Y Cymro

Eisteddfod Genedlaethol Lerpwl. CTNALIWYD cyfarfod o'r Pwyllgor Cyffredinol nos Wener yn y Common Hall, Hacking Hey, dan lyw- yddiaeth y Parch J A Howell. Darllenwyd a chadarnhawyd cofnodion y cyfarfod blaenorol. Unig waith y cyfarfod ydoedd derbyn ac ystyried rhestr o destynau a gwobrau a dynwyd allan gan y Pffi llgor Celf. Cvnwysai y rhestr 4:i o destynau mewn arlunio. cynllunio, cerfio mewn coed a maen, gwaitli haiarn a chlai, llyfr-rwymo, gwawl-arlunio, gwlacen, brethyn, yn nghyda cliasglu esiamplau o jedyn, mwnau, &c. Cyrhaedda y gwobrau y swm o 250p. Wedi gwneud rhyvv fan gyfnewidiadau yma a thravr, cymeradwywyd y rhestr ac eithrio y testyn au mewn gwawl-arlunio, y rhai a gyflwynwyd yn ol i ystyr:aeth pellach y pwyllgor i gyfnewid ychydig arnynt. j -0-

Nswycfdlon Cyrrersig. Y mae Rhaith Gwledig Bethesda wedi peuu fod 11 treth y rhanbarth yn 3s y bunt. Gwrthododd Bwrdd y Llywodraeth Leol gais Cvnghor Sir Ddinbycii i gael eithrio troliau a wag- em rhag gorfocl cario goleuni wedi by nos. Ddydd Iau, yn Fflint, cyhuddid Francis Brown, 17 Oed, o ymosod ar Margaret Jane Jones, geneth 12 oed ond oherwydd pall yn y dystiolaeth rhyddha- wyd ef. Cynaliwyd jCymanfa Ganu Methodistiaid rhan uchaf Maldwyn yn Llanidloes ddydd Gwener. Yr arweinydd ydoedd Mr John Thomas, Llanwrtyd, ac amlygodd ei foddhad mawr yn y cann. Dydd Gwener, penderfynodd Cymry y Trallwng ffurfio pwyllgor ileol yn nglyn a chronfa goffa MrT E Elliô. Arweinydd y symudiad yno yw y ficer, Parch J Grimaldi Davies. Bu agos i un o wib-gychod y Royal Welsh Yacht Club, Caernarfon, gael ei andwyo yr wythnos ddi- weddaf trwy daro yn erbyu un o greigiau Culfor y Fenai. Mae Mrs Frost, Minydon, Colwyn Bay, wedi cynyg bywoliaeth Eglwys Crist, Brynymaen, Col- wyn Bay, i'r Parch J Meredith Hughes, curad Col- wyn, ac yntau wedi ei derbyn. Aeth pleserfad o'r enw "Charmer," perthynol i Mr Seeker yn erbyn craig, gerllaw Pout Menaidydd Gwener, a niweidiwyd hi fel y bu raid ei chymeryd i gei Caerna-fon. 5 Mae Esgob Llanelwy wedi penodi y Parch Wm Joseph Williams yn rheithor Llanvchan, sir Ddin- bycn; y Parch Wm Christopher yn rheithor Llan- wyddefan". Maldwyn, a'r Parch Owen Davies yn gurad yn Mostyn. Yr oedd ein cydwladwr y Parch H. Price Hughes yn bresenol yn yr ymgomwest frenhinol ddydd Llun cyn y diweddaf. Llywydd cyntaf y Gynadledd Wesleyaidd a wahoddwyd i'r miri blynyddol hwn ydoedd y Parch Richard Roberts. Ddydd Mercher, yn Wyddgrug, gwerthwyd fferm Penypare, yn cynwys 38 acr, i Mr S. Thomas, Itfiostyilenam 600p. Mri Ltoyd a Roberts, cyf- leithwyr, Rhuthin, a weithredai dros y perchenog- ion. Yn llys ynadon Oldham ddydd Sadwrn, dirwywyd Cwmni Ffordd Haiarn y Cambrian i 5p a'r cosfcau am greulondeb at nifer o loi yresid o Ellesmere i'r dref hono. Ev nid gan y Gymdeithas er Atal Creulondeb at Anifeiliaid. Dewiswyd Miss Caroline Pearse