Y Cymro

Eisteddfod Cadeiriol Clynoeiriog. CYNALIWYD yr Eisteddfod flynyddol hon ddydd Llun mewn pabell eang, ac yr oedd cynulliad lluosog yn mwynbau arlwy lien a chan yn ngwlad y tely uegwyr Ceiriog a Huw IVLorus o Bonty- meibion. Y beirniad cerddorol oedd Mr Wilfrid Jones, R.A.M., Gwrecsam; a Mr Howell Dairies yn arweinydd. Cyfarfod y bore. -I,Iywydd wyd gan Mr R. Darlington, Llangollen, ac wedi i Seindorf y Glyn roddi detholiad o gerddoriaetb, caed anercbiad ganddo. Sylwodd ei fod yn synu fod y Saeson mor anwybodus o lenyddiaetb Cymru a bwriadai gynyg gwobr yn yr Eisteddfod Genedlaethol am y cyfieithiad goreu i'r Saesneg o farddoniaeth Gymreig. Dyfarnwyd y gwobr- wyon fel y canlyn :— Unawd soprano, Mrs Edward Jones, Glyn. Olwyn berfa, John Williams, Glyn. Araith ar 'Y sawl na weithied na fwytaed chwaith,' J. F. Ellis, Glyn. Deuawd, David ac Edward Jones, Glyn. Daeth dau gor yn mlaen yn ngbystadleuaeth y corau meibion ar ganu Y Gog,' sef Coed- poeth a Dyffryn Ceiriog. Yr olaf yn oreu. Diolchwyd i'r llywydd argynygiad y Parch E. J. Williams, ac wrth ateb addawodd Mr Dar- lington roddi gwobr am draithawd hanesyddol o'r ardal. Cyfarfod y prydnawn.-Yn absenoldeb y Mil. Barnes, cymerwyd y gadair gan Mr J. Nanson. Wele'r dyfarniadau Unawd tenor, William Jones, Poncie. Traithawd ar Owen Glyndwr,' R. Chailes Jones, Pentrefoelas. Adrodd, J. F. Lewis a John Morris, Glyn, yn gyfartal. Gwneud torth geirch, Miss S. Griffiths, Glyn. Englyn, Y cryd,' R. Athron Thomas, Ffes- tiniog. Unawd baritone, Robert Edward s,Llanarmon, ac Edward Jones, Glyn, yn gyfartal. Traithawd, 'Peryglon Cymru a'r modd i'w gochelyd,' Miss Elizabeth Roberts, Llanarmon. Cyfieithu, Miss Eliz Lbeth Roberts. Cystarlleuaeth gorawi '0! fy Iesu,'cor Nantyr, dan arweiniad T. Morris. Emyn, Dyndod C, ist,' R. Athron Thomas. Cadeirio'r bardd bn.ldugol oedd y gwaith nesaf. Y testyn oedd pryddest ar Gelwir ei enw Ef Rhyfeddol.' YmgeisiodH 15, a'r goreu oedd eiddo Y Gorsen Ysig,' sef 0. Caerwyn Roberts, Lerpwl. Yn ei absenoldeb cadeiriwyd ei gynrychiolydd, Mr J. Davies, yn ol y ddefod arferol, a chanwyd can y cadeiriad gan Mr Tom Edwards, Rhos. Cor y Glyn yn unig ymgeisiai yn y brif gystadl- euaeth gorawl, a chan y buasai'n anhawdd ei guro, meddai'r beirniad, haeddai'r wobr. Cerfio ar gareg, Thomas Morris, Glyi). Yn nghyngherdd yn hwyr, llywyddwyd gan Mr Nanson, a chymerwyd rhan gan Misses F. Theo- dore, Llanfair, a Maud Jones, Llangollen Mri Wilfrid Jones a Tom Edwards, Rhos, y seindorf, a'r unawdwyr buddugol. o

