Y Cymro

Breuddwyd Eisteddfodol. MR GOLYGWR,—Tybed y byddwch chwi yn breuddwydio weithiau 1 Mi glywais y doniol- j fawr Archdderwydd, pan yn ymwelad a Ffeatin- iog yma yn ddiweddar, yu dweyd am rhyw greadur o ddyn oedd yn rhy ddidalent i allu breaddwvdio Gyda Haw, rhaid i mi gael eicb hysbysu yn y fan hon fod yr hybarchus Arch- dderwydd yn yiuddangos mor gryf as urddasol n<y y bo erioed ac wrth sylwi arno yn oerdded drwy y Blaenau yma, tybiwn fy mod yn clywed swn cyoghaneddion yn ei ganr'au, a bod meddyl- ddrychau barddonol y ymsaethu o'i lygaid aaegis y llithra pelydraa o'r haul. Efe yw y bersonoliaeth fwyaf tarawgar yn boll gylch yr Orsedd, ac mae ei ymddangosiad urddasol yn ;gwneud i dywysogion yswilio. A thra yn son am yr Archdderwydd, caniatewch i mi roddi ,Yair o gynghor i'r beirdd. Dylai beirdd fod yn. Soneddigaidd. Oad aid boneddigaidd yw gwaith rhai ohoJiynt yn gwneud cyfeiri&dau iled-wawdlyd at yr Arcbdderwydd, fel y gwnaed yn Nghaerdydd, os yw adroddiadau y newydd- iad'iron yn gywir. I Pan. ddechreuais ysgrifenn, soniais am freu- ddwydio. Ac fel hyn y bo. A minau heb ddim neiliduol i'w wneud, panderfynais esgyn i ben I y Moelwyn, a'm ci gyda mi. Serth oedd y Uwybr, a blin yr esgyniad ond fel yr awn i fyuu teimlwn fy mod yn nesu i'r nefoedd mewn I mwy nag un ystyr. Swn ambell ergyd o'r chwareli draw, a siffrwd ambsll aderyn raynydd vu dianc rhagof, oedd yr unig swn a'm eyr- haeddai—beblaw swn fy ngherddediadfy bun. I Eisteddais ar ben y mynydd ucbel, unig, iach, ¡ tra yr araf ddisgynai yr haul tm'r gorllewin, a'i wyneb mor siriol ac ieuanc ag ydoodd y bore* cyntaf y tywynodd ar ein byd. Yr oeddwn yn ddigon talentog i fyfyrio yebydig, a gwae foasai i mi pe meddyliaswn am ddim ar y pryd ond am yr Eisteddfod agoshaol. Gan flinder y daith, » dymunoldeb pen y Moelwyn ar nawnddydd mor hafaidd, gorweddais a hunais yno. Cyfarthiad fy ngbi yn y pellder, fel y rhedai ar ol aderyn diniwed, oedd y swn olaf a glywais yn fy symudiad i fyd arall. Yno, ac feliy, y breuddwydiais freuddwyd. Gwelwn henafgwr yn sefyll gerllaw i mi, wedi ymwisgo mewu mantell laes, ddn, ami ei phlygion, ac fel y llif- ai yr awel drwyddi tvbiwn ei bod^ yn llawn t;\nau, a pher fel can angylion osda y swn a glywais. Ofnais yn fawr ,,1' y oyntaf, a chryn. dod a'm daliodd oblegyd i tai dybio fod yr hen afgwr yn edrycb yn lied sarug arnaf. DeaUodd yntau byny, a gosododd ei law yn dyner ar fy vsgwydd gan ddweyd, am hofni i, oblegyd nid. wyf am dy niweidio o gwbl." Dan gyffyrddiad caredig ei hw, ciliodd fy olIi, ac edrychais i'w wyneb Nodweddid ei drem gan dreiddgarwoh a mwynder. Anturiais ofyn iddo pwy ydoedd. A braidd cyn i mi orphen fy ngofyniad, atebodd yutan, "Prophwyd wyf fi. "Prophwyd t'* gofynais inau ac atebodd yntau yu lied lym--fel