Y Cymro

PWLPU DAU CVMREIG, Mehefin, 4, LBEPWL, V <JS?ao"HTiAID CALFINAIDD. Ft'tm:< rd -10, W M Jones 8, L Lewis. Ð,J'id ttreet—10-3;), L Lewis, 6. W M Jones FitzG'. xrence tit 10. B J Evan*. 6. R A Jones. Hetherieid rd b>, R A J ties, 6, E J Evans. Ch'ith.i n iftreet—10 a 6, D. Jo,-es CroasfcM street -10 a -5, E J Jones, Manchester. T Evans. Newsh m park-lq a 6 W Jones, Jkiotif -10 a 6, J Williams. Jtirttmhead—10-30 a 6, Owen. -10 a 6 0 '.iwens 0 —10 a t1. II Pobei ts, "ala. Rxk ?erry—10 a 6, 0 J Owen ffrtl.f.r, i 1) z" W o J ones. W&ter'-oo -10 6. R L sioose, Holt. fi y 10 a 6, w K< berts. F r i a ô, R P Jo, es 1 ot -a a i. W Southport, Webste- rooul—iu a 6, H j; iies NWJ .'tiahton 10 30 a 6, Griffith, ive,st 11 a 6.30. I Roberts. Yares nr.reet -8 16, 0 Jones Southport —10.30 a 6 3". Bt. -10 30 a 6, J Thomas, Tyllalay. Lrtirditreet ijirkeHh"vJ 6, R P Jones, Bootle. Milton st., Widnes. 10.30 a 6, Market street, Birkenhead—6, J Evais. Siloh Wniston—lv 30 a 6 Everton brow Saes.)—10-45 a 6-30, W Wynn Davies. Jtgremont (Saea..)-10.4b, a 6.SO, R G Jones. £ S £ C: YR ANNTBYlVWyR. Tabernac,1-10 30 H. P. Thomas 6. I) I, Roberts Gravest—10 30 K Rowl-sndj 615 D dvns Park road—10-30 D s-dains, 6, U. Rowlnds, Treflys. Eli Evans, 6, J O. •Villi ms. Trinity rd, Bootle—10.30, J 0 Williams. 6, Eli Evans. Qt, Mersey 8t -10 30 O L Roberts. <i, E Humphreys, ( W). CUfto-ii rd, 8"head 10-30 E Jones, Bangor, 6, H. P. Thomas. Seaoombe -10.30 a 6, S '< oberts Marsh Lane—10.30 a 8. J H Ilbes. Vittoria st, B'he&d—10-30 E Humphreys. 2-30 a 6 15, E Jones Y BEDYDDWYB. Bvrton ViUaqe-l0 30 a 6, D Powell Windsor st —10.3 1 a 6, W Mmuel, C&pii >eion Boustield st-lü.3..I a 6. P Jones. Edge Lane -2.30 a 6, F Wynne, Colwvn Balliol Râ Bootl,-10-3, a tI, P Williams. Knomlea Iotd, Bootle -10.30 a 6, L W .Lewis. Woodlands. B'h.ead-Cybrfod Pregethu. Gwel Hysbysiad. Y WHSLEYAiD If rn"dd Seion -10-30, H Jones, 6, J Smith. C ujhton rd, Z;tead-iti-30 J Smith, 6, H Jones. P'M] fit BirH■ head 2.30 a 6, H Roberts. a 6, 0 C Evans. Gaistoii -2.3D J Smith 6, Cwrdd Gweddi, Bartstolilll.-10.80 a 5 30, Cym Herman—10.30, a 6 T G Rubects. Qolwie—5, T G "oisrta, 5 J WiJliiias. Seaco nbe—2, a 6, G. M. Ro If ^erry- 2 30 H Jones, 6, E Hughes. Sham >it—10-30, a 6, Bov,ndirv 8t-1i1-30, w Jones, 6, R L Jones Trinity Rd, Bootte—10,30 6, G EvaDS. Ed-it "hC" st—10,30. G Evans 6, Knowsley Road-2-30, E Humphreys, V, H H Chambers. YEt EOfjVVY-i SBPYUtiSDiG, Sant Dewi—10-30 a S. 30, J Da vies. Sant Asaph-10-45 a ii.30, H Williams Sant Nathaniel -10 30, Ysgol 6.30, R H Davies St Winifred, B'head—10-45 a 6-30, R Edwards, MAtfOEiNXOJT. Y W-THOOfSriAID OVLPINAIDD. Noss Si,?e-10, Dr James 6, E J Jones. Fend fori—10 30 W Giyons, 6-30 Or W James. Hey wood •itreet—10 JE Jones, Saron 6, A Glynne. Hijier Ardwick-10, E J Jones, 6, J E Jones. _1-