PWLPUDAU CYMREIG, Awst 9. LBEPWL. Y METHODBTIAID CALFINAIDD Princes rd-Am 10, T Gray, am 6, H Jones, D.D. David street-Am 10, H Jones, am 6, T Gray. JFitzclarence st-Am 10, J M Jones, Caerdydd, am 6. J Hughes A'etherfield road-Am 10, J Hughes, M A am 6,J M Jones Chatham street-Am 10 a 6. G Owen, Rhosddu. Crosshall street-Am 10 a 6, D M Phillips, Tylorstown. Anfield road-Am 10 a 6. 0 Owens. Ne,tvsham park- AM 10 a 6, J Davies, Llandeilo. Bootle-A m 10 a 6, G Ellis, M. A. Bi,'rkenhead A M 10.30 a 6, E J Evans. Seacombe-Am 10.15 a 6, G Williams, Llingoed. Uarston-Am 10 a 6, E 0 Davies, B Sc. Rock Ferry-Am 10.30 a 6, J E Hughes, Caernarfon. Walton park-Am 10 a 6, Waterlon-Am 10 a 6, W M Jones, Dyserth. Huyton Quarry-Am 10 30 a 6, 0 G Owen, Peel road-Am 10 a 6. J Williams, Dwyran. Bolt road-Am 10.30 a 6, D Jones. Webster road-Am 10 a 6, T J Williams. New Brighton-Am 10 a 6, O Jones, Wigan. West Kirby-Am 11 a 6.30, wen. Tanygristau. Yates street-Am 6 16, T J Williams. Market street Birkenhead-Am 6, H H Chambers. Brassey street, Birkenhead-Am 6, Huw Parri. St. Helens—Am 10 a 6 E Lloyd, Wyddgrug. Siloh Whiston-Am 10 30 a 6, YR ANNIBYNWYR Tabernacl-Am 10-30, D M Jenkins, am 6, D Gwilym Evans Aberaeron. Grove at—Am 10-30, P Price, am fi, Park rd—Am 10-30, D G Evans, am 6, Mr Phil ips, Llandysil Great Mersey st-Am 10. H P Thomas, am &, P Price. j KenJiington-Am 6.15, William Arthurs. Trinity rd Bootle-Am 10-30 a 6. R D Jones. Marsh lane-Am 10.30 a 6. E Jones, Llanbedrog. Cliftonra B'heai—Am 10 30 D Adams, am 6 15, H PThomas Seacombe- A m 10.O a 6 S Roberts. Vittoria st, B'head-AM 10-30 a 6, W E Jones, Colwyn. BEDYDDWVR. Kverton village—Am 10 a 6, D Powell. Windsor street-Am 10-30 a 6, W Samuel. Edge lane-Am 2-30 a 6, S Davies, Manceinion. Cavel Seion Bousfield street-Am 10, a 6, P Jones, B, asenose road, Bootle-Am 10 a 6, Knowsley Road,Bootle—Am 10, a 6, L W Lewis- Woodlands, Birkenhead-Am 10-30 a 6, J Davies. Y WRSLEYAID ,<■kaw street-,m 10 30, H H Chambers, am 6, E Evans. Boundary street-Am 10.30, J R Ellis, am 6, G Evans. THnity road, Rootle-Am 10-30, E Evatis, am 6, J R Ellis gdge Hill PlimsoU st—Am 10, G Evans, am 6, H H Chambers KnowsZey ro,:d. Bootle-Am 2,30, E Evans, am 6, Brodyr o Shaw Street. Mvnvdd Seion—4 m 10 30, D G Jones am 6, J Hughes. PUbuqhtoi< rd, Birkenhead—Am 10. J Hughes, am 6,D G Jones Price St, Bi, Zenhead Am 2 a 6, W Evang. Widnes-Am 10.30 a 6, J Pierce. Garston-Am 2 30 a 6. J M Davies. il,arlestown-Am 10 30, a 5 30, R Morgan. Hermon-Am 10.30 a 5, A Owen. Golborne-Am 2 a 5.30. E Edwards, SeacomlJe-Aro 2, D G JODes, am 6, E Hughes. Bock Ferry-Am 2.30, J Pughes, am 6, Brodyr o Birkenhead Wigan- Am 10 30 a 6, 0 Hughes. Leigh-Am 10 30 a 6 T Thomas. St Helen's-Am 10,30 a fi, J Williams. Darwen-Am 3.15 a 6, 0 C Tvans. Tyldesley-Am 2 a 6. R 0 Jones. YR EGLWYS SEFYDLEDIG. Sant Dewi-Am 10-30 a 6, J Davies. Sant A saph-Am 10.30 a 6.30, E Williams. Sant Nathaniel- Am 10.30 a 6.30,0 F Williams. St. Winifred, Birkenhead—Km 10.15 a 6.30. R Edwards

-0- MANCEINION. Y METHODISTIAID CALKINAIDD. iltoss Side-Am 10.3°, W James. B.A., am 6, E Humphreys Pendleton-Am 10, E Humphreys, am 6, J E Jones. Heywood st-Am.10. J E Jones, Warrington, am 6, W James Higher Ardwick-Am 10 30, am f, -0-

Eisteddfod Caer. SVLWED y cantorion ar y cyfnewidiad yn y dernyn eyst,dleuol yn Eisteddfod Caer y flwyddyn nesaf. Gweler hysbysiad.