pe buasai yn synu fy mod yn ei amheu-" Prophwyd." "Fy arglwydd," eba fi, nid wyf yn dy ainheu o gwbl, ond yr wyf yn synu fod bod mor urddasol wedi talu ymweliad a, mi. Gwn y gwnei faddeu i mi am ddweyd fy mod yn teimlo dyddordeb mawr yn y dyfodol, a mawr befyd fyddai fy niolch pe gwelet yn dda fy hysbysu o ychydig bethau sydd i ddyfod." Teimlwn fod ei lygaid treiddgar yn syllu t rwof fel yr edrychai arnat, ac y dywedai, Gwaith prophwyd yw nophwyJo, a pha beth bynag a ofynech i mi ti a gei wybod." Wel," meddwn inau, 4t yr wyf fi ween bod yu ddigon fwirion yn ddiweddar i feidwl llawer am yr Eisteddfod sydd i gael ei chynal yn Ffestiniog, ac mi hoffwn yn fawr gael gwybod am ei thyng- ed." Gofyn. ac mi a'th atebaf, ebai yntau. i; A fydd irr Eisteddfod dalu V gofynwn. of, Bydd, bydd, bydd," oedd yr atebiad, ac ych- wanegai, Ni chlybuwyd i ohwarelwyr fethu." "Pwy gaiff y Gadair?" oedd y gofyniad nesaf. Ni ddywedaf ei enw," eb»i'r Prophwyd, "ond sicrhaf di mai un o'r beirdd a r beirniaid goreu yn Nghymru fydd efe gwr roewn gwth o oodr&T?, byr ac eiddil o gorpholaeth, ac yn byvv droB Giawdd Offa." A phwy, syr, a gailf ( v Geroxi? .Vel." ebai'r prophwyd, "pen 1 4 Bardd newydd fydd yn y Goron y tro hwn dyna yr arfaeth. Gwr byr gorpholaeth yw j yafcau, ond hir ei ben." Wedi cael atebion i'r I I yofyniadau blaenorol, teimlais dipynyq wylaidd I i feddwl gofyn ychwaneg. Modd bynag, gwel- « wa don o ysgafnder direidus yn mycod dros ( ^*ynebpryd y prophwyd, a dywedodd dan c wenu, Os oes genvt rhyw ofyniadau eraill, mi r a'u hatebaf i ti," a pbrofodd v.r atebion a gefais a y gallai prophwyd gellwair a pbethau a ystyriwn j i yn gysegredig. Dyma fel y bu yr holi a'r ateb j rhyngom. Pa bryd y gostynga pns y piwm 3 H Pan beidio rhai beirdd a gwisgo medelau E plwm goreurog." c Í H Pa. bryd y penderfymr ar unftartiaeth ar- graph yn y Gymraeg Pan dyf bar? Hwfa Mon "Beth yw dy fam am Eifionydd, cofnodwr J Gorsedd y Beirdd?" r Wincio, siarad ar gyngnanedd, a sefyll dro* r anrhvdedd yr Orsedd." "Beth fydd yn dy adgafio o golofnan y cread t" ( Goesao yr Alltwen." ( Beth oedd y tebycaf a welaist ti erioed o ? Satan vn ymddangos yn mblith meibion Daw 1" j Y bwch gafr hwnw a ymddangosodd yn 1 Ngorsedd y Bairdd f-yv(:Ia'r eitbriad ei fod ef wedi paolinio tra y cenid 'Bydd myrdd o ryfaddodau, &a." j "B ith wyt yn feddwl o fod chwarelan Ffes- a t.iaio« i fod yn dawel am wythnos yr Eistedd- y icdr I tli af d, a, ond bycld sw u B wfa a Cadvan a ■at y Maen Llog yn ddigon o iawn am ddistmv- g rwydd y chwareli. a "B.1th yw y newyddion diweddaraf F' ? "Dywedir fed yr Ysp ieniaid yn ymosfcwng ]0 > ond pwysiced byth yw y newydd fod laallt a Chynhaiarn yn son am briodi." Pa bryd y bydd hyny ? Pan crpheno Proff Morris Jones yr aneirif lyfrau a