Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Eisteddfod Cadeiriol Corwen.j
Eisteddfod Cadeiriol Corwen. -TRA'R agorid gweithredoedd gwyl fawr y gened- yo Nghasnewydd ddydd Llun, ymgynullai lleDl garwyr Gwynedd a Phowys i Eisteddfod flynyddol Corwen yr un dydd. Estycid crcesaw calonog iddynt gan y Corweniaid, ac yr oedd y trefwyr wedi deffro ya blygeiniol iawn ac wedi gwisgo'r heolydd yn bardd befo bwSu bytholwyrdd. Tua naw o'r gloch clywid Seindorf Bres Llansantfxraid yn arllwys cerddoriaeth felus, gan alw y gwydd- focolion i orymdaith, ac aed i'r orsaf i ymofyn y dyeithriaid a weinyddent yn yr wyl. O'r orsaf cyteiriwyd at betryal y farchnad, ac ar awr an- terth, yn ngwyneb haul a llygad goleuni, cynal iwyd yr ORSEDD. Gan fod Hwfa Mon yn y dirprwywyd Llifon, arweinydd y dydd, i'r swydd o archdderwydd, gyda Rhuddfryn yn wr ei ddeheulaw. Galwyd y beirdd i gymeryd eu safle ger y meini, ac wedi cy Z, hoeddi heddwch trwy weiniad y cledd, traddododd Ihfon anerchiad pert yn go:, cl aUan neitlduohon gwyl Corwen. Wed'yn caed detholiad ar y delyn gan Ap Eos y Berth, a gilwyd ar y beirdd i anerch yr Orsedd. Dasth y rhai canlynol vn r-ilaei) Llifon, Rhuddfryn, Dewi, Ffraid, Ceinydd, Meurig Cvbi, Eos y Berth,'Maelfryri, Oierwyn a Gwaen- fab. Wedi i'r Eos ganu penmion cynghaneddol a'r Ap yn cyfeilio iddo gyda'i delyn, c?hoeddwyd gwyl y flwyddyn nesaf, a chauwyd yr Osedd trwy ganu Hen Wiad fy Nhadan," O'i' petry-I ym- deitbiwyd i babeli y cvfarfod, a dcchreuwyd CWRDD Y BOSE am 10 o'r gloch, Daetr, cynulliad mawr yn nghyd. I- Cymerwyd y gadair gan Mr. T. E. Ellis A.S, a chafodd dderbyniad brwd ac yn nwylaw Llifon yr oedd yr awenau. Aed drwy'r gwaith fel y canlyn Detholiad ar y delyn gan Ap Eos y Berth, Ni ddaeth yr un bardd yn mlaen i anerch, a rhoes awen yr arweinydd gernod iddyut am hyny. Rosa-nau (,ochddu'r ddafad i ddyn. 1, Mrs. Emma, Evans, Glasfryn 2, Mrs. Eizabeth Jones, Talsarnau, Oyfs.nsoddi rhangan, gwobr, lp. Is. Ymgeis- iodd 11, ac amryw yn gyfansoddiadau uchelradd. Eiddo Mr. D. Lloyd Evans, Machynlleth (gynt o Gorwen), yn oreu. Can yr Eisteddfod, sef Bradwriaeth y Don," yn odidog gan Mr, T. Maelor Thomas. Cyfieithu darn o farddoniaeth Syr Lewis Morris o'r Saesneg i'r Gvmraeg gwobr, 15s. Allan o 12, A'bon, Cefnmawr, yn faddagol. Englyn, Gwg." Ymgeisiodd 40, ac eiddo Meurig Cybi, Brymbo, yn orea. Dyma'r englyn Gwg yw du olwg dialedd,-cenacl Cynwrf a digllonedd Y llygaid mewn hyll agwedd, A mawr wae yn stormio'r wedd. Unawd metzo soprano, "Y Cerddor Ieuane," 15s. Miss Alice Hughes, Birkenhead, yn oreu o 13. Beirniadaeth Mr. J. M. Edwards, Rhydychen, ar y -h!i ymgsisio am ysgoloriaeth gwerth lOp agored "i blant ysgolion elfenol. Cymeradwywyd gwaith yr