Cyfieithu Ewyllysiau Gymreig. HYSBYSWYD Mr Herbert Lewis yn Nhy'r Cyff- redin, nos Lun, nad oedd y Trysorlys mwyach yn gwrchod talu y gost o gyfieithu evryllysiau Cym. raeg gyda'r amcan o'u profi. Dygid y draul hon yn fiaenorol gan y partyon oedd yn dwyn cysylltiad a'r ewyllys. --0--

Lleol. CYCHWYNODD y Parch John Williams (Princes Road), ac amryw gyfeillion eraill ddydd Sadwrn i Switzer- land, lie y bwriadant dreulio tua phythefnos. PARHA y British Cycle Manufacturing Company," sydd yn cario eu masnach yn mlaen yn 45, Everton Road, i ddwyn allan y gwelliantau diweddaraf yn y peirianau gynyrchir ganddynt. Y JLae'r fasnach hefyd yn cynyddu cymaint fel y gorfodwyd y cwmni hwn i gael adeiladau ychwanegol er cyfarfod y gal- wadan, yr hyn sy'n ddigon o brawf eu bod yn enill cefnogaeth y cyhoedd. GORPHENAF 29, yn nghapel yr Annibynwyr, Woolton, unwyd Robert C. Blacklock mewn priodas a, Hannah Ann, unig ferch Mr a Mrs John a Hannah Griffith. Gweinyddwyd gan y Parch W. Redman, y gweinidog, ac yr oedd y gwasanaeth yn gorawl. Cyflwynwyd y briodferch gan ei thad. Y morwynion oeddynt Miss Dodd, a Miss Josephine Blacklock, gyda Mr W. L. Davies yn was. Aeth y par dedwydd i fwynhau eu mis mel i Yorkshire. Yr oedd y pwyddion yn lluosog a gwerthfawr. Bu'r ddau briodwyd yn aelodau ffyddlon yn yr eglwys am flynyddau, a Mr Blacklock yn ysgrifenydd a thrysorydd am dros ddeng mlynedd. DRWG genym gofnodi marwolaeth Mr Thomas Mill- ward, am tros ugain mlynedd yn ngwasanaeth Mri Morris & Jones, yr hyn gymerodd le Gorph. 30, yn ei gartref 4 Carrington Street, ac efe ond 43 oed. Yr oedd Mr Millward yn fab i Mr Thomas Millward, dinesydd parchus o Ddinbych, marwolaeth yr hwn a hysbyswyd genym ychydig fisoedd yn ol. Yr oedd yr ymadawedig yn aelod ffyddlon o eglwys Seisnig Catharine Street. Cymerodd yr angladd le ddydd Sadwrn yn mynwent Smithdown Road, pryd y gwein- yddwyd yn y ty gan y Parch J. Thomas, B.A. yn y capel gan y Parch R. G. Jones ac wrth y bedd gan y Parch O. Owens. PRIODAS EURAIDD MR A MRS OWEN JONES, EGRE- aroNT.—Dydd Iau, Gorph. 30ain, cyihaeddodd Mr a Mrs Owen Jones, Egremont, beth na chyrhaeddir ond yn anfynych, sef eu priodas euraidd (golden wedding). Dangosodd tn-irvw o gyfeillion eu teimladau caredig tuag atynt trwy lythvrau ac anrhegion. Yn y mhlith yr anrhegion, derbyniasant sdiver tray oddi- wrth rai o gyfeillion eglwys Liscard Road. Seacombe. Cyflwynwyd y tray iddynt gan rai o gyd-swyddogion Mr Jones yn yr eglwys, a thraddododd un ohonynt yr anerchiad canlynol" Yr ydym yma heno i wneud dyledswydd bleserus iawn. Gofynwyd i ni gan ych- ydig gyfeillion i gyflwyno i chwi