ddechreuodd. Pa bryd y bydd hyny ? Pan borther Bardd Glau Carrith gan gigfrain. Pa bryd y bydd hyny 1 Pan fyddo Finsent yn ddigon teneu i ymguddio tu'n 01 i goes pibelL Pa bryd. y bydd hyny ? Pan gaffo Marsiant Willi: lis hyd i'r Missing Member. Pa ryd y bydd hyny? Pan newidir enw y Guild f Graduates i Guild of Humming Birds. Pa bryd y bydd hyny ? Pan ajfyilir Cym- deithas o ddynion call, gwybodus, a gonest, i feirniado mewn Eisteddfodau yn lie fod pob peabwl, os bydd ganddo ffryiid ar y pwyllgor, yn cael ei roi yn y swydd. Pa bryd y bydd byoy ? Pan ddalio E!is o'r I- Nant yspryd Syr John Wyn o Wydir yn Rbai- adr y Wenoi, a'i ddwyn i Eisteddfod Genedl- aethol nesaf Ffestiniog. Pa bryd y bydd hyny ? Pan fydd eantai het Gwynedd bum modfedd culach nag ydyw. Pa bryd y bydd hyny ? Pan fydd llodran Pedrog yn ffitio Mo den. Ar hyn detfroais, a tbeimlwn dafod oer fy nghi yn llyt'u'm Haw. Yr oedd yr haul yn maehlud, a thrwy brysuro y gallais ddisgyn i'r Blaenau cyn y nos. BKEUDDWYDIWR. --0--

Arwerthiad ar Lyfrau a Ghywreinion Gymraeg- AM bum' niwrnod o'r wythnos ddiweddaf, bu- wyd yn gwerthu dodrefn, creiriau. llyfrau. y diweddar Filwriad TIeyward, Crog'swood, ger y Trallwng, sir Drefaldwyn. Yr oedd y Mil- wriad yn fab i Mr Richards, ficer Aberhiw, ac wedi mabwysiadu yr enw Heyward, fel y gaUai etifeddu rhan o'i eiddo. Yn chwanegol at yr eiddo a gafodd ar ol ei dad llengar, eiddo teulu Heyward, cafodd hefyd eiddo y bardd a'r lienor enwog Gwallter Mechain, yr hwn a ddaeth i'w feddiant trwy gysylltiad priodasol. Gwelir fod y casgliad tan y morthwyl yn weith- fawr ac yn gywrain ac ar y cyfan, er mor an- ngbysbell y lie, cafwyd prisiau da. Ddydd Iati y gwerfchid y llyfrau a'r tlysau llenyddol yu benaf ac yr oedd prynwyr wedi dyfod yno o Groesoswallt, Caer, Lerpwl, Birmingham, Bristol, Linndain, a Rhuthiu- nid oes yr un arwerthiad yn gyflawn y blynyddau hyn heb breaenoldeb Mr Wil- liams ac fel arfer, yr oedd y tro hwn yn in o'r prynvyr trymaf. Yr oedd yn y casgiiad o gywreinion briddfaen wedi ei gwneud yn Babilon yn nyddiau Nebuchadnezzar II., yr bon a bryn- wyd gan reithor Bridgenorth am y swm bychan o 2p 5s ac yr oedd yno grwth-offeryn cerdd a fu mewn cryn fri yn mysg ein cydgenedl am oesau lawer—prynwyd hwn gan Syr John Wil- liams, y meddyg enwog o Lundain, am 30p. Yn mhHth y liyfrau, gwerthwyd copi o'r rbifyn cyntaf o Bradshaivs (1841) am 2p. Yr Arcbddia- eon Thomas a brynodd am 5p Missal Salisbury (1530) gyda cherddoriaetb, ac wedi ei addurno. Yr oedd yno ddau gopi o'r llyfr prin a gwerth- hwr Lewis Dwnn's Heraldry a phrynwyd y cyntaf am 9p 10s i Isaac Foulkes, Lerpwl, ac am yr ail bu ymgais dynacb, ond llwyddodd Mr Williams, Rhuthin, i'w gael ara lOp 10s. Gwerthwyd copi yn arwerthiad Soughton Hall flynyddau yn of, am 14p 10s, ac yr oedd copia.u Cross wood yn llawer gweil, Prynodd Jeffreys o Fristo, Hanes sir Frycheiniog gan Theophilus Jones am 4p 15s. Yr oedd yno ddau gopi o'r Royal Tribes of Wales, gan Yorke gwerthwyd un am 25s a'r Hall am 30s, Amser a ballai ini nodi rhagor ond dangosai yr arwerthiad, a chofio y He anngbysbell y'i cynelid, fod llyfrau Oymraeg ac ar Gymru yn dal eu prisiau yn rhagorol. -:0:-

