Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
Eglwyswyr Cymru yn Llundain.
Eglwyswyr Cymru yn Llundain. YR EGLWTS A'R IAITH GYMRAEG. YE wythuos ddiweddaf, cynaliwyd y Gyngns Eglwysig yn Llundain, ac yn nglyn a, hi nos Fer- cher, cynaliwyd cyfarfod yn y Great Hall, West- minster, i ymdrin a chwestiynau yn dal perthynas a'r Eglwys yn Nghymru. Yr oedd yn bresenol yn mhlith eraill Esgobion Llanelwy, Bangor, a Ty- ddewi, Deoniaid Llanelwy a Tyddewi, a nifer mawr 0 wyr lien a lleyg. ANERCHIAD y CADEIRYDD. Y cadeirydd oedd Esgob Llandaff, ac yn nghwrs ei anerchiad ar Yr Eglwys yn Nghymru y ganrif hon-ei chynydd a'i hanghenion," dywedodd fod yr Eglwys yn Nghymru ar ddechreu y ganrif mewn agwedd ddrylliedig a difywyd-yr oedd bron ar farw Nid oedd ei hadeiladau cysegredig nemawr gwell nag adfeilion, ac yr oedd bywyd moesol ei chlerig- wyr yn hynod o isel. Peth cyffredin oedd i'r Ficer fyw oddiallan i'r plwyf, a'iymweliadauynanfynych. Cyfyngwyd cyfleusterau i gynal addoliad cyhoeddus i unwaith yn yr wythnos tra inewn llawer plwyf gwledig, ni weinyddid y Swper Sanctaidd yn amlach ua thair gwaith neu bedair yn y flwyddyn. Yr oedd y clerigwyr, eu hunain yn anwybodus o wahanol athrawiaethau'r Eglwys. yn analluog i gyfranu y eyfryw wybodaeth i'r bobl. Nodweddid ymar- weddiad. yr addoliad cyhoeddus gan annhrefn, diffyg parch, ac anweddeidd-dra. Nid rhyfedd felly fod cynulleidfaoedd yn lleihau, a'r bobl yn myned at wahanol eglwysi Ymneillduol. Yr achosion a ddyg- odd y pethau hyn oddiamgylch ydoedd fod llywodr- aeth yr Eglwys yn cael ei ymddiried i estroniaid, ac yn ami gan esgobion na thrigent yno, yn anwybodus o iaith mwyafrif y bobl, nc heb gydnabyddu ag ar- ferion a chymeriad y genedl, ac yn byw yn rhy bell i allu edrych ar ol yr eglwysi. Achos arall ydoedd diffyg ysgolion uwchraddol Ileol ar gyfer y clerig- wyr, Dyddiau tywyll oedd y rhai hyny i'r Eglwys yn Nghymru, ond yr oedd gwawr ddisgleiriach wedi tori. Diflanodd yr esgobion estronol, a cheir cler- igwyr trigianol yn mhob plwyf. Ail-adeiladwyd ac adnewyddwyd yr eglwysi adfeiliedig, Ilenwid eto y seddau gweigion, a sefydlwyd Coleg Eglwysig yn Llanbedr. Gwelir ffrwyth y diwygia au hyn heddyw. Yn Esgobaeth Llandaff, yr oedd cynydd mawr wedi cymeryd lIe. Yn 1801, nid oedd poblogaeth yr Es- gobaeth ond 11G,000. Heddyw nid yw yn llawer flat na miliwn. Heddyw y mae yno 40 plwyf, gyda HO o eglwysi ac ystafelloedd cenhadol, a 80 o gler- igwyr. Yn yr eglwysi newyddion a adeiladwyd ar draul o 270,000p yr oedd lie i 50,000 o addolwyr eistedd. ESGOB LLANELWY. Darllenodd Esgob Llanelwy bapyrar "Yr Eglwys yn Nghymru y ganrif hon." Dywedai fod cynydd yr Eglwys yn gorwedd yn mhurdeb ei bywyd cym- deithasol. Profid ei gwerth yn eangiad ei syniadau Cristionogol, ac i weithiad allan y cyfryw syniadau yn ein bywydau personol. Naturiol ydoedd y dem- tasiwn i amcangyfrif llwyddiant yr Eglwys trwy ffigyrau, gwerth adeiladau, ac amlder cymdeithasau. y 11 Cyn y gallent ffurfio syniad am lwyddiant yr Eglwys yn Nghymru, yr oedd yn rhaid cael rhyw wybodaeth parth ei sefyllfa ar ddechreu y ganrif. Aeth yr Esgob yn bur fanwl dros hanes boreuol yr Eglwys yn Nghymru gan ddyfynu llawer o gofnodion allaw- ysgrifau Llanelwy, yn dangos mor isel yr oedd gan' jniynedd yn ol, a'r gwahaniaeth dirfawr a welir heddyw. tAmddiffynai gymeriad y clerigw) r gan' mlynedd yn ol, gan ddweyd fod yn eu plith rai o'r dynion a weithiasant yn galed yn ngwyneb llawer o dreialon ac anhawsdeiau nas gallwn