Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Chwarel y Penrhyn.
Chwarel y Penrhyn. Akwyddion YSTOITM, jBrawychwyd y miloedd gweithwyr yn chwareli JBethesda gan ddigwyddiadau y pythefnts di- weddaf. Dydd Mawrth, Melefin 6ed, pan aeth Mr Robert Davies un o arweinwyr y dynion, at y bargeiniwr i gymeryd bargen am fis arall, hys- b) awyd ef nas gallai roddi gwaith iddo y mis hwnw. Yn uaturiol iawn, gofynodd am eglur- had ar paham na chawsai weithio fel arfer, ond yr unig atebiad a gafodd ydoedd fod y sawl a'i hjsbysodd yn cario allan ei ddyledswydd, ac na wyddai yn beraonol beth oedd yr achos. Dyn gofalus, diwyd a rriedri s ydyw Mr Davies, ac o gymeriad da ac nis gall neb weled dinrhyw reswm dros ei droi o'i waith oddigeith ei gysylitiad &g Undeb y Obwarelwyr ac a Streic 189G. Cryfheir y dybiaeth hon pan gofir fod M r Davies yn un o'r tri a gynrychiolent y tair mil chwarelwyr yn y gynadledd fa rhyngddynt ag Arglwydd Penrhyn yn Mawrth, 1897; ac befyd mai yr un tri oedd a'u henwau cyn hyny wrth yr ohebiaeth fu rbyngddynt a i arglwydd- iaeth, a bod yr atebion yn cael eu cyfeirio i "Mr Robert Davies ac eraill." Etr, er pan y gwnaed y eytandeb rhwng y gweithwyr a'i ar- glwyddiaetb, gwrthodwyd gwaith i Mr Peter Roberts, un o'r 71 dynion a drowyd o'u gwaith ar ol yr Wyl Lafur, mewn canlyniad i'r hyn y cymerodd y streic le. Hefyd cafodd Mr W R Evans. cadeirydd y Pwyllgor Gweitbiol, ei droi 0 i waith. Yn cl bysbysiad a roddwyd i Ar- glwydd Penrhyn yr adeg y trowyd Mr Evans o'i waith, ymddengys iddo ofyn i Mr David Prit- .chard, y goruchwyliwr, am bedwar diwrnod o wyliau. Ni chaniatai iddo ond dan ddiwrnod, gan ddweyd wrtbo nas gallasai roddi ychwaneg =1 i un oedd wedi gwneud ei oreu yn ei erbyn ef trwy weithredu fel cadeirydd y pwyllgor oedd wedi haeru wrth Arglwydd Penrhyn ei fod ef, Mr Pritchard, yn dyfetha y chwarel. Atebodd Evans iddo weithio haner can' mlynedd yn y chwarel, ac iddo bob amser gyflawni ei ddyled- swydd yn ol ei allu. Dywedodd Mr Evans wrth rywrai wedi hyny fod yn ymddangos fod Mr Pritchard am ddial arnynt. Daeth hyny i glyw Mr Pritchard, a hawliodd ymddiheuriad ysgrif- enedig oddiwrth Mr Evans, end ni welai yntau achos iddo wneud byny, gyda'r canlyniad iddo gael ei droi o'i waith, gyda'r awgrymiad mai • oddiwrth Mr Young, yr arolygydd, y daethai y gorchymyn. Aeth Mr Evans at hwnw, ond atebwyd ef fod ganddo hawl i droi unrhyw ddyn i ffwrdd heb roddi ei resymau dros hyny. Yn ol telerau y cytundeb, y mae hawl gan unrbyw chwarelwr i apelio at Arglwydd Penrhyn mewn achos o gwyn. Gwnaeth Evans felly y tro hwn, a derbyniodd atebiad trwy Mr Young nas gellid cyfnewid yr hyn a wnaed gan Mr Young, Ys- grifenodd lythyr drachefn i Gastell Penrhyn, ond ni dderbyniodd unrhyw atebiad. Os cynllun y meistriaid ydyw ymyraeth &'r dynion trwy dynu i lawr golofnau ea Hundeb, rhaid