Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
--------Nodiadau o Lanberis.¡
Nodiadau o Lanberis. Ia.wn y darfu i mi brophwydo gyda golwg ary Parch .J Puleston Jones, oblegyd y mae efe erbyn hyn yn ,etholedig gan y pwyllgor, ac felly yn adarlithydd penodedig yn Ngholeg Duwinyddol y Bala. Yn wir, fe fydd yn chwith dros ben genym am dano. Byddai ei chwerthiniad iachus ef yu gwneud i brndd-der melancolaidd ffoi fel iriwl dros gefn y W)ddfa oflaen yr awel. Canai un o'r beirdd fel hyn am yr amgylchiad:— Colli mawr yw colli Puleston 0 gyffiniau'r Wyddfa fawr Colli gwyneb rhadlon, cywir, A'i lewyrchiad fel y wawr; Colli doniau byvv, llifeiriol, Allai adrodd 'htori'n. ffraeth, Colli Cymro trwyadi, eon— Cymro gwir o uchel chwaeth." Beth a wna pobl Dinorwic wedi ei ymadawiad ? Beth hefyd ond chwilio am un arall yn ei le. Fel y sylwai yr athronydd ffraeth, H Humphreys o'r Dyff- ryn, wrth ei briod pan ofynodd hi iddo, "Beth a wnaech chwi pe byddech yn fy ngholli? Beth hefyd, Ann Lach, ond chwilio am un arall yn dy le di, oblegyd dxna'r prawf goreu fy mod yn gosod y gwerth prioaoi arnat." Pelly, yn ddiau, y rhydd d, pobi Diuorwic syuiad i'r wlad am werth y gweinidog p 0 a gollwyd ganddynt yw trwy symud ar uuwaith i j chwilio am un arall yn ei le. Doniol iawn fu yr amgylchiad sydyn—peth na feddyliodd neb byw bedyddiol am dauo. Y mae y byd bach yma heb ddod ato'i hun—hwyrach y daw yn y man. Wei beth? Hyn-priodi hen lane sextan, a hwnw yn tlaeuor gyda'r lien Gorph. A chan gotio, dau lien lane yw-neu yn liytrach/w 'I blaenoriaid Hebron "y capel bychau hwnw sydd ar lethr y Wyddfa—er's liawer o flynyddoedd. Dan ddonioi a dymunol ydJut, ac yn llanw en lie hyd yr ymyloti oud wele ddadgysyiitiad wedi cymeryd lie rhyngddynt Bellach, te lYll William wrth ei wraig, ond beth am Huw, druau ? Dywedir fod William wedi cael un o ferched gianaf Eryri. Well dortu, ond bu ddigon o hyd yn chwilio am dani. Lwc dda iddynt, ond wele— Huw Bryn Coch heb arwain cân-i gariad Yn goron i'w aniao Beth wybod, ai byth hybian Mwytho'n lew, ond methu'n lan fydd ei hanes ef ? Pwy etyb ? Dau fachgen nobl fuont, gofalus a deheuig -yn nygiad y gwaith yn mlaen. Ni fedd Arfon eu gwell, a'r hyn sydd yn anhawdd meddwl am dano fydd eu gwahanu ond rhaid boddloni. Y inae'r camvr yn aros. Gofynai 'gethwr i mi yn ddiweddar, Giywsoch chwi ganu Hebrou ? Us clywsoch, ac os gwyddoch rywbeth am ganu, diau y dywedir ei fod yn un o'r rhai goreu os nad y goreu yn y wlad." Dywedodd dyn wrthyf yr wythuos hon mai g'was- traff ar arian yw ceisio gwneud plant chwareiwyr yn seiri coed, hyd yn nod pe byddai un wedi ei ddwyn i fynu yn y grefft yn ceisio gwneud hyny, oblegyd i'r chwarel y mae pob un yn ilygada. Cyr- haedd tail' ar ddeg oed yw eu nod mawr, am fod hyny yn rhoddi drws y chwarel yn agored iddynt; ond cyn pen tair blyuedd byddant wedi diliasu yno, ac yn awyddus am gael.rhywbeth arall. N Daeth llyfr Dr Llugwy Owen ar hanes athrou- iaeth Groeg i'm Haw heddyw. Yn wir, y mae'n odidog. Dyma beth newydd yn yr iaith Gymraeg. Dengys ol llafur dybryd, acymae wedi ei ysgrifenu mewn Cymraeg rhagorol. Pa nifer o-Gymry o bryd i bryd sydd wedi dyfod yn ol o ganol Groeg, Khyd- ychen, a Chaergrawiit ? Hyd y gwyddom ni, daethant oil oddiyno yn onest iawn. Tlawd enbyd ■—perlfeithrwydd tiodi—oedd gweled un papyr yn galw sylw atddau neu dri o lyfrau awllt yn gynyrch ineddwl dyri a dreuliodd ei fywyd mewn athrofa. Car,,va ofyn pa fantais i Gymru a'i llenyddiaeth sydd o fodolaeth y dosbarth yma ? Ond y rhai hyn sydd yn cael pomp y genedl! Y mae Dr Llugwy '•vedi gwneud gwaith anfarwol, a myn y gwaith iddo ( glod. ELlDIR SAIS. --0--
Dyffryu CHwyti.
