Y Cymro

EISTEDDFOD FAWREDDOG I a gynelir yn y Victoria Pier Pavilion, Colwyn Bay, IFYDD CALA.N, IOJVAJFR Jal, 1900. -a RHAI O'R PRIF DESTYN AIL—LLEISIOL. w*TT? PVSTADLEUAETH.—I'rCoraganooreu "Teilwngyw'rOen." Gwobr, 15p. 0 0 T?L GVSTADLfc.UAETH.-rr Cor Meibion a ganoore-t "Y Milwyr Rhufeimg' {Prothcroc). Gwobr,8p 8s. BARTI CYMYfcG beb fod uwehlaw 25 mewn nifer a gano oreu, Seren L nig (Isalaw). Gwobr, 3p 3s. iF Offehynul. PRTT7 GVSTADLEFAETH.—I'r Soindorf a chwareuo oreu, "Pongs of the Sea." G\v«br, 10p, vn nghyda'r HER GWPAN ARIAN baidd i'w hem 11 ddwy flynedd yn olynol, ac a roddwyd gan J. L. OLDFIELD, Ysw., Lerpw). Pob manylion. yn rghyda'r Testynau i'w epel ar fyrder oddiwrth y'Ys^fenyddion ■{Cynwysa y Gwobrwyon .y wbeth lieblaw yr uchod). D. O. EVANS. 5 Church Walks, Colwyn. Eo T. DAVIES. Rose Plate, Telephone Kos 27 & 128 Toxteth, and Telephonelo 254 Edge Hiil. JOHN JONES & CO., GENERAL HOUSE FURNISHERS Also Dealers in Pianos, American Organs, Gramopncmes Musical Boxes*, &c., 224, 226, 245 & 314 PARK IOAD, Also 211 & 213, CHATSWORTH STREET. Works & Warehouse-2, PARKHILL ROAD, LIVERPOOL. All our Goods are guaranteed to be of sound value. Terms for Cash or Hire to suit Purchasers. lelir cludiad Nwyddau gv erth dros £ 10' i bob rhan G mru. ^raw'r Electric Trams (Oai iiog o G wble x Street) yn pasio r Masnachdai yn Park Road. SAFETY! PROMPTITUDE! ECONOMY.1 ^5||P COLEMAN'S DEPOSITORY, OVERTON STREET, LIVERPOOL, E. Branch Office-49, EDGE LANE. D C M fW i Q satisfactorily eon pieted to or from any dib- it CU V n LD tance by Road, Rail or Sea, in covered lock- ,mo' Vans. \A/AD £ UnilQIfeiP Furniture, Pianos. &c., carefully VYrtn* nUU^IltU Warehoused in Dry Booma Heated throughout Telephone No. S4, Sefton Park. ESTIMATES AND PliOiPECTUS POST FREE. The Nervous, Ii] temperate, & genially Afflicted Provided with Superior A tteladsnts and Companions for Trave PIT 70, HOPE STREET, LIVERPOOL. Telephone 570. Telegraphic Addrtsa "Nurses." Alao 16, ALBANY" STREET, LONDON, W. (For Male Attendants only). Eglwys Annibynol Trinity Rd., Bootie, CYNELIR CYFARFOD PREGETHU SAB BOTH, MEHEFIN Wed, 1.899, Pregethir am 10-30, 3-30, a 6, gan y Parch O. M. JENKINS, B.D., Llangefni. CHESHIRE LINES. GWIBDEITHIAU YR HAF. 0 ORSAF GANOL MANCEINION. ILERPWL, bob dydd Sadwrn, ami, 2neu 3 diwr- nod bob dydd Lluri, am 1 diwrnod, gyda threnau 8-30 a 9-30 y bore a 12-30, 1-30. a 2-30 nawn a phob Sul, am 1 neu 2 ddiwmod, gyda'r trenau 9-30 bore a 2 brt dnawn. I SOUTHPORT, bob dydd gwaith hyd rybudd pellach, gellir eodi Tooynau Rhad o Manceinion (C), Urmston, Flixton, Irlam, a Glazebrook. IYNYS MANA W aliLANAU MOR GOGLEDD CYMRU, ar ddyddian gwaith, gydag unrhyw un o'r gwibdrenau sy'n tradael Gorsaf Ganol Manceinion mewn pryd i ddal yr agerddlongau. Y mae'r trenau yn gadael Gorsaf Ganol Manceinion ar haner pob awr ac am 9 a 10 yn y bore. I GAER, bob dydd Sadwrn, am hanerdiwrnod, neu 1, 2 neu 3 diwrnod, gyda'r trenau 7-28, 9-33.11-45 bore a 1.17 