iddo yn fuan nen yn hwyr arwain i ddrwg. Un o'i effdthiau fydd peri i'r dynion mwyaf gofalns a chyfrifol wrthod cymsryd swyud, ac i'r Undeb syrthio i ddwylaw dynion a osodant nwydau a rhagfarnau yn wecfflam, y rhai y tybid oeddynt yn marw yn raddol ond sicr. Hefyd rhaid i'r arweinwyr gymeryd cwrs dirgel, yr hwn a ddwg lawer o ddrygioni gydag ef. -Gobeithiem fod yr egwyddor wedi ei chydnabod trwy holl fyd llafur, gan fod Undebau tlafur mor gyfFredin ac mor bwysig, mai annoeth ydyw ymosod ar yr arweinwyr, hyd yn nodo safbwynt meistriaid. Erbyn hyn, deallir fod Mr Pritchard, y gor- uchwyliwr yn bwriadu ymddiswyddo oherwydd anechyd, ac hefyd un Mr Parry, swyddog o dan Mr Pritchard. Anbawdd deall sut mae'r gwynt yn troi, ond tybia rhai mai arwyddion ydyntfod Argl. Penrhyn a Mr Young yn bwriadu gwneud cyfnewidiadau yn nygiad yn mlaen y chwarel, ac y bydd y berthynas rhwng y dynion a'r meistri yn fwy boddhaol yn y dyfodol. Cred rhai o'r ochr arall mai ymosodiad sydd ar gael ei wnend ar Undeb y Chwarelwyr, ac nad yw Mr Pritchard yn teimJo'i iechyd yn ddigon cryf i ddal y gwaith. Dywedir mai brawd i Mr Young gaiff ei le. Cydnabyddir fod yr Undeb yn wan, ac nad gwaith anhawdd fydd ei ddryllio ar hyn o bryd. Hwyrach fod Arglwydd Pen- rhyn wedi deall byn, ac mai dyna'r rheawm am yr holl gynhwrf. Teimia'r arweinwyr fod perygl yn bod a bu Mr D R Daniel a Mr W H Williams wrthi yn brysur yr wythnosau diweddaf yma yn ceisio sryfhau y rhengau tswy gynal cyfarfodydd gyda'r amcan o gael gan yr holl chwarelwyr i ymuno a'r undeb. Ofna'r gangen leol yn Meth- esda, o'r Undeb, gymeryd aches Mr Robert Davies yn uniongyrchol i fynu, rhag y bydd iddo eu dwyn i wrthdarawiad eto a'r meistri, a bwytbau yn anmharod i'r ymdrechfa Geilw hyn mewn modd arbenig ar fwy o gydweithred- iad a mwy teyrngar i'r Undeb heb hyny nid oes obaith y gellir byth hawlio eu hiawnderau. CYFARFOD O'R CHWARELWYR. Nos Wener cynaliwyd cyfarfod yn BetbesJa dan lywyddiaetti Mr W R Evans, Bont Uchaf, a daeth cynulliad da yn nghyd. Eglurodd y cadeirydd mai un o gyfres o gyfarfodydd ydoedd hwnw, a gynelid yn ardaloedd y chwareli, i hyrwyddo gwaith yr Undeb gobeithiai y byddai'r genbadaeth yn llwyddianus Yn eu plith, ac y penderfynent oil i ymuno a'r ,Undeb, beth bynag fyddo'r canlyniadau. Mr W H Williams, ysgrifenydd arianol yr ^ndeb, mewn anerchiad cynes, a wasgai arnynt y pwysigrwydd o ymuno a'r Undeb, ac i gario *llan ei egwyddorion. Ar ol ymladd yn galed a }Twyddianas dros yr egwyddor o ymnno mewn Qdebau Llafur, nid oedd y chwarelwyr eto wedi dysgu rhoddi i fynu eu hopiniynau personol a chael eu Uywodraethu gan lais y mwyafrif. _ymunai argrapbu ar feddyliau aelodau ieuainc y gynulleidfa y ffaith eu bod hwy yn lla wer rgweH allan nag oedd eu tadau ddeng mlynedd ar oagain yn ol. biaradodd Mr D R Daniel, trefnwr yr Undeb, yn helaeth