Y Cymro

Dtixd Mekcher. ^Agorwyd gweitbrediadau y djdd hwn trwy wSfijddied o Sacrament Swper Arglwydd am wmw o'r gloch dan erweiniad y Parch Thomas Xeri, Aberystwyth. Yr ail Eisteddiad. Agorwyd gweitbrf diedau ail eisteddiad y Gy- anacfa gan y Parch John Davies, Pottddu, Dol- gellau. Ysgrifenyddiaeth y Genadaeth Dramor. Pesiwyd i fatwysiadn adroddiad cyfarwyddwyr yCcradeeth Dramor, ar gynygiad Mr William Jclps, Bretze Bill, Lerpwl, ae eilud Mr Mey- sick Jones, Dolgtlltn. Yd jr tdrcddiad Lwrt, hysJ?js'd fed y cyfar wjddwyr wedi petodi y Perth R J Williams, JLeipwl, yn ysgiifei ydd paibaol fel olyi yc'di'r JPaicb Jcsiah Thomas, M ,A" pemodiad a gadarc- Jiawyd gaD y gymaiifa with falwysiadu'r adrcdd- ieda nccwyd. Cjfeiriwyd at y gw 8saraeth gweitlfawr a TKMldwjd gtn y Paich E J Evars, Waltor), fel JspjfeIJJod rhwng jirddiswycdied Mr Jcaiah Ihtm&s a pbenc ditd Mr Williams mc ar ei gynygi&d ef, ac eilisd Mr Johr jUcjd, Bsny, eioithwyd yn gynes i MrEvars w ei lafur. Adrcddicd o uetthrcdiaduu'r Geradae(h Dramor. Cafecd adreddkd bljnyddol cjfarwyddwyr y dcr-adatth Ditaor ei gyflwyro i'r Gymanfa -j,1w fabwysiatu. Cyi wy §ei 3 r adir c5died yr ystadegau carlyn- —Yd Inciia,- C) mul wyr 5,048, ei nj dd 398; meis\\)'r 4148, cycjdd 361; platt 6.689, eye jdd, 78; yr oil yn yr eglwysi 15,885, cynydd S37 yr Ysgol fcabbetfcol 14,776, cynydd 898; £ WitB(lavjr 20,340, cynydd 1,005 yr Ysgolicn .Djddiol 7,698, cjnydd 4*9. Llydaw—Aeloden 56, cynycd 5 gwrai dawyr cjscn 166, cynjdd 28; plbnt 81, Deilyniwyd 32 i GyttHEc'eb^n yetcc 3 fjwycd3D, ac y mtie tto 10 o ymgeitw}! 4mselodatth J D aics i'w derbyn, C$llid y Gyvidtithus.—C3 far swm y derbyn- iadfiuobob ffjihoiell am y f1 W) dddJ n 1901, iB.761p 17s 8c; ej far bwm y taliBdaIl, 14,526p 15s 5c, sef mwy ra'r derbyniadau o $764p 17s 8c. O'r 811m twn y mae 3,500p 3n 4dyltdus o Gasgliad y Jubili, a 2,120p o Gas- jgliari y rdatfei^iyn. Lltihau In flycyddol y ameCasglhdy Jiwbili. Gwerthwyd yn yttcd y fiwyddyn, 3,148p 59 Oc o'r Investments i ufarfod a'r sJILitlu oedd yn ddyltdus o'r Oryfcoifa hon, yn gadael gvuddill )r Invest- ments yc 13,346p 17s Oc. O'r swm hun y anae 5,OOOp wedi eu reilJduo yn waddolitd pubbus i'r SefyOliad Luwinyddol, yn gadael ) D wedàill 8,446p 17s Oc. Penderfynai yr Ym. 4tdiritdolwyr weithn hyd at 4,5COp o'r Invest- -mwnts i gyfaifod a tbreulitu y flwyddyn hoii iG*K€id apel daer am i'r gWbhaLol Gyfarfodyed Misol a'r holl eglwysi wceud ymdiech teill- 4nol gjda chasglifad y Gensdatth, fel ag i reddi ychysoda. mewn sefyllfa ddiogel a toddbaol, gau fed Casglihd y Jiwbili, o'r hwn y gwneir y diffyg blynyddol i fyoy, bron a diflanu. ve Lushai.-Yi oedd tmfodaeth wedi cJmer- yd lie ihwi;g y Cyfeisteddfod G weithiola Cbym- deateas GetadoI y Bedyddwjr, a chredent fod ApcddyLt resJlIJau digtnol dros gjflwyno 3>e Lushai drosodd i fod yn faes cen- «doi i'r Bedyddwjr, ac yr oedd hyn wedi ei emeradwyo gan y C3faiwyddwyr. Gwnaeth ysgriffnydd y genadaeth amryw -*jrlwtdau ar gyLwjs 31-adrccdiad, yr hwn, etai «f, cecd yn adioddiad hjned o gelonogol i'r Cy fin deb 1 barbau i gario yn mlaen y gwaith da cefeigjleiddio'rp&gan. Nis geilid dweyd am eglwy si Kb, sia eto eu bed yn gallu cynal eu tour-iii, OLd yr cedd yr egiwysi hyn yn cadw i €you groLfa oedd yn cyral amryw o weinidogiou teeaoxol. Ttrfj nc dd Mr Williams ei sylwadau ttwy ddwfyd fl d y cieibyniadau y flwyddyn ddi- weddaf yn 6,132p 15s #c, sef cynydd 0 309p lis 7c v flw} ddyn fLenorol. Ond er y cynydd hwn. jrceddy deibj 1 iadau J n llawer rhy fychain i 4gyfaifcd y ticulipdau, liC cs cedd y gwaith Ïw .o yn