Y Llofrudd Thomas Jones. WEDI rhoi dedfryd raarwolaeth ar yr adyn ariffod- 118 uchod, ar ol prawf r barhaoid am ranau o ddeu- idydd, yn Mrawdlya Dolgellau, dygwyd y con- iiemniedig yn union ar ol y dyfarniad i garehar jaernarfon, lie y cyrhaeddodd tua. 10 30, Yr oedd ] 1 ;orf aruthrol o bobl yn disgwyl ei ymddangosiad j 1 chyn gynted ag y dasth y tren i'r orsaf, ac i'r neddgeidwaid ddisgyn gyda'r carcharor, cymerodd f ) ,I-icthr mawr le i gael cipdrem arno, a chyda'r an- i lawsder mwyaf y cafwyd Jones i'r cerbyd oedd yn n aros. Anhawader mawr hefyd gaed i fyn d a'c serbyd trwy'r dorf i'r carchar. Ymddangosai'r G iarcbarer yn ddigalon. Bydd i'r dienyddiad gy- I neryd lie yn ngarohar Caernarfon, serch mai mewn 6 ir arall y cvfl4vnwyi yr ysgelerwaith. Mac'n ,wr 45 mlynedd er y dienvddiad diweddaf yo 3 ^ghaernarfon, yr hwu oadd yn un oyhoeddus c Saw'r llofrudd hwnw oedd John Roberts (ceu <5 Jack Swan "), yr hwn a gafwyd yn euog o ladd T lane ieuanc o ysgolfeistr o'r enw Jesse Roberts, riewu llanercb unig a.r y mynydd gerllaw Bwlch y f )deufaen, nid nepell o Gonwy. p Nos Wener, bu agos i ffactri Mri Griffith a'i g Pab, masnachwyr gwlan, Llangollen, gael ci di- s lystrio gan din. Yr oedd y golled yn fawr,a. buasai'n wy onibai i'r tan dori allan cyn i'r gweithwyr loswylio. ? E Ddydd Sul, bu farw yn Llundain, yn 57 oed, yr 1 %L»rhyd. Arthur Guest, mab y diweddar Syr John £ Suest o Ddowlais, a'i briod lengar y Bendefiges yharlotte Mueat, cyfieithydd y Mabinogion. Oyn- 0 ychiolodd Poole yn y h'enedd o 1868 hyd 1874. f fe oedd eadeirvdd Owmni ReilfFordd y Taff er 891. Brawd iddo ydyw Arglwydd Wimborne. I --0-- b 5OT;IY^MOR-GWISGOEDD'Y MOR. ^3, » >yx,Ai Rhieni a Gwarcheidwaid sydd a'u bwriad „ ,p.fon eu plant i'r m6r, ac yn byw bellder o Lerpwl, L ■n y lie cyntaf ymohebu a'r Don, Lord Street, am eu hestr fanwl o Wisgoedd i fechgyn yn troi allan i'r C n<Vf: nsu, os yti y rlref, gal web a^wolwchy nwydd- V ,u ddangosir yn eu Hadran Porawl. Gan eu bod yn 7 1 wneud y cwbl eu hunain, gellir eael siwtiau eyfiawn m brisiau eyfanwerthol, yn rhedeg o 7p., 10p., 15p. s Op, iolÍynu-Anfonir Rhestr o'r prisiau a phob manyl- m oad eyfeirio i'r Adran Forawl The Don Assoeiat- S n: L iSfcrfcefc a Paradise Streofc, Liverpool. S

