Y Cymro

M^bbgvug ar Icb Eel mae'n hysbys erbyn hyn, nid yw Mr Idowel Id,ris yn bwriadn .s.e'fyll brwydr ethol- iad arall, ac felly bydd yn ofynol chwilio am ymgeisydd newycld i gymeryd ei le. Enwir nifer o berson.au yn barod, yn eu plith ceir .11 J 1\ Summers, Cadeirydd y Cyngor Sirol, \V G Gladstone, Penarlag, E Owen Roberts, Caer, Gwynfryn Jones, Llandudno, ac ereill. Diau yrenwir 11awer ychwarieg yn y man. Ni raid i'r etholaeth irysio gyda'r mater, ac mae yn bwysig ld,di e-diych na wthir yr un person ami gan neb cyn cael o ho-ni ams,er i chwilio rw hanes a gwybod am ei gymhwys- terau. Ymlaenaf oil dylai y person dd"wis- ir foci yn Gymro o waed a thafod. i j ceir ami i Ddic ttioa Dafydd yn erbyn iiyn- yma, ond iiis gald ond ■Gymro o waed a thafod ddeall angen Cymru. JJydd yn ofyn- ol iddo fod yn Ymn-eulltuwr egwyddorol. 11Laedyddiau yr Eglwyswr Rhyddfrydol wedi mylied I-eibio. Cafwyd profiad chwerw o'r rhai hyn yn .Etholiadau'r Cyngor Sirol di- weddaf. Dyma bobl y Seren Wen, ac yn y cyfarfod cyutaf o'.r Cyngor gafwyd, gwelwyd { hwy yn dango.s y bluen wen fel R'hyddfryd- J \vyr. Xi chafodd Ymneulltuaeth G-ymreig j erioed fawr o fendithion o gyfciriad Penarlag, ac ni cheir ychwaith yn y dyfodol. Dylai r ymgeisydd fod mewn cydymdeimlad llvvyr ag angihenion llafur, oblegid ceir fod tnw/afrif yr etholwyr yn pcrthYll i'r dosbarth hwn. Diau fod ymgeisydd o'r fath i'w gael, ac ond iddo ddod i'.r maes, c.a bob cyuorthwy gan v CYMRO i ddwyn y tnvydr i fuddugoliaeth. DLCHELLION Y BABAETII. Synvvyd ni y dydd o'r blaen wrth ddar- licn mewn n-ewyddiadur gvhoeddir yn Sir Etiint, i weled fod y Pabvddion sydd yn meddiauu hen gar char y Sir yn apelio am gynorthvvy y iWyddgrug gyda'r Laundry. Ond fe'n synwyd yn fwy i gael ar ddeall fod Piotestaniaid y cylch yn anfon gwaith idd- ynt, a hynny ar clraul amddifadu ami i weddw o'r unig gyfrwng oedd ganddi tuagat ci chynhaliaeth. Mac'n bwysig cofio nad yw yn garedigrwydd i gynorthwyo sefydliad- au fel yr uchod. Buont yn gymamt o fell- dith i Ffninc fel y mynnodd y bobl eu han- fon o'r wlad. Melldithiant Gymru hefyd os na fyddwn ofalus. LLAXEKRRES, Dydd a gofir yn yr ardal hon ydoecld dydd Sadwrn. y 15fed cyf. Cynhyrfid y fro gan ergydion nes dychrynu'r ardalwyr hron i lewyg. Erbyn holi, dcallwyd mai dathlu priodas merch Mr a Mrs Hugh Jones, Bryn- 'rardd, gyda llanc ieuanc o Ilalkyn, sef mab y diweddar David a Harri.et Edwards, yr oeddynt. Cnwyd hwy yng Kghapel J'e []- tlref gan y Parch T N Roberts. Dymunwn iddynt hir oes a phob dedwyddwch.—'Un o'r fro. E l. A X Y X-IAL. Cymanfa Gerddorol. (M.C.) Dosbarth Llanannon.