Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
MARWOLAETH GOLEUFRYN. !
MARWOLAETH GOLEUFRYN. Yr oedd set angau arno er's cryn amser, ar I lun yr afieclyd marwol a elwir Bright's dis ease." Yr oedd ei farwolaetb yn golled i len- yddiaeth Gymraeg. Cyhoeddwyd ei lyfr olaf I ychydig fisoedd yn ol, yn llyfryn 6ch., tan y teitl Cibroth Hataafah a rhyfeddwn glyw- ed ei gyhoeddwr, Mr Gwenlyn Evans, Caernar fon, yn dweyd yr wythnos ddiweddaf nad oedd ond ychydig o'r llyfr wedi gwerthu. Mae hyn yn rhyfedd iawn, pan ystyrier ei deilyngdod uehel ac amcan dyrchafedig y llyfr. Nid oes fawr ambeuaeth erbyn hyn nad Goleufryn oedd y Siluriad a barodd y fath gynhwrf yn y gwersyll Cymreig rhyw ddeng mlynedd yn ol. Eu nerth a'u gwendid oedd eu min. i MARWOLAETH YR AELOD SENEDDOL. Trychineb galarus a gyfarfu Mr Thos. Owen, yr aelod tros Launceston, ddydd Sul. Ychydig, mewn cymhariaeth,a wyddent ei fod yn Gymro, ac yn enedigol o ardal mor Gymreig a Machyn- lleth ond Cymro ydoedd er hyny, a'i dynfa yn cryfhau at ei wlad enedigol fel yr heneiddiai. Yr oedd mewn masnach fawr, ac wedi dringo trwy ei fedr a'i ddyfalwch i gyfoeth helaeth. Tra alian yn rhoi tro ger ei gartref Cymreig ddydd Sul, anturiodd i le peryglue ar lechwedd yr afon Llyfnant, ger Machynlleth Hithrodd ei draed dano, syfrdanwyd ef yn y ewymp, a boddodd mewn dwfr has cyn i neb ei gyrhaedd. Yn rhyfedd iawn, yr oedd y ddan ymadawedig wedi eu geni yn ystod yr un flwyddyn, sef 1840. Y CROGBREN. Unwaith eto, os na cbyfrynga y Frenhines gyda'i gras, gosodir yr ^offeryn melldigaid uchod i fynu yn Nghymru. Ddydd Mawrth, yn Mrawdlys Dolgellau, dedfrydwyd Jones, feremp- yn,i angau gwaradwyddus y crogbren. Lladdodd ei ordderchwraig ar fynydd gerllaw Ffestiniog. Daliwyd ef megys &'i ddwylaw yn rhudd. Ni fn crogi yn Nolgellau er pan ddienyddiwyd y Cadwaladr Jones hwnw Die Rolant am ladd ei dad-yn-nghyfraith oedd yr olaf a gollwyd yn Mon llofrndd Jesse Roberta a gollwyd ddi- weddaf yn Nghaernarfon a'r lleneyn hwnw o Helygain (nid wyf yn cofio ei enw, tae waeth), oedd ysglyfaeth olaf y pren dyoddef yn sir Ffiint. Mae Daniel Owen, yn Given Tomos, yn rhoi math o aralleiriad o'r achos hwn. Cyn hyny y gweinyddwyd cosh marwolaeth olaf yn sir Drefaldwyn ac nid oes neb b?w yn ddigon hen i gofio y "colli" olaf yn sir Ddinbych. Mae rhywun yn arswydo drwyddo wrth feddwl fod undyn yn yr oes ddefod-grefyddol hon yn gwneud dim a haeddai farwolaeth mor ofnadwy. CWIWL WYNNSTAY. Cwmwl nad oes mo'i duach yn y rhestr ydyw hwn. Owr a gwraig, ac yn gefnder a chyfnither i'w gilydd, yn methu byw tan yr un to. An- fFyddlondeb gwarthus yn cael ei osod yn erbyn y foneddiges, a hithau yn cydnabod hyny. Y ddau yn perthyn i un o'r teuluoedd mwyaf nchel- radd yn Ynys Prydain. Tyner y lien tros yr olygfa brudd.
