Y Cymro

CWRS Y BVD. Llan Tysifio MAE Eglwys Llantysilio, lie y dodwyd un o anwyliaid a chymwynaswyr Cenedl y Cymry i buno ddydd Llnn diweddaf, yn sefyll ar lech- wedl gwyrddlas, coediog, sydd a'i odreu yn yr afon Ddyfrdwy, a'i ben yn mhen mynydd Eglwyseg. Nid yw ond plwyf cydmarol fychan, a dipu fod yr eglwys ftechao, dlos, yn liawn ddigon o maint i'r plwyf. Dywedir fod yno eglwys er's 13eg«caorif; efallai mai yr hen ywen garn, gandryll sydd yn y fynwent ydyw'r tyst ar hyny. Os yw y ddamcaniaeth hon yn wir, yr oedd yno ddau grefydd-dy yn lied agos i'w gilydd am ganrifoedd. canys tros y bryn i'r dwyrain tua milldir o Landysilio, y safai, hyd ddiuystr y mynachlogydd yn y 16eg ganrif, Abatty Glyn y Groes neu, fel yr adwaenir hi oreu, Valle Cruris Abbey, lie y bu fyw ac y bu farw Gutto'r Glyn, y bardd clod- fawr. "Y Cdaear hawddgar hon." O'R holl lanercbau prydferth sydd yn nyffryn hudolus Llangollen, nid wyf yn meddwl fod tlysach hon ac y mae hi yn ei gogoniaiit penaf yn niwedd Awst. Prydoawn ddydd Llun tan Wenau haul oedd yn sychu'r dagra.u newydd eu taflu arnynt gan gwmwl crwydrol, edrychai'r glaswellt, y dail, a'r blodeu, ac, yn wir, yr boll olygfa fel darn o baradwys. Yr oedd awel fer ei hauadl yn suo ganu yn nail y coed, acambell aderyn yn canu oedd wedi aros gartref tra ei gymdeithion ar ymweliad a. meusydd yd fferm- 11 yyv yr ardal yn yr aiwa islaw rhnthrai llifeir- lant gan drystio tros y clogwyni; tra y gerbyd- res ar yr ocbr draw i'r afon yn chwipio trwy'r coad, a gadael cyntfon o agerdd i ddiflanu o'i ol. Yr oedd hi'n ganol cynhauaf, a'r yd gan fwyaf z, yn fydylau, neu yn cael ei gludo tuag adref. Angladd Diwrnod Cynhauaf." AR y cae glas am y wal i'r fynwent, yr oedd canoedd o bobl drwsiadus wedi ymgynull ac yn disgwyl am ddyfodiad cynhebrwng yr un y daethant i dalu iddo eu teyrnged olaf o barch ae Y" agos i awr ar ol awr y cyhoeddiad, clywid seindorf yn chwareu y "Dead March" yn y peUder, a thorodd pawb i ddywedyd "Dyna nhw'n dwad." Deuai yr acenion galarus yn fwy hyglyw, a'r dorf alar us yn amlycach nes yr oedd yn anmhosibl paidio meddwl am eiriau Bifed Hedfan, hedfan, mae yr awel Dros y gwenith gwyn; Ac mae'r haul, fel cysgod angel, Ar y bryn. Ond rhaid marw ddydd cynhauaf, A rhoi'r cryman lawr; Rhaid i ddyn, pan fo brysuraf, Gwrdd a'i awr. to! Aed ei elor heibio'n araf Dan yr amwisg ddu Ond fe ddywed ei gynhauaf- "Gweitlliwr fu." Os yw'r Haw fu'n hau y gwenith Dan yr amdo'n gaeth, D'wed y dwysen, dan ei bendith, | Beth a wnaeth. Hj'sbysydd dyddan. tar^ fyn^eT)t- Fn fHsgwyl y cynhebrwng, ban WaiS ar Thomas Martin, gwr hysbya yn >■ Went8 ?• a'^ yn enwedig y fyn- t iad °hynwys. Gofynais iddo pa gysyllt- ban WaiS ar Mr Thomas Martin, gwr hysbya yn >■ Went8 ?