—-Cynhalivvyd yr uchod o dan amgyiciiiadau Uatriol iawn yng nghapel Rhiw Jal, dydd Mawrth, Mehefin Hog, o dan Hr- weiniad Mr G \V diughes, G. cV L., Cefn iJ\fctWr. Can fod y dosbarth yn cynnwys cryn niter o eghvysi, yr oedd cynnulliad da weclidyfod ynghyd, a'r hwyr yr oedd yr addoldy yn orlawn. Hawdd canfod fod y j tonau wedi eu dysgu, ac o ganlyni.ad cafwyd j Cymanfa ragorol. Cyfa.rfod y prynhawn Ar ol canu y don Glanceri, darlienwyd a 1, gweddiwyd gan y d'arch j Aturi Lloyd, Bryn- eglwys. Yna ,ialwocld y Llywydd, y Parch J Garnon Owen, ar ISlr dfughes, a chanwyd y tonau :—King's College, Talyllyn, Tyr'd, 0 "Wareclwr Mawr, Glanrhonclda, Tu draw i wvn y Storm, Ludwig, a Nazaraeth a ther- J'vnwyd trwy weddi gan y ddywydd. Cyfar- fod da oedd hwn, a chodwyd ein disgwyliad- au at yr hwyr, ac ni chavvsom ein siomi. •C-yi'arl'od yr Invyr: Ax ol canu y don Taly- ilyn, darlleuwyd a gweddiwyd gan Mr H R Owen, Llauarmon. Llywyddwyd y cyfarfod hwn gan y L'arch II Hughes Jones, Treuddyn. d Y toaau caiii)-iiol --Darwell, Tyr'd, AYaredwr Mawr, Diadem, Elanclmam, Jrames Street, Tu draw i swn y Storm, Y fWlad Well, ynghyd a'r anthem" Pan les- meirio fy nghalon." Yn stod y cyfarfod hwn cafwyd sylwadau buddiol iawn gan M.r diughes ar "Ganiadadh yCysegr," hefycl air gan y Parch J Lluyd Jones, Bwlchgwyn. Ar ol canu y don Xazareth, terfynwyd trwy i bawb adrodd Gwedcli y.r Arglwydd. Go- beithiaf y bydd y Gymanfa yn symbyliad i fwy o weithgarwch eto ynglyn a Ghaniaclaeth y CyS'Sgr, fel y bydd yr Arglwydd yn cael ein goreu yn v cyfeiriad hwn.—Un oedd yno. Tabor, 'Capel y Wesleyaid.-—Cynhalivvyd cin gwyl bregethu blynyddol nos Iflu a dydd .(rwener, inlelie-fin 6ed a'r 7fed, pryd y caw- som ein bre,intio a gwasanaeth werthfawr y Parchn David Morris, <Bagillt, ac A W Dav- ies, Brymbo, Hawdd canfod fod y gweision yn lLaw y Meistr, a chaflwyd pregethau gry- mus a nerthal iawn. Hyderaf y bydd dy- lanwad yr wyl yn arhosol yn yr ardal.—Goh. PEXUEL, LJ.NEY.\YDD. Saboth a Llun, Mehefin 9fed a'r 10fed, cvnhaliwyd cyfarfod pregcthu yr eglwys hon, pryd y gvvasanaethwvd gan y Parchn J Rhydderch, Waenfawr, ac E Evans, Wern. Yr oedd y cynnulliadau yn fawr y ddan ddiwrnod, a'r gweision yn cael amser haprus iawn. ¡ MORI AH. Y Saboth a'r Llun aivveddaf cynhalivvyd cyfarfod blynyddol Wesleyaid Mori ah. Gvva- sanaethwvd gan y .Parchn T X Roberts, W 0 Evans, ac A W Davies. Cafwyd cyfarfod llwyddianus yn mhob ystyr. C YMA\ I-A GAXl; Y M.C., DOSBARTH YR iWYDDGRt'G. Edrychid ymlaen gyda dyddordcb er's wythnosau am ddydd Idun diweddaf, sef adeg cvnnal y Gymanfa Ganu flynyddol. L'yw\,nai yr haul yn ddyniunol, a dylifai brodyr a chwiorvdd y cylch ynghyd a dieithr- iaicl o bob enwad i gyfeiriad Capel Bethesda. Anawdd cael diwrnod mwy hapus a clymunol i gynifer mawr o bobl ymgasglu i le o addol- iad. Yr oedd y ffaith fod organ newydd wedi ei gosod i fyny yn y capel er pan gyn- haliwyd y Gymanfa ddwy flvnecld yn ol yn dra thebyg o fod yn atdynfa i nifer mawr i wlleud pob ymclrech j [Del yn bxesennol. Mae yn wir fod y Gymanfa y Hynedd wedi cael help organ, end gan ei bod yn cael ei chynnal yn Buckley, lie heb fod mor ganolog i'r holl ysgolion, nid oedd y cynnulliad o Lawer oymaint ag eleni. o A, s- golion Sul yn perthyn i'r dosbartli; tairo rai wedi eu t.rosglwydclo