Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
- Ar Finion y Ddyfrdwy.
Ar Finion y Ddyfrdwy. EISTEDDFODA bn pobl y minion ym], yn ystod y I gwyliau ac yn y Bala bu hwyl garw, Gymaint ielly fel y llifai a wen Ó wOt,enfab, Maelfryn, a Pen- fro mor ddib-All a'r Dryweryn. Dyma ddesgrifiad el Gwaenfab ysmala ohoni:— Daeth diwrnod eisteddfod haeddfawr,—gw yl bardd, I gael bod yn rhwysgfawr, Ei alw i fyag pobl fawr, A'u canlyn l'r esgynlawr. Gwylllenor i gae" Iloniant,-I)rl, a phres, j Gwobrau ffrwyth ei lwyddiant Ond dydd chwerw, bwrw i bant, Awdwyr sham i dir siomiant. Hen brifwyl yw'r '.steddfod, i brofi-dawn, Derby Day Syr Taffi, I wario'i bres, a rhoi bri l'r rhai goreu o'i gewri. Dvma. dipyn o'r hanes i cliwi-Llywyddion, Mr Price, Rhiwlas, a'r Mil. Evans-Lloyd, Moelygarn- edd; arweinydd, Parch W. Morgan (Penfro). Buddugwyr :—Unawd i bianfc, M. J. Davies, liala. Adroddiad eto, D. Alua Edwards, Glyn Ceiriog. Wyt-hawd, parti John Parry, Bala. Ffon gollen, j Rhingyll Morris, Cor wen. Deuawd, T. Jorses a H. Orompton, Cerygydrudion, ac E. Lloyd a T. J. Roberts, Bala, yn gydradd. Traithawd i ferched, Mrs Evans, Aberlleieci. Cor plant y Bala, J. B. Parry yn arwain. enillodd ar ganu Y Deryn Pur." A-iroediad, R. 0. Jones, Ffestiniog. Cy- wydd, Gwaenfab. Unawd tenor, E. Lloyd, Llan- nwchllyn. Ymarferiad cerddorol, plant ysgol Llanuwchllyn, Miss Davies yn eu harwain. Eug- lyn, "Gofidua," ni atebodd, Unawd soprano, Jane Hughes, Bala, ac Annie E. Williams, Glyu- dyfrdwy, yn gyfartal. Cor Merched y Bala, Jane Hughes yn arwain, enillodd ar ganu Yr Haf." Caed goracst galed thwog cotau meibion Llan- uwchllyn a Glyn Ceiriog, ond y eyntaf a farnwyd yo fuddugol. Can ddesgrifi idol, Glan Cvmerig, Bala. Unawd barifcon, W. T. Lloyd, Dolgellau. Cor Evan Lloyd, Bala, yn unig ymgeisiodd ar ganu Gwna'n Uawen, wr ieuaoc," ac yn deilwng o'r wobr. Pedwarawd o faswyr, parti John Parry, Bal ». Eisteddfod pur dda, ac yr oedd Emlyn TW&ns yn canmol y canu. IS-BERWYN.
---0--Damwain dost ar y Reilffordd.
-0-- Damwain dost ar y Reilffordd. Nos Iau, aeth dau dren i wrthdarawiad yn ngorsaf Leyland, ger Preston. Lladdwyd dyn a dynes, ac arehollwjd 54 o deithwyr. Nid oes eglurhad ar y modd y digwyddodd y ddamwain.