ni synied am danynt, a cliyda'r defosiwn a'r hunan-abertliiad a ddylai ddeffro ein hedmygedd a'n diolchgarwch. Y mae'n wir fod rhai yn eu plith, yn glerigwyr alleyg- wyr, o gymeriadau isel. yn esgeulusoeu dyledswydd- au, ac yn rhwystr i lwyddiant yr Eglwys. Onid oes N rhai felly heddyw ? Nid oedd yr Eglwys ar vtaeth tir ychwaith yn Nghymru nag yn Lloegr. A bu ei chynydd yn ystod y ganrif cystal, a dweyd y lleiaf, a'r cynydd yn Lloegr. Bu y gwaith yn helaethacha dj faach nag mewn uorhyw gaurif. Ni bu an haws- derau, rhagfarn, nac hyd yn nod erledigaeth, ond moddion i danio brvvdfrydedd a hunan-aberth ei chierigwyr. Gyda'r un yspryd y gallem wynebu y dyfodol mewn gobaithac nid mewn ofn. JSYK JOHN H. PULESTOIT. 6 Darllenodd Syr John H Puleston bapyr ar yr un ma-ter. Araf iawn fuont hwyyn Llundain. Gweith- iai yr Ymneillduwyr Cymreig gyda'r fath set, a chodent gapelau nes enill eu hedmygedd ond o'r diwedd, deffrowyd hwythau, ac erbyn hyn y mae ganddynt amryw eglwysi llewyrchus yn ngwahanol rauau'r ddinas. DEON LLANELWY. Deon Llanelwy (y Parch Shadrach Pryce), cyn- arolygydd ysgolion, a ddarllenodd bapyr ar '-Yr iaith Gymraeg yn ei pherthynas ag addysg yn Nghymru." Credai fod gan y Gymraeg lawer mwy o afael ar y bobl yn Ngogledd Cymru nag yn y De- heudir. Yr oedd y Saesneg yn enill tir yn gyflym yn Ngheredigion a Brycheiniog, yn enwedig yn y trefydd a'r ardaloedd poblog. Ond wedi'r cyfan, ceid llawer o bobl yn glynu'n dyn wrth iaith eu tadau. Dangosai nifer y newyddiaduron a'r cyfnod- olion Cymreig fod cylch darlleniad Cymraeg yn eang a chynyddol. Cymraeg ydyw iaith, nid masnach, ond yr aelwyd a'r allor. Cymraeg ydyw iaith cref- ydd a barddoniaeth, ac y mae y Beibl Cymraeg yn etifeddiaeth odidog. Gellid dysgu y Gymraeg yn yr ysgolion dyddiol, ochr yn ochr a'r Saesneg, a chredai mai trwyddi hi y dylid dysgu Saesaeg i blant Cymru. Eto, y mae'r llanw yn ei herbyn o bob cyfeiriad. Ond beth bynag fydd tynged yr iaith, yr oedd yn liollol sicr na chollai y Cymry eu cariad at Wyilt Walia. Siaradodd y Parch J Morgan, Llandudno, at "Yr iaith Gymraeg yn ei pherthynas a, gwasanaeth eglwysig ac addysg elfenol." DEON HOWELL. Darllenodd y Deon Howell bapyrar ei hoff destyn. "Emynyddiaeth Cymru," a chynorthwywyd ef gan gor Cymreig, yr hwn a roes ddatganiad o amryw einynau detholedig. Ymdriniodd y Deon it hanes emynyddiaeth a chaniadaeth y cysegr yn Nghymru yn hynod ddyddorol. Dilynodd yr hanes o'r boreu tywyll hyd ganol dydd goleu oes Pantycelynac eraill o'r emynwyr sydd a'u lienwau heddyw yn anwyl gan Y genedl, a'u hemynau yn cael eu caira gan bob en wad. Ar ol bwrw golwg dros hanes y gwahanol emynwyr, soniodd am nodweddion gwahauiaethol emynau Cymreig o'u cymharu fig eiddo cenedloedd eraill. Condemniai yn ddifloesgni y rhyddid a gymer rhai dynion i newid a llurgunio emynau i ateb eu pwrpas hwy eu hunain, dan yr esgus o'u. gwella; hefj'd yn erbyn yr arferiad diweddar o ddwyn cyf- ieiihiadau o'r Saesneg i mewn i'r-Hyfrau emynau. Y mie ein hemynau goreu ni fel y mynyddoedd—yn hardd, mawreddog, cyfriniol, amlochrog, yn llawn o eangder, unigedd, a godidogrwydd. Nid oedd am ddweyd eu bod yn rhagori yn mhob peth ar emynau Seisnig, ond yr oeddynt yn dangos allan yn eglur ein nodweddion a'n cymeriad cenedlaethol. Yr oedd nodweddion cenedlaethol yn rhywbeth annibynol i symudiadau allanol, ac ni ddylai rheolwr doeth gwlad nac eglwys eu hanwybyddu. Felly, cyfaill goreu Cymru ydyw yr hwn sydd yn eu cymeryd fel y mae yn eu cael.