oil, end Miss Katie Dvvies, Ysgol y Bwrdd, Cynwyd, geneth fach 12 osd, yn oreu. Anerchiad y cadeirydd gaed yn nesaf. Sylwodd fQd ganddo ddau ben i'w bregetb, sef llongyfarchiad ac aoel. Llawen iawa ydoedd o welsd llwydd mor ragorol ar yr Eisteddfod hon. Dangosid gwelliant a.mlwg yn flynyddol, yn neillduol yn nglyn â detbol testynau. Un o'r cyfryw a doilyngii sylw arbenig All, ydoedd hefyd yn deiiwng o efelycbiad oedd cvnyg yr ysgoloriaeth i blant ysgolion elfenol. Hvderai weJed pwyllgoriiu crain yn cynyg yr un frsint. Galwodd sylw hefyd at yr angen am gof- golofnau 1 enwogion Cvmru. Wrth fyned i Ysgot- iand, gvvelid cofgolofn Wallace yn Stirling, ar ymfalchiai pob Albsnwr wrth syllu ami. Dylem nirsau fel cenedl feddu cofgolofnau cyffelyb, ac un o'r rhai teilyngaf ydoedd Glyndwr-boneddwr Cymreig a arweiniodd y weriu yn erbyn gorrneswr. Yn 1900 byddai y pum' canfed flwydd er pin gododd i gyflawni gorchest ei oes, a da fyddai gwled ei goffa yn cael ei fytholi cyn yr adeg hoso. Oanwyd psniilion yn gelfydd gan Eos y Berth. 17 Myfyrdraith, Angladd," lp 103. Ymgeisiodd 10, ac yr oedd rhai o'r cyoyrchion yn rhagorol, Barnwyd eiddo'r Parch. Hugh Evans, Fflint, a R. Abbey Williams, Bettwsycoed. yn gydfnddagol. Teimlid cryn ddydclordeb yn nghystad!euaet,h y corau plant ar gann Beth yw'r dyrfa ddisg'.aer hon?'' (P. H. Lewi, Bangor); Gwobr, 6ft. D-ictn tri chor yn mlien, sef Corwen, dan arweiniad Mr. J, Da-vies-Hugbes; Dinbych (Mr. David Hughes) Garth, Llangollen (Mr. John Roberts). RÜ y côr cvntf oedd fod yr amser yn ansefydlog rasddai yr ail gor leisiau cyfoetbog ac ol dysgybl- aetb dda arnynt; nid oedd y cor olpf mor gyfoeth eg o ran ansawdd y lleisiau nac yn ddigon gofalus o'r amser. Felly, cor Dinbych ddyfarnwyd yu c?eu. Er fod tri wedi ymgeisio ar v puf draitnawd, Vr Eistaddfod Dalaethol fel moddion dadblygiad relf ac addysg gyffreiiriol y genedl," am wobr o 8?. 3s., ni feddai yr un ddigon o deilyngdod i o'r wobr. ITDawd Inss, "Teyrn y Dydd," 153. Ymgeis- iodd 23, a Mr. Jacob Edwards, Rhos, eniliodd wedi gorneat galed. I Ni farnwyd yr un o'r 16 toddaid i'r Oiogw/n yn teilyngu'r wobr o 7s. 6ih. Deuwyd yn I1'S d at y brif gystadleuaeth gorawl nr gsinu (a) On tho sea (Menddssohn) (ù) un- rhyw ddernyn 0 ddewisiad y cor. Gwobr, 40p Daoth dan gor yn mlaen, sef Llanfyllin, dan ar- weiniad Mr. Davids, a' Cefn Mawr (Mr. G. W Hughes) Sylwodd y beirniad nad oedd angen gair o fetrniadaeth am nad oedd He i amheu pa gor a gacodd. Cydymdeimlsi S Chor Llanfyllin—ni fu ar Iwyfan Eisteddfod Corwen erioed leisiau melus- ach, a cbanent y rliangan yn odidog. Eu hangen mawr oedd angen meistr i'w harwain. Am y gyd- f.;J.n, yr oedd yn drueaus allau o divin gandd/nt. Rhoed datganiad