Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Advertising
Telephon » Aufield 57. ESTABLISHED 1853 I ROBERT ROBERTS. ESTATE AGENT, 33, Netherfield Road South, Has Property to Let in various parts of the town. Mortgages arranged. Valuations made. G- H. EDWARDS & Co., 16, LORD STREET, testate agents, Have Cottages to LET in various parts of the iewn, renting from 2/6 to 8/6 per week, clear of trt Fes. Also larger houses at higher rents. -+_ H- E. WILLIAMS, 10, OONYERS STREET, ESTATE AGENT eAS large sndsaiallMouses To let in various parts of the city aHd suburbs. Bouse8 fought and sold. Mortgages arranged, «FCE (P JOHN WILLIAMS. -Estate Agent,- LOMBARD CHAMBERS, 159 KIRKDALE RD. All classes of House and Shop Property carefully and eco- notdcalW managed. Sales and Purchases effected with promptitude. Mortgages arranged and Insurances effected.(F HENRY JONES, | ESTATE & MORTGAGE AGENT, ] 117, EVERTOH ROAD, LIVERPOOL. Rents Collected, Mortgages Arragged,, TELEPHONE No. 1779. j THOMAS & JONES, ESTATE AGENTS, 1 152, Upper Warwick Street, TOXTETH PARK. ■ Estates carefully managed. Mortgages arranged. Insurances effected. Property bought, sold, and let. The Liverpool Land Company, Limited TO BTJILDEUS, &C.—TO be Sold, Freehold and 999 »«*»?Leasehold LAND, in lots to suit purchasers,in,Garston, Kbkdale Walton, Bootie, and Sealorth. Liberal advances .SnSTnude to Builders. Property letting well, in all he rtciltv.es,—Apply to E. OWEN, Secretary, LIVERPOOL LAND COMPANY, 22, LORD STREET. ™ a & D WILLIAMS, Iron & Brass Founders, Engineers, Millwrights PULLEYS OF VARIOUS SIZES IN STOCK, Tool Makers, &c., IllDTAL AND HARUWARE MIiJROHANTS Works-TAYIiOE 8TBEBX, Office and & & XQ4- Scotland Rd. Show Booms LIVERPOOL. Kitchen Basg. Cast Iron Gates, and Wtt4«T Gresn Houses, and Sanitary Engineers Wiutaras PMaatVinding and Adjusting Sun Shade Sbopi^ Baker* Oven Stocks, Confectioners' Ovens, Chaffers, B0,.eg 9tt* Bars, &c.; all sizes of <->ate Banner*, BENSON EVANS' GASTROOYNE Y feddyginheth ddigynhar rhag Diffyg Treuliad, Poen ar ol Bwyta, Pei{- Jo ysgafijder, Gwynfc, Iselder Ysbryd, &c. Y mae QASTROCYNE fwedi effeithiojyn llwyddianus pan yr oedd pob moddion arall wedi methu, a gallwn ei gymeradwyo fel y GWASD-BURYDD (BLOOD PURIFIER) mwyaf perffaith yr adeg yma o r fiwyddyn (toriad y dail), trwy ei fod yn effeithio yn uniongyrchol i BURO Y BWYD YN Y CYLLA, yn'cynyrchu gwaed iaeh ac adnewyddol i nerthu ac adfywie yr holl gyfansoddiad. U' Miloedd o Dvsiiolaethau ^3 IV gael mewn potelau, Is. lie. a 2s: 6c yr un, gan werthwyr Patent Medicine, neu oddiwrth y Perchenog, T. BENSON EVANS, DINBYCH. ¡- R. WHITTINGTON Tailor & Habit Maker (25 Years Practical Experience 45, BYROM STREET, LIVERPOOL. All Garments Cut and Made on the Premises, iu well-ventilated