Y Cymro

Dyffryn Clwyd Pwy ond Dyffryn Clwyd a broydd Hiraethog am godi enwogion onide ? A dyna enw newydd at eu nifer yn mher- I son Dr Glyn Roberts, y cerddor galluog o ddinas y Cymro. Yn nghanol golvg- feydd swynol yr ardaloedd hyn y mag- wyd ef. Bellach bydd yn gywilydd wyneb i gorau beidio cadw amser wedi cael y teclyn dyddorol sydd newydd ei ddyteisio a'i freintio gan y Doctor Glyn Roberts. Gyda ymweliad meirch filwyr Sir Ddinbych a'r dref y mae pethau mor gyffrous ac ydoedd y dydd rhyddhawyd Ladysmith, milwyr ar feirch, ac ar draed (a rhai digon di-dra?d o ran hyny), yn gwibio i fyny ac i lawr yr heolydd, ond hyd yn hyn nid oes achos cwyno o herwydd ymddygiadau neb o honynt, yr hyn sydd yn welliant mawr ar yr hen drefn y dyddiau gyut. Y fl wyddyn nesaf y cy nhelir yr ar- ddangosiad hanesyddol yn y Castell am nad oes digon o amser eleni i wneud y paratoadau angenrheidiol. Peth newydd oedd yr orymdaith ar feirch fu yn hebrwng S J Waring, Ysw. Uchel Sirydd Dinbych i gyfarfod yr Arglwydd Brif Farnwr yn Mrawdlys Rhuthyn. Tenantiad Ystad Llanrhaiadr ac eraill oedd yngyfrifol am y rhialtwch fel dangosiad o'u parch a'u hedmygedd o hono. Da iawn yn wir, does dim yn well na :— "Chanu pennill mwyn i Nain" Fe gan dy Nain i tithau." Ond os hwyliog yn Llanrhaiadr digon trist oedd hi ar ami i bechadur tua'r Llys yn Rhuthyn. Cyfri misoedd fydd gorchwyl beunyddiol rhai o honynt am beth amser bellach. Y tro hwn yr oe..d un neu dau o'r carcharorion yn dal cysyll tiad a'r dyffryn. Ond yo ffodus eawsant ddiangfa o afaelion cyfraith. Cyfarfyddodd gwr o'r enw Mr Idris Tones, o Dreffynnon, ai ddiwedd yn hynod o adfydus tra yn myned trwy ei ymarferiadau gyda'r Merchfilwyr. Syr- thiodd yn annisgwyliadwy oddiar ei farch, yn ol pob tebyg tnewn liewyg, a bu farw mewn canlyniad yn yspytty Dinbych. Yr oedd y trancedig wedi gwasanaethu gyda'r fyddin yn y rhyfel yn Ne Affrica. Y mae Ysgolion Sul Dinbych wedi pennu Gorffennaf yr ueg fel y dydd y cymer eu pleserdeithiau blynyddol le, rhai i'r mor a rhai i'r mynydd fydd ein hanes y diwrnod hwnnw os byw ac iach. Y Parchn W Thomas, a John Roberts, Rhyl, oedd yn gwasanaethu yn nghyfar- fod pregethu y Groes, ger Dinbych. Son am "godir rhesel" gtywir yn nghyrddau y gwarcheidwaid, yma a thraw. Felly hefyd yn Undebau l Dyffryn Clwyd. Gresyn ydyw gwneud h" rban y "tlodion" yn llai; ond eithaf peth ydyw gwasgu ar wynt yr afradlon- iaid sydd yn pwyso fyth a hefyd ar gefn y trethdalwyr. ntn

Ebion o Fryn y Beiii. Y TYWYDD. I Lied oer ydyw'r tywydd ddechreu'r haf presennol ar y bryn hwn a phob bryn arall, ac y mae'r rhew wedi gwneyd difrod ar y gwlydd pytatws yn y gerddi sy'n harddu llethrau y Beili yma. Nid peth newydd ydyw tywydd oer ddechreu haf; bu eira dwfn ar yr I7eg o fis Mai 1742 Mesurodd Edward Parry, Brywbugad, plwyf Llansannan ef ar ei fuarth y 1 pryd hwnnw, a chafodd ef yn bym- I theng modfedd o drwch gwastad. Cyfansoddodd gerdd ar yr achlysur, yr hon a ddiweddai fel y canlyn :— 0 rhyfedd fel trefnodd ef gelloedd yr ia Pabam y daeth eira y pumed o'r ha ?

SlOP YR "YSBRYD." Oes, y mae yna It Y sb ryd" mewn Siop yn yr Ystryt Newydd, y Wydd- grug. Gwelais yr ysbryd (Ysbryd yr Oes wrth gwrs) yno ar y counter nos Sadwrn diweddaf, ac yn wir, y mae yn rhifyn peni-gamp y tro hwn-wedi ei argraffu yn rhagorol, a'i gynwys yn doreithiog gydwiad- wyr hoff, gwariwch ddwy geiniog arno. Os cewch hamdden, talwch ymweliad a chartref newydd "Yr Ysbryd, oblegid sylwais fod yno ystoc helaeth o hufen llenyddiaeth Gymreig a Seisnig; ac fe synnwch hefyd weled y bargeinion sydd yno- ami i gyfrol werthfawr am bris gostyngol.