• a'^ yn enwedig y fyn- t iad °hynwys. Gofynais iddo pa gysyllt- v rhwng Syr George a Llantysilio, "pan fod yno Ac atebwyd fi ^VirP0 mawr a welodd v fynwent yn ^yda^0 CEe^ yno >' mai felly y bu bvth f r ^eorc!e—Wdo ddod ar ymweliad rhyw dcjai,ej jOS yn ol 4 Syr Theodore Martin i'r a«ilvcr ^ro ^'r fynwent> a dyna'r pryd yr alo'YO,'Odd ei d(lyr,.)tiniad. Un o'r dynion mawr Treoftn1 ,Vr livsbysydd dyddan am dano oedd Dr hwn dysgedig o Gernyw, bedd yr ^apUen ^yn° tan ^ddfaen hardd. Fe gofia'r As Cymraeg am ei fynych ohebiaethau ben ardd ddeugain mlynedd yn ol. "Tan yr Hen Ddeddf." I YR oedd Mr Martin yn mothi-i deall paham na fuasai awdwr y Ddeddf Glad,lii Newydd wedi I gorchymyn i gael ei gladdu tan y dde-'df bono. Ond wedi ychydig t-glnrlvid, mai Eglwyswr cyson a chydwybodol oedd y bavwnig ar hyd ei oes, ac mai nid oddiar ddybenion hiinitiol iddi) ef. a'i gyd Eglwyawyr y hu efe yn pleidio y ddeddf grybwyPedig, ond or mwyn rhvddid barn a chydwybod i'r dosbarth arall o'r plwyf- olion oedd mor onest a chydwybodol ag yntan. ymddangosai Mr Martin fel dvn wedi ei argy- hoeddi. Torwyd y ddadl i fynn, modd bynag, cluliodd y gloch yn gyflymach, a dacw'r elor- gerbyd yn y golwg. Dau fath o Ganu. NAILL ai yr oedd y deml yn rhy fechan, rtevi'r dorf yn rhy fawr, anaml y clvwais ddim mwy trymaidd, fflat a gorlethol, na'r modd y canwvd y ddavi emyn yn yr eglwvs na dim. o'r odhr arall prydferthach na'r modd y crmwyd Crugybar y dôn ysgyml1nedig "-It1' 01 y gwasanaeth ar Iki y hedrl. Cytoerodd y miloedd hi i fynn, a. rhaid fod eu sain soniarus wedi cerdrted mill- diroedd ar hyd y glyn cub Ac anaml vn wir y clvwa's ddim mwy swynol nachwareuad se;n(lorf Rhosllanerchrugog o Aberystwyth a'r tonau eraill a ganaswit yn ystod y dydd. Fglwys lawn. GOLYGFA go ddyeithr vn Nghvmru ydvw Eglwys lawn a dian fod 11awer blwvddvn er pan fu Llantysilio lawned ag ydoedd brydnawn Linn nac y bn vn tinman ara.11 gynnlliad raor amrywiol. Syr Theodore Martin, v courticr Thomas Gee. y vweri,,wr Syr Watkin, yr aristocrat Syr Robert Cnrtlifte a Mr Kenyon, v Toriaid yn nghvda Mri Bryn Roberts, Herbert Roberts ac Alfred Thomas, y Rhvdd- frydwyr—tan yr unto PMe 'roedd vr absenolion ? DYNA'R 1t)ig dri aelod Seneddo1 Cymreig oedd yn bresenol a bu cryn holi pa le yr oedd y gweddill ? Yr un diwrnod. yr oedd yr benBrif- weinidog aar y bu yr ymadawedig yn gweini tano yn ffyddlawn am lawer blwyddyn, yn eveh-, yn o Benarddlag, ychydig tros ugain milldir o Lantvailio, am Scotland Ran hyny, mae'n hen ddywediad nad oes dim diolchgarwch mewn politics. 0 bawb, ymddanc;Osai'r offemaid fwyaf prndd-foddhaol ar yr amgvlehiad, f*=-l pe buasent yn cael eu cynhauaf adref wedi iddo fod cyhyd allan yn y ddryghin. Beirniad Dewr LLONGYJFAROHWN Dr Onhafal Jones ar ei hunan- benodiad yn feirniad Erayn-Lyfrau Cymrn. Yn 01 v Goleuad, dywedaiyn N^hy^deithrtsfa Pwll- heli rnai Llyfr Hymnan newydd y M.C., nid yn nnig osdd v goreu yo Gyinraeg, ond mai dyna yr unig Lyfr Hymnan teilwng o'r enw yn Gym- raeg." Pam nad aethech chwi yn mlaen, Dr anwyl, i ddweyd mai eich emyn chwi ydyw'r oreu yn y Llyfr ? Mae'r feirniadaeth vsgubol uchod yn peri i ddyn feddwl y dylech gael B.D. (Beirniad Dewr) o flaen, cystal a D. D. ar ol, eich enw.