ar y Ddeddf lawn i Weithwyr. I Cymhellai hwynt i wneud eu dyledswyddau pan y codai achos, a chymeryd mantais ar ddarpar- iadan y mesur, ac i gymeryd yr holl fater i'w hystyriaeth mwyaf difrifol. Yr oeddyut yn ddyledus yn benaf i Undebau Llafur Prydain am y mesur hwn. Cyfeiriodd yn mhellach at yr angenrheidrwydd am ymuno ag Undeb y I chwarelwyr, a pheidio boddloni ar gael eu codi i frwdfrydedd ar adegau neillduol. Ar ddiwedd y cyfarfod darllenodd y cadeir- ydd lythyr oddiwrth Mr Robert Davies, yr hwn a ddywedai nad oedd ef mwy i'w gyfrif yn mhlith chwarelwyr y Penrhyn. Yn berso-ol gwell fuasai ganddo ddiiyn ei alwedigaeth mewn rhyw ardal arall, ond yr oedd auigylchiadau neillduol ar ffordd hyny. Felly byddai raid iddo gychwyn rhyw fusnes yn yr ardal. I'r amcan hwnw, apeliai am gymhorth arianol oddiwith y chwarelwyr, yn unigol nou gyda'u gilydd. Heb hyny yr oedd ei ragolygon yn dywyll. Dywedodd y cadeirydd y credai y I buasent yn ateb yr apel, a therfynodd y cyfar fod neb unrhyw gyfeiriad at y cyfnewidiadau diweddar yo y chwarel. --0
Marwolaeth y Parch John Thomas,…
Marwolaeth y Parch John Thomas, Tyldesley. Dyjdd Mercher, Mahefi i 7fed, bu farw y gwr uchod o glefyd y galon, yn ei breswylfod, Astley Street, Tyldesley. Yn ystod y padair blynedd y bu yn bugeilio eglw) s y Methodist- iaid y lie, eaillodd sereh a pbarch pob d( sbuth. Ba yn fugail gofalus, yn weitbgar gyda'r bobl ieuainc, ya briod bawddgar, a thad caredig Gwnaeth lawer er dyrchafu Caniadaetb y Cysegr, a llwyddedd yn ei ymdrech, ond dyma ei lais wedi tewi, a'r eglwys mewn gilar a thristwch. Claddwyd ef dydd Sadwrn yn nghladdfa Tyldesley, a daetb tyifi fawr o'i J gyfeillion i'w hebrwng hyd Ian y bedd. Cymer- wyd rhan yn y gwaaanaeth gan y Parchn W Bourne, Tyldesley Dr W James, Eilis J Jones, M.A.. W Glynne, B.A., J S Roberts, Bjlfcon ac E Humphreys, Rochdale. -(0)-
Goffadwrlaeth y diweddar Barch…
Goffadwrlaeth y diweddar Barch Elias Owen. DA genym ddeall fod rhyw ystwr wedi dechreu yn yr Amwythig o berthynas i goffadwriaeth y gwr teilwng uchod. Diau y bydd yn ilawen gan lawer glywed hyn, y tou allan i'r Amwythig, a phryd bynag y cychwynir y symudiad, purod fyddant i gynorthwyo Fel y dywedwyd genym o'r blaen, hoff iawn ydoedd Mr Owen o henafiaethau Cymru, a bydd yr erthyglau a ysgrifenwyd a'r cyfrolau a gybceddwyd ganddo, yn gofgolofnau byw i'w hawdwr am amser maith. Yr oedd yn prysur barotoi i'r wa3g, gyfrol ar Ffynoniii (jjsecrredic, Cymru," ond cymerwyd ef ymaith cyn cwblbau yr hyn a fwriadai. Bwriada ei fab, y Parch Canon Owen, orpben y gwaith hwn a'i gyhoeddi. Bydd hwn yn stcr yn gareg ychwanegol va ei B 1 11 1 golofn goffa Ar yr un pryd, gobeithxe llwydda ei gyfeillion a'i ednaygwyr i godi cof- golofn hardd a theilwng iddo, a goreu po gyutaf yr eir ati gyda'r amcan hwnw. --= 0:
Ysgol Dr Williams Dolgellau.