a 1-50 nawn Suliau gyda'r trenau 9-20 bore a 1-55 nawn ac ar ddyddian Mercher gyda'r trenau 7-28, 9-33, a 11-45 bore am un diwrnod a haner diwr- nod. I KILLARNEY, Cork, Dublin, Belfast, Portrusb, Giant's Causeway, Larne, Dundalk. Sligo, Galway, a phob rban o'r Werddon, bob dydd Gwener a Sadwin, agored am 8 neu 10 diwrnod. Am wibdeithiau eraill. prisiau cludiad, a manylion pellach, gweler tafleni i'w rael yn yr Orsaf Ganol neu gan oruchwylwyr atferol gwibdrenau. DAVID MELDRUM, Rheolwr. Gorsaf Ganol, Lerpwl, Mehefin, 1899. OAKFIELD ROAD PRESBYTERIAN CHURCH The Annual Anniversary Sermons Will be preached on SUNDA Y NEXT, JUNE 18th, by the Rev 0 LLOYD JONES, M A., Llandinam. Morning, 10-45 Afternoon, 2 45 Evening, (5 30. Special Hymns and Anthems will be sung.by the Choir "YGwirymerbynyByd." I O Iesu na'd Gamwaith." ARWEST GEIRIONYDD, AWST 14-16, 1899 Eu Ner a folant. Eu hiaith a gadwant Awdl y Gadair-" Y Cynfab,"—y Gadair Arian a'r b-aint. Ber Awdi Gyf illwy, 30 > Hinell — Tom Kills Cvmru,Bron- wyrdden Arian Braint Gyfallwy a cl ydrodd. Traethawd—" Yr Efentryiwr a ddysgodd yr Efengyl Ghristac yogrifen rhôl a phlagswd i Gymry Ervri' yn y rhan olaf o deyrnasiad Tiberius Cesar,"—Tlws y Tafod Arian a 5 Glni. Eheatr gyfiawn o'r Testynau a'r manylion, pris Ceiniocr GWILYM COWLYD, 1> Do.t 'Q. nrisuonogol Cymru. F THH MODERN DESK IS THB JLPCSKS i "Mona" Roll-Top Desk^ Every convenieuce for the business man. Saves time and energy. Keeps hie hooks and papers ready for instant reference.- Handsomely built, dust tight, compact, and ot immense capacity. From £ 3 12B. 6<L LLOYD OWEN & CO., 133-139, FINSBURY P A YEMENT, LONDON, &C. CATALOGUE OF OFFICE AND LIBRARY i'C UN MURE POST FRKB. LARGEST STOCK IN LONDON TO SELECT FROM. PRELIMINARY NOTICE. MR HENRY JONES, liHlste Agent & Property Auctioneer, 117 Everton Road. Will offer for Sale by Auction on Thurddav, 6th July next, at the Law Association Booms, 14 Cook Street, Several Lots of FREEHOLD & LEASEHOLD PROPERTIES in Evrton, Edgehill, Toxteth Park, Walton, &c. Inclusive Terms. Particulars of other Lots invited, Telephone 1779. FOR SALE BY PRIVATE TREATY. DORSET EOaD, Tuebrook—Ten Freehold HOUSES, adjoining station, in good repair gross rent, £ 158 12a Price £] 800 ST DOMINGO VALE, Everton—Freehold Modern HOUSE, with two entertaining rooms, two kitchens, Butler's Pantry, six bedrooms, bath, lavatory, w.c., &c, Piice £ 375 KUPKRT STREET, Everton Ro»d—Pour Eight-roomod HOUsES, near Necropolis gro9» rent £ 78. eopyhold; pr ce LM MIL Li ROAD, Everton Road-Three Freehold HOUSES; If gross rent Z42 13s; price £ 450 TOWSON STREET, off Breckfleld Road N.