Y Cymro

Newyddion Gymreig. Y Par%h J. R. Evans. Llwynhendy, fydd bugail newydd eglwys y Bedyddwyr yn Nghaergybi. Y mae Esgob Bangor wedi gwella digon i allu ysgrifenu ychydig bach. Ddwy flynedd yn ol, yr oedd gol. newydd y Llan a'r Haul Eglwysig, yn flaenor gyda.'r Methodist- iaid. Y mae'r Parchn Owen Thomas, M.A., a J. Machreth Rees yn cychwyn i daith drimis yn yr Unol Daleithiau yn mhen y pythefnos. Y mae Bwrdd Llywodraeth Leol wedi cydsynio i Raith Dosharth Colwyn Bay fenthyca 1,564p tuag at oleuo glanfor y lie hefo thrydan. Y mae Capten W. R. Howell, Cymro o Wlad Forgan, wedi enwogi ei hun yn rhyfelawd bresenol Sierra Leone (Gwlad y L!ew), Gorllewin Affrica. Yr wythnos ddiweddsf, bc'r ail fataliwn o Wir- foddolwyr Catrawd y 23ain yn gwersyllu yn Lea. sowe, glan mdr Cilgwri, sir Gaer. Y mae awdurdodau Cwmni'r L. & N. W. wedi addaw i bobl y Wyddgrug y trefnant well a bwyJ- usach gorsaf i'r dref hono. Mae'n bryd, wir, yr hen hosan Y mae Cynghor Tref Aberystwyth, o hir ym- dderu, wedi derbyn cynyg Syr James Szlumper am dir sy'n angenrheidiol at redeg y reilffordd fwriad- cdig i Bont y Gwr Drwg. Mr J. Herbert Lewis, A.S., a'r Parch D. Chas. Edwards, M.A., sydd wedi eu hethoi i gynryehioli y Methodistiaid yn Nghyrcdeithasfa Eglwysi Di- wygiedig Holland. M&e'r Parch W. M. Jones wedi rhoi fynu ofal bugeiliol eglwya Gynulleidfaol Barkway, swydd Herts, ac wedi derbyn galwad i fugeilio eglwys y Bedyddwyr, Treorci. Ddydd Iau, mewn trengholiad yn Fflint, dy- chwelwyd rheithfarn o foddiad trwy ddamwain yn achos y bachgen James Hayes, fu foddi'r diwrnod cynt gerllaw'r Castell. LIe pybyr am hyrwyddo addysg ydyw Machyn- lleth. Y mae'r ysgol sir newydd agos a'i gorphen; bydd y gost yn 2,000p, ac at hyn y mae Mr Henry Tate, Lerpwl, wedi anfon 50p. Cadeirydd Bwrdd Pysgodfeydd Mawddach, Dyfi, a'r Glaslyn ydyw Mr Henry Bonsall, Aberystwyth, a'r isgadeirydd, Mr John Jones, Dolgellau. Yn yr Arddangosfa Arddol Frenhinol gynaliwyd yn ddiweddar, dangosid saith math ar hugain o fefus, tyfedig yn ngardd y Frenhines tan ofal y Cymro Owen Thomas ac yn ddibetrus, gwobrwy- wyd y tusw a'r tlws aar. Cydsyniodd Tywysoges Cymru i noddi Cyng- rair y Diwydianau Cymreig-mudiad newydd gychwynir yn y De i'r amcan o geisio adfer y droell nyddu, panu, cychu mêI, codi 'falau, trwytho ys- gaw, a ffyrdd hen ffasiwn eraill oedd gan y Cymry i fwydo, dioda, a dilladu eu hunain cyn adeg gor- esgyniad ein gwlad gam ddillad pared a lluniaeth y tyniau clo. Oymerodd boddiad arall le yn yr afon Dyti hrydnawn dydd Mercher. Y truaa tro hwn oedd nid ymwelydd o Sais fel y Sadwrn cynt, ond Mr. D. Davies Williams, mab ieuengaf Maer Machyn- Heth. Tra'n ymdrochi mewn pwll, aeth rhwng dwy gareg, ac fe'i gw&sgwyd. Pac y'i eodwyd i fyrm gan ei gyd yrndroehwyr, yr oedd yn farw. Mae'n syn na weithredai'r boddiadau mynych gymeraDt le yn Ilynau, afouydd, a glan mor Cym- ru i arswydo tipyn ar eraill rhag bod