Lleol. Newsham, Park. -Taflwyd yr eglwys hon i brudd- der dwys ar dderbyniad y newydd trist am farwolaeth annisgwyliadwy, yn Llandrinclod, un o'i haelodau ieuainc mwyaf anwyl a gobeithiol, sef Griffith, mab hynaf Mr a Mrs Evan Jones, Garfield Terra.ce, Bel- mont Road, a Llanengan, Lleyn. PythefnoB i ddydd Sadwrn aeth yno i dreulio rhan o'i wyliau gyda'i chwaer hynaf, gan ddisgwyl mwynbad ac adnewyddiad nerth. Blinid ef yn ddiweddar gan beswch, ac yn ddioed ymgynghorodd ag un o feddyg- on y lie. Gwaethygodd, ac er gwaethaf ymdrechion meddygon a gofal diball ei fam a'i chwaer, ehedodd ei ysbryd ymaith foreu Gwener, ac efe ond 21ain oed. Teimlir colled fawr ar ei ol yn mhob cyloh, yn arbenig yny Gymdeithas Ymdrech Grefyddol, aelodan yr hon a ddangosasant eu parch tuag ato trwy anfon cadwen flodau hardd i addarno ei arch. Y geiriau diweddaf a sibrydodd oeddynt, O. Iesu, derbyn fy yabryd." Hebryngwyd ei weddillion i fynwent Llanengan ddydd Llun gan dyrfa luosog, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch Abraham Roberts. Llundain, (cyn- weinidog yr eglwys uchod).-Cyfaill. Y ddiweddar Mrs George Lamb.—Ganwyd Mrs Mary M. Lamb ger Remsen, Talaeth New York. Cafodd ddygiad i fynu crefyddol, a bu am flynyddau yn aelod o eglwys Penycaerau,—yr eglwys Fethodist- aidd gyntaf a ffurfiwyd yn yr Unol Daleithiau, Er wedi ei geni a'i magu yn yr America, yr oedd yn Gymraes drwyadl heb y llediaith leiaf ami. Yrc briododd yn 188-4 a,'r Parch George Lamb, yr hwn gyda dau o blant—yr ieuengaf ond ugain mis oed— sydd mewn galar dwys. Yr oedd yn wraig addfwyn, graffus a gwir grefyddol; rhoddwyd iddi lais soniarus iawn a thalent gerddorol uchel, a chysegrodd yr oil i wasanaeth crefydd. Dyoddefodd gystudd blin a maith yn hynod ddirwgnach, ac er yn awyddus iawn i wella, fel pawb yn yr oedran cynar o 34 mlwydd, eto ymostyngodd yn hollol i ewyllys Duw. Pryd- nawn LInn, A wst 23ain, yn 9. Littledale Road, Sea- combe, bu farw yn dawel fel un yn huno ac aeth yn ddiddadl i lawenydd ei Harglwydd. Claddwyd ei gweddilllon brydnawn Gwener yn Nghladdfa newydd Wallasey. Gweir.yddwyd gan y Parchn Griffith Ellis, M.A., Bootle; John Hughes, M.A., Fitzclarence Street; ac R. G. Jones, Falkland Road. Pasiodd amryw o eglwysi y cylch gydymdeimlad ;Vr teulu galarus, y rhai a fwriadant dreulio y gauaf dyfodol yn Seacombe cyn dychwelyd i'r America. Cormibia Self-Raising Flour is the Best in the Market.

