Y Cymro

Cwibnodion 0 BcijfSFryn Maelor. FEL yr awgrymodd Iran, gorhoian Eisteddfod- ol sydd yn llwytho awelon y Dyffryny dyddiau y hyn—Eisteddfod fawr .Skl-Hog sydd ar dafod M pawb Sul, gwyl, a gwaith. i"í Mae cor meibion y Rhos yzi canu fel pe us wedi enill; yr oedd ganddyat rehearsal yma od nos Ferehar, a chafwyd gwledd arddercbog. YI Hyderaf y bydd y rehearsal ya Ngwrecaam nos R( Lun yr un mor llwyddianus. ^.D Dywedir wrth gwrs fod cor y Cefn yn canu M yn ddiguro a dywedir eu hod yn yrnarfer eu dll hunain mewn adeilad sydd yn efelychiad o'r la' Pafilion goreu chwythwyd i lawr erioed, ac o an ganlyniad nid oes bosibl iddynt golli. I oe dt Dywedir fod gan Wilfrid dyrfa efcholedig o ddysgyblion yn myned yno, a gwyddom oil y nad yw, ei lafur ef yn mytied yn ofer fel y yr prawf y ffaith fod rhai o'i hen ddysgyblion yn in deilwng o gael gwasanaethu yr wyl. a' Mae y Seindyrf cymdogaethol yn ystwytho aeu yn amharu eu meginau, ac y maent yn siwr M o ddod yn ol heb ffraeo â'u gilydd fel arferol. 11, Fel y gwyr pawb mae dydd Sadwrn bydd gwyl hi yr udgyrn a gobeithio na fydd cwmwl ar eu a; hanes, rhag peri tramgwydd i'r cenedloedd. I w Nid ymhelaethaf heno-gwell genyf y gorch- di Nid ymhelaethaf heno—gwell genyf y gorch- wyl o adolygu na phrophwydo, ac addawaf s° wneud adolygiad mor llawn ag y gallaf; ac yr wyf yn siwr y bydd i Ifan wneud ei ran. Rhos, Nos Sadwrn. PITAR JONES. —- 01 Cyn y gwel y byr-nodion hyn oleu dydd, bydd h oreigiau y Moelwyn yn adseinio yr acsniau meiusaf g a glybu erioed. Bydd pob llygad yn cyfeirio tua e Ffestiniog, tra y bydd liawer ardal wedi ei di- 0 boblogi er mwyn yr Hen Wyl Genediaethol. e Ie, cyn y gwelaf y rhifyu hwn o'r Cymro, yr e wyf yn disgwyl y bydd llawenydd mewn liawer ty b yn Maelor, ac ami i aelwyd yn adaeinio clod rhyw- g rai fu mor ffodus ag enill gwobr ac anrhydedd yn il inhrif wyl ein cenedl. Ond gan y bydd y Gymro wedi ein cyrhaedd 1 cyn y bydd y corau meibion wedi cychwyn i'w hynt y arwrol, nid dilea efatlai fyddai i mi gynyg gair | bach o gynghor a gair o gefnogaeth yr un pryd — hyny yw, os y cymerant awgrym gan ryw greadur fel fi. C Yr v/yf yn gobeithio Dad oes angen am ddweyd y wrth y bechtjyn am fod yn blant dll. tra oddicartref, d ac am iddynt ymddwyn yn foneddigaidd an anrhyd- c eddus yn y brif wyl, gan gofio mai cysegredig ydyw 1 yn ngolwg eu cenedl. r Na fydded iddynt ychwaith wnead dim a thuedd ) ynddo i ddwyn anfri ar ein dyffryn na gwarth ar enw da yr Eisteddfod. Os enill, ymddygwch fel gwroniaid os collir, cofier urcl oes dim yc ,ddi- anrhydedd mewn colli mewn