Y Cymro

Marwolaeth Bismark. Ychydi<; dros ddeufia yn ol, galarai'r byd am Gladstone, a galar dwfn, chwerw oedd hwnw. Yatyrid ef yn un o'r ddau wr euwocaf yn y byd ac un o'r ddau wladweinydd galluocaf a gododd y ganrif sydd ar deifynu. Heddyw rbaid cof- nodi marwolaeth y Ilall-un a roddodd ei ddelw ar ddalenau hanes-sef y Tywysog Otto Edward Leopold von Bismark-Scboeohausen, fu'n llywio tynged ymberodraeth yr Alrnaen am dri chwaiter canrif. Dau debyg a dau annhebyg iawn ar iawer ystyr oedd Gladstone a Bismark, a dau ag y bu ymherodron a gweriniaethau megys yn cryau wrih eu gair, ac yn gwylio pob ysgogiad o'n heiddo. Oymerodd marwolaeth y Tywysog Bismark le ychydig cyn 11 o'r gloch nos SAdwrn. Anhwyl- deb ar ei ysgyfaint oedd yr aches o'i angau. Yr oedd aelodau ei deulu yn bresenol ar yr awr olaf, a'r gair diweddaf a draethodd y gwlad- weiuydd enwog ydoedd Diolch, fy mhlentyn," wrth ei ferch ar ol iddi weini'n garedig arno. Yn dawel iawn y daeth y diwedd, ac y mae agwedd heddychol, hardd, ar ei wyneb yn ei hii r, olaf. Galara'r Almaea oil am dauo ond galar ydyw am ddyn ag yr oedd ei gymeriad yn denu mwy o edmygedd oblegyd ei gadernid aunhyblyg Hag o anwyldeb oblegyd ei hyuawsedd. Ganwyd Bismark ar y laf o Ebrill, 1815— blwyddyu gofiadwy am mai ynddi y cwympodd ymherodraeth Ffrainc-yn ngbastell y teulu, Shoenhausen, tiriogaeth Brandenburg. Hanai o deulu hen ei dras, ond nid uchelwaed. Mwyn- ianfc ei hynafiaid am genediaethau fll mnwrio, hela, ac amaethu. Yr oedd ei dad yn filwriad yn myddin Prwsia. Bwriaiwyd Bismark i fod yn gyfreithiwr, yn benaf am fod ei fam yn dy- muno hyny. Gwraig addfwyn oedd hi, a merch i ddyn o ddiwylliant uchel. Pan yn chwech oed, anfonwyd ef i'r ysgol, a bnan y daeth yn fedrus yn yr ieithoedd Ffrancaeg, Saesneg, a Lladin, Pan yn 17 oed, cafodd fynediad i Brifl sgol Gottingden. Ffurfiodd gyfeillgarwch yno â John Lothrop Motley, yr hanesydd Amer- icanai d. Nid llawer o lawryfon dysg a enillodd yn y Brifyagol. Rhoddodd fwy o nwyd nag o feddwl ar waith carai'r cledd yn hytra.ch na'r clasuron, a pbrawf dilys o hyny yw'r ffaith iddo gymeryd rhan mewn dros ugain gornest law-law tra'o fyfyriwr, a dyfod ohonynt oil fnddugol. Yn mlwyddyn ddiweddaf ei efrydiaeth, fodd bynag, bu'n ddigon dyfal fel y llwyddodd yn ei arholiad terfynol i ymgymeryd a'r broffes o gyf- reithtwr, ac am gyfood wed'yn treuliodd f /wyd boneddig g m weinyddu rhyw gymaint yn un o lysotid i tichaf Berlin. Pan yn 32 oed, daeth Bismark i fri yn myd cyffrons gwleidyddiieth. Ya 1846, etholwyd ef yn ddirprwy rhaith ei diriogaeth, ac hefyd yn aelod o'r Cynghor Cyffredinol. Yn foan, eym- erod i arweiniaeth y blaid a elwir Juuker. Ni chyfrauogai y pryd hyny o'r eiddigedd cryf yn Prwsia oblegyd goruchafiaeth Austria yn y Cynghrair Germaoaidd. Yn 1850. amlygodd ei gred mai buddiant goreu Prwsia fyddai