Lerpwl ac Eisteddfod Cenedlaethol…
Lerpwl ac Eisteddfod Cenedlaethol 1900. Y MAE dydd penodi lleoliad Eisteddfod Genedl- aethol 1900 yn ymyl. Gwneir hyny mewn cyfarfod o Gymdeithas yr Eisteddfod a'r Orsedd a gynelir ddydd Ian nesaf, yr 21ain cyfisol, yn y Boys' Higher Grade School, Ffestiniog, i ddechreu am bump o'r gloch, a'r Archdderwydd Hwfa Mon yn llywyddu. Fel y mae'n wybydd- us, ymgeisia Lerpwl am yr wyl, ac y mae pob argoel y llwyddir i'w chael yma. Deallwn fod yr ymrwymiad arianol yn cyrhaedd dros fil o bunau, ac y mae Cymry'r ddinas yn gyffred- inol wedi addaw eu cefnogaeth; ac nid oes brawf gwell o hyny na'r ffaith fod cynifer ohonynt wedi rhoddi en henwau ar yr ymrwymiad arian- ol hwn. Hefyd y mae'r ddeiseb yn gofyn am yr wyl wedi ei barwyddo gan Arglwydd-Faer, Dirprwy-Faer, ac aelodau'r Cynghor Dinesig, yn gystal a M aer a Cynghor Birkenhead. Trefn- ir i ddanfon dirprwyaeth dclylanwadol i gyf- Iwyno'r ddeiseb. Diau y bydd canoedd o Gymry Lerpwl yn Ffestiniog yr wythnos nesaf, a dymunol fyddai iddynt fod yn bresenol yn y cwrdd a nodir uchod i gefnogi'r ddirprwyaeth yn eu cais. --0-
Damwain echrys i Cymro.
Damwain echrys i Cymro. Nos Lun, cyfarfu Cymro o'r enw John Edward Price ri damwain echrys ya Gresffordd, ger Gwree- sam. Dyn ieuanc 21 oed, ac oriadurwr wrth ei grefft, oedd Price a marchogai ar ei ddeurod i lawr Griffon HilI-gllt serth a phejyglus i olwyn- wyr. Canfyddwyd ef yn myned yn chwyrn trwy'r pentref, a Jlefwyd arno i'w rybuddio am y parygl. Ojd i lawr yr alit yr aeth heb gymeryd sylw o'r rhybudd. Rhedodd yr edrychwyr ar ei ol, a chawsant ef yn ngwaelod yr allt wedi derbyn niw- eidiau echrys yn ei ben gan iddo fyn'd i wrthdar- awiad â mur. Bu farw cyn haner awr. Brodor o Langollen ydyw, lie y mae ei dad yn llyfchyr- gludydd.
Lladrad beiddgar yn y Wyddgrug.
Lladrad beiddgar yn y Wyddgrug. DDYDD Mercher, gerbron ynadoa Wyddgrug, ey. huddwyd A. Davies a S. Roberts, gweision siop, o dori i mewn i fasnachdy G. H. Adams, groser, King Street, a lladrata tua 32p oddiyno. Tyatiodd yr Arolygydd Davies iddo ddal y ddau a gyhuddid ddydd Mawrth, ac iddynt addef eu heuogrwydd. Caed hyd i tma 28p o'r arian o dan gareg ar ochr y ffordd ger Maesgarmon. Gohiriwyd yr achos hyd dranoeth, pan yr anfonwyd y ddau i sefyll eu prawf yn y frawdlys. :0:
[No title]
Rhydd beirniaid cerddorol gymeradwyaeth uehel i Miss Annie Arthur, cantores ieuanc sy'n prysur enill bri yn myd y gerdd. Y mae hi yn wyres i'r diweddar Gweirydd ap Rhys, ac y mae Buddug, Caergybi, yn fodryb iddi chwaer ei mam. Dywedir am ei llais ei fod o ansawdd uchelradd a chyfoethog, ac y mae ganddi ddigon ohono. Bu am yspaid dan addysg Dr Roland Rogers, ond y mae'n awr er's deunaw mis vn derbyn hyfforddiant gan y gantores enwog Miss Mary Owen (Mrs Ellis J Griffith).
Marwolaethau.
