Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

Teithiwr mwya'r byd yn Cymro.

News
Cite
Share

Teithiwr mwya'r byd yn Cymro. CROESI'R WERYDD 800 0 WEITHIAU. GWR cydnerth, talsyth fel mab ugain mlwydd, y Pren almon yn blodeuo ar ei ben-blynyddau wedi Swynu ei wallt a'i farf, llygaid fcreiddgar, gwyneb Callus, a nodweddau y Cymro wedi eu delweddu yll ei gorph Huniaidd—dyna'r olwg gafodd eich go- nebydd ar Mr George Paynter, yn ei breswyl, 10, Lenthall Street, Walton, un cyfbos yr wythnos odiweddaf. Amcan fy ymweliad a'r "hen wr 'fane oedd cael ymgom a'r hwn sydd wedi teithio fwyaf ar y m6r o neb byw a lloffa rhai o fanylion fywyd fydd yn sicr o ddyddori eich darllenwyr- Gyda'r parodrwydd hwnw sydd bob amser yn nod'- Weddu llongwr. cydayniodd Mr Paynter a'm cais Pan amtygais fy neges iddo, ac o gelloedd ei gof crynhoais y wybodaeth sydd yn dilyn. Yn Gymraeg y cariwyd yr ymgom yn mlaeo. Mewn atebiad i'm gofyniad, dywedodd mai bro- <3°r o Fon ydoedd. Cafodd ei eni yn Nghemaes yn 1822, a'i riaint oeddynt William a Catherine Paynter. Pan oedd ef yn ieuane iawn, symudodd y teula i Ferthvr 'rydfil yn y De ac yno y der- byn iodd ef ei addysg gyntaf. Mynychai'r ysgol a gedwid y pryd hwnw gan Mr Taliesin Williams, mab lolo Morganwg a chan fod iddo ewythr o'r ?n enw ag ef ac yn mynychu'r un ysgol, gwahan- lftethid hwy drwy eu galw ar yr enwau brenhinol George y Cyntaf a George yr Ail. Bu yn yr ysgol "°n am o ddwy i dair blynedd. Y r adeg hon yr oedd y Mesur Diwygiadol Oyntaf, neu'r First Re- form Bill fel ei gelwid, gerbron y wlad. a chofiai'n dda am y terfvsgoedd mynvch fyddai yn Merthyr yo nglyn ag ef, O'r dref weithfaol hon symudwyd 1 Sl'r Abertem ond byr fa eu harosiad yno, a phan oedd ef yn 13 mlwydd oed cawn y teuiu yn ym- gartrefu yn Nghaernarfon. Yma dilynai y tad yr ftlwe igaeth o wyliwr y glanau ac yr oedd yntau beunydd yn mysg y rhai oedd a'u gorchwyl ar y dYfroedd dyfDion, swn y dda yn suo'n dytier yn ei glyw, a'r br.euddwyd o fod yn forwr erbyn hyn Yn ffaith yn ei hanes. Mae ganddo gof byw am ddrYlliad y Rothsay Castle, y Hong anffodus y Ca^odd Caledfryn e'i awdl fuddugol yn Eisteddfod ^aumaris iddi. Cofia'n dda hefyd am losgiad yr Oean Monarh ar dueddau Rhyl pan gollodd llu ttiawr eu bvwydau. Caed hyd i ddau gorph, ^ygwyd hwv i Gaernarfon mewn agerddlong. *^oed hwy dan ei ofal ef, ac ymgymerodd a'u P,IP,ddu yn.ynynwent Llanbeblig, Ile gwelir y cof- ac arno hanes eu diwedd adfydus. Llwydd- odd hefyd wedi cryn drafferth i aIrha-in eu perthyn- >u, a chafodd mai enwau y ddau anffodus oedd ames Ronan a Shaw. Wedi cynorthwyo ei dad 411, rai b!vnvddau ar fia y mor, ac wedi hyny mewn fasnachd.v blawd a gedwid ganddo yn Nghaernar- on, aeth am fordaith i Leghorn vn 1842. Dych- fte'odd adref, ac arosodd yno hyd 1848 neu 1849, Pan y cyfeiriodd ei wyneb i Lerpwl. Bu am ddwy Synedd yn myned allan gydag amryw longau ond 1851 ymunodd a Chwmni'r Cunard, a chyda hwV V man wedi aros hyd heddyw. Yn 1852 p'iododd gyrla merch i Mr Edward Pritchard, Cft!dwad circhar Fflint y pryd hwnw, ac y mae hithau mor fvwiog a'i phriod, ac wedi bod yn gyd- Vmaith ffyddlon er pan ymgymerodd a bod yn first nitte idllo ar fordaith bywvd, Bu iddynt chwcch o tyant—tair merch a thri mab. „ A Gofvnais vchydig fanylion ei gysylltiad a Qhwmni v Cunard. a. svlwodd ei fod er pan yn eu ,th wedi hwylio o Lerpwl yn eu llongau 45' mh-nedd vn