NewjfcSdion Oifmralg. Y mae si ar led y gwneir Mr Bowen Rowlands rn Earnwr rai o'r dyddiau nesaf yrua. ac y cyrner ofal rhan o Ddheiidir Cymru. Ddydd Sul, am y waith gyntaf, agonryd Amgu- eddfa Caerdydd o ddau o'r gloch hyd bump, a cliau- wyd holl siopau tybaco y dref. Sibrydir fod petroleum wedi ei ddargaufod yn sir Aberteifi, tua phuiu milldir o Dregavon. Dywedir hefyd fod cwmn i o liUndain yn ceisio prvnu'r tir. Ddydd Mawrth dechreuwyd adeiladu piarnewydd yn Nghoivn i; Bay. Talodtl Mr F W Sonnies, y bragwr o Wrecsam. 3,000p am dafarody byclian y Blue Bell, Rhosllan- erchrugog, ddydd Sad wrn diweddaf. Y mae 107 o dafarnrR i yn y rhanbarth, a broti A-r oil yn mvylaw bragwyr. I Brydnawi) Sul torodd tan allan yn fferm P3as Bwcle, ger Gwrecsam, a llosgwyd yr holl adeiladau a'u cynwys a phedair tunell o wellt. Bwriada Bwrdd Ysgol Hhiwabon adeiladu ysgol yn Johnstowu gwerth o,800p, iiti arall yn Rhokyil- en gwerth l.o'.iOp, a gwario GiHp ar ysgol y Rhos. Y mae amryw bersonau dylanwadol vn ardal Cer- ygydrudiou yn awyddus i efelychu Llansanuan trwr godi colofu er cof am enwogion y plwyf, megys Ed- ward Morris, y barud BarHii Prys, y cvfreithiwr enwog, v doniolfardd Glanygors. Tafiesin Hiraeth- og, Owen Myfyr, Dilyned plwyii eraill. -0:-

CRYFHEWCa: Y CYFANS ODDIAD. Mae pawb yn I)-irbd i "werthfawrogi a chroesawu yr aw el on tyuer a balmaidd, a yn natut iot t L, mwynhau yr wyihnosau dyfodol ar ol lleithder ac afischusrwydd y tymhor sydd wedi mynedheibio. Yn ystod y tymhor hwnw mae llawer wedi bod yn dyorid- ef dan wtslianol anhwylderau, ac y maent. eto yn di- hoeni yn nychlyd ac mewxi gwendid a llesgedd tra yn ymorehn i a0Ðni1 y nerth a'r iechyd a gollwyd. I alluogi y cyfryw i gael adferiad i'w liiechyd cynefi • ac i fwynhau iechyd da y tymhor dyfodol, dylent ddffnvddio lhyw feddyginiaeth adgryfhaol a symuda ymait-h yr alieehyd a-o a gryfha y cyfansoddiad i wrth- sefyll yn llwyddianus vmosodiadau dyfodol. Meddyginiaeth o'r fat", a'r goreu sydd eto wedi ei ddaganfod. yw Bitters Gwilym E^ans. Gwelir hyn ar nnwaith cs ystyriwn am foment yreffeithiau mae yn gael ar y cyfansoddiad. Dyma rai o honynt—Mae Bitters Gwilym Evatis yn cynortfcwyo a hwyluso gweithrediadau natur trwy gynorthwyo bwyd-dreul. lad a ohryfhau y eyfansoddiad, a thrwy byny wniH a hwylnso cylchrediad y gwaed, &c. Mae Bitters Gwilym Evan hefyd yn eryfhai y giau a'r cyhyrau, yn piiro a ffiwythloni y gwaed, .yn bywiogi yr ysbryd, yn adloni y meddwJ, ac yn symud ymaith rwystrau ac atalf- ydd yn yr ermigau bywydoJ. Piawf diamhenol o effeithiolrwvdd a llwyddiant y Q unine Bitters yw fod 1-lnaws o cf lychiadau oh n, yn cael en eynyg i'r cyhoedd. Gotheler nob 'efelych- rnd ohono trwy edrych fod euw Gwilym Evans ar y stamp, y label a'r botel. Ar werth mewn poteli 2s '» a 4s Ge yr un.