Workrooms. Gymry! dewch at Gymro, Messrs GRIFFITHS & DAVIES 598. SCOTLAND ROAD, Being the largest Drapers in the North End Liverpool, are now concentrating all their attention to the following Departments, viz. Dresses. Drapery. Fancies. Haberdashery. Hosiery. Mantles. Boys Clothing. Paperhanging. Underclothing. Furs, —AND— M Millinery. In all these Departments will be found the Newest and most Stylish Goods of the Season at moderate prices. GRIFFITHS & DAVIES, 398, Scotland Road. F -n_ PAPAYANNI STEAMSHIP COMPANY. AND POWERFUL BRITISH STEAMERS Sail regularly to the LEVANT, BLACK SEA, EGYPT CYPRUS, ALGEBIA, MALTA, and other Mediterranean Ports taking the following two routes alternately:— (1) MALTA, SYB A, SMYRNA, CONSTANTINOPLE, and ODESSA. Calling often on the return journey at several Ports on the Asiatic Coast ox the Black Sea, Greece, and Spain (2) ALGIERS, MALTA, ALEXANDRIA, CVPBU8 BEYBOUT, and ALEXANDBETTA. Calling occasionally on She homeward voyage AT SpanisbPorts. NO over-crowding. Superior accommodation. Lofty well- ventilated Saloons and State-rooms. Stewardess carried. Safety. Home comforts. Good and liberal table. Modeiate fares for single and return tickets, and no extra charge for living on board during ships'st%y at Ports. Tourists and pleasure-sekers taking a trip by this Line w, III Snd it most enjoyable and interesting For further parMCT- L*RS* &PPAPAYANNI & CO., Fenwick Chambers, Liverpoc LLINELL Y WHITE STÁh. illlfe ROYAL MAIL steamers, LER.PWL [ NEW YORK via QUEENSTOWF. ^TEUTONIC Men. 15 BRITANNIC. .Meh. 22 A arwydda y cludl* yn yr AIL Gaban ar y fordaith P-ig y cludiad ydyw £ 7 5s i £ 10 yn ol yr Agerddlong, y Tymhor, a'r lie I deithwyr. Y mae y Llongau rhagorol hvn gyd o'r dosbarth uch&f, yn ungurf o ran cynllun a Trafniadau, ac yn ddigyffelyb mewn mordeithiau. Nt chtir gwell cyfleusdra I fordeithwyr. Am fanylion, ymofyner 1. R. Owen, Ship & In- surance Broker, a W. J. Williams, Heol y T'arch Caernarfon; neu a H. J. Williams, 6 Douglas Terrace, Bethesda; Owen F. Parry, masnaohydd llechi, Dolwyddelen; Daviii Rowlands, Peny- graig; W. D. Jones, Old Bank, CaergyH; Edward Evans, 2 Penrallt Terrace, Llangefni; R G. Roberts, Rock Cottage, Crsigiau Mawr Tal- ysarn; Hugh Hughes, 7, Market Row, Amlwch, W O. Williams, Shoe Warehouse, Llanrwst; Matthew Goldie, 217, High Street, Bangor; R C. Evans,Caxton House,Dolgelly: neu ag ISMAY IMRIE & Co., Lerpwl, a 34, Leadenhall Street, Llundain, C. C. JONES Tailor & Habit Maker, 1, Shakespeare Buildings, 50, Sir Thomas St. LIVERPOOL. FIT STYLE and WORKMANSHIP guaranteed for Reasonable Prices. mmm yswirioi Y PRUDENTIAL (CYFYNGEDIG). TBYSOB.FA DROS 220,COO 000 fk GENTS addas ychwanegol yn eisiau—V mofyner & J. W. JONES, MPrud-ig-al Office, Caernarfon I OALIER SYLW AII-A AG-ORIAD GWE8TTY