Marwolaethau. GOLEUFRYN. GYDA gofid dwys y cofnodwn farwolaeth y Pi.rch W. R. Jones (Goleufryn), Caernarfon, yr .fr hyn a gymerodd le foreu ddydd Llun diweddaf, ac efe yn 59ain mlwydd. Bu'n dyhoeni'n hir, ac amlygodd fwriad dro yn ol i roddi gofal bugeiliol eglwys Engedi i fynu oherwydd ei lesgedd. Derbynir y newydd am ei angau gyda galar dwfn a chyffredinol. Bridor o Lanfrothen, Meirionydd, ydoedd y Parch W. R. Jones, ac yno y derbyniodd ei addysg elfenol ond tra efe eto yn ieuanc, aeth i Bortbmadog i wasanaethu yn Foundry Mr Williams. Dechreuodd bregethu yn gynar, ac yn mhen amser aeth i Goleg y BOlla. Efrydodd yn ddyfal yno, ac yr oedd eibregethm ar ol hyny yn dangos ei fod weli manteisio Dawer ar yr addysg a gyfrenid yn yr athrofa. O'r coleg, aeth i fageilio eglwys Ty Mawr, Llsyn ac yr oedd yr ymroddiad a'i nodweddai yn y Bala i'w weled hefyd yn ei lafur fel gweinidog. O'r Ty Mawr symudodd i ofalu am eglwys Llanrwst, a llafuriodd gyda llwyddiant yno am ddeng mlyn- edd. Oddiyno aeth i Gaergybi, ac ar ol 14 mlyaedd c fugeiliaeth fe'i galwyd bedair blyn- edd yn ol i olynu'r Parch Dr John Hughes fel gweinidog eglwys Eogedi, Caernarfon. Dr log- odd i safle anrhydeddus yn mhlith pregethwyr ei wlad, a gelwid yn fynych am ei wasanaeth mewn cyrddau neillduol. Nid oedd odid bre- gethwr mwy byw ei ysbryd a'i ymadroddion yn esgyn i bwlpud. Gallai fod yn ddyddorol a buddiol gwresogai y galon a goleuai y deall, a medrai lunio brawddegau byrion, pert, oedd mor gyforiog o wirioneddau ag ydyw diar- hebion. Bu ddiwyd hefo'i ysgrifell hefyd. Gallai roi min a met ar ei eiriau, a chreodd anil ysgrif o'i eiddo sylw a chyffro rrawr. Efe ydoedd y Sil- uriad a draetbai ei lea mor gryf a chroew yn y Geninen oddeutu 1888 ac y mae'n amheus a ymddangosodd yn y cyhoeddiad cyfoethog hwnw erioed ysgrifau mwy darllenadwy. Cynysgaedd- odd y Gwyddoniadur hefyd ag erthyglau camp- us, a chafodd ami gyhoeddiad arall dywysenau breision o faes ei feddwl. Ysgrifenodd Esbon- iad gwych ar lyfr y Barnwyr a gyhoeddwyd gan Lyfrfa'r Methodistiaid. Ei waith llenyddol di- weddaf ydoedd Cibroth-Hataafah, neu Bedd- au Blys," cyfrol fechan o ystoriau a gyhoedd- wyd y llynedd. Dengys y gyfrol hon, er lleied yw, ei fod yn meddu ar ddychymyg bywiog ac y gallai pe dewisai enill bri ar faes chwedlon- iaeth. Gallai ddarlunio golygfa neu gymeriad gyda medr mawr ac y mae pob un o'r ystoriau a luniodd yn darawiadol oblegyd y naturioldeb gyda'r hwn yr edrydd hwy, Ysgrifenai mewn arddull ddeniadol, ac yr 4Dedd ei Gymraeg ys- twythed a gwiail helyg. Fel dirwestwr cymerodd ran flaenllaw ar y llwyfanau, ac nid oedd bloesgni yn ei lais na deilen ar ei dafod pan yn dynoethi yr erchyll- derau a achlysurir gan y fasnach fed iwol. Gwr o argyhoeddiadau dyfnion, gonest ei amcanion, glan ei fuchedd a goleu ei feddwl, wedi enill parch ac edmygedd pawb a'i cyfarfu