Y Cymro

CYNGOR SIROL FFLINT. ¡Cynhaliwycl cyfarfod arbennig o'r Cyngor dydd Llun yn y-Wyddgrivg, dan lywyddiaeih Mr J W Summers. Ar ol cryn siarad, p.as- iwyd fod y Cadeirydd i roddi tystiolaeth, os yn angenrheidiol, yn erbyn Mesur Gwaith Dwfr Birkenhead, gan fod He i ofni 11<a fydd y pibe-llau yn cael eu rhoddi yn ddigon dyfn dan y Ddyfrdwy. Ynglyn a- Reilffordd Tre- ffynon, pasiwyd i anion petitiwn yn eu her- byn, hyd nes ceir gwell cyd-ddeall ar gwes- tiwn neu ddau sydd hyd yrn.a heb eu pen- derfynnii, GYMANFA GAN-U iBEDYDDWYR SIR FFLINT. Yng nghapel Treffynon dydd Llun, cynhal- iwyd y 'Gymanfa uchod, dan arweini.id y Larch T 'Morgan., •'Wyddgrug. Yr oiganydtl ydoedd Mr E P Edwards, Treffyno-n. Yn y prynhawn llywyddwyd gan y Parch Gomer Evans, Rhyl, a'r hwyr gan -Air J T Morgan. Canwyd nifer fawr o donau, a chafwyd un- awdau gan Miss Cybi Williams, Rhyl, Miss Maggie Roberts, Holywell, ac ereill. Bu'r tywvdd yn anffafriol i gael cynnulliadau lliosog. GWEXWY.VJ PYSGütD YR ALYN. 'Cvvynir fod eogiaid wrth y cannoedd yn c,a,d eu gwenwyno yn yr afon uchod. Gwneir yntchwiliad manwl i'r mater. Dywedir nad oes cog i'w gael am filltiroedd yn yr afon, yr hon arferai fod yn llawn ohonynt. ESGOB T.LAXKf.WY YN PONTBLYDDYN. Prynhawn .Saboth diweddaf bu'r Esgob yn cynnal gwasan.aeth arbennig yn Pontblyddyn, pryd y corrffirmiwyd nifer liosog, ac yn yr bwyr pregethodd yn eglwys y .Wyddgrug. •CYMANFA GANU Y WESLEYAID. Dydd LJnn diweddaf cynhaliwyd y Gyman- fa flynyddol, ac er fod y tywydd yn anffafriol cafwyd mwy o gynnuHeidfa nag erioed. Daeth tyrfa dda ynghyd y prynhawn, a gor- lanwyd yr addoldy eang yn yr hwyr. Yr y arweinydd ydoedd Mr Wilfrid Jones, yr hwn wnaet'h -ei waith yn gampus, mae yn gwell a o hyd, a chyda phob dylcdus barch i ereill, credwn ei fod o'i ysgwydclau i fyny yn uwch na'r un arweinydd arall yng Nghymru. Dechreuwyd cyfarfod y prynhawn gan Mr H R Owen, Llauarmon, a llywyddwyd gan Mr John Jones, Bethania, un o gedyrn golofnau y gylchdaith. Yn ystod y cyfarfod rhanwyd >tystysgrifau i'r goreuan ar y Maes Llafur. Dosbarth I. Ysgol Betb,,inia.Iary Woodward, Ethel Jones. Tabernacl.—Isaac Evans, hlris Roberts, SaHie Williams, Elizabeth Williams, Maggie

JEWELLERY GOLD & SILVER ARTISTIC IN DESIGN MODERATE IN PRICE J. JENKINS Jeweller, The Cross, MOLD.