Tremain, B.A., allan 0 25 0 ym.geiswyr YJ1 Mistress of Method, ac Assistant Lecturer in Education,, yn Aberystwyth. Addysgwyd Miss Tremain yn Nghaegrawnt o dan Miss E P Hughes. Y mae Bwrdd Llywodraeth Leol wedi danfon at Raith Gwledig Gwyrfai i ddweyd y gvyneirymchwil- iad ganddo i gwyn* Rhaith Tief Caernarfon fod JiheTt iiau Gwyrfai a Glasiyn yn esgeuluso gvyneud dreiniau tuag at gadw'n bur gyflenwad dwfr Caer- narfon. Dydd Gwener, bu Esgob Henffordd yn anerch mvfvrwvr Aberystwyth, a chafodd dderbyniad brwd- frvctig. Hongyfarchai y Cymry am eu brwdfrydedd dros addysg ac ar safie bresenol y Brifysgol a'r Coleg- au Cenedlaethol. Talodd deyrnged uchel i goffad- wriaeth Mr T E Ellis, a chredai y byddai ei esiampl a'i waith yn werthfawr yn ngolwg ei gydvyladwyr. Aurhegwyd Coleg Aberystwyth a clierf-ddelwo'1' diweddar Arglwydd Aberdare, gan Mr Herbert Hampton, cerfiwr, Llundain. Gwnaed y cyflwyn- iad ffurfiol dydd Gwener diweddaf, yn nghanol Ilu o edrychwyr," a diolchwyd yn gynes i Mr Hampton am ei garedigrwydd. Gosodwyd hi i fyny yn mhetryal y Coleg. Mawr yr helynt sydd hefo ewyllysau. Y mae'r annghvdfod ynnghylch 500p a ddyfarnwyd gan y Barnwr Darling yn Mrawdlys ddiweddaf Caernar- fon wedi ei ddwyn eto at farn Lly3 } r Apel yn Llundain Mr Montgomery ddadleuai o du'r apel- vdd, a Mr Bryn Roberts, A.S,, a Mr W. C. Davies tros'yr amddiffynwyr. Oedodd y llys ei ddyfarniad. Yn fuf1,u priodir Mr J. Davies-Williams, clerc trefol Southport, ag unig ferch Mr Joseph Leese, chwaer Svr F. Leese, A.S. Brodor o Gaerfyrddin vw Mr Williams, a bu'n is-glerc trefol Caerdydd cyn ei apwyntiad i Southport. Bu hefyd am dym- lioryn swy'ddfa Mr Parry Jones, clerc trefol Din- by ch. sfDvdd Gwener bu farw Mr R Lloyd, dilledydd, I Albert House, Treffynon, yn 5G mhvydd oed. Er dechreu ei fasnach ar radd fechan, llwyddodd yn fawr, nes dyfod yn un o'r prif fachnaswyr, ac yn ddefnvddiol mewn llawer cylch. Prynodd fferm yn Ysceitiog. ac adeiladodd drigfod hardd yno dan yr eil% I'la- COC',I, aC YDO y bu farw. Gedy weddw, pedwar mab a dwy ferch. Creda Bwrdd Ysgol Casnewydd nad yw dysgu yr iaith Gvmraeg o un fantais yn y byd i r plaut. Os am chlysgn rhvw iaith heblaw y Saesneg, y dylas- ent ddvsgn un o'r ieithoedd masnachol iddynt. Gwnaed cais gan rai o'r aelodau i gael barn y rhieni ar y mater vr un modd ag y gwnaed yn Nghaerdydd gyda chanlyniad mor ragorol, ond ni fynai y mwy- afrif mo hyny. Dferbyniodd Mr Frederick Temple, yr hwn oedd Tn gofalu am wartheg Mr J. R. Burton, Minera Hall. Gwrecsam. y newydd o Ddeheudir Affrica fod e' fam wedi marw a gadael iddo y swm o 600,000p. Anfonwyd mop i dalu ei dreuliau i fyned allan yno, a chychvyrnodd yntau i'w daith ddydd Ian diwedd- ,,f. Ymddengys i Temple ddianc oddicartref bym- then<r mlynedd yn ol, a threulio bywyd crwydrol. JJu am dymhor yn ystablwr yn ngwestty'r Feathers, Crwrecsam.