Gohebiaethau. LLITH HUW'R BAS PHIOL. SYR,—Mae'r tendans yn y Capelau Cymraeg yma er's yn agos i ddeijifs yn (iruetius o shl; a syt y mae gan y prygethwrs ddigon p nerth i sefyll am awr o flaen cynulleidfa.oedd o seti gwe gion, wn i ddim. Nid wyf yn beio fy nghyd- wladwyr am hedeg i'r wlad mi hedwn fy bun pe medrwn i. Mi fyddaf yn ceisio peidio eiddi- eddu wrthynt, ond mae'r hen Adda weithiau yn bur gryf ynwyf. A wyddoch chwi (ran hyny, rydach chi'n gwybod pobpeth bron tuag offis y Cymro yna) mai i gapal Fitzclarans y byddai'n myn'd, a phobol nobl sydd yno, os ydyn nhw dtpyn yn 6d weithiau. Mae rbyw gath yn nghwpwrdd pawb," chwedl yr ben wreigan h; no pan gafodd hi lygoden wedi llwgu yn ichwpwrdd. Ond at hvn yr oeddwn i'n tynu Mae ilawer o son am Undeb y dyddiau yma, ac o ganu yn hwyliog ar yr hen emyn Mae pawb o'r brodyr yno yn un, Heb neb yn tynu'n groes, &c. I Mae genym hefyd "U/Jdeb y Gweinidogion," lie, f-4 y gwelaf yn ol yr hanes yn y Cymro, y cvdyfir te ac y cenir "lYIae Eglwys Dduw trwy'r ddae'r a'r nef yn un," &c. Y mae hefyd yspryii uudebol yn yr awyr soniwch wrth y neb a fynoch, ydynt y maent i gyd tros gymundeb agosach rhwng y naill enwad a'r llall, ond i'r euwa,d arall nesu at eu benwad hwy. Ond at hyn yr oeddwn i'n tyou, meddaf eto. Oes dirn modd lleddfu ychydig ar vcaledwaith to bregethu i sati gweigion, a rhoi ffurf ymarferol I i'r ysprydiaeth uridebol sydd yn yr awyr y blyn- yddau hyn, ar yr un pryd ? Beth sydd yn I rhwystro, er eograipht, i gynulleidfaoedd Princes Road a Chatham Street ymuno, a chynal eu hoedfeuon bob yn ail Sul, neu Bethlehem ac Aufield 1 Neu, gwell fyth, Grove Street a Chat- ham Street, Bethlehem a Great Mersey Street, y Tabernacl a Shaw Street, uet] Everton Village a Fitzclarence. Euwi manau ar draws ac ar hyd, fel y gwelwch chwi, yr ydwyf ond credaf fed y mater yn werth ystyriaeth "Undeb y Gweinid- ogion," ar gyfer yr haf nesaf— pe rhoddid p awf arno i ddechreu am lis Awst yn uaig, a chyd- rb,in,y ond un enwad. Os b rnwch chwi fod y llythyr yma a'i awgrym yn werth sylw, cyhoeddwch. o os fel arall, fflamie a, fo," chwedl yr hen LwyngwriJ. BEDDARGRAPH. SYR,—Tra yn rhoddi tro o amgy'eh naynwent Estyn, sir Fflint, daetbum ar draws y beddargraph isod. arntwg fod yr hen gareg fedd wedi ei symud, a llech faen newydd wedi ei dodi yn ei lie. Weie'r argraph In hopes of a Joyful Resurrection Here lieth the body of JOHN JONES Cefnybedd, who was Interd the 29th of September 1804, Aged 61. Also the Remains of JOHN JONES Eldest Son of the above, buried January 31st, Aged 35 Mab a thad rhodiad anrhydedd—roddwyd Yn yr un bedd i orwedd Dau'r un enw, dau'r un anedd Dau'1' (*un) barch dan d6'r un bedd. Wedi ei adael allan wrth ail dori, Here liea an honest, inoffensive Friend, Carefull in Life, and peaaefull to his End, Harmless in words, in ail his Dealings Just. And upright to his Friend, and faithfuli to his Trust. Os bernweh yr uchod o ddyddordeb i'eh lluaws darllenwyr, gwnewch y defnydd a farnoch ya oreu ohoao. Yr eiddoch, O.W.J. -0--