Worth, Warmth, Wear, Are all ernbodied. in our well- known Boots and Shoes. We hold one of the largest and most up-to-date stocks in North Wales and are prepared to meet the demand and wishes of our Patrons. Our Boots are built in the latest methods. Made in half-sizes round, square, medium or pointed toes. Splendid Fitting, Perfect Finish, Retain Shape This Week's Proposition Men's Strong Reliable Nailed Boots, Prices fiom 411] to 14/9 pair. Women's Strong Reliable Nailed Boots, Prices from 3,11 to 7/11 pair. Boys' and Girls' School Boots at special prices. OUR SPECIALITY.-Hand Sewn Boots made to measure on the premises. W. P. EDWARDS Boot Factor, 17, HIGH STREET, Telephone IXI. MOLD

Marw Sydyn Cymro o Fon. Yn Poulton, ger Birkenhead, bu cwest ar gorph William Williams, 6oain mlwydd oed, saer wrth ei alwedigaeth, ond na fu'n gweithio am bedair neu bum mlynedd, Hanai o ochrau Cemaes, Mori, a bu'n aelod gyda'r Bedyddwyr yn Hatl-lane ac yn Edge-lane, Lerpwl. Efe wnaeth y gwaith coed at y capel diweddaf. Wed'yn aeth i Gaerdydd, He yr oedd yn aelod yn nghapel y Parch "Charles Davies Pan ddaeth i lan y Ferswy drachefn, nid aeth at y Cymry, gan mai Saesnes oedd ei ail wraig. Bu unwaith yn pregethu tipyn," ac yr oedd yn ddyn goleuedig ac yn hyddysg a'r beirdd Cymreig. Bu farw heb fod meddyg wedi ei weled, a dyna'r rheswm dros gynal cwest Bwriwyd iddo farw yn naturiol. — o§o

Gadawodd Mr Robert Edwards, Bron- wylfa, Llangollen, yr hwn a fu farw Mawrth 29am, eiddo gwerth 2 120p. Y mae Mr Robert Williams, Ffestiniog sydd yn awr yn efrydydd yn Ngholeg y Bala, wedi derbyn galwad i fyned yn fugail i Pendleton, Manceinion. BUWCH WANLLYD. Ddydd Llun, yn Wrecsam dirwywyd amaeth- wr am greulondeb tuag at fuwch. Yr oedd yr anifail mor wan fel yr oedd yn angenrheidiol ei chynal i fyny ac eto anfonodd y perchennog hi i'r ferchnad. WHY go to HUGHES Cash. Chemist, MOXiD, For your Drugs, Perfumes and Patent Medicines f BECAUSE i. Only the best quality Drugs are kept in stuck and are sold fully 20 per cent. cheaper than any other establishment. 2. The Perfumes are genuine concentrations. The best that can be bought. Beware of Scented Water. The Cheapest shop in Town for Patent Medicines, all at Rock-bottom Prices.

g iiij(I trd{hntar. Gan R. D. Glyn Roberts, Mus. Doc GWERTH CERDDORIA.ETII I DDI- WYLLIO Y MEDDWL. Hen syniad sydd wedi dyfod i lawr o'r canol- oesoedd ydyw hwnnw; nad ydyw y cerddor o ran gallu meddyliol i'w gymharu a'r ysgolhaig mewn unrhyw gangen arall, nac ychwaith a'r meddyliwr masnachol, yn wir, un adeg cyfrifid ef yn grwydryn o hocedwr. Efallai fod hynny yn wir yr adeg honno, nell efallai nad oedd. Mae cymaint o darth a niwl yn gorchuddio amgylchiadau cyffredin bywyd, fel mai anhawdd penderfynu i sicrwydd safle pethau