ymos- twng i Austria, a chyd-ymladi a hi yn (4rbyzi gwladly wiaeth werinol yr Aimaen. Y flwyd lyn ddiJynol dechreaodd ei yrfa ddiplomataidd trwy fyned yn Jlysgenhadwr dras Prwsia i'r Cyng hrair GrmJnaidd yn Frankfort- o ti MAine. Yn yst )d yr wyth mlynedd y cyflawnodd y swydd hon,riewidiodd ei feddwl yn bollol parth Austria. Penderfynodd roi ei holl egnion ar waith i ddi- nystrio goruchafiaeth Austria-ac egnion i'w harswydo oedd ganddo ef. Daeth hyn i'r amlwg pan wrthwynebodd ddymunind y brenin i gvn- orthwvo Austria yn ei rhyfel a, Ffrainc a'r Eidal yn 1859 Tua'r ade: yma, cafodd ei symud o Frankfurt i St Petersburg. Dyma'r pryd, pan yn traethu ar ad-dreLnaot y byddinnedd, y dywedoid y frawddeg gofiadwy hono—" Nid trwy areithiau yr unwn Germani. I gymrydu yr undeb hwn, yr hyn sydd eisiau yw gwaed a haiarn." Yn 1862, penodwyd ef yi Ilys-enhadwr yn Paris. Oblegyd ei agwedd gyfeillgar at Ffrainc a'r Eidal yn eu rhyfel ag Austria, rhodd- odd yr Ymherawdwr iddo Radd yr Urdd An- rhydeddus. Cafhi gymundeb mypych a, Napo- leon yr adeg hon, ac nid oedd gan Bismark fawr feddwl o'i graffder gwleidyddol. FIs Medi yn yr un flwyddyn, cafodd ei alw yn ol i Berlia, a phenodwyd ef yn Llywydd y Weiuyddiaeth Brwsiaidd. Yr oedd yr ymdrech parhausrhwag y Brenin a'i Weinidogion ar un ochr a Thy'r Cynrychiolwyr ar yr ochr arall erbyn hyn yn chwerw iawn. I heddychu hyn y galwy'd am Bismark, ac ni siomodd ei Fawrhydi. Yr oedd y syijidd o ddarostwng gallu Austria yn addfedu yn ei feddwl, a chyda dirfawr graffder y gwyl- iodd ei gyfle i gario'i gynllun i weithrediad. Cyfnerthwyd byddin Prwsia i u, -f a rf i)d y eyf w ng pan ddeuai. Galwodd Bismark y llysgenad A>m- triaidd ato i ymgyngbori cymhellodd ef i ddy- laawadu er ceisio llacio Haw oruc el Austria yn y Gynghorfa Germanaidd a sefydlu ei Senedd yn Peath, ac awgrymodd os na fabwysiedid ei gynghor y byddai raid i Austria gffrif Prwsia yn mhlith ei sfelynion. Ar y 15fed o Ragfyr, 1863, bu farw Brenin Denmark. Dilynwyd hyn gan helyut blin gan fod amryw alluoedd yn dyhea am yr hawl i reoli Daciau Schleswig-Holstein, Goresgyn wyd Denmark gan fyddinoedd Prusia ac Austria. Aeth y ddau allu hyn i gweryla, a gwjlodd Bis- mark ei gyfle i ddarostwag Austria trwy rym y ciedd. Ni pharhaodd y rhyfel ond am ychydig wythnosau, a therfynodd trwy i fyddin Austria gaeleillwyr orchfygu gan y Prwsiaid. Ar ol hyn, llwyddodd Bismark i drefnu Cynghorfa i Ogledd Germani, a gynwysai 22 o daleithian. Yn v Ddeddfwffa hon cyorychiolid brenhiooedd y talaithian hyny, a cheid ynddi hefyd S3i;add a etholid trwy ryddfreiniad cyffredinol. Felly, llwyddodd Bismark i uno'r taleitbiau hyny yn nghyda dod i gytundeb a, Bavaria, Baden, a Wurtemburg, gan drefnu mai Brenin Prusia oe I i i lywyddu'r fyddin uneJig pe torai rhyfel alian. Cwlwm llac oedd yn cysyllfcu Taleithiau De- hanol Gar-nani gyda'r