rhagorol o'r ddau ddarn gan yr &i1 gor. ac afreidiol oedd dangos eu rhagoriaethau. Datganiad ysplenydd ydoed 1, acn allasai end rago-i arnynt, Teilyngent y wo*,r a* uchel. Chwe phenill, Seren y Gweithiwr," 15s. Ym- geisiodd pump, ac X. Y. Z. yn onu, ond ni at. ebodd. CYFARFOD Y PRYDNAWN. Uywydd, Mr. D. Lloyd George, A.S., a Llifon yn arwaio. I Wedi i Seindorf Bres Llaosantffraid roddi deth- I o-'iad, aed trwy'r rhaglea a ganlyn Cywydd, II Y Gosdwig," lp la,, Gwilym Ceir- i g, Llangollen, yn oreu o 12. Deuawd tenor a soprano, U Love Divine," Ip., Miss Alice Hughes a Mr. Peters, Birkenhead, y oreu. Adrodd 41 Cystudd ac Amynedd Job," 103. 6ch 1, Mrs. Thomas Roberts, Gwrecsam 2, Cefnydd, Cefn Mawr. Yn yr ail gystadleuaeth gorawl ar ganu "Clod i ti, ber fiwsig" (John Price), gwobr 12 gini, ym- geisiodd Cor Trefonen (Mr. J. O. Roberts), a Glan- au'r Ddyfrdwy (Mr. John Wright). Barnwyd yr olaf yn tra rhagori. Anerchiad y llywydd gaed yn Des'lL bylwodd Mr. George fod yr Eisteddfod yn gwslla wrth ben- eidflio. Da oedd ei chynal pe ond er mwyn cae! un sefydliad nad oedd yn casl ei gario'n mlaen ar linellau masnachol. Gwelodd yr Eisteddfod lawer agwedd ar gymdeithas, ac ni synai weled gwobr yn cael ei chynyg ynddi am farwnad j'r ysbryd mas nachol 1-1, hefyd oedd yr unig sefydliad gwir Gvmreig a feddem-rhoddai wyrddlesn; ar fywyd cyffredin y genedl, Dymunai weled addysg Cymru mor Gvmreig a'r Eisteddfod, fel y gellid creu ansawdd newydd o athrylith yn y byd, Unawd tenor, "O! fy hen Gymraeg," 15s, Ymgeisiodd 19, a chaed canu mirain, ond Mr. Edward Barlow, LUnelwy, orebfygodd. j go Y gwaith Of-Eaf oedd cadeirio'r bardd. Cynygid cadair dderw hardd, gwerth £ 4 4s a 6p. am bryddest. Y testyn oedd "Ar laa y mor." Ymgeisiodd 14, a mwy na'u haner o safoo uchel, ond rhagorai eiddo Msro." Póm alwyd arno, caed mai Gwili o Goleg y Bedyddwyr, Bangor, ydoedd. Cadeiriwyd ef gyda rhwysg defotlol gan Rhu Mfryn a Llifon, ac anerchwyd ef gan Llifon, Rhuddfryn, Meurig Cybi, Eos y Berth, Dewi Ffraid, Cefnydd, Abon, Maelfryn, Gwaenfab, Ceinydd Rhydyddon, Eryddon, &e. Canwyd can y cacleiriad yn ardderchog gan Mr Emlyn D ivies, a bu raid iddo ail ymddangos. ,UnawJ soprano "Give ear, 0 Lord-teach me Thy way," Ip Is. Ymgeisiodd 17, a dyma ornest L'aletaf Y dydl, ond. Miss Alice Hughes, Birken- head, enillodd gyda chymeradwyaeth uchel. Canu penillion gan Eos y Berth. Yn ngbystadleuaeth y corau meibion, cynygid gwobr o ddeg gini am ganu "Y Pysgotwyr" (Maldwyn Price). Corau Llanfyllin a Rhos ddaeth yn mlaen. Dyma grvnhodeb o'r feirniadaeth;- Gor Llanfyllin—Dechreu'r symudiad cyntaf yn foi,.ihaol--y bass a'r tenors cyntaf yn rhagorol, ond yr ail aenors yn dra diffygiol. Collwyd yr eff,ith yn y symudiad olaf. Y bai. mwyaf oedd diffyg cyd daro ac unoliaeth, ac ni phortreadwyd yr ystorm yn ddigon byw ganddynt. Gor Rhos.