ag athraw coeth. Bu yn un or cyfryngau am- lycaf yn llaw Duw i droi eneidiau ac i adeiladu ei saint Ef ar ei sancteiddiaf flydd. Heddwch i'w lwch. Gofidus genym fethu cael cyfle i dalu ymweliad a bedd yr anwyl ddiweddar Ddr Hucrh Jones. Yn mynwent Penybryn gwelsom gerllaw bdd Dr Pritchard, faen oedd yn mur y capel cyntaf adeiladwyd i'r Bedyddwyr yn y Llan, a'r geiriau canlynol wedi eu cerfio ynddo Capel y Bedyddwyr, Adeiladwyd 1815." Dechreua amser wneyd ei ol ar yr hen faen cysegredig. "tft&TUOTV- Yr wythnos cyn y ddiweddaf cynaliodd eglwys Froncysyllte ei chwrdd blyn- yddol. Gwasanaethwyd gan Pedr Hir a Hughes, Blaenywaen. Mehefill 18fed a'r Igeg, cynaliwyd gwyl bregethu yn Seion, Glynceiriog. Pregethwyd gan y Parchn Wm Saunders, Pontycymer, a S G Bowen, Bryncemaes, Penfro.

Ffestiniog a'r Cylch DERBYN YR ALWAD. Derbyniodd Mr Robert Williams, 0 Goleg y Bala. yr alwad a gafodd oddiwrth Eglwys Pendleton, Manchester. U11 0 fechgyn yr ardal yma ydyw Mr Williams ae yn aelod Ipan ytna yn Eglwys y Garreg- ddu, lie y bu ei ddiweddar dad yn flaenor gweithgar a diwvd, Dechreuodd y gwr ieuanc hwn ei yrfa fel argraffydd, a bu yu ngwasaneth Mr W Lloyd Roberts, gynt berchenog "Y Rhedegydd," yn bwrw ei brentisiaeth 0 5 mlynedd ac ychydig dros- odd. Wedi hynnv, tymudodd i L'undaiD, fel Improver," yn yr un alwedigaeth, a bu yn ei dal yn mlaen byd nes y pedder- fynodd fyned i r weinidogaeth- Pan yn y brifddmas ymaelodai, os wyf yn cotio yn iawn, yn Eglwvs y Parch Peter Jones- Grriffith, yr hon Eglwys roddodd gychwyn- lad iddo, a bu iddynt pan yr oedd yn ymadael am Goleg y Bala, ei anrbegu a phyrsisid 0 aur. Dylaswn ddweyd pan yr oedd y cyfaiil h wn bron yn barod igychwyn am Lundam, bu i w anwyl dad gyfarfod a damwaiu angeDol yn chwarel Holland (Oakeleys), yr hyn ataliodd ef rhag myned ymaith am beth amser. Yr ydym fel ardai yn llawenhau yn ei benodiad, ac yu dyuiuno ei lwyddiant yn mhob ystyr. EISTEDDFOD JOHANNESBURJ. Mewn Eisteddfod yn y lie uchod bu i un tra adnabyddus yn y Cylch lIlla, set y bardd athrylitbgar Athrun, eoill Pryddeat y Goron ar "Péirad wys," a pum* gini ar hugain am y prif draethawd. Yr ydytn yn ei longyfarch ar ei lwyddiant, gan ddymuno iddo eto enill llawer gwobr. EIN CLEIFION. Da gounym gael hysbysu fod Mr John Griffiths, Hendre House, yr hwn a darawyd yn wael yn nghapel y Tabernacle uos Sul diweddaf, yn gwelia yn rbagorol,-Hefyd amryw eraill o'n cieifion ar hyd a lied yr ardal. YN LLANDUDNO. Dyna lie y bu y daliganwr poblogaidd Mr J Tudor Owen, A.RC Al., yo gwneyd enw iddo ei buo, yr wythnos ddiweddaf. Yn gwasanaethu yn y Pier Pavilion con- certs yr oedd, a chanmoliaeth mawr ddyry y Free Press iddo am ei ddatganiadau chwaethus. NEWYDD DRWG. Clywsom fod chwarel Rhiwbach wedi cael ei hatal i weithio ddydd Sadwrn diweddaf, a bod amryw allan 0 waith. MARWOLAETH HEN GYMERIAD. Dydd Sul diweddaf, bu farw yr hen gymeriad Mr Robert Williams, Cwmbowydd Road, yn yr oedran teg o tua 80 mlwydd oed adnabyddid ef oreu fel Robert William