yn ddiofal a gorfeiddgar pan yn ymblesera ya y dw'r. Dyna'r hen ryd cul hwnw y gellir ei ddilyn ar drai o Vnys Gifftan i Abaria-llawer certnion a'i wedd, heb son am bysgotwyr y Penrhyn, a sugnwyd i'r hen dro- fewll llechwraidd sydd gyda'i yinyl. Ac eto fe eubyda rhywrai eu bywyd o hyd, er mwyn ysgoi a chwtogi tipyn ar y ffordd i Borthmadog. Ebe Sais ffroenuchel flynyddau'n ol, wrth e Irych ar Gastell Caernarfon, Welwch chi'r fath adeil- adau ardderchog a chryfion a gododd fy hynafiaid i'ch darostwng chwi'r Cymry yma.:J le," cipiai y gwladgar Eliis Jones (nai Cawrdaf), a safai yn ymyl, mor ddewr y rhaid fod y dyrnaid pobl wnaeth eich cestyll cryfion a lluoaog yn angen- rheidiol cyn y gellid en darostwng." Un diguro am esbonio gwyddoniaeth i ddynion gwlad oedd Griffith Williams, Talsarnau. Adeg gwneud y Cambrian hyd Forfa Harlech ydoedd, ac ynfnan daeth gorsaf a pheilebyr. Wil Jones yn troi at G.W. i ofyn iddo egluro'r rhyfeddod. "Bwr- iwch," ebe'r Parchedig, "fod yna glamp o gi New- ffoundland mawr, yn cyrhaedd 81idiyma i Lundain; a mod ina'n plwcian i gynffon o yn Nhalsarna a fynta'n cyfarth yn Euston-dyna. ydio i gyd." Adeg crogi'r Hwntw Mawr," llofrudd llysywen- og y ferch o Drwyn Penrhyn, Meirion, er's fcaim, yr oeddis yn ei gerdded o garchar Dolgellau i gae oerlSaw at y crogbren. Trowd i dafarn ar y ffordd a chadd lasiad. Pan ofynwyd iddo ar fin ei grogi os oedd ganddo rywbeth i'w ddweyd, Dim," ebe'r lIafngi caled, end fod rhwbio draenen grin yn shoa at danio cetyn." Yn adroddid chwarterol y prifgwnstabl i Bwyllgor Heddlu sir Gaernarfoia, dywedid fod cynifer a 1.507 o grwydriaid wedi eu cynorthwyo, yn erbyo 974 yn chwarter cyfatebol y flwyddyl cynt. Priodolid y cynydd hwn i'r gwahano weithfeydd sydd ar droed trwy'r sir, yn arbenig y dociau newyddion yn Felinheli. Aed Coedllai yn Goedmwy. Pan basiodd Bwrdd Ysgol y Wyddgrug ychydig smser yn ol mai gwll fyddai dysgu'r Gymraeg yn yagolion Coedlllu, mwmiai rhai pobl jBaeniiaw eu bod wedi anmhwyllo, ac y gwnei niwed i effeithiolrwydd addysg gyffredinol yr ysgol; end dyma'r arholydd wedi bod yno, gyda'r canlyniad fod yr yagol wedi enill y grant uchaf ar bob pwnc yn cynwys y Cymrae-ffaith a rydd daw, fel y gobeithiai Cadeirydd y Bwrdd (Mr Bithell) ar bob beirniada aeth elyniaethus. Er yr holl ysgrifenu a'r penderfyniadau Die Shon Dafyddol, nid yw'n debyg y newidir enw Llandrillo-yn-Rhos i Rboa on-Sea mor fuan ag y dymunai y giwed newydd sydd ar hyd lanau mor Gymru. Yn ateb Mr Wm Jones, aelod Arton yn y Senedd y nos o'r blaen, sicrhau Mr Hanbury nas gellid arfer yr enw newydd cynygedig hyd nes y'i defnyddid yn ngbyntaf ar gyfeiriadau mwyafrif y llvthyrau a dderbynid. yn y Ile; so nid oedd peth felly'n debygol yn ngwyaeb y teimlad cryf fodola yn yr ardal ac oddiallan iddi. Y mae eisiau llindagu'r mursendod hwn fynai ddisodli hen (lDWaU awgrymiadol a ■wynol Cymru hefo rhyw bethau llyfn ond diystyr.