f COFGOLOFN LLANSANNAN. pumed o'r mawrion hyn a ddangosodd yn ei fardd oniaeth gymeriad Crist y Testament Newydd. Myn- egai pob uu o'r rhai llyn, yn eu gwahanol ffyrdd, grefydd Cymru. Balch ydoedd Cadvan oagwedd anenwadol y cyf- arfod trwyddo; cynrychiolai'n hollol y teimlad cen- edlaethol yn Nghymru. Cyfarfod ydoedd i dalu teyrnged i ddynion a aberthasant eu bywyd ar allor daioni eu gwlad. Wedi hyn, cyflwynwyd Mr Goscombe John, A.R.A., cynllunydd y golofn, i'r cyfarfod. achafodd dderbyniad croesawus. Diolcliodd i bobl Llansan- nan am eu brwdfryded, a chanmolodd y man amlwg a ffafriol y gosodwyd y golofn arno. Siaradwyd yn mhellach gan y Parch E M Jones (Gwenullt). Credai fod y diwruod hwnw yn banes Cymru yn un cenedlaethol, a hyderai ei fod yn dech-

CYEARFOD YR HWYR. Cv-N ALiwvi) hwn yn yr awyr-agored, dau lywyddiaeth Mr J Herbert Roberts, A.S. Teimlai y Cadeirydd yn falch o gael cynrychioli yn y Senedd ardal allai ym- ffrostio of od yn gartref i gynifer o ddyn- ion enwog a galluog, yr hyn a arddang- osid yn y golofn hardd a ddadorchuddiwyd y dydd hwnw. Yn nghysgod hon ni aiff Llansannan byth yn annghof. Cewri oedd y dynion hyn, a mawr eu dylanwad ar fywyd Cymru a gobeithiai y byddai i'r olwg ar y golofn eu tanio hwythau ag awydd amfyw allan yregwyddorion arodd- asant i'r gwyr hyn le parhaol yn hanes ein gwlad. Cyn eistedd, cyfeiriodd at farw- olaeth Mr T E Ellis, a dywedodd yr edrychai yn mlaen gyda boddhad ar y ddefod a gymerodd le y dydd hwnw gan faiut ei ddyddordeb yn y golofn. Ond erbyn y dadorcliuddiad ceid T E Ellis yn mhlith ardderchog In y meirw. Sylwodd Mr Wm Jones, A,S., ar nod- weddion cymeriadau y pum' gwron, a dy- wedodd mai y ffordd oreu i anrhydeddu a choiio'r marw ydyw gweithio dros y byw. Gadawer i blant ysgolion Cymru gael eu dysgu nsai iaith mam ddylai fod yn syl- faen pob gwir ddiwylliant, ac y dylai iaith, llenyddiaeth a hanes Cymru gael en gwneud yn offerynau i ddysgu a deall iaith a llenyddiaeth cenedloedd eraill. Parch Elfed Lewis a ddywedodd fod y colofnau hyn yn uno gwahanol symudiadau crefyddol yn y Dywysogaetb—o'r mynach a'r bardd o Urdd St. Francis i'r pregethwr efengylaidd a'r dadleuwr Protestanaidd gwrol. Teimlent fel pe buasai'r goleuni o'r tu draw i'r cwmwl wedi dileu eu gwa- haniaethau. Yr oedd y mynach penwyn yu lienor celfydd Salesburv wrth basio oBab- yddiaeth a roddodd i Gymru y Testament N ewydd; Henry Rees gyda'i hyawdledd a gyhoeddodd athrawiaethau y Llytr; William Rees a wnaeth ddefnydd ymar- ferol o'r gwirioneddau yn nglyn a bywyd cvmdeithasol a chenedlaethol Cvmru a'r -.J reu ar gyfnod newydd yn hanes y genedl mewn codi colofnau- coffadwriaetliol i ddynion teilwng. Yr oedd colofn Llansannan yn goffadwriaeth ac yn broff- wydoliaeth, yn adgof ac yn obaith, yu barch