Ysgol Dr Williams Dolgellau. Bwriedir dathlu unfed flwydd ar hugain yr ysgol hon, trwy gynal adaniad (reunion) o gyn fyfyrwyr tua diwedd Gorphenaf. Cynwyaa y gweithrediadau gyfarfod cyhoeddus yn nglyo kg addyag, cwrdd te hea ferched, cyngherdd hen ferched, ac ymrysonfa chware.u tennis, rhwng y cyn-fyfyrwyr a'r myfyrwyr prtjsenol am wobrwyon a gynygir gan y llywodraethwyr. Yr ysgrifenyddion ydynt, Miss Myfanwy Roberts, Frondirion, a Miss Mary Jones, o ysgol Dr Williams. -0--
[No title]
Yn nghyfarfod blynyddol Cymdeithas Rydd- frydol Rhosllanerchrugog, nos Wener, pender- fynwyd anfon cynrychiolwyr i'r Gynadledd Genedlaethol a gynelir yn Abertawe yn mis Awst. Awdurdodwyd yr ysgrifenydd i anfon rhybudd o'r ddau gynygiad canlynol i ddyfod dan ystyriaeth y Gynadledd :—1. Fod y flaen. oriaeth yn cael ei roddi i ddadgysylltiad a dadwaddoliad yr Eglwys yn Nghymru, ar bob cwestiwn Cymreig arall. 2. Na fydd unrhyw raglen yn gyfbwn heb gynwys mesur i roddi y fasnach mewn diodydd meddwol yn nwylaw y trethdalwyr lleol. -0--
[No title]
Gerllaw Ealing yr wythnos ddiweddaf, rhoddwyd amryw dryciau o wellt ar dan, gan wreichion o gerbydres oedd yn myned heibio. Achoswyd cryn rwystr ar y ifordd. PWY SYDD YN FFOL ? Mae llawer o ddynion yn ein gwlad a gyfrifir gan eu cyd-ddynion a'u cydnabod yn bobl ffol, oherwydd eu gwastraf a'u diofalwch am gysur eu teuliioedd. Ystyrir eraill yn ffolaeh ac yn inhlibh y rhai ffolaf yn y byd, os ar waethaf rhybuddion a chynghorion cyf- eillion y parhant i niweidio eu hiechyd, a dinystrio eu cysuroii. a pheryglu eu bywydau trwy loddesta, neu anghymedroldeb o unrhyw fath. Gellir rnestru yn yr un dosbarth y rhai sydd yn parhtou i esgeuluso eu hiechyd trwy wrthod defnyddio moddion priodol i'w gadw a'i adfer pan mewn perygl o'i golli. Mae llawer o besonau a gyfr.fir yn bobl gall yn gwneud hyn. Maent yn wir wrthryehau o dosturi yn ogystal a cherydd. Nid yw diffyg archwaeth at fwyd, anbreuliad, iselder yspryd, anhwylderau yr afu I a'r coluddion, colliant ewsg,'&c, ond arwyddion o ddyn- esiad afiechyd peryglus. Ffolineb mawr yw eu diys- tyru a'u hesgeuluso, ac mae natur yn sicr o ddwyn eosb am hyny. Os gwneir defnydd prydlon a phriod- ol o Bitters Gwilym Evans, bydd yn sicr o atal y tryehinsb o afiechyd parhaol, a rhydd hefyd we lhad Ibvyr i anhwylderau fel diffyg treuliad, gw&ed afiach, gwendid giouol, ac anhwylderau yr afu. Meddyglyn llysieuol yw Bitters Gwilym Evans. Mae wedi bod gerbron y cyhoedd am chwarter eanrif, ao mae ei boblogrwydd yn cynyddu yn barhaus. Cynwysa rinweddau adgryfhaol y prif lysiau meddyg- iniaethol sydd yn adnabyddus. Gocheler pobefelych- iad.o hono. Gwerthir mewn poteli 2s 9e a 4s 6c yr un, I gan bob tferyllydd, neu trwy y post am y prisiau hyn yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion Quinine Bitters Manufacturing Co., Limited, Llanelly, South Wales.