-'0;--Cymdelthas Geneislaothol…
'0; Cymdelthas Geneislaothol Cymreig Lerpwl AGOBWYD unfed tymhor ar bymtheg y Gymdeithaa hon yn y Royal Institution nos Wener ddiweddaf, pryd y darllenwyd papyr gan yr Hybarch Ddeon Howell ar Dewi Sant." Cymerwyd y gadair gan Mr E J Griffith, A.S., yr hwn, ar ol datgau ei lawenydd o gael eistedd yn y gadair a thalu teyrnged uchel i'r Deon, a ddywedodd mai Eisteddfod 1881, roddodd fod i'rgyindeithas hon, ac mai'r gymdeithas hon ydoedd achos Eisteddfod 1900. Da oedd ganddo am destyn anerchiad Deon Howell. Arwydd dda ydoedd gweled cenedl yn an- rhydeddu ei dynion mawr. Cyfeiriodd at y gwr mawr fu farw yn ystod y flwyddYll-Mr T E Ellis, a'r mudiad sydd ar droed i'w goffhau. Apeliodd am i'r drysorfa gael ei chau ar unwaifch, fel na lusger y mudiad ddim yn hwy. Gobeithiai y codir cofgolofn deilwng o Mr Ellis a theilwng o'r genedl. Y mae sir Fon yn myned i roddi darlun o Mr Ellis i fynu yn mhob ysgol yn y sir. Yna galwodd ar Ddeoo Howell i ddarllen ei bapyr. Cafodd y Deon hybarch dderbyniad gwresog, a darllenodd ei bapyr gyda'r hyawdledd a'r grymusder sydd yn nodweddu ei areithiau. Wedi myned yn fanwl dros hanes Dewi, eiachau,y gwaith a gyflawn- odd dros ei wlad, a'r anrhydedd a dderbyniodd am hyny gan ei genedl, terfynodd gyda'r sylwadau pert ac amserol a ganlyn :— Ac yn awr, beth am y gwersi a ddysgir i ni gan hanes y dyn gwir fawr hwn ? Nid peth anhawdd yw bod yn fawr mewn oes o ddynion bychain. Ond yr oedd Dewi yn ddyn mawr-ie, y mwyaf o'r mawr -mewn oes gyfoethog mewn cewri o ddynion. Wel, yn un peth, ni welwn ddarfod i Dewi, 12 cant o flynyddau cyn geni Count Tolstoi, un o bro- phwydi y 19eg ganrif, a'r hwn y myn y Rwsiaid ei fwrw allan o'u mysg, fel y darfu i'r Iuddewon gynt fwrw allan yr Arglwydd Iesu-bregethu adgenedlu dynoliaeth trwy lafur corphorol. Yr oedd gwr o Gymro o ardal annghysbell yn Neheudir Cymru wedi gosod y theory yma mewn llawn weithrediad, a hyny gyda llwyddiant mawr. Ai tybed nad oes rhyw gymaint o berygl i'r weinidogaeth yn ein ham- ser ni fyned yn rhy swyddogol a galwedigaethol, sef myned yn fath o fyd bach o fewn y byd mawr-math o gylch a fewn cylch—nes myn'd yn annghynefin a gwir anghenion dynoliaeth, a'r hyn sy'n rheoli y byd? Y mae y syniad wedi ymgynyg i'm meddwl i ar brydiau y byddai yn iechyd enaid, yn gystal a iechyd corph, i rai ohonom ni, weiuidogion, fod yn fwy cynefin a'r bal a'r rhaw, a'r fwyall a'r morth- wyl. Y mae gwrtaith meddwl, yn gystal a iechyd corph, mewn cyffyrddiad a'r awyr agored, l'yfr natur, a bywyd y byd. Byddai goruchwyliaeth y maes, yr ardd, a'r berllan yn cynyrchu gwell defn- yddiau pregeth yn ami na goruchwyliaeth y pentan, y bibell, y papyr newydd, a'r cwpan te didlarfod. Siop y Saer ac aelwyd y fam oedd athrofa y Gwr o Nazareth ac ni glywsom am hen babellwr o gryn enwogrwydd yn ei ddydd yn adrodd ei brofiad fel liyn: Chwi a wyddocb. eich hunain ddarfod i'r dwylaw hyn wasanaethu i'tr cyfreidiau i, ac iV rhai oedd gyda mi." Heddwch i'w lwch. Tybed y bydd- ai coronau holl freniaoedd ac ymherawdwyr Ewrop yn ddigon i brynn nodwydd a myniawyd