mlaen, yr oedd yn rhaid i'r eglwysi dmanegn eu casglkdau at y Genadaeth Dramor. ■Cynygicdd y Paich Aaron Davies, ac eiliodd "Ur EliE. s Joxi es, Drefnew) dd, fod yr adroddiad p eaei ei fabwysiadu. Cyn i'r cynygiad gael ei csod o flaen y cyfar- fed, gwithdystiodd y Parch Hugh Roberts, lUesglag, yn elbJ n yr hyn wnaeth y cyfarwydd- -mjt o beithynas i diosglwyddiad dobalth De ioshai ir Bedyddwyr. Cyhnddai y cyfarwydd- ^wjr o fod wedi gwneud tro annoeth, gan fod y atwberth dan sylw yn perthyn yn naturiol i'r .methodiatiaid, a chondemniai y pwyllgor am jiwirafod a r mater heb roddi rhybudd digonol ssifCKi yn dod gerbroD. Amodiffynwyd gwaith y pwyllgor gan y Parch h hwu a goudemniai Mr ^aisigli Koberts am siarad cymaint ar y pwnc, tra sweai bod yn hollol dawedog pan oedd y cwes- iSawa ger bron y pwyllgor. Wedi chwaneg o ymddadleu, cafodd y pender- J Jtjaiad ei basio, a'r adroddiad ei fabwysiadu. Croesaimr Genadon. Yn nesaf treuliwyd peth o amser y cyfarfod i i jgyfiwyno y cecadon canlynol i sylw j grnnll- ^cfa Paschn Dr Griffith, Dr T J Jonw, Wm ZehkiLs, a Miss Kate Williams. Derbyniwyd twy yn hynod o gynes. Cafwyd ychydig sylw- yn gyntaf gau Dr Griffith, yr hwn fydd yn bar) yn 3 madaei am y maes cenadol yn yr f i.toia. Diolchodd t* y teimladan cynes a ,4dfeDScswyd tuag bto er pan gyrbaeddodd i'r ml&o hon, ac nid yn tinig tto ef ond at y genadaeth. oetl<i J teimlad hwn yn ddigon c»yf pe gellid ojoi yn hard cash er bndd y genadaeth (cjm.) ( H >t.h deifpp, sicrhai Lr Griffith fod ei neith -wedi ei &dferu yD fawr, a'i fod yn awr bron YD fajWf °edd pan aeth allan o Ler 3 H»wi yn 1877 (cym). SI radwyd yu tyr hefyd gan Dr Jones, a Mr I ,Jtt,kins, Y rbai a ruimat Lw)s neUldaol ar yr ( rbwdrwydd o bar baa i gario r gwaith cen- •■ool yn mlaea. I Cenadwr Neicydd. Cadarchawyd dewisiad Mr Owen Evans, gynt o LlaDddeifel, ac yn ddiweddar o HUJtOD Quarry, i fod yn gecadwr newydd i ]AfuAo ar y mses cectdol yn yr India. Hysbyswyd fed Mr EvaLs wedi llsfurio am beth amser fel cenadwr caitiefcl yn Huyton Quarry. Cyllid y Genadaeth. Galwyd sylw at y meter uched gan y Parch Owen Ov ens, Lerpwl, yr hwn a ddywedodd fod stid y cyllidau i'w gweled oddiwith y cyfrifon. Da fuEsai ganddo a!lu dweyd fod y cyllidau hyn mewn stri foddhaol, oLd yr oedd hyny yn an- mhcsibl, oblegvd yr oeddytit yu wir mewn stad hyrcd o snfoddbaol. Yr oedd yn llawn brvd i'r Gymanfa gymer3d y mater i fynu o ddifrif, a'i ystyiiedyny medd mwyaf dwys. Fe wnaed apel at y cjfaifodycd misol, otd ni chwaDegodd y casgliad ond dimd y pen ar g) fer pob aelod. Yr oecd y treuliau blynyddol tua phum mil a baner yn fwy ra'r dertyuiadau. C-Tn y gslild gwi eud y gwaith yn effeithiol, yr cedd 3n rhaid cael S0,CC0p o leisf, a phe gwnai pob eglwYI ei iban 3 a gy Hihv> ys fe geid yr arian yn union (cym). YD y C3fwrg hwn,, dailieswyd 113 tbyr eddi- vnth Mr I-avid Hughes, tiysorydd y Genadartb Drarncr, yr hwn a anogti yr eghvj si i cbwareg o ymdieth gyda'i cssgliadau, gan addaw dyblu ei d&rnsgiifi&d fclynyddi 1 ei hlnan. ,A r gj i .Tg'&d y Parch Evan Jones, Caernarfon, ac eiliad Dr Aaron Davies, pesiwyd fod y Gjm- tnfa yn cydcabod deibyniad llythyr Mr Hufhes, gc n cdioich icido am ei wasaraeth fel trj sorydd y gicnfa, a djtLrno idco adferiad buan i'w gy n. efin ieclyd. G v nted sylwadan ar y cyllid hefyd gan y Parch Dr 1 homes Bets, yr hwn lefyd, fel y Ps, ch Owen 0 weti, a atogai yr eglwysi i ym- drech fwy egniol gyda'r cyfraiiadau. Y Paich Owen Hughes, Amlwch, aQfeiriodà at y ffsith fed 112jCOUp o arisn wedi eu treuiio ar y &euadat tb yu ystod y deeddtsg mlynedd