eu llongyfarchiadau cywiraf ar yr achlysur hapus neillduol hwn vn eich bywyd. Yn wir, ychydig sy'n cyrhaedd y safle hono mewn bywyd priodasol y gallant edrych yn ol dros gyfnod o haner canrif. Beth yw'r blynyddau hyn wedi bod i chwi a'ch priod, chwi yn unig a wyr y mae'r rhai sydd wedi eich gwylio yn methu gweled dim ond daioni. Yr ydych yn gosod esiampl sefydlog i bobl ieuainc o'r hyn ddylai bywyd priodasol fod. Yr ydych wedi byw gyda delfryd uchel o'ch blaen, ac y mae genych y boddlonrwydd o wybod i cbwi ddyfcd yn agos ato. Bu Duw yn dda iawn wrthych rhodd- odd i chwi iechyd a hir ddyddian ar y dds-ear, ni fu angeu yn gwneud bylehau yn eich teulu tyfodd eich plant o febyd i fynn, ac y mae genych y pleser o weled plant eich plant. Gweddiwn am i chwi eich dau gael eich arbed am amryw flynyddoedd eto i ddyfod. Mae eich oedran yn teilyngu i chwi barch mae eich cymeriad yn hawlio i chwi fwy. Gweddiwn ar Dduw i fendithio eich cymeriad er budd y rhai sydd o'ch cvlch. Yn eich calonau mae teimladau nas gallwn ni wybod am danynt. Mae llawenydd a gofid eich bywydau yn fvvvaf hysbys i chwi eich hunain ond gweddiwn am i'r gobaith sydd wedi eich i cynal, y ffydd sydd wedi eich cynorthwyo, a'r haelioni sydd wedi helpu eraill, i aros gyda chwi. Bydded i ddy- muniad y Salmydd gael ei sylweddoli genych eich dau Ffrwythant eto yn eu henaint; tirfion ac iraidd fyddant."

Elfeqau Athroniaeth Foesol, GAN Y Parch. JOHN JONES, Tuebrook, Y mae ychy d > M T JPV o'r )lyfr ucbod ar law ac i'w cael am SWLLT yr un, o Swyddfa'r Cymro, 8, Paradise Street. "CYMRU FU, CYMRU FYDD." SEITHFED EISTEDDFOD GADEIRIOL GWYR IEUAINC GWRECSAM, Dydd Gwener y Groglith (Ebrill 16eg), 1897. PRIF DESTYNAU. TESTYN Y GADAIR. Drama ar Ednyfed Fychan heb fod dan 300 iinell. Gwobr, 4 gini, a Chad air Dderw gwerth 5 gini. CYWYDD.—" Y Groglith heb fod dros 80 llinell. Gwobr, Gini. TAIR STORI yn ymwneud a. bywyd Cymreig. Gwobr, 3 gini. CORAU MEIBION.—"Nyni yw'r meibion cerddgar" {Gwilym Qwcnt). Gwobr, 10p., ac Arweinffon. gwerth Gini; ail wobr, 5p. hefyd rhoddir 7s. 6c. i'r un gano'r Unawd oreu. CORAU CYMYSG i fod rhwng 25 a 35 o leisiau, 0 agor fy llygaid (D. C. Williams). Gwobr, 6p.; ail wobr, 3p. Nifer lluosog o Unawdau, Deuawdau, Triawdau, Pedwarawdau, Adroddiad, Cyfieithiadau, Celfyddyd, a Chystadleuaethau offerynol, &c., &c. Beirniad Cerddorol-Mr. D. 0. WILLIAMS, Merthyr. Rhestr gyflawn o'r Testynau, Gwobrwyon, ac Amodau, i'w cael trwy y llythyrdy am lie. oddiwrth yr Ysgrifenydd, W. A. LEWIS, Y Priordy, GWRECSAM. DOSBARTH DEML GYMREIG TEMLWYR DA Swyddi Lancaster a Chaer. CYNELIR -EISTEDDFOD- yn HOPE HALL, HOPE STREET. LERPWL, Dydd Sadwrn, Rhagfyr 26, 1896 (Gwyl y Banc). Beirniaid y Gerddariaeth-Mr. J. T. REE3 ac EOS OGWEN. Beirniaid y Farddoniaeth-ELPED a LLIFON. Rhyddiaeth Parchn JOHN WILLIAMS, Prince* Road; DAVID POWELL, DANIEL ROWLANDS, M.A., a Dr. JOHN ROBERTS, Caer. PRIF GYST A D LKTTAET H GORAWL.