-S x Freehold HOUSES gross rent £ 101 8s chief £ 15 pries £ 075 OFF Prescot Street—Two Freehold HOUSitS in Codring- tm Street; gross rent £ 26 price £ 200 AVERTREE-Ten Freehold HOUSES off Wellington if li oad gross rent £ 104; pr'ce tl 100 ALISBURY ROAD, Eveiton—Single HOUSES for Sale; JO two parlours. kitcheas, scuilery, (g'ound floor), three bedrooms, bathroom (h and o leasehold 99 years from 1881 ground rent A2 12s 6d price Z200 OFF EVERTON BOAD, Nos 1 to 9 Plumpton Street. Three HOUSES and two SHOPS, Freehold—Gross rent 197 7s price ZTIOO For further particul- apply to HENRY JONES, ESTATE A^ENT, VALUER & PROPERTY VUCTTONBER 117, EVERTON ROAD, J^I VERPOOL. Auction S,e3 at Inclusive terms. TELEPHONE NO 1779 0. G. PRITCHARD, Auctioneer & Valuer, 78b, South Road. Waterloo.! PROPERTIES SOLD ON MODERATE TERMS. Pellseinydd 2339. Sefydlwyd 1819. HOWARD'S Tarpaulins, Tents, Marquees, &c., AS WERTH NEU I'W HURIO Pob math o DDILLAD CEFF YLAU., Ystafelloedd Cotd i'w hurio am Dymljop, Fe'u Hadeiledir, Addurnir, Goleuir, gosodir ynddynt loriau disglaer, ac fe'u hawyrir yn brtodol i DUawnsfejdd, &c. CODIR A WNING S RBAGSAR JTOAWL. Swyddfa ac Aiddangoofoydd 35, Redcross Street, LIVERPOOL. YsgrifeDweh neu danfoDweh am Brtoiau. GLOVES A SPECIALITY. The Moat Complete Stock of Ladies' and Children g Gloves in Liverpool MILES' PATENT SEAMLESS GLOVES, 3,114 per pair, made fvom the finest French skins. Endless variety of Reliable Makes of Kid an S iede Gloves for Ladies at 1/6!, lIlli, 2/6}, an 2/11 per pair. Strong and Useful English Leather: Glove for Girls, Boys, or Infants at 1/0J, 1/64, and 1/114 per pair. HENRY MILES, i i ivl 25, 25A, and 31, CHURCH STREET, (Corner of Tarleton Street) LIVERPOOL. YO TI live some distance from Parker Street but it does not prevent you from drinking ———— THOS JONES & Co's TEAS- They deliver inland about Liverpool -By their own vans.— In the Country -By Parcel Post- TEAS of the FINEST QUALITY Delivered at your own door AT IMPORTERS, PRICES. If you have not tasted TP. JONES & Co. Ltd.'s New. Season Blends -do so at once. A Postcard will bring samples free. 9, PARKER STREET, LIVERPOOL At Eln Cohebwyr. Uyi o(,ddyito.-Diau fod llawer un yno, ond pwy ydych chwi ? Y tro nesaf anfonwch eich enw i ni gyda'ch gohebiaeth.

Y TRANSVAAL. UNWAITH eto y mae llygaid y byd politic- aidd wedi eu troi oddiar China, Ffrainc, Rwsia, a'r Gynadledd Heddwch yn Holland, a'u sefydlu ar y Transvaal, a chan bob sylwedydd ei wydrau arbenig ei hun i syllu, yr hyn a bar i rai dybied mai mater dibwys ddigon ydyw, ac i eraill ei chwyddo i faint- ioli anferth. Ond pa un byhag ai achos pwysig a'i dibwys y mae yn un tra annghyffredin, yn un peth oblegyd y ber- thynas hynod sydd rhwng Gweriniaeth De- heubarth Affrica a Lloegr. Ar rai cyfrifon y nvae hi yn ddibynol ar Loegr ar gyf- rifon eraill, y mae hi yn annibynol. Yn ol y cytundeb sydd rhyngddi a'r wlad hon, y mae gan y Transvaal hawl i drafod ei hun ei holl achosion mewnoJ, ond ei hachosion allanol yn gwbl oil yn nwylaw Lloegr. Nid trefedigaeth Seisnig mohoni fel rhanau eraill o Ddeheubarth Affrica, neu hyd yn nod Canada a'r India, llywodraethwyr a rhaglawiaid y rhai a benodir yn Llundain ac nid llywodraeth annibynol ychwaith, fel un o deyrnasoedd Ewrob, yn rhyàd i wneud fel y myno. Y mae ganddi ei