diveddaf. With 3styried y baich a olygai hyr. ar y wltd, fymucai ef of3n onid cedd yn bcsibl fvfyrgu y gwaith? Yr oeed cenadwri i'r per- Vlyl yi a wedi ei balÍon o Gj farfod Mis 1 Mon i Gymèejtbafa Conis, end oheiwydd rlyw leswm ead-A ocil y c) n-lv, wyddiori y getadwri it dyit en hunain. Digon tebyg y codid y mater hwn tto ncewn 11a arall. Yr cedd efe yn dy- muto cynyg "fed y Gymatfa yn cyfarwjddo Pwyllgor Gweithiol Leipwl, (s na eilir cyfyngu yn acibydeddus waith y genadaeth, na ddylid at tin C3 fiif tacgu maes y gecadatth. gan nad oedd 3 r E dL Cd d all yn ddigor. ol i gyfaifod a. hy nj htf)d, fod epel 3 n cael ei gweend at y cyfaifc d- 3ddmkolitcd yn iwy baeliocus." Nid oedd efe 3n disgwyl i neb gefnogi y cynygiad y diwr- md hwnw, ond yr oedd yn buiion pt th i'r Gym- ai fa wybed bcth cedd barn C) mru ar y meter. Eiliwyd y cynygiad gan'y Ptrch Hugh Bo- bei;s, Afaesglfts. Y Palch Gliffith Ellis, Bootle, a ddywedodd fuo y C3 nygiad yn un hyncd o bAj-s!g, am ei fod yn tidi i >3lw hell weithrediadau y Getadeeth Iran or. Gwir fed y deri Yldüdau gryn 18" t r 3d liai La'r tajiadac, sc )r cedd y ffytoa- 1 ellan o ba. rai y su, natit eu neith at gytal v genbdaeth bron wtdi s?chu. Yr oedd fcyny yn bol:¡ gu fed yn rh&id g wneud ymdrtch neiliduol i cJmI:iLgu'r C) fraLÏadau. Ond gyda golwg ar gjnygiad Mr Hughes, Amlwch, fe ddymunai ei of) n yn mha la j i- cedd cynygiad i eat gu maes y gertidat th, Yr i nig gy nygiad a wlaed gao vcyf- arw3 d dw3 i oidd trcsgtwyddo De Lushai i ofal y Btd3dawyr, acyn hytod iawn,y brawd a gefn- ogodd gynygitd y Parch Mr Hughes oedd yn ddistaw ar y pwr.c hwnw yn y pwyllgor. 0 beitbynas i osodiad Mr -Hughes fod d"r(s gan, mil o burau wedi eu gwario yn nghorph yr ychydig flyryddau diweddaf, dylid ccfio fod hyny yu cymeryd i fewn Gionfa y JiAbili- cronfa a gasglwyd gyda'r tmcsn neillduol fod iddi gael ei gwano ar y Genadaeth Dramor, ac fel canlyniad tieuliad y gronfa hon, a llafur y cenadon, yr cedd niter y Cristiocogion yn yr India wedi codi o 9,000 i 20,000. With der- fynu, dJmunei i Mr Hughes dy.u y gair eatgu ailan o'i gynygiad, a gadael i'r darn olaf ohonx) 3n unig set) U, ac (s pt siai hwllw, fod i Mr Owen Hughes ei gario i Gyfarfod Misol Mon Paich Evan Jones, Caercaifon, a sylwodd fod Mr Griffith Eilis wedi siarad yn bwysleisiol iawn, tn-J nid oedd pw3sleisiad o'r fath yn esbonio ffigyrau. Nid oedd un ran o dair o'r arian a gesgiid yu cael eu gwario ar y cenadon. Y gwir am dani ydoedd nad oeddyLt yn gwario 5,000p ar yr hy n a elwid yn genadaeth. Yn wir, ) r oedd yn ymddangos icido ef fod corph \r arian a gesgiid yn cael eu treuiio ar ysgoiion pentrefol yn yr India. Feallai mai hynyua oedd oreu, ond y cwestiwn ydoedd, ai at gadw i fYLU ysgoiion i'r Khassiaid y cesglid yr arian ? Y Parch 0 Owen mewn atebiad i sylwadau Mr Jouts a ddywedtdd mai dyna un o'r ffyrdd effeithiolaf i efengyleiddior Khassiaid. Ar gais Llywycd y Gymanfa, traethcdd Dr Griffith, y eeuhMiwr ei farn ar y mater hwn. Dywedadd fod y cenadon, ac yntaa yn eu mysg, yn rhoddi y pwys mwyaf ar yr ysgolicn pentref- 01 fel y moddion effeithiolaf i efeugyleiddiolz wlad. Cytunodd Mr Owen Hughes, i iynu ei gyn- ygiad yn ol, a therfynodd y ddadl. Diolchiadau. Ar gynygiad y Parch Daniel Rowlands, ac Biliad Mr Meurig Jones, pasiwyd yn unfrydol fod cotiou cynes y Gymaufa yn cael ei anfon i'r Paich Jcsiah Thomas, ysgrjfenydd ymgyiighor- iadol y genadaeth, a Mr David Hughes, trysor- fdd y genadaetb, yn eu liesgedd, gan ddymuno iddyi-t hefyd adfariad fuau. Diolchwyd hefyd i Mri J B Jones a W VTenmore am eu gwasanaeth