oedd Goleufryn a chwith yw synio ei fod cyn I cyrhaedd ei driugeinfed flwydd wedi ei fwrw i fedd. Gedy weddw i alaru mewn unigedd ar ei ol. Cymer ei angladd (gyhoeddus) le yn mynwent Caeathraw, ger Caernarfon, nawn heddyw (ddydd lau), a chaffed bun o bedd wrth ochr ilwch Ieuan Gwyllt a William Owen, PrysgoJ, awdwr Y Delyn Aur." MR THOMAS OWEN, A.S. Nos Lun, cynaliwyd trengholiad yn Cwmrhaiadr, Machynlleth, ar gorph Mr Thomas Owen, yr A.S. dros etholaeth Launceston, Cernyw, yr hwn a gaf- wyd nos Sul wedi boddi mewn ffrwd a lifai o lyn uwchlaw ei anedd. Nid oedd Mr a Mrs Owen weii bod yn yr ardal ond er y dydd Gweaer blaenorol. Aethant eu dau am dro nos Sul i gyfeiriad y rh ii- adr. Wrth ddringo'r bryn rhaid oedd dilyn llwybr cuI; a chan fod Mrs Owen wedi blino, aeth ei phriod ei hun i fynu. Ni welwyd ef yn fyw wed'yn. Yn hwyrach, caed ef yn gorwedd yn y ffrwd wedi marw. Yr oedd wedi ei gludo belldar o'r man y cwympodd, ae yr oedd briw mawr ar ei dalcen. Tybid fod y cwymp wadi ei wneud yn an- ymwybodol, ac iddo foddi yn y sefyllfa hono. Tystiodd amryw fod y lie y dringodd y traacedig iddo yn beryglus iawn. Dr Rees a dystiodd fod briwiau dyfnion ar y penglin ac ar y talcen. Nid oedd asgwrn wedi ei dori. Y tebyg ydoedd ei fod wedi ei wneud yn an ymwybodol gan y cwymp, ac iddo foddi yn y sef- yllfa hono. Dychwelwyd rheithfarn o Farwolaeth trwy syrthio'n ddamweiniol i lawr y graig," a mabwys- iadwyd pleidliis o gydymdeimlad a'r teulu. Ganwyd Mr Owen yn ardal Machynlleth yn 1840. Yn 1888, priododd M ss Elizabeth Todd, Shaw- forth. Yr oedd yn gadeirydd ewmniaa y Mri Thoma.s Owen & Cyf, Caerdydd Cwmui Melinau Papyr Bath, a Chwmni Evans ac Owen, Bath. Etholwyd ef yn aelod Seneddol dros Lauoceston fel Rhyddfrydwr yn 1892, ac ail-erholwyd ef yn yr etholiad cyffredinol diweddaf pan y cafodd 3,633 o bleidleisiau a'i wrthymgeisydd, Mr E Wills, 2,975. Boneddwr llednais caredig, yn meddu synwyr cryf a medr masnachol dirfawr, oedd Mr Owen. Yn I ddiweddar y prynodd yr anedd a'r ystad yn ardal Machynlleth, a hyny'n benaf er meddianu yr hen gartref lie y cafodd ef a'i frodyr eu magn. Brodyr iddo ef yw Mr William Owen, Westbourne Grove, Llundain, a Mr Owen Owen, y masnachydd adnab- yddus yn Lerpwl. MR JOHN JONES, WESTBCURKE STREET. BORE heddyw (ddydi Mawrth), bu farw Mr John Jones, Westbourne Street gynt, un o fl eaoriaid hynaf egJwys Wesleyaidd Shaw Street. Bu yn swyddog amlwg a ffydd'on sm ddegau o flynydd- oedd. Cymer yr augladd le yn Nghladdfa Anfield am 3 30 ddydd Gwene., Desaf. 0--
YR HAF YN Y WLAD.
YR HAF YN Y WLAD. Pwy bynag sydd ganddynt Dai neu Ystafelloedd ar osod yn y dref neu yn y wlad neu pwy bynag sy'n dymuno cael lletty mewn unrhyw ran o Gymrn, y modd goreu iddynt sicrhau yr hyn a geisiant yw trwy hysbysebu yn y CytAro-y cyfrwng kysbysiadol goreu 18 gair am 6ch., a cheiniog am bob tri gair dros hyn.