Dyffryu CHwyti. DINBYCH. An faes Glas Medw y eyaelir y Gymanfa ganol y mis hwn. Y mae'r gwaith coed i w wneud gan Mie T j Roberts, a bydd lie i 2,000 eistedd ac i 4,000 seryll. Nos Fawrth cynaliwyd cyfarfod dirwestol yn Bod- awen. Pasiwyd pleidiais o cidiolchgarweh i 1\11' J Harrison Jones am ei ddoethineb fel ynad yn, ilglyn â dirwect. Yn Eglwys St. Mary ddydd Iau cynaliwyd Cyman fa ganu dan arweiniad y Parch H Lloyd, T rein ant. Pregethwydgan yr Archddeou Wynne Jones a'r Archddeon Evans. Gofid yw"clywed fod talent dyn yn troi yja golled iddo. Flynyddau'n ol daeth Mr T Casson I yma yn oruchwyliwr cangen o Fane Gogledd a l)eheudir Cymru. Yr oedd ei holl fryd ar yr organ. ''JynHun- iodd welliant pwysig a chafodd fraintysfrnf, ond trodd yn golled o filoedd o bunau. Yr oe,c'l yn allu- og fel ehwareuwr hefyd a boirniad cerddoro^ Nos Fawrth rhanwyd tystysgrifau a bathodau i'r rhai llwyddianus yn nglyn a'r Ysgol G^fyddydol yn ystod y gaaaf. Mae Jas Williams, cludydd llytlltyrau oddiyma i'r Bylchau, yn dod i flwydd-dal. Cer-rj^odd bob dydd i'r Bylchau er's 32 uilynedd. Yn ol eu harferiad blynyddol, cyLiaiiodd Eglwyswyr y lie eu Sul blodeu a wyau. Anfon 'agarit troa fii 0 wy. au a blodeu^i feddygdai Manceinion a Birmingham. Yn ol adrodd'ad blynyddol y Bwrcrd Ysgol, yr oedd rhodd y Llywodraeth i ysgol y becbgyln yn 2oip 3s 3c: genethod, i38p 7s babanod, 146p 16s. RIIUTHIN. Ddydd Iau cynaliodd Bedyddwyr y dy-ifryn eu oy- manfa ganu. Canwyd amryw (ionau, a 5wobrwywyd deiliaid yr ysgolion. Yn ystafell y Cynghor nos Fercher, qarllenwyd ad- roddiad yr arholwyr am yr Ysgol Gelfyddydol. LLANEL WY. Ddydd Iau cynaliwyd cymanfa ysgtoi;on y Weslev- aid. Gwobrwywyd y goreuon ar HL.nes 5oseph' a Bywyd Crist,' a R Roberts, BodÚm, am draithawd ar Damel.' LLANRHAIADR. Am fod Bwrdd Ysgol Gyffylliog yn g( )fyn tal am addysg 12 o blant plwyf Llanrhaiadr sy'\n mvnvrhu ysgol Gyffvlhog, cynaliwyd oyfarfod nos Wreiier vn vr Yfgoldy Cenedlaethol. J J TRKMEIBCHION. Ddydd Llun bu einio blynyddol Clwb Brynelwyd yn yr Hen Ysgol, a chv/aieuon ar faes Mr W Oweo. Yr o-<ddynt yn lladd dwy fran ag un ergyd trwy ddathlu dyfodiad Mr Douglus, Caegwyn, i'w oed. CLWYDFAB. --0-
Sarddoniaeth
