Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

13 articles on this Page

--Yn nghwmni Natuir a'i Phlant.

-0-Cohebiaethau.

News
Cite
Share

-0- Cohebiaethau. AWDWR "CATHL Y GAIR MWYS." SYR,—Yr wyf yn dilyn yr ohebiaeth yn nglyn ag awduraeth y gathl uchod gyda chryn ddyddor- deb, ond hyd yn hyn yr wyf yn methu a phender- fynu pwy oedd yr awdwr. Feal:ai y bvdd y ffaith ganlynol o ryw gymhorth. Yn ol "Foster's Al- umni Oxoniensis," ganwyd un Peter Lewis, mab Stephen Lewis. Gwydderwern, air Feirionydd, yn y flwyddyn 1652, ac aeth i Rydychen yn 1672, ond nid ymddengys iddo gael ei ordeinio. Buasai'r gwr yma yn 54 pan gyfausoddwyd y gerdd, ac nid yw'n anmliosibl neu yn anhvgoel fod parchedig wr o'r oedran yna wedi cyfansoddi'r fath gerdd eto buaeai'n haws genyf gredu mal gwr ieuanc oedd ei bawdwr. Ond i droi at resymau Henafgwr." Nid wyf fi, rhaid cyfaddef, yn gweled llawer o rym yn- ddynt. Er esiampl. dyfynir o Eiriadur Thomas Richards i brofi fod y faih wr wedi gwasanaethu fel curad yn Ngherygydrudion end os troir i'r ar- graphiad cyntaf o'r Geiriadur a gyhoeddwyd yn 1753, gwelir nad yw ei enw i'w gael yn hwnw. Yn ddiau, awdurdod golygydd v trydydd argraphiad dros reddi ei enw i mewn oedd y Blodeugerdd," a buaswn yn tueddu gredu mai dyna hefyd oedd awdurdod hen bobl Cerygydrudion 60 mlynedd yn oi drcs ddweyd mai "y Parchedig Peter oedd ei hawdwr. 5f mae pwvnt arall yn llythyr "Henafgwr" sydd wedi peri cryn ddifyrweh i mi, a hyny yw el dyetiolaeth i gymeriad ardderchog Dewi Fardd. Pe buasai "Henafgwr" wedi darllen rhai o'i geidli annghyhoeddedig, ni fuasai yo ei alw yn wr crefyddol a pha buassi wedi darllen rhai o'i lyth- yrau, ni lu <sai yn ei alw )n ddiysmala." Y mae'n bawdd ddigon genyf gredu tystiolaeth Taliesin Hiraethog, ond ar yr un pryd nis gellir diorseddu'r Parchedig Peter Lewis heb rywbeth mwy pendant. Tybed ai nid Lewys Morys o Fon oedd ei hawd- wr? Yn sicr, y mae tine Llywelyn Ddu yn- ddi. Yr oedd ef a Dafydd Jones ar delerau pur gyfeillgar, er ei fod ar amgylchiadau yn ysgrifenu yn chwerw ddigon am dano. Yn 1759, pan gyhoeddwyd y gerdd gynta", yr oedd Lewys Morya yn ddyn o safle pur uchel, ac ni hoff- asai weled ei enw wrth y fath ganig-ac yr oedd ym,ra;g a lion d ty o blant ganddo befyd. A phwy a W) r nad efe fathodd yr enw y Parchedig Mr. Peter Lewis, Cerygydrudion," er mwyn dipvn o ddigtifwch i'w ysbryd celhveirus tua diwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg ? LLUNDEINIWR.

LLEFERYDD Y CERYG.

Trysor Cuddiedig yn Mhorthdinorwic.

-0--Cymraes yn liadrata Sofren.

Eisteddfod yn Liundain.

Advertising

i Diangfa gyfyng Cymro o Lerpwi…

Gwrelohlon.

--0--Ethcliadau.

---\U)---Ciaddedigaeth Mrs.…

--:0:--Cofeb Daniel Owen.

-;0;--Y MOR-GWISGOEDD Y MOR.