ganrifoedd yn ol; ond os oedd yr hen syniad yn wir yr adeg honno, hawdd credu fod llawer o'r bai i'w osod ar ysgwydaau yr hen gerddor ei hun. Treuliai llawer o honynt eu bywyd, neu yn hytrach ennillent eu bywoliaeth trwy ddynwared yr ynfytyn i foddio rhyw gwmni neu yswain. Diau hefyd nad oedd llawer wedi derbyn ond y nesaf peth i ddim o feithriniad meddwl fel y cyfiyw; tebycach o lawer mai gadael i'r dalent naturiol gynhenid a feddant gael y ffrwyn yr oeddynt, a honno ar adegau, fel I mae fwyat tebyg, yn rhedeg yn wyllt. Mae yn eithaf posibl er hynny fod ami un ffolach na'r hen ganwr baledi yn bod ar y ddaear pryd hynny, fel er gwaethaf popeth y rhaid gadael yr hen gyhuddiad yn dra phenagored. j^Erbyn hyn mae hithau wedi newid yn an- hraethol, mae y gelfyddyd ei hunan wedi rhoddi camrau mor freision fel nad yw o'r braidd yn deg cymbaru gwybodaeth geiddorol yn awr a'r hyn oedd y pryd hynny. Rhydd gwybodaeth gerdd- orol erbyn hyn dreth ar alluoedd y meddwl ciyfaf, a rllest rir yr ysgolhaig cerddorol yn gyd- radd ag ysgolheigion mewn cangenau ereill o wybodaethau; a chydnebydd yr anngherddorol fod yn bosibl i'r un sydd wedi bod dan ddys- gyblaeth feddyliol reolaidd a threfnus fod yn alluog i feddwl a synio yn drefnus am bethau ereill heblaw cerddoriaeth. Er mwyn rhoddi engraifft a dangos y dreth a roddir ar y meddwl wrth ymarfer a cheiddor" iaeth, edrycher ar rai o'r grisiau isaf, un yn ymarfer gyda'r crwth, dyweder. Rhaid iddo ddal ei offeiyn yng nghyda'r bwa yn ei safle briodol, ac i chwareu pob nodyn roddi ei fys ar wabanol safleoedd ar y llinyn, a dewis rhwng pedwar llinyn i wneud hynny, ar yr un pryd rhaid iddo gyda'r llaw aiall dynu y bwa ynifalus a theg er cynnyrchu y seiniau priodol, heblaw syl- weddoli wahanol werth pob nodyn, a'r amseriad a gwahanol nodau mynegiant yr acen a'r mydr; mor gyflym y gellir meithrin y meddwl i weith- redu byd nes y galluogir chwareuwr gweddol gyffredin i chwareu tua chwech neu saith gant o nodau mewn munud, neu dros ddwsin mewn eiliad. Cymer rhywbeth cyffelyb le gyda'r ber- doneg, yr organ ac offerynau ereill, yn ogystal ac ymarfenad y llais. "Rhyfedd ac ofnadwy y'm gwneutbym," meddai'r Salmydd, ie, cywrain a cbyflym ryfeddol yw gweitbrediadau y meddwl dynol. Ond a gadael o'r naill du weithrediad y meddwl trwy 1 ymarferiadau corfforol, pryd y rhaid i'r dwylaw, y llygaid, clustiau, y Ilais a'r ymenydd weithredu ar unwaith, pan yr esgynwn i diriogaeth y deall yn ei ymwneud a'r gelf yn ei rhannau uchaf cawn y rhaid i holl elfennau y meddwl weithredu ar eu ileitll,f. Mae celfyddyd sydd wedi cymmeryd cymaint o ganrifoedd i ymberffeithio yn rhwym o fod yn un werth ei hastudio; nid celfyddyd ddamcaniaethol mohoni ychwaith. Cyrhaeddodd y safle berffaith ac anrhydeddus y saif ynddi