-;0;--Cwibnodion 0 Ddyffryn…
-;0; Cwibnodion 0 Ddyffryn Maeior. te Y MAE y gwyut yn chwythu lie y myno a tbi a glvwi ei awa ef, ond ni wyddost o ba le y mae yn dvfod nac i b", le y mae yn myaed." Dyn1* destyn Jin o bregethau bob Sul yn Maeior yma. er pan chwa.reuodd Morya ei braaciau yn Ffestiniog ac yr vmddangosodd y sylwadau doaiol hyay yn nghol efa Cwrs y Byd," Tybed fod" urdd y ca.dach gwyn" yn parotoi ymgvrch yn erbyn yr hen gyf aill ffyddloQ a chwareus ? Druan oedd o I Gwell iddynt beidio, rbag ofn mai hwy fydd ei destyn gwawd nesaf. Er y gwlaw a'r tywydd garw, aeth llawer i ffwrdd y gwyliau yma-rhai i'r mor a'r lleiil i'r mynydd. Ar ben y Bwlchgwyn yr oedd cyfarfod pregethu yr Hen Gorph. Pregethu da a chynullbodan llu- osog ae ystyried y tywydd. Gwasanaethid gan y Parchn R. Jones, Rhos; H. Jones, Helygain a J. E. Davies, Treffynon. Mae Eglwys y Bedvddwyr Rhosddu, wedi rhoi galwul i'r Parch J. W. Humphreys, Llanwrtyd, i'w bugeilio. Mae Cymanfa Ysgolion M.C, Dosbarth Gwrec. sam a Rhos i'w chynal y Unn nesaf, a mawr y parotoi ar ei chyfer. Deallaf fod y pen arall i'r dosbarth yr un mor brysur, ssf ysgolion Seion, Rkosddu, a Rhoarobin, ac yn sslog am ddod yma. Gobeithiaf nad yw'r hyn a glywais heno yn wir, sef nad yw'r orymdaith o Johnstown i'r Rhos i gymeryd lie. Gresyn garw faasai hyay. Diffyg trefn eto. Wei, wel Ar ol y gwlawogydd trymion diwecldar, mae'r dyff ryi wedi deffro, a'r gwrychoedd a'r caeau yn edrych yn ardderchog. Tipya o dywydd braf, a bydd yn gynhauaf gwair rhxg blaen. Rhos, Nes Sad turn. PITAR JONES.
--0-0 Uwchaled a'r Cyffiniau,
--0- 0 Uwchaled a'r Cyffiniau, YB wythios o'r blaen, yn Gyffylliog, cjuialiwyd cyngherdd cyatadleuol mawreddog yn nglyn ag eg- I lwys y plwyf. Yr wythnos ddiweddaf, cynaliwyd cymanfa ganu M.C. Dyffryn Conwy yn Llanrwst, Mri J. Williams a Thos, Parry yn llywyddion, Mr Howelfryn Joaes ya arwaia, a M;S3 Jones, Stamp Office, ya cyfeilio. Yn ddiweddar, y prif atdyniad ya Rhuthin oedd mabolgampau blynyddol Urdd y Bugeilwyr. Di. fyrwyd y gwyddfodolion gan seiudorf wech o Ler- pwl. Yn Bstael, Peotrefoelas, cynaliwyd cyrddau pregeths nos Fercher a dydd Iau-y pregethau a'r cyaulliadau yn dd-i. Yn ddiweddar, cafodd preswylwyr tlotty Undeb Rhuthin wledd de ragoroi, ac ar ol be rhoed an- rfaegioo i bob un ohoaynt. Cyfarfu y ParA G. H. Griffiths, curad Cyffyll. ieg, a damwain wrth hrchogliteth ei ddeurod i lawr y goriwared yn nghyfeiriad Rhuthin oad ai chaf- odd Itwar o niwed. Mae M- Davi(I Jones, Bryn Saint, Ceryg, wedi ei wiiead yn V. H. yn rhinwedd ei swydd fel cad- eirydd Cyngh-)- Dosbarth Uwchaled. Lluogwyn cynaliwyd Eisteddfod Gadeiriol Dyff. ryn FIwy mewa pibc-l eang ger pentref Llanfair- fealhaiarn. GWR O'R FRO. -6- STrwy brynu yr argraphiad rhad or Bardd Gwsc, u gyhoediir yn y Swvddfa hon, gellir dod i feddu un o'r cl,-ks.iron Cymreig rhagoraf, Golygir ef gan nn o Gymreigwyr goreu'r dydd, ac y mae'r fath ofal wedi eil gymeryd fel na raid i'r un rhiant ofni < r.1di yn !law yr un aelod o'r aelwyd. TAIR. CEIRIOG YJI ei brie, a bydd allan o'r wasg yn mhen jchydig ddyddiau.