TABERNACL, NETHERFIELD ROAD. Pregethir nos Sul, Mehefin, 11, gan y Parch. J. HAWEN REES. CAPEL (A) GREAT MERSEY STREET. | Pregethir Nos Sul, Mehefin, 11, gan y Parch. LLEW. WILLIAMS, Salford.

i I PWLPUOAU CYMREIG, Mehefin, II, LERPWL. Y METHODISTIAID CALFINAIDD. II Princes rd-IO, 0 J Owen, 6, J P Jone3. David st2,cet-10-303 J P Jones, 6, 0 J Owen. Fitzclzrence sf—10, J Hughes, 6, W Owen JVettierjieid rd-lv, W Owen, 6, J Hughes. Q&alham street—10 a 6, W 0 Jones. Qrosshetil street-IO a 8, J E Hughes, Caernarfon. Ar.rield road—10 a 6, W Jones, i eicsham park—10 a 6 D. Jores, Bootte-HI a 6, 8,T Jones, Rhyl. Hirkenhead—10-30 a 6, H Jones Jeacoinbe-10 9, 6, L) Williams, Llanwnia. 's<LKton—]0 a 6, W M Jones Rack Ferry—10 a 6, L Lewis. Walton Dark-Jn a tI. E J Evans. ,fa.terloo-10 a 6, O Owens Huyton Quarry-lo a 6, W H Philips. Psei road—10.30 a ti, T Evans. iiat road-it) a 6,,R A Jones. Webster road-10 a 6, 0 Jones. Sew Brighton-10 30 a 6, T R Jones. West Kirby -11 a 6.30, W Jones, Queens Road. Fates street-6 16, J Evans, Seacombe, iouthpoxt—10.30 a 6 31", W Williams. St. Heleml-1030 a 6, Laird street, Birkeyshead-6, G Jones Hilton st., Widnes.—10.30 a 6, Market street, Btrkenhead-6, iiioh Wkiston—io 30 a 6, isverton brow (Saes.)—10-45 a 6-30, W Wynn Davis*. tiyreinont (8ae8.)-10.45. a 6.30, T S Moriis, limnccm, YR ANNIBYNWYB. Ta-bernael-10 30 T r Philips, 6. J H Kees. I fctrove st—10 30 L Wiltiims, 6 15 J 11 L'o> u, Bangor. Park road-10-30 J H Kees, 6, T T t'hiltipe, Bala. Kei.sintjton—IUSQ Eli Evans, 6, J O. fViili ms. Vrimty ra, Bootle-10.30, J 0 Williams 6, Eli Evans. I' rlt. ilersey el -10 3 j J Morris, 6, L Williaias. (Mftonrd, B'heud -10-30 J E tio) d, 6, J Alo ris. leacombe—10.30,2 30 a 6, H Kees, Brytgwran, Marsh Lane—i0.3u ad. Yittoiia st, E'hzad—lt>-30 a 6 16, D Jones, Rbuthio. I Y BEDYDDWYR. SvsTton Village-IO-30 a 6, D Powell Windaot st Iti-3) a 6, W c-auiuei. Ca.pe¿ Jeion Bousfield st-lo-'So a 6, P Jones Blj-e Lane 2.30 a 6, T Joues, Manchester. SaUiol Rd, Bootie—y a 6, e Williams. ICnowdey Ro.id, Bootie 10.30 a 6, L »V tjewis. 'Yuodi-a'iidn, B'head—10 80 a 6.15, J Davies Y WiSSLEYAID ¡ Slaw st-10-30, H Tudor, 6, E Humphreys. II tiouudary at-lv-80s E Humphreys, 0, T Hughes. Tiinity Rd, Bootie—10.30T Hughes, R L Jones E ige tiill, Piimsoll st—1'>,30, ft L JLUPS 6, ti Williams. iinowsleu Road—2-<S0, T Hughes, 6, H Tudor. dynudd -:>eion-10-3u, T G Kooerts, 6, H Jo ies. 'idtt jhton td, B'head—1C-30, H Jones, 6, T G Roberts. Price st. Birkenhead 2.30. 6, J Pie ue. tf idnes-10.30 a 6, J Smith. Uarston- 2.33, H Jones, 6, Cwrdd Gweddi. Hhxrlstown—10.30 a 5 30, J E Wynne. UermoH—10.30, a ti W Rowlands. fjoibome—2, W Rowlands, 5 3J M Watkins. eacombB-2, a 6, A Owen. 2 Aj T G Roberts. 6, Owrdd Gweddi. ya EOCIWYS SEFYDLBDIG. iant Dewi 10-30 a 6 3 J Davies. Sunt Asaph-lu-15 a 8.30, K Williams Sant Nathaniel -to 30, Ysgol 6.30, R H Davies It R dwards, xAtTCE EXION. Y MiSTHODlSriAID C\LFINAIDD. Moss Side-10, J S Roberts, Bolton, 6, Pendleton-10 31) E J Jones, 6.60 W Glynne. lIeywood Steet-l-O 6. E J Jones. Higher Ardwick—10, W Givniie, 6, J S Roberts.