Carddwest Cymreig yn Oaklands,…
Carddwest Cymreig yn Oaklands, Aigburth, DDYDD Sadwrn diweddaf-a hi yn brydnawc- gwaith teg o haf hirfelyn tesog-yniigynulladd ael- odan y Gymdeith-s Genedlaethol Gymreig a. gw- hoddedigion eraill i Oaklands, Aigburth, i fwynhau garddwesfc a oidtd gan Mr Alfred L Jones (El- der, Dempster a'u Cyf.). Teimlid dyddordeb an- aiferol yn yr arddwest hon, a diau na fwynhawyd ei rhagorach. Rhifai'r cwmni tui 300. Saif palasiy'r Oaklands oddeutu caullath o orsaf i Mersey Road ar L'nell Sir Gaer, mewn bro bryd- ferth ar dueddau deheuol y ddinas. Rhedid dau dren arbenig o'r Orsaf Ganol i g'udo'r cwmni ttu- osog, ac yr oedd y trefniadau oil yn berffaith i fwyuhad o'r fath oreu. 0 gylch palas y tywysog masnachol ceir llenyrch prydferth o flodau, a llwyni o goed canghenoi, cysgodol. Dm fecdith haf a bedydd haul, ed. rychai'r olygfa mor hudol a broydd breuddwydiol hud a l'edrith. Taa thri o'r gloch cyrchai canoedd i fynu'r radfa at y p las Derby aid hwy gan Mrs John Pinnock a Mr A L Jones gyda chroesaw a gwenau oedd fel pe'n cystadlu a'r haul am wres a sirioldeb. Ar 01 myrjei o'r neuadd i'r ardd, anhawdd fuasai dirnad am desach golygfa-rhos. yuan yn gwrido ac yn gwenu; y llwybrau'n her gan arogl blodau rhianedd hawddgar yn eu gwisgoedd gwychion a bonsddion mwyn yn gweini i'w galwad. Yiiit a thraw, canfyddid llawer cwmni yn ymddigrifo mewn llonder dan gysgod y gwydd. Yn nghanol y glesni ceid pebyll claerwyn a haul leni amryliw. Sain can a delor- ai yn yr awelon ao yr oedd diliau'r delyo yn felus yn y glust, Nid oedd ball ar fwynderau neb, eithr yr oedd ysbryd yr hAf yn rhoi asbri yn nghalon y cwmui oil. Cymsrwn dro drwy'r lanerch deg. Ar lwyfan yn nghwr y coed, wele seindorf yspleaydd yr 2 1 Gatrawd o Wirfoddolwyr Lerpwl, a'u gwisg filwrol ya ychwanegu at anirywiaeth hardd vr olygfa. Arllwysant gerddoriieth hyfryd o-a hoffer, ac y mse'r hen alawon Cymreig yn llifo'n esmwyth i'r galon gan roi ynddi nwyfint newydd. Cafwyd detholiad o ddeuddeg o ddarnau uchel- radd ganddynt, ac fe'u chwareuwyd yn rhagorol. Yn gyfagos, wele gyloh wedi ei ffarfio d»n y coed, & chanoedd weii ymgynull i weled rhanau o ddrama fageil ol Shakespere As you like it" yn cael eu delweddu gan gwtrtoi talentog Mrs Wilis Harper. Bywyd bugailiol, gwledig, a bortreadir ganddynt, ac y mae'r llanerch fel wedi ei chyfadd- asu i olygfeydd y ddrama hono. Teimlai llawer un oedd fel Ceiiio,, wedi goroesi ei galon ifanc," mai byd gwynfydol yw byd mebyd a serch, ac aeth meddwl ami un wrth syllu ar y cymeriadau i Flodeuog wlad y traserch mawr, Gwlad deg y llwyni gwyrddion, Y fro lie chwery heulog kvawr Trwy ganol ei chysgodion. Pan derfynodd y tldrama, clywid suon llawn ys- brydiaeth yn cerddecl rhwag y cangau. Ar ol cyf- eirio at y palas, gwelid Cor Meibion enwog y Cym- ric wedi cymeryd eu safle ar dir glas yn nghysgod llwyn, ac yn canu "Gwyr Harlech" a'u holl egni, ac yr oedd eu perseinedd yn denu'r canoedd i'w gwrando. Côr ardderchog yw'r Cymric, ac ni chan- asant yn well odid un amser. Cafwyd ganddynt hefyd "Banks of Allan Water," Y Delyn Aur," Cydgan y Morwyr," Martyrs of the Arena," a