Colofn Dirwest. YR wyf yn amgau y llythyr canlynol a ddaeth i law yn rby hwyr i'r rhifyn diweddaf ETHOLIAD DURHAM. SYR,—Y mae sylwadau eich gohebydd yn "Colofn Dirwest am yr wythnos cyn y ddiweddaf, mewn perthynas i waith arweinwyr dirwestal yn gwrthod cefuogaeth i'r ymgeisydd Rhyddfrydol ynyr ethol- iad uchod, yn sier o beri gofid i luaws mawr o ddarllenwyr oyson y Gymro. ac y mae yn syn genym fod ei grsdo wleidyddol ddirwestol mor egwan a gwelw. Mae'n hollol deg, ac ymarferol i bleidwyr y Direct Veto a cbau y t%farnau ar y Sab. both, ddisgwyl i'r blaid Ryddfrydol lynu yn ffyd(i- lawn wrth ymrwymiadau ei harweinvfyr, ac wrth y mesura.u hyny ag y maent wedi deohreu eu cefnogi trwy en rhoddi ar y rhaglen Ryddfrydol, ac y mae y Direct Veto yn un o'r rhai blaenaf o'r cyfryw. Mae yn gwbl eglur i bawb sydd wedi talu sylw i dclewisiad ymgeiswyr Rhyddfrydol yn yr etlioliad- au diweddaf. fod rhyw allu yn gweithio y tu ol, ac yn llwyddo i gael gan y cyfryw i ymwrthod a phleidio y Direct Veto, yn ol cyfarwydd Mr Her- bert Gladstone, yn cynrychioli Rhyddfrydia.eth y elybiau a dynli y prif bwynt yu etholiad Durham. A oes rhyw reswm yn gofyn am i ddirwestwyr ddal i fynu freichiau Mr H G a'i ddiadell fechan o ddef- aid duon a gwanhau yn ddirfawr freichiau y rhai sydd wedi para yn bur i'w hegwyddorion. Pa mor galed bynag yw'r ymadrodd i'ch gohebydd, y mae adnod yn Mheibl y Cymro, iawn cystal, os nad gwell na'r un y eyfeiria ati yn Mheibl y Sais --I Y neb nid yw gyda ni i'n herbyn y mae." Fe faasai etholiad Mr Boyd yn fwy niweidiol i'r achos dir- westol nag y mae yn bosibl i Mr Elliot byth fod. Mae ef gyda'r gelynion a ni a'i badwaenom ond buasai y cyntif yn rhoddi ei ddylanwad yn gryf yn ein herbyn yn nhy ein caredigion. Nid yw arweia- wyr yr achos dirwestol yn gosod maglau yn ffordd Rhyddfrydwyr, ac y mae ganddynt bob rheswm a hawl i ddisgwyl i bob Rhyddfrydwr fod felly o egwyddor, ac nid yn bwhwman ar ol y pethau tebycaf o'u cario i St Stephen. Y mae yr hyn sydd wedi ei wneud yn Durham yn cario allan bender- fyniad cynadleddau dirwestol yr U.K.A., Teml- Da Lloegr a Chymru, &c.; ac nid ydym yn gweled rheswm dros wyro oddiwrthynt. Garasem ymhel- aethu, ond awn yn rhy faith. Booth. L. R. Yr wyf yn edmygu sel gyson fy nghyfaill; ond nid wyf yn eydsyuio ag ef fod fy nghrado ddir- westol fymryn sdach na'r eiddo yntau. Y mae'r uniongrededd dirwestol y dadieu-i ef ac eraill o'r U.K. A. drosto yn beth da ond y mae mawrfryd- igrwydd ysbryd wrth ei gymhwyso yn beth an- nhraethol well. Darllenais gryn dwysged o lyth- vrau yn y wasg ar y inater-rhai oddiwrth wyr go flaenllaw yn yr U.K. A. yn condemnio y llwybr a gymerwyd yn etholiad Durham ond hyd nes y profir fed yna fradwriaeth ar ran y blaid Rydd- frydol, ofer yr holl lythyru. Cael ei gymeryd yn ganiataol y mae hyd y gwelaf fi, a hyny am ei fod yn ddull mwy rhwydd i gael rhywbeth i anelu ato.