Cohlrio Priodas. CYMEUODD digwyddiad pur od le yn Mai pas, sir Gaer. ddydd Mercher diweddaf. Yr oedd priodas Miss Amy Eliza Huxley a'r Parch J. Ogmore Mor- gans, gweinidog yr Annibynwyr, i gymeryd lie yn y capel am 12-30 o'r gloch, ac ymgynullodd llon'd y capel o gyfeillion ac ewyllvswyr da y par ieuanc. Ar yr adeg benodedig gwnaeth y cofrestrydd ei yra- ddangosiad, a galwodd ar y priodfab i'r festri. Yno y buont am lawn deng munyd nes oedd y briodferch a'r gynulleidfa wedi myned yn bur anesmwyth, ac vu disgwyl yn bryderus am esboniad ar yr oediad. O'r diwedd daeth y Parch John Morgan, Caer, i mewn, a hysbysodd y byddai raid gohirio y briodas oherwydd esgeulusdra y ]>riodfab i roddi y rhybudd gofynol i'r cofrestrydd. Ilawddach dychymygu na desgrifio effaith yr hysbysiad arnynt oil. Cymro ydyw Mr Morgans, ac hyd yn ddiweddar gwein Idogaethai yn Johnstown, ger Rhosllauerch- rugog. --o- Gwella mae'r fasnach lo yn y Deheudir, a'r wyth- nos hon penderfynwyd codi ychydig yn y cyflogau. Mae holl fasnachdai myglys Caerdydd i gael eu cau ar y Sul o hyn allan. Y Parch John Owen, Wydclgr, g, yw ysgrifenydd presenol Coleg y Bala

Syr Wm. Harcourt yn Nantyglo. YR wythnos ddiweddaf, talodd Syr Wm Harcourt ymweliad a'i etholwyr yn Nantyglo, sir Fynwy, a chafodd groesaw brwdfrydig. Traddododd anerch- iad grymus a chalonogol. Sylwodd mai duU y dydd ydyw beirniadu gor- phenol, presenol, a dyfodol y Blaid Ryddfrydol; a bod rhai cyfeillion caredig yn galaru oherwydd ei dirywiad. Dywedai Iarll Salisbury ac eraill na fydd hi byth yr un fath a'r hyn ydoedd yn 1886. Ond Did oes gan y Blaid Ryddfrydol ddim i edifar- hau o'i blegyd, ac nid oeddynt am droi yn ol. En- illasant frwydrau mawrion, ac y mae buddugol- iaethau mwy yn eu haros Hanes y blaid ydyw cronicl o egwyddorion mawrion ac achosion teilwng, wedi eu cychwyn yn wrol a glynu wrthynt yn ben- derfynol, y rhai yn fuan neu hwyr a goronwyd a, llwyddiant a bendith i'r wiad. Beth yw hanes y Blaid Doriaidd Pob achos a ddygasant yn mlaen wedi ei orchfygu gan eu gwrthwynebwyr neu yn amlacli ganddynt hwy eu hunain wedi ymwrthod ii phobpeth a fuont gynt yn goleddu, ac wedi mab- wysiadu pobpeth a fuont gynt yn wrthwynebu. Am y cyfryw resymau, gwell ganddo ef ydoedd gor- phenol Rhyddfrydiaeth fel mater o fyfyrdod per- sonol. Dywedai Arglwydd Salisbury fod v blaid yn 188G yn gynwysedig i raddau helaetli o ddvnion oeddynt mewn ystad o drawsffurfiad. Ffordd dvner ydoedd lion i ddarlunio ystad meddyliol y "rhai oeddynt ar fyned trosodi i wersyll y gelyn. Bellach y mae'r dynion hyny yn fwy Toriaidd na'r Toriaid, ac yu fwy Jingoaiad na'r Jingoaid. Yn nghanol ac yn ngwyueb y cyfan, glynai y blaid yn t'fyddlawn i'w harweinydd ac i'w credo. Parhaent i gynal eu hachos Lanesyddol, ac nid