RHAGF ARN. MAE yn ffaith hynod, ond gwir, fod canoedd o bobl yn glynu mor gyndyn wrth hen syniadau fel na roddant brawf ar unrhyw nwydd newydd, pa ragor- iaeth bynag all fod yn perthyn iddo. Nid yw hyn yn ia,wn nac yn ymddygiad s.ynwyrol, ae yn ami try y cyndynrwydd a'r rhagfarn hwn yn niweidiol ae yn golled i'r rhai a'u coleddant. Mae pob dyn synwyrol yn dysgu llawer oddiwrth brofiad eraill. Mae profiad y lluaws yn ein gwlad yn tystio mai meddyginiaeth atiffaeledig at ddoluriau y cylla, yr afu, y giau, a'r gwaed yw Quinine Bitters Gwilym Evans. Mae dysgeidiaeth meddygon yn tyatio ei fod yn feddyginiaeth sicr ac effeithiol, a gwybodaeth wydd- onol yn sierhau ei fod yn feddyginiaetli bur a dyogel. Gan hyny, dylai pawb sydd yn dyoddef oddiwrth afiechyd neu wendid yn tarddu oddiwrth anhwylderau yn yr organau hyn wneud prawf ar Quinine Bitters Gwilym Evans. Nid yw byth yn siomi. Mae y meddyglyn rhagorol hwn yn gyd gasgliad godidog o'r hyn sydd rhinweddol a meddyginiaethol yn holl brif lysiau y byd llysieuol. Mae pawb sydd wedi rhoddi prawf teg ar Quinine Bitters Gwilym Evans yn cydnabod yn rhwydd ei rinweddau a' deilyngdod, ac yn rhoddi y ganmoliaeth uchaf iddo Oherwydd ei fawr lwyddiant a'i boblogrwydd cyffred inol mae amryw efelychiadau gwael ohono. Dyla pob un fyddo'n prynu y Quinine Bitters ochel yr efelychiadau diwerth hyn trwy edrych fod enw Gwilym Evans ar y label, y stamp, a'r botel. Ar werth gan fferyllydd yn mhob man, mewn poteli 28 9c a 4s 6c yr un,neu gellir ei gael trwy y post yn union- gyrchol oddiwrth y perchenogion, Quinine Bitters Manufacturing Co., Limd., Llanelly, South Wales. -:0: Trwy brynu yr argraphiad rhad o'r Bardd Cwsc, a gyhoeddir yn v Swyddfa hon, gellir dod i feddu un o'r clasaron Cymreig rhagoraf. Golygir ef gan un o Gymrsigwyr goreu'r dydd, ac y mae'r fath ofal wedi ei gymeryd fel na raid i'r un rhiant ofni ei roddi yn llaw yr un aelod o'r aelwyd. TAIR OEINIOG yw ei bris. -0-

SAFETIES, SAFETIES.—Important notice to everyone concerned. Write for Warrilow & Co.'s New Price List of New and "Second-hand Maeluuos. Agents wanted. Large Discount given. Best Whole- sal Terms. Ladies' New 1898 Pneumatic Safeties, splendid value, S6 10s. Gent's Semi Racers, New Machines, Double-tubed Tyres, weight 26 lbs. War- ranted-. Trade Price, 96 10s. Second-hand Machines, from -21 10s. Send for List, post free, Address to WARRILOW & Co., Cycle Manufacturers, Regent Street, Weston-super-Mare, Agents wanted. COLEG Y GOGLJEDD; B&NGOB. (Un o'r Colegau yn Mhrifysgol Gymru), Prifathraw: H. R. REICHEL, M.A. DECHREUA'R tymhor nesaf Hydref 4, 1898. Parotoir ar gyfer Arholio.dau Prifysgol