y Dwr." Cafodd gystudd trwm a chaled, a chiaddwyd ef yn mynwent Bethesda, prydnawn ddydd Mawrth. CYSTADLEUAET^AU NEWTOWN. Y mae gan y Cor Meibion a'r Band lu mawr 0 ymgeiswyr yn eu herbyn yn yr Eisteddfod uchod. Fe fydd gan y Band eisiau ymladd gyda 16 0 Seindyrf goreu a'r Cor Meibion gydag lleg. Ond er y cwbl y maent yn liollol galonog, a phen- derfynol i fyned i'r frwydr, ARHOLIAD. Bydd yr arholiad ar yr Ytngeiswyr i fyned i mewn i Ysgol Ginoiraddol yr ardal hon yn cael ei chynal y lOfed neu'r 12fed mis nesaf. Mr F P Dodd, M.A., yr sgol feistr, fydd yr arliolwr- CHWAREL BWLCH SLATERS. Gadawodd perchenog y chwar el uchod, sef Mr Francis Fanlkner Bro-vn, Maer Caer, etifeddiaeth yo werth X103 504 DIANC ODDIWRTH Y MILITIA. Mewn heddllys arbennig, dydd Liun diweddaf, gerbron Dr W Vaughan Roberts, cyhuddwvd Hugh Morris Hughes, Back Park Square, 0 ddiaoc oddIwsthiY militia 0 Gonwy. Cadwyd Hugh yn y gell hyd nes y delai y swyddogion o'r fyddin yno i'w nol. EGLWYS BETHANIA. Darllennodd y gweinidog, y Parch Rhyd- wen Parry, yn y gyfeillach, nos Fereher diweddaf ddau lythyr dyddorol oddiwrth ddau 0 di-ynion ieuainc yr eglwys, sydd erbyn hyn yn America, sef Mri William 0 Ellis Bryneiiin, Manod Road, a Mr John Roberts, Glasfryn. Dangosodd y liythyrau yn amiwg fod y ddeuddyn hyn yn p ,rhau yn y gwres mawr oeddynt yn feddiannol arno. er mewn anfanteision crefyddol rhagor oeddynt yn ei gael pan gartref yn Bethania, CYFARFOD DIRWESTOL. Hysbyswyd yn y gwahanol addoldai y Sabboth diweddaf y cynhelir Cyfarfod Dirwestol yn yr awyr agored gerllaw Gorsaf y Duffws. nos Sadwrn dilynol, ond erbyn 6 o'r gioch daeth yn wlaw mawr fel ag i'w atal. Byddai y cyfarfodydd hyn yr haf diweddaf yn boblogaidd iawn. CYFARFOD YSGOL ARBENNIG. A gynhahwyd am 5 o'r gloch, pryd- nawn Sadwrn diweddaf, yn Nghapel y ■ Garregddu, 0 daD lywyddiaeth Mr Ariander Hughes, Metropolitan Bank Amcau y cyfarfod hwn oedd cael adrcddiad parthed gwaith y Pwyl'gor Cerddorol gofcyfer a'r Uymanfaoedd Ciqu M.C. at y flwyddyn ddyfodol. Pasiwyd rhyw 3 0 benderfyn- iadau, yughyd a'r pethau canlynol:- (1) Mae y L'yfr Hymnau a Thonau yr Ysgol Sabbotbol (rhaa 3) oedd i'w addysgu gogvfer a Chvmanfa'r Plant, 1908. (2) Mae y Parch D Jones, Garreg Ddu oedd i ysgrifennu anerchiad i'w ddodi yn y llyfr canu y Gyraanfa Gerddorol. (E) Pasiwyd i argraffu 15 0 donaa a salm- don, ynghyd a chyfanwaith gogyfer a'r Gymanfa Gerddorol.

I I Æ: 11*1 I I @ Perfect Artificial Teeth, I -9-& P. Neil Campbell 84, BURNING ROAD (Next to Edge Hill. Training College), LIYJKRPOOL PAINLESS EXTRACTIONS. Gold, Silver and Other Fillings Advice and Estimates of Cost Free. Hours: 9 a.m. to 8 p.m. LADY ATTENDANT. American System of Crown & Bridge Work Telephone 445 Royal. — —

■ 050 GALWAD. Rhoddodd eglwys Salem, Llanbedr, Sir Gaernarfon, alwad unfrydol i D P Hopkins, o Goleg Bala-Bangor. LIon. gyfarchwn yr eglwys ar ei dewisiad, a rhaid i ni hefyd longyfarch ein cyfaill ieuanc ar ei lwyddiant, ca faes hyfryd i ddechreu ar ei waith.