yr hen bab- ellwr hwn, pe ceid gafael arnynt. Yr oedd rhai o hen efengylwyr Cymru a'u dwylaw mor galed a gwadnau esgid, ac ni fyddai rywfath o waith Haw ya uu diraddiad i neb ohonom, yn ol fy marn i. 2. Mai rhinwedd yw unig sail gwir enwogrwydd. Pwy sydd heddyw yn prisio pin o hanes am frenhinoedd, rhyfelwyr, a llywiawdwyr y byd yn y burned ganrif? Pwy wyr hyd yn nod eu henwau ? Ond wele wr o Gymru, na fll na theyrnwialen na chleddyf erioed yn ei law, am a wyddom ni; ac eto y mae ei enw a'i glod yn myu'd uwch uwch o oes i oes, a'i goffadwr- iaeth yn myn'd yn fwy fwy parchus gan ddynion o bob plaid ac enwad. Cofiwn ynte mai rhinwedd yw unig sail gwir enwogrwydd, a bod rhinwedd o fewn cyrhaedd pawb, hyd yn nod y dylaf a'r tylotaf. Yn mhlith lluaws o wersi eraill a ddysgir gan fuchedd a bywyd Dewi, nis gallaf ond enwi—1. Ei ddiwyd- rwydd diorphwys. 2. Ei lwyrymroddiad cyfangwbl. 3. Ei hunanymwadiad diysgog. 4. Ei wroldeb ar- wrol. 5. Ei wylder a'i ostyngeiddrwydd rhyfedd.. 6. Ei dosturi at y tlawd a'r adfydus 7. Tanbeid- rwydd ei sel. 8. A'i wrhydIl fel amddiffynydd y ffydd. 9. A mwy na hyn, ni ddysgwn fod gan Dduw ei offerynau neillduol at waith neillduol. Fe gymer- odd Moses a anialwch Midian; Saul o chwilio am asynod ei dad Dafydd oddiwrth wylio'r praidd ar feusydd Bethlehem Eliseus oddirhwng dau ddwrn yr aradr Paul ar y ffordd i Damascus a Dewi fab Non o unigedd Ty Ddewi. Fe wyr Duw b'le i roddi ei law ar offeryn cymhwys i gario allan ei gynllun- iau, a chyfyngderau dyn yw cyfleusdra Duw." 10. Ac ni ddysgwn hefyd fod y dyn sydd o ddewisiad a danfoniad Duw yn sicr o'i bwlpud. Os gwir y chwedl. fe gododd Duw bwlpud i Ddewi Sant o ddaear las Llauddewi Brefi. Ond pa un ai gwir y chwedl ai peidio, y mae hyn yn wir, mai lie bynag y bo dyn o anfoniad Duw, fe wna Duw ofalu am bwl- pud iddo, ac fe wna sefyll y tucefn iddo ynddo. Dyma dvstiolaeth hanesiaeth eglwysig a bucheddau y saint yn mhob oes o'r byd. "Fy anrhydeddwyr a anrhydeddaf Y Parch Griffith Ellis, M.A., wrth gynyg diolch- garwch i'r Deon, a ddywedodd y teimlai fod y naill beth wedi ei wneud ar gyfer y llall—y testyn ar cyfer y dyn, a'r dyn ar gyfer y testyn. Wrth wran- daw, codai awydd ynddo yntau am fyned yu ddi- wyo-iwr eglwysig. Buasai iddo adgyfodi Archesgob- aeth Caerlleon, gadael yr esgobion presenol fel y maent cael Archesgob i Gymru, a'i ddewis, nid gan vr hwn ddigwyddai fod yn Brifweiuidog ar y pryd, ond trwy bleidlais y bobl. Nid oes anmheuaeth pwy fyddai yr Archesgob, canys nid oes ond un dyn heddyw a ddewisid, ac nid oedd angen dweyd mai'r hvbarch Ddeon yw hwnw. Da oedd ganddo ei weled wedi gwella mor dda ar ol bod d n law'r meddygon, ac yn dal i weifclno mor egniol. Eiliodd Mr T E Morns, Llundain, y diolchgar- wch gan ddatgan ei foddhad o gael gwrandaw ar anerchiad mor odidog a gwreiddiol, ac mor llawn o ysprydiaeth. Yr oedd megys yn gwrandaw ar un o chwedlau'r Mabinogion. --0- I Ddydd Sadwrn cyfarfu arolygwyr iechyd Gogledd Cymru yn Mangor pryd y caed hanes a sefyllfa bresenol y ddinas o ran iechyd a gwellia itau cy- hoeddus gan Mr W. H. Worrall.