Sarddoniaeth BUM FARW I FYW. Myfyrdod ar f(trwola,th GLAN ALUN, mewn cyfeiriad at y penillion pruddaidd, 'Rwy'n miLrv/n f,l/w!" a ysgriieMvyd gan y tratvedig, ac a uyhoeddwyd yn y CYMRO diweddaf. GLAN ALUN hoff! terfysglyd iawn Ei ganol oes a'i fyr urydnawn, Nes teimliti 'i buaid brotiad ilawn 0 farw'n f y w. Gan 'stormydd blio, gan nerth y don, Gan lawer picell yn ei fron, Gollyngai yr ochenaid hon- 'Rwy'n farw'n fyw Bu farw—do ac aeth i'r bedd, Ond g«el—mae bywyj yn ei wedd, A chlyw y tain o WI ad yr Hedd— Bl1'm fiArw i fyw Breuddwydio ? na: nid breuddwyd yw Y mae GLAN ALUN eto'n fyw Traidd Jlais fy nghyfaill i fy nghlyw- iiuia farw 1 fyw Dy fyw nid oedd und marw'n wir, Ond troes dy farw'n fywyd pur Nid bywyd ond mewn nefol dir, Drwy far", i fyw. Fel marw wrth borth y bywyd pur, Dy ysbryd llesg lwfrhai yn hir, Ond lledodd Angau'r dorau dur, Cêot farw i fyw. Os marw'n fyw dan lawer loes, Y bywyd oedd uoheigais d'oes, Coronwyd hwn yn An^au'r Grces, Drwy farw i fyw. Oa marw'n fyw, i'th awen lan Yn fad mewn traliod diwaban, Melusach fyth y tioed dy gaa, Drwy farw i fyw. Rhy fawr dy enaid yn ei fryd I ddim ond marw yu y byd .1 fyw, rhy fach oedd hwn i gyd- Rtiaid marw i fyw. Llewyga bcodor hinsawdd giir lVlewn caddug o-,rw anial dir Rhaid brysio yn ol i'w wlad yn wir- Rhaid mudo i fyw. Os oedd dy wynfyd gynt mor wyw, Nes fel yn farw, er yn fyw, Cest wynfyd uwch o nefol ryw, Drwy farw i fyw. Os rhodiaist yma yn dy hna, Deffro'ist ar ddelw Mab y Dyn, Yn ddelw fyw, nid marwol lin, Drwy farw i fyw Yr haul faehluiodd ganol dydd!" Na-cwmwl ddaeth i guddio'i rudd; Ond heddyw hwnt goiidiau prudd, Drwy farw i fyw. Diflanodd boreu teg dy oes, A gobaich cyxiar mebyd ffoes Ond hv^yr brydnawn yn wynfyd droas, Drwy farw i fyw. Os marw'n fyw wrth wel'd y lion A'r galon ysgafn ger dy fron, Cest beddyw hOdn yn don ar don, Drwy farw i fyw. Os coliwyd parch, os nyefcodd serch, Tynerwcii dyn, addfwynder merch, Enillwyd mwy o'r stocmydd erch, Drwy farw i fyw. Os marw'n fyw heb uawdd na hedd, A pherthvnasau yn y bedd, Cest uno a. hwy yr ngwlad y wiedd. Drwy farw i fyw.. Os rnarw';It- "wrtii dremio ar wedd y w Anwyliaid hoff o gylch dy sedd, Cest nefol D..d dy han 11,ewn hedd, Drwy farw i fyw. Os syilu hob obaith ar bob un O'th blant diniwed teg eu llun, Dy obaith llesg ddaeth ato ei hun, Drwy farw i fyw. Tywysa'th Nefol Dad dy blant. Lie ceisiaisfi fyw o bant i bant), Cest dithau'r bedd yn ol dy chwant, A marw i fyw, Er gwgu o'r byd, cyrhaeddaist hedd Cyfododd gwen i ioni th wedd Cest dawel fron ar fin y bedd, A marw i fyw. Å i¡ fyw mae'r "defnydd oeddib gynt, Adseinio'r "croesaw" mae y gwynt; Cest groesaw'r nef ar ben dy hynt," Drwy farw i fyw. Ti gefaist wel'd y stormydd drwy Cryfheist "cyn myn'd na byddit mwy," Mewn gobaith teg am wlad heb glwll, 'Roi marw n wir Y diweddar 1. D. FIRAID,
MAE FFORDD I BEN Y MYNYDD.