Sefydlu y Parch T. Eli Evans.'
Sefydlu y Parch T. Eli Evans. Nos Fercher, y 14eg cyfisol cynaliwyd cyfarfod sefydlu y Parch T Eli Evans yn weinidog EglwYH Trinity Road. Bootle. Darparwyd te am chweih o'r gloch a daeth n:fer luosog yn nghyd i groesawu Mr a Mrs Evans i'r cyleh newydd, ae i rydd-ymddiddan uwchbeo y gwpila-id te. Am 7.;)0 dechreuwyd y cyfa-fod trwy weddi gan y Parch Edvi-ard Lloyd, Bootle, a chafwyd anerchiad byr gan y cadeirydd, y Parph J 0 Williams (Pedro..)). Yr oedd yn falch ganddo fod yn y cyfarfod i groesawu Mr Evans fel cyd-weinidog i'r cylch newydd, ac hyderai y byddai ei ddyfodiad o fendith i'r eglwys a'r grymydogaeth. Yna galwodd ar Mr Edward Edwards, diacon, yr hwn a roddodd hanes yr eglwys a'r modd y rhoddwyd yr alwad i Mr Evans, yr hon oedd yn hollol unfrydol. Yna cafwyd gair gan Mr Kvans, yn amlygu ei fod yn hollol gartrefol yn Nyffr-yii Clwyd yn nghanol pobl caredig, a phriodolai ei ddyfodihd yma i'r ffaith i fod eglwys Trinity Road mor UJ frydol yn eu dewis- j iad, ac yn credu y gallai fod o fwy o wasanaeth yn Bootle, ac wedi ymgynghoii a'r Arglwydd, ei fod « wedi dod i'r penderfyniad o ateb yr alwad yn gadarn- haol, a chredai iddo ddyfod at bobl caredig a'i fod ef a Mrs Evans yn teimlo yn bur gartrefol er pan yn Bootle. Nid cedd am addaw pethau mawiion, ond penderfynai wneud ei oreu. A dymunai am t'f eglwys fod o'r un meddwl o wneud en goreu a gadae' y canlyniadau i'r Arglwydd. Parch D Jones, Rhuthin, a sylwodd fo 1 dwy clfen ddymunol yn symudiad Mr a M, s Evans, sef deigryn a gwf n. Deigryn am ei fod yn cradael pobl caredig, a gwen croesawiad pobl caredig Bootle, a chredai fod y ddwy elfen yn codi oddiar egwyddor gywir a chariad at Mr Evan-. Credai ei fod wedi ei lernvi ag yspryd yr efengyl, y pryd addfwyn. tawel, caredig. Bu yn hynod hvyddianus yn Pwilglas. Yr aedd wedl ernll erch ieuenctyd OyfTryn Olwyd, heb fforffedu cydweithrediad yr hen. Yr oedd yn weithiwr, ac nid yn oifeiriad. Credai mewn gwaith yn yr eglwys, yr oedd gwaith gweinidog yn waith nas gellir ei bwj so, na'i fesur, iia rlioi eyfi-if am dano am mai gwaith ar feddyliau ydoedd. Parch J Haweu Rees a deirnlai angen cymydog yn y North End, a chredai y byddai Mr Evans yn llenwi yr angen i fynu. Meddai adnabyddiaeth o 1\1,' Evans er pan yn y coleg, ac yr oedd wedi ei gael yn ddyn o gymeriad uchel, Ybpn d tynera charuaidd. Parch S Roberts, a groesawai Mr Evans i'r cylcb, a sicrbai ef y caffai holl weinidogion y cyIcb yn garedig, ac o gynorthwy iddo, yr oedd ef wedi eu cael yn garedig iawn. Parch H P Thomas, Birkenhead, a sylwodd n ^d oe :d wedi cael y fantais o adnabod Mr Ev4ns ond yr oedd pobpeth glywodd yn ffafriol iddo. Dymunai ar i'r eglwys roddi pob help i gael allan yr hyn oedd oreu ynddo, rhoi pob chwareu teg iddo i gael