Cohebiaethau.
Cohebiaethau. YN YR YSGOL SUL.—III. SYR.—Yr oedd yn dda genyf weled nodyn "Silas Tomos" yn y Cymro cyn y diweddaf. Feallai y caf hamdden i alw sylw at rai o'r materion a grybwyllir ganddo. Yr oedd y dosbarth y caf alw sylw ato y waith hon mewn ardal amaethvddol yn yr oedd yr athraw mewn gwth o oedran, ac yn ddyn o saffe dda yn y gymdogaeth, nid yn gymaint, mi gredaf, oherwydd ei ddysg a'i ddawn,ond yn hytrach oherwydd y ffaith ei fod yn dal fferm fawr. Pedwar oedd yn bresenol o aelodau y dos- barth y Sabboth hwn. Yr oeddwn yn eistedd mewn cornel o'r addoldy yn agos i'r drws, yr oedd hyny yn rhoi mantais imi allll gweled y diweddar- iaid yn dod i fewn, a chlywais ambell i sylw lied gas am rai ohonynt. Dechreuwyd yr ysgol gan. ddyn cydmarol ieuanc, darllenodd bennod faith, rhoddodd allan i ganu ddau emyn 8 llinell, cyn gweddio, rhwng y cyfan cymerodd 18 munud o amser i fyned trwy y gwasanaeth dechreuol. Credaf y dylai fod rheol bendant ar hyn, na chaniateir mwy na deng munud o dan unrhyw amgylchiadau, gan fod pobi yn blino ar wasanaeth maith. Cewch en gweled yn troi i edrych at yr awrlais os v byddent wedi bod yn yr addoldy am awr, ac fel rheol awr a chwarter ydyw amser yr ysgol mewn lluaws o fanau. Yr oedd yn bum munud ar hugain wedi dau cyn i ni ddechreu darllen. Wel 'rwan hogia gadewch ini ddarllen, trowch i'r drydedd adnod ar ddeg o'r wythfed bennod yn Dvna lie rydau ni i fod heddyw syr," meddai wrthyf iinau. Dar- llenodd un adnod, a dyma'r gloch yn canu a phawb yn troi at y set fawr gan ei bod yn rhy fuan i fod yn haner ysgol, 'Newch chi ddal sylw," meddai'r arolygwr, ei bod hi yn Sabboth heddyw i ni nodi pregethwyr at ein cyfarfod blynyddol, a chan mae yn y dosbarthiadau yr ydym yn cael arian at eu talu, genych chi y mae hawl i'w dewis. Mi ddaw yr ysgrifenydd heibio yn awr i gael y rhif, y Hafur, a'r casgliad, ac wedi cwblhau hyny mi awn yn mlaen i enwi pregethwyr." Wn i ddim pa siarad oedd yn myned yn mlaen yn y dosbarthiadau eraill, ond pwyswyd, a chafwyd yn brin lawer o bregethwyr yn y dosbarth yr oeddwn i ynddo mewn amser byr iawn. Rwan hogia pwy gawn ni, treiwch fecidwl am rhywun." Enwyd saith, ac yr oedd pump ohonynt o eithafion y ddaear, o leiaf gwydd- wn y buasai costau teithio dau ohonynt i'r cyfarfod heb son am roddi unrhyw gydnabyddiaeth arall, yn fwy nag oedd yr egiwys yn ei roddi i'r gweinidog am chwech wythnos o lafur yn eu plith. Byddaf yn methu deall paham y gelwir gweinidogion y D3 i'r Gogledd, a rhai y Gogledd i'r De, os nad ydyw y gweinidogion eu hunaia yn gyfrifol i raddau am hyn. Pan ddaeth yr a leg i'r arolygwr ofyn iddynt ddechreu enwi, yr oeddynt ar y dechreu dipyn yn hwyrfrydig. Ond pan gynygiwyd un yr oedd eraill yn barod iawn. Enwyd 17eg, yna rhoddwyd hwynt i bleidlais ac yr oedd yn hawdd gweled fod yno sel a brwdfrydedd dros rai, yr oedd un yn siarad ac arall yn wincio, &c, nes yr oedd yr arolygwr bron a cholli yr arolygiaeth arnynt. Dyn byr o gorpholaeth ydoedd a rhoddodd hyny gyfleus- dra i un brawd wneud Joice. Pwysai ar i bawb godi ar eu traed i siarad, "Os oes genyeh rhywbeth i ddweyd codwch ar eich traed," meddai, "yn lle eistedd." "Wn i ddim pam mae eisiau imi godi ar fy nhraed, achos mae ambell un cymaint areieisteddagydywunarallar ei draed." Par- odd hyn grechwen gyffredinol. Pe byddai rhywun yn ameu nad ydyw hyn yn wirionedd gallwn enwi y personau, a'r man y digwyddodd. Wedi siarad a dadlea, cafodd dau fwy o bleidleisiau na'r gweddill. Penderfynwyd anfon at y ddau hyny, ac at y ddau agosaf atynt mewn pleidlais os y byddai y rhai cyntaf yn methu dod. Wedi cael hyn dros- odd terfynwyd. Ac wrth ddod allan clrwais ymadroddion fel hyn, Mi gawson ni un o'r pregethwyr." Rydwy i'n methu deall pam mae dosbarth mor selog dros Mi fuo yn y llynedd, a'r un pregetliau yn union fuasai nitiau yn gael gauddo." 