oedd achos mwy hanesyddol i'r Blaid Rvddfrydol na chymodi yr Iwerddon. Er i Mr Gladstone fethu cael Ym- reolaeth iddynt, yr hyn a wnaeth efe a wnaeth lywodraeth leol i'r Iwerddon yn anocheladwy; ac heb weithrediad Mr Gladstone ni welsai Mesur Llywodraeth Leol byth oleuni oddiwrth Weinvdd- iaeth Doriaidd. Wedi gorchfygiad 1880, enillasant frwydr 1802 yn erbyn y Toriaid a'r brad-gilwyr gyda'u giiydd. Wrfch gyfeirio at Yr adeg hono, nis gallai beidio son am ei gyfaill Tom Ellis, i'r hwn yr oedd clod mawr y dyddiau hyny yn ddy- ledus, gan mai ef trwy ei ddvlanwad rhyfedd, ei dymher garedig. ei ffyddlondeb a'i ymdrech dihafal, a gadwodd y blaid wrth eu giiydd, ac a'u galluogai gyda mwyafrif fn-chaii i gyflawni llawer dros yr achos Rhyddfrydol. Gyda'r holl adgofion, a oedd- "llt hwy, am iddynt gael eu trechu yn 1895, i hiraethu am deimladau trawsifurfiol boneddigion 188!! fel pe baent grochanau cig yr Aipht ? Nid dyna ei deimlad ef, ac ni thybiai mai dyna deimlad ei wrandawvr. Galwai rhywuu ef (Syr William) yu "little hiiiglander." Nis gallai ond cliwerthin am ben hyny, oblegyd ni wyddai ef am yr nn Lloegr fechan i berthyu iddi. Yr oedd Ymherodraeth, vn ol ei symad ef, yn wladlywiad ag oedd a'i amcau uchaf i gymodi y tiriogaethau eang, y miliynau an- eirif, a'r buddianau amrywiol a wnai i fyun ein Ym- erodraeth ddigymhar. I ddadblygu eu cynyrchion, ysgafnhau eu beichiau, meithrin eu cynydd naturiol, eu cynorthwyo mewn caledi, ac i godi safon pob math o ddyniou yn mhob amgylchiad, y rhai oeddynt yn ddeiliaid y Frenhines. Y mae math arall o wladlywiad Yniherodrol, ac yn hollol i'r gwrthwyn- eb. Yr oedd i ohirio ac israddio yr holl bethau hyn i hunanoldeb gwag, i grafaugu am diriogaeth- au a phoblogaeth nevvydd, i fabwysiadu beichiau ychwanegol-dyna syniad y bobl hyn am Ymerodr- aeth. Nid oedd ef yn estyniedydd, ac nid oedd T" Blaid Ryddfrydol felly os nad oedd am fradychu ei hegwyddorion. Beth bynag a ddywedir am ein plaid, ni fu ac nid yw yn blaid Jingoaidd, ac nid yw yr enw Ymherodrol fel ei harferir yn bresenol ond enw arall ar Jingoyddiaeth. Aeth yn ei flaen i feirniadu gwladlvwiaeth dramor a chartrefol Arglwydd Salisbury. Soniodd hefyd am ddiddymu Ty yr Arglwyddi." O berthvn- as i Ddadgysylltiad yr Eglwys yn Nghvmru,' vr oedd y blaid wedi gwystlo eL hnn iddo. Ymddi- bynai Arglwydd Salisbury ar yr Eglwys yn f,toe,,t, i achub yr Eglwys yn Ncrhi-iiiru rltag dadgysylltiad, ond y mae gan yr Eglwys hono fwy nag a all i achub ei hUD. Mwy tebygol ydyw i Gymru ddad- gysylltu yr Eglwys Babyddol yn Lloegr nag i'r Defodwyr achub yr Eglwys yn Nghymru rliau dadgysylltiad. & ° Nid ydoedd ychwaith am droi cefn ar yr achos dirwestol. gan y llwyr gredai mai meddwdod ydyw pechod penaf Prydain, a rhaid i'r Wladwriaeth wneud