Crekyddol. Y mae parotoi neillduol ym Methesda (M.C.),ar gyfer y gymanfa ganu agoshaol, A barnu oddiwrth v canu melodaidd oedd yno nos Saboth diweddaf, ar ol y inoddion,yr ydym yn debyg o gael cym- anfa fendigedig. Nos Saboth diweddaf, pregethodd y Parch D Roberts, Caer- wys, ym Mhendref, a rhoddodd foddhad mawr i'r gynulleidfa liosog oedd yn ei wrando. Vn sicr y mae Mr Roberts yn un o enwogion y dyfodol. Y mae Mr Morgan, gweinidog gweithgar y Bed yddwyr, yn cynal gwasanaeth arbennig yn Saesneg i'r plant, un boreu Saboth bob mis, a gwerthfawrogir y moddion yn fawr, nid yn unig gan y plant, ond gan y bobl hefyd. o:

Cawell y Newyddion. CAM IIR IAWN GYFEIRIAD. Y mae Bwrdd Gwarcheidwaid Mach- ynlleth am argraffu rhybyddion, a'u rhannu ym mysg derbynwyr yr elusen plwyfol. Cnewyllyn y rhybydd ydyw, os bydd i unrhyw un sydd yn derbyn elusen gael ei ddal yn yfed diod feddwol, bydd iddo ar unwaith gael ei amddifadu o gymorth. Gresyn ydyw gweJed rhai yn byw ar y trethi yn yted cwrw a gwirod. DAMWAIN YN NHREUDDYN. Digwyddodd damwain alaethus mewn glofa yn Nhreuddyn boreu Sadwrn diweddaf. Yr oedd pump o ddynion yn disgyn i'r pwll, a phan oeddynt oddeutu deg Hath ar hugain o waelod y W pwll, canfuwyd un o honynt, o'r enw Daniel Thomas Powell, ar goll. Wedi cyrraedd y gwaelod, daeth ei gymdeith- ion o hyd iddo, wedi syrthio ar ei ben o'r cariwr, ac ni bu fyw ond ychydig funudau wedyn. Gedy y gwr anffort unus wraig a dau o blant o'i ol. CAREDIGRWYDD. Dydd Gwener diweddaf rhoddodd Mrs Assheton Smith, y Faenol, wledd i oddeutu 200 o drigolion gweithdai Caer yn Arfon a Bangor. Ar ol eu digoni a the a danteithion dyddorwyd hwy gyda chanu a miwsig o'r fath oreu nes eu temptio am orig i anghofio eu tlodi. Cyn iddynt ymadael rhannodd y foneddiges garedig fyglys i'r dynion, te i'r merch, a melusion i'r bechgyn a'r genethod. AT DRUGAREDD Y TONNAU. Nos Wener, yn Llandudno, aeth dau fachgen i'r mor mewn eweh, gyda'r amcan o ddifyru eu hunain drwy geisio pysgota. Ar ol iddynt fyn'd am gryn bellter, canfnasant fod y gwynt a'r llanw yn eu herbyn, ac nis gallent rwyfo yn ol,—yr oeddynt yn cael eu gyrru i gy- feiriad Blackpool. Gwelodd Mr Roberts, meistr y pier, ei bod yn helynt arnynt, a brysiodd ef ac eraill mewn math o fywydfad i'w gwaredu. Wedi cyrraedd y ddau, oedd- ynt wedi ei llethu gan fraw, caufu Mr Roberts mai ei fab ei hun oedd un o honynt.