1. Hei lwc ddeuda i na ddaw y cyntaf yna ddim yma." Safoad nifer wrth ymyl y capel yn dadleu ac yn siarad, ond gan nad oedd yn bwysig imi pwy ddeuai yno nid arhosais. A wyddost ti, ddadlenydd, am yr ysgol hon ? RHYS Puw. Y CYFARFOD MISOL A'R GERDDORFA. STR,—Tymon iawn oedd y tannau yn y Cyfarfod Miaol a gynaliwyd yn nghapel Bethlehem, Nether- field Rot,i, nos Ferchar, Hyd. 4-mor dYnion fel yr oedd llawer mwy o swa tori nag o bereiddio ptror- r *^nselr yn Ol, yn ddoeth iawn, cytiwyncdd y Cvfarfod Mib°l of ai y Gymanfa Ganu i Bwyligor Garadorol, cynwysedig o arweinwyr y gfiu yn y gwa- hiiuol gapelau, i gydweichredu a, nifer eraill o gerdd- orion profedig; a buan y gweid llwyddiant ar eu llafur. Hwythau, yn effco i'w cyfrifodeb yn wyneb cynydd yr anturiaeth a pherffeithiad dust a chwaeth gerddorol yr oes, a logasant gerddorfa i gynorthwyo y can or ton 1 aierhau dyrchafiad camadaeth y cyseir y" i ddyrehafiad adcaoau eerddorol eraiJl. Yn Nghyfarfod Misol Med; paiwyd pend)rfyniad 1 r perwyl na chaniateid cerddorfa yn y dyfcdol. Yn eu trailed annisgwyliadwy, nid oedd gan y Pwyllgor Cerddorul ond anfon IJythyr cryf ond boaeddigaidd at y Oyrarfod Misol 1 liysbysu :aas gallent hwy, yn ngwyneb y penderfyniad uchod, yrngymeryd a chynal y gyroanfa yn Hengler's Circus, fel yr oeddynt w^di arfaetbu. r, y 9-:>7rarfod ^iso1 diwedd if cynygiodd y Parch (jrritntn iLilia, eu bod yn gofyn i'r pwyllgor geisio sicrhau neuadd arall, dyweder St. George's Hall, i gynal y gymanfa nesaf. Siaradodd amryw o blaid hyn, ac ni wyddai y mwyafrif o'r siarad wyr ddim am Cynyj-J,iad Mr Ellis i'r cyfarfod, a chafwyd 25 droito a 28 yn erbyn. Anhawdd deall pAnam y gwnaed hyn, yn hytrach na rhoddi y gwell- lant cynygiedig, sef Ein bod yn datgan ein hym- ddiried yn y pwyllgor," i bleidlais yn erbyn y cynyg- laci gwreiddiol. Yr oedd yn arnlwg beilach fod budd- ugoliaeth y pwyllgor bron yn sicr ond cyn i'r gwell- iant gael ei roddi i bleidiais cododd y Parch Dr H. Jones i siarad yn erbyn y gerddorfa, a sicrhai ef mai gorchest bychan fyddai cynal cymanfa dda hebddi Vna cynygiodd Mr Wm Jone;, Breeze Hill fod y drafodaeth yn eael .ei gohirio hyd y Cyfarfod Misol nesat Gariwyd hyn heb roi y gwellianlj i bleidlais o gwbl. Pan oedd y cyfarfod ar ymwahanu, hysbysadd Mr James Veamore (ysgrifenydd y gymanfa) fod yn an- mhosibl cael cymanfa y tlwyddyn nesaf ar yr adeg arfeiol, Clywid datganiad o gydymdeimlad a. Mr Venllore o bob cyfeiriad, a gwyr pawb na freintiwyd mudiad erioed a rhagonch ysgrifenydd. Y mae'n hysby.s fod gobaith cryf y gellid yn fuan, gydag ym- drech a doethineo, sefydlu cerddorfa Gymreig yn y dimas; ond y mae'r annghydfod hwn yn bygwth gwneud gwaeth trefn ar y mndiad nag a wnaeth y corwynt ar dy Job. Anhawdd i un yn meddu adna- byddiaeth lied gywir o aelodau y Cyfarfod Misol yw credu y bydd i ddynion mor gall roi ydlan mor werth- fawr ar dan mewn trefn i ladd llygoden fash.—Yr e,ddocb' GWILYM GKYTHOF.