- Dysgyblaeth uwchraddol, y lleisiau yn cyd-daro ac yn cyd-doddi yn berifaith". Cymerwyd yr andante yn rhy araf, ond gwneid hyny er mwyn canu y darn dilynol yn fwy effeithiol. Canwyd y fawl- gan yn dda neillduol, ac yr oedd y datganiad trwyddo yn gampus. Felly cor meibion y Rhos, dan arweiniad Mr Wilfrid Jones, R.A.M., oedd y goreu o ddigon. Tri englyn, Ffydd, Gobaith, a Chiriad," 12s. Meigant, Caernarfon, yn oreu o 12. Yn yr hwyr cynaliwyd Y CYNGIIEPWDD dan lywyddiaeth yr Anrhyd. C. H. Wynn. Rug. Cymerwyd rhan ynddo gan Miss Gertrude Hughes (soprano), Miss Hannah Jones (contralto), Mr. T, Maelor Thomas (tenor); Mr. Emlyn Davies (bass), Eos y Berth (datganwr peniliion), Proff. Bryan Warhurst, Mr. John Roberts (Dolgellau) a Miss Carrie Fuller yn cyfeilio, yn nghyda'r corau budd- ugol. Yr oedd y babell yn orlawn, a chaed cyng. herdd ardderchog. Gweinyddwyd fel belrniaid eleni gan Watcyn Wyn a Berw Proff, E, Edwards, M A., Aberys twyth Mr. L. J. Parry, Riverdale Parch. John Williams, Dewi Ffraid, Mri. J. T Rees, Mus.Bic., W. M. Roberts, Gwrecsam J. Morgan Edwards, Rhydvchain Mrs. Davies, Commerce I-lousi a Miss Appleton School Terrace. Yn ddiau yr oedd j hon yn un o'r Eisteddfod^u goreu yn y gt ires, ac mae'n amlwg fod ei phoblogrwydd yn oynyddu'a flynyddol. Arweiniai Llifon yn hwvliog, a-chaed Uywyddion yn caru ein cenedl ac y mae deuptrth y clod am y llwydd hefyd i'w briodoli i raddau mawr i'r ysgrifenydd llafnrus, Mr. Hugh Morris, ap yr hen Eisteddfodwr parehus Rhud ifryn. -:0:- < Bu'r ferch ieuanc dalentog Telynores Menai yn llwyddianus ddydd Iau cyn y diweddaf i enill bathodyn arian y Royal Academy of Music. Diwy flynedd yn olllwyddodd yn yr un lie i enill ysgolor- iaeth o I20p., a'r flwyddyn ddiweddaf eniliodd y bathodyn bronze. Gan y rhoddid y bathodau y tro hwn i'r ymseiswyr llwyddianus gan Ei Huchel- der Brenhinol Tywysoges Cymrn, ystyrid y sere- moni yn un liynod bwysig, ac yr oedd infer yr ym- geiswyr llwyddianus yn gymharol fychan sr yr aohlysur hwn. Miss Hughes ydyw'r unig delyn ores a lwyddodd i enill bathodyn arian y Royal Academy, a chan na roddir rhai aur, dym,r pwizlt uchaf y gellir ei gyrhaedd yn y Coleg. Hi hefyd ydyw'r unig delynores telynor o ran hyny) a. eniliodd ysgoloriaeth erioed yn yr Academy Frenhinol. Ddydd Marcher yr oedd 11 va ynadon Caergvbi yn dra bywiog. Apeliai Dr- Rowland Williams am i drwydded y Lord Nelson Ion gael ei throsglwyddo i un Mr. Keegan —M?nai Mr. T. R Evans, y twrnai. nad oedd gan Dr. Williams bawl i wneud y cais, a chaed brwyclr geiriau am beth ams^r,—Ar y diwedd, caniaUwyd yr apel.