Gynghorfa newydd. Rhaid oedd cymrydu yr undeb gydi gwaed a baiarn er gwneud Ymherodaaeth Germani yn un cyfa i- soddiad a gallu dirfawr. Daeth yr adeg, a'r moddion i gadarnhau'r undeb ydoedd rhyfel Ffrainc a Germani, a meddwl Bismark oedd y prif gyfrwng i'w ddwyn oddiamgylch. Llwyr orchfygwyd y Ffrancod, unwyd Germani oil, grymuswyd gorsedd y teyrn William, a gwobr- wyodd Bismark trwy ei urddo'n dywysog a'i ddyrcbafu'n Ganghellydd yr ymherodraeth newydd. Pan wnaed cytundeb heddwch rhwng Ffrainc a Germani yn Mai, 1871, ymroddodd B;smark i wylio buddianau yr ymherodraeth. Ei law a'i lais ef oedd rymusaf yn llywyddiaeth y deyrnas, a bu'n ddychryn i luoedd mewn ami ysgarmes. Yn ystod bywyd yr Ymherawdwr William, efe oedd y gwr mwyaf ei ddylanwad a'i boblogrwydd yn y deyrnas, ac yr oedd ef a'r hen deyrn yn gallu cyd-dynu'n rhagorol, a mawr oedd edmyg I edd y naill o'r Hall. Ond pan esgynodd yr Ymherawdwr presenol i'r Orsedd, daeth tro ar fyd y Tywysog Bismark. Yr oedd y teyrn newydd yn ieuanc, a Bismark yn barod i'w gynghori. Fynai'r Ymherawdwr m -j'i gynghorion, a dechreuodd Bismark ac yntau ymgyndynu. Y diwedd fu i'r Canghellydd ym- ddiswyddo. Etholwyd ef yn aelod o'r Reich- stag, ond yr oedd dydd ei nerth bellach drosodd, i a'r hen lew yn dofi yn encilfeydd bywyd. Daeth yr Ymherawdwr ac yntau'n gyfeillion wed'yn, a pharhaodd yn eilun y bobl hyd y diwedd er fod trai a llanw amser wedi gweddnewid llawer ar ei gymeriad cyhoeddus. Felly y bu farw Bismark-y gwr grymus a g,illiiog-yd hen o ddyddiau ac yn ddirfawr ei ddylanwad. Efe yn fwy nag undyn arall sydd yn gyfrifol am sefyllfa Germani heddyw. --0-

Ffestiniog. MR GOL-Mae Barlwyd a Teigil (eich gohebwyr o'r ardal hon) wedi llesghau ar y ffordd er's cryn amser eu haul a fachludodd a hi eto yn ddydd Bwriadaf yn y dyfodol gymeryd eu lie, ac ysgrif- eau i'r golofn hon gyda phob cysondob posibl ar helyation dyddorua ein hen ardal fynyddig. Nis gallaf addaw sylwadau blodeuog rtt meddyliau dyrchafedig; bydd pobpeth a ysgrifenir mor lawn o symledd Cymieig a'r grug ar y bryniau. Ymdrechaf ochel geirisu brathog a sylwadau pell- gyrhaeddol; bydd y byd yn felusach po leiaf o eiriau chwerwon tidywedir. Gyda hynyna o ragyrnadiodd, tnlr Goi, yr wyf yn dechrea ar fy Dgwaitb. YR EISTEDDFOD. Ydyw, mae yr Eisteddfod drcsodd, diolch am hyny. Yr wyf yn deall i'r PwyJlgor gyfarfod droion yn ystod yr wythnos i geisio hel godreu yr Wyl fawr at ei gilydd, ya dywedir. Nid ydynt eto wedi dyte-iu, ond dymunaf iddynt bob rhwyddineb. Nid wyf ya deall i'r Wyl beri gofid i neb, ag eithrio ambell gystadleuwr siomedig. Gyda Haw, darllenais erthygi ar yr Eisteddfod yn un o'r newyddiaduron l'eol y dydd o'r blaen, yn mba un y canmoli-i gweithgarwch rhyw bersonau ac yr anwybyddid eraill. Hawdd oedd dygymod a'r clod a roddai i luaws o'r brcdyr da a ffyddlon; ond paham