GWALIA (QWALIA HOTEL), UPPER WOBURN PLACE LLUNDAIN, 0 dan arolygiaeth bersonol yr hen borehenov a pherchenog presenol GWESTTY GWALIA, FFYNHONAU LLANDRINDOD. Er mwyn yr hen amser gynt," Dymuna'r perchenog hysbysu ei gyfeillion a'i gydnabyddion lluosog (a phawb eraill ag y bydd yr hysbysiad yn fantais iddynt) fod y Tf uohod wedi ei adgyweirio, ei brydferthu, a'i ddodrefnit drwvddo o'r newvdd, a chan ei fod yn hyderus y bydd "Gwestty Gwalia" yn gartref oddicartref fel nynt, apelia am eu cefnogaeth. Mae mewn man canolog a chyfteus. Y telerau yn rhai anarferol o resymoL Am bob hysbysrwydd chwanegol, anfoner at Mr. EDWARD JENKINS, GWALIA HOTEL, Upper Woburn Place, LONDON. OERDDORIAETH GYMREIG. JOHN JONES, Wholesale and Retail Music Selle BBTHSSDA, NORTH OmDWIR ar law y Stoc Fwyaf Amrywiaethol yn NGHYINRUO^KIJ.ON. {myGS) CYMRBI&; ao fel rheol danf inir pob archeb gyda throad y post. Anfoner am y Catalogv*. yn cynwys tua 500 o wahanol Ganenon. CHAS. R. HALL, GENERAL L-FTTEB, GUTTER & ENGRAVER 53 PARADISE STREET, LIVERPOOL. MANUFACTURER, OF BURNING BRANDS, STBNCII PLATES, RUBBER STAMPS, BRASS PLATES, &0,
Y GWYNEB CUDD.
Y GWYNEB CUDD. [Gan OWEN RHOSCOMYL.] CRYNODEB.— Rliagymadrodd: Edrydd yr awdwr pa fodd y daeth o hyd i ddefnyddiau'r ramant, sef wrth ymdaith yn Lleyn, pan y cyfarfu ag un John, saer wrth ei alwedigaeth a hynafiaethydd bob modfedd obono. Yn ei feddiant'yr oedd llawer crair. ond y mwyaf dyddorol ydoedd hen lawysgrif a brisial uwch pobpeth arall. Hono yw sail a sylwedd y ramant. Pennod 1. Ceir marehogwr yn myned trwy borth dwyreiniol Caernarfon, ac yn gorphwys mewn gwes- ty yn yr Heol Fawr; yno eyferfydd dri dyn, yr hynotaf ohonynt yn gudd ei wyneb. Portreadir y ddau ddveithryn, ac adwaenir y naill wrth yr enw Brynglas,"a'r llall wrth y cadachau guadiant ei wyneb. Gelwir am ddiod. Ymddyga'r Brynglas yn sarhaus, a chythrudda'r hanesydd. Dywed y cudd ei wvneb iddo fod ar eigior Spaen am 30 mlynedd, a gofyna i'w ddau gydymaith yfed ei iephyd da. Wrth gydsynio, y mae'r hanesydd yn meddwi. Yn ddilynol, mae'r Brynglas yn rhoi awgrym fod ganddo gynllnn bradwrus, ac yn awydd- us i'w ddau gydymaith gymeryd rban ynddo. Er mwyn datguddio'r cynllwyn, trefnir iddynt fyned i Brynglas. Pennod II: Ar y ffordd i Brynglas, trefna'r cudd ei wyneb pa fodd y mae ei gydymaith i vmddwyn, a geilw ef yn Rolant. Mewn ntebiad i Rolant, dywed iddo gael ffrae hefo'r Brynglas. Ar y ffordd i Gastell Brynglas, ceisia Rolant ddirnad achos y ffrae. Geilw'r cudd ei wyneb ei hun yn Gapten Meirion. Ger cromlech Clynog daw'r Bryn- glas atynt, a chyfeiria'r cwmni i'w gastell yn Nant Gwrtheyrn. Yna daw'r hanes dilvnol:- PEN. III.