Ffestiniog, DA genyf weled. fod synwyr cytfredin yn cael lie rnor arahvg yn nghynghorau a Uysoedd y wlad y dyddiau hya, a bod teyroasiad rhagfarn a chuini yn raddol yn cael ei barlysu. Yr wyf fi yn ddir- westwr trylwyr (h.y., yn ol esboniad Barlwyd o r term), ond gorfoleddais oherwydd ychwanegu tafarn at nifer tai cyhoeddus y gymydogaeth er mwyn difodi y clwb yfed oedd wedi peri dolur llygad i bob gwladgarwr teilwng o'r enw yn yr ardal. Oredaf fy mod wedi cyfeirio at y fangre hon ychydig amser yn ol fel magwrfa Sabbath- lymeitwyr. Yn wir yr oedd y sefydliad, oherwydd nad oedd odditan arolygiaeth yr heddgeidwaid, yn I flotyn du ar enw da a chymeriad yr ardal. Yr oedd llawn cymaint o feddwon i'w gweled hyd ein heoiydd nos Sul ag a welid ar nos Sadwrn, ac Did oedd le yn agored iddynt gael cyfleasderau i wneud moch ohonynt eu hunain (chwedl John Owen, Gyffin) ond yn y clwb. Er mwyn cael ymwared a'r ffieiddbeth, anogwyd y perchenog, gAn bleidwyr sobrwydd a moesoideb, i wneud un ymgais ychwanegol am drwydled. tfarn. ac fel dyn call, chwareu teg iddo, oydsyno <odd i wnecthur hyny. Ddydd Iau diweddaf, flaea mainc lluosog, cadeirydd yr hon ydoedd v gwladwr craff, Mr John Jones, Ynysfor, gwran- dawyd y cais. Ymddango^odd Mr R. O. Jones ar ran y perchenog, a Mr E. R. Davies dros y Parch David -Soberos, Rhiw, ac eraill, y rhai a wrthwyn- ebent y cais. Wedi gwrando yr hyn oedd gan y twrneiod a'r tystion i'w ddweyd, ymneillduodd yr ynacioo, ac ar eu dychweliad hysbysodd y cadeir- ydd fod y fainc yn caniatau y drwydded. Mae'n eicr geayi eu bod wedi dod i'r penderfyaiad yna tnvy weithredu ar egwyddor o ddau ddrwg dewiswch y lleiaf," ond yrnddeugysi nad oeddynt yn boliol unfrydol, canys cododd un o'r ynadon oedd yn cyhnsoddi y lleiafrif bychan, a dywedai fod rhai ohonynt na chydwelent. Pa fodd bynag, caniatawyd y drwydded, a gobeithia pob dvn call y cedwir y ty yn barchus, heddych- ion a threfnus. Wrth ddyfod i fyau o'r Penrhyn y dwthwn hwnw, tarewais ar Mr R. 0. Jones, yn nghvdag un neu ddau o gyfeillion eraill. Wedi cyfarch gWfll, dywedcdd, Wel, mi s!ff y wlad lonydd i war; (gwyddoch fod twrneiod fel y diafol yn gallu dyfynu'r Ysgrythyr weithiau). Tybiais mewn eiliad fod y Sultan wedi marw, a dywedais, Ac y mf\,e'r dyn claf wedi myn'd o'r diwedd ?" 'Dwn i ddim nenw'r tad," meddai yntau, "oCld mae'r verdict yn 61 reit." Am bwy rydeoh chi'n s;ara i?" ebrwn inau. Ond am y Clyb," raeddai, y mae wedi gwneud am hun, a does yna obaifh o fath yn y byd y caiff adgyfodiad. Piti na fas; na rhywun yn ddigon hunanymwadol i ddarllen y gwasinaeth claddu drosto dops yn ddim tryst na fydd yna rywun eisiau ei ail godi. Ond p'ran bynag am hyny, yr ydyrn wedi cynal v owest yn berffaith reolaidd—y mae wedi ei anion i'w le ei hun, ac os na ei bleidwyr a wrthwynebent y drwydded roddi chwytbmd gelfyddydo- ynddo, c¡:¡íif y wlad lonydd gan ei siort am un getihecHaeth o leiaf. Hen lane oedd, ao nid oes ganddo blant, hyd ag y gwn, i boeai ei gym'dogion." Tybed y pechwo pe awgrym wn yn gyn 1 welliant dinod i'r bardd urddas'jL Ailtwen, yr hwn gyda llaw sydd vn gofalu am ein cyrph (os nad hefyd am ein heneidwu) yn yr ardal yma. Dyna ydyw yn fyr—rhoi ffagl ar ein 11 as- eroau t'efol y nosweithiau tywyll hyn. Aetb hen gyhill i mi i brofedigaeth wrth ddychwelyd adref i'r T-A'l!