heddyw, oherwydd ei bod yn cael ei hadeiladu ar brawfion. Mae'n wir fod meddyliau craffaf pob oes, hynny yw, y cyfansoddwyr blaenaf a mwyaf eofn yn rhoddi 11am ymlaen i safle nas deallai y cydoeswyr hwy, ond yn mhen amser deuai ereill i weled fod yr adeilad wedi ei sefydlu ar sylfaen gadarn, a phrofid fod yr hyn a ym- ddangosai un adeg fel damcaniaeth yn ffeithiau sicr yn gorwedd ar, ac yn cydredeg a deddfau natur. Os am feitbrin y meddwl i fod yn fanwl a chywir nis gellir gwneud hynny yn well na thrwy astudio cerddoriaeth, yn enwedig y rhan hono a adwaenir fel gwrth bwynt. Os am gywreinrwydd beth geir yn well na'r ehedgan i'w ddatblygu; os am feddwl yn alluog i drefnu a chynllunio nid oes amgenach ffordd nac ymarfer ar ffurfiau cerddorol a adwaenir fel "ffurf" a 11 chynlluti 11 fel yna ymlaen ar hyd ei holl lwybrau o'r elfenau cyntaf hyd at gampweithiau y prif feistri o'u hiawn ddefnyddio gellir dysgu holl brif wersi y meddwl trwy wahanol ganghenau y gelfyddyd. Nid yw pob un yn gwneud hynny hwyrach, mwy nac y daw pob ysgolor yn ysgolbaig. Nid ydyw y rhai sydd yn trefnu cyfundrefnau addysgawl y wlad wedi sylweddoli gwerth addysg gerddorol er amaethu y meddwl yn ogystal ac fel moddion i ffurfio y cymeriad, nid ydyw yr hyn a wneir yn y gwahanol ysgolion ar hyn o bryd ond megis cellwair ac un o'r dylanwadau cryfaf sydd yn meddiant yr athrawon cario llond gwniadur o ddwr y mor i ben y mynydd ydyw.

ofo DARGANFYDDIAD ERCHYLL. Ym Mharc Castell Powys, Welshpool, boreu Sadwrn diweddaf, canfu mab i fafnachwr oedran- us o'r enw John Smith, ei dad yn eistedd o dan dderwen, oddeutucan Hath oddiwrth ei gartref. Yr oedd toriad dwfn ar ei arddwrn, a llyn o waed yn ei ymyl,

Ymladd am Waith. DIGWYDDIAD HYNOD YN NGAAER- DYDD. Bu ymladdfa ym mysg torf o fonvyf tra mor y tu allan i'r swydd'a Almaenaidd yn Nociau Caerdydd 1 Mawrth. Yr oedd rhybudd wedi ei i fyny yn gofyn am banner cant 0 wyr profiadol, hanner cant o dan y a deg o forwyr cyffredin i fyned i burgh, am gyflog o 4P 10s yn y'rn!s, tad burgh, am gyflog o 4p 10s yn y~miS' tod Bu ihuthr am y gwaith, ac yn y yr amser hwnnw y cymerodd y nAa. le. Darfu i'r heddgeidwaid fodd byn gyfryngu yn union, a gwasgaru Y. ryY yr hon oedd yn cael ei gwneud i dooll, yn benaf o Koegiaid a dynioO dl dd gyda rhyw ychydig o genhe" 0 ereill.

I Anion Twyllwr i Garchar. FFORDD RWYDD I WNEUD PRES. Mewn heddlys arbenig yn Ffestiniog dydd Mawrth, cyhuddwyd dyn trwsiadus yr olwg arno, yr hwn meddai oedd yn f byw yn Llundain, o fyned oddi amgylch gan ddywedyd ei fod wedi tyr.u darlun- iau o dai amryw o bersonau, ac yr anfonai ddwsin iddynt am swllt ar post caits. Dywedai Miss L Ellen Davies, Taly- bont, Ffestiniog, i'r cyhuddedig alw yn ei thy oddeutu tri o'r gloch un pryd- nawn, a dywedodd wrthi ei fod