Glory and Love a sylwodd Mr A. L. Jones, yr hwn yw Ilywydd y cor, ei foi yn falch o weinyddu y swydd hono, ac mai canu'r cor oedd y nodwedd oreu yn holl weithredia:la.u'r dydd. Yr oedd yn amlwg fod y dyrfa. o'r un farn, oblegyd cawsant eu hail aiw. i r arweinydd yw Mr J. T. Jones, a 1 thrwy ei fedr ef yn ddiau y cyrhaeddodd y cor y fath safle uwchraddol yn myd y gerdd. Dan heul len fawr, mewn gwisg Gymreig, yr oedd tair rhian yn tynu mêl o'r tanau min ac y m e seiniu'r delyn bob amser yn sicr o ddenu'r Cymry. Chwareuid yr unawdau gan Miss Jennie Parry (Telynores Lleifiad) yn ei harddull ysplenydd arferol; a chafodd y telyaesau gymeradwyaeth brwd am eu medr. Wrth gwrs, yr alawon Cym- reig a chwareuwyd ganddynt, a mwynder mawr oedd eu gwrando. Mewa piibell arall, ceid yr offeryn cywrain, y phonograph, yn adgynyrchu llais dynol a swn offer. ynol mewn cerdd ac anerchiadau. Caed mmtais trwyddo i wrando Mr Gladstone yn areithio a rhyfedd oadd synio fod y llais yn fyw a'r gwlad- weiaydd enwog yn ei fedd. Neillduwyd pedair pabell i ferched lledrioh, a mawr oedd y cyrchu at y dewinesau hya a ym- J gyfenwent yn Madame Zelia., Mada.me Thelm*, Madame Zauobia, a Madame Talvara. Traethent yn hyawdl am bosiblrwydd y dyfodol gan nodi ffawd ac anffawd y sawl a ddangosai gledr ei law iddynt. Buasii nodi tynged ami un o'r Cymry fu'n ymgyfarchwel â hwy ya dra dyddorol, ond rhaid ymatal rhag ofn iddynt witsio'r "gohebydd am ddadguddio eu cyfrinion. Yn nghanol y difyrion hyn, ni annghofiwyd darpar yn dywysogaidd ar gyfer archwaeth y gwyddfodolion. Yr osdd dwy babell wedi eu liwy'ho a danteithfoa, a'r rhai a weinyddent yn awyddus i bawb brofi o'r seigiau bras a arlwywyd ar eu cyfer. Gweinyddwyd fel stiwardiaid, ar ran y Gym- deithas Genedlaethol, gan Dr Hugh R. Jones, M. A. (ysgrifenydd mygedol). Mri T. A. Lloyd, W. D. Owen, Hugh Owen, Robert Richards, a Trevor Roberts. Am 6 30, chwareuodd y seindorf yr Anthemau Ceaediaethol, ac yn swn lleisi*u per Cor y Cymric yn canu "Hen Wlad fy Nhadau," ymwahanodd y cwmni ar ol treulio nawnddydd o adloniant na cheir ya ami el ragorach. MR ALFRED L. JONES, Y.H. DIAU mai dyddorol i'n darllenwyr fydd cael byw- graphiad cryno o'r tywysog masnachol hwn a'r gwesttywr caredig ddydd Sadwrn. GANWYD Mr Jones yn sir Gaerfyrddin yn 1815; a phan yn naw oed anfonwyd ef i'r ddinas hon i dder- byn ei addysg, a bu yn efrydydd diwyd a llwyddian- us yn y Liverpool College. Wedi gorphen ei addysg, aeth i wasanaeth y Mri Laird, Fletcher a'u Cyf, (wedi hyny Mri Fletcher & Parr), y rhai, y pryd hyny, oeddynt yn llywio masnaeh eang yr African Steamship Company ac yn mhen ychydig flynydd- oedd, tra nad oedd eto ond cydmarol ieuanc, a'r swydd yn gofyn cyfrifoldeb mawr, penodwyd ef yn brif oruchwyliwr. Pan dorodd y Mri Fletcher & Parr eu cysylltiad a'r African Steajmship Company, cy- chwynodd Mr Jones fasnach ar ei gyfrifoldeb ei hun fel ship and insurance broker ac mewn byr amser, profodd ei hun yn feddianol ar holl anhebgorion y j inasnachwr llwyddianus. Tl1a'r flwyddyn 1878, t daeth yn barbnar yn ffirm adnabyddus y Mri Elder Dempster a'u Cyf. ac nid hir y bu