cystadleuaeth deg, e ond bydded i bawb benderfynu plygu yn ddi- e rwgnacb i farn y beirniaid dewisedig, neu aroswch c gartref. ( Yr ydym yn dweyd hyn, aid am nad ydym yn £ disgwyl y wobr i ddyfod yma, ond aiii fod dau r o'n corau yn myned yno, a bydd raid i un o'r ddau j beth byaftg ddyfod adref heb y wobr. 1 Gwn y gwna pawb ei oreu glas yno, ac na fydd diffyg ymd: ech o unrhyw gyfeiriad. Gwir fod un o'n corau yu tra rhagori ar y Hall, mewn cyfoeth lleisiau a phetha.u eraill, ond na ddigaloned neb. I Yn m'aen y mae y frwydr! Byddwch wyr, 0 1 < Eaeioriaid, ac ymladdwch yn ddewr! ac yna ni raid cywilyddio. Llwydd, Hwydd i chwi! Drwg genyf oedd gweled cynulliad mor fychan yn nghyngherdd Cor y Rhos, nos Fercher. Paham na cliar bechgyn well cefuogaeth yn J Rbos, sydd ofyniad dyryslyd i mi, ac uia gwn beth yw'r mater. V mae yn ffaith er hyny. Teneu iawn oedd y gynulleidfa a digon oer oedd y rhai byny oedd yno. j Mor wahanol i arferpobl y Rhos ( Drwg iawn genyf ddeall hefyd fod ssfyllfa arian- ol Côr Mawr y dref yn an bar annymunol. Clyw- ais iddynt goili dros 20p ar y cyngherdd diweddaf Jud,*s MaccJ,beus." Omd yw'n drueni nad all j pobl Gwrecaarn werthfawrogi dim byd sydd yn deilwng ? Gawsom rai gwleddoadd breisiou gan y cor hwn y ddau dymhor diweddnf, ac yr ydym dan rwymau i'r cor eo'¡ arweinvdd-Wilfrid-am danynt ond dvma hwy, ar derfyn yr ail dymhor, yn gorfod eistedd i ystyried pa un a ant yn mlaen ai peidio, Dyma'r wobr ga pawb yn Ngwrecsam. Waeth beth wnewch chwi yno. Er treio Gym. raeg, methiant yw ac os trowch y cyfan yn Saes- neg, methiant wed'yn. Beth sydd i'w wneud a phobl fel hyn, dywedwch ? Y rnaent yn pardduo hardd wisgoedd Gymru whn. Gan wybod y bydd eich gofod yn brin yr wyth- nos nesaf, oherwydd yr Eisteddfod, cadwaf amryw bethau oeddwn wedi fwriadu ysgriblo tan y tro nesaf.- Yr eiddoch yn y ffydl Eisteddfodol, IF AN IFANS.

Liadrata Plentyn yn Rhyl, GERBRON ynadon Caer ddydd Iau, cyhuddwyd Annie M Hughes, dynes ieaanc, o lad rata plentyn wyth oed o'r enw Elizabath Ann Evans o Rhyl ar yr 12fed o Fai. Gwelwyd y wraig gyda'r plentyn yn Nghaer ar y 13eg o Fai, a chan fod y plentyn yn flin ac ya ddolurtss anogwyd y wraig i'w gymeryd i'r tlotty. Gwnaeth hyny, a chych wynocld dranoeth gyda'r plentyn i Warrington. Erbyn hyn, hysbysebodd heddweia sir Fflint fod y plentyn ar goll, a daliwyd y wraig ger Caer foreu ddydd Iau. Gohiriwyd yr achos er rhoddi'r wraig yn ngofal heddweision Rhyl. —o