-NANT GWRTHEYRN. UN ai nid oedd wedi cael amser i sobri neu fe dybiai eiu bod ni, ddyeithriaid, mor bell o Gaer- narfon fel yr oeddym wedi cyflwyno'n hunain yn hollel i'w gynllun. Pe amgen, y Dtae'n sier ma fonsai'n datguddio pa fath ffan yr osdd yn gofyn i ni fyned iddi. Rhaid ei foj yn meddwl ein bod yn bendew ilnvn neu yn ffyliaid garw, ceu fe dybiai ein bod yn awr yn ei afael ac yn rhy bell i dynu'n ol. Ac eto nid oedd ond pump, a chyfrif ein harweinydd, yn erbyn dau, tra y buaswn i yn gwystlo'm cydymaith yn erbyn unrhyw nifer. Yo y diwedd, penderfynais ei fod eto dan effaith y ddiod, neu y buis^i'n sicr o ddrwgdybio parod- rwydd y oapten wrth ateb, "Ewch yn mlaen ynte," tra ar yr ux pryd yr elai eilwaith i'r cyfrwy. Aethum inau ar gefn fy ngbeffyl, ac yn gweled yr arweinydd yn gwneud yn gyffelyb, marehogais wrth ochr y capten ac aeth yr arweinydd i'r tu ol. O'r lie hwn, cadwsdd Brynglas ar y blaen sr hyd llwybr serth elai tua'r chwith y bryn noeth wrth ein prmelin fJ,'r mwyaf dwyniniol o drichtib yr E;fl a ataliai ein ffordd i'r dehau—oblegyd i'r gor- llewiii disgvnai'r mynydd yn unionsyth i'r mi". O'r diwedd. ar ol cyrbaedd pea y bwlch aethom tua'r dehau wedyn, gan gadw dan y crib dwyr- einiol, yr hwn-fel y gwelwn yn awr-oed(i wedi ei goroni a muriau anferth a chaerfeydd dinas- y fwyaf o ddinasoed'l meirw vr hen amserau yn y wlad. Aethom heibio'r crib hwa a'i ddinaa wag, gan droi fir y dde nes ini ar oleyrhaedd pan y bryn llydan weled yn ddisyfyd geunant cul yn union dan benau'r ceffylau, ac yn disgyn tua'r mor yn y gorllewin. Yr oedd y cennant mor serth, cul, a throellog fel na fedrai fy llygaid cyffrous weled ei waelod. ond yr oedd ei ymylon wedi ei gw'sgo a phob mlkth o ddrain a mieri yn tyfu mor agos a thewfrig fel mai prin y gallai llygoden chwaithach Hwynog wasgu drwvddynt. Ae nid dyna'r eyfan, oblegyd pa le byn3.g yr oedd ochrau'r dyff ryrr heb fod o giogwyni naturiol, yr oedd muriau mawriou wedi eu hideiladu yn yr hen amserau, 8:11 hochrau uchaf wedi eu llanw i mewn yn gydwastad a'r mynydd uwohben, ac os neidiai rhywun i lawr o ben y muriaa hyn byddai'n sicr o fyned yn gaeth yn y drain islaw, ac nis gallai ddringo'n ol wed'yn heb gynorthwy. A rhag i geryg gael eu rholio i lawr ar ben y dynion yn y dyffryn, yr oedd pob ochr odditan y rhwymyn dram wedieu gorckuddio gyda llwvn o goed bedw a derw tewfrig. Gwelais hyn oil ag ua drem ac am eiliad ytnddangos-i fel pa na byddai yr un ffordd i fyned iddo ond trwy beri i'r ceffylau neidio'n syth dros y dibyn, fel y tsflid lladron o ben rhyw Graig y Liam. Ac yn wir yr oedd pen y cwm hwn yn fwy llydan na'i ganol, a chraig noeth ydoedd yn benaf ond arweiniodd Brvnglas ni ynhydig i'r tu aswy, lie, o dan gysgod ersig ruddgoch, y treiddiwyd trwy wrthglawdd o geryg rhyddion trwy adwy oedd prin yn ddigon llydan i un dyn fyned trwodd ar unwaith. Tra yn sefyll yma, sylwais ar lwybr vn arw.iin draw, mor gul a throellog tra y