------Dyffryn Clwyd.I
Dyffryn Clwyd. I MEWN cyfarfod o realwyr addysg ganolradd yn Ruthin ddydd Mercher, darlleuwyd llythyr oddi- wrthjy Ddirprwyaeth Eluaenol yn datgan eu cymer adwyaeth o bryniad Brynhyfryd fel lie addas i gynal ysgol i ferched. Bwriedir agor yr ysgoi mor fuan ag y bo'n bosibl. EISTEDDFOD PWLLGLAS, Gwyl boblogiidd yw hon, ac eieni yr oedd tua 3,000 wedi vrngynull i'r babell eang ddydd Iau. Methodd Mr W, Foulkes Jones, Y H., Corwen, f od yn bresenol i ly wyddu ond gyda Llew Tegid firifcth yn arwain aeth pobpeth yn mlaen yn drefa- us a hwyliog. Yr ysgrifeayddion oeddynt y Parchn T. Eli Evans a R. T. Jones, Brynclwyd. Yr oedd yn wyi lwyddiaaus iawn. Dyma'r budd ugwyr :-Uaawd ar y berdoeeg, 1, Alfred Pini-ii-ig- ton, Craig Madyn, Pwllglas. UfJawd contralto, 1, Maggie Roberts, Llythyrdy, Llangwm. Adrodd- iad, 1, Nellie Roberts, Lbnerchgton HelH, a Maggie Ellis, Bontuchel, yn gydradd. Un cor plant, sef Bontuchel, dan arweiaiad Mr Wiibams, ymgeisiodd ar ganu Y Deryn Pur," a chawsant y wobr a'rtlws. Araith fvrfyfyr, David Roberts, Castell, Lianfair. Cyfieithiad, R. Abbey Wil- liams, Bettwsycoed. Unawd baritone, 1, J. Cyn- wyd Jones, Oynwyd (gynt o Lerpwl). Englyn, Benjiniin Davies, Rhuthin. Crys nos, Rebecca E. Jones, Bala. Rhaff toi, James Morris, Pwllglas. Pedwarawd, Blodeuyn bach wyf i mewn gardd," parti Llanelidan, George Edwards, Garthneuadd, yn arwaia. Par o bedolau, W. Williams, Ceryg, a John Edwards, Maerdy, yn gydradd. CyfansoJdi ton, allan o 24 o ymgeiswyr, y buddugol ydoedd Northyn, Corweo. Arlunio, "Waeth Pwy," a Robert Williams, Glandwr, Glyn Ceiriog, yn gydradd. Teimlid dyddordeb mawr yn y gystaileuaeth gorawl ar ganu "Cwag, faban cwsg" am wobr o 3p. a thlws arian. Daeth tri chor yn mlaen, sef Llanelidan (G. Edwards); Llanrbaiadr (J. Hughes); a Cerygydrudion (D. Jones, Y.H.). Barnwyd y cor olaf yn fuddugol. Unawd soprano, Maggie Platt, Liangynhafil, Berfa, H. Hughes, Cycfal, a W. Jones, Glatiffos, yn gydradd. Adrodd- iad, J. Price, Bwlchjwyn. Rhaff wellt, J. Jones, Corwen. Gwddf-dorch, A. Robaits, Melin y Wern, Rhewl. Hugan gwely, 1, A. E. Jones, Aberclwyd; 2, Miss Roberts, Lerpwi. Ffoll bugail, J. Davies, Llawrybettws. Hulyn sofFa, Miss Edwards, Pwilcallod, a Miss Jones, Plas yresgob, Rhewl. yu gydradd.. CMIU ton, pirti Cerygydrudion, Mr D. Jones, Y.H., yn arwain. Traithawd, 11 Dyffryn Clwyd," T. Williams, Llyth- yrdy, Ruthin. Unawd tenor, R. Jones, Llauarmoo. Cerfw&ith ar goed, T. D Ellis, Pwdglas. Corau meibion, Cor Cerygydrudion, dan arweiniad W. C. Edwards, enillodd y 7p. a'r cwpan arian. Deuawd, H. Crompton, Ceryg, a Hugh Jones, Llangwm. Pryddest, Bryfdir, Ffestiniog. Ni ddaeth ond cor Ceryg i ymgeisio er y brif gystadleueeth, am wobr o lOp. a thlws aur, ac yr oeddynt ya gwbl deilwng-Yn yr hwyr cynaliwyd cyngherdd gwych, pan y cymerwyd rhan gan Miss Theodore, R.A M., Miss Cissie Pritchard. Cefa Mr Tom Edwards, R.C. M., a Mr J. H. Edwards, Rhuthiii-Yu nglyn a'r wyl yr oedd arddimgosfa celf a gwyddor. a dan- goswyd llawer erair dyddorol, ac yn eu plith gieddyf ac arfwisg Owen Glyndwr a fenthyowyd gan Mrs