y fendith y mae Duw yn ei rhoddi drwy ei weision, ac hefyd rhoi eu goreu i Mr Ev.xis- ei fod yn cael y diaconiaid, yr aelodau, a'u harian; peidio grwgnach talu iddo am fod rhoi un idea iawn yn mhen dyn yn fwy nas geUir byth dalu am dani, hefyd gweddio drosto, yn cnest ac nid yn ffu; fol. Dymunai ar i bob aelod fod yn amddiffyn iddo, "os oedd yn game fe saethir ato gan satin, meddai y diweddar R Jones, Llanllyfni. Rhoi eu cymeriadau iddo hefyd, drwy fyw y pregethau yn ystod yr wythnos. Parch 0 L Roberts a ddymunai ar i'r eglwys fod yn bur i'r eyfundeb ar ol rhoi yr alwad, ystyried y cyfnfoldeb o hyny ac y delir yr eglwys yn gyfrifol all y cytllndeb. Hefyd, gwneud C) famod i weddio dros y gweinidog yn y dechreu, fel ag y byddo y weinidogaeth yn llwyddiant yn yr ystyr uwchaf. Parch G Ellis, M.A a deimlai yn Ilawen glywed am y cymeriad uchel a roddid i Mr Evans, ac yn enw eglwys Stanley Road (M.C.), rhoadai iddo dderbyn- iad cioesawgar i Bootle, ac hyderai y rboddai yr eglwys ambell i Amen i'w helpa i ddringo y rhiw pan y teimlai yn wan. Cyfeiriodd hefyd at y golled a gafodd yr eglwys yn marwolaeth y diacon ffyddlawn Mr Thos Jones, yn nghanol ei weithgarwch, a hyderai y byddai i'w yspryd cynes a chenadol aros yn yr eglwys. Mr Josiah Thomas, ysgrifenydd Undeb Eglwysi Lerpwl a'r cylch, a sicrhau i Mr Evans y caffai dder- byniad cynes i'r Undeb, ac erfyniai r i'r eglwys siarad yn batchus o'r gweinido bob amser. am ei fod yn was i Iesu Grist. Nis gallai oddef i neb feiarad yn isel am weinidogion y Gair. Ami gwyd cydymdeimlad a, Mrs Evans yn ei habsenoldeb, oherwydd afiechyd yn y teulu. Terfynwyd y cyfalfod trwy weddi gan Mr John Morris, Tabernacl. DAFYDD Tomos. :0:
Coiofn Dirwestt
Coiofn Dirwest t DA w yr hanes hwn i law o Goedllai :-Cyzialiodd cangen o Gymdeithas Ddirwestol Merched Gogledd Cymru eu cyfarfod cyhoeddus blynyddol yn addoldy M.C. Coed Talon yr wythnos ddiweddaf, tan lyw- yddiaeth Mr Abraham George, Pontybodcyn. Wedi darllen a gweddio gan y Parch E. Bithell, a chanu ton gynulleidfaol, caed anerchiad gan y llywydd, yn diolch am yr anrhydedda osodwyd arno gan y merched. Yna galwodd ar Gor y Haban Gwyn i ganu ton, tan arweiniad y chwaer ffyddlon a medrus Miss A. Thomas. Canasant amryw weith- iau yn ystod y cyfarfod yn swynol tros ben. Caed anerchiad effeithiol ac ymresymiadol gan Mrs J J Thomas, Lerpwl a dilynwyd hithau yn ei liwyliau goreu gan y Parch E. Mostyn Jones, Coedllai. Gwnaed casgliad o blaid yr achos, a thalwyd diolch- I garvveh i'r rhai a gymerodd ran gan Mrs D. Jones, Hersedd (llywydd y gaughen hon o'i chychwyniad), a Mrs E. Bithell (is-lywydd). Wedi dibeuu gan y Parch W Parry Jones (gweinidog y lie), ymwasgar- odd y cynulliad lluosog wedi eu boddhan yn ddir- fawr yn y cyfarfod. n:
BETH YW CYNILDEB?