olynol. Teithiodd dros j 112 o filldir^edd morawl, yr hyn sydd dros air rniliwn o filldiroedd daearyddol Os eaiff fyw !C,bVdig wythnosau eto, hydd wedi croesi'r Wer- rrl 800 o weithiau. Vn ystod y cyfnod maith l1n o wasanafith ni bu erioed ddiwrnod yn glaf ac .1 chvfarfu az un math o ddamwain. Er yn bwr- lad'i vmneillduo vn fuan. nid yw yn gwneud hyny j 'ejryd Ueseedd nnd yn unig am y cred fod ei dydd gw-n'th wedi bod vn ddigon bir yn liwyr- d(Jydd ei fvwyd mae vn heinyf,_ ac iraidd yw yn ei ^eaaint, Er wedi teithio cymaint, vchydig o ddim b in b.vnod iawn a welodd, ac fel y sylwodd, y mae hyn ,\1l1ddo ei hnn vn h"nod. Gwir ei fod yn cludo'r Jyddinoedd adeg Rhyfel y Crimea, a'i fod yn Se- bistopol pan aymerwvd y ddinas, ond Did oedd allddo ddim neillduol i'w adgoffa am yr amgvlch- 'adau a'r amseroedd cynhvrfus hyny. I u" wedi N gvmaint ar donau, y pyndod yw fod cwrs ei y^yd wedi bod mor undonog a thawel. II Yn ystod ei deithiau daeth i gvdnabyddifieth a. 1..1 o enwngion, ac yn eu plith Abraham Lincoln, ■^■^ywvdd America, yr hwn a lofruddiwyd fel y c°fir Madame Patti a Christina Neilson. v cantor- bvdenwog; Bradlaugb Mark Twain, y ■J^ethebwr Americanaidd. a gwelodd y dyner-galon '°rence Nightingale adeg Rhyfel y Crimea, yn °ael ei chludo i'r llong pan darawyd hi gan glefyd ^edi l30f] vn g,WPini y milwyr. Adroddoi hefyd j*11 f.vnediad y diweddar Barch Dr John Hughes, ^fpwl, ar fordaith. sran sylwi ei fod yn cario J>^lawlen ar fwrdd y llong, er mawr ddifyrweh. i'r e'thwyr erailL y rhai a dyb'ent fod umbarel ar fdd llongr gymiint allan o le ag a fuasai morfil ar p'.r syeb. Cvfarfu hefvd a'r enwogion a ganlyn — ^Ierce. Grant, RC Arthur, A?-lvwvddion America eorge Pfiabodv, George Francis Train. Edwin °°th, Mr a Mrs Howard Paul Charlotte Cush- Lola, Montes, Parepta Rosa, Cyrns Field, ■^ot) Stanley, Henry Ward Beecher, Anrhvd.Mr a •n rs Childf>rg. Arglwydd ac Arglwyddes Churchill, T)r Jobn Ha]1- &c- avi e'n deJKvng o sylw fod Mr Paynter wedi gjwas- aethu nr 30 o longau'r Cunard. ac wedi llanw d .)1;1 bob cvlch o ymddiriedaeth yn y steward's y Partment. Efe vn bresenol sydd vn edrvch ar ol J.^irodydd ond er yn gofala am ddiodi eraill, ef ei hnn wedi profi dyferyn o ddiodydd iwol nan wedi ysmygu chwaith er's dros ugain arn s^cr' mae'r olwg cryf ac iach sydd arp-(fiT-R s^arad mwv dros ddirwest na chanoedd o'r p biau hvawdl a draddodir. yrn^ddel dangosodd i mi y batbodyn ysblen- ^eit-V°e^ lr^° vn anr^e? arwydd mai efe oedd coinslVrV- mw^af V V»y<i a ^hefais hefyd weled y a ar,an ac aur a gasglodd yn nghwrsei deithiau. Sroiif8 ?°didog ydyw hafvd. Ceir ganddo y maa^ ar'ari ao aur bron P°b gwlad a chyfnod, ac darHau h^^°r^e^ ne^^u0" vn Perthyn °'r c7n^° rJ)Bthau olaf ddywedodd Mr Paynter wrtbyf ydvyyf a 0edd :—" Cofiwch hvsbysu mai Cvmro ^°eddi' rka* °'r 'PYre Saesneg wedi ey- iad Sais wyf." Gwelir felly fod ei ymlyn- tnvyyo yn e? 2snedl a'i wlad, ac nad yw tra- am Aynyddau hir wedi peri iddo raoh 0J°f, ei.wlad, ei iaith, a'i genedl." Yn hyt- ^ai a^vnt beunydd a thebygol ^reiilia pf1" 7"v-eS V roes enedigaeth iddo y Duw a'i d hawddgar hwyrddydd einioes, os Wedi diolch am y mwyniant o'i gwmni a'r wybod: I aeth gefais ganddo, ysgydwais law yn gynes ag ef, a chan ddyinuno iddo hwyrddydd tawel wedi'r mordeithio maith, ffarweliais a'r hen Gymro dyddan a sionc. G.

Ffestiniog.

O'r Be."'

-0-YFWYR TE-DALIWCUI SYLW.

Advertising