Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

10 articles on this Page

-',...-,.---CWRS Y BVD.

News
Cite
Share

CWRS Y BVD. Llan Tysifio MAE Eglwys Llantysilio, lie y dodwyd un o anwyliaid a chymwynaswyr Cenedl y Cymry i buno ddydd Llnn diweddaf, yn sefyll ar lech- wedl gwyrddlas, coediog, sydd a'i odreu yn yr afon Ddyfrdwy, a'i ben yn mhen mynydd Eglwyseg. Nid yw ond plwyf cydmarol fychan, a dipu fod yr eglwys ftechao, dlos, yn liawn ddigon o maint i'r plwyf. Dywedir fod yno eglwys er's 13eg«caorif; efallai mai yr hen ywen garn, gandryll sydd yn y fynwent ydyw'r tyst ar hyny. Os yw y ddamcaniaeth hon yn wir, yr oedd yno ddau grefydd-dy yn lied agos i'w gilydd am ganrifoedd. canys tros y bryn i'r dwyrain tua milldir o Landysilio, y safai, hyd ddiuystr y mynachlogydd yn y 16eg ganrif, Abatty Glyn y Groes neu, fel yr adwaenir hi oreu, Valle Cruris Abbey, lie y bu fyw ac y bu farw Gutto'r Glyn, y bardd clod- fawr. "Y Cdaear hawddgar hon." O'R holl lanercbau prydferth sydd yn nyffryn hudolus Llangollen, nid wyf yn meddwl fod tlysach hon ac y mae hi yn ei gogoniaiit penaf yn niwedd Awst. Prydoawn ddydd Llun tan Wenau haul oedd yn sychu'r dagra.u newydd eu taflu arnynt gan gwmwl crwydrol, edrychai'r glaswellt, y dail, a'r blodeu, ac, yn wir, yr boll olygfa fel darn o baradwys. Yr oedd awel fer ei hauadl yn suo ganu yn nail y coed, acambell aderyn yn canu oedd wedi aros gartref tra ei gymdeithion ar ymweliad a. meusydd yd fferm- 11 yyv yr ardal yn yr aiwa islaw rhnthrai llifeir- lant gan drystio tros y clogwyni; tra y gerbyd- res ar yr ocbr draw i'r afon yn chwipio trwy'r coad, a gadael cyntfon o agerdd i ddiflanu o'i ol. Yr oedd hi'n ganol cynhauaf, a'r yd gan fwyaf z, yn fydylau, neu yn cael ei gludo tuag adref. Angladd Diwrnod Cynhauaf." AR y cae glas am y wal i'r fynwent, yr oedd canoedd o bobl drwsiadus wedi ymgynull ac yn disgwyl am ddyfodiad cynhebrwng yr un y daethant i dalu iddo eu teyrnged olaf o barch ae Y" agos i awr ar ol awr y cyhoeddiad, clywid seindorf yn chwareu y "Dead March" yn y peUder, a thorodd pawb i ddywedyd "Dyna nhw'n dwad." Deuai yr acenion galarus yn fwy hyglyw, a'r dorf alar us yn amlycach nes yr oedd yn anmhosibl paidio meddwl am eiriau Bifed Hedfan, hedfan, mae yr awel Dros y gwenith gwyn; Ac mae'r haul, fel cysgod angel, Ar y bryn. Ond rhaid marw ddydd cynhauaf, A rhoi'r cryman lawr; Rhaid i ddyn, pan fo brysuraf, Gwrdd a'i awr. to! Aed ei elor heibio'n araf Dan yr amwisg ddu Ond fe ddywed ei gynhauaf- "Gweitlliwr fu." Os yw'r Haw fu'n hau y gwenith Dan yr amdo'n gaeth, D'wed y dwysen, dan ei bendith, | Beth a wnaeth. Hj'sbysydd dyddan. tar^ fyn^eT)t- Fn fHsgwyl y cynhebrwng, ban WaiS ar Thomas Martin, gwr hysbya yn >■ Went8 ?• a'^ yn enwedig y fyn- t iad °hynwys. Gofynais iddo pa gysyllt- ban WaiS ar Mr Thomas Martin, gwr hysbya yn >■ Went8 ?