Advertising
TABERNACL, NETIIERFIELD ROAD. Pregethir nos Sul, Hydref 22, gan y Parch. O. L. ROBERTS. CAPEL (A) GREAT MERSEY STREET Pregethir Nos Sul, Hydref 22, gan y Parch. T. T. JONES, Maendy.
PWLPUDAU CYMREIG, Hydref 22.…
PWLPUDAU CYMREIG, Hydref 22. LEfiPWL. Y MNTHODtSTlAID 04.LFINAIDD Prtnoes rd -lo, W Jones, 6. W Henry. David street 1CKW, W Heary 6, W Jones. Pitzetarenoe at-lo. H Jones, e;, J Williams. -Iflhe,.tield rd-10, J Willia ms. ô, H Jones. Chatham street—10 a 3, 0 J Owen. QroMhuil tireet-10 a T tviaa, Anficid road -10 a 6, 0 Owai.s. iVeuMiham Gweler Hysby-siad. Sootle—10 a 6, W a imams. cSjiHhport. Sirkeakead -Gweler Hysby sl.d Sagoombe-10 a 6, 9 J Evans. 9r8ton-lO a 6. D Jones. Soek Perry-10 a 6, W 0 Jones Ifaiton park-10 a 6, Hugh JRooerw. Waterloo-10 a 6, R A Jones. Stiyton Quarry-10 a 6, J Evaus. Peel road —10 a 6, T Williams, Caercybi. 2olt road-lo a 6, W M Jones. Webster road-10 a 8, vi Owen. New Brighton-10 30 a 6, W F Phillips. v •. Vest Kirby-11 a 6.30. Edmund Oriflith. Yates street -6 16, 0 Jones St. Helens- 10-30 a 6, J 6 Roberts, Boltan. mtthpoxt—lo.SO a 6.3 s). Lavtd street, Birkenhead,— 8. G Joaes. Market street, Birkenhead-6, r Milton St., Widnes.—10.30 a 6, Hiloh tVteuton—10 SO » 6, •• tijremont (Saes.)-10.45 a 6.30, R G Jones. Eaerton brow (Saes.)—10-46 a 6-30, NV Wynn Dariss. YR ANNIBYNWYR. Tabernael-IO 30, T T Jones, Maendy, 6, 0 L Roberta. grove st-io 30, 0 L Roberts, 6.15, D Adairs. Park road-1030, W S Jones, Liscard, 6, J Cliarles. Dinbych 9t. Mersey st-10 30, D Adams, 6. T T Jones. Ken8'ngton-lO.30, '1 Eli Divans, 6, J H Rees. Trinity rd, Bootle—10.30, J H Roes, 6. T Eli Evans. Marsh Lane,-10.30 a 6, GiflUm rd, B'head—10-30, R Roberts, Rhos, 6, W S Jones, 3e,moombe-10.SO a 6, S Robeiti. Vittoria st, B'head—10-30, J Charles, 6,15, R Roberts. Y BEDYDDWYR, Bvsrton Village—10-3u a 6, D Powell. Windsor at -10.31) a 6. W Samuel. Capel tieion Boiisfield st-10-30, P Williams, 6, P Jones. Hdge Lane-2-30 a 6, R Hughes, Trtffynon, 3alliol Rd, Bootle—10-30, P Jocea, 6, P Williams. Knowsley Road, BooUe-10.30 a 6, LW Lewis. Woodlands, B'head—10 30 a 6.15, J Davies. Y WESLEYAID Sham St—10-30, J P Roberts, 6, W C Jones. Boundary st—10-30. H Tudor, 6, R L Jones. Trinity Rd, BootJe —10.30, W C Jones, 6, J P Roberts. Edge Ilill, PlimsoU at-10,80 R Li Jones, 6, H Tudor. Knowsley Roa-d-2.80 a 6, W Jones. Kynydd Sdion-lo 30, W 0 Evans, 6, D 0 Jones. Olaughton rd, B>head~ 10-30, D 0 Jones. 6, W 0 Evans. Price st, Birkenhead-2-30, W 0 Evans, 6, E Hughes. Widne8-10.30, a 6. H Roberts. I-tCJrston-2.S0, D 0 Janes, 6. Cyfarfod Gweddi. darlstowii,- 10. 30 a 5 30. W Evans. Sermon—10.30, W T Jones, 6. J Williams. Qolborne—2 a 5 SJ, W T Jones. Seaoombe—l'J-3 ), a 6, 0 Ll Davies. Rock lferry-2 30, E Hughes, 6, T Hughes, YR EGLWYS SEFYDLBDIO. Sant Dewi-10-30 a 6 30, J Davies. Sant Asaph—10-45 a 3.30, 8 Williams. Sant Nathaniel -10.30, Ysgol, 8.80, R 3 Davies it Winif red,B'head-—10-45 a 6-30, R Wdwards, MAtIIOEINION. Y METHODtSTIAID CKLFINAIDD. 1Moss Side-lo 30, E J Jones, 0.30, W Glynne Pendleton-10 30, 6, E J Jones. Heywjod Steet -10 30, W Glynne, 0, Dr Jatne*. Higher Ardwick-10, Dr James, 6,