o Gyfundeb arall— v Methodist Xew Connexion—-i'r Cyfundeb Methodistaidd Cymreig yn ystod y ddwy fiynecld dcliweddaf. Mae hynny hefycl yn golygri ychwauegiad at rif mynyclnvyr y Gy- manfa. Cyfarfod 2 o'r gloch.Llywydd, Mr Henry Parry. Maesvdref. Mae Mr Parry hdyd yn llywydd y Cyfarfod Ysgoliou. Dechreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan y Parch H II Jones, Tryddyn. Cafwyd ychydig eiriau gan y Llywydd ar bwysigrwydd y cymanfa- oedd canu. Galwodd ar yr aiweinydd, sef Mr D Jenkins, Ylus. l>ac., Aberystwyth, i gymeryd yr aweriau i'w ddwv1aw. Canwyd N, a ticl, yn gyntaf St Trolld, Cologne, Tydfil—ar y l,ei,riaLl-- O tya y gorchudd yn y mynydd hyn," Src. Teimladwy iawn oedd y canu, ac hynod aw- grymiadol wrth ganu y penmH- Oes, oes, mae rhin y ng ngwaed y Grocs, I lvvyr lanhau holl kia u rOt, a'i Ei ddvvyfol loes a'i ddyfal lef Mewn gwedcli drosof at y Tad Yw fy rhyddhad a'm hawl i'r nef. VYed'yn canwyd ton o uodwedd wahanol— Tongwynlais-y na.ill a'r Hall wedi cyhu- soddi gan awdwyr Cymreig ac sydd Ctc) yn fyvv, sef Torn j^rice, Merthyr, a. John YVill- iams, Trewilliam. J.)y;na y don a mwyaf o fyn'd gyda hi yng nghyfarfod y prynhawn ynrdaflai pawb i ganu. Dyblwyd a threbl- wyd y geiiuau— Ar ei ffycldlondeb Ef Ac hefyd— A -iii:i- A'm golcha'n hyfryd lau, Ac ni docs araJl dan y nd A'm nertha i fyn'd ymlaen." (jellid tybied oddiwtth yr ymoilyngiad llwyr i ganu y geiriau nad oedd neb yn y gyuuull- eidfa. barchus yn edmygvvyr cryf o'r Ddivvin- yddiaeth Newydd, nac am osod neb na dim yn lleCrist rhyngddynt a Duvv. Vn uesaf cafwyd Dridport, ton 0 waith J Ambrose Lloyd. Fe allai nad yw pawb yn wybydduti o'r ffaith mai yn 3' Wyddgrug y ganwyd y cerddor dihafal Ambrose Lloyd, Mehefm 14eg, 1815. Mab ydoedd i bregethw-r c-ynor- thwyol gyda'r lk:dycldwyr. Dyma. efo don ac yr oedd enenxiad with ei chanu o ran hynny, onid dyn.a eilif ddyweyd am yr oil o yr hwn, niegis Grooswen, Wyddgrug, &c. ac y mae y ffaith fod ei donau yn righasgliad pob e!lwatl, ac yn cael eu defnyddio yn eu gwasanaelh vrefyddol, 3rn brawf eu bod yn tmol a'r auianawd Gym- reig. Canwyd hefyd y ddwy anthem, "Ar lan'r Iotddonen (K Simon Jones) a lesu, planna, fy myfyrdod" (Gounod). O-mwyd yn olaf y don Palestina. Yn ystod y prynhawn, traddododd y Parch John Owen sylwadau coifadwiinethol ar ol y diweclclar Mr ddiomas Jones, yn ol dynJIl11i.tcl y Cyfarfod Ysgolion. Dywedodd ei fod flwycldyn. yn ol yn gvvneud gwaith tebyg. Cyfeiriai at y diweddac r E- Davies, .Elyn}r- pandy. Yr oedd y bravvd Ins n'wedi cymer- yd rhan flaenllaw gyda chaniadacth v cysegr o fewn y dosbarth, ac yn un o'r gweithwyr mwyaf cyson gyda'x cymanfaoedd. Yr oedd trwy ei allu a'i fedr gyda chanu wedi codi disgwyliadau a gobeithion uc.hel yu mynwes- au pa« b a'i adwaenai ond yn dra sydyn yn mis lonaw.r diweddaf torrwyd <;f i lawr, ac yn hnnes Thomas Jones gwiiiwyd y geir- iau hynny yn y Sal in, Gostyngaist iy nerth ar v fforcld, byrheaist fy