wedi cymeryd darlun o'r ty, a'i fod yn cynnrychioli cwmni Llundeinig, a go- fynodd iddi a fuasai yn hoffi cael dwsill o'r postcards a llun y ty arnynt, y caw- sai hwy am is, neu chwech am saith geiniog. Atebodd hithau y cymerai ddwsiu, a rhoddodd swllt iddo, ar el addewid y deuai y cardiau iddi yn mhen pythefnos. Galwodd y carcharor yn Caerfali* Penrhyn, a Hen Gapel, Gellilydan, Mal 2iain, a thalwyd iddo am ddarluniau 0 f lie oeddynt i'w cael yn mhen pythefnos. Tystiodd yr Heddwas Morgans, Maefl" twrog, iddo dderbyn cwynion o berthyt" as i'r carcharor ei fod yn myned 0 gwmpas gydag amcanion twyllodrus, aC oddeutu tri o'r gloch, Mai 2iain, g^J odd ef yn Tafarnhelig, acaetharei"1 i Fryngoleu, Gellilydan. Gofynodd iddo am ei hawl i fyned o gwmpas ag ffirm ond ei atebiad i'r heddwas ydoed" drosto ei hunan aj'nid dros neb aral'* Wedi gwneyd ymholiadau ereili, aeth ar ei ol yn mhellach, a chafodd ef yn White Lion, Trawsfynydd, pryd y cY- meroddefi'r ddalfa, arhybuddiodd y dull arferol. Wedi ei archwilio, oedd ganddo ond 6^c, slide, a llyfry]1 2 cynnwys enwau personau. Yr oed, meddai ef, wedi anfon y camera i Luo- dain. el Dymunai y carcharor yn y llys ga gorphen gyda'i achos yn hytrach myned i'r Frawdlys. Yr oedd yn 0 dan wahanol enwau. Gwrthodai y bendant roddi enwau y ffirmsy dyW-" ei fod yn eu cynrychioli. s roddi Wedi i'r Arolygydd Roberts r°d pentwr o bapurau yn rhoddi ei a'r mannau oedd ei eisieu, dywedodd X cadeirydd y byddai yn rhaid iddo fyne i garchar am dri mis gyda llafur cale -010-

--<J Anonestrwydd Rheolwr Ariandÿ. Yn Mrawdlys Sir Aberteifi» y^jjiam nos ddiweddaf, addefodd John yll Nicholas, a fu yn rheolwr aria°]y|etrO" Aberteifi, iddo dwyllo ariandy y j0d IV 0 "IfVdToWyi1 iddo ymddired mewn pobl a a anonest a dyma y rheswm dros yllfa bresenol. wrIJ. y Y Barnwr: Beth yw cyfon diffygion. hanner 0 Mr isowen Saith gant a ha" bunau. hyn a Y Barnwr Yn ngwyneb yr ddywedwyd wrthyf, nid anfona ^on3 charor i benyd-wasanaeth, ond e] ef i garchar am ddeunaw mis, ac ilafur caled."

I Evans, Thomas Evans, Willie Evans, Treuddyn.—Margaret Elizabeth "Williams, Blodwen Jones, Alice Hughes, Mary Alice Jones, Robert Edward Drury, Sarah Ann Jones, Albert Jones, Rebecca Jones, John Ellis Jones, Sarah Ann Jones, William Evans, Bertha Hughes. Gwernymynydd.—John Jones, Katie Hughes, Ada Benjamin, Thomas Kobt Jones. .Moriah.—Maggie Williams, Aneurin Wynne Ll,an,armon.Evan Evans, Edith Foster Evans. Salem.—Isaac Fdward Smith, Thomas Lloyd. CYFA,RF01> YR H'WYR.