cyn dyfod yn brif bartner, a vHasnaeh enfawr y ffirm yn gwbl tan ei ofal a'i gyfarwyddyd, Yn fuan wedi i Mr .Tones "gymer- ydyllyw," dechreuodd masnach y tý gynyddu ac ymganghenu gyda ehyflymder a barai syndad i'w gydfasnachwyr. Trwy ei yni diball, a nerth ei gym- eriad dilvchwyn, y mae Mri Elder Dempster a'u'Cyf, bellach yn un o'r firms blaenaf a mwyaf llwyddianu8 yn yr holl fvd. a chanddvnt swydd-dai yn LerpwJ, Llundam. Hamburg, New Orleans, Grand Canary, a Teneriffe yn nghyda lli sell o agerddlotigau yn rhed- 3g yn iheolaidd o'r lleoedd hyny, yn gystal ag'o Antwerpa Rotterdam, i Orllewin a Deorllewin Affrica. Y mae Mr Jones bob amser wedi dangos dyddordeb aeillduol yn nadblygia-d y Cyfandir Tywylii," ac efe Fu yn brif offeryn i ddwyn ynysoedd pwadwysaidd y 3 rand Canary i sylw feIlle manteisiol i adfer ieehvd. 0 grafangau y darfodedigaeth a'i wehelyth marwol sydd yn difa cymaint o fywydau bob blwyddyn yn y wlad hon. Gallesid ysgrifenu eolefnau am lafur Mr Jones, nid yn upig i ddadblygu adnoddau masnachol Cyfandir Affrica, ond hefyd am ei yrodrechion teilwng i geisio gwelli- sefyllfa foesol a. chymdeithasbl y tngolion druain, Y mae Mr Jones yn drafnoddVdd dros y Congo Free State, yn gadeirydd yr Adran Affrican- aidd o'r Liverpool Chamber of Commerce; ac efe ydoedd un o brif hyrwyddwvr Cymdeithas Ddaearydd- 01 Liverpool. Cydnabyddir ef fel awdurdod uehel yn mhob cylch ar bobpeth perthynol i wlad a thrigolion Gorllewin Affrica a, gellir yn ddibetrus ddweyd, trRo y mae autmriaethwyr wedi cael v newyddiaduroD a chyfryngau eraill i ganu eu clod pod yn Mhrvdain a gwledydd eraill Ewrop, fod enw Alfred Lewis Jones yn fwy adnabyddus ac yn enyn mwy o barch ac. edmygedd na'r un enw ara,ll ar hyd v goror pellenisr hwnw, Y mae trigolion glanau'r afonydd olew erbyn hyn yn rhydd i fasnachu, ar y telerau goreu allant sicr- hau, a pbwy bynag a ddaw i'w marchnad, ac y mae diffyndoll o unrhyw fath yn hollol anadnabyddus yn eu plith. Y mae hyn yn ddyledus i sefydliad yr Oil Rivers Protectorate, yr hyn a effeithiwyd trwv ddy- falbarhad di-ildio Mr Jones. Er mai Ceidwadwr yw Mr Jones o ran ei olygiadau gwleidyddol, nid ydyw mewn un modd yn barod i ganmol gweithrediad yr un Weinyddiaeth ddiweddar yn ei chysylltiad ag" Aff- rica-; ac y mae ei olygiad mor gryf o barth i bwysig- nvydd y mater hwn fel y gwrfchodai ei aefnoaraeth T unrhyw Lvwodraeth a fethai roddi i Affrica ei chyf- ran deg o sylw deddfwriaethol. Tra yn creda fod i ddylanwyd Prydeinig ddyfodol gogoneddus yn Ne- heudir Affrica, rhaid ei sicrhau a'i ddyogelu trwr gystadlu a hawliau cenedloedd eraill. Fel prawf o wirioneddolrwydd ei ymdrechion i wella sefyllfa y brodorion, gellir nodi fod Mr Jones er's blynyddau yn cyrchu drosodd yn rheolaidd i'r -fflat1 hon—ar ei dra-ul ei hun—lnaws o Affricania-id ieuainc i'w rhoddi trwy gwrs o addysg mewn pob math o grefftwaith, peiri an waith, adeiladwaith, &c., acwedi bod yma am dymhor neu ddau dychwelant yn ol :t'w gwlad mewn meddiant o wybodaeth a fydd yn elw ae yn fendith i'r trigolion yn gytfredinol. Yn ei roddion tywysogaidd at achosion elusengar a chenadol, y mae ei haelioni