MAE FFORDD I BEN Y MYNYDD. MAE ffordd i ben y mynydd O'r dyfnder isaf sydd; Mae rhai yn dringo hyd-ddi Bob awr o'r nos a'r dydd. Os digalonodd liawer Wrth brofi'r ffordd mor serth, Mae liawer wedi llwydda, Ac yn mwynhau y gwerth. Mae yn y gwaelod luaws 0 rai allasent fod Ar ben y mynydd uchaf Yn nghanol heulwen clod Edrychent gydag arswyd Ar hyd y rhiwiau serth, Yn lie llygadu'r goron, A meddwl am ei gwerth. O'r dyfnder clywir cwynfan Trueiniaid wedi bod, Ar ben mynyddoedd uchel Yn nghanol heulwen clod. Os anhawdd ydyw codi, Peth hawdd yw myn'd i lawr- Mae ilawer un yn llithro Fr llweh, o'r palas mawr. Tydi sydd yn y gwaelod, Dal olwg ar y n6d A thithau yn yr uchder, Ystyria beth all fod. Nid oes hanfodol sicrwydd I neb am enyd awr- Pob ffordd aiff ar i fynu Aiff hefyd ar i 'awr. R. J. DERFEL.
Advertising
"Goreu Arf—Arf Dysg. lesu ra'd gdmwalth. "Dawaphobdaioni. EISTEDDFOD TEMLWYR DA LERPWL, Yn Hope Hall, Hope Street, Dydd M'lwrth (Gwyl y Bane), Rhagfyr 26ain, 1899. PRIF DESTYNAU. TESTYN Y GADAIR Pryddest, h^b fod dros 400 o linellau, Y Ddau Ddailun," Galarnad Jeremiah iv. 7. S. Cadair Dderw, gwerth 5p 5s. PRIF DRAITLIAWI)-"Bra luniaii Beirniadol (Critical Sketches) o'r enwogion canlynol: '-Nf-ss A. J. Davies, Parchn John Thomas, D.D., Robert Jones (Llanllyfni), Mr Thom-s Gee, a'r Dr. Hug-h Owen Thomas." Gwobr laf, 2p 2; 2il, lp Is. TRAITHAWD, eyfyogedig i Ferched, "Dylanwad Merch er cadw a denu o'r di<farn." Gwobr laf, lp Is; 2il, 10-ihob. NOFELIG DDTRWESTOL (Gymrae^), tua 3,000 o eiriau. Gwobr, 2p 2s. PRIF G YSTADL U AETH GORAWL—I'r C6r o Feibi m, heb fod dan 35 a tnros 45 mown nifer, a' ¡zano oreu c. L'ewelyn éin Llyw Olaf" (Tom Price), Gwobr laf, 20p a Thlws A u i'r Arweinydd. (CHIEF CHORAL COMPETITION—Mal-> Voice Choir, not under 85 nor over 45 in munber. for the best r.-rdering of Llewelyn our Last Princd" (Tom Price). First Prize, £ 20 and a Gold Medal to the Conduct,r Second Prize, £ 5) Gellir cael rhestr gyflawn o'r Testynau ond anfon stamp i LLEW WYNNE, Ysgr-ifenudd, Ashfield 98, Westbourne R-oad, Birkenhead. Llyfrau Cyiiocuaectig geiri ,i'í-1V.Ji. NE i VYDD EI GYHOEDDI, YN GYFROL 1IARDD, PRIS COFIAMT A PHREOETHAU y diweddar Barch. JOHM JeIU ti 5, D.D., CAERNARFON, Tan olygiaeth y Parch. JOHN WILLIAMS, Princes Read, Liverpool* Y11 cynwys Pamp o Ddarluniau, yn nghyda Darkin rhagorol o Dr. HCGHES mewn