fel archwilwyr.. Gwaith y Gymanfa. Ar gyuJgiud Mr John Davies, Salford, ac liliad Mr Lloyd. peuoawd y Parch J Morgan rones, Caerdydd; J J Roberts, Poithmidog, jriffith Eliis, M.A., Llewelyn Edwards, M.A. I E Davies, M.A. i,luiidain a John Oweu, iVyddgrug, i ffurfio Pwyllgor Trefaiadau y jrymanfa. Y Cwestiwn Addysg. Derbyniwyd aw^rymiud oddiwith Gynadledd rr Anmbynwyr Cywlei a gjÍörfu dro yn ol yn tfhorthmaaog, yn mblaiu i'r Eu wadau Ym- leiJlduol C) mreig gae' eu gulw yu nghyd mawn jjnadledai ) st) ried y cwestiwn addysg. Hys^yswyd fod yr awgr3 miad uchod wedi )0d dau ystyriaeth Pwyllgor Addysg y Gymau- fa. yr hw. a gynygiai fod y Gymanfa yu cytuno ag awgrymiad 3r A nuibi nwyr, sc fod y persoD- au canlynol i weitbredu fel cynrychiolwyr y Cyfundeb ar y gyradledd fwriadedig:-Parchu T J Wheldcn, B.A., Dr Aaron Davies, ac R Aethwy Jones Pesiwyd i g3 tuno a'r uchod ar gynygiad y Parch Thomas Gray, ac eiliad aelod arall o'r G) man fa. Anrhegu y Parch T Levi, Wrth gyflwyno adroddiad Pwyllgor y Llyfr- au, c3feir;odd Mr Evtn Erans, Aberystwyth, at wasanaeth y Paich Thomas Levi, Aberystwyth, fel golygydd Trysorja y Plant am y cyfcod maith o 40 mlynedd. Yr oedd y pwyllgor yn cynyg yn linflJdol fod y swm o gan' gini yn cael ei gyflwyno i Mr Levi fel cydnaby ddiaeth fechan am ei lafur dros y Drysorfa Bach. Yr oedd efe yn cynyg fod argyml.el;iad y pw3 Ilgor yn cael ei gario i weitbrediad. Eiliw) d gan Mr Peter Robeit-, Llauelwy, a cteuiwyd y cj nygiad yn unfrydol. Yna cyflwynodd y Liywydd, yn nghanol ar- wyedion cyfifredinel o gymeradwyaeth, cheque am gan gini i Mr Levi, yr hwn mewn araith ier a gydnatyddodd y rhodd. Vstadegau. Cj Rwyz: wyd adrt ddiad yr yEtiLdegau am 1901 gau y Parch Joseph Evans, Dinbych. Ynyr adroddiad bysbysid fed y Cyfundeb yn iach, yu hein3 f, ac yn 013 ned rhagddo gyda chamrau breision, ac yn fwy felly o ran derbyn d) chweledigion y flwyddJn ddiweddaf nag mevn ucrb3'w flv>yddya er 1887. Bu cynydd o 2,219 yn nifer aeiodau y Cyftudeb yn ystud y flwydd- yn. Ar c'diwedd y flwyddyn yr o&dd nifer yr hell aelodau mewo 11a n gymundeb yn 160,333, a rbif yr boll aelcdau 3 n 237,297. Or 2,219 a nodir uchod, yr oedd tymdd 0 1,619 yn yr eg. lwysi St isnig. Bu cynydd o 93 ya ystod y flwyddyn yn nifer yr eglwysi a ddefnyddient w in ar feddwol yn y Cymundeb, ac yr oead rhif yr holl eglwysi a ddefnyddiai y gwiu hwn yu awr yn 891. Dangostli y cyfrifon arianol gyti- 3dd am y flwyddyn o 21,S42p, yn gwneuthur C) faDswm y cCAsgliadau yn 305,745p. Casgiiad diwedd y ganrif gan mwyaf a barai fod y swm uchod mor iawr. Casglw3 d 98,310p 2s 2c eleui at y weinidogaith, a 67,494p at ddyled y cap- elau. Cafodd yr adrcddiad ei fabwysiadu ar gyvJg. iad Dr Aaion Davits, ac eiliad aelod arall o'r Gymanfa. Undeb yr Ysgoiion Sabbothol. Yn alsenolteb Mr Thomas Owen, 3 8grifenvdd Pwyilgot Undeb yr Tsgolion Sabbothol, c;, f- lwjnoddy Parch Thomas Levi adroddiad' y pwjilgorisylwy Gymanfa. YmdriDid yn -,r adroooiud am y gwaiunol feusydd llafur, yn ngf yda'r gwers-lyfrau ar g3fer yr arholiadau djfodol. Cafodd yr adroddiad ei fabwysiadu. Yr Arholiad Cyfundebol. Hysbyswyd canlyniad yr Arholiad Cyfundebol yr Ysgoi Sabbothol am y flwyddya 1902 gan y Parch Owen Parry, Cemaes, ar ei ran ei hun, a'i gyd-arhclwr, y Parch John Davies, Pandy. Cymercdd 73 o ymgeiswyr ran yn yr arholiad— llai 0 chwech na'r flw) dd) n gynt, O'r nifer uchod, aeth 68 drwodd yn llwyddianus. Euill- ydd y fedal aur oedd Hugh Hughes, Llan- rhyudiad, Mon, gyda 187 o farciau allau o 200 y fedal arian, E 0 Williams, Aberdar, gyda 178 o faiciau, a'r