yr esgeulusodd grybwyll eraill ? ie, amryw fuont yn frwd drcs yr Eisteddfod cyn i Bwyllgor nao a> all ddewis amryw or rhai enwir yn yr ysgrif dan sylw i wnead unrhyw waith. Ond dyma ddull y byd hwa," a diolch ei fod yn myned heibio a'i olygwyr newyddiaduron hefyd. CEINION YR EISTEDDFOD. Cytuna y mwyafrif mawr mai ceinion yr Eis. teddfod oeddynt feirniadaeth lolo Caernarfon ar y Goron, datganiadau Corau Buallt a Chaer- narfon, a Ohor vleibion y Rhos. Yr oedd y dat- ganwyr yn rhagorol un ac oil, EIDDILION YR Etsteddf d. Cynrychialid eiddilwch yr Eisteddfod gan y goleuni trydauol a'r Llongyfakchiadau Eisteddfodol. Dymullwn lon^yfanh GwyJfa ac Elfyn yn arbenig ar ea gwaith yn enill prif lawryfon yr wyl. Gobeithio y bydd bendith ar eu llwyddianfc. Hefyd mwyn genym grybwyll enw y traethoJwr glew Mr David R Jones, yr arlunydd addawol Mr J N Edwards, yr eneth faeh o'r Rhiwbryfdir d fl dl gewri yr adroddwyr i'r cysgcdion, y Proffeswr D D Parry fel cyfansoddwr ao arwein- ydd, Mr John Owen, Wes'.ey Street, fel daearegwr, Mrs Edwards, Glynllifon Street, fel y weuadwraig, ac yn olaf, ond nid y lleiaf, Mr E. Ffestin Jones, ar ei ymddangosiad cyct if ar Iwyfan yr Eisteddfod Genedlaethol fei datganwr, Gwnaeth ei waith i foddlonrwydd cyftredmol, ac ni raid iddo wyl eiddio yn nghanol ser ffurfafen gerddorol ei wlad. Rhoddodd Mr W. 0, Jones gyfrif boddhaol okono ei hun fel beirni;d a datganwr gyda'r tanau caaodd delyneg fechan o waith Bryfdir adeg y coroni nes gwefreiddio y gynulleidfa fawr, Bu agos i mi annghofio Mr Ellis Williarhs, Bertheos, Dolwyddelen, y buddugol ar y gan i'r "Diwrnod Caeifio," a phwy wyr ya well am dano? Damweiniac. Wythnos anlfodus oedd y ddiweddaf gan amledd dathtveiniau yn yr ardal, Cymerodd dwy o'r ihii mwyaf poenus le yn Chwarelau Oakeley. Dydd Mawrth, drylliodd Mr Hugh Jones (Gar monfab) ei goes yn enbyd, a gorfu i'r Meddygon Roberts a Jones ei thori ar un waith. ond da genym hysbysu, er yr boll ddyoidef, ei fod yn gwella yn foddhaol. Dydd Iau,. cyfarfu Mr William Williams, Benar View, a damwain gyffelyb yn Fall Chwarel Ganol (Oakeley); bu raid tori ei goes yntau, a ba farw yn mhen ychydig amser wedi myned drwy yr oruch- wyliaeth lem. Hen gymeriad gwreiddio! a dyddan oedd W. Williams, a chwith meldwl aa welir ac na chlymr ef mwy. ELFYN. Drwg genym ddenll mai parhau yn wael mae y Prif-fardd Elfyn gofidus yw gweled neb yn ysig er dalfryn Buddugoliaeth," a dymunwn adferkd b\1a.n iddo; dyma, yn ddiau, yw dymuniad yr holl wlad. Dymt ddigon, Mr Gol., y tro cynt-if fel hyn, daw y Ncdion yn rhwyddach wrth fyned yn mlaen. Prydebi« Yr oedd Mr Thomas Gee yn llywyddu un o gyng- herddau'r wyl fawr yn Ffestiniog. Cyrhaeddodd adtef i Ddinbych tua dau o'r gloch foreu dranoeth, ae am saith o'r gloch yr un bore cychwynai'r hynafgwr hoew i 2entrecelyn i weinyddu yn mhriodas Mr Prys Jones.