-dan-y Staer yma y noson o'r blaen, Pan yn gadael ^lanypwil gwelai feuyw droediog yn mvned o'i flaen, a chan ei fod yn dipyn o ladies' man, prysurodd ei g,4.t-tiraii hyd nes y daHodd hI, ac yn ol ei arfer cvfarchodd hi yn foneddigaidd a ohymydogol. Dia.u iddo siarad crya lawet- ya ofer, ac efallai lefaru rhai ymadroddion nas fir uiti i'w weioidog a phen biaeaor ei gapel eu clywsd. I Pa fodd bvnag, tiid osdd ond abebion cwta i'w fel gan y fnneddiges. Wedi myned yspaid o ffordd trodd y fenyw at dy neiUdooi, ac er ei fraw, g fel- odd fy nghyfaill mai ei dy ef oedd y ty. ac yn ngoIen y lobby pan agorwyd y drws, canfyddo M ei fod wedi hebrwng ei wraig ei hun yn y modd mwyaf --wel. rhowch raff i'ch dychymyg Nis gwn pa fodd y bu wedi iddo ynt.au fytied i mewn, ond eredaf ei fod wedi cael gwers a Jyn wrth ei asanau am rai blyoyddoedd, canys golwg lipa ddychrynllyd sydd arno bytb er hyny. Y foes- wers yw, pe buasai y lampau wedi eu goletio, buasii fy nghyfaill wedi adnabod y fenyw fel ei wraig, ac nid oes genyf y pew asder lleiaf i ddweyd y btusai ganinil gwell ganddo fod wedi neidio dros Bmt y Ffatri na gwneurl yr hvn a ddsrfu. Cymer- ed yr Alttwen yr awgrym yn garedig. TBIGIL. -0--

Anfoddionrwydd yn India. ER'S tro bellach mae cyffro mawr yn India, ac aairyw lwythau-y penaf o ba rai a elwir y Swatis a.'r Afridis-wedi codi mewn gwrthryfel yn erbyn yr awdurdodau Prydeinig yn y wid hono. Dywedir mai acbos yr belynt ar y cyntaf oedd vmyriad yr awdiirdoiau yn nefodau ere- fyddol y brododon. Honid fod rhai o'r cyfryw ddefodau yn achosi hesntiau, ond cydn»»byd't lluaws sy'n hysbys o fywyd Indiaidd 'nad am- lygodd yr awdurdodau fawr ddoetbineb wrth !ygodd yr Hwdurdodau fawr ddoetbineb wrth geisio darostwng yr arferion orodoroI y cwynr o'u plegyd. Arweiniodd yr ymyriad hwn i wrthryfel gwyllt, a chan fod y llwythau yn meddu cryn fedr milwrol nid gwaith hawdd fydd eu darostwng. Yn y brwyirau cyntaf ymladdv/-yd, cafodd f milwyr bred (iali bnei." I Prydain galledlon tryrnion. Mewn lie. a elwir I Ali Masjid, caerfa Brydeinig, lladdwyd 300 o I Sepops, a llosgwyd y gaerfa i'r liawr gan yr Afridis. Bn raid i filwyr Prydain befyd adael Caerfa Maude yn nwylaw'r gelynion, y rhai a'i dosgasant. Oddiyno syrnudwyd at Fwkl Khyber,ac agorodd y Dragoon Guards eu cyflegr- I au ar yr Afridis, y rbai a veoladdent yn wrol. Mae y Bwlch hwn yn un o'r pedwar mynedfa i India Brydeinig ar du'r gogledd, ac yn ei hunoag Afghanistan. iTma y bu'r brwydro toataf, a thra y lladdwyd lluaws o Brydeinwyr nid oedd y called ion i'w cydtnaru ag eiddo'r llwythau gwrthryfelgar y rhai a arweinir gan un o'r enw Mir Basfiir Badshah. Y newyddion ddydd Llun a hysbysaut fod cryn frwydro wedi bod ar fryniau Saraan; gydfo llwyth a elwir Orakzais. Llwyddwyd i orchfygu'r llwyth,a lladdwyd ac archollwyd lluaws ohonynt. Hys- bysir fod rhai o'r milwyr brodorol wedi troi yn fradwyr, a bod caerfa Lundi Kotal wedi ei cholii trwy drais y eyfryw. Nid yw hyn yn rhyfedd, oblegyd yn myddin yr India ceir 5,000 o'r Afridis, ac yenddsngys yn annaturiol iddynt gael eu gal w i frwydro yn erbyn eu cig a'u gwaed eu hunain. Ddvdd Mawrtb pellebrwyd fod yr Afridis wedi me idianu Bwlch Kobat, a bod Ilu mawr o'r llwyth wedi ymgynull yuo i'w amddiffyn. Gan fod y Bwlch hwn a Bwlch Khyber yn nwylaw'r gelynion mae sefylifa'r fyddin Prydeinig yn cymery i gwed 1 difrifol iawn. Yn Lundi Katal bu brwyd" ddidor am 24 o oriai- Coliodd y llwythau gwrth- ryfelgar gant o'u milwyr. tra yr oedd colledion y milwyr Prydeinig yn gydmarol ysgafn. Kysbys.r fod gwahanol adranau y fyddin Bryd- einig i gael eu cynull, fel ag i ymosod yn unol ar yr Afridis yu en gwlad eu hunain. Credir y byddir yn alluog yn mhen naw diwrnod i anfon 20,000 o wyr arfog i geisio darostwng y gwrthryfelwyr.