BETH YW CYNILDEB? Mae gan lawer o bobl syniadau cyfeiliornus am yr hyn yw gwir gynitdeb. Credt rhai mai ymwadu a'u hunam yn mhob dim ydyw, ac o ganlyniad ymgadw- ant yn arcl rhag yr hyn a wnelai wir Ies iddynt. Cam- syniad tnavvr ywhyn. Nid ywy fath ymddygiad, ond rhith o gynildeb, ac mewn gwirionedd mae yn ami yn achos o esgeulasdra sydd yn profi yn niweidiol, a cholledus. Gwir gynildeb ydyw gwneud y defnydd goreu o bob peth yn ein roeddiant. Mae y gost o fyned i lart y mor, neu i'r ffynhonau, yn enwedig i'r dosbarth gweithiol, gymaint fel y mae yn ddyledswydd arbenig arnynt. ac yn neillduol ar y rhai sydd yn glaf i geisio cael y lies mwyaf sydd yn ddichonadvvy. Mae profiad lluoed dyn ein gwlad yn tystio fod cym- eryd cwrs o Quinine Bitters Gwilym Evans, yn ystod eu hyrnweliad a glan y mor, neu pa le by nag yr ant i dreulio eu gwyliau, wedi profi yn llesol iawn iddynt ac wedi dyblu y budd a dderbynient oddiwrth newid awyr, pe heb gytneryd ewrs o'r meddyglyn rhagorol hwn. Mae Quinine Bitters Gwilym Evans yn gyd- gasgliad godidog o'r hyn sydd feddyginiaathol ae ad- gryfhaol yn boll brif lysiau y byd llysieuol. Mae pawb sydd wedi rhoddi prawf arno yn cydnabod ei rinweddau a'i tffeithiolrwydd, ac mae llawer wedi ceisio ei efelychu, ond yn ofer. Nid yw y goreu o'r efelychiadau hyn yn cynwys ond cyfran fechan o'r rhinweddau geir yn Bitters Gwilym Evans. Gwerthir y Quinine Bitters hyn gan fferyllwyr yn mhob man, mewn poteli 2s 9c a 4s 6c yr un, a gellir ei gael trwy y post am y prisiau hyn yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion :-Quinine Bitters Manufacturing Co., Limited, Llanelly, South Wales.
Cyffredinol
Cyffredinol Argl. Tredegar s) dd wedi ei benodi yn arglwydd- raglaw sir Fynwy yn lie y diweddar Due Beaufort. Y Fone-ug Eiuned Morgan sydd wedi ei phenodi i olygu YDnirod, papyr y Cymry yn Mhatagonia. Bydd Merthyr yn ymgeisydd a n Eisteddfod Gen- edlaethol 1901. Llosgwyd rlian o'r farclmadle yn Abertawe vr wythnos ddiweddaf, a gwnaed difrod gwerth miloedd Q bunau. h" nu gwraig farw yu Ngh iergybi itlewa canlyniad i niweidiau a dderbyniodd trwy ffrwydriad lamp par- affin. Trwy garedigrwydd cyfeillion, y mae careg fedd Trebor Mai yn mynwent Llanrwst wedi ei chaboli a'i llythyrenu o'r newydd. Y mae eglwys Bethlehem OLC.). Colwyn Bay, wedi rhoi gahvad i'r Parch T. M. Jones, Penmach- no, i ddyfod ei bugail cyntaf. Miss Florence Price, Fishpond College, Bristol- merch Mr 11. Price, Ftlint—sydd wedi ei phenodi yn brifatlirawes Ysgolion Aueuwadol Pfynongroew Calfiniaeth, medd