Lleol. Nos Sul nesaf, fel y gwelir mewn colofn arall, bydd amryw gorau meibion lleol yn nghyda chor meibion enwog Porth a Chymer, yn cynal cyngherdd o flaen St. George's Hall er budd y dyoddefwyr yn Neheudir Cymru. Gydag amcan mor deilwng, diau y ceir cyn- ulliad a chasgliad mawr. --0--

Sefyllfa'r Barnwr Parry. Bysbysir nad yw sefyllfa'r Barnwr Parry yn foddhaol iawn. Cafodd noson ddrwg nos Lun, ac yr oedd yn mhell o fod yn dda ddydd Mawrth. -u-

Rhyfel Spaen ac America. GELLIR dweyd fod y rhyfel rhwng Spaen a'r Am- erica ar ben. Bythefnos yn ol gofynodd Spaen trwy lysgenhadwr Ffrainc yn Washington am delerau heddwch. Wedi ystyriaeth, danfonodd yr Unol Daleithiau y eyfryw iddi. Yr oeddyat mor resymol fel y derbyniwyd hwy bron yn ddiwarafun. Y rhan fwyaf dyrys ydoedd pwy sydd i dalu y Cuban Bonds, oeu yr aria. t a fenthycodd Spien ar ran Cuba, yn beuaf i geisio darostwr g y gwrthryfel yao cyn yr anaghydwelediad a'r America. --0-

Dienyddiad y Cymro o Fon. DDoE (ddydd Mercher), yn ngharchar Caernar- fon, dienyddiwyd Thomas Joues, a brofwyd yn euog o lofruddio ei ordderch-wraig, Mary Burton, ar y Manod, ger Fiestiniog, ac a dded- frydwyd i fyned dan gosb eithaf y gyfraith yn Mrawdlys diweddaf Meirion gan y Barnwr Wills, Ddydd Mawrth, ymwelwyd a'r coll- farnedig gan amryw o'i deulu, ac yn eu plith ei 7 dad a'i fam, ei frodyr a'u gwragedd. Yn ngofal tri gwarchodwr, caniatawyd i Thomas Jones adael ei gell gul a myned i ystafell fwy, ac yr oedd yr olygfa pan gyfarfu a'i deulu yn galonrwygol o brudd. Cofleidiwyd y truan gan ei frawd William, a ddaethai o Gaergybi i'w weled, a thra yr wylai William yn dost yr oedd y llofrudd yn bur dawel er fod ei wedd wedi newid ";llawer er pan aeth i'r carchar. Yn ei ddyddiau olaf ar y ddaear, gwadai'u bendant iddo lofruddio'r wraig, a galwai'r Nefoedd yn dyst o hyny. Amlygodd ei fod yn ymostwng i'w dynged, yn barod iawn i farw, a'i fod yn rhoddi ei ymddiried llwyraf yn Nuw. Hefyd meddai wrth ei frawd, "Newidiwn i mo'm sefyllfa hefo ti, William, er y gwn fod yn rhaid i mi farw yfury." Yr oedd wedi datgan dy- muniad am weled ei wraig, yr hon sydd er's blynyddau wedi byw ar wahan iddo, ac yn trigianu gyda'i mam yn Nghaernarfon, ond hyd ddau o'r gloch ddydd Mawrth gwrthododd y wraig gymeryd mantais ar y cyfla i'w weled. Ddydd Mercher, Yr oedd yn foreu gwlyb yn Nghaeruarfon heddyw, ac nid oedd nemawr edrychwyr wedi ymgynull ger y carchar. Daethai Biliington, y dienyddwr, i'r dref nawn ddydd Mawrth, ac yr oedd wedi trefnu'r crogbren a'r rhaff yn barod erbyn y bore. Codwyd y crogbren mewn lie a arferid gynt fel yspytty yn y carchar, ac nid oedd gan Thomas Jones ond rhyw bump neu chwe' llath i gerdded ato o'i gell. Am wyth o'r gloch, daeth Thomas Jones o'r carcbar a cherddodd at y pren dyoddef. Yr oedd yn llwyd ei wedd ond yn cerdded yn syth ac yn edrych yn dawel o'i gwmpas. Ar y blaen yr oedd un a warchodwyr y carchar yna deuai'r Parch J. Wynne Jones, y caplan, yr hwn a ad- roddai y gwasanaeth claddu yn Gymraeg yr oedd hefyd yn bresenol Mr J. C. Hnghes, dir- prwy- sirydd Meirion Mr Dillon, llywodraeth- wr y carchar Dr. John Williams a Dr. John Roberts, a dau obebydd. Oerddai Billington y tu ol i Jones gan ddal ei ddwylaw. Nid oedd ar y carcharor, fodd bynag, eisiau help, a cherdd- odd beb gryndod nes sefyll ar y trap door, uwch ben yr hwn yr oedd y rhaff; ae heb gyffro o gwbl goddefodd i'r dienyddwr