Cornwallis West. Yn eglwys y Saates F&ir, Dinbych, boreu ddydd Mercher aed drny y ddefc-d o uno mewn glan briodas Mr W. M. Pierce, ysgolfeiatr yr ¥sgo! Genedlaethol, a Miss Nott, merch y diweddar Mr W. A Nott, Yale Street. Boreu ddydd Iau, uuwyd mewn glan brio las Mr Wdliam James, gocuchwyliwr cangon Dinbych o Ariandy Gogledd a Debeudir Cymru, a Miss S. E. Angel, merch y diweddar Mr Edward Angel. Bwriada Mr S. Edwards, M.A., prif-feistr yr Ysgol Ramadegol, roddi ei swydd i fynu. Daeth i'r dref oddeutu ugain mlynedd yn ol o Fanceiaion, ac yn fuan iawn enill"dd serch pobl Dinbych tuag ato. Y line amryw o'r beehgyn a, fu yn ei ysgol wedi eu codi i sefvllfaoadd ucliel-rhai ohonynt yn aelodau Sensddol. Y mae rhyw wr boneddig a chalon hael ganddo, wedi anfon ugain punt tuag at glirio y ddyled sydd ar ysgoldy newydd perthynol i gape! Seion, Stryd Heallau. Y mae sibrwd dystaw tod rhyw- ua wedi aafon at yr un gwr boneddig am rodd gyffelyb at glirio dyled addoldy arall yn y dref. Melus, moes mwy. o fiaeo M aer Dinbych ac yaadon eraill, ddydd Gwener diweddaf, cyhuddwyd Henry Evans o esgeuliso ymgeleddu ei blant, ac anfoawyd ef i'r tt mawr yn Rhuthin am dri mie gyda llafur caled. Oyhuddwyd John DAvies, ieu., Factory Place, o herwhela ar dir Mr Burton, Gwaenynog, a bufraid iddo dalu punt o fewn chwe' cheiniog. Dydd Llun y Sulgwyn, cynaliwyd Eisteddfod yn Lianfair talhaiarn. Enillwvd y p.if wobrwyoa gan y rhai canlynol :-Cyfieitillad, 1, Wm. Williams, Merthyr Vale; 2, G. Williams, Abergele, Tr uth- awd, "Trefniaclaeth DeuJmidd," 1. Mrs Elizabeth Roberts, Lianfair.'4 Pryddest Goffadwriaethol i'r diweddar Barch John Evans (Eglvjytbach), Parch Robert Jones (Trebor Aled). Llansanan. Enillodd Cor L'aufair ar ganu yr anthem Mawr a rhyfedd." Ar yr un diwrnoi, cynaliodd Annibynwyr Llrm- el-syy eu Heisteddfod hwythau. Gwobrwywyd y rhai canlynolEnglya," Maen Melin," B. Clwyd- fryn Davies, Rhuthin. Cystadleuaeth y srindyrf pres, Seindorf Llanfairfechan. Adroddiad, Mrs Owen, Nelson House, Abergele. Deuawd, "Cymru Fydd," J. Peris Jones, Llanberis, a Meirion Joaes, Birkenhead. Prif gystadieuaeth gorawl, Cor Undebol Treffynon. Traithawi, Parch i'r hwn y mae p%rch yn ddyledus, Glyn Williams, Colwya Bay. Barddoniaeth, tri chant o'linellau i Horeb, Mynydd Duw," J. Jones, Bridge Strest, Llan- gefni. Yn Rhyl ddydd Llun y ulgwyn, cynaliwyd arddangosfa "Own a Chathod." Cynelir arddang- osiadau o'r fath yn y Palaa Grisial, Llundain, yn flynyddol, ond dyma y tro cyntaf yn Nghymru i ddyfod a'r ddau ryw annghymodlawn yma. at eu gilydd. ONESiaius.
Advertising
v,- SAFETIES, SAFETIES.—Important notice to everyone conoerned. Write for Warrilow & Co.'s New Priee List of New and Second-hand Machines. Agents wanted. Large Discount given. Best Whole- sal e Terms. Ladies' New 1898 Pneumatic Safeties, -splendid value, 96 10s. Gent's Semi Racers, New Machines, Double-tubed Tyres, weight 26 lbs. War- ranted. Trade Price, £ 6 10s. Second-hand Machines, trom £1108. Send for List, post free. Address to WARRILOW 8C Co., Cycle Manufacturers, Regent Street, Weston-super-Mare. Agents wanted.