-:0:- Nodion o Fynwy. DYFFRYN SIRHOWY. Swn masnach sydd o ben bwygilydd yn y cwm hwn. Yn ddiweddar llwyddodd cwmni rheilffyrdd Barry i basio mesur i'w galluogi i wneuthur ffordd haiarno Barri i fyny'r cwm hwn. Gwna hyn ddrwg mawr i Gasnewydd yn ddi- ameu, a chlywais -fod ymgais ar droed i wrth- wynebu'r Mesur yn Nhy'r Arglwyddi. YMWELIAD SETH JOSHUA. Y Sul a'r Llun, Mehefin 16eg a'r I leg, talodd y Diwygiwr enwog, Seth Joshua, Abertawe, ymweliad a'r Demi (M.C.) Newbridge. Nos Sad- wrn, dan nawdd yr Eglwysi Rhyddion, traddod- odd ddarlith ar Social Evils." Tri o ddrygau mwyaf cymdeithas, meddai'r darlithiwr, yw meddwdod, anfoesoldeb a hap-chwareu. Y Sul a r Llun traddododd pum' pregeth rymus i gynulleidfaoedd mawrion. Y mae gan Mr Joshua afael ihyfedd ar ddos- barth mawr o ddynion. Y mae yn gosod gwir- ioneddau mawr yr Efengyl yn y ifotdd symlaf i ddynion.

0: Nodion 0 liaerdydd. [GAN EIN Gohefsydd ARBENNIG.] COILrLI El .FRI. Oes ddim llawer iawn o soa am yr Eis- teddfod lienedlacthol. ¡Barn gohebydd mewn un o bapurau y De yw fod yr hen sefvdliad yn colli ei fri. II Am wytbnos," ysgrifena y goiiebydd hwn, "ni chlyw.ir am ddim ond Eisteddfod, yna cleddir hi am flwyddyn. Gellir gwystlo llwyddiant arianol yn Aber- tawe, ond am lwyddiant yr ymdrechion amser a ddengys. Feallai taw y beirniaid yn unig benderfynan t ,hyn. Yn ddiamheu. WEL! WEL! Ni ystyrir geneth yn gantores dda hyd nes y byd(j wedi achosi i gyngherdd gad ei ohir- io am ei bod hi wedi cael aawyd. Dyna ddyw-edodd rhyw berson yn y cylch rhyw ddiwrnod. IN-el! wel! DA lAWS, LERPWL. Y mae yn dda gan Gymry Caerdydd glywed fod Lerpwl o ddifrif nr b\Y:1C yr jaith Gymraeg, ac fod Cymry y ddinas uod-eddg hoimo yn awgryimi y dylid penodi athraw Gymraeg dan awdurdod -addysg y ddinas i hyfforddi dosbarth o fechgyn a genethod Cymreig. Da iawn, Lerpwl! DON KM. IAWN. Gwelir pethau rliyfedd iawn uwchben siopau weithiau. >Myn-egir uwchben siop mewn tref yn y cylcli yma tc Wedi ei drwy- ddedu i werthu pobiau, tybaco, a phob angen- rheidiau ereill i anifeiliaid." IJA'TITYRDY OAERDYDD: Mae prif lythyrdy Caerdydd yn c.ael ei helaethu. lae cvniiydd mawr y busncs yn gwneud hyn yn orfodol. Dynia'r llythyrdy mwyaf yng Nghymru. YMWELIAD Y BR EN IN A'R FRE-NlIIXJiS Dyma later mawr y ddinas yn bresennol. Bydd y dinaswyr yn rhoddi y croesaw goreu i'w Mawxhvdi ar ddydd yr ymweliad, ac mae'r masnachwyr ac ereill i gadw gwyJ ar yr amgylchiad. Bydd Cor Llanelli a Chor Merched Cymreig Caerdydcl yn canu o flaen eu IMawrhydi ar fwrdd Hong y "Victoria and Albert," a chyflwynir anncrchiad Cymreig i'r Brcnin a'r Frenhines gan y Cymmrodorion yn fuan wedi agoriad y doc newydd. GWRTH'WYNiEIB'WYR G ODDEFOE. Mae'r arwerthiant cyntaf mewn cysyllt- iad a'r gwrthwynebiad goddefol yng Nghaer- dydd we da myned heibio. Y mae rhai o brif dydd we da myned heibio. Y mae rhai o brif w-einidogion y ddinas yn mysg y gwrthwyn- I ebwyr goddefol, ac mae argoeiion y bydd llawer arwerthiant eto cyn bydd y mat-tr yn dyfod i