rwymo ei draed a gosod y rhaff am ei wddf. Cyn pen 30 eiliad, yr oedd Billington weJi cyflawni el waith, a dis- gynodd Thomas Jones yn farw i'r pwll oedd tano. Maint y cwymp a roed iddo oedd chwe' troedfedd ac wyth modfedd. Hysbysir na wnaeth y trancedig yr un cyffeBiad o gwbl o'i euogrwydd. -()-- M9.e'r doethion wedi dyfod o hyd i'r ail a'r try- dydd ar y Gadair yn Ffestiniog. Tafolog oedd yr aii, a T. Mafonwy Davies, bardd y goroa y llyn- edd,oedd y trydydd. Cystadleuaeth CWN DEFAID YN RHUTHIN,- Cymerodd y gystadleuaeth le ddydd Gwener. Saif y canlyniad fel y cinlyn:-Cystadleuaptli Castell Rhuthin (Ileel):-Iaf, Thomas Richards, Glyndyfrdwy; 2, John Ellis, Llandderfel; 3, D Roberts, Maentwrog; 4, D Williams, Llanbedr. Cystadleuaeth Dyiryn Clwyd (a.gord) :-laf, Jonathan Barcroft, Scout Moor, Bury rh&nwyd yr ail a'r drydedd wobr rhwng W Jones, Ty Naat, Corwen, a Joseph Moses, Milothorpe; 4.ydd, Jonathan Barcroft. Gwobrwyon arbenig am ddau gi at waithio :—laf, J Barcroft; 2il, Charles Rice, Llangurig 3ydd, D T Jenkins, Abertawe.

Ysgol Sabbothol Fitzciarence Street. CYNELTR Cyfarfodydd Cystadleuol yn nglyn a'r Ysgol uchod ION A WR Haiti a'r 25 am, 1898, Pryd y cystedlir mewn Traibhodau, 'Barddoniaeth, Cerddoriaeth, a Chelf. Manylion pellach i'w cael gan yr ysgrifenyddion. c, II HUMPHREYS, St Domingo Vale J T JONES, Breck Road -11 EISTEDDFOD GADEIRIOL BIRKENHEAD yn y QUEEN'S HALL, CLAUGHTON ROAD, Dydd Llun y Pasg, Ebrill Sydd, 1899. Rhestr gyflawn o'r testynau, &c, trwy anfon stamp ceiniog- i'r Ysgrifenydd. ISAAC DAVIES, 6, Fearnley Rd, Birkenhead. Er cynorthwyo dyoddefwyr y Sefyll Allan yn Neheu. dir Cymru, cynelir e CYNGHERDD CYSEGREDIG MAWREDODG NOS SUL NESAF, A WST 7fed, am 8 o'r gloch, o flaen St. George's Hall. Cymerir rhan ynddo gan y Corau Meibion canlynol:- CYMRIC, GWALIA, WALTON PARK, BIRKENHEAD, OLDHAM, a PORTH A CYMMER.— Cymerir yr arweiniad gan Mr Rhys EVANS, ar- weinydd Cor Porth a Cymmer. Cynelir hefyd Gyngherdd gan yr un Corau Noa Lun mewn rhan Ddeheuol o'r Ddinas, a Nos Fawrth yn y rhan Ogleddol, i ddechreu am 8 o'r gloch. Dis- gwylir y bydd rhif y lleisiau o 250 i 300. Ceir manylion pellach o berthynas i'r rhai olaf yn y lleoedd addoliad y Sabboth. CHAS. R. HALL, GENERAL LETTER CUTTER & ENGRAVER 53 PARADISE STREET, LIVERPOOL, JFANOFAOTUREK OF BTTBNING BBANDS, STENUL PLATES, Rubbkk Stamps, BRASS PLATES, &0. YN EISIAU. Am Hysbysiadau o Yn Eisiau," &c., yn cynwys 18 o Etriaa neu lai, codir 6c ac yn ol Ie am bob tri gair dros hyny, Blaeu-dal yn nnig.] WALIA HOME AND REGISTRY, 2 VJ" Hope Place, Liverpool. YN EISIAU.— MORWYNION parchus i leoedd da. Ymofyner i'r Arolyges, Miss K. B Davies, 2, Hope Placet Liverpool. Telephone No. 2308. W. BOOTE & Co. 120, Paddington. Jams, Marmalade, Bottled Fruit and Candied. Peel Factory- 61, Mason St., and Brydges St. Pickle, Sauce, &c., Factory- 64, Mason Street. Mineral Water Company- Back Mason Street, Te2 Blending Rooms- 122a Paddington. Coffee Roasting Warehouse— 122, Paddington. Teas, Is. 4d., ls. 8d. and 2s, per lbr Prynwch y Te Cymreig hen ffasiwn. I'w gael yn unig yn y lleoedd canlynol Branch Establishments: 124, Paddington, 285, Breck Ro&d, 119, Brunswick Road, 115, Kensington, 121, Prescot Road, Fairfield, 69, Breckfield Road, N. 407, 5mithdown Road, 32, Smithdown Road, 135, Upper Warwick Street, 66, Lodge Lane, 4, St. James' Place, 93, Byrom Street LIVERPOOL.