Newyddion Cymreig. I
Newyddion Cymreig. I Mae Cymry America yn ceisio sefydlu Cadair Gymreig yn Mhrifysgol Marietta. ] Mae Cynghor Coawy wedi codi cyflog eu clerc i ¡ 150p y flwyddyn. I Mae'r Bedyddwyr a'r Methodistiaid Cyntefig yn adeiladu addoldai newyddion yn Ngwrecsam, Tanysgrifiodd Argl. Boston 25p at gronfa fferm ¡I Coleg y Brifysgol, Bangor. Mae seiri coed ardal Gwrecsam wedi cael åe yr awr o godiad yn eu cyflogau. Ymgeisiodd 2,000 yn arboliadau Undeb Ysgolion Sul Bedyddwyr Cymru eleni. Hen gysodydd yw'r Parch Ossian Davies, y gweinidog pobiogaidd. Dywed y prophwydi mai haf llaith a geir eleni. Mae'n dechreu yn ddrwg iawn, beth byneg. Ordeiaiwyd y Parch W. Plaskett yn weinidog eglwysi Anoibynwyr Seisnig Mostyn a Ffynon- groew ddydd Gwener. Cred Mr Lloyd George, AS., mai Gladstone oedd yr arweinydd mwyaf a welodd y byd er dyddiau Napoleon. Mae'r Parch D. Williams, Penmorfa, hen weini- dog eglwys Crosshall Street, Lerpwl, wedi myned i fyw i Lanwnda, ger Caernarfon. Mae,r Parchn J. Machreth Reea ac 0. Thomas, Llundain, wedi gohirio eu hymweliad a'r'America hyd y flwyddyn nesaf oblegyd y rhyfel. Mae eglwysi Annibynol Soar, Bethel, a Rhyd- ywernen, ger y Bala, wedi gwahodd Mr H. Gwion Jones, o Goleg Bala-Bangor, i'w bugeilio. Ar ol bugeilio eglwys Fethodistaidd Towyn, Meirionydd, am 22 mlynedd, mae'r Parch J. H. Symonds ar fedr ymneillduo. Mae'r Parch Thomas Lewis, M.A., B.D., o Goleg Annibynol sir Lancaster, wedi derbyn y penodiad o Broffeswr yn Ngboleg Aberhonddu. Mr Alan T. Jones, Brynrefail, myfyriwr yn Ngboleg y Bala, sydd wedi ei wahodd i fugeilio ago 17, lwysi M.C. Chwdog ac Eugedi. I Am ddarnladd ei. gwr, anfonwyd Margaret Kelly, Caernarfon, i garchar am fis gan ynadon y dref ddydd Iau. Enwir tri i lanw Cadair Undeb Cynulleidfaol Ovmru y flwyddyn nesaf, sef y Parchn W. Thomas, Whitland Dr Lewis Probert, a Dawi Moa, Aber- honddu. Cynaliwyd cymanfa ganu Iwyddianns yn nghapel Salem, Caernarfon, gan Annibynwyr y cylch ddydd Iau. Mri Jonah Owen ac E. G. Williams oedd ya arwain. Anfonwyd W. H. Davies, Glan Conwy, i sefyll ei brawf yn y frawdlys gan ynadon Llanrwst ddydd Mercher ai y cyhuddiad o ladrata gwn eiddo Mr J. Porter, cyfreJthiwr, Conwy. Wrth adnewyddu muriau Conwy yr wythnos ddi- weddaf, deuwyd o hyd i belen cyflegr haiaru yn mesur 3i modfedd o amgylchedd ac yn pwyso 4 pwys a 13 owns. Yn llys ynadol Porthaethwy ddydd Llun, dir. wywyd W. Williams, Triefor Newydd, i 40s a 25a o gostau am dori ei gyflogiad gydag Owen Jones, Pencraig, Llansadwrn. Mae'r cofnodiad canlynol ar gael Yr oedd William Williams, o Dlotty Caerfyrddia, yo Nghymru, yn fyw yn Hydref, 