0 BETH YW BITTERS GWILYM EVANS?
0 BETH YW BITTERS GWILYM EVANS? CLYWIR y gofyniad hwn yr. ami gan rai a ddarlienant neu a glywant am etfeithiau iachaol ac adgryfhaol hynod y meddyg-lyn hynod hwn. Meddyglyn hollol Ivsieuol yw, yr hwn sydd wedi bod gerbron y cyhoedd ac yn cynyddu yn barhaus mewn poblogrwydd, er's yn agos i chwarter canrif, ac mae ei rinweddan iachaol ac adgryfhaol mor annsrhyd- marol a hynod fel y mae wedi enill poblogrwydd di- gyffelyb yn mhob gwlad lie y rhoddwyd prawf teg arno. Tystia lluaedd o ra-i sydd wpdi ca,el adfenad lechya trwy ei ddefnyddio, mai y feddyginiaeth oreu gawsant erioed ydyw. a'i fod yn rf ychwaneg-a us-ainiau. "Mac wedi fy ngwella pan oedd pob medd- yginiaeth arall wedi methn." Cynwysa pob don ohono swm priodol o Quinine, yr hwn fel y cydnebvdd pawb, yw y cyffyr adgryfhaol goreu a ddarganfyddwyd eto, mewn undeb a rhin- weddau iachaol y llysiau meddyginiaethol rhagorol a sjardyn I.Ila, Cynghaw, Lafant. Crwynllys, Saffrwn, Dantvliew, ao amryw eraill. Quinine Bitters Gwilym Evans yw y meddyglyn goreu sydd yn adna- hvddns i'r oe hon, at symud anhwylderau y eylla, yr "[", a'r gwaed. Gwe thir mewn poteli 2s 9c a 4s 6c vr un, gan bob tferyllydd trwy y wlad, neu anfonir ef am v priial1 hyn rhwy y post yn nn^on?yrchol oddi- wrth y perchenogion.—Ouin n^ Bitters Manufactur- ing Co., Ltd., Llanelly, South Wales.
Gwibnodion o Ddyffryn Maelor.
Gwibnodion o Ddyffryn Maelor. WEL y mae hi yn boeth-yn ofnadwy o boeth yn rhy boeth i mi fyn'd ar fy neurod y dyddiau diweddaf yma. Nid wyf yn cofio i ni gael haf mor desog er's talwm iawn. Y mae y gweiriau oil wedi eu cynhauafu, ond y mae'r cnydau g wenith, haidd, ceirch a phethau felly yn cael eu deifio, a'r mensydd yn gwynu cyn eu ham- ser, fel nad oes obaith i'r amaethwyr wneud eu ffortiwn eleni eto. I Yr oedd y cawodydd graslawn a gawsom ddechreu'r wythnos yn dderbyniol tuhwnt, ond hynod mor fuan y diflanodd eu hôl. Greayn na fuasai'r cymylan wedi gollwng tipyn ychwaneg o'u cynwys i lawr. Er hyn i gyd ni chollodd neb erioed na bo rhjwun yn enill. Felly gyda'r tywydd sych yma Y mae pobl y relwes yma yn gwnetid busnes campus, ac y maent yn llawer prysurach nag arfer. Nid oes dd-wrnotl yn myned heibio na bo rhyw Ysgol Sul, neu rhywrai, yn myned am bieser- daith i'r mynydd neu i Ian y mor. Ac yn ol yr hyn a glywaf, mae pawb yn mwynhau eu liunain a, [mwvnhad helaeth, ac nid oes lie i achwyn ar eu hymddygiadau. Da iawn. Y mae yr Hen Gorph yn dechreu symud yn mlaen gyda'r hyn a alwant yn Forward Move- I ment ya Maelor ddu ac isel ei moes, o'r diwedd. Y mae'r hin boeth yma wedi rhoddi tipyn o styr ynddynt hwyrach. Fel y gallesid disgwyl, Gwrecsam yw y maes cyntaf i fod, a dysgwylir y byddant yn gallu cyohwyn yr ymgyrch yn ddiymdroi. Bwriadant gymeryd y Public HaJI, a chael gwyr profiadol o'r De i gymeryd yr arweiniad gau hyderu y llwyddant i droi "lloriau ulFern yn balmant sanctaidd yn y man. Dros eu penau a'u clustiau mewn cynlluniau dibris y mae Cynghor TrefoI Gwrecsam yr wythnos hon eto. Y mae'r D:rHawdy, y Farch- nadfa, a Maes Adloniant dan eu doeth a phwyll- og ystyriaeth unwaith eto, a diamheu y ceir ami i scene gyda'r rhai hyn, cyn y gwelant an hynfvdrwydd a'u ffolitiob. Mae rhai'n yn bobl i gall. Cynaliodd y Wesleyaid eu Cymanfa Ganu yn Ngwrc-csam dydd Linn diweddaf, dan arweiniad Wilfrid Jones. Methais fyned yno, ond clyw- ais ddweyd fod yno ganu daiawnary cyfan a chryn dipyn o hwyl ynddi. Da genyf ddeall fod yr hybarch Dawi Ogwen yn dal i wella, a'i fod yn bwriadu ail ddechreu ar ei hoff waith o adrodd yr "hen, hen uanes" yn mheii rbyw bythefnos. Y mae wedi bod yn ddiweddar yn treulio ychydig amser i adenill nerth corphorol a hoywder yspryd ar hyd glan y mor o Rhyl i Caergybi. Ac ar hyn o bryd y mae i lawr tua Chaerdydd.-i fod yn barod, mae yn debyg, i'r Eisteddfod yr wythnos nesaf, i ddal breichian'r Hwfa i fynn. Gobeithio y bydd i'r yspryd A -iven (ys dywed Morien) ddhgyn yn belaeth arno ef ac eraill yno, fel yr adnewyddo ei ieuenctyd fel yr eryr unwaith eto. I3, giwr; yr wythnos nesaf yw wythnos yr Eisteddfod Genedlaethol; ond ni chlywaf fi fawr o SJD am dani y ffordd bon. Y tebyg yw y ca trigolion Gwent a Morganwg yr wyl idd- yti-t. eu hunain eleni. Byddaf yn Nghorwen ddydd Llun nesaf yn cadw plaid bechgyn y Rhos yma. Y mae golwg am ornestu caled, ond cewch glywed y cyfan y tro riesaf. No; Sadwm. SAMWEL JONF.S,
--0--Modion o'r Odinaa.