Cymru, rhai o eiddo Prifysgol Llundain, y OWfS Meidygol yn Mhrifysgolion Edinburgh a Glasgow, ac arholiadau eraill. Rhoir addysg arbenig mewn Amaethyddiaeth ac Electrical Engineering. Mae yn y Cole 3- Adran Normalaidd i nthrawon elfenol a chanoli addol Cynygir dros 20 o Vsgoloriaethau, yn amrywio mewn gwerth o 40p i 10p y flwyddyn: i'r rhai fvddo'n ymaelodi yn y Coleg gyda dechreu y tym- hor nesaf. Bydd haner yr Ysgotoriaethnu yn gyfyngedig i Oymry. Dechreua'r arholiad am danynt Madi 20. Ctir pob manylion gan JOHN EDWARD LLOYD, M.A., Ysgrifenydd a Chofrestrydd. Y Rhan Gyntaf yn awr yn barod. Mewn Chwech o Ranau, Swllt yr un, GYDAG AMRYW ARLUNIAU, PREGETHAU A CHOFIANT Y DIWEDDAR Barch. JOHN HUGHES, D.O., TAN OLYGIAETH Y Parch. JOHN WILLIAMS, PBINCJCS ROAD LEKPWL. Pob archebion i'tv hanfon i SWYDDFA'R "CYMRO 8, Faradise Street, Liverpool. YR HAF YN Y WLAD. Pwy bynag sydd ganddynt Dai oeu Ystafelloedd ar osod yn y dref neu yn y wlad neu pwy bynag sy'n dymuno cael lletty mewn unrhyw ran o Gymru, y modd go:eu iddynt sicrhau yr hyn a geisiant yw trwy hysbysebu yn y Cymro-y cyfrwng hysbysiadol goreu -16 gair am 6ch., a cheimog am bob tri gair dros hyn. A oes genych eiaieu LLK! Hysbysebwoh yn y Cymro. 18 gair am 6eh. A oea genych eisieu LLBftY ? Hysbysebwoh yn y Cfymro. IS^gair am 6eh. YN EISIAU: I HEN LYFRAU CYMRAEG WEDI eu hargraphn yn y flwyddyn 1828. Rhoddir pria wV da am y cyfryw ond ymofyn a I T. GL WYciP RYN HU GIEIWJS, Llyfrwerthwr I 138 WEST DERBY ROAD, LIVERPOOL lle hefyd y gwerthir pob math o hen lyfrau Cymraeg a Saesneg. NEW MXJSIG Published fcy D. TREHEARfST, Publisher, RHYL. The Kingdom Beautiful,' words by Oxenford, Is S. o'r T music by Warhurst. I Perl fy Nwyfron.' T & B, Warhurst, 15. Mor o Gan yw Cymru i gyd, S. or T,, by Bryson Tre- harne, Is. Tell me Yes or No' (' Dwed y Gair ') just out, R S Hughes. Choruses for Female Voices arranged by D Emlyn Evans, 2d each. Home Sweet Home' ('Wlad, Hoff WIad'),'Men of Harlech, Bugeilio'r Gwenith Gwyn,' Llwyn Onn 'Y Deryn Pur, Clychau Aberdyfi,' Cwynfan Prydain," arranged by Pedi Alaw. The above are immensly popular and also suitable for children s choirs. Other Airs will be ready shortly. New Catalogue now ready. I WELLA CUR YN Y PEN YN DDIOED Does your Head Ache ? Immediate relief by taking THE "MIKADO" HEADACHE CACHET For Headache, Toothache, Tic, and Neuralgia. I In Boxes. 6d. and Is. I To be obtained from Chemist & Stores, or from L. E. THOMAS, A.Ph.S., Chemists 33, EDG-E IJANE (Five doors from Jubilee Drive), LIVERPOOL JOHN J. HUGHES. TAILOR. 