disgynii trwy'r drain fel y tybiais mÜ'r ceirw yn sicr oedd wedi ei Unnio, hyd nes i Brynglas ddweyd, Dvna'r ffordd i mewn. Dyna Nant Gwrtheyrn" Pan glvwaisyr enw. troais fy wyneb i'r dde a'r aswy. Ar gopa uchaf yr Eifl o'n blaen gwelwn wyliedydd yn sefyll gerllaw y garnedd. Sylwais yn 01 a gwelwn ein diweddar arweinydd yn ymgolH yn y peUder tua'r de-dda-yrain i gyfeiriad Pwllheli. Nant Gwrtheyrn Clvwais y chwedlau duon am dani. Yr oeid y brenm brsdwtus yn yr hen amser wedi diane yno am nodded rhbg Hid y deiliaid a fradychodd. Ni phelydrodd yr haul erioed i'w dyfoderau, ond yn unig wrth faohlud yn ei lid pan losgai enan y Nant o gyfeiriad y mor. Ni cheid gwyrddlesni yn harddn yggwyddau noethion trnmau creigiog yr Eifl. Ni thrigianai onid ysbrydion a diafl'a;d vn y ddinas yr oeddym newydd ei phasio. Suddodd fy nghalon ac ymollyng- ai fy esgeirial1 yn erbyn y cyfrwy. Gwyddwn foCi Brynglas vn llunin fy marwolaetb yn y diwedd, ac eisioes yr oedd wedi diagyn o'.c cyfrwy ac yo ein harwain i lawr, eisioesyr oedd y capten yn ei ddilyn; eisioes yr oedd y tri dyn yn disgwyl i'm dilvn jnan. Yr oeddwn wedi',n handwyo. Yn drvmaidd disgynais a thynais v ffrwyn dros ben y march i'w arwain. Elai fy holl ddyo^e wch o'm blaen yn mherson y dyn a w'sgai'r cadachau, ac oedd vn ddychrywllvd ac ercbyll yn ei wedd cuddiedig a'i ffiae ddirgel gyda'r dyn a ddilynai. Taith arswydua oedd boa yr oeddwa ar fedr ei chychwyn a chvmera.is v olwg olaf ar yr haul a'r creisriau cynes uwch fy rchen cyn i mi saddo ar ol y ddau a'm blaen orai. PEN. IV. R.HIAN Y TWMPATH." Tra'fI myaed trwy'r agorfa, nen'r adwy yn hyt rach, gwelwn dri o ddynion ar fy neheulaw yn cadw gwyliadwriaeth un yn eistedd ar graig fel gwyliedydd, gyda gwoewffon ar draws ei liniau a baner i roddi arwydd wrth ei ochr, ac eisteddai'r ddau arall gan chwa-fu gwyddbwyll (chess). Ni j ddarfn iddynt aflonyddu'r ehwarec drwy gymeryd I y sylw lleiaf Ar ol edryck arnyiit, eedwais I fy llygaid i wylio'm camrau ar y Ilwybr sertk^ oblegyd yr oil a allwn wneud oedd edrycb lie i roi'r cam nesaf a chadw'm ceffyl rhag troedie arnaf-er I mai ebol wedi ei fagu ar fynyddau'r Berwyn yd- oedd ac felly wedi ymarfer a llwybrau serth. Aethom heibio'r sloddi4u tal o ddrain oeddynt uwch na'n penau, ac yna drwy'r deri mawrion a ddyrchivfent eu brigau gyfuwch a'r pinwydd mewn ymdrech am awyr a goleuni fel pe'n mygu yn nhywyllwch y ceunant dwfn. O'r diwedd, cawsom ein hunain yn y gwaelod, oedd yn dywyil a thrym- aidd hyd yn nod ar haf-ddydd a chynyddodd fy holl ofn yoef pan welais ben y dyffryn i gyd wedi ei orchuddio a chabanau gwiail a thyweircb. Dyma dref llawrudlion yn wir nodded pob earn- lleidr a liofrudd yn Lleyn. Edrychai'r gwragedd aroom yn marchogaeth o'u ddrysau isel, syllai'r plant arnom odditan ein traed safai dynien