--0-- Modion o'r Odinaa. [Gan CWILSYN]. BYDD yn dda. gan gyfeillion Mr. Gwi!ym Owen ddeall ei fod wedi pasio yn y D->sbartb Blaenaf ar- holi!id Matriculation Prifysgol Llundain. Y mae hefyd wedi pasio y South Kensington Science and Art yn y Dosbarth Blaenaf mewn Mathematics a Chemistry. Mae ein cyfail! ieaane yn derbyn ei addysg yn Ysgol Ramadegol Rhuthin, ac y mae yn fab i'r Parch. William Owen, gweinidog egiwys Webster Road. :0: Cynaliwyd cvfarfod charterol Annibynwyr Ar- fon yn Nghwmyglo ddyddiau Mawrth a Mercher. — Dsrbyniwyd Mr. J. H. Jones, Ebenezer, fel pregethwr a rhoed croasiw cynes i'r Parch. W. Phillips, yr hwn sydd wedi ymsefydln. yn Penrhyn- side.—Nodwyd pwyllgor i reoli. Cronfa'r Undeb.- Cyfeiriwyd vn alarus at farwolaeth y Parch. J. Row'ands, Talys«rn.—Pregethwyd gan v Parchn. LI. Bryniog Roberts, Caern ;rfon W, Phillips, Row'ands, Talys«rn.—Pregethwyd gan y Parchn. 1,1. Bryniog Roberts, Caern ;rfon W. Phillips, Penrhy s'de; T. D. Joaes, Llan lechid It Jones, Trsfriw a T. P. Jones, Conwy. C'mflliwyd cvfarfod o Fethodistiaid Se'saig sir- oedd Caer a Lancaster yn Helygain ddydd Mawrth -i. EUns Jones. Lerpwl, yn Hywydda. Vcr- byniwyd Mr-. R. C. Roberts, Connah's Qaa.v, yn aelod o'r Tien ad i-i r'; aellh. -Etbol w-,(] y Parch, 0. Matthias a Mr. R. Savage yn llywyddion y flwydd- vn nesaf; a'r Parch. E Jones. Lerpwl, yn drysor- y(l,i ftl-.r)e(i henth vg caiiput?t i eglwysi Rhosddu 3. Chaergwrle.—Hysbysod i y Parch. T. G. Owen mai 61 p. oedd y casgliad at yr achosion Ssisnig. Although Floar is milch dearer, the prices for Oornnhia Self Raising Flour have not been raised.