collotype. foio Manuscripts (Fac-simile New Edition of the Kenowned) bejng a selection of Ancient Welsh Manuscripts, in iVose and Verse, from the Collection made by EDWARD WILLIAMS (iolo Morganwg), with English Translation and Notes. Price £1 is. —————————————————————————————————— Y Mabinogion Cymresg-, sef Chwediau I Rhamao; us yr Hen Gymry (fel yr ysgrifenwyd hwyiit yn yr Hen Gymraeg, He mewn Cymraeg ddiweddar). Wedi ei ivvymo mewn llian hardd, 17s. Cofianta Phregethaa y Parch. DAVID D1. VIES, Bermo, tan olygiaetb. y Paicii. WILLIAM JONES, David Street, Lerowi. Yn awrynbarod. 384 tud. Crown 8vo. Pi is 3s. 6ch. Llawysgrifau Cefn Coch: Dau iyfr MS., wedi eu hysgrifenu yn XVII. ganrif. Gyaa Rhagymadrodd a Nodiadau gan y Parch. J. FlSlfb-R, B.D., Rhtithin. Yn barod Mehefin, 1899. Pris lOs. 6ch. CYFRES CLASSURON CYMREIG. Pris TAIR CElNfOG yr unl Trwy'r Post, 4c, Y Llyfrau rhataf yn yr iaith. Newydd eu cyUoeddi. s.—Bardd Cwsc. Tan olygiaeth EMRYS AP I WAN, I J.—Llyfr y Tri Aderyn. Adargraphiad cyflawn o'r argrapiiiad cyntaf. I J.—Aiun Sef Barddomaeth Rydd JOHN BLACK WELL. RhagfssadsoAi- | Carjtjs Pris SWLLT yr lOt. Helyntlon Bywyd Hen Deiliwr. LJythyrau yr Hen Ffarrnwr. Cyfrinach yr Aelwyd. Y ni-llyfr uchod gan y Parch. W. REES, D.D.. wedi eu rhwymo ii ull, 3s. 6ch. Holl Waith Qoronwy Owen am Hancir Ccron Yn cynwys ei lloii Farddoniaeth, wcdl ei gysneryd o'r argraphiadau hynaf; ei liou Lythyrau yn nghyua ilane-j ei Fywyd. Yr Hen Bererinion: R. JONES, LLWYRV gwril"; RHYS DAFIS (Y GLUN BICEN), AS EDMUND jo-NES o Bontypwl Pig-ion Englynion fy Ngwlad, yn cynwys 2,000 o Esij-lyn on goreu'r Iaiia. Dethoiedig gan EIFIONYDD. Diliau Barddas. BARDD NANTGLYN. Christmasia gan DAVID OWEN Brutus). J.Ceinog Ii ughes: Ei Fywyd, ei Athrylith, a'i V\n,th. (Gyda Darlun cywir ohono ac a Benybryn, Dyliryn Ceiriog, lIe ganwrd ef) cl Yr Oriau Olaf: gan J. CEIRIOG HUGHES, sef Caneuun, Rhiangerddi, &c., na chyhoeddwyd o'r blaen, ac wedi eu cymeryd o law-ysgrifau y Bardd, Y dd sa iyfr uchoct wedi eu rhwymo J8 nghyd mewn llian. his 2a. 6ch. (:fÙ6íiad.u E1f. MANTUNNA" ('CQFRJSSTKBDtL- SJLV Y TE ELW-RANOL. j Er oyfarfod gofvnion cynyddol yr oes, yr ydym yn gwertlh TB PUR A DANTBITHIOL ar y GYFTODSEFX ELW-TIAKOI,. Mae gan bob un a bryno Chwe' Phwys o'r Te ardrierchog nltz Iiawl, pan duaw a'r Coupons sydd yn rhan o arnlen y Te I slop y gwer hwr, i unrhyw