nyddiau." Cofiwn oil am dano fel gwr cadara, haidd, a gwyneb rtoffus. Pe proffwydai rhywun am dano yc.h- 3'dig fisoedd yn ol, diau mai blynyddau lawer fuasid yn roddi iddo fyw ond fel a rail, y gwelodd Duw 3*rt dda wneud. Cyfeinodd at rai nodweddion sydd yn gwnend un yn ar- weinycld canu da. Rhaid iddo fod yn Gris- tion mewn gwir.ionedd yn gystal rig mewn enw; ei galon wedi ei thrwytho a grti. Yr oedd ein brawd yn feddianol nr lais gwell na'r cyffredin rneddai rjdawrt i arwaiu a dysgu ereill; y fath yw pwysigrwydd a dy- lanwad arweinydd y gan fel y mae yn dw.eyd ax y gynnulleidfa. Nid gormod clyweyd mai y nesaf ei ddylanwad ar lIiuhyw gynnulleidfa i'r gweinidog y warweinydd y canu, ac o ganlyni,ad dy1.ai foci 0 garictor dllwiol.<1 cli- amlreuol. Dylai fod yn. ystyr y pen- nillion xoddid allan i ganu—bod yn ddiwin- vdd da, teimlad crefyddol dwfii. Pan yn canu— I '■ Rhwng Piahiroih a Ba«ilsephon," dylai wybod rhywbeth am gylyngdex ysbrycl, a gallu dywedyd, hdycl-- Dyma fore byth. mi gofiaf "Pra bwy'f byw Tnt gofia'x lie, Mewn cyfyngder cithaf caled Gwa,eddodd fenaid net," &c. Credai yn gryf fod T.J. yn. medd.u yr holl nodweddion neilltuol hyn, ac a'i gwnai yn gyfaill hoffus a dymunol. Yr oedd wedi cael magwraeth grefyddol, e.i gydynideimlad ag ereill yn eang a cllyw,ir; yr oedd wedi pxofi yn .adnewyddol ryw pethau ysbxydol yn ystod y Diwygiad diweddaf, ac yr oedd hynny wedi. tern pro ei ysbryd ar gyfer gwaith. Gellid gofyn paham y cymerwyd ef yniaith ? o,edd ei eisiau yn y côr fry? Dyrna un o'r cofledion myvyaf gafodd y dosbarth y blynyddoedd diweddaf. Yr oedd wedi cyn- nyrchu cobaith ynom. Ond yn sydyn, fe'i cymerwyd yniaith o'i denlu, o eglwys Llan- eurgain, o fysg cymdeithion a gwlad. Pa esboniad bynrrag roddwn ar yr amgylchiad, gallwn fod yn sicr y gofala Duw am y car- tref ac eglwys y Llan. Mae Ivf yn gallu bedyddio dros y meirw." Terfynodd ei sylwadau rhagorol trwy anog y bobl ieuainc i weithio tra y mae hi yn ddydd, fod y nos yn dyfod pan na ddichon neb weithio, i gys- egrit to talentau ar allox gwasanaeth i Dduw. Terfynwydtrwy weddi gan y Parch T Rob- ,erts(A). 'Cyfarfod 6 o'r gloch.—Dechreuwyd gan y Parch E (Bithel, Coedllai. LIywydd, LNir P E. Roberts, iBromfield Hall. Cyn dechreu gyda'r canu .gwnaed casgliad tuag at Gronfa Mr Eleazar Roberts, Hoylake. Yr oedd Mr Thomas Ilarry, dJ.dd., wedi egluro amcan y symudiad y prynhawn, sef na fwriadal Mr Roberts gym-eryd dim o',r arian i'w w.asan- aeth ei hun, ond eu cyflwyno yn 01 i'r gwa- hanol Siroedd i roddi ysgoloriaethau i blant cerddgar Cymru yn eu carcrefi. er eu cynorth- wyo i astudio cerddoriaeth, mewn gair eu troi yn ol at wasanaeth ei wlad. Hysbys yw mai Eleazar Roberts fu yr offeryn penaf i ddwyn y gyfundrefn Sol-ffa o fewn cyrraedd gwerin Cymru. Canwyd Luneburg, King's College—aeth hon yn dda, a bydd yn ddefnyddiol yn y cynnulleidfaoedd ar ol dydd y Gymanfa. Wed'yn cafwyd Llanddowxox a Gwynfa. fe, gwyn a' hyfryd oedd y canu pan yr oedd tua mil o gantorion yn gofyn am eu- Dal i fyny yn ngrym y tonau, 'Does ond dychryn ar bob llaw Rho dy help, Dywysog bywyd, I -ael -lanio' o,chr cirlw." 