— Elywydd, Mr G Rowlands. «Dechreuwyd gan Mr Hanley Williams. Yn ystod y cyfarfod cafwyd an- erchiad gampus gan y Parch John Owen. Rhanwv-d t'ystysgrifau i'r rhai canlynol:- Do; Lis" Bartley, Gwernymynydd, a J T es, Treuddyn. Dos. IV. Miss jiartley, Nathaniel Edwards, Thos Hughes, a E Robarts. Yr oedd Nathaniel Edwards yr uchaf yn y Dalaeth, ac yn ail trwy'r oil o Gymru. Yr oedd y canu yn wir dd.a, a mawr ganmo'lai'r arweihydd yr arweinwyr lleol am y .gwaith rhagorol oeddynt wedi wneud. Owerthfawrogwyd gwasanaeth yr offerynau, a diolchwyd i'r oil ar gynnygiad y Parch T N 'Roberts, ac eiliad y Parch M E Jones. ILL AN ARM 0 N -i Y N -1AI.. Pleserdaith.—Dydd Ma wrth, iMai 2Sain, treuliodd aelodau Cymdeithas y Bobl Ieu- ainc, Bethesda, y diwrnocl gyda'u gilydd yn ninas henafol CaerlLeon. \'r oedd y tywydd yn edrych yn anffafriol yn y boreu, ond cod- odd erbyn y prynhawn, pryd y galfesid gwel- ed rhai yn ymddi'fyru eu hunain trwy fyn'ed mewn cwch ar yr afon, ereill trwy fyned o .amgylch yr hen ddinas gaerog a gael golwg ar wahanol hen greiriau. Trwy garedig. rwydcl trustees" capel Queen Street, caf- wyd benthyg y "schoolroom," lie yr eistedd- odd yr a,elodau i lawr i ymgyfranogi o'r d.an- teithion oedd wedi ei barotoi ar ein cyfer. Cychwynwyd adref am 7 o'r gloch, a chyr- haeddodd pawb yn iach a dianaf. Hyderwn y bydcly hles,erdaith hon yn symbyliad i fwy o we-ithgarwch a ffyddlondeb eto gyda'r Gym- deithas yn y dyfo(lol.Aelc)(t. L'NDEB ATHRAWON SIR FFLINT. Cynhaliwyd eyfarfodydd pClthynol i'r uch- od yn y Rhyl, dydd Sadwrri, Meliefin laf. Yr oedd bron yr oil o athrawon y Sir yn bresennol, ynghyd ag arnryw o Siroedd ereill. Cyfarfu yr athrawon mewn cynhad- ledd am unarddeg yn Neuadd Gyhoeddus y dref, o clan lywyddiaeth Mr Llew Jones, Helygain, y cadeiryddarn y fl wyddyn, Pas- iWYd pbeidiais o gydymdeirnlad a theulu y diweddar jM.r Muspra<tt—diweddar Gadeirydcf Pwy.llgor Addysg Sir Fflint. I arddaiigos hyn cododd pawb ar en traed. Gwnawd cy- feiniad at anhawsder West Ham, a phasiwyd penclerfyniad yn cymeradwyo saiiad yr ath- rawon yno. Daeth arwr y dydd i'r cyfarfod tra yr oedd mater West Jlam yn cael ei draf- od. Rihoddvvyd derbyuiad gwresog i Mi Yoxall (erbyn hyn unig gynrychiolydd anion- gyrchoi yr athrawon yn y Senedd). Cafwyd annerchiad byr ganddo ar faterion y dydd perthynol i ffyniant yr athrawon a'r ysgolion, ■a chafodd ddiolchgarwch cynes y gynhadledd ar gynnygiad Mr J WT Connell, Connah's Quay. Dadlenodcl Mr Adkins, I'.enarlag, y cynllun sydd ar droed i gael gan nifer o'r athrawon fyned gyda'u gilydd ar wibdaith i'r Cyfandir yn ystod gwyliau yr haf. Tebvg yw y bydd cryn nifer yn myncd i'r "daith"