i'r hyn a fu ac yn arwydd y bydd i'r liadau a roed yn naear Cymru gan y tadau hyu ddwyn ffrwyth amlwg eto mewn amser a diaw. Ar gynygiad Mr D R Daniel, yn cael ei eilio gan Mr Matthews, Amlwch, talwyd diolchgarwch cynes i'r cadeirydd a'r ddau ysgrifenydd. Siaradodd Mrs Herbert Roberts ychydig eiriau yn Gymraeg, yr hyn a dderbyniwvd gyda chymeradwy- aetli uchel, ac yna terfynwyd y cyfarfod. Y mae'r enwau a'r dyddiadau wedi eu cerfio ar y golofn uwchben y rhian uchod,

0 Capetown i Johannesburg. Llythyr II. Cyehaeddasom Capetown borea Sabboth, Ion. 29. Ymwelwyd a ni yn y llong gan Mr Tom Jones o Benrhyndeudraelh Mr Roberts, Criccieth (Porth- madog gynt); a Mrs Wynne Roberts, merch y di- weddar Mr Lewis Lewis, Caernarfon, a phriod Mr Wynne Roberts, surveyor y dref. Euthum i'r Ysgol Sul Gymraeg yn y prydnawn. Yr oedd tua 25 yn bresenol. Teimlwn yn hynod gartrefol. Cyliwyn- ais iddynt longyfarchiadau a dymuniadau da y gen- edl o fysg pob enwad crefyddol. Yn yr hwyr euth- um i'r un lie. Eglwys Bresbyteraidd St. Andrews. Y Parch David Russel oedd yn pregethu, a phre- gethodd yn rhagorol iawn. Nos Lun pregethais yn Gymraeg yn St. Andrews. Yr oedd dros 40 yn breseaol, ac yn eu plith gwelais fab i'n cyfeillion parchus Mr a Mrs Adams, Walton, a Miss Davies, merch ieuanc o Landrillo. Mae Capetown yn dref wych, a'r siopau yn rhai heolyddinor fawr a lluawsa welir yn heolydd mwyaf Let-pwl. Mae'r maesdrefi o amgylch yn liynod o hardd. Ond yr olygfa fwy- af mawreddog yw y Table Mountain tu ol i'r dref, yr hwn sydd ychydig droedfeddi yn uwch na'r Wyddfa. L)isgytia'r cwmivl ar w.,tr y mynydd, yr hwn a elwir gan y trigolion yn table cloth. Ni welais Mr Price, y Cymro gwladgar, goruchwyliwr y reil- ffordd. Yr oedd oddicartref. Cychwynasom o orsaf Capetown am 9 o'r gloch nos Fercher, Chwef. 1. Yr oedd hi yn nos, ac yr oedd nifer fawr o Gymry a chyfeillion eraill yn ein hebrwng. Yr oedd modd gwneud y seddau yn y ceibydau yn bedwar gwely, dau bob ochr, a rhyfedd fel y mae pobl yn gailu cyfaddasu eu liunaiu at bob amgylchiad. Cysgasom yn lied esmwyth. Yn wir, gall pobl a chylla iach a chydwybod dawel gysgu yn mhob man, a bendith fawr yw hyny. Erbyn boreu dranoeth, yr oeddym yn cael ein hunain yn anialdir mynyddog, creigiog, ysgythrog, cribog y Kirrvo. Maddeued y lienorion i lui am ddefnyddio cymfer o ansoddeiriau. Ond defnyddiad o'r rhai hyn yw y desgrifiad goreu ohono. Mae'r anialdir hwn yn cyrhaedd am ganoedd o filldiroedd. Yma ac acw gwelem gymoedd cytnharol fychain a ffermdai ar- nynt, y rhai, fel y deallasom, a berchenogid gan Ysgotiaid. Gerllaw y tai yr oedd mynwent, ac yn un ohonynt gwelsom "faen ofrnor hardd," Cen edl wrol, feiddgar yw'r Ysgotiaid. Maent yn troi yr anialdir yn ddoldir, a'r doldir yn goedtir." Fel yr oeddym yn