uragwyr a i nararnwyr. YMDDYGIAD RHYFEDD BRAGWYR 0 WRECSAM. N Llya Ynadon Rhuthin, ddydd Llun, gwnaeth r Joseph Lloyd, Llanelwy, gais am drosglwydd- fi J trwydded y Loggeishead, tafarndy adnabydd- J ar y brif-ffordd rhwag y Wyddgrug a Rhuthin, diwrth Samuel Edwards i Edward Meredith.— rnddangosodd Mr Edward Roberts (Mri Lloyd a )berts, Rhuthin) i wrthwynebu'r cais ar iao yr a. ddaliai y drwydded yn bresenol, S. Edwards. ;lurodd Mr Lloyd ei fod ef yn ymddmgos dros r Marston, Wyddgrug, yr hwn nas gailai ym tangos am fod ganddo ddyledswyddau i'w cyf- wni yn y frawdJys. Yr oedd yr un a wnai'r cais n y drwydded yn denant presenol v ty, ac yr au dd mewn meddiant, a gofynai am drwydded am rmhor i werthu hyd y diwrnod y byddid vn can- fcau trwyddedau.—Hysbysodd Mr Edw. Roberts llys fod trwydded y gwestfcy hwn, a'r hon codd t eiddo i Mr Bryan Cooke, yn enw Edwards, yr yn a gafodd brydles ar y lie rai blynyddau'n ol; i fod, rywfodd, wedi ymrwymo ei brydles i'r Mri Y james a'i Gyf., bragvvyr, Gwrecsam. Parhai ewn meddia.nt, gan dalu ei ardreth yn barhaua i :r Bryan Cooke ac yr oedd yn denant iddo ef rt or bell ag y gwyddai ef (y cyfreithiwr). Yn G )Ilol sydyn, atn ei fod wedigwerthu cwrw rhywun •all, heb unrhyw ryfoudd i ymadael o gwbl oddi- rth Mr Bryan Cooke na Mri Soames na neb arall, aeth 17 o ddynion i lawr o'r bragdy, a throis- mt Edwards a'i deulu i'r ffordd, gan gymeryd leddiant o'r He trwy eu hyrddio allan—yr hyn g] add yn drosedd o'r fath fwyaf difrifol. Cariasant A lrs Edwards a'i baban i'r ffordd, a gadawsant hi K 'i dodrefn ar y brif-ffordd trwy y nos; ac yr N eddynt wedi bod mewn meddiant o'r ty byth er yny. Vt cedd y drwydded yn awr yn enw Mr C iamuel Edwards, yr hwn oedd yn meddn trwydd d i werthu, a chario yn mlaen fasaaeh ac nid edd yna un rheswm dros fod ytia gais yn cael c i wneud am ei throsglwyddiad. Gwrthwyn- bai ef y trosglwyddiad; ac yr oedd ganddo iawl i wneud hyny nes y dangosai yr un a wnai ais am y drwydded fod ganddo hawl gyfreithlawn -1' idi.—Dywedodd Mr Lloyd ei fod yn gwadu ystori ilr Robeits yn hollo!. Yr oedd gan y Mri Soames eswm a thir (la dros yr hyn a wn-)ethant, a'u bod f n hollol barod i gymeryd y canlyniadau. Yna 1 ;alwodd ar yr un oedd yn gwaeud y cais, yrhwn a ldywedodd fod ganddo gvtandeb teoantiaeth, wedi i arwyddo gan y Mri Soames, a'r un oedd wedi i ael ei dderbyn mewn ysgrifen gan Mr Bryan- c Dooke. Yr oedd efe yn perchenogi y Loggershead rn bresenol, ac yn barod i werthu pan y caffai (rwydded. 'Galwodd Mr Edward Roberts am i'r ytundeb gael ei ddwyn yn mlaen; a gohiriwyd y lys i'r amean hwnw. Gwrthodai y llys roddi un. hyw ddadganiad pa <-n ddylai y ty gael ei ddefn- rddio hyd y llys nesaf.