rhywbeth i atal v difrod ofnadwv. Yr oedd ganddo n'ydd gref yn nyfodol y Blaid Ryddfrydol ond iddynt ddal en tir, a pheidio rhoddi fforddi "deiiuladau trawsffurfiol;" osyglvnai^ rth eu harwyddair, a pheidio bradychu eu hachosion hanes- yddol nac addoli gau dduwiau: os y glyuai wrth yr j hen egwyddorion gartref ac oddicartref: Oî daliaifei gafael yn sylwedd yr Ymherodraethalluog, a pheidio crafangu y cysgod gwag. o

Colofn Oirwest Nid oes mo'r deufis er pin gyhoeddwyd llyfr y Mr Rwntree a Sherweil ar "Ddirwest a Diwygiad Cym- deithasol, ae y mae eisoes alwad am ail argraphiad. Y mae arweinwyr yn unllais eu canmoliaeth i alln, Ilafar, a dybenion ei awdwyr, ond amrywiant yn fawr yn eu barn am y cynllun a gynygir fel gwelliant ar y drefn bresenol. Fodd bynag am hyny, arwydd dda ydyw gweled llyfr fel hwn yn cael eroesaw mor hel- aeth Y mae'n ddangoseg fod pwno y ddiod a'i beff- eithiau ar gymdeithas yn cael ei deimlo'n fater o'r pwys mwyaf g-an ddiwyg-wyr a gwleidyddwyr. Fe ddeogvs hefyd fod rhywrai beth bynag, er mor an- fertli a dyrus ydyw'r anhawsderau, yn barod i'w gwynebu a gwneud cais teg i'w symud. Y mae mwy o rinwedd yn hyti nfig mewn beirniadu ymdrechion Inhl eraill neu yssroi'r casbwnc trwy siarad yn ellw" a Olodenog am rywbeth arall. Ar ol ymgyndynu'n hir, y mae Pwyllgor Eistedd- fod agoshaol Caerdydd wedi barnu trwy fwyafrif m ffjrdd i apel y wlad atynt a pheidio cynwys pobl i'r wyl trwy werthu diodydd meddwol yn nghyffin- lau r babell. Fe wnaeth Undeb Ejlwysi Rhyddion v d.ef ei oreu i'w darbwylio i hynyma, felly hefyd y cyrcdeitaasau dirwestol a chyfryngau daionus eraill ond credwn mai'r two a glywsant fod gwyr go gefn- og am atal eu tanysgrifiadau oni alwai'r Pwyllgor en penderfyniad yn ol a birod J gyfnewidiad en meddwl Bydd pawb yu faleh o'r cwrs a gymerwyd, ac fod yr hen ^efydliad wedi ei curbed rhag suddo d achefn i'r geuffos y bu ynddi gyhyd er's talm. Yn en hareithiau yr wythnos ddiweddaf datgano-Jd i\l"i Moriey a Harcourt yn groyw ill dan eu bod ya d,] eu serch yn gynes o hyd at aeho;, dirwest ac at 1) lewisiad Ueol. Arswvdai Mr Morley wrth fedd vi fod buddiant arianol y diody Jd meddwol yn cynyddn mor aruthroi yn y wlad, ac fod Brenin Brag yn yni ffrostio. am bob punt a gyfrenir gan ddirwe-twyi- u dreuliau ethohado], y rhydd ef ganpunt i'r un dyben Y mae'r Alliance i' w longyfarch am weithio mor' ddygn a chwyddo cymainb ar fwyafrif Syr George Pilkington yn etholiad Southport yr wythnos ddi- weddaf. Er pan ei gwnaed yn Chwip, ni chlywyd fawr ddim gan Mr Gladstone fod Dewisiad L'eol yn fwgan mor byll fel ag i ddychryn Rhyddfrydwyr gweiniaid a gobeithio ei fod yn credu bellacti mai pleidwyr pybyr y Dewisiad sydd oreu yn y pen draw i'r blaid Ryddfrydol. Fcdd bynag, mae'r Alliance a'i llygad