Advertising
TREBOR MAI, Prif Englyniwr Cymru—Ei Waitfc Barddonol; yn cynwys ei Englynion, Caneuon Cywyddau, &c., hefyd Darlun cywir ohono,a'i Fyw grapbiad. Pris, \7 MABINOGION CYMREIG, sef Chwedlau i Rhamantus yr Hen Gyrnry (fel yr ysgrifenwyd hwynt-yn yr Hen Gvmraeg, ac mewn Cymraeg di- wedda Wedi ei rwymo mewn llian hardd, I7« ANEW (fac-simile) Edition of the Renowned Work IOLO MANUSCRIPTS, being a selection o Ancient Welsh Manuscriots, in prose and Verse, from the collection made by EDWARD WILLIAMS (Ioh Morganwg) and intended by him as materials for s New History of Wales. With EXGI.TSH TRANSLA TIONSand Notesbyhisson, TALIESIN WILLIAMS Ab lolo, o Merthyr Tydfil. Price, 215
Colofn Dirwest
Colofn Dirwest Ffaith led anhysbys yw fod dynion yn derbyn maeth ac anfaetb i'w cyfansoddiad mewn llawer ffordd heblaw trwy fwyta a'r genau. Ua ffordd ydyw trwy'r milfil tyllau chwys sydd hyd arwynebedd y corph. Dyma sy'n cyfrif i raddau helaeth fod galwedigaethau neillduol vn effeithio cymaint ar liw, trweh cnawd, a nerth gewynol y sawl a'u di- lynant. Fel rheol, mae tafarnwyr a chigyddion yn dewion a blonegog ac am y rheswm uchod; ond nid oes bywyd hir, ar gyfartaledd, i'r un o'r ddau; yn wir, y mae oes y tafarnwyr yn ferach o flynyddau Da'1' eyffredil). Chwareuodd rhyw waich dipyn o fregedd castiog a, gol. un o newyddiaduron Lloegr trwy anfon iddo raglen yn cynwys manylion am Arddangosiad Trwynau Mawreddog" oedd un o čaÇ rnwvr y dref, meddai, ar fedr ei threfnu, ac yn yr hon y rhoddid gwobrwyon am y trwynau eochaf, mwyaf bratiogr &c, Ni feiddiai neb fyned mor haerllug a hynyna ond mae cellwair a gwneud yn vsgafn o feddwon a'u pranciau yn beth rhy gyffredin yn mysg pobl go ddirwestol heb son am dafarnwyr. Un o'r arwyddion mwyaf addawol am gynydd Dirwest yn yr Alrnaen ydyw fod y meddygon yn gwrthwynebu alcohol fei meddyginiaeth at amryw afiechydon. Y maent yn vin ffut-fioln gymdeithas i'r dyben hwnw-ac nid meddygon cyffredin, dinod, yma ac acw, ond awdurdodau blaenaf yr alwedig- aeth yn y gwahanol dd in as oedd. Ac me'r un gogwydd hefyd yn Switzerland. Yn ngbynacdedd ddiweddar y Wesleyaid yn Leeds, eynygiodd un gweinidog benderfyniad o blaid diarddel pob ae]od eglwysig oedd a wnelo ac a dderbyniai uarhyw fuddiant arianoi oddiwrth y fasnach feddwol ond fe'i gwrthwynebwyd yn gryf, a hyny gan rai arweinwyr dirwestol yr enwad, ar y tir fod yr eglwysi yn anaddfed i'r cynygiad, ac y gwnaethai lawer mwy o niwed nac o les. Ac felly barnodd y Gynadledd gyda mwyafiif mawr. Ond y mae cryn lythyra yn y wasg ar y dyfarn- iad, a Wesleyaid da a d'uwibl o bobtu yn mesur cledd. Os yw'r dyfyniadau a gofnodir o sylwadau- John Wesley a gosodiadau cyntefig yr enwad ar y pwnc yn gywi' yro oedd sylfaenydd Weaieyaeth yn fwy croyw ac eithafol dirwestwr na'i ganlynwyr gan' mlynedd a haner gwedi'i farw. Drachefn, yn un o gyrddau Undeb Bedyddwyr Cymru gynaliwyd yr wythnos ddiweddaf yn y D, darllenodd brawd bapyr yn condemnio'n ddiarbed yr aelodau eglwysig hyny sy'n dal cysylltiad mas- nachol &'r diodydi, ond yn gwrfchwynebu'n gryf ddiarddel neb ohonynt. Nid teg yn ei dyb ef oedd i'r eglwys ddiarddel y gwerthwr tra'n croes. awn'r prynwr. Fel mai'r unig gwrs cyson, ar y tir hwn, fyddai diarddel y ddau Uododd amryw, yn weinidogion a blaenoriaid, yn erbyn gosodiad y papyr, ac yn pleidio diarddeliad. Canlyniad y drafodaeth fu pisio psnderfyBiad yn anog yr eg- lwysi i bwyso'í' mater yn drymach a mwy pendant nag erioed at gydwybod yr aelodau. Mae'n arwydd dda gweled y pwnc hwn yn cael lie i'w drafod o gwbl gan wahanol gyfundabau. Baasai'n cael ei h wtio fel gwibwrn wallgof ychydig arnser yn 01 a thrwy ddygnu arni i gryfhau a lledaenu'r teimlad dirwestol yn yr eglwysi fe ddaw yn adeg deddfu arno yn nghyflawnder yr amser.