ben. Mae siomedigaeth mawr oher. wydd gwaith y Llywodra.eth yn gosod o'r neilltu Fesur Mr M'Kenna, ac hefyd oher- I wydd na ddygir ymlaen Fesur Dadgysylltiad II Cymreig yn y Senedd-dymor nesaf. CADFRIDOG -BOOTH. Irefnir eisoes i roddi croesawiad le,11 wng i'r Cadfridog Booth pan ar ymweliad a'r De yn rnis Awst nesaf. Mae'r fyddin wedi cychwyn papur Gymraeg—"Y Gadlef," yr hwn a gyhoeddir yng Nghaerdydd. ElSTlvDD'P'OD GENEDLAETHOL. Hysbyswyd yn y golofn hon yn ddiwedd- ar fod Cor Meibion Pittsburg, America, i gystadlu yn Eisteddfod Genedlaethol Aber- tawe. Gwelaf yn y Drych mai "digalon yw yr addewid am sylweddoliad dymunol aelodau Cor Meibion Pittsburg i fyned i Gymru yr haf hwn i gystadlu yn Eisteddfod Abertawe." Bydd yn ddrwg gan liaws mawr o Gymry'r hen wlad ddarlJen y newydd hwn. Yr oedd disgwyl mawr am Gor Meib. ion Pittsburg. Y PARCH. R. R. ROBERTS, IE,A. Y mae'r Parch R R Roberts, B.A., gweinidog eglwys Saesneg M«thodistiaid Calfinaidd Cathedral Road, wedi gwrthod yr alwad gafodd o eglwys Saesneg lbesbyreraidd Bath Street, Aberystwyth. Mae yn dda gan adodau capel Cathedral Road glywed fod Mr Roberts wedi p-enderfynu aros gyda liwy. EI GYNFFON." Yng Nghymanfa Gyffredinol y Methodist- iaid Calfinaidd, a gynhaliwyd yn Llanelli, dywedodd y Parch Evan Jones, Caernarfon, nad oes gennym blaid Gymreig yn y Senedd. Y mae Syr Alfred Thomas, Caerdydd, yn un o'r dynion go-reu yn fyw, ond nis gall reoli ei "gynffon," obkgid nid yw y gynffon yn gysylltiedig ag ef. Yr oedd pawb yn chwer- thin pan wnaeth yr hen wron parchedig y syiwadau yma. Maent yn hollol wir hefyd. Nid ydyw'r "blaid Gympeig" yn we.rth ei halen. PR DYFODOL TYWYLL. Mewn cyfarfod yog Nghaerdydd yn ddi- weddar dywedodd Mr D A Thomas, A.S., ei. fod ef yn cael ei anfoddloni yn fawr yn y Llywodraeth. Yr oedd yn anfoddlawn am nad oedd wedi gwn,eud yr hyn a ddylasai dros achosion cymdeithasol. Yr oedd yr Anghyd.ffurfwyr wedi eu siomi yn chwrw ya y Llywodraeth am ei bod wedi taflu Mesur Daigysylltiad i Gymru o'r neilltu—i'r dyfuù. ol tywyll. le-dyfodol tywyll! YR HEN IAITH. Dangoswyd yn ddiweddar fod y cant 0- aieni Caerdydd yn awyddys am i'w: plant gael dysgu'r (rymraeg. Anfonwyd papurau i'r rhieni gan Bwyllgor Add- ysg Caerdydd yn gofyn am eu barn ar y mater, ac mae'r ateb wedii rhoddi boddlon- rwydd mawr iawn i'r Cymmrodorion a'r 1Jy- wydd poblogaidd, yr Henndur Robert Hughes, Y.H., yr hwn sydd wedi ymladd yn ddewr ar Gyngor y ddinas i gael chwareu teg i'r hen iaith. Maen syndod mawr fod 4-0 y cant o rieni dinas "gymysgIyd" fel Caerdydd yn meddwl gymaint am yr hen ia-it*- Yn wir, yr oedd y rhieni Saesneg mewn rhai cylchoedd yn fwy awyddus na'r rhisni Cymreig. Yn ysgol Tredegnrville, Roath, fel engraifft, yr oedd 70 y cant dros yr hell iaith Paii ddywedwn fod Tiedegar- villc vn un o'r llcoedd mwvaf Seisnigaidd vn y ddinas, mae'r peth yn wir hynod. done," Caerdydd ysbryd cer»edl- aet.hol yn gryfach yn y ddinas nac. y m,ae Tii-ewii rb,-ti olr trel,vjd holl,)l f;Nllllreig.