34, Oxton Road, Birkenhead Large Selections of New Material,3 for Spring & Summer weai Fit right. Style right. Prices right. HIGH-CLASS TAILORING At Reasonable Prices. WILLIAMS CO. 5A, BOLD PLACE, Opposite St. Luke's Church, LIVERPOOL. Quality is the True Test of Cheapness. BEAUMARIS GRAMMAR & COUNTY SCHOOL HBAD-MASTERI E. MADOC JONES, M.A., Downing College, Cambridge (Mathematiaal Honourt ASSISTED BY EXPERIENCED UNIVERSITY STAFF. A FEW BOARDERS received by the Hea d master at the SCHOOL HOUSE, Super e accommodation. Perfect sanitary arrangmentsl Moderate Terms. Prospectus on application to HEAD-MASTER. COTTGH MIXTURE at Beswch ■ COUGH MIXTURE at Anwyd a Chrygni. I COUGH MIXTURE at Asthma. ■ COUGH MIXTURE at Bronchitis. ■ COUGH MIXTURE at Influenza. COUG6C MTXTURH! art yddhau y Phlegm. COUGH MIXTURE at glirio y Ll is. I Hugh art yddhau y Phlegm. [ COUGH MIXTURE at gynhesu y Frest. COUGH MIXTURE at Odiffyg anadl. COUGH MIXTURE 13&c. a 2s. 9c. y botel. COUGH MIXTURE Dywed Mrs Jones, Blaen- COUGH MIXTURE llechan (Efengyles). "Moddion COUGH MIXTURE effeithiol dros ben at ddyogelu COUGH MIXTURE y Ilais." COUGH MIXTURE anffaeledig at Beswch. COUGH MIXTURE at y P&s ar Blant. COUGH MIXTURE hawdd ei gymeryd. COOGH MIXTURE mor felus a'r mel. COUGH MIXTURE at ddolur gwddf. 9 COUGH MIXTURE Mynwch Davies's Cough Mix- H COUGH MIXTURE ture, ac edrycher fod y Trade ■ COUGH MIXTURE Mark, Yr Afr a'r Faner ar y ■ COUGH MIXTURE wrapper. g I DIFFYG TREDLIAD /y TEfitTIRS if AJTD I ANTIBILIOUS PILLS. I || Priee ls. lid. Is PBEPARZP OXLY BY JM \HUGH DAVIES, IL Sr x m s 3 n TONIC ANTIBILIOUS PILLS AT DDIFFYG TREULIAD. Davies's Pills at Ddiffyg Treullad. Davies's Pills at Boen yn y Cefn. Davies's Pills at Guriad y Oalon- Davies's Pills at y Piles a'r Gravel. Davies's Pills at y Ddanodd. Davies's Pills at Wynt yn yr Ystumog. Davies's Pills at Boen yn y Cylla. Davies's Pills at ddiffyg awydd bwyd, Davies's Pills, dyogel hollol. Davies's Pills at buro y gwaed. Davies's Pills Is lie y box gan bob Druggist. Gan bob Druggist.-Local Agents, Mr XKOS. WILLIAMS, 104 Heyworth Street. A oea genych eisiau MORWTIT liysbynb wob yn y OOWO. Yn awr yn barod. pris Swllt. LLAWLYFR DIRWESTOI- At wasaiiaeth Temlwyr Da, y Cymdeithasau Dirwetol a r Gobeithluoedd Cymreig (buddugol yn Eisteddfod. Temlwyr Da Lerpwl, 1897). Gan THOMAS JONES, Birkenhead, gyda rhagymadrodd Gan y Parch. GRIFFITH ELLIS, M.A. BARN Y BEIRNIAID AC ERAILL. Rhydd yntau ddarluniau a rhestrau gwerthfawr. Dyma y cyfansoddiad sydd, yn fy mam i, yn deilwng o gael ei osod yn creu a derbyn y wobr. Y mae hefyd yn gwbj deilwng o gael ei argraphu, a hyderaf y gwna fawr les-Parch DANIEL ROWLANDS, M A., Bangor. Mae yn wir multum in parvo, y n llawer mewn ychydig, heb dclim lie i gwtogi arno. Os argrephir ef yn fuan gwna. lawer iawn o les.