—I'r Cor o feibion (heb fod dan 35 na thros 50 mewn nifer) a gano oreu "Rhylelgan y Myucod" (Dr. Parry) Gwobr, £ 20. COR CYMYSG (heb fod dan 20 na thros 30 mewn nifer) a gano oreu Dyddiau dyn sydd fel glasirelltyn (Gwilym Gwent) o'r Cerddor am Ionawr, 1891. Gwobr, iP,5 5s. DARN 0 FARDDONIAE rH [400 o linellau]: "Dafydd yn ffoi rhag Absalom." Gwobr, Cadair Dderw gwerth A5 5s. Am y Llawlyfr Dirwestal [Text Book] goreu at wasanaeth y Temlau a'r Gobeithluoedd Cymreig, heb fed dros 40 tudalen argraphedig, at faint Y Geninen. Gwobr, 410 10s. Am y Gadair Dderw Eisteddfodol oreu i fod yn eiddo y Pwyllgor. Gwobr, A5 5s. Gellir cael rhestr gyflawn o'r Testynau gan LLEW WYNNE, Ysgrifenydd. 43, The Woodlands, Birkenhead. EISTEDDFOD GADEIRIOL BIRKENHEAD, DYDD LLUN Y PASG, 1897. PRIF DESTYNAU. TRAETHAWD—" Tafodieithoedd Cymru "(Welsh Dialects). Gwobr, £$5s. (rhodd gan Thomau Williams, Ysw., Y.H.). Beirniad, Proff. ANWYL, M.A. 3 g ° in°ma8 PRYDDEST GOFFADWRIAEHOL Daniel Owen (heb fod dros 200 llinell). Gwobr, x2 2s a Chadair Dderw Gerfiedig gwerth £4 4s. Beirniad, Parch BEN DAVIES. PRIF GYSTADLEUAETH GOR AWL—I Gor o Feibion (heb fod dan 30 na thros 50 mewn nifer) a ganant oreu gydgan Y Pyss?odwyr" (Z>. Maldwyn Price, R.A.M.). Gwobr, ^15 ies a Chwpan Arian gwerth £10 ios. i'r Arweinydd (Silver Cup presented by Messrs. Lever Bros. Port Sunlight. Beirniad, Proff. W. T. SAMUEL, L & G.T.S.C., I.S.M. Bydd rhestr gyfiawn o'r Testynau allan yn fuan. Ceir hysbysrwydd pellach to. SEACOMBE Welsh Congregational Churcq. A G P AND + BAZAAR Will be held in connection with the above Church IN OCTOBER, 1897. Particulars will be published later. DALIER SYLW. oyneiib Eisteddfod Gadeiriol Rhuddlan ar yr 21ain 0 AWST, 1896, ac nid ar yr 20fed fel ag yr hysbyswyd o'r blaen Rhaglcn am y dydd (lc) oddiwrth yr Ysgrifen- yddion yn gynar vn mis Awst. Mr. W. JONES, Church Gates, y M Mr. E. ROBERTS, Ty Gwyn. Xsg' Myg- Mr. E. G. MORRIS, Plas Madoc, Ysg. Cyff. _n GOREU ARF _/1\ ARF DYSG. Chester Christmas EISTEDDFOD DECEMBER 26, 1896. IMPORTANT NOTICE. The TEST PIECE in the Chief Choral Con- test will be "Blessed are the men (from the Elijah), and NOT "Dawn of Day." For corrected list of subjects (post free on receipt of stamped wrapper), apply to WILLIAM H. DAVIES, Secretary, 14, Bouverie Street, Chester. TIVERPOOL & N