arbennig yn y "Hheolau Sefydlog (Standing Orders) I- paham y rhaid i'r Orsedd wrth y geiriau Saesneg "stand- ing orders," regalia a bye laws ? "— ydyw fod y Cyngor i ddewis testyn y Gadair a'r Goron, fod y gadair i'w rhoi am awdl neu gerdd gynghaneddol ar unrhyw fesurau, a'r goron am bryddest, arwrgerdd, neu ddrama, ar unrhyw fesur neu fesurau cerdd y dewiso'r bardd eu defnyddio a bod i'r gadair a'r goron urddas cyfartal. Yn y "Rheolau Gweinyddol," dywedir na wiw i aelod- au'r Orsedd" arholi nac urdd-o mewn unrhyw orsedd heblaw yr un ynglyn a'r Eisteddfod Genedlaethol, cymeryd un- rhyw ran swyddogol mewn Eisteddfod I Dalaethol neu Gadeiriol a gynhelir ym misoedd Gorphenaf, Awst, neu Medi am fwy nag un diwrncd"; ac "nas gellir, heb ganiatad arbenmg Cyfarfod Blyn- yddol yr Orsedd, gynnal gorsedd o'r tu allan i gyffiniau Ynys Prydain na sefydlu is-orseddau mewn gwledydd tramor." Nid yw bod heb urddwisgoedd yn cau allan aelodau Urdd Braint, ond rhiid i'r lleill wrth wisgoedd. Prif linellau cysyllliad yr Orsedd a Phwyllgorau Ileol ydyw nad ellir .cyhoeddi Eisteddfod Genedlaethol heb gennad yr Orsedd a phresenoldeb yr Archdderwydd a niter penodedig o swyddogion y rhaid gwneud cais rheolaidd at yr Orsedd am Eisteddfod y rhaid dwyn holl draul yr Orsedd, megys ciudo'r gwisgoedd &c., a ffurfio cylch yr Orsedd. Caiff holl aelodau Urdd Braint fyn'd i holl gyfar- fodydd yr Eisteddfod am ddim Cyngor yr Orsedd sydd i drefnu popeth ynglyn a'r cadeirio a'r coroni, a rhaid i'r pwyll- gorau lleol ymostwng yn llwyr i'r Orsedd yn newisiad testynau a beirniaid. Cynhwysa'r crynhodeb uchod y pethau nodedig yn y cynllun newydd. Nid oes amheuaeth nad ellid gwneud gwaith da drwy'r Orsedd, ond dechreu ar dir gwastad a pheidio a honni pethau nad tllir eu hamddiffyn yn wyneb hanes. Nid oes dim niwed mewn pethau felly ynddynt eu hunain, wrth gwrs, ond eu bod yn tynnu oddi wrth urodas y gym- deithas. Yr oedd y gweithrediadau yng Nghaernarfon y llynedd dan arweiniad Dyfed yn edrych yn llawer mwy urddas. ol nag y gwelwyd hwy yn ami, ond nid ellir yn hawdd ym wneud a phethau felly drwy reol. Rhaid codi safon arholiadau'r Orsedd, os mynnir eu gwneud yn gyfartal âg ennill anrhydedd am Gymraeg yn arholiadau'r Brifysgol. Bydd yn anodd yn ddiau ddwyn oddi ar y pwyllgorau lleol eu hawl i ddewis testynnau a beirniaid, er fod llawer i'w ddywedyd dros gaei ihyw dretn i ddewis testynnau cymwys bob amser, yn hytrach na bod dewis rhai anghyfaddas 'el y gwneir weithiau. Gyda doethineb, sut bynnag, gallai y rheol weithio yn fwy neu lai boddhaol. Mae'r trefniadau ynglyn a chysylltiad yr Orsedd a'r pwyllgorau lleol yn lied gaeth ond os mynnir yr