o ? Cwrachion. IT TAREWAIS ar lyfryn o 72 tuda!. wedi ei ar- ;raphu yn Nghaerfyrddin gan J. Evans yn 1823 :i enw yw Collectaneous Epitaphs," &c. Mae'r lasgliad o waith the Rev. Morgan Williams." I Jynwysa rai beddargraphiadau, ac y maent oll yn ;aesneg, na welais o'r blaen. Dyma un digon di- as ar fedd John Brown, medd y cynullydd :— rack Brown, who lies here, was a-swimming one day \.nd Death, as it happen'd, was angling that way; rh9 poor fellow was heok'd and brought up in a crack: Etc little thought Death was fishing for Jack. ? Dyma un rhyfedd iawn arall na welais o'r )laen :— )n a STONE-CUTTER, whose surname might be STONE, and whose death be the STONE-COLIC. Jerusalem's curse* was ne'er fulfill'd in me, For here a stone upon a Stone you see From Stone I came, to Stone I turn'd my bride, By stones I liv'd, and of the stone I died. Matt. xxiv. 2. If Dyma fel y dialodd yr hen fardd Dr Evans ar rhyw adeiladydd oedd wadi marw, mae'n debyg, yn talu'r Dr am ei help i hyny Lie heavy on him, Earth, for he Laid many a heavy load on thee. IT Ebe rhyw walch ar gareg bedd plentyn bach 1u farw'n deirawr oed:- Peep'd out, Look'd about, Didn't like it, Went out. IT Fe ellid meddwl fod mwy o ddifyrwch i'w gael mewn mynwent nag mewn chwareudy. Dyma an ar&ll ar fedd gof :— My sledge and hammers now lie reolin'd, My bellows also has lost her wind, My fire extinct, my forge decay'd, And in the grave my body is laid My coal is spent, my iron is gone My nails are drove, my work is done. If Ond yn siwr y beddargraph goreu o'r cwbl ar fedd crefftwyr ydyw a ganlyn sydd ar fedd uu a ddechreuodci fywyd fel liyfr rwymydd, a chyn ei ddiwedd a gymerodd ran flaenllaw yn ffurfiad cyf- unsoddiad yr Unol Daleithiau, Dyma fel y dar- llena yn Gymra.eg Yma y gorwedd corph BENJAMIN FRANKLIN, argraphydd, Fel cas hen lyfr Wedi colli ei aur lythyrenau, Ac yn fwyd i bryfaid; Ond ni chollir y gwaith ei hun Canys bydd iddo, fel y credai ef, Ymddangos etc Mewn argraphiad newydd a harddach, Gwedi ei gywiro a i wella gan YR AWDWR. If Mae'r Pab yn sal, glywest ti?" Huw: "Na chlywes i ond na hidio tae o'n myn'd, mae digon ohonyn nhw'n aras." IT "Na wir, Mr Robets, fedrwa i byth ddysgu'ch caru chi." Mr R, 0 diar, medrech, Miss Puw, 'does neb yn rhy hen i ddysgu." Miss Pari: Yn tydan ni'n cael ha braf tros be a?" Mr Frees Braf trost ben. 'Run ffanud a ha 1851, ys tydtch chi'n coflo? I Miss Pari Gofio sut r pdach chi'n disgwyl i eneth ifane 35 gofio bymtbeng mlynedd cyn ei geni ?" Deurodwr: Rhaid i mi roi fynu'r gwaith yma. Dyma fi wedi fy ffeinio'r ail waith am redeg ar draws pobol," Ffrynd Hwdiwch, heliwr trethi ydw i, wyddoch. Rhowch ych deurod i mi, a mi ffeia i y ca i'r siawns i redeg ar draws neb. Mae pawb yn i gleuo hi am i bywyd pan welaB nhw fi'n dwad."