-R! r."K Cyhoeddiadau. LERPWL A'R CYLCH. Mehefin 16eg, 1907. Y methodjstiaid CALFINAIDD. Bore. Hwyr. Princes Road R W Roberts T F Jones, Goppa David Street T F Jones R W Roberts Fitzclarence-st J Hughes j Hughes Douglas Road K A Jones R A Jones Chatham-st. 0 J Owen 0 J Owen Crosshall-st. R Lewis. R Lewis, Crewe Crewe Anfield Road T E J >nes, T E Jones, t eJi.y >va. n Cefnvwacn Newsham Park Grifiith (Ulis G Ellis Bootle AV I\f JI)rles W M Jones Birkenhead R Humphreys R Humphreys Seacombe D Jones D Jones Qarston J Roberts j Roberts Rock Ferry Wm Henry Wm Henry Walton K J Evaos E J Evans Waterloo H Jones fi Jones Peel Rd (Bootle) J Daniel Evans.. J Daniel Evans Edge Lane L I-e,%v:s i- Ltwis Webster Road O Owens 0 Owcas Laird St (Birkenhead H G Roberts H G Roberts Carmel Carniel New Brighton T Rees Jones T Rees Jones | West Kirby O Parry, Ccmaes O Pairy, Cernaes Huyton Quarry Southport R Davies R Davies Everton Brow Catherine St J D Evans J D Evans Anibynnwyr. Bore. Hwyr Tabernaci T) Adams 0 L Roberts Park Road 0 LI >yd Owen ..OR Owen Grove-street.. 0 L Roberts D Adams Clifton Road.. 0 R Owen 0 Lloyd Owen Ot. Mersey st Wm Edwards, J L Williams Rhos Marsh Lane ..JO Williams Hawen Rees Kensington Hawen Rees J 0 Williams Trinity Road T P Davies Seacombe T P Davies Balmoral Road R Talfor Phyllips, R T Phyllips, Ffestiniog Ffestiniog Vittoria St (B'head) J L Williams Wm Edwards, Rhos Southport Y Wesfeyaid. Bore. Hwyr. Mynydd Selon J Felix E Humpl reys Birkenhead W M Jones Cyf. Ysgol Widnes D-tvid Jones, D Jones, Rock Ferry Rock Ferry Garston E Humphreys 2-30 L Mortis Egremont E Humphreys W R Williams Rock Ferry R J Rowlands.. R J Rowlands Lecture Hall (Hamilton Rd) John Evans David [Jones, Bootle Council School, Sherlock St. G Evans Robt Lewis Bootle David Jones Thos Hughes Edge Hill Robt Lewis John Evans Knowsley-rd Thos Hughes G Evans Ashton-la-Makerfield Eariestown .0 Golborne Spring View Leigh 0 st Helens Y Bedyddwyr. Edge Lane I Ilughes, lonmth Hugh* Coleg, Bangor les Bousficld St Alyies Griflith Afyles Griffiths Windsor St. •. 0 M Owen 0 M Owen Balliol Road.. Pedr Hir Pedr Hir Everton Village D Powell.. D Powell Liscard Road Woodlands (Birkenhead) Cyfarfod Ysgol Eglwys Rydd y Cymry. Bore. Hwyr. Upper Canning-st W A Lewis W 0 Jones High Park-st Thos Jones David Davies Bootle E Evans o. E Evans Birkenhead D Davies Thos Jones Garmoyle Road Donaldsoa Street W 0 Jones W A Lewis Egremont Yr Eglwys Sefydledig. St Dowi-10 30; 6-30, James Divies St Asaph 10-45 b-30, E. Williams St Dainiol i i 6-30, J D Thomas St Winifred, Birkenhead 10-45 6-30, J. Hughes. Eglwys Anenwadol. Carmel, Ashton-in-Makerfield Manceinion. Y METHODISTIAID CALFINAIDD. Moss Side D D Williams D D Williams Pendleton E W Roberts I J Williams (yn Saesneg) Heywood- street I J Williams, E W Roberts Llandderfel Higher Ardwick Yr Anibynnwyr. Booth-street R Roberts M Llywellyu Ohorlton Road.. M Llywellyn R Roberts Salford R J Davies R J Davies Queen's Road W W Jones W W Jones Y Wesleyaid. Hardraan-street. T Thomas Collyhurst 0 0 J M Hughcs W T Jones Gore-street Cyf. Gweddi J M Hughes Openshaw J David Owen.. Manley Park 0 Eecles o. J M Hughes Cyf. Gweddio (2 o'r gloch) Bradford rrefniadau LIeol Y Bedyddwyr. Upper Medlock-street \¡ '$\

I ddygiad y Prif Weiuidog tuagat I y Gwyddelod rhagor Cymry!, Gwnaed Mesur i'r Gwyddelod; yn brif Fesur y tymor presennol, j gwrthodwyd y cyfryw gan yr ¡ Offeiriadon Pabaidd ond wele'r Prif Weinidog a'i wynt yn ei ddwrn a chryndod yn ei lais, yn neidio'n mlaen ac yn addaw Mesur y Brifysgol iddynt yn y tymor nesaf. Gwrthod hwnnw eto wna'r Offeiriadon, a thrwy hynny gwastreffir amser a chollir yr unig gyfleustra i roddi i I Gymru yr hyn mae yn unfrydol yn ei geisio. JDyvved rhai na phasia Mesur Datgysylltiad Dy'n Ar- glwyddi. Oes sicrwydd y pasia unryw fesur o eiddo'r Llywod- raeth y Ty hwnnw ? Saif Dat- gysylltiad gystal chance a'r ) Mesur Addysg neu'r Mesur Dirwest. Y ffaith yw, mae'n Llywodraeth Ryddfryclig bresen- nol yn diystyru Cymru, a galwn ar yr Aelodau Cymreig i efelychu y Gwyddelod a mynnu gwran- dawiad, ac oni lwyddant, cliriant o'r ffordd i wneud lie i ereill. Sibrydir bod rhai o honynt yn bwriadu rhoi i fyny yn yr ethol- iad nesaf. Dylent wneud hyny yn eglur, gael i'r etholaethau drefnu olynwyr iddyiit mewn pryd. Ni fai golled pe'r ymddiswyddai nifer ohonynt ar unwaith. Dylai'r etholaethau sicrhau ymgeiswyr fyddo mewn cydymdeimlad llwyr ag anghenion Cymru. Dylent fod yn Ymneilltuwyr ffyddlon a selog, ac yn Gymry o waed a thafod. May digon o honynt i'w cael. -:0:-