1782 ac yn 145 oed." Yn sier ddigon, dyma Fethusalem ein cenedl. Mae myfyrwyr colegau'r Bedyddwyr a'r Aani. bynwyr yn Mangor yn cyd-ffurfio ao yn cyd- fyaychu rhai dasbarthiadau; a dywedir eu bod yn cydweithio'n rhagerol. Wythnos annymunol iawn gafodd y gwirfoddol- wyr a wersyllent yn Rhuthia a Chonwy ac yr oedd y gwlawogydd mor drymion fel y bu raid i luaws fyned i gysgu i'r neuaddui cyhoeddus, a rhoed te biff luaws i'w cadw rhag anwyd. Wrth siarad ar gynulliadau byehain yn Sasiwn y Deheudir, ebe'r Parch W. James, Aberdir:- <l Gallai dyn feddw] wrth glywed rhai yn siarad fod yr Hollaliuog yn bwriadu gwobrwyo pobl am gyfartaledd eu preseaoldeb mewn moddion gras." Ba'r P^rch S. P. S hlali, Tembuland, cynrych- iolydd gwlad y Kaffir i'r Undeb Cynulleidfaol, ar ymweliad a Gogledd Cymru yr wythnos ddiweddaf. Anerchodd gyrddau yn Ngholwyn Bay, Rhiwabon, a Chroesoswailt. a Chroesoswailt. Mewn cyfarfod o Gynghor Meirion ddydd Iau, psnderfynwyd cyflwyno deg o ysgoloriaethau lOp yr un yn Ngholeg Aberystwyth-pump i ferched y dosbarthiadau llaeth a phump i feibion y dosbarth- iLAdau amaethyddol. Ddydd Iau, cyfarfu cynrychiolwyr chwarelwyr Ffestiniog i ystyried darpariadau Deddf lawn i Weithwyr. Cymeradwyent y mesur, ac er cael mantais oddiwrtho nodwyd pwyllgor i wylio budd- ianau'r dynion. Mewn cyfarfod o reolwyr addysg canolradd sir Ddinbych a gynaliwyd ddydd Gwener, cwyoid nad oadd y plant yn aros yn yr ysgolion cyhyd ag y dymunid, ac amlygwyd mai'r unig fodd i wella hyn fyddai trwy greu barn gyhoeddus. Cynaliwyd ymchwiliad yn Llandudno ddydd Gwener i gais y Rhaith Dosbarth am fenthyg 16,000p i adeiladu neuaddau bwrdeisiol. Yr oedd Arglwydd Mostyn wedi rhoddi bir i'r amcan, ond nid^ oedd y cynlluaiau yn ddigon uchelgeisiol ganddo. Yn Nghymanfa flynyddol Bedyddwyr Maldwyn a Maesyfed, a gynaliwyd yn y Drefnwydd ddydd Mercher, bu trafod brwd ar y cyaygiad i wneud trochiad yu gmod aelodaeth eglwysig." Ar ol hir idadles, gohiriwyd y mater hyd y cyfarfod nesaf, Nid hoff gan Gymry fyw ar elusen. Dyma engraipht: Yn Nghwm Rhoadda yn ddiweddar, ceisiai 105 o bersonau am gymhorth plwyfol; ac nid oedd ond chweoh ohonynt yn Gymry. Gresyn garw na chredai y dyn bryaur hwnw, Mr Bircham, hyn, yn lie edliw o hyd fod y Cymry'n barotach na neb i fyw ar elusen fain yr Undeb. Cynaliwyd trengholiad yn Rhyl ddydd Mercker ar gorph Hugh Pierce Evana, 23 oed, gyfarfu a'i ddiwedd trwy i dren fyned drosto yn yr orsaf y diwrnod cynt. Y dyfarniad eedd mai yn ddam- weiniol y ba farw, a chymheHwyd fod dynion mwy profiadoi yn cael ei rhoidi i weithio yn yr oraaf rhagllaw.
Y diweddar Mr Samuel Plimsoll.