nwyd-Jau o werth Swllt a ddewiso Oydmarwch y Te hwn a'r Te a werthir gan Hysbyaeb wyr O-wyntog, am uwch pris, ac HEB GYFRANU O'R XLW Dyma.'r ffordd i arbed pres, Yfed To Mantunna G-wna i'r boc. a'r iechyd les, A boddia bawb a'i pryna. MORRIS Oa JUNES, 18. air Thomas Street. ^TV^TlPOar, CERDDOBIA23TH J o hn7ones, Wholesale and Keta.il Music Sells ¡ BSTHESBA, NORTH W4.LHI8. OEDWIR ar law y Stoc Fwyaf Amrywiaethol yn Nghymru o G-ANEUOS (S03GS) GYWWZltt ) 810 fel rheol danf )nir pob areheb gydathro,d y post. Anfoner am y Catalogue yn cynwys fcua 500 o wahano Ganeu II. Yn awr yn barod, pris Swllt. LLAWLYFR DiRWESTOL At wasanaeth Temlwyr Da, y Oyzndeithasau Dirwestoi, ar Gobeithluoedd Cymreig (buddugol yn Eisteddfod Temlwyr Da Lerpwl, 1897). Gan THOMAS' JONES, Birkenhead, gyda rhagrsnadrodd Gan y Parch. GRIFFITH ELLIS, M.1 I wgaelgar, LLEW WYNNE, 98 Westbourne Rd, Birkenhe Telersu arbonig i Dernlau, Cymdeithasau, a Gobeithluoedd .u_ I 1 FxXsiiST CYOLES 1S99 Lis's of EOYAL AJAX CYCLE" for Ladies and Gen- tlemen post free. IMMENSE STOCK, New & Second hand, Wonderful bargains. Carriage Paid. EASY PAYMENTS FROM 10s. MOSTHLV. afga aiauuuat for cash. Old machines ex- changed. 1 year's guarantee.—largest Cycle Riding School I in North of England—THE BRITISH CYCLE MiNU- f FACTORING CO.,45, Eve.ton Roal, idvsrpiot. Telephone 113 Anfleld. Central Depot, 30, Elliot Stroet. Telephone, 690 JOHN HUGHES, TAILOR, 24, Oxton Road, Birkenhead, Addymuna hysbysu ei luosog gwsmeriaid a dyeithriaid ei fod wedi sicrhau ystoc halaeth o ddefnyddiau newyddion at Siwtia Li pwrpasol i'r tymhor hwn o'r pitrymaa a'r lliwiau diweddaraf; y tori, yr arddull, a'r gwueuthuriad ya cy/ateb ddull yr oes ac am brisiau rheaymol. In Memoriam" Mr. T. E. ELLIS, A.S. "GWRON CYMRU:" SOM'x, Words by Rev. J. T. JOB. MUSIC by J. H. ROBERTS, Mus- Bac. (Cantab). r To be had from the Compose?, 149, Grove Street, Liverpool, and of all Music-sellers. Price is. Post Free. l 'Beautiful words, charmiug rausx.'—M. Davies* ) THE BEST TEA IS ilb 4 & ilb lead Packets. WlAGfC*; 1 J&i IV' 2/- & 2/8 per Pound ALADDIN'S rlACHC TEA, RICH, LUSCIOUS FLAVOUR. Wholesale only ei W. WiUJams II: ç.. Tea iarchanta, 5, Button Street, Liverpool, J. HENRY JONES Late Saunders it Roberti) TAILOR & DRAPER, 19, CABLE STREET, LIVERPOOL. Late Cutter at F. S. Lowy, London. Excellent5N ew Stock for selection.