GENEDIGAETHAU, PRIODASAU MARWOLAETHAU. Jones-Gorph 24, priod Thomas Jones, Cerygllwydion, Cynwyd, ar ferch. Roberts Gorph 25, yn 12 Grierson Street, priod Thomas Roberts, ar ferch. prtooaeau. Brown-Mathews-Gorph 24, yn Eglwys All Saint, King's Heath, Birmingba gan y Parch R Bircham Allen, John Brown, Bucklehurst Hill, Essex, a Polly Mathews, Carrog, Corwen. Jones-Jone-i -Gorph 27, yu Nghapai Stanley Road, Bootle, gan y Parch G Ellis, M. A., yn cael ei gynorthwyo gan y Parch W Williams, Glyndyfrrtwy (ewvthr y briodasferch), ¡¿Hugh Jones, 102 Bedford Road, a Maggie Jones, 9a Canada Dock, Owen-Wiliiams Gorph 28, yn Nghapel y Tabernacl (M.C ), Bangor, gan y Parch T J Wheldon, B. Y gweinidog, ac yn ngwydd y cofrestrydd (Mr Davies) Will John olven, Glauadda Htoras, Bangor, mab y diweddar Barch Richard Owen, y diwygiwr enwo?, gynt o Pengarnerld, sic Fon, ag Annie, unig ferch Mr Richard Williams, 303 High Street, Bangor. dbarwolaetbau. Edwards-Gorph 31, yn mhreswylfod ei mab, 335 Mere Lane, Walton, yn 63 oed, Jane Edwards, gwedlw'r diweddar James Edwards, saer maen, o'r ddinas hon. :.JI' Hughas—Gorph 30, yn 6 Wellington Road, Egremont, yn 50 oed, Esiward, anwyl briod Harriet Hughes, a chynt; pilot ar y Liverpool City Line, '11 Jones- Gorph 26, yn y Royal Infirmary, Lerpwl, yn 58 oed Mr Edward Jones, masnachydd glo, Corwen, Jones—Gorph 29, yn 61 Hatherley Street, yn 6 mis oed David Idwal, anwyl faban Mr a Mrs Daniel O Jones ac wvr Mr a Mrs D R Davies. Parry—Gorph 29 yn 44 Dovey Street, yn 66 oed, Richard Party, am ddeugain mlynedd yn ngsvasanaeth v Mersev Docks and Harbour Board y Trevor -Gorph 24, yn Buluwayo, Deheudir Affrica Roger: mab ieuangaf y diweddar Gadben Jo:m Trevor ijynt o'r 22 Gatra -'d, a nai y diweddar Ganpheliydd Trevor a Mr c H Evanp, Henblas, sir Fon.

P RETT ST TEETH ARE ATTRACTIVE. W. JONES, Dentist. 29, HIGH ST., W A VERTREE. All Clients receive Mr. JONES'S personal attention and the benefit of his 22 years experience a3 a Denvis Painless Extractions under Nitrous Oxide Galy., HIGH CLASS ARTIFICIAL TEETH, naVaral SI«oe and Colour, 3s. to 21s. each. Old Sets and Misfits re-made on New Setting at ahnnf h.i* the original cost. "a" Repairs to Artificial Teeth and Plates, any Makers' comnlptort in a day if required. mpieiea Consulations Free. Telephone, No. 25 Wavertrea Siariedir Cymraeg neu Saesneg. f'amphiet grat!R. Printed and Published by ISAAO FOULKES it il his Printing Eatabliahment, 8, Paradlae Street in the Pariah of Liverpool, in the Oeoatv of Lancaster