Y diweddar Mr Samuel Plimsoll. CYFAILL Y MORWYR WKDI MARW, YN Folkestone ddydd Iau, bu farw Mr Samuel Piimsoll, y cyfaill goreu agefodd morwyr erioed a, dyDgarwr sydd yn deilwng i'w restru gyda Wiiber- force a Howard. Ganwyd ef yn Bristol ya 1824. Swyddog y cyllid gwlad ol oedd ei dad, ac oherwydd fod y teulu'n lluosog aid oedd nem.;wr foethau yn ei gartref. Yn nyddiau mebyd Samuel symudodd y teulu o Bristol i Penrith ac oddiyno drachefn i Sheflield. Prin fu ei faoteision addysg, ond elwodd yn dda ar y breintiu a gafodd. Dechreu- odd ei fywyd fel c-erc mewn swydrifa evfreithiwr; bu yno dymhor, ac aeth wed'vn i swyddfa darl'aw- yda fu ucwaifch yn F a,,r Sheffield. Yn 1851, gweinyddodd y swydd o ysgrifenydd Arddangosfa y dref hono gyda medr a liwyddiant. Aeth yn gydnabyddos a chadeirydd Cwmni Reilffordd y Great Northern, yr hwn a'i hudodd i Lundain lie y dechreuodd fasnaehu mewn glo. Caled fu ei fywyd yao am fisoe ld. Dywed ei hun yn ei fywgraphiui ei fod yn bvw ar 7s. 9c. yr wythnos, gaa dalu 3s o hyny am ei 'etty,. Y uoig ioefchfivyd a fwynhsi oedd h^ner P2110g, a hyny oherwydd fod ei iogell mor v aced. Aeth sefyllfd r fasnach lo yn isel, a bu agr.s iddo yntau fethu yn ei fusacs. Oad trwy d lytalwch a hunan- ymwadiad Uwyddodd i g,dv,>r biaidd o'i ddrwa. Daeth heulwen ar cd y cwmwl wa(l'yn ac yn rohen yspaid cafodd ei hun yn lied gyfoethog. Dvchwel- odd i Sheffield ac yno dan ddylauwad Syr Wriliiam Leng penderfynodd ymgyflwyno i welia ssfyllfa'r morwyr-g';l.aith a fu o fawr feadifch i wyr ein moroedd be a caillodd iddo yntau le amlwg yn mhlith dyngarwyr y byd. I gyrha dd ei a mean- ion penderfyuodd fyned i r Senedd. Ymgeisiodd an) sadd vii Derby yn 1865, oad ddwy flynedd ar ol hyny fe'i hetholwyd dros y fwrdeiadref hono. Cynrychiolodd Derby hyd 1880 p.n o"i wirfodd y rhoes ei sedd i fynu. i Syr William Harcourt (a orchfygasid yn Rhvdychain), gan gredu m%i ilea i'r achos oedd mor agos at ei gilon fycldai cael aeloi o'r Weinydiiaeth i gefnoLii diwygiadau yn amgylchiadau'r morwyr. Yn -:> ystod ei fywyd Seneddol, fel pob diwygiwr arall, nrth alw ar y Wrladwriaeth i arnddiffyn bywvd«u'r morwyr, gwaaeth hwer o elynion, yn benaf o blith y llong- berchenogion ag yr oedd psntyru ( )Iud yn fwy gwiw yn ea gOlwg na bywydau y rhai wynebant beryglon y weilgi drcstynt. Ond enillodd ei ym- roddiad iddo gyfeillgarwch rhai o oreugwyr y deynu..s a bendith y dosbarth lluosog a bleidiai mor egniol. Creodd olygfa anarfetol yn Nhy'r Cyffredin ar yr 22ain o Orphenaf, 1875. Ar y dydd hwn myn- egodd y Prifweinidog ei fwriad o roddi i fynu Fesur y Llongau Masnaehol, yr hwn oedd yn gynyreh ymroddiad Mr Piimsoll. Pan hysbyswyd y bwr- iad gan y Prifweinidog, cododd Mr Plia soll yn gynhyrfus, ac apeliodd yn ddifrif ar ran y morwyr a hud-ddenid i'w dinystr, gan gincleririo y "Uong- berchenogioa llofruddiog oe ^d yn y TV. Galwyd ef i drefn gan y Llefarvdd, and cerddodd Mr Plim. soll at y hwrdd a rhoes rybndd o gwestiwn yn nghyleh llongau a goiles d yohydig cyn hyny ac a barodd i luaws o'r dwlaw golli eu bywydau, gan ofyn at nid aelod neillduol a eisteddai gyda'r Wrthblaid oedd eu perchenog6 Enwodd yr aelod hwnw. Apeliodd ei gyd-aelodau ato i drlychwelyd fw sedd, tynu ei eiriau yn ol.ac ymddiheuro. Oad