—CAPEL. M.C. COEDLLAI.- —— L Bydd REST CONCERT I yn y lie uchod MEDJ 22ain, 1898. I'r Ferch a gano oreu. Gwobr, lp. 10s. l'r Mab a gano oreu. Gwobr, lp. 10s. Dr ei o Enwau i fod mewn llaw Awst 11, 1898. Ymofyner 1 fanylion a, j, Mr THOS. PETERS, Queen Street, heb Leeswood, Mold. law 1i Diz Ii- 1 ar CHESHIRE LINES, S A cae n dechreu GORPHENAF I hyd MEDI 30, 1898. ac: dyi Rhedir GWIBDRENAU CYFLYM ARBENIG Ii; lwng MANCEINION (Gorsaf Ganol), a yn LANAU MOR CYMRU, fel y caiilyn:- Amser Amser I w rnft Gorsaf. Dyddiau'r Gorsaf, Dyddiaur Wythnos Wythnos — c.a. c.a. [anceinion (Ganol) gad 10 10 Pwllheli gad 10 10 i'kport (Tiviot dale) 9 5 Porthmadog „ 10 48 s ltrincham&Bowdon,, 10 26 Abermaw 1140 £ .nutsford „ 10 36 Aberystwyth „ 12 5 rorthwich 10 46 Drenewydd 155 [artford & Green- Trallwng ,f 2 25 bank 10 51 Cioesoswallt 2 55 aer (Liverpool Rd) 1117 —————— ——— w a. Nawn Wrecsam (Ganol) cyr 340 Vrecsam (Ganol) cyr 12 0 Caer (Liverpool Rd) 423 !roesoswallt 12 40 Hartford & Green- r 'rallwng 120 bank „ 4 45 )renewydd 148 Northwich 450 Lberystwyth 3 35 Knutsford 5 0 Lbermaw 350 Altrinchim & Bowdon., 510 'orthmadog 518 St'kport CTivlot dale) 618 'wllheli 545 Manceinion (Ganol) 530 Am y trenau cydiol yn y Gorsafoedd ar hyd y Fordd a manyliou am y Trenau eraill, gweler y Cafleni. Gyda'r Trenau hyn rhedtr cerbydau di newid I y dosbarth laf a'r 3ydd, yn cynwys ynddynt L ob cyfle i ymilchi, & DAVID MELDRUM, Goruchwyliwr. Gorsaf Ganol, Lerpwl. Mehefin. 1898. LLYFRAU PWRPASOL i Goleg yr Aelwyd. [ Swllt yr un. si Llythyrau Goronwy Owen. Barddoniaeth Goronwy Owen Y ddau uchod wedi eu rhwymo yn un mewn llian hardd ac yn cynwys Holl Waith Prif-fardd enwog Mon am HANER CORON. Gwnai anrheg gymhwys ar ben blwydd. Llyfr y Tri Aderyn. Caniadau Elfed. Ellenau Athroniaeth Foesol Gan y diweddar Parch. J. JONES, Tuebrook LIVERPOOL: j CYHOEDDEDIG GA N I. FOULKES, 8 PARADISE St COLEG Y GOGLEDD BANGOR. (Un o'r Colegau yn Mhrifysgol Cymrtt). J Prifathraw: H. R. REICHEL, M.A. DECHREUA'R tymhor nesaf Hydref 4, 1898, Lj Parotoir ar gyfer Arlioliadau Prifysgol Cymru, rhai o eiddo Prifysgol Llundin, y Cwrs Meldygol yn Mhrifysgolion Edinburgh a Glasgow, ac arholiadau eraill. Rhoir addysg arbenig mewn Amaethyddiaeth ac Electrical Engineering. Mae yn y Goleg Adran Normalaidd i athrawon elfenol a chanolraddol. Cyoygir dros 20 o Yagoloriaethau, yn amrywio mewo gwerth o 40p i lOp y flwyddyn" i'r rhai fyddo'n ymaelodi yn y Coleg gyda dechreu y tym- hor nesaf. Bydd haner yr Ysgoloriaethau yn gyfyngedig i fiymry. Dechreua'r arholiad am daaynt Midi 20. Ceir pob manjdion gan JOHN EDWARD LLOYD, M.A., Ysgrifenydd a Ghofrestrydd. SECOND-HAND WELSH&0THER BOOKS New Catalogue (No 3) of above is now ready, and will be sent oa application by W. H. ROBERTS, 10, Cecil Court, Charing Cross Road, LONDON, W.C Trydydd |Argraphiad o "CANIADAU -J.L.FED," I Gyda Darun newvdd o'r Awawr. I. FOULKES, 8, PARADISE STREET, LIVERPOOL Bwriedir ail-argraphu yn swyddfa'r Cymro hun- an-gofiant Richard Davies, Cloddiau Cochion, sir Drefaldwyn. Mae hanes bywyd y gwr yma, pri arvfr y Crynwyr Cymreig, ac un o'r rhai mwya hynod yn mhlith emlwogion y Ffydd, yn ddyddoro iawn. n awr yn uaroa, pris owui. LAWLYFR DIRWESTOL At wasnnaeth Temiwyr Da, y Cymdeithasau Dirwestol, r Grobeithluoedd Cymreig (buddugol ¡yn Eisteddfod 'emlwyr Da Lerpwl, 1897). Gan