arno. Y mae'r Odyddion wedi penderfynu diddymu'r hen arfer yn eu plith o dalu ardreth gwlyb," hyny yw cynal eu cyf o-fodydd rheolaidd mewn diottai. Y maent wedi diarddel wyth ijyfrir.fa perthynol i'w Hurdd am iddynt oiuedd cydymffurfio a'r rheoi uch- od. Gresyn na ehaid pob cya.deitbas gyfeillgar i fab- wysiadu yr un rhe >i, neu gwell fyth i'r gweit'iwyr— ond eu bod mor araf yn doi i weied hyny-fyddai cyfuno'r ddwy egwyddor—liwyrymwrthodiad a dar- bodaeth—fel y gwna Meibio i Kechab. Y mae Burgon-i Limited, ffirm o chwegwyr neu grosers enfawr yn Manc-jinion a'r cylch, wedi gwrth- od pob anogaeth iddynt ychwanegu gwirod meddvvo1 at eu masnach. Golygai hyny etw mawr iddynt, ond tybiant yn annheilwng sicrhau hyny ar draul difwyno aelwydydd eu cwsmeriaid. Geilw Mr W G Jonej, Lleyn, Birkenhead, fy sylw at waith 70 o feddygon Finistarre, rhan o Lydaw, yn rhybuddio eu cydwladwyr tiwy ddatganiad cyhoedd- us rhag y dinystr y maeut yn neju atd 6rwy yied diod gadarn. Y mae eu geiiiau gyda'r datganiad cryfaf a gaed erioed ar y mater, ac apeliaut at eu cydwlad- wyr ar dir eu dyogelwch ceuedlaethoi, ieohyd eu cyrph, a'u llwyddiant yn mhob cysylltiad. Mae llawer o bethau da yn nghymernd y Llydawr, ond.un o'i wendidau parod ydyw llymeitiall. -0-

Cohebiaethau, TESTYNAU CYFRIFOI. SYR,-TTysbyddodd un o wyr aurenati Lerpwl ad- nodau'r Bc-);bl fel testynau i'w biegethau. Gresyn nad yd,vw'n fardd newyddni fuasai dim hawo iddo na cbodi ffatri adnodau t'ii nyddti at e alwad. OLd ymddengys mai gwr 'eyfrifül,' ys dywed Daniel OwelJ, yn hytrach nag awenydd ydyw ef, a barnu wrth destyn ei bregeth olaf- "Multiplication, or the Arithmetic of Gad's Pardon." Syniad gwych odiaefi yw hwn, teilwng o ddyddiau y casglu mawr. Beilach, ymaitn a'r Beibl a'r pwl- pud-gwdlodd ei ddydd, a doder Ilyfr Rhif a Mesur yr ysgol bob dydd yn ei le. Bydd hwn yn fwy hylaw i'r pregethwr ei drin, a chawn nina'j, wraudawyr, ad- golio hen ysgol y llan yn rh no teatynau o'r matl-r yma Addition, or the Accumulation of Money. Subtraction, or the Forgiveness of Sin. Division, or the Cutting Down of Evil Doers. Avoirdupois, or the Scales of Judgment. Practice, or che Holy Life. Proportion, or the Just Punishment of Crime. Vulvar Fractions, or the Prevalent Breaking of the Tea Commandments. Decimal Fractions, or the Need of Tithes (addas i Glerigwyr). The Rule ot Three, or the Sceptre of the Trinity. Discount, or the Prompt Discharge of Duty. Evolution, or the Wheels of Ezekiel. Square Root, or the Root of All Evil. Progression, or the Propagation of the Gospel. Logarithms, or an Account of trie Logos. Simpie Interest, or Bible texts#too common. Compound Interest, or a Complex Method of Cut- ting a Figure, yr hyn o'i gyfieithu i Gymraeg ydyw A WELWCH CHWI Fr.