parhaodd i sefyll wrth y bwrdd a'i wyneb yn welw fel angau a'i ddwy law wedi eu dyrchafu. Yn ei gyffro parhaodd i siarad, gan anwyb;:ddn'r Llefar- ydd, yr hwn a'i galwai i drefn. Llefwyd arno i eiscedd, ond ni wnaeth hyny ond peri iddo droi at ei blaid ei hun, a gwaeddi, Gwnaf, mi enwaf rai ar yr ochr yma i'r Ty. Dynoethaf y mileiniaid sydd wedi anfon dynion dewrion i'w tranc." Yna. aech i'w sedd yn ddystaw. H"ydera.f," ev>e'r Lief- arydd, "nafwriadai yr aelod anrh deddus gym. hwyso'r gair mileiniaid at unrhyw aelod o'r Ty hwn." Aryr eiliad neidiodd Mr Piimsoll ar ei draed gan waeddi, Do, ayr, ac yr wyf yn ei ail adrodd. Gofynodd y Llefarydd eilwaith iddo dyau'l' geiriau'n ol, ond gwrthododd, ae aeth at fainc flaenaf y Llywodraeth gai ysgwyd ei ddwrn. Yr oedd y cyffra'n angerddol tra y dododd bapyr ar y bwrdd gan ddweyd, Gwrthdystiaf, yn enw Daw, yn erbyn unrhyw oediad pellach yn nghwrs Mesur Llongau Masaachol." Mewn atebiad i gais y Prifweinidog am gerydd ar Mr Pliniaoll, gala odd y Llefarydd arno i gymeryd ei sedd, egluro'i ym- ddygiad, ac yna ymneillduo. Yn He gwneud hyny, cododd a cherddodd at y drws, ac yr oedd pob ymgais i'w att.1 neu laddfu ei gyffro yn ofer. Safodd yn ymyl y bar, a chyda'i ddwyiaw i fvnu" ebai Mae mil o fywydau yn y glorian. Nid ydych yn adwaen y dynion fel yr wyf fi." Yr oedd angerddoldeb yr olygfa yn ormod i Mr Piimsoll, ac effeithiodd yn ddifrifol arno. Gwrthoiwyd ei gerydda, a derbyniwyd y dyfaruiad hwn gyda chymeradwyaeth. I ymroddiad Mr Piimsoll yn benaf y mae diolch am y mesuraua. basiwyd yn 1871, 1872, 1875, ac 1876 i wella deddfau llongwrlaeth; ac ychydig fisoedd ar ol iddo ymneillduo o'r Senedd mabwys- iadwyd Mesur Taiiad Cyflogau Morwyr, yr ym- drechodd mor lew o'i blaid yn y Senedd dymhor blaenorol. Ffrwyth penaf ei lafur, fodd bynag, vdoedd mabwysiad y "Table of Freeboard" gan Fwrdd Maenach sydd yn panderfynu pa ddyfnder a oddefir i longau. Adwaenir y llinellau hyny ar oohrau llongau fel "norlau Plimsoll." Teithiodd lawer i gymhell ei egwyddorion ac i greu barn gyhoeddus o du'r morwyr ac er cwrdd a rhwystrau mawrion, meddai benderfyniad di-ildio a Ilwyddodd yn dda yn yr hyn y cyrchai ato. SAr wahoddiad y Blaid Ryddfrydol, daeth allan fel ymgeisydd am seid Canolbarth Sheffield, yn 1885, ond fe'i gorchfvgwyd gan y Mil. Howard Vincent. Parhaodd hyd ddiwedd ei oes yn ddi- wygiwr difefl; ac yn 1890 cvhoeidodd lyfc yn dadlenu y creulonderau cysylltiol a chludiad ani- feiliaid ar v mor. Bywyd ymreddgar i amcan goruchel fu ei fywyd ef; llafuriodd gyda llwydd- iant, a chaiff y morwyr yn arbenig fawr elw oddi. wrth ei bybyrwch a'i egnion.
--u--/ Y MOR--GWISGOEDD Y…
--u-- Y MOR--GWISGOEDD Y MOR. DYLAI Rhieni a Gwarcheidwaid sydd â'u bwriad i anfon eu pla.nt i'r m6r, ac yn byw bellder o Lerpwl, yn y lie eyntaf ymohebu a'r Don, Lord Streeb, am eu rhestr fanwl o Wisgoedd i fechgyn yn troi aUan i'r môr neu, os yn y dref, galwch a gwelwch y nwydd. au ddangosir yn eu Had.ran Forawl. Gan eu bod ya gwneud y cwbI eu hunain, gellir cael siwtiau cy am brisiau cyfanwerthol, yn rhedeg o 7p., 10p., 16p.t i fy««—Anfonir Rhesbr o'r prisiau a phob many] on ond cyteirio ir Adre-n Forawl The Don Assooist ON Lord Street a Paradise Street, Livarpool.