agoshau at yr Orange Free State ad- fywiai pethau—y ddaear yn gwella, a'r meusydd yn ymeangu. Erbyn 2 o'r gloch ddydd Gwener cyr- haeddasom Bloemfontein, y brifddinas. Yn yr or- saf yr oedd niter o Gymry twymgalon yn ein llon- gyfarch, ac yn en plitli Mr a Mrs Tom Jones, yr hwn sydd mewn safle o ymddiried ar y reilffordd, ac yn fab i'r Parch Mr Jones, gweinidog y BedyddwN r yn Penrhyndeudraeth Mr Price, traffic manaycr y rhan hono o'r reilffordd, gwr o Drallwng (adwaen- wn rai o'i berthynasau yn dda) Mr a Mrs Walkeys, Aberhonddu l. Mr R. T. Roberts, gwr ieuane o Ben- rliyndeudraeth Mr Watkin Williams, mab ein cyf- aill hynaws Plenydd Mrs a Miss Roberts, o gym- ydogaeth Rhosllanerchrugog. Wedi ein lloni a lluniaetli a llawenydd yn nhy Mr a Mrs Jones, aeth Mrs Gray a minau gyda Mrs Jones a Mrs Walkeys i'r ysbytty, lie bu ein hanwyl fab David farw chwe blynedd yn ol. Ac ynyr un ystafell ag y bu ef farw yr oedd gwr ieuanc o'r un oed o'r enw Jones, unig fab i weddw o Fangor, a'i unig chwaer ar y mor yn dyfod ato. Cyrhaeddodd y chwaer ychydig ddydd- iau cyn i'w brawd farw. Hawdd j gellwch ddirnal ein teimladau wrth geisio cvflwyno y gwr ieuanc L, hwn mewn gweddi i ofal Duw ei fam a Duw a Thad ein Harglwydd Iesu Grist. O'r ysbytty aethom i'r gladdfa i weled bedd ein hanwyl fab, ac i arllwys teimladau ein calon mewn dagrau o hiraeth ar fan fechan ei fedd." Yn gyfagos yr oedd bedd Myfan- wy, merch fach Mr a Mrs Tom Jones, a'r argraph ar y llechfaen yn Gymraeg. Heb fod nepell yr oedd bedd Cymro ieuauc arall nodedig o addawol, a'r ar- graph canlynol arno :— I In loving memory of R. L. Morris, Of Regent's Park College, London, son of the late Rev. T. Morris, Cwmifor, Wales, Oct. 15tb, 1887. Aged 24 years. Blessed are the pure in heart." Ar ol te canwyd amryw emynau Cymreig ar y tonau 'Aberystwyth,' Crugybar,' &c. Am !) 30 cychwynasom drachefn ar ein taith. Er- byn 8 o'r gloch boreu Sadwrn cyrliaeddasom Ver- eeniging, ar gyrau y Transvaal. Yno cyfarfyddwyd ni gau ein mab Alfred. Ac yno yr oedd y publican- od wrth y dollfa yn chwilio'n fanwl bersonau a boxes pawb. Euthum inau gyda'r lluaws heibio i'r dollfa ond meddai rhyw wr swyddogol wrthyf, "Pass on, sir." Nis gwn a welai nodau "cenad heddwch" arnaf ai peidio. Fodd byna», felly y bu. Ar orsaf Ellensfontein cyfarchwyd ni yn Gymraeg gan wr ieuanc. A phwy ydoedd ond Mr John Evans o Pretoria, mab Mr Evans (Twrch). Cyrhaeddasom Johannesburg am hauer dydd, wedi bod am ran o dridiau a thair nos yn y trim. Cyfarfyddwyd ni gan rai o henuriaid yr eglwys a nifer fawr o Gymry, enwau y rhai a gaf eu nodi mewn ysgrif ddyfodol. Wedi cyrhaedd ein lletty yr oedd y tad a'r fam a'r pedwar mab yn cydeistedd wrth yr un bwrdd, yr hyn ni ddigwyddodd o'r blaen er's 11 mlynedd. Yr oedd y cyfarfyddiad yn un dedwydd. Cofivvch y Cymry sydd ar wasgar. Thomas Gray. :0:

Seiat Fawr y Wesleyaid yn Nolgellau. Yn nglyn a'r Cyfarfod Talaethol yr wythnos diwedd- af yn Nolgellau, cynaliwyd Seiat Fawr yn addoldy Ebenezer, tan lywyddiaeth y Parch David Jones, (D). Llanwyd y capel gan gynulleidfa astud ac arwydd amlwg o gydymdeimlad a'i hyn a lefarasid. I gychwyn offrymodd y Parch Edward Jones weddi daer a gwresog. Wedi canu emyn, galwyd ar y Parch Robert Jones, Towyn. Hyderai fod llawer o weddiau wedi eu hoffrymu ar ran llwyddiant y cyfarfod, ac yn nghanol y gwa- hanol foddion y buont yn edrych yn mlaen atynt yr oedd y Seiat. Y cwestiwn a gynygiai ei hun iddo ef ydoedd, Beth ydyw crefydd Crist?" Yr oedd yn bwysig iddynt feddu dirnadaeth glir am hon, oblegyd dyna fydd genym i wynebu tragwydd- oldeb, a pheryglus ydoedd myned trwy y byd a'u syniad am grefydd yn annghywir. Dysgai Crist fod crefydd yn rhywbeth mewnol. a'r peth mewnol yn fywydysprydol. Bj-wyd yn yr enaid ydyw. Dysgai y Beibl hwy fod dynoliaeth wrth natur yn farw, ond addawa'r Iesu roddi bywyd i ni. Lie bynag y mae'r bywyd, nodweddid ef gan brydferthwcli. Nis gellir edrych ar bechod heb deimlo ei fod yn gorffoliad o hagrwch; ac o'r tu arall, nis gellir edrych ar sanct- eiddrwyd heb deimlo ei fod yn brydferthwcli, Dyna oedd yn gwneud y demi yn brydferth i'r Salmydd, nid ei cholofnau a'i meini, ond y sancteiddrwydd a'i hamgylchynai. Lie bynag y mae bywyd, yno y mae amrywiaeth, ac yn yr amrywiaeth hwnw y mae pryd- ferthwch. Tybiai ef mai perygl Yinneillduwyr yd- yw amddifadrwydd o ddefosiwn, os ydyw eraill yn rhedeg i or-ddefosiwn. Pale bynag hefyd y mae crefydd ysbrydol wedi gorsedduynj- galon, y mae yno Ryddid. Yr ydym yn caru rhyddid, ac yn casau caethiwed Chwi a gewch wybod y gwirionedd, a'r gwirionedd a'ch rhyddha chwi." Rhydd crefydd, ryddid personol, rhyddid parhaus, rhyddid tra-wydd' ol; ac nid oes dim byd cryfach, cadarnach i ni ym- bwyso arno na'r grefydd yma. Rhydd gydwybod dawel, a galIn i edrych yn ngwyneb Duw a dyn" heb ofni. Dyma nerth! Rhywbeth nad all pechod ei roddi. Ac yn y diwedd daw y nerth yna i'r golws yn y tewelwch a'r hwn y mae yn gallu cyfarfod ang- au a thragwyddoldeb. i\id er eu mwyn eu hunain yn unig y dylent fyw yn grefyddol, ond er mwyn- eraill, ac er mwyn y Gwaredwr Crefydd weitb<4r ydyw crefydd Crist. Tybed nad oeddynt vn diSffwTl gormod wrth y pwlpud a'r swyddogaeth Y mae eisiau i bawb weithio a byddent yn sicr o wneud os ydynt yn feddianol a'r grefydd iawn. Diolchai fod yna ddigon o fywyd crefyddol yn y wlad i jadd cv- hoeddiad babbothol o'r "Daily Mail." Aneliau at y bobl ieuanc i barchu dydd yr Arghvydd Dywedai Mr Edward Roberts, Gwem-ifalau ei fod yn argyhoeddedig er's blynyddau fod Wesleyaid Memonydd yn Wesleyaid selog. Bu