• a'^ yn enwedig y fyn- t iad °hynwys. Gofynais iddo pa gysyllt- v rhwng Syr George a Llantysilio, "pan fod yno Ac atebwyd fi ^VirP0 mawr a welodd v fynwent yn ^yda^0 CEe^ yno >' mai felly y bu bvth f r ^eorc!e—Wdo ddod ar ymweliad rhyw dcjai,ej jOS yn ol 4 Syr Theodore Martin i'r a«ilvcr ^ro ^'r fynwent> a dyna'r pryd yr alo'YO,'Odd ei d(lyr,.)tiniad. Un o'r dynion mawr Treoftn1 ,Vr livsbysydd dyddan am dano oedd Dr hwn dysgedig o Gernyw, bedd yr ^apUen ^yn° tan ^ddfaen hardd. Fe gofia'r As Cymraeg am ei fynych ohebiaethau ben ardd ddeugain mlynedd yn ol. "Tan yr Hen Ddeddf." I YR oedd Mr Martin yn mothi-i deall paham na fuasai awdwr y Ddeddf Glad,lii Newydd wedi I gorchymyn i gael ei gladdu tan y dde-'df bono. Ond wedi ychydig t-glnrlvid, mai Eglwyswr cyson a chydwybodol oedd y bavwnig ar hyd ei oes, ac mai nid oddiar ddybenion hiinitiol iddi) ef. a'i gyd Eglwyawyr y hu efe yn pleidio y ddeddf grybwyPedig, ond or mwyn rhvddid barn a chydwybod i'r dosbarth arall o'r plwyf- olion oedd mor onest a chydwybodol ag yntan. ymddangosai Mr Martin fel dvn wedi ei argy- hoeddi. Torwyd y ddadl i fynn, modd bynag, cluliodd y gloch yn gyflymach, a dacw'r elor- gerbyd yn y golwg. Dau fath o Ganu. NAILL ai yr oedd y deml yn rhy fechan, rtevi'r dorf yn rhy fawr, anaml y clvwais ddim mwy trymaidd, fflat a gorlethol, na'r modd y canwvd y ddavi emyn yn yr eglwvs na dim. o'r odhr arall prydferthach na'r modd y crmwyd Crugybar y dôn ysgyml1nedig "-It1' 01 y gwasanaeth ar Iki y hedrl. Cytoerodd y miloedd hi i fynn, a. rhaid fod eu sain soniarus wedi cerdrted mill- diroedd ar hyd y glyn cub Ac anaml vn wir y clvwa's ddim mwy swynol nachwareuad se;n(lorf Rhosllanerchrugog o Aberystwyth a'r tonau eraill a ganaswit yn ystod y dydd. Fglwys lawn. GOLYGFA go ddyeithr vn Nghvmru ydvw Eglwys lawn a dian fod 11awer blwvddvn er pan fu Llantysilio lawned ag ydoedd brydnawn Linn nac y bn vn tinman ara.11 gynnlliad raor amrywiol. Syr Theodore Martin, v courticr Thomas Gee. y vweri,,wr Syr Watkin, yr aristocrat Syr Robert Cnrtlifte a Mr Kenyon, v Toriaid yn nghvda Mri Bryn Roberts, Herbert Roberts ac Alfred Thomas, y Rhvdd- frydwyr—tan yr unto PMe 'roedd vr absenolion ? DYNA'R 1t)ig dri aelod Seneddo1 Cymreig oedd yn bresenol a bu cryn holi pa le yr oedd y gweddill ? Yr un diwrnod. yr oedd yr benBrif- weinidog aar y bu yr ymadawedig yn gweini tano yn ffyddlawn am lawer blwyddyn, yn eveh-, yn o Benarddlag, ychydig tros ugain milldir o Lantvailio, am Scotland Ran hyny, mae'n hen ddywediad nad oes dim diolchgarwch mewn politics. 0 bawb, ymddanc;Osai'r offemaid fwyaf prndd-foddhaol ar yr amgvlehiad, f*=-l pe buasent yn cael eu cynhauaf adref wedi iddo fod cyhyd allan yn y ddryghin. Beirniad Dewr LLONGYJFAROHWN Dr Onhafal Jones ar ei hunan- benodiad yn feirniad Erayn-Lyfrau Cymrn. Yn 01 v Goleuad, dywedaiyn N^hy^deithrtsfa Pwll- heli rnai Llyfr Hymnan newydd y M.C., nid yn nnig osdd v goreu yo Gyinraeg, ond mai dyna yr unig Lyfr Hymnan teilwng o'r enw yn Gym- raeg." Pam nad aethech chwi yn mlaen, Dr anwyl, i ddweyd mai eich emyn chwi ydyw'r oreu yn y Llyfr ? Mae'r feirniadaeth vsgubol uchod yn peri i ddyn feddwl y dylech gael B.D. (Beirniad Dewr) o flaen, cystal a D. D. ar ol, eich enw.

Lleol.

Advertising

----Gohebiaethau.

.Ffestiniog,

Anfoddionrwydd yn India.

---;0:--Moch Cymreig.

-0-Esgob newycfci Wakefield.

Advertising

--0-Y SEDD WAC.