PWLPUDAU CYMREIG, Gorph. 24. LERPWL. Y METRODTSTIAID CALFINAIDD 'Y"'r" 'I rnnoei ra-IU, w 11. tiugnes, ö, J wuiiaras. David stree.t-IO. J Williams, 6, H H Hugnes. Fitzalarence st-IO, H Jones, D.D., 6, J Hughes, M,A. Hetherfield rd-10, J Hughes, 6, ft Jones, Chatham gtreet-10 a 6, W Jones, Orosshall street-10 a 6, R Lewis, Adwy'rclawdd. Anfield road—10 a 6, W Hughes. ^awshnm park —10 a 6, J Hughes Parry, Utica. Bootle—10 a S, W M Jones. j Sirlcenhead—10.30. T Gray, 6, H P Thomas. I Seacombe—10 a 6, R A Jones, B.A. gg,rston -li) a 6, 'v Owen. Rock Perry-10 a 6, L Lewis. Walton parh,-10 a 6, T Evans. Waterloo—10 a 6, J Thomas, Acrfair. fJuyton Quarry ~\0 a 0, W B Roberts, Peel road—10 a 6, W 0 Jones, B.A. (lolt road-10.31) a 6, D Jones. Webster road-IO a 6, G Ellis M.A., few Bricihton—10 a 6, W Griffiths. Vest ITirby-11 a 6.30, J Williams, Anfield outhport-IO.30 a T J Williams. rates street—6 15, W Roberts. J ?t. Helens -10-30 a 6. H Parry. j Wilton st., Widnes.—10.30 a 6. J H Hughes. j Varket street, Birkenhead-6, Iramey street, Birkenhead-6, iiloh Whiston—10 30 a 6. Iverton brow iSaes. )-10.45, a 6.30, W Wynn Davies. Falkland rd, Egrerrtont (8aes.)-10.45 a 6.30, R G Jones. YR ANNIBYNWYR. nabemacl—10.30, P Price, 6, 0 L Roberts. hove st—10.30, 0 L Roberts, 6 15, D Adams. "ark roarf-10.30, H P Thomas, 6, Lewis, Birmingham. rt. Mersey st-10.30, D Adams, B.A., 6, P Price. femsmgton 10.30, J R Jones. Baia-Bangor, 6, J 0 Williams nrniity rd, Bootle-10.80 J 0 Williams, 0, J R Jones. ■iarsh. Lane—10-30 a 6, J H Rces liifton rd, B'he,ad-\0.30, — Lewis, 6 15, T Gray. ;Mcombe-10.30,6 3 Roberts. ] Tittoria st, B'head—10-15 a 6 15, ) Y BEDYDDWYR. 1J"rt()n Village-10 a 6. D Powell. j Vindsor st—10.80 a 6, W Samuel "apel eio-n Bousfield st-10. 3D a 6, P Jones. Cd'7e Lane-2.30 a 6, R W Davies, Camaes. laltiol Rd. Booti,I() a 8, P Williams t Znowslev Road, Botle- 10.30 a 6, L W Lewis j Woodlands. B'head—10 30 a 6.15, J Davies. ■ Y WESLEYAID haw öt-10-30. J Keliy, 3, T Hughes. 'oundary st-10.,30, E Humphreys, 6, J Kelly, 'xinity Rd, Boi)tle,-10 30. H H Chambers, 6, E Humphreys. J d!Je Hill, Pilmsott st—WSO, T Hughes, 6, H H Chambers, 1 Inowsley Road—2.30, J Kelly, 6. Brodyro Bootle. tynvdd ieion—10-30, A W iiiivies, 0, J 0 Parry. I la.ujhton rd, B'head- -10-30, J 0 Parry, 6, A W Davies. 1 'rice st Birkenhead -2,30 a Ii, H Tudor. a C, 0 Lloyd Davies. arston -2.30, J 0 Parry, 6, Cyf Gweddi. x A Owen, 6.30, H Roberts.. \ermoa-10.30 J Williams, 6. A Owen. j •« '■olborne—'Z, A Owen, 5.30, J Williams. .;acornbe-2.30, A W Davies, ti, E Hughes. e loch Feitv—Z 00 a 6, J M Oa.vies. 1 a 6, M Watkius, ■eigh -10.30 a «i, G iSvaps ta'ekns 2,550 a (», .J Pierce. 'a¡''Wen-3.l5 a (i-30, E T Hughes. 'yldesley—2.550 a 6. W T Jones. '1w.t, Heath—10.30 a 6. 0 C Evans. YR EGLWYS SEFYDLEDIG. j ant Dewi- IP-30, a 6.30, J Davies, M.A. 8 ant Asaph—lOAb a 6.30, E WUliams. ant Nathaniel -10.30, Ysgol, am 6.30, R H Davies, j: t. W"inifred, B hea,d-IOAI> a 6 SO, W C Ellis Manceinion.