THOMAS JONES, Birkenhead, gyda rhagymadrodd Gan y Parch. GRIFFITH ELLIS, M.A. BARN Y BEIRNIAID AC ERAILL. ihydd yntau ddarluniau a lhestrau gwerthfawr. ma y cyfansoddiad sydd, yn fy marn i, yn deilwng o gael isod yn oreu a derbyn y wobr. Y mae hefyd yn gwbl Iwng o gael ei argraphu, a hyderaf y gwna fawr les-Parch NIEL ROWLANDS M A., Bangor. lae yn wiv multum in parvo, yn liawer mewn ychydig. ddim lie i gwtogi arno. Os arjjrrephir ef yn fuan gwna er iawn o les.—Dr R. THOMAS JONES, Y H., Ha: lech. 'r wyf yn credu fod y Llawlyfr yn hollol deilwng i'w raphu. ae y gwna les mawr i weithwyr gyda'r Achos -westol ac eraill. Nis srallaf ond rhoadi canmol- th uchel iddo —Parch GRIFFITH ELLIS, M. A. ,ethum drosto mor ofalus ag y eallwn, ac yr oeddwn yn 1 fy rcoddhau yn fawr ynd lo. Y mae yn syml, yn gryno, yn gyffawn ae nis gall ei gyhoedliad a'i ledaeniad lai ni anwadu yn nerthol yn mhluid llwyrymwrthodiad.—Parch AN JONES, Caernarfon. fstyriaf ef y trysor dirwestol g'werthfawrocaf a gyflwynwyd Gymraeg i'r genedl o gwbl.— Plenycd. 'gaelgan LLEW WYNNE. 9s Westbourno Rd, Birkenhead lerau arbenig i Demlau, Cymdeithasa.u, a Gobeithluoedd. -8ARDD CWSC, gan Ellis Wynne o Lasynys. Pris 3c. Trwy y post, 4c. I'w ddilyn gan amryw eraill o'r un safon. EP.PWL yo Swydlfa'r Oymro, 8, Paradise Street. _=-. JOSEPH OLIVER rAILjr)R& HABIT MAKER. 126, OTPEIi HIJLL STREET, Princes Road LIVERPOOL, <arge Stock. Latest Designs, and Best Materials. A N T U N$'N'A (COFB-EST REDIG NEU Y TE ELW-RANOL. Er eyfarfod gofynion cyuyddol yr oes, yr ydym yn gwerths lE Pue. A DANTKITHIOL ar y "GYFUNDREF N ]ELi W-RA?J"OI>. lae gan bob nn a bryno Chwe' Phwys o'r Te ardderchog hwn awl, pan ddaw a'r Coupons sydd yn rhan o amlen y Te i iop y gwerthwr, i unrhvw nwvddau o werth Swllt a ddewiso. Cydmarwch y Te hwn a'r Te a werthir gan Hysbyseb- fTyr Gwyntog, am uwch pris, ac HEB GUTFRANU O'b JSLW Dyma'r ffordd i arbed pres, Yfed Te Mnntunna Gwna i'r boc. a'r iechyd les, A boddia bawb a'i pryna. MORRIS & JONES, 13, Sir Thomas Street, LIVERPOOL. WILLIAMS & HUGHES TAILORS DRAPERS, 21, Brunswick Road, Liverpool, Larere Selection of the Best and Latea Materials. ESTABLISHED 1876. HUGHES & WILLIAMS ?ainters, Plumbers, Paperhangers, General House Repairs, r04, THIRTMEI?E ROAD, EVERTON. Manufacturers of Venetian, Wire, and Art Blinds. Estimates given. Established 14 years. Restaence:-25, THE W ILLO WS. W. GRIFFITHS, Tailor, 29, SOUTH JOHN STREET, LIVERPOOL. Pob math o'r defnyddiau goreu at wisgoedd bymhor presenol ar law. J. HEN RY JONES Lfcte Saunders & Roberts) TAILOR & DRAPER, 19. SABLE STREET, mmPWU Late Gutter at F. S. Lowy, London. Excellent Neop Stock for Selection, (rt ELIAS & OWEN, Paint Manufacturers & Oil Merchants. OFFICE-IMPERIAL CHAMBERS, 62. DALE STREET, WORKS-DUTTON STREET. LIVERPOOL Teiegravae—Caradog, Liverpool. Telephone 6970 Rhwymir Llyfrau YN Y MODD DIWEDDARAF AC AM Y PRISIAU RHATAF, Ond ymofyn yn SWYDDFA'R -1 GYMRO," .-11" ¡" "<'I1JW¡"-J; "Jo S? meZ 1 oo ■"Ab m | JSC? 1^ «Mb | G3 | -«"ak. wnipimr gammtm *< s 5; os —I m i -• «zi