;0: Moch Cymreig. DYWBD Mr Saunders Spencer, awdurdod adna- byddus ar focb Mae'r moch a geir fynychaf ya sir Gaer a Chyraru o liw gwyn, ac nid ydynt mewn un modd yn talu yn dda am eu cadw. Mae croen garw hefyd yn dangos yn eglur mai araf iawa y tewychant, ac nis gellir chwaith ddweyd ea bod yn tyfu'n gyfivm. Ceisiwyi gwella y brid droion, ond nid yw'r gweJliaat yn amlwg iawn hyd yn hyn. Ga'.lasai uu feddwl fod a^osrwydd y fferrawr Cvmreig i'r marchnad- oedd, a'r ffaith fod y llaethfa ya cael cymaint; o'i sylw, yn dra mant/dsiol iddo fag a moch, a chael elw da oddiwrthynt heb fyned i draul fawr gyda hwy."

-0- Esgob newycfci Wakefield. HYSBYSIR yn swyddogol fod y Frsnhines wed1 cym^radwyo peaodiad Dr Eden, Esgob (Suffrag- an) Dover, i olynu'r diweddar Dr Walshain How fel Esjfob Wakefield. Addysgwyd ef yn Nghaergrawnt. Ma-e'n bregethwr hyawdl, yn weitbiwr dtflin, yn fawr ei sel dros ddirwest, Ù benodiad wedi rhoddi boddhad lied gyffredino o

Os mynweh gael CIG OEN* GWIR GYMREIG, blasus dautdthiol, y mae i'w gael yn ddyddio! yn SIOP COED Y BRAIN, 17 Deaae Street, gylerbyn & March* nad St. John. Treiwch ef. Ni'ch siomir.

"Mr Raikes, yr yrngeisydd yn yr etholiad diweddaf; yr Anrhyd George Kenyon, diweddaf; yr Anrhyd George Kenyon, diweddar aelod tros Fwrdeisdrefi Dinbych Syr Watcyn W. Wynn a Mr Robert Wynn, brawd Syr Watkin, a'r ymgeisydd diweddar tros sir Drefaldwyn. Dyna'r boneddwyr y sonir am danynt; ond nid oes sicrwydd a ddewisir yr un ohonynt. Cynaliwyd cyfarfod yn y Rhos nos Fawrth, pan y penderfynwyd argym- hell Mr Lever i'r Cynghor Rhyddfrydig, cyfarfod cyfrinachol o'r hwn a gynelir ddydd Gwener, a gwneir y dewisiad ter- fynol ddvdd Llun. Ddydd Llun hefyd y .dewisir ymgeisydd y Ceidwadwyr. Os rhaid myn'd o Gymru am ymgeisydd diau y byddai yn anhawdd taro ar amgen- ach Mr Lever ond y mae naw o estroniaid eisoes yn.cynrychioli Cymru yn y Senedd- pum' Rhydr:frydwr a phedwar Tori—tra nad oes gynifer ag un Cymro yn cynrych- ioli yr un rhan ond Cymru o'r Deyrnas Gyfunol Y n lle chwanegu at yr hyn nas gall fod ond anfri cenedlaethol, dylid gwneud pob ymdrech i'w leihau. Fel y dywedasom droion o'r blaen, I Gwell yw -estron da na chymydog sal," a dymunol i ddosbarth neu ddau o'r etholwyr yw cael cynrychiolydd arianog ond y mae drwg yn rhywle pan y rhaid i'r Cymry gael mwy na chwarter eu seneddwyr yn estroniaid. Na syrthier yn ddyfnach i'r drwg hwnw ond tan orfodaeth galed ac y mae'n syn os rhaid i Ryddfrydwyr Maelor fyned heibio i'w dau gymydog—Edwards o Langollen a Moss o Lanarmon-yn-Ial.