| Yr Annghydfod yn y Deheudir. I j METHIANT ARALL I YMHEDDYOHU, j YMDDENGYS heddwch yn mhell y dyddiau hyn. TlOdd y cyfarfod ddydd Sadwrn allan yn afinvydd. ianus iawn. Mae yn chwech wythnos er pan gyfarfu cynrychiolwyr y perchenogion ddiweddaf ag arweinwyr y dynion, a dygwyd cyfarfod unedig dydd Sadwrn o amgylch trwy offeryDoliaeth Syr Edward Fry, y cymodwr swyddogol, yr hwn gafodd gan y dynion anfon i'r perchenogion gynyg- ion newydd yn y goba.ith o hwyluso cytuno. Beth oeddynt y cynygion newydd hyn a weiir o idivrrth y cryaodeb swyddogol a ganlyn o'r gwaithrediadau a gyflenwyd gan Bwyllgor y Gweithwyr. Parha- odd y gynadledd unedig o ddeg yn y boreu hyd agos i bump o'r gioeh y prydnawn. Dyma Adreddiad Swyddogot y Gweithwyr.—Oaf odd cyfarfod unedig o Bwyllgor y Glo-berchenogion a Phwyllgor y DvBion ei gynal yn Nghaerdydd dydd Sadwrn, Syr W T Lewis yu llywyddu. a Mr W Abraham (Mabon) yn yr is gadair, Agorwyd y gweithrediadau trwy i'r cadeirydd alw ar Mr Dal- ziel i ddarllen llythyr oedd Pwyllgor y Gweithwyr wedi ei aafon ar gais a chyda ehydsyniad Syr Ed- ward Fry, y cymodwr a benodwyd gan y Llywodr- aeth a gwasanaeth yr hwn ni dderbyniai y perch- enogion. Yna darllenwyd y llythyr, yr hwn oedd i'r per- wyl eu bod hwy (y gweithwyr) wedi eu hysbysu gan Syr E. Fry nad oedd Pwyllgor y Perchenogion yn barod i dderbyn ei gyfryngiad ef, ond eu bod yn barod i gyfarfod a thrafod materion gyda chyn- rychioiwyr awdurdodedig y gweithwyr, a'u bod hwy (y gweithwyr) gan hyny yn gosod y telerau canlynol fel aylfaen tr,-tfodaeth Fod i'r eg- wyddor o bris gwerfchiant glo, o'i chymhwyao yn hunan-vsgogol, gael gweithredu yn rheoleiddiad eyflogau yn unol a graddfa o ffigyrau i gael cytuno arnynt, yn ddarostyngedig i'r amod hon os di- gwydd i gyfartaledd pris gwerthu glo ostwng neu godi uwchlaw pwynt neillduol i gael cytuno arno, fod graddfa'r cyflog i gael ei benodi gan fwrdd cymod, i gael trefn gydiol a'r unrhyw a sicrhaben- derfyniad yn mhob achos, y cyfryw fwidd cymod i drafod pob annghydwelediad yn codi allan o'r cytundeb, Gol-,eithiai Pwyllgor y Dynion y bydd. ai i'r Uythyr gael ei dderbyn yn yr un ysbryd ag yr anfonwyd ef-hyny oedd, gyda dymuniad pryderus trwy bob moddion posibl i derfynu y cweryl presinol. Dywedodd y cadeirydd, ar ei ran ei han a'i gyd. aelodau, ei fod yn derbyn y llythyr yn yr uu ya- bryd a yr at fonwyd ef, ac aeth rhagddo i ofya a oedd Pwyllgor y Gweithwyr wedi eu hawdur- do h yn ddyledus gan y gweithwyr i wneud y cyt- undeb, i'r hwn yr atebodd yr is-gadeiryrtd yn ben- dant eu bod Yna gofynodd y cadeirydd rai cwestiynau pe'lach. Yna dilynodd trafodaeth, pryd y cymeroid am- ryw aelodau y pwyllgor ran. Y canlyniad oedd i'r cadeirydd ddweyd fod y perchenogion unedig mor uufrydol y diwraod hwnw ag erioed na chfttfai trydydd parti ymyryd mewn naill ai dyfod i benderfyniad na chw^ith i ddwyn allan ddarpar- iaethau y cytuodeb. Ar hyn sylwodd yr is-gadeirydd, yn nwyneb y penderfyniad hwnw, nad oedd o un dybea parhau y tr ifodaethaa. Modd bynag, ar awgrymiad un o'r perchenogion. gohiriwyd