badron ea gwisg a'u gwedd, gyda chyllill hirion yn crogi wrth eu gwregysau, i'n gwylio tra ar ein chwith, daa d&rlan serth a rwystrai'r haul i wenu yuo,:cri,i twmpith gwyrdd- las gyda glaswellt bras yn tyfu arno, ac yno ni chwareuai ac ai eisteddai neb. "Dyma. fedd Gwrtheyra, ebe Brynglas yn gwta wrth i nii fyned heibio iddo. Gweddus fedd oedd hwnw frenhia a fradychodd ei wlad, a phriodol dynged ydoedd fod hyd yn nod llawrudiion yn ei ysgoi ac nad elent yn nes ato na'r llwybr a gylchai wrth ei droed. Islaw y cabanau, yr oedd cabin mwy na'r lleill, a arferid fel tafarndy. Yma ceid dynion, rhai Y" eistedd uwch y cwrw a'r medd rbai yn ymaflyd codwm,frhai £ yn Ilamurhai yn gorchestu codi careg, ac eraill yn chwarea gyda tha;ianau neu ya analu saethau at n6d. Yr oil yn tyagu a rhegu rhai yn gwisgo cadachau ac un, oedd a'i draed wedi eu tori ymaith ac a, gerddai at' ei liniau ¡¡,'i ddwylaw, yn plygu i saethu, ac yn tynu bwa trwm at ei fynwes gan ei ollwng, gyda llw a rheg erchyll, gan daro'r nod yn ei ganol bob ergyd. Dyma'r i! ethwr goreu yma," abe ei gefnogwyr mewn ym- ffroat. Y chydig yn mhellach trwy'r coed, gwelid adeilad o feini dillyn a arferid fel Gwindy er fod pob arwydd arno mai eglwys i ryw sant meudwyaidd ydoedd yn yr ben ddyddiau. Yma ceid dynion o well gradd yn eistedd yn ddiofal uwch eu gwin, gan roddi i ni gip-gyfarchiad & dim chwiiceg wrth i ni fyned heibio iddynt, oblegyd yr oeddynt oil yn gwrando dan chwerthin ar chwedl ddigrif a adrodd- ai un o'u cymdeithion. Yr oedd hyd yn nod y telyrior wrth y drwa wedi gadael llinynau'r delyn yn segur rhwng ei fysedd ac yn plygu'n awchue i glywed. Wrtb fyned heibio llwyn o dderi, gwelem y goriwaered ar ein chwith yn troi at y dde ao yn disgyn i'r mor. Ar le:.n chwith yr o?dd y traeth hir, gwyrdd, a gwistad ond o'n blnen yr oedd genau'r dyffryn wedi ei grychu gin gennentydd bychain, wedi eu gorahuddio A glaswellt ac yn llithro i 1-iwr i'r mor. Ond yr oedd y prif beth tu hwat iddynt, ac yno, ar du gogle-idol y dyffryn, wddi ei osod ar gopa craig a grogai uwch y gagen- dor, gwelid muriau a thyrau liwydion castell cryf, petryal, yn ucbal a llydan gyferbyn & glas-oleu'r mor a'r awyr ar y tu gorllewinol lie tywynai.'r haul. "Ca.stell Brynglas ebe'n harweinydd gan am- neidio tuag ato. "Castell Gwrtheyrn oedd o yn yr hen a-*iser, ond mi roed enw newydd arno gan y nbad p",n ddaru o ei ail adeilanSu." Vmgripiodd arswyd oer drwy fy rghnawd, oblegyd cofiwn y chwedl. Do, bu yn Gsstell Gwrtheyrn hyd nes i'r Nefosdd ddanfcn mellt i'w dclinystris fil o flynyddau'n ol. Ac fel Castell Gwrtheyrn y gerweddodd yn adfail annghyfatiedd hyd nes i dad y dyn hwn gyda dwy'aw rhu 'dgoch ail adeiladu ei feini llosgedig i ffarf wed'yn i herio'r Nefoedd eilwaith gyda'i dyrau duon. Ond yr oeddwn yn agoshan ato. CysyUtid