harlywydd, eisenedd, a'i byddin ei hun, ond ni fedd genhadon i lysoedd ilywodraethau eraill, na hawl i gyhoeddi rhyfel na gwneud cytun- debau gyda llywodraethau eraill. Felly, nid yw'r Transvaal na chwbl ddibynol nac an- nibynol, yr hyn sydd yn chwanegu llawer at y dyryswch pan gyfyd annghydfod, fel yr un presenol, rhyngddi a'i noddydd a'i hachlesydd. Peth arall sydd yn chwanegu at y dyrys- wch ydyw hanes y trafodaethau blaenorol a fu rhwng y Saeson a Boeriaid. Y mae hwn yn hanes maith, ac nid bob amser yn bleserus gan Brydeiniwrei ddarllen. Is Ellmyn, neu Dutch, ydyw'r Boeriaid o genedl, a than nawdd Holland y sefydlodd eu cyndadau ar y cyntaf yn Affrica, a hyny rywbryd tua chanol y ganrif ddiweddaf. Hwynt-hwy am oesau a fu yn arloesi yr anialwch fel blaenfyddin gwareiddiad ac yn cael eu gwthio yn mlaen gan eraill, gan fethu cael hamdden am hir amser i blanu eu Gwerin- iaeth. A phan gawsant, daeth Lloegr ar eu gwarthaf tua 1796 ymroisant hyd yr eithaf i amddiffyn eu hiawnderau, ac ni roisant yr ym irech i fynu ond trwy orthrech a gorfod. Cafodd y wlad hon lawer byd o drafferth dima hwynt; ac am gryn gyfriod, nid oedd gyd sicrwydd pa un ai'r Prydeinwyr ynte'r Is Ellmyn fyddai'r meistriaid yn Ne- heudir Affrica—a'r adran gryfaf o'r olaf oedd y Boeriaid. Ond Lloegr a orfu ac yn 1845, gadawodd y Boeriaid Natal iddynt, a ffoisant dros fynyddoedd y Dra- kensbeig tua'r gogledd, gan ymsefydlu rhwng afonydd y Vaal a'r Orange. Yn y wlad fawr a chynyrchiol hono, planasant Weriniaeth gref, a daethant i heddwch a than fath o nawdd Prydain yn ol a elwir Cytundeb Llundain 1845. Aeth pobpeth yn mlaen o'r goreu am gyfnod hir, cryfhaodd y Weriniaeth, ac ymddangosai y rhagolyg- on yn ddisglaer a gobeithiol. Ond yn an- ffodus, daeth Mammon i'r maes. Cafwyd hyd i gloddfeydd aur a mwnau gwerthfawr eraill ar ran o'r Transvaal a elwir y Rand ac ar fyrder tynodd y cyfoeth hwn ato an- turiaethwyr o bob math-Saeson bron r gyd, a mwnwyr haner gwaraidd pob gwlad tan haul. Tyfodd trefi poblogaidd yn yr ardal, y benaf o ba rai ydyw Johannesberg. Daeth poblogaeth y Rand yn fuan yn llawer Iluosocach na'r Boeriaid amaethgar, ac i ofyn am eu hawliau fel dinas- yddion, gan mai hwynthwy yn benaf oedd yn talu y rhan fwyaf o drethi'r wlad. Ond ni fynai'r Boeriaid, yn ddigon rhe- symol, ollwng yr afael o'u Haw. Bu Llyw- odraeth Lloegr, flynyddau yn ol, yn anog, bygwth, gwasgu, yr Arlywydd Kruger i roddi breiniau dinasyddion i'r dyeithriaid oedd o fewn ei byrth ond dadleuai ef na fyddai hyny ond taflu ei Weriniaeth i ddwylaw estroniaid a'i gelynion apeliai at y cyfamod rhwng ei wlad a. Lloegr, ac ni symudai yr un fer. Yna digwyddodd an- ffawd flin arall. Tybiodd rhyw benboeth- iaid y gallasent trwy ruthrgyrch gymeryd meddiant o Johannesburg, ond yn lie hyny fe'u cymerwyd hwy eu hunain i garchar a da na fnasai llawer ohonynt wedi eu crogi. Rhag. 29, 1895, croesodd Dr Jameson a Bechuanaland i'r Transvaal gyda 700 o filwyr ac arfau rhyfel, ar wahoddiad ei gyd- wladwyr Seisnig yn Johannesburg. Ond yr oedd eu holl symudiadau yn ddigon hysbys i'r Boeriaid, a daliwyd hwy cyn gwneud fawr niwed. 