y cyfarfod am awr. Wedi ail gyfarfod, ail ddvwededd y cadeirydd ei fynegiad blaenorol mewn dull mwy pendant fyfch, sef eu bod yn benderfyriol i beidio derbyn can- olwr, naill ai i ddyfod i benderfvniad nae i garie allan unrhyw beth ailai gedi ohono. Dywedodd yn mhellach fod cynrychiolwyr y dynion wedi gwrthod trafod eu te'erau hwy a osodwyd ar bea y glo-by Maa ar yr lleg o Ebrill; i'r hyn yr atebodd yr is-gadeirydd eu bod yn barod i drafod unrhyw delerau ar y llinellau a awgrymwyd yn eu Jiythyr. a chcllliatau y byddai'r perchenogioa yn barod i gyflw no i drydydd unrhyw bwynt y methant hwy a chytuno arno Yna terfynodd y gweithrediadau. Penderfyn- wyd cvnal cyfarfod o Bwyllgor y Dynion yn y Park Hotel. Pontypridd, dydd LlUD. Ail gyfaryil(iodd Pwyllgor y Perchenogion, wedi i'r gynadledd fyned drosodd, a thynasant allan fynegiad o'r telerau oedd i gael eu gosod i fynu yn y glo-byllau dydd LInn. Yn y myneg- iad hwn y aaeiatriaid a ddywedant, yn gymaint ag i gynrychiolwyr y dynion wrthod trafod unrhyw delerau oddieithr i ganolwr gael ei benodi, eu bod hwy (y perchenogion) yn barod i wneuthar ymdrech derfynol i roddi terfyn ar y streic, a chan hyny eu bod yn barod i osod i fyny y telerau a ganlyn yn lie y rhai roddwyd i fyny ganddynt yn Ebrill diweddaf ;—Yn gyntaf, y bydd i'r glofeydd gael eu hagor dan delerau cytundeb y llitlir-raddfa (slidiny scale) oedd yn terfynu Mawrth laf, a'r hon gaiff barbau mewn grym hyd Gorph. laf, 1901, Ionawr laf, 1902, neu y Gorphenaf laf dilynol. Y nail, fod yr wyl fisol (Gwyl Mabon) i gael ei diddymu. Yn 3ydd, fod codiad union- gyrchol o 5 y cant uwchlaw eyflogau Mawrth 31 iiweddaf i gael ei roddi, a chaiff suddo i ueu ffurfio rhan o'r cyfryw godiad ag a fyddo dyledus i'w roi dan y raddfa. Mewn canlyniad i gynadledd a gyaaliwyd bryd- aawn Sadwrn yn Ngwestty'r Angel, Caerdydd, rhwng arweinwyr y glowyr a chynrychiolwyr jwmniau Aber Rhondda, Dinas Isaf, a Victoria Level, bu i'r ail godiad o 10 y cant a hawlid gael ei rodddi i weithwyr y glofeydd hyny. Miss Davies, efrydydd meddygol yn Edinburgh nerch i'r Parch Cynffig Davies, Porthaethwv," sydd wedi enill ysgoloriaeth Arthur, gwerth 50p -0: Os am gyfrol o feddyliau mawreddo.P yn y Gym- -aeg goethaf, pryner « COFXANT Y PARCH JOHN HUGHES, D.D., dan olygiaeth y Parch JOHN WIL- aams, Princes Ro,,Ad. Lerpwl. Mae'r rhan gyntaf, >ris Swat, allan 0 witsg y swyddfa hon, ac yn cyn- svysrhai o'r pregethau godidocaf syddyn yr iaith, Paham V belir Is 10c a 2s y pwya am De Ceylon newn pecyaau addurnedig ? Gellir cael Te o ansawdcl ■hagorach am Is tic y pwys gan BARBER a'i Q-WMNI aasnachwyr Te, 1, Church Street, Lerpwl, a thelir yr mdiad i Ohwe' Phwya unrhyw gyfeiriad ya v )eym» as Gyfunol. o:

Mae'r rbifyn cyntaf o GOFIANT Y PARCH DR. fOHN HUGHES," dan olygtaeth y Paseh JOHN irVILLIAMS, Princes Road, alian o'r wasg. Coir rnddo rai o biegeth '-u goiidog r gwr mawr' hwnw >c nid oes o^iid lyfc yn y Gymraeg a c>ynwVsil 'fakh ryfoethocach iaith a meddyliau. N Id yw ei biig ,nd Is., a dylai pob darllenydd Cymreip ei feddti,