fedal bres gan James Davies, Cein- coed, Dwyran Morganwg, g3da 174 o farciau. Peydmawn Meschbk. Trydydd Eisteddiad y Gymanfa. Dechreuwyd yr eisteddiad hwa am ddau or gloch. Dit west. Cyflwynwyd adroddiad y Gymdeithas Ddir- westol Gyfundebol gan y Parch William Lewis, Pontypridd, Rhoddai yr adioddiad gipdrem ar stfyllfa bresenol dirwest yn y Cyfundeb, ac aw- grymid fod cenadoa yn cael eu hinfon at y cy farfodydd misol i byrwyddo dirwet, gydag awgr3 miad hefyd fod i'r cyfaifcdydd misol aufou cenadon i'r eglwysi. Hefyd, cynygid y penier- fyniadau canlynot gan y pwyllgor i'w gadamhaa gan y Gymanfa Fod Cymanfa Gyffredinol y Methodiatiaid Calfin- aidd yn nhrefi Cymru a Lloegr, yn cynrycnioii droa 300,000 oganlynwyr, wrth gyme yd i ystyr- iaeth y fath alanastra a thiodi a achosid gan feddwdod yn y wlad, yn croesawu gyda llawenvdd Fesur Trwyddec101 y Llywodraeth, yr hwn, er nad yw yn dyfod i fyny a holl ddisgwyliad*u dirwestwyr, eto sydd yn amlwg yn amcanu at lexnau v drwg sydd yn y wlad. Y mae'r Gryman- fa, hafyd yn cyn.eradwyo yn galonog ddarpariadau y mesur 1 roddi off-liocnccs o dan reolaetih lawn yr ynadon, ac at gofreatru clybiau yu y ihai y gwertblr gwirodydd meddw ol. Y mae befyd yn argymheil y me"ur 1 yatyriaeth Methodiatiaid Cymru a Lloegr, gan hyueru y bydd iddynt roddi i'r Liywodraeth bob cefnogaeth angcnrheidiol i gario y mesur drwy ddau dy y Senedd. Yn mheliach, y mae yn gobeithio y bydd i'r Lly- wodraeth, wedi derbyn ohoni getnogaeth pob adran o'r blaid ddirwestol firwy y deyruas ar ran y mesur, wneud defnydd o'i gallu i. wrthssfyll pob ymgais a ddichon gael eu gweead i eiddiio darpariadau y mesur, a oteiaio et bas.o cyn cau y Seueddd-ymhor presenol. Cynygiodd y Parch Joseph Evans, Dinbych, ac eiliodd y Parch Thomas Gray, fod yr adrodd- iad a'r peLderfyniad yn cael eu inabwysiadu, a phasiwyd hyn yn unfrrdol. Goi-uchwyliwr Dirwestol Cyflogedig. Rhoddodd y Parch T J Morgan, Bow Street, rybadd y byddai iddo gynyg penderfyuiad yn y Gymanfa nesaf yn ffatr rhoi awdurdod i iiwyll- gor Gweithiol y Gymdeithas Ddirwestol i benodi goruchwyliwr dirwestol cyflogedig. Y Symudiad Ymosodol. Wrth gyflwyuo adroddiad Pwyllgor y Symud- iad Ymosodol, dywedodd y Parch Lewis Ellis, Rhyl, fod hwn yn un o'r symudiadau mwyaf baudithiol a ^vchwynwyd erioed gan y Cyfun- deb. Bu llwyddiant mawr ar yr wythnos o hunan-ymwadiad a gynaliwyd y flwyddyn ddi weddaf. Cynygiodd Dr James, Manchester, fod yr adroddiad yn cael ei fabwysiadu. Wrth wneud hyny, sylwodd Dr James fod yr eglwysi a gerid yn mlaen dan nawdd y Symu-iiad a Ymosodol yn cynwys rhwog tair a phedair mil o aeiodau, tray rhifai y gwrandiwyr 15,000, hebUw miloedd lawer 0 blant. Mr John Owen, Llandioam, wrth eilio a ddy- wedodd fod cynydd o 631 yn aelodau yr eglwysi ymosodol yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Yr oedd y cssgliad oddiwrth yr wythnos o hunan- ymwadiad yn l,329p. Y Parch J Morgan Janes, Caerdydd, a sylw- odd fod llwyddiant Methodistiaid yn Neheudir Cymru mewn blyrtyddoedd i ddyfod yn dibyou i raddau ar lwyddiant y Symudiad Ymosodol, oherwydd, yn mysg pethau eraill, cynydd yr iaith Seisnig. Pasiwyd yr adroddiad ) n uufr) dol. Adroddiad y Pwyllgor Arianol. Yn yr adroddiad uchod, a gyflwynwyd gan Mr Evan Evans, argvmhellid fod cyflog y gor- uchwyliwr, y Parch D O'Brien Owen i gael ei godi o 140p i 150p. Yr oedd y pwyllgor yn ar- gymhell hefyd fod 1,45,-p o enillion y Llyfrfa i'w defnyddio fel y canlyn 250p yr un i'r ddwy Genadaeth Gartrefol, 250p yr na i'r ddau goleg, 250p i'r Symudiad Ymosodol, a 200p i Gyfarfod Misol Llundain. Ar