[No title]
-0 Am deithio heb docyn ar reilffordd y London and North Western, diiwywyd yr Aurhydeddus Mrs Evelyn Ward, Morfa Cottage, Hen Golwyn, gan ynadon Colwyn Bay ddydd Sadwrn i 2p a'r costau- y cyfan yn 4p G., 5c. Mater o driswllt ydoedd ond dywedai Mr Fenna, wrth erlyn ar ran v cwmni, eu bod am gymhwyso'r gyfraith at fonedd cystal a gwreng. Siwr iawn,
--0---RHAGrOCHE LI AD ALT…
--0- RHAGrOCHE LI AD ALT YR HYDREF. Mis Hydref yw y cyntaf yn chwarter olaf y flwydd- yn. Mae y tymhor hwn bob amser yn liawn o berygl- on i rai gwanilyd ac eiddil, L'r rhai sydd dueddol i anhwylderau y ddwyfron. Mae anwyd ac amryw glefydau yn gwneud ymosodiadau poenus ar lawer o eryfansoidiadau, ac ar rai wedi eu dal gan henaint. Ma.e ami i ben yn syrthio gyda chwympiad y dail. Y mae o'r pwys mwyaf i ofalu tan yr iechyd yn awr. Bydd ei sefylifa am y gweddill o r flwyddyn yn ym- ddibynu cryn lawer ar y modd yr ymddygir at y corph y mis hwn. Er mwyn rhagfLeni ac atal doluriau blinion y tymhor dyfodol ni all y rhai sydd yn dueddol i'r cyfryw wneud yn well na chymeryd cwrs o Quinine Bitters Gwilym Evans, er cryfhau v cyfansoddiad a'i gynorthwyo wrthsefyll yr ymosodiadau hyn, Mae y meddyglyn rhagorol hwn wedi profi Jawer gwaith yn btfeithiol i symud ac atal anhwylderau, gan ei fod yn cyflenwi y gwaed ag adnoddau nertb, iechyd, a bywyd, ac yn ymlid poen ac afiechyd o'r corph gan ddwyn cryfder ac ynii'r cyfansoddiad. Mae Bitters Gwilym Evans yn feddyg'niaeth hollol lysieuol. Mae amryw efelychiadau gwael a diwerth ohono yn cael eu cynyg i'r cyboedd G acheler y rhai hyn trwy edrych fod enw Gwilym Evans ar y label y stamp a'r botel. I'w gael gan bob Seryllydd mewn poteli 2/6 a 4/6 yr un, neu dnvy y po-t am y prisiau hyn yn unionsryrchol oddiwrth y penhenogion- QuinineBitfcers Manufacturing Co., Limited, Llan- ellv, South Wales.
Advertising
| HUGH DAYIES'S I I COUGH MIXTURE II II NO hlORE Difficulty of Breathing, m NO MORE Sleepless Nights. I. « NO MoRB Distressing; Coughs. ■ DAVIES'S COUGH MIXTURE for COUGHS i ra DAVIES'S COUGH MiXTURE for COLDS B £ DAVIES'S COUGH MIXTURE for ASTHNTA » I H DAVIES'S COUGH MIXTURE for BRONCHITIS B I i DAVIES'S COUGH MIXTURE for HOAKScNESS B 8 DAVIES'S COUGH MIXTURE for iNFLUENZA 9 I DAVIES'S COUGH MIXTURE for COLDS H I DAVIES'S COUGH MIXTURE for GOUGES Sjj H DAVIES'S COUGH MIXTURE for SORE THROAT W B DAVIES'S COUGH MIXTURE— Host Soothing ■ DAVIES'S COUGH MIXTURE varms the Chest 8 DAVIES'S COUGH MIXTURE dissolve?, the Phlegm ■ DAVIES'S COUGH MIXTURE-for SINGERS 1 DAVIES'S COUGH MIXTURE-for PUBLIC | DAVIES'S COUGH MIXTURE SPEAKERS fi THE GREAT WELSH REMEDY. 1 13Sd. and 219 Bottles. Soid Everywhere. n Sweeter than Honey. Children like it. HUGH DAVIES, Chemist, MACHYNLLETH.