Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

17 articles on this Page

R. J. Derfel.

llanbedrog.

Glyn y Weddw.

Oyn doeth a Chymwynaswr.

Afbnyddu'r Marw.I

Gyffredinolj

CohebiaethauI

News
Cite
Share

Cohebiaethau EIN SEFYDLIADAU CENEDLAETHOL. Syr.—Un o anffodion mawr Cymru ar hyd yr oesau ydyw syrthio i ddwylaw dynion amddifad o'r cymhwysderau angenrbeidiol i gario ei sefydiiadau yn ml-ien yn unol a. chwaeth ac yspryd y genedl. Nid gweithredu ya fwriadol yn groes i'w dymuniad, ond heb erije j ddeall yspryd, dyheadau, ac anianawd y Cymry. Dyna fel y bu hi ya yr oesau a fj, yn grefyddol a gwladol, a dyna fel y gwelir hi befyd yn niwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Gallwn ym- ftVostio heddyw yn ein cynghorau sirol, ein byrddau ysgolion, ein hysgolion canolradd, ac ya y Brifysgol, a iawn y gwnawn hyny. Ond er ymfalchio yn y pithaa hyn, nid ydym heb ofni iddyat droi ailan yn felldith, ac nid yu fendith yn foddion i ladd ac nid i fywhau ein cenedlaetholdeb. Cacfyddwn ddynion wrth y llyw-dynion da lawer ohonynt,-nad ydynt eiioed wedi ein dealt na cheisio gwneud hyny, ac nad oes ganddynt y cydymdeioilad lleiaf a/n balchdercenedlaetbot. Y niieperygi, m^ddwn, i Gymru ga.l ei harwain gnu y dyuiuu ilia i w dinystr ei hun, ac i gael et liyncu i fynu gan y cenedloedd agosaf atom. Yr un fatb ydyw hi gyda'r Eisteddfod—7 sef- ydliad cenedlaethol hynaf a fe Idwo, ac mewn amryw ystyron, y mwyaf cenediaethol ohonynt Rheoiir hi gan bwyllgor newydd bob blwyddyti, a gwalwa arwyd lio;i amtwg a chynyddol ya y blynyddau diweddaf yma, nad yw nifer mawr o r pwyllgorau lleol hyn erioed wedi deall amcan a nod yr hen sefydliad, nac yn deall anianawd y Cymro. Dyna bwyllgor Caerdydd wedi ceisio gweithredu yn groes i ddymunud ae argyhoedd iad cenedl gyfan yn eu bwriad i werthu diodydd meddwol, ond bu teimlad y wlad yn rby gryf iddynt, a bu raid rhoddi ffordd i his cenedl wedi ei chynbyrfu. Gorncbwyliwr Ardalydd But a'i gyffalyb oedd yn ceiso arwain yr Eis- teddfod i'r corsydd siglenog ag y buasai eu llaid yn ddolur llygaid i'r genedl. Dylasii y pwyllgor adnabod Cymru yn ddigon da i wybod na fynai hi mo'i gwarthruddo fel hyn, ac nad ymostyngai cenedl grefyddol, sobr, i ganiatau i Bacchus drigo ar bwys pabell y cyfarfod yn yr wyl fawr genedlaethol. Credwo, tnodd bynag, fod y wers wedi ei dysgu ae na feiddia un pwyllgor lleol rhagllaw ddadleu y cweatiwn. Nid dyna'r unig gwestiynau, modd bynag, sy'n magiu pwyllgor- ac yn llesteirio gwaith a dylanwad yr Eisteddfod. Ceisia rhai ddiwygio'r hen wyl, trwy dynu i lawr yn lie adeiladu newid defodau a difa hen arferion sydd wedi ymglymu yn serchiadau y genedl. A'r rhai mwyaf anwybodus o'n hanes a'n hanianawd sydd barotaf bob amser gyda'u hy- awdledd yn clochdar a brygawthian am yr hyn na wyddant ddim yn eu cylcb. Ond ofer y ceisiant wtbio'r cwch yn erbyn y Hi. Nid yw Cymru wedi diflasu ar swyn y cyngbaneddion, na cholli ei serchtuagatymesurau caethion, ac y mae y sawl a geisiant fyned rhwng cenedl a gwrthrych- au ei serch yn sicr yn myned yn erbyn y graen, ac yn gweithio yn erbyn llwyddiant yr Eistedd- fod. Y rheswm am y cyfan ydyw, fod dynion ar y pwyllgorau nad ydynt yn deall y Cymry, nac yn cynrychioli y genedl; ac os ydym am gadw ein sefydliadau yn fyw, yn weithgar, ac yn genedl- aethol, rhaid cael pwyllgorau a byrddau a fydd ant yn cynrychioli gwabanol agweddau y genedl, yn deall ei hanianawd, ac mewn cydymdeimlad llwyraf &'n dyheadau dyfnaf. A'r unig lwybr, yn ein golwg ni, i gyrhaedd hyn, ydyw trwy sefydlu pwyllgor canolng sefydlog i ofalu am holl weithrediadau yr Eisteddfod. Os ceir hyn, fe welir llwyddiant mawr yn y dyfodol ar yr hen sefydliad rhagorol ac onide, of.iwn nad yw dydd ei dranc yn mhell, ac fod ei haul ar fachlud. Maelor -0-

! Sefyll Allan yn Chwarel…

jDail Te (Hell a Newydd).

[No title]

Helynt yn Nghynghor Trefol…

Damwain yn Nghonwy.

Damwain i Alltwen.

Cais i ddymchwelyd tren,

Ymneillduad AS. Cymreig.-

Marchnadoedd.

CWRS Y BYD.