bob amser yn ymarferol- gofala yru iddynt bob math o arfau gwaith yn y ty ac ar y fferm. Gymaint ydyw ei a-red yn y gyfundrefn o uno addysg elfenol gydag addysg grefftol fel y mae wedi rhoi pob cefnogaeth yn ei allu i'r cyfryw sefydl- iadau &*■ y Gold Coast; a theimla ddyddordeb dwfn yn y sefydliad adnabyddus yn Ngholwyn Bay. He yr adfiysgir Affricaniaid ienainc ar gyfer myned yn gen- adon ac yn grefftwyr yn eu gwlad frodorol. Nid yw ofn na phetrnsder wrth drafod y materion pwysicaf perthynol i'w fasnach yn nodweddu ei gy- meriad ef a dyma, yn ddiamheu, sy'n cyfrif am ei ddyrchafiad cyflym i gyfoeth a dylanwad yn mysg tywysogion masnachol Lerpwl. Gyda'i sefydlog- rwydd nodweddiadol, myn fod pawb, yn gapteniaid a dynion, a gyflogir gan ei ffirm ef, yn gofalu dartod ar gyfer eu teuluoedd trwy yswirio eu bywydau a pherchir ef fel meistr caredig, rtarod bob amser i gyd- nabod rhagoriaeth mewn gill u a gonestrwydd. Nid yweto wedi cvmervd iddo'i hun "vnigeled'1 gymhwys," ac y mae'n trigianu gyda'i chwaer, Mrs J. Pinnock, yn Aigburth. Cymer ran anrhydeddus yn nyrehafiai ei gyd-drefwyr: ac y mae'n ynad heddwch dros Lerpwl; ond oherwydd amledd ei alwudau bu raid iddo wrthod cais taer a wnaed ato i sefyll fel yin- geisydd seneddol.
---C)-alwydd-daliadau i'r…
-C)-- alwydd-daliadau i'r Hen. YR wythnos dliwsidaf, cyhoddwyd y Llyfr Glas yn cynwVs adroddiad y pwyllgor fu'n ym. chwil i'r cwestiwa o roddi blwydd-daliadau i'r hen. Ffurfiwyd y pwydlgror yn Nghorj)her(af, 1896. nez,%r pwyllgor fod y rhan fwyaf o'r cynlluniau a gvflwynwyd i'w sylw wedi eu gwrthod oblegyd eu bod ya trefnu yswiriant gorfodol i gyfarfod cyfyngder bsnaint, nen yo c-ifyngu'r bu -.Id i ran o lafurwycv deyrnas neuam n&d vdynt, yn galw ary sawl sydd i dderbvn budd i gyfranu dim eu hunain DlW y Pwyllgor i'r casgliad "wy ddweyd na ystyriant fod cymlurth gan y Wladwriaeth i'w gyfiawohau osua chyfyngjr y cymhorth i'r rhai hyny ag y mae'n anmhosibl iddynt jfyailo o'u henillion er darpar ar gyfer heniint. Dywei yr adrodiiad Yn ar-f iawn a chyda Iliwer o anfodlogrw/dd y gorfodwyd ni i ddd i'r casgliad na fuasii yr un o'r cynlluniau a gyflwynwyd i sylw yn cyrhaedd yr amcanion oedd gan y Llywodraeth mewn golwg; ac yr ydym ni ein hunain yn analluog, ar 01 amryw eeisii.dau. i ddyfe'sio unrhyw gynllun nad oes ynddo anfanteis- ion difrifol." --0- Bydd aer RÙJ, sef Robert Vaughan Wysn, yn dyfoi i'w oed ar yr 17eg o'r mis presenol. Bwriedir dithlu yr amgvlchiad v dydd Ia-i canlynol, sef ar yr 2lain, prvd y rhoddir te i blant a thlodioa y dref, y Ddwynd, Cynwyd, Gwyddelwern, a Llanstntffraid; ya y prydnawn, yn Nghorwen, cyflwynir anrhegion i'r boneddwr ieuanc ac yn yr hwyr ymddifyrir mewn chwareuon diniwaid. Os ce;r hin ffif.-Iol y diwrnod hwnw, diamhen y trv y dathliad allsn yn dei!wng o'r boneddwr ieuanc a theulu parchus Rug.
Advertising
Y Khan Gyntaf yn awr yn barod. Mewn Chwech o Ranau, Swilt yr un, GYDAG AMRYW ARLUNIAU. PSEGETHAU A GHOFIANT Y DIWEDDAR Barch. JOHN HUGHES, D.O., TAN" OLYOIAETH Y Parch. JOHN WILLIAMS, PRINCES ROAD LERPWL. Pob archebion i'w hanfon ,¿ SWYDDF A'R "CYMRO, 8, Paradise Street, Liverpool.