ORTH TT TALES s. s. CO., LIMTTED. • r DAILY SAILINGS from PRINCE'S LANDING STAOF (Sundays excepted ud circumstances permitting^ "ST. TUDNO, Leaves Liverpool 10 45 a.m. for Llandudno, Beaumaris, Bangor, and Menai Bridge, allowing about four hours on shore at Llandudno, and due back at Liverpool at 7.30 p.m. "ST. ELVIES" Every Monday, Tuesday, Friday, and Saturday. From Liverpool at 2.15 p.m. Monday's and Tuesday's from Menai Bridge at 6 30 am Friday's and Saturday's from Menai Bridge at 8 a.m. No earlv boat from Wales Saturdav. 8th August. SATURDAY, 8th August, ST. ELVIES Leaves Liverpool 9.0 a.m I Arrives Llandudno.. 11.15 am Llandudno.. 11.o0 a.m 11 IAvemool i if; SPECIAL SEA TRIPS FROM NORTH WALES TO DOUGLAS, Every WEDNESDAY and THURSDAY. From Menai Bridge and Bangor at 8 a.m., Beaumaris, 8.30, Llandudno, 9.30; due back at Menai Bridge at 8.30 p.m., allowing about hours on shore at Douglas. Low Fares SPECIAL REDUCED FARES FOR PARTIES If previously arranged at Agents or at Office. For Fares and further particulars apply to- LIVERPOOL AND NORTH WALES STEAMSHIP Co. LTu T, G. BREW, Sec., 20, WATER ST. LIVERPOOL. Telephone 6366.

GENEDIGAETHAU, PRIODASAU MARWOLAETHAU. DAVIES-Garph. 29, yn 65, Cotswold Street, priod W. H Davies ar fercb. F WILLfAMS-Awat 1, yn 85, Northbrook Street.. priod John Williams, ar ferch. prtodad. HARRIS—WILLIAMS—Awst 4, yn eglwys Bresbyt- eraidd Bangor, gan y Parch T. Mortimer Green a'r Parch J. Puleston Jones, M.A., Stephen, ail fab David S. Harris, Anfield, Liverpool, a Catherine (Katie), merch hynaf David Williams, 7, Gambier Terrace, Bangor. dBarwoIaetbau. JONES-Gorph. 31, yn 57, Timpron Street, yn 41 oed, Thomas Jones, brawd y diweddar John Jones, Smithdown Road. PHILLIPS Gorph. 23, Meredith Phillips, mab Mr a Mrs Phillips, Cefn Bithel, Llandyrnog, yn 19 oed. FRYTHERCH— Gorph. 30, yn 46, Everton Vallgy, yn 76 oed, Wm. Prythereh. PRYTHERCH-Gorph. 30, yn 46, Everton Valley, yn 76 oed, Wm. Prytherch. ROBERTs- Gorph. 27, yn 40, Carlton Road, Oxton, yn 32 oed, J. E. Roberts, am 12 mlynedd yn- ngwasanaeth Mri Morris & Jones. JSr cof am. PARRY—Awst 5, 1893. yn 18, Wylfa Road, An- field, yn 16 oed. Lizzie Jane, merch hynaf Hugh a Mary Parry, 29, Albion Street, Everton. ROBERTS—Er cof serchus am William Roberts. 49f. Claribel Street, fa farw Gorphenaf 27, 1895. Ei lais ni chlywir mwy O'n hamgylch fel y bu Mae wedi myned trwy Yr hen Iorddonen ddu I ganu'n iach yn ngwlad yr hedd A ninau'n wylo uwch ei fedd. Printed and Published by ISAAC FOULKES, at his Printing Establishment, 8, Paradise Street in the Parish of Liverpool, in the County of Lancaster.