Y Cymro

Abergele mewn canlyniad i ddamwain a gyfarfu wythnos vn flaenorol. Ymddengys ei fod ef a boneddwr arali yn teifchio mewn cerbyd o Laridud- no Junction i Gonwy, pan y dychrynodd y ceffyl, a chao. ruthro ymaith taflodd y ddau ddyn i'r ffordd. Derbyniodd y ddau niweidiau tost, a hu farw Nelson fel y nodwyd. Dyohwelodd y rhe.th- wyr yn y trengholiad ddyfarniad iddo gwrdd â'i angau'trwy ddamwaini Claddwyd ef ar ddydd pen ei flwydd-30 oed—yn mynwent Llanrhos.

-:0:- FFOLINEB MAWR. MAE dyoddff poen yn amyneddgar yn arwydd sicr a diymwad o fecldwl mawr; ond gwna pob dyn syn- wvrol vmgais i gael ymwared o'i boen, neu ei leddfu os yn ddichonadwy, ac mae parhan i ddyoddef poen pan v gellir yn hawdd gael ymwared ohono trwy foddion syml ac sffeithiol o fewn cyrhaedd i'r dyodd- efydd yn arwydd sicr o ffolineb mawr. Ffolineb i'r eitbaf hefyd yw parhau i esgeuluso yr iechyd a'r modd i'w gadw a'i adfer pan mown perygl o'i golli. Ond mae Uawer o bersonau a gyfrifir yn eu pwyll yn gwneud hyn. Maent yn wir wrthrychau o dosturi yn gystal a cherydd. Nid yw colli cysgu, diffysr ar- chwaeth at fwyd, diffyg trenliad. ac anhwylderau eraill a esgeulusir yn a.ml, ond arwyddion fod iechyd yn dirywio, ac aiieohyd yn cymeryd meddiant o'r cyf- ansoddiad. Ynfvdrwydd yw bod yn ddiystvr ohonynt, ac mae natnr yn sicr o ddwyn cosbedisraeth am hyny. Medd- yginiaetli syml, effeithiol, a sicr at bob anhwyJdeb sydd yn tarddn o annhrefn yn y cylla yw y meddycr; lyn rhagorol Quinine Bitters Gwilym Evans, gan ei fod bob amser yn llwyddo i wel'a a chryfliau y cylla a phuro y gwaed. Mae y Quinine Bitters y cyfryw o ran ei natur fel y gall y gwanaf ei gyfansoddiad ei vytiickryd heb dderbyn niwed. Gall v plentyn neu y ddynes wanaidd ei ddefnyddio mor hvderus a diofn 'T dyn cryfaf. Gocheler pob efelychiad ohono. Gwerthir mewn poteli 20, 9c a 4s Go »an hob fferyll- ydd, neu anfonir ef am y prisiau uehod trwy v post r gan y perchenogion—Quinine Bitters Manufacturing Co., Ltd., Llanelly, South Wales. Co., Ltd., Llanelly, South Wales.

Nadion o'r Sdlnas- [Gan CWILSYN]. HWYKACH nad yw pawb yn gwybod am y Cartref i Ferehed Cymre;g sydd yn y ddinas. Daeth yr adroddiil.d blynyddol i'm llaw yr wythnos hon, a g welaf fod 24 mlvnedd wedi llfthro heibio er pan sefydlwyd y Cartref hwn. Kdryehir ar ol ei fudd- ian't gan bwylleor o foneddi^esau, gyda Mrs Pugh, priod ein cydwladwr hybarch Mr Eleazer Pugh, yn drysorydd. a Miss Davies, Bedford Street, yn ysgrifenydd. Mae rhai canoedd o forched Cymru wedi lletya ynddo, a bu 121 ynddo llynedd. Ben- dith fawr i ferched yr hen wlad ddeuant i'r ddinas heb gyfeillion yw cael lie eysurus a chrefyddol i aros hyd nes elont i wasanaeth. Cedwir swyddfa gofrestru yn y Cartref, ac ymdrechir sicrhau lle- oedd cymhwys i'r merched. Drug genyf weled fod swni bycha.n yu ddyledus i'r trysorydd ar derfyn y flwyddyn ddiweddaf. ac nad oedd y tanysgrifiadau ond 25p lis. Haedda sefydJiad o'r fdth gefnogaeth well gan ein cydgenedl. Cyieiriad y Cartref yw 127, Falkaer Street. -0- Y Sadwrn cyn y diweddaf aeth Cymdeithas Gwyr leuaino Anfield Road a Themlwyr Da Nesham Park a Holt Road am bleserdaith i Pen- arddlag. Yn ychwanegol i fwyniant y wlad, cafodd amryw ohonynt olwg ar y cyn-Bnfweinidog. Cymerodd ami ddigwyddiad doniol le ar y daith ac ni phallodd yr hwyl nes i'r ewmai ddychwel. -0- Tro go 'smala oedd i'r chwe Temlwr Da hyny a deimleat yn sychedig alw am ddiod ddirwestol, ac i'r ferch weinyddai arnynt osod chwe glasied o ddiod brag haidd ger eu bron. Ond methwyd eu twyllo gwelent liw y felldith yn y gwydr, ac er i'r ford gael ei harlwvo yn ngwydd y gwrthwvneb- wyr, ofer ftit demtasiwn i'w hudo i dori eu hym- rwymiad. Dychwelent adref fel arwyr, gan deimlo fel Shadrach, Mesach, ac Abednego gynt. Gresyu na chawn roddi eu henwau er bytholi eu bri. —o— Y Sul diweddaf, dechreuodd cynulleidfa, Chat- ham Street addoli yn yr ysgoldy, gan fod y capel yn myred dan oruchwyliaeth y glanhau a'r harddu. Bydd gwedd brydferth arno wedi y gorphener y gwaith. a chaffaeliad mawr i'r oanu fydd yr organ newydd odidog osodir yn yr adeilad, —o — Gyda ]law, ai nid dyledswydd ein pencerddorion vn awr yw ceisio ffurfio corau cryf yn ein heglwysi C 'vmreig? Yr ydym fel cenedl yn clochdar yn lichel am ein talent gerddorol, ond ychydig iawn o'r dalent ddaw i'r golwg ar y Sul. Ceir prawf yn ein cymanfaoedd blynyddol fod genym fedr neill- duol yn y cyfeiriad hwn, ond wedi'r elo'r wyl heibio prin y clywir persain yr anthem yn ein gwasanaeth Sabbothol. Telir sylw mawr i ganiadaeth y cysegr gan ein cyfeillion Seisnig, a gallem ninau gydmarii a hwy pe yn ymroddi i'r gwaith. Gyda'n hoffer- vnau cerdd ardderchog, a'n cantorion diwylliedig, boed i ni gael diwygiad trwyadl yn ein heglwysi Cymreig. -0- Enfyn Ieuan ataf i ddweyd fod cor capel Grove Street wedi cael nawn o bleser digymysg yn Raby Mere y Sadwrn cyn y diweddaf. Mwynhawyd gwledd flasus wrth y byrddau ond ar y meusydd blorleuog a llwybrau culion, cysgodol y wlad y caed yr hwyl fawr. -0- Clywais fod Gwyr Ieuainc