gynygiad Mr Evan Evans, ac eiliaid y Parch Daniel Rowlands, Bangor, mabwysiad yr adroddiad. Ymwelwyr o'r America ac Awstralia. Yn y cyfwrg hwn cyftwynwyd y Parch J J Owen, Melbourne, Awstralia; y Parch John Owen Parry, M.A,, Cambria; Parch Row- lands, a Mr Evans, Oskosh-y tri olaf o'r Amici sylw y Gymanfa. Hysbyswyd au bod 011 yn gweithio yn egniol gyda'r achos yn y ddwy wlad dramor anodvvyd. Estynwyd deheu- law cymdeithas iddynt, ac ar gynygiad y Parch Griffith Ellis deibyniwyd hwy yn aelodau o'r Gymasfa am eleci. Acerchwyd y Gymanfa gan y brodyr a enwyd, a dywedodd Mr Owen mai ychydig oedd nifer Methodistiaid Melborne, ond yr oedd calonau yu curo yn gynes at yr acbos, ac yn neillduol felly at y fam Eglwys yu yr Hen Wlad. Siar- adwyd yn fyr hefyd gan y btodvr eraill. Hj sbyswyd fod D Davies, Oskosh, hefyd wedi bwriadu ymweled a. Chymru mewn pryd i fod yn yn bresenol yu y Gymanfa, ond yr oedd wedi ei luddio gan afiechyd. Ar f ynygiad Dr James, Marchester, ac eiliad y Parch Francis Jones, pasiwyd pleidlais o gyd- yoideimlad a Dr Davies yn ei waeledd. Y Llyfr Hymnau a Thonau Seisnig. Treuliwyd peth o amser y Gymanfa mewn ymdiitiaeth lied fywiog yn aghylch llyfr emyn- au a thonau ar gyfer yr eglwysi Seisnig. Bu'r matr hwn o flat n y ddwy Gymanfa Gyffredinol ddiweddaf a gynaliwyd yn Llauberis ac Aberyst wyth, Yn yr olf, penodwyd pwyllgor arbeoig i gyrueryd y mater i ystyriaeth. Yr oedd yn ddealledig fod y pwyllgor wedi cjfa.fod, a dis- gWJIid yn awr i'w adroddiad gael ei gyflwyno i'r Gymanfa. i ywedudd y Parch J Morgan Jones, yr hwn oedd ya aelod o'r pwyllgor a nodwyd, iddo ef ddeall fod Cymanfa Aberystwyth wedi rhoddi barn deifynol yn y mater daa sylw i'r pwyllgor, ac felly nad oedd yn angenrheidiol i'r pu^ligor ddwyo adroddiad i'r Gymanfa. 0 leiaf, yr oedd yr hyn a gyflwynwyd arno i'w ys- tyried fel bysbysiad yn unig. Uu crya siarad ar y pwnc. Daliai rhai nad oedd goifod ary pwyllgor i ddwyn adioddiad i mewn o gwbl, tra y cymerai eraill olwg wa- hanol. 'J nJgiodd Alr Wm EVRns, Lerpwl, ac eiliwyd gau Mr N S Jones Abertilery, fod adroddiad y pwyllgor yu cael ei ddarllen. Cariwyd y cynygiad, ond rheolwyd nad oedd trafodaeth i gymeryd lie arno, heb yn gyntaf i aelod roddi rhybudd o hyny. Yna darHenodd y Parch J Morgan Jones ad- roddiad y pwyllgor, yn yr hwn,' yn mysg pethau eraill, y cydnabyddid llafur diffuant y Parch T j weii' fjerPwl> fel un o olygyddion y llyfr, Cj j-ua <^(ioet'1 i'w adfer eto i'r olvg- yddiaeth hefyd, fod llawer o'r annealitwriaeth wedi codi yo nglyn a'r llyfr, oherwydd Ilac- rwydd y trefniadau cyntefig. Arwyddwyd yr adruddiad gan y Parchn Dr Cynddylan Jones, John Morgan Jones, J J Roberts, a Mr R B Ellis-aelodau y pwyllgor. Y Liywydd Dyna chwi wedi cael yr adrodd- iad. Nid oes dadl i fod arno, ac felly fe awn yn mlaen at y mater nesaf. Y Parch T G Owen Os gwelwch yu dda, syr; cid fel yna. Y Llywydd: Mae'r Gymanfa eisoes yn deall nad oes dadl i fod yaaa heddyw ar y mater hwn. Parch T G Owen Yr wyf wedi aros am dros ddwy flynedd am setlo'r achos hwn, ac ni ddy- lwn ddisgwyl chwaneg. Y Llywydd: Yr ydych allan o drefn, Mr Owen. Yr wJf yn gofyn i chwi eistedd i lawr, a dwyn y mater yn deg gerbron y Gymanfa. Yna eisteddodd Mr Owen i lawr, a rhoddwyd rhybudd gan y Parch Evan Jones, Caernarfon, y byddai iddo alw sylw at hyn yn y Gymanfa nesaf, a ch) nyg peuderfyniad arno. Y Cyfundeb a'r I Income Tax.' Cafodd y penderfyniad a ganlyn o eiddo Pwyllgor Unedig Cymdeithasfaoodd y Gogledd a'r De ei fabwysiadu yn unfrj dol Eu bod yo gofyn i'r Mri J Bryn Roberts, A.S., J H