Dringo Cegin y Cythraul DIAU mai'r llecyn mwyaf serth a pheryclaf yn holl Eryri ydyw o'r Twll Du i Gegin y Cytliraul. Ogof echryslawn yw y twll du, yn ymyl Llyn Idwal, WO troedfedd uwcli arwynebedd y mor. Cyfyd y creigiau yn serth ac unionsyth fel muriau. Dydd Sadwrn diweddaf, yu ngwres crasboeth yr haul, penderfynodd dyn o Birmingham anturio y gwaith peryglus o ddringo'r creigiau hyn. Aeth i fynu'r mur sydd yn gwahanu y 11 Glyder Fawr a'r Garn yn bur ddidrafferth, er ei fod yn bed war can' troedfedd o uchder. Dringai yn ei flaen o graig i graig ac o gareg i gareg, weithiau'n cerdded yu bur ra hoew, bryd arall yn ymgripian. Mewn ambelf fau yr oedd y llechfaen mor llyfn a serth fel yr ymddangosai broil yn anmhosibl i ddyn ei dringo. I fynu o ris i ris ac o glogwyn i glogwyn yr elai, tra yr oedd ei gyfeillion yn dal eu hanadi megys gan ofn ei weled yn llithro. Ar ol cyrhaedd y dibyn olaf, rhaid oedd ei gynorthwyo trwy ollwng rhaff i lawr o ben y graig. Trwy gymhorth rhaff hir o 220 troedfedd y llwyddodd gyda llawer o draffertli i gyrhaedd pen y graig. Bu amryw oriau yn dringo, a derbyniwyd ef ar gopa'r graig gyda banllefau ei gyfeillion. Dyma'r ail dro i'r gorchwyl peryglus hwn gael ei gyflawni. Y cyntaf i wneud v gwrhydri ydoedd Mr J M A Thomson. Llaududno, aelod o'r A!jrine Club, YI Mawrth. 18*15. --{)--

Tabwrdd ag iddo hanes. Dywed eyfoesolyn Y mae boneddwr yn yr Unol Dalaetliau wedi sicrhau meddiant o dabwrdd i ba un y mae hane-i tra hynod. Gwnaed ef yn Pitts- field, Mass, yn 18:56, ac y mae yn awr mewn cadwr- aeth da. Chwareuid ef yn ut^diad y Llywyddion Van Buren. Harri-jon, Buchanan, Lincoln, Garfield. Cleveland, a Benj, Harrison; yn nghroesawiad Kossuth, a Thyvrysog Crmru; ar agoriad Camlas Erie, a phout grogedig Niagara, yn nghyda nosgerdd a roddwvd i Jennie Lind, Bu yn cael ei chwa'eu am 24 mlynedd, yn y Central Pare, ac hefyd o flaen catrodau New York, a phm alwyd un o honynt i'r ffrynt yn y rhyfel cartrefol, aeth y tabwrdd gyda hi, a bu ar faes y gwaed yn mrwydr gyntaf Bull's Run. Y mae yn cario olion v rhyfel mewn ffuif o ddatf dwll a wnaed gan fwledi yn y pen." --0

Anffawd mewn Angladd, DIGWYDDODD amgylchiad pur ryfedd mewn angladd yn Llanyblodwel, Oroesoswallfc, f-idydct Sadwrn. Y mae'r eglwys er marwolaeth y Parch Eliai Owen, heb yr un bugail, ac esgaulnsodd y Wirdeniaid wneyd trefniadaii am glerigwr arall* Disgwyliodd yr angladd with y fynwent droB" haner awr am rywun i ddyfod yn ) i gyn ti y gwasanaeth. O'r diwedd decbrouodd Maer Oroes swallt a'r Clerc Trefol. y gwas4tiaethr pryd y cofiodd rhywun iddo led c^rigwr ya pysgota mewn afon gerllaw. Cyrchwyd ef. a- ) gwri teth ei ymddangosiad yn ei lodran pysgotar- ^an weinyddn'r s^remoni.