j hon. Pasiwyd fod y cyfarfod nesaf i fQd yn Connah's Quay YIll mis Medi. Am dri o'r gloch, cynhaliwyd y cyfarfod i cyhoeddus yn y Neuadd Gyhoeddus. Ca- deiriwyd gan Esgob Lianelwy. Estynvvycl croesaw cynes i'r athrawon a'r Undeb ai; ran tref y gan Mr T D Jones, Cadeirydd y Cyngor Trefol. Atebwyd gan Mr LJevv Jones, Helj'gain, a .Mr J C Brown, Rhosesmor. Yna cafwyd annercliiad yr Esgob-—annerchiad teilwng o gyn-athraw Ysgol Llanymddyfri, pan yn troi o gwmpas cwestiwn addysg ar wahan i wieidyddiaeth, ond wrth gwrs nis gaMaifiorddiocolliycyneuHttairoddtseni bleidwyr gor-selog (?) y Gyrrnaeg a chyfeirio yn wawcHyd at yr y:;gol ag y mile IJaw,er Cymro a Chymraes yn y blynyddoedd di- weddaf ynia yn dringo ei grisiau o'r pen isa p-eii ('afwyd araith benigarnp gan Mr J 11 Yox- all, A.S. Ei destyn ydoedd, "Y Plentyn, y Rhiaint, yr Ysgol, yr Ysgolfeistr." Cy- merodd olwg eang ar y gwir (iwestiwu Add- ys" a Cvfeiriodd at cldiffygion y gyfundrefn bresennol, a rhoddodd annog- ae tli g i c yn ysgolion ac athrawon eu plaid. Cynier- wydrihan bellach gan Mr T W Hughes (Is- Gadeirydd I'wyllgor Addysg 5jir l'"Hint), Mi- ll A Tilby, Rl'iyl, Mr W A Lewis, M.A., ac hefyd Roberts, M.A., .ac R Ihydd- Yr Un atdyniad mawr i'r athrawon ydoedd Arddanghosfa'r Cyhoeddwyr." Yr osd'd cymaint a phedair- ar-hugain o wahanol "ifrms" yn eael eu cyn- ryc-hioli, ac amhcuthyn i'r athrawon ydoedd bod yn y "ffair" hon.Athraw. EB10N 0 FHYN Y nEILI. CLAWDD ÜFFA. !1 Gellir canfod olion amlwg o Glawdd Off a ger y Wyddgrug. Y mae dam rhag- orol o hono ya aros ger y Sychtyn, a gwelir rhan o hono hefyd get pentr-el New Brighton. Hen ffin gelfyddydol ydyw rhwng yMers- i.aid a'r CymlU, a chredir iddo gael ei ffurfio gan Offa, br-enin y iIersiaid, yr hwn a fu farw oddeutu y flwyddyn 800. Ond barna rhai mai adgyweirio a defnyddio olawdd oedd cyn ei amser ef a wnaeth Offa. Cych- wyna yn ,agos i Brestatyn, a therfyna yn rhywle yn Sir Gaerloyw. PiE:N T RE Y &WIR lD }\"W G. Dyna enw Cymreig y New Brighton, a enwyd uchod. Nis gwn paham ei bedydd- iwyd yn "Bentre Cythrcl"; nid yw erbyn hyn yn haeddu'r enw hwn mwy nac and i b-entref arall. Gwelir, wrth sylwi ar y pen- tr-ef, fod pohl y diafol a phobi Dduw ar eu goreu yno, oblegid y mae ynddo Eglwys rhwng d w y dafarn, dwy Eglwys, a'r oil yn drws nesaf i'w gil)rdd. Yruddengys y He fel maes brwydr tlrwng y drwg a'r da; orid y-A, ci,.I, ,iy'i, ennill buddugoliaeth, oblegid y mae gwell graen o lawer ar adeiladau D-uw nag ar ffeuod yr un drw-g. CAPEL M.C. Y WYDDGRUG. vV e]e' l' eng lyn ion bu c1d ur:; 01 yn Eistedd- fod y Wyddgrug, .Sulgwyn, 1865, i gapel (newydd y pryd- hwnnw) y Methoclistiaid Calfinaidd. Dygai y buddugwr y ffugenw, "Gildas y coed aur" — Odiaeth adeilad ydyw,ternl Ion, Ty mawl heb ei gyfryw, Addurn i'r Wyddgrug hecldyw, Ac em ar ael Cymru yw. Pydra fawl terol Pectr Rhufain—pyla fost Paul f.awr, campwaith Llundain Ei wych, cres, a chywrain Wisgiad drud, gysgoda rhain. iC'ryfion, heirdd, lyfnion golofnau,-—cywir WaÜhcenig a thrawstiau Pob a.siad mewn clymiad olau, Odidawg eu cydiadau. T'en gloewb-ryd ei anrhydedd—ydyw Purdeb y gwirionedd; llynyma orwycha wedd Ei furi.au a gwir fawredd, log