0 Yr oedd y basses wrth ganu hon ar eu huchel- fatinau, a'r arweinydd yn e-drych yn gyiner- adwyol arnynt wrth daflu y lath ysbrydiaeth i'r geiriau. Dyhlwyd a threblwyd y geiriau hyn eto. Glan Geirionydcl ar y geiriau "Duw mawr y rhyfeddodau," &c., ac Yst- wyth. Canwyd yr hwyr h-efyd y don Brid- port, gan mor ielus a nwyfus yr aethai y prynhawn. Canwyd y cfdwy anthem hefyd. Vna y don r,agoral Trewen, o waith Emlyn Evans. Dyma eto don ag y danghoswyd crynlawcro "lights and shades" ac ysbryd- iaeth, yn enwedig y pennill olaf— d'ob archoll roi dynion i'w gnawd, Dylifai yn gari.ad drwy'r cl wy', Pan Iwyai Ei ddirmyg a'i wawd, Gwnai cariaa ddod allan fwy fwy," &c. C ClÜ mai dwy anthem cydmarol ysgaín oeddis wedi ddewis ar y dechreu, barnodd y pwyll. gor cerddorol mai dymunol lawn fyddai cael y cydgan "Ualeliwia." (Handel) yn ychwan- egol, .ac felly y bu. fwy fyth flnia wiando ar y campvvaith hwn yn cael ei ganu ? A gwledd oedd i'r cannoead ar derfyn y Gy- manfa w ran do aruo yn cael e.i ganu. Can. odd yr arweinydd gan o'i gyfansoddiad ei hun, "Concwest y Groes." Cynnygiodd y l'arch John Owen ddiolch- garwcli i'r llywyddion, yr arweinydd, a'r ddwy gyfeilesMiss M E Roberts, M aeIor House, a Miss M J Parry, R.C.M., Elys lior —gan. hefyd gyferrio at garedigrwydd a liael- ioni Air 1' E Roberts. Cefnogwyd ga.n Mj F LI Jones, cyfxeithiwr. Llongyfarchodd yr arweinydd eglwys Bethesda ar ei gwaith yn cael organ, a dywedodd fod y canu wedi gwella cryn lawer er pan fu ynra o r blaen. Ei dystiolaeth oedd fod caniadaeth y cysegr wedi gwella yn Xe a Gogledd Cymru yn ys- tod y blynyddoedd diweddaf. Yr oedd y tenors a gweiliant ainlwg arnynt, yn canu eleni yn fwy clir a gloew. Am y hass, maent hwy wedi arfer canu yn dda, ac wedi bod yn svlfaen gadatn i'r lleisiau ereill ar hycl yrr amser. Dywedodd y Llywydd nad oedd eisiau diolch iddo ef. Yr oedd yn bleser gancldo wneud yr hyn a wiiactli trwy gyfranu a chyfarwyddo. Teimlai mai tal bychan ydoedd ,am y pleser a'r mvvynhad oedd wedi gael yng nghrefydd lesu Grist. Rhoddwyd allan gan yr ysgrifenyddion ganlyniad yr Arholiad Cerddorol gymerodd Ie rhwng y (idai-i gyfarfod, a'r ArholiadYs- grythyrol gynha,l Iwyd Mawrth 25ain. Wede restr o'r ennillwyx :—Tystysgrif Elfennol (:t Elementary") M H Rogers, Coedliai, gwobr 4s 'S A Jones, Bethlehem, 3s J E Lloyd, eto, 2s George Thomas, Maeshafn, 1st; Peter Evans, Sardis; Thomas Old- field, Nerquis D Jones, Maeshafn Robert Jones, Waen iM E Jones, Bethlehem S A Janes, eto. Y Dystysg.rif Gyntaf Junior") j Gwladys Rogers, Coedllai, 3s; S Small- wood, iBethlehcm, 2s Elizabeth Lloyd, eto, ls; Wni Griffiths, 'Bethlehem; Myfanwv Rogers, Coedllai; S E Edwards, P-isgai. Caiff y dosbarth uwch eu beirnia.lu eto, a'1: holl fanylion ynglyn ag ef gan Mr J Elias