person FHint. sv'n gyfrifol am holl wendidau Cymrn. Druan gwr! beth oedd cytlwr y wlad cyn i Galfitiiaetli ddod i fri. pan oedd ei gynfrodyr ef yn lly wio pob lie ? Y mae Bedyddwyr Cymreig Cefnmawr wedi de- chreu adeiladu capel sydd i gostio 2,000p a Bed- yddwyr Seisnig yr un lie yn inyu'd i wario l.OOOp ar adgyweirio eu capel.. I Yr wythnos ddiweddaf dirvvyvvyd o weithwyr glofeydd Aberdar, Merthyr. a Tower, perthynol i Ardalydd Bute, i yr un a'r costau am absenoli eu hunain o'r gwaith ddiwrnod arddaugosfa'r glowyi- yn Aberdar. Aberdar. Ceisir yn y fasnac.h alcan trwy DJeheudir Cymru i ffurfio unoliaeth yn y rheolau. y cj'fiogaii, a'r pris- iau y gwerthir yr alcan i'r farchnad" Dy wedir os y cytuna y meistri i wneud hyn y ceir gwell cyflogau i'r gweithwyr yn y pen draw. Cofnodir marwolaeth Dr Luther C. Jones. New York, yn Sutter Creek, Califfornia, lie treuliai ei wyliau. Nid oedd ond 88 oed, a mab ydoedd i'r Parch Dr 11. Gwesyn Jones, llywydd Cynadiedd Aunibynwyr yr Unol Daleithiau." Dywedodd y Prifathraw Roberts, Aberystwyth yn y pwyllgor yn Llundain a ffuriiwyd i geisio sef ydlu adran y gyfraith yn Ngboleg Aberystwyth, os llwyddid i gael grant blynyddol o 400p am bum mlynedd, fod y Coleg yn barod i agor adran yn Hydref 1900, yn cyuwys dau ddarlithydd llleWll Cyfraith Seisuig ac un mewn cyfraith Eufeinig.
Advertising
emm yswmio Y PRUOENriAL (CYFYNGEDIG) TilYSOKFA BROS £ 30 C OO OOO A GENTS addas ychwanegol yneisiau.—Ymofyne x 1 a J. W J ONES, Prudential Office, Caernarfon. PYAL WELSH LADIES IfOIR ON TOUR IN OCTOBER, 1899. For vacant dates, apply E. LLOYD JONES, Stockton Heath, Warrington, WILUAMS & HUGHES TAILORS db DRAPERS, 21, Brunswick Road, Liverpool. Larste Selection of the Best and Laues Materials, I S8TABLISHKB 1876. MAES LLAFUR UrlOES YSQOLION Y M C* Esboniad ar Epistol lago (Parch J. Puleston Jones, B.A.), is 6ch. am Is. 3c Eto gan y Parch W. J. Williams, Hirwaun is. am ioc. 2 Samuel (Parch E. James Jones, M.A.), is. 3c. am IS. Llyfrau Hymnau a Thonau yM C.—Rhodd- ir 2c. yn y is. o discount ar yr uchod oddieithr y rhai rhataf. Pob math o Lyfrau a Chaneuon Cymraeg mewn stoc. Amryw ambrisiau gostyng- ol, i'w cael gan HUGH EVANS, 444, Stanley Road, KIRKDALE .4' J 11 I HAGUE'S OVERCOATS 17/6 65 BYROM Sf. s a 0 I CmOEDDEDIG YN SWYDDFA'JR CFMRO. Yn awr yn barod. 384 tudal. Grown 8vo. Pris 3s 6ch. COFIANT A PHREGETHAU Parch DAVID DAVIES, Bermu, TAN OLYGIAETH PARCH WILLIAM JONES (David Street. LERPWL. PRIS SWLLT. Trydvdd Argraphiad o "CANIADAU ¡ EiLFED," ¡ Gyda Darlun newvdd o'r Awdwr.