—Dr R. THOMAS JONES, Y H., Harlech. Yr wyf yn credu fod y Llawlyfr yn hollol deilwng i'w argraphu. ac y gwna les mawr i weithwyr gyda'r Achcs Dirwestol ac eraill. Nis gallaf ond rhodoj canmol- iaeth uchel iddo—Parch GRIFFITH ELLIS, M.A. Aethum drosto mor ofalus ag y pallwn, ac yr oeddwn yn cael fy moddhau yn fawr ynddo. Y mae yn syml, yn gryno. ac yn gyfiawn ac nis gall ei gyhoeddiad a'i ledaeniad lai na dylanwadu yn nerthol yn mhlaid llwyrymwrthodiad.—Parch EVAN JONES. Caernarfon. Ystyriaf ef y trysor dirwestol gwerthfawrocaf a gyflwynwyd yn Gymraeg i'r genedl o gwbl.—PLENYBD. I w gaelgan LLEW WYNNE, 9S Westbourne Rd, Birkenhead Telerau arbenig i Demlau, Cymdeithasau, a Gobeithluoedd, CYFRES Y PRIFLENORION CYXREIG. 1—8ARDD CWSC, gan Ellis Wynne o Lasynys. Pris 3c Trwy y post, 4c. I'w ddilyn gan amryw eraill o'r un safon. LERPWL:—Cyioedieiii-; 7a S^ydif^'r oyinro, _r- 8, Paradise Street. JOSEPH OLIVE: TAILOR & HABIT MAKER. 126, UPPER HILL STREET, Princes Road LIVERPOOL. Large Stock,, Latest Designs, and Best Materials, I A MANTUNNA" (COFRESTREDW NEU Y TE ELW-RANOL. Er cyfarfod gofynion cynyddol yr oes, yr ydym yn gwerths TE PUR A DANTBITHIOL ar y GYPUNDREF,\T ELW-'&AJSTOL. Mae gan bob un a bryno Chwe' Phwys o'r Te ardtierchog hwm hawl, pan ddaw a'r Coupons sydd yn rhan o amlen y Te i siop y gwerthwr, i unrhyw nwydctau o werch Swllt a ddewisa, Cydmarweh y Te hwn a'r Te a werthir gan Hysbyseb- wyr Gwyntogr, am uwch pris, ac HEB GYFRANU O B ELW Dyma'r ffordd i arbed pre3, Yfed Te Msntunna Gwna i'r boc. a'r iechyd les, [ A boddia bawb a'i pryna, MORRIS & JONES, 13, Sir Thomas Street, LIVERPOOL. WILLIAMS & HUGHES TAILORS db DRAPERS, 21, Brunswick Road, Liverpool, fearjre Selection of the Be,t and La-bas Materials. ESTABLISHED 1676. HUGHES & WILLIAMS Painters, Plumbers, Paperhangers, Generai House Repairs, 104, THIRLMEREJtOAD. EVERTON, Manufacturers of Venetian, Wire, and Art Blinds, Estimates given. Established 14 years. Resiatnce:—25, THE V ILLOWS. W. G RIF F I1' H S, Tailor, 29, SOUTH JOHW STREET. LIVERPOOL. Pob math o'r defnyddiau goreu at wisgoedd tymhor pre"enol ar law. J7H!ENRY JONES Llite Saanders & Eoberts) TAILOR & DRAPER. 19, same STREET, LIVERPOOL. Laie Gutter at F, S. Lo-«y, l^oadoik. Excelleat) New Stock for Selection.. (rt ELIAS & OWEN, Paint Manufacturers & Oil Merchants, OFFICE—IMPERIAL OHAMBEKS, 62, DALE STREET, WORKS-DUTTON STREET, LIVERPOOL Tdegrams—Caradog, Liverpool. Telephone 6970 Rhwymir Llyfrau YN Y MODD DIWEDDARAF AC AM Y PRISIAU RHATAF. Ond ymofyn yn SWYDDPA'R CYMRO," 1 I haTUFS' OVERCOATS 17^ 65 BYKOM ST (