oavies, M.A., ac Evan Evans, wneud ymchwil- iad yu nghylch y posibilrwydd o ddwyn i fewn i'r Senedd fesur a ryddha Enwadau Ymneillduol oddiwrth faich yr income tax yn mhob trafod- aeth arianol a ddygir yn mlaen gandd3 nt i am- canion elusengar a chrefjddol." Eglurodd y Parch Ellis James Jones nad oedd dim eto wedi ei wneud yn y mater. Yr Arholiad Cymanfaol. Cj-flwyawyd canlyniad yr arholiad cymanfaol a gynaliwyd yn Mhoutardulas yn y De, ac yn Mhortbaethwy yn y Gogledd, i sylw y Gymanfa gan y Parch n. E Morris, Gwrecs^m, yr hwn a ddywedodd fod y rhan fwyaf o'r ymgeis- wyr wedi enill safou uchel, ac fod byuy yu rhoddi ernes i'r cyfundeb y byddai ganddo ddynion da a chymwys yn llafurio yn eu mysg yn y dyfodol. A ganlyn yw canlyniad yr arholiad Gwilym H Havard, Tieherberf, 442 D Cyn- ddelw Williams, Peaygroes, 328; M H Jonea, Abercynon, 328; Thomas Probheroe, Hay, 323 Thomas Hughes, Brynsiencyu, 315; 1t Silyn Roberta, L'undain, 3U; J T Jones. G-lyuieirio ?s 313; E L Roberts, Aurefar, 311 J ElUa Jonos, (j.ynceiri^tf, 311; J Beonest Williams, Prioa, 302 H A Jouks, As fon, 30u; R J Jones, Ty des- ley, 297 Robert Lewis, Adwy, 292; Wiijiam Jones, Paro, 280; Thomas Williams, Lianael- haij n, 273; John Rowlands, Caergybi, 273; D Davies, Alanledd, 272 W J Williams, Dol- yddt):Ou. 250; E S duoy Morris, Horab, 219: J sdph Lewis, Pji BarduUis, 24^5; D G Jenkins, D.aaa Powis, 215; Philip Francis, A o:caimaid, 240; J Howel Eva is, Nanfcglyn, 240 J R WiF- Iiams. Pyle. 233 ;IMorgan Jone, Llanelli, 231 y: J Griffith Jones, (Caerdydd, 224; Hugh Jone? Ponteysylle, 221; W W Roberts, Pordinorwic, 2 8; Isaac Roderick, Liandilo, 215; William- Jones, Bwlan, 20g; Evan Davies. Ciosygraig, 200„ Bu amryw o fan faterion dibwys eraill ger bron y cyfarfod. Nos Feecher. Y Cyfarfod Cenadol. Cymerodd pedwerydd Eisteddiad y Gymanfa le not Fercher, y liywydd yn 'y gadair. Dech- reuwyd gan y Parch John Williams, Caergybi. Cafwyd adroddiad ar waith v genadaeth gan: yr ysgrifenydd, y Patch R J Williams. Yr oedd hwn bron y gyfangwblyn ail adroddiad o'r hyu ddywedwyd gan Mr Williams yn nghyfarfod y boreu, Qalw odd y liywydd sylw y cyfarfod at breilon- oldeb amryw genadou, sef Dr a Mrs Griffiths, Khassia: Dr T J Jones, Silchar; Parch W M Jenkics, Shampocng a Miss Kate Williams, Sylhet. Yua pasiwyd penderfyniad i'r perwyl fod y Gymanfa yn llawenhau wrth weled y "cenadon wedi cyrhstdd yn ddyogel i wlad eu genedigaeth ar ol llafur llwyddianus ar y maes cenadol ans lawer o flynyddoedd, ac yn diolch i'r Arglwydd am ofalu am danytt, ac am lwyddo eu gwaitb. Acerchwyd y cyfarfod wedi hyny gan Dr Jones, Miss Kate Williams, Mrs Griffith, prioea Dr Griffith, Parch W M Jenkin, a Dr Griffith. Teifvnwyd trwy weddi gan y Prifathraw Prys. DTDD Iau. Pedwerydd Eisteddiad y Gymanfa Oherwydd absenoldeb amryw o aelodam mwyaf blaeallaw y Gymanfa, bu raid cyfnewick cryn lawer ar y rhaglen. Y Colegau. Hysbysodd y Parch J Morgan Jones nad oedd gan Pwyllgor Arholiad Terfynol y Colegau ad- roddiarl i'w gyflwyno, ac aWirymai fod i'r pwyll- gor gael ei ddid^orphori gau nad oedd gwaith idtio i'w gyflawni, Cytuawyd ar hyn. A droddiad y Pwyllgor Addysg. Cyflwynwyd adroddiad y Pwyllgor Addysg" gan y Parch R Aethwy Jones Yr oedd efe y pwyllgor yn cynyg y peaderfyniadau a ganlyn r. (1) Ein bod yn dymuno cydnabod y gwaaanaeth' gwerthfawr » wr,aed y blynyddoadd diweddaf gan. bwyllgorau addysg yr ifoll gyfatfodydd misol A fceaariuriaethau ac yn eu cymhell i barhau eto < gadw arolygiaeth fanwl dros addysg yu ei holl. agweddau o fewn eu eyleh. Dyojunwn hefyd ar b yagfifnayddion