-------------CYHOEDDEDIG YN…
CYHOEDDEDIG YN SWYDDFA'R CYMRO. PRIS SWLLT YR UN. I. Helyntion Bywyd Hen Deiliwr. 2. Uythvrau yr Hen Ffarmwr. Take a place among the best specimens of genuine humour in modern Welsh literature."—Appendix C Rep°rtof t'U R°ital Cmnmistim on Land in Vales, &c., 1896 3. Cyfrinach yr Aelwyd. Nid oes yn yr iaith bortreadau gwell o fywyd RwledJg Cymru nag eiddo Hiraethog. Efe a Daniel Owen yw r unig ddau sydd wedi llwyddo i dynu darluniaa nydaiawn a chywir o'r bywyd hudol hwn, ac o'r cym eriadau sydd yn an wahanol gysylltiedig Sg ef. Y mae dullwedd Gymreig ar bobpeth ysgrifeno:ld Dr. Wm. Kees, adylai pob Cymro, 03 am fwyniant ac adeilad aeth. ddarllen (lanes Bywyd Ben Ffarmwr, Uehjnt ion Bywyd Hen Deiliwr, a Chyfrinach yr Aelwyd. Gan y Parch. W. REES, D.D. 4. Gardd Eifion: sef Barddoniaeth ROBERT AB GWILYM DDU 0 EIFION. 5. Goronwy Owen. Holl Waith Barddonol. Argraphiad newydd yn cynwys canoedc o Nodiadau. 6. Gwaith Beirdd Mon Allan o argraph,, 7. John Blackwell. Ei Waith BarddonoL 8. Yr hen Bererinion R. JONES, Llwyn" gwril; RHYS DAFIS (Y GLUN BREST), ac EDMUND JONES o Bontypwl. 9 ac 11. Pigion Englynion fy Ngwlad, yn cynwys 2,000 o Englynion goreu'r Iaith, Detholedig gan EIFIONYDD 10. Diliau Barddas. BARDD NANTGLYN. 12. Rheinailt ab Gruffydd. Nofel Hanes- yddol. Gan LLYFRBRYF. 13. Y Bardd Cwsg. Gan Eus WYN o Lasynys 14.—"Christmasia," gan DAVID OWEN (Brutus> 16.—Yr Oriau Olaf: gan JOHN CEIRICG HUGHES, sef Caneuon, Rhiangerddi, &c., na env. hoeddwyd o:r biaen, ac wedi eu cymeryd o law- ysgrifau y Bardd. 17.—Llyfr y Tri Aderyn. Dirgelwch i rai, i'w ddirnad ac i eraill i'w watwar. Gan MORGAN LLWYD 0 WYNIW. Un o'r llyfrau hynotaf yn yr iaith Gymraeg Gyda NODIADAU AR FYWYD TB- AWDWR, gan y Parch OWEN JONES, B.A., Lerpwl. Argraphiad, Newydd. 15.- J. Ceiriog Hughes: Ei Fywyd ci At-hr lith, a'i Waith. (Gyda Darlun cywir ohono 9,0 o Benybryn, Dyffryn Ceiriog, He ganwyd ef) Gan y LLYFRBRYF. Y DDAU LYFR UCHOD. wedi eu rhw-rr.o yn nghyd mewn Llian. Pria 2s 6ch. i3—Llythyrau Goronwy Owen. Wedi en- manwl gydmaru S chopiaa mewn ysgrif, yn nghydev rhai llythyrau nad oeddynt mewn casgliadau blaen- orol, ac ychydig eraill wedi eu cymeryd o ysgrif- yfrau s 19—Tair Anterliwt, o waith TWM O'R NANT. 2r-Cnialau Elfed Ail Gyfres. Yt y rvil} 22—en-au AtlFoaia th Foessl: gta v P. roh JOlIN JONES, Tuebrook Y mae ychydig gop'aift o'r llyfr uchod ar law ac i'w cael am Swllt yr un^ Swyddfa Cymro, 8, Paradise Stcee