y castell a llechwedd isaf y mynydd gan g. nlan gol digon llydan i wimend Ilwybr trocd ar hyd-ddi; ac ar ol croesi'r geulan fe'n gwynebid gan borth a thwr o'i bobtu &'n hataiiai ni i fyned yn mhellach. Daetbom i lawr o'r cyfrwyau wrth y PITtb. hwn, a rboddasom ein ceffylau i'r tri dyn, tra'r aethom ni trwodd ar ei-n traed i gysgod y ddau dwr, cyd- rhwng y rhai yr oedd dor y castell yn edrych yn guchiog arnom. Tra'n croesi'r geulan, teimlwn arswyd rhag y cwmni a gaufyddem yn eistedd yn y neuadd, ac of own nad cwmni dynioci marwol a gam yno eit,hr ysbrydion Gwrtheyrn Wefl-drwch a'i lys wedi eu tynghedu i gvniwair trwy'r Hastail. Ond ar ol i ni groesi'r rhiniog nid oedd porthor na chwmni o gwbl i'w canfod. Ni cbeid telynor yn telynori yno, nac un offer- yrwr arall yn tynu cerdd o bib na chrwth nac ychwaith un"swyddog i g^dw trefn yn mhlith y gweision oblegyd nid oedd gweision yno. Nid oedd was i weini i'r gweisteion am nad oedd vno westteian, na neb yn ceisio ffafr gan arglwyda y ty. Nid oedd yno fath o ddyn o gwbl ond bachgen jjyda gwedd elphaidd a blygai wrth farwor yr ielwyd. Os arswydwn y neuadd wrth feddwl ei chael yn llawn, arswydwn hi'n fwy ya ei phrudd- der a'i gwagder. Y mddangosai fel neuadd mewn rhyw gastell o eiddo'r meirw. Ond nid ymddangosai'r arglwydd fel yn gweled unrhyw ddiffyg ynddi tra y tro-sdiai ar hyd-ddi nes dod at y fllwyfan oedd ar draws y rhan uchaf iddi. Esgynodd y capten oedd wrth ei benelin ar y llwyfau. gydag ef, a rhoddais inau fy nhrosd i ddilyn, pan y trodd Brynglas ataf fel pe i'm goroh- ymyn i aros ar y ilawr pridd yn rhan isaf y neuadd. Yr oedd y syniad noeth am y fath anmharch yn ddigon i beri i'm gwied godl fel tan. Yini yn ei gastell ei hun gj dVr mnr o'n blaen a'r Dawruddion o'n bol nis gallwn oddef y f-th anmharch creulon. liongi%i fv, nwy!aw'n agored, a chedwais i lawr bob arwydd o wres goreu gallwn ond gydag un Ham yr oeddwn ar y llwyfan mor agos ato fel y bu raid iddo gymeryd cam yn ol neu buaswn wedi rhoddi gwthiad iddo. Taflodd un drem arnaf fi, ac yna edrychodd yn ILadradaidd ar y capten. Ond fel arfer, nis gallai ddarllen dim trwy'r cadachau. Nid oedd ond osgo penderfynol y pen fel yr edrycbai r llall arno i herio ei weitbred nesaf. Gyda llw dystaw yn ei wildf, trodd Brynglas gan arwain y ffordd at y sedd NdU ai am fod rhyw gymamt o ras yn aros ynddo neu am ei tod yn newy*Uyd ei hun, galwodd ar y bachpen bychan i osod y bwrdd. Disgwyliwn yn awydius am y pryd tra derbyniol hwn er gweled pa fath fwrdd a gadwai; ond pan ddaeth y morwynion, wedi en gwisgo mewn gwyrdd, gam osod brIIt gwyn ac ymenyn, mel) caws, a chill; oer a-ifeiliaid ac ehediaid, yn rhost a berwt o'n blaen
[No title]
1 Nid oedd Brynglas yn gywir. Mae traddodiad diweddar yn dangos bedd arail ger y mor fel eiddo Gwrtheyrn.