'Trosglwyddwyd Dr Jameson a'r arweinwyr eraill gan Mr Kruger i'r awdurdodau Seisnig, yn He eu cosbi ei hun. am yr hvn y derbyniodd ddiolch ein Mawrhydi y Frenhines Victoria. Daliwyd y prif gynllwynwyr yn erbyn Llywodraeth Transvaal ar y cyhuddiad o deyrnfradwriaeth, a chondemuiwyd rhai i farwolaeth, ond gollyngwyd hwy yn rhydd trwy dalu dirwyon trymion. Dedfrydwyd Dr Jameson yn Llundain i bymtheng mis o garchar, a'i gymdeithion i gyfnodau liai. Yr ydym yn nodi y ffeithiau hyn er dangos nad dyn brwnt a chreulawn ydyw yr Arlywydd Kruge* er cymaint yr erlid sydd arno gan rhyw ddosbarth yn y wlad hon a phe rhyw wlad arall yn ymryson ag ef, buasai Prydain yn danllwyth o'iblaid. Ymgyrch fradwrus oedd un Dr Jameson, a chyfarfu y dynged a haeddodd. Gwnaeth fawr ddrwg ac nid y trueiniaid penwan a gymerent ran ynddi yn unig oedd yn gyf- rifol am dani. Ofnir nad oedd Rhodes na Chamberlain heb wybod digon yn ei chylch i'w hatal pe dewisasent. Ychydig wyth- nosau yn ol, bu rhyw ymgais gyffelyb yn Johannesburg, ond mwy dirmygus fyth os yn bosibl. Y mae'r ceisiadau hyn ar du'r Uitlanders, fel y gelwir yr estroniaid, o dro i dro, yn cryfhau achos Kruger fel y mae hefyd yn gwanychu achos ei elynion Y symudiad olaf ydoedd yr ymgais a wnaed y dyddiau diweddaf i roi pen ar yr annghydfod trwy i'r Arlywydd Kruger a Syr Alfred Milner, ar ran Lloegr, gyfarfod gyda'r amcan o geisio symud rhwystrau oddiar ffordd cymydogaeth dda. Ond yr oedd un yn gofyn gormod a'r llall yn cynyg rhy fychan, fel y terfynwyd y drafodaeth gryn bellder oddiwith fargen. & Ofnid unwaith y buasai methiant y Gyn- adledd yn arwain i ryfel, ond y mae'n an- hawdd dychymygu am ba beth y rhyfelir. Nid yw'r Boer wedi gwneud dim ond yr hyn yr oedd ganddo gwbl hawl yn ol y cytundeb i'w wneud ac os oes gan un o'r ddwybiaid g$-yn yn erbyn y llall, gan y Boer y mae yn erbyn Lloegr am adael i'w deiliaid dz»r tros y terfynau ac ymddwyn yn debycach i anifeiliaid barus nag i fodau rhesymol. Y mae'n annichonadwy credu fod digon o ddiafolyddiaeth yn Joseph Chamberlain a'r Daily Telegraph i anos rhyfel yn erb/n cenedl na wnaethant ddim ond amddiffyn eu hiawnderau. J .0: Bodola annghy d\velediad rhwng Rhaith Dosbarth Treffynon a Chwmni Reilffordd y L. & N.W.R., 0 bertliynas i lwybr troed sydd yn arwain o Fflint i liiu yr afon Ddyfrdwy. Ymddengys fod y llwybr yu hen iawn, ac yn cael ei ddefnyddio yn helaeth gan for- wyr, pysgotvvyr, ac eraill, ol a blaen at eu gwahanol oruchwylion, ac yn hoff lwybr rhodiana gan drigol- ion y gymydogaeth. Dyma'r unig lwybr hefyd i gyrhaedd y traeth rhwng Fflint a Bagillt, a honir ei fod wedi ei ddefnyddio am dros haner canrif. Yn awr, y mae cwmnl y reilffordd wedi ei gau trwy dori ar ei draws a pheidio gwneud lie i groesi y liinell. Ceisir gan y Cwmni dderbyn dirprwyaeth o'r Rhaith i ystyried y cwestiwn.