y pwyligorau sir alw y cyftyw yo, uonyd o ddwywsitn yn y flryddyiu-dywed- tr yn misoedd Tachwedd a Mawrth-er mwyu. parotoi adioddu d i'w anfon i UwylJgor y Gym. aufa. (2) Ein bod yn argy mhe i yn ddifxifol eia. holl aeiodau i anfon tm plant i ysgjlion auaawadol-- gyda chysondeb, lie y mae yr ysgolion hyn o fewa- cyrhaedd idcly nt. (3) Em bod yn dymuno ar i'n swyddogio i a'n haelodsu ydynt ar fyrddau llyw odraethol ysgoiion anenwadol roddi pob cefnog- aeth i addysg ddirwestol yn yr ysgoiion hyny, ac i roddi pob cymhellion i'r plant i aroa i wrando- gwer&i ar ddirwest am ycbydig oriau ar oi yr. ysgol. Eiliwyd gan y Parch Daniel Rowlands, phasiwyd. Mesur Addysg y Llyivodreath. Cynygiai y Pwyllgor Addyag hefyd ddau bew-- derlyniad yu condatnuio Ale-iur Audysg y odraeth o safle IfmneiJlduaeth, ya gyst41 ag o- safle y werin yn gyffredicol. Bu cryn ddadleu ar y pauderfyniadam, gan yr ystjriai rhai eu bod yu awr ya rhy hen, a phen- odwyd pwyllgor arbenig i dynu allan banderfyn- iadau newyddiou i'w cyfiwyrao yn ddiweddaracfe i'r Gymanfa. Dygwyd y penderfyuiadau newyddion i mewn. ya nghyfarfod y prydnawn, a phasiwyd hwy ya unfrydol. Darllenent fel y canlyn Fod y Gymanfa hou, wedi ystyriaeth ddifrifol o Fesur Addysg y Lly wodraebh, o'r fara ei fod yu un o'r meaurau mwyaf peryglus a gelyniaethus i addysg o safle Ymneillduol, ac yn wit o safle y werin yn gyfftedinol, a ddygwyd i mewn i'r Senedd gaa unrhyw Lywodraeth (1) am ei fod yn todi trein ar y bobl tuag at gynal ysgoiion a god- wyd i ddyagu credoau a rheolau, heb roddi i'r trethdalwyr reolaeth ar yr arian a werir (2) am ei fod, tra yn gwneud hyn, yn can alian blant Annghydffurtwyr o driugain mil o swyddaa athruwon, os nad ymwadan j yn gynt)»f a chieiydd eu tadau, ao wrth wLeud hyny yn cyfyngu y cyfryw swyddau i Eglwyswyr a Phabyddion (3} am ei fod yn dwyn i mewn gweiLyion a dadlauon. crefyddol 1 etiholiadau cyaghorau airiol a threfol. Am y rhesymau uuuod yr j dym yn gwrthwynebu y mesur yn y modd mwyaf pendant. Cytuuwyd yn unfrydol a'r peuderfyniadau ym y wedd uchod. Y diiveddar Dr Griffith Parry, Garno. Ar gynygiad y Parch Edward Parry, Dref- now3 dd, ae eiliad y Parch Dr James, mabwys. iadodd y Gymatifa beGdcrt,pa!1d yu rheddi ar got a chadw deimlad y Gymaufa o'r golled a. gafodd y C, fundeb trwy farwoiaetb Dr Griffitli- Parry, Caino, tra ar yr un pryu yn cydaabod ei wasanaeth gwerthfawr, fel gwaiuidog duwiol, cyugborwr doeth, duwinydd gailuog, aC awdwr. enwog. Rhyfel a Hediwch. CyHygiwyd peuderfyniad maith gan Dr Cyn- ddylan Jones i'r perwyl fod y Gymaufa ya, teimlo yn ddiolehgar wrth weled arwyddion o heddweb yn iSeheubaith Affrica, ac yn gobeitliio, y claugosai y ddwy blaid bwyll ac amynedd yn eu hymgais i ddod i deleran, tra ar yr un pryd yn byderu y bydd i'r blaid fuddagoliaethus hyd yn nod ogwydd at drugaredd er sicrhau heddweh terfynol yn y wlad anffodus, Eiliwyd gan Dr Tnomas Rees, a phasiwyd yo unfrydol. Yswiriant y Cyfundeb. Daiigosai adroddiad Cronfa Yswiriol y Cyfun- deb elw o 698p am y flwyddyn. Cyuygiai y pwyllgor fod 100p o'r elw 1 g»et ei aios^lwyuao- i 1;hor.fa yr Ugeiufed Gauiii, ac iui y gwetia li i'w chuvaaegu at yr ariiu oead tiso;:s mewo Haw. sef 5,937p. Casgiiad Diujedd y Ganrif. Cyflwynwyd i syiw y Gyitanfa adroddiadaa^ manwl o berthyuas I tefyllfa bresatiOi y casgiiad uchod, dros y Gogledd a Heuaduriaethau .Lan. cashire, gan y Parch E J Joues, M.A a throe y Deheudir a Llnndain gan y Parth T J Morgau,. Bow Street. Dongys y tabl a gaDI) Li y swinv addawyd 3n mhob sir, ac hefyd y ■wm sjdd wedi. ei dala hyd ya hyn:-