Orsedd o gwbl, rhaid wrth rhyw ddealltwriaeth, ac os bodlon y pwyllgorau ar y rheolau, ni bydd achos cwyno. Gyda golwg ar roddi hawl i aelodau "Urdd Braint" fyned i'r Eisteddfod yn rhad, tynnai hynny gryn swm o bosibl oddiwrth dderbymad; u y pwyllgorau lleol, a chae'r Orsedd a Chymdeithas yr Eisteddfod banner yr elw wed'yn, yn gystal a chyfraniadau yr aelodau hynny. Mae'r rheol o beithynas i'r Goron yn cyfyngu braidd yn gaeth ar y dramadyddion, canys dywedir fod yn rhaid i'r cyfan soddiadau fod ar unrhyw fesur neu fesurau cerdd y dewiso'r bardd eu det- nyddio." Ymddengys i ni fod hyn yn ormod o gyfyngu, gan fod iaith rydd yn ami yn gymhwysach i'r ddrau a. Ar y cyfan, diau y byddai derbyn y cyfan- soddiad newydd "yn welliant, ond y mae llawer yn oibynnu, wrth gwrs, ar y niodd y rhoddir hwy mewn gtym a'r safon a roddir i'j urddau. "ATHRONIAEIH PETIIAU CYFFREDIN." Dyma lyfiyn bychan wcdi ei ys- Riifennu gan IVir Gwilym Owen, B.A., M.Sc., athraw Athrawiaeth Naturiol yn iVlbrifysgol LerpwJ, a'i gyhoeddi gan Gwmni y Cyhoeddwyr Cymreig, Caer- narfon. Rhydd, mewn iaith syml, darllenadwy, llawer iawn o wybodaeth fuddiol am bethau naturiol, megys gwres, goleuni, swn. "Deddf Sytnud- iad" Newton, &c. Bydd y llyfr yn ddiameu fel y dymuna'r awdwr iddo fod, "yn gymhelliad i'r darllenwyr, yn enwedig y dosbarth ieuanc o honynt, i ytnofyn gwybodaeth bellach o'r iratsrion y traethir arnynt." Da iawn hefyd ei gael gan un sydd yn gwybod pa btth y ttvae yn ei ddywedyd. Gorfu i Gymru I wneud yn hir ar yr hyn a gafodd mewn llyfrau o wybodaeth fel hyn, yn ddim ond peth wedi ei gyfieithu yn lied anfedrus gan rai heb fod yn iawc-ddeall yr hyn oeddynt yn amcanu ei gyfiuthu. Go- beithio y ceir r.iagor o lyfrau cyffciyb gan Mr Owen. Mae digon o ddarllen- wyr yn eu disgwyl. Nid yw'r iaith bob amser yn ddifai, ond y mae lawn cystal ag iaith llyfrau cytTelyb yn Saesneg. Y DDIOD." Nofelig yw hon o waith Mr Hall Caine, wedi ei throi i'r Gymraeg a'i chyhoeddi gan Gwmni y Cyhoeddwyr Cymreig, Caernarfon. Fel llawer o nofelau Mr Hall Caine, y mae ynddi bethau cyffrous iawn, a dylai wneyd lIes i bawb a'i darllenno. Ysgrifennodd Mr Mr William George, Criccieth, ragym- adrodd nodweddiadol i'r argra tfiad Cytnraeg. Dyma r tro cyntaf, hyd y gwyddom, i ddim o waith Mr Hall Caine gael ei droi i'r Gymraeg. joi

(4) Mr D Jenkins, Mua Bac., yn arwein- ydd cerddorol Mr M E Phillips, G-T S.C., yn arvremydd Cymanfa y P;ant: Mr J LI Edwards, A-C., yn aiweinydd y rehearsals Mr W M Williams, A.C. a Mr J T Williams. A.C., yu arbolwyr cerddorol. CyfRilwyr- Mr J H Evans Bethesda, i'r Gymanfa Gerddorol, a Miss Jennie Oweu,Garreg DJ a, i Gymanfa'r Piant.