yn prvderu beth i w ddweyd yn y seiat hono, ond ceisiai ddweyd gair ar "Brofiad Crefyddol." Yr oedd hwn vn nodweddiadol ohonynt fel enwad, a rhoddent 'le amlwg iddo. Beth ydyw profiad crefyddol? Ym- demdad byw o gyfnewidiad daionus ynom ac arnom, Atebiad y dyn dall hwnw i'r rhai a'i holent ydoedd. "Un peth a v, n i, lie yr oeddwn i gynt yn ddall yr wyf yn avvr yn gweled.' Dyna brofiad o gyfnewid- md. Adroddail aulei brohad with Timotheus yir mhen blynyddoedd ar ol yr amgylchiad rhyfedd hwnw ar y ffordd i Damascus, Yr oeddnvn i vu drahaus, yn gablvvr yn erlidiwr." Wel, beth am dam heddy w, Paul ?' O, yr wy f wedi cael trugar- ,GW11' V W J-gair ac -T1) haeddu derbyniad, ddyfod Crist Iesu iir byd i gadw pechaduriaid, o ba- rai y penaf ydwyf fi." Cyfnewidiad daionus vdyw erlidiwr o r blaen, gweddiwr heddy w. N id oedd dim ond profiad crefyddol all gadw ein pobl ieuainc vn ngwyneb gau-syniadau. Dyma'r gwrthglawdd goreu yn erbyn Pabyddiaeth. Profiad o grefydd Crist oedd wedi ei gynal ef am 40ain mlynedd yilngwyneb ystormydd. Gwelai ddydd y farn o'i ftaen-dydcl y cyltro mawr, ond diolchai i Dduw am sicrvvydd y caffai wel'd Ceidwad y diwrnod hwnw. Mr Job Jones, Bootle, a ddywedai mai y peth cyntaf sydd yn angenrheidiol er cael profiad crefydd- ol yw edifeirwch a ffy dd. Nid oes un ffordd arall i'w gael. Y mae modd gwneud proffes, ond nid crefydd yw proffes. Proffesai y Pharisead grefydd ond ni wyddai ddim byd am dani, onide ni fuasal; mor hunanol a chul. Teimlai fod edifeirwch a ffydd wedi dyfod a phrofiad id ef. Y mae maddeuant hefyd yn brofiad. Maddeuir er mwyu Iesu Grist. ond daw y maddeuant hwuw yn eiddo i'r pechadur. Rhaid ail eni dyu hefyd; ui bydd genym brofiad crefyddol heb y cyfnewidiad hwnw. Y mae myfyr- dod yn Ngair Duw yn angenrheidiol i gynydd y bywyd ysbrydol. Ni roddes Duw y bywyd ei huu heb roddi hefyd y peth i'w gynal. Gwrthoda ambell un deitl am nad oes ganddo fodd i gadw urddas y teitl i fyuu ond y mae Duw yn rhoddi teitl, ac yn rhoddi digon o gyfoeth i gynal i fynu ei urddas, Cymharai Dduw i'r purwr a'r glanhawr arian. Y mae efe yn ein rhoddi yn y ffwrn weithiau, ond in puro y dyry ni yno. Gadawn iddo gael chwareu teg gyda ni hyd nes y gwel ei ddelw arnom. Dysgodd wers y dydd o'r blaen mewn arddaugosfa. Ar lwvfan- yno ceid dyn bach, bach-y lleiaf yn y byd, meddent hwy ac yn ei ymyl yr oedd dyn mawr, mawr—v mwyaf yn y byd. Yr oedd y ddau hefo'u gilydd-y bach yn dangos y mawr, a'r mawr yn daugos y bach. Meddyliai fod yno wers iddynt hwy. Gadewcli ini oil aros yn ymyl Iesu Grist, ac yno y gwel»vn ein bychander ein hunain a'i fawredd Ef. Bwriadai y Parch Evan Jones aros gyda dau air. Clywir llawer y dyddiau hyn am Forward Movement. ■ ond dymunai ef ddweyd gair am Inward Movement Ni fyddai yn anmhriodol i ddweyd fod eisiau i fywyd crefyddol dyn ddangos ei hunan yn holl gysylltiadau bywyd. Ni chaiff y bywyd ysbrydol chwareu teg i dyfu os na fydd iddo gael ei droi i agweddau ymar- ferol. Ofnai fod llawer yn esgeuluso moddion gras yn nhrefi bychain Cymru, ac nad oes fawr neb yu teimlo dyddordeb ynddynt. Mewn tref heb fod yn mhell o Ddolgellau, yr oedd dyn yn myned yn rheolaidd bob nos Sadwrn i brynu nwyddau. Un1 tro, gofynodd y siopwr iddo i ba le y byddai yn myned ar y Sul? I unlle," ebaiyntau. Dywedai y siopwr ei fod yn synu fod neb yn y dref hono heb fyn'dile o addoliad ar y Sul. "Yrwyfynbyw yma er's wyth mlynedd," ebai y dyn, a chwi ydyw y cyntaf i ofyn imi yn ystod yr amser i ba le y bvdd- af yn myn'd ar y Sul." Bu yntau (Mr Jones) yn ymweled yn Ninbych yn ddiweddar mewn cysylltiad a Chynghrair yr Eglwysi Rhyddion, a daethant o hyd i ddeuddeg o deuluoedd yn ymyl dau gapel nad oedd y tad na'r fam i'll in,n'd i le o addoliad, a'r plant o ganlyniad yn tyfii i fynu nemawr gwell na phaganiaid. Y mae gan Ymneillduaeth ei clienhad- aeth i'r cyfeiriad yna. Efallai ein bod yn condemnio eraill am wneud gwaith mewn ffordd ag y dylem ni ei wneud, a'i wneud yn well na'r rhai sydd yn ei wneud. Y mae genym i wneud gwaith yn nghylch- oedd addysg a gwladwriaeth. Rhaid i Gymru yn y dyfodol agos ymddeffro i'w chyfrifoldeb yn ngwyneb cynydd addysg, arhaid hefyd ddal ar bob cyfleustra f gyfyngn ar ddylanwad y fasnach mewn diodydd meddwol—y tai nad ydynt yn dda i ddim ond cyrch- fan i bobl yfed ynddynt. Dylem eu hysgubo ymaith. Nis gallwn fod yn ffyddlon i Dduw heb wneud ein goreu yn y cyfeiriad yma. Mr R Jones, Glanaber, a ddywedodd mai yr hyn a'i tarawai ef ydoedd cymeriad tystion dros Iesu Grist. llhoddir pwys mawr mewn llyscedd barn ar gymeriad tyst. Ymddengys rhai yn fwy gonest nag eraill. Beth ydyw y dystiolaeth yr ydym yn ei dwyn i Iesu Grist? A ydyw yn bosibl i un ddwyn tystiolaeth i lesu Grist heb fod yn ei adnabod ? Ein dyledswydd ni fel Cristionogion vdyw cyfeirio pawb a welwn yn mhob man at Iesu Grist. Y mae cael profiad ohono Ef ini ein hunain yn gymhwvsder anhebgorol i allu ei gymhell i eraill. Y mae yn fraint i ni gael bod yn dystion iddo Ef, a gobeithio y gallent oil ddweyd, Lie T oeddwn i gynt yn ddall yr wyf yn awr yn gweled," yna aent allan i gy- hoeddi i eraiil, Wele Oen Duw, yr hwn sydd yn tynuymaith bechodau y byd." Terfynwyd trwy weddi gan y Parch Peter Jones. --0--

Mewn llythyr at gyfaill, dywed y Parch Hopkin 1 Rees. cenadwr Cymreig yn China, iddo dderbyn y Sul o'r blaen o ddychweledigion i gymundeb yr eglwys, a deg y Sabboth dilynol—yn gwneud llG o- fevvn tri mis. Swnia hyn fel un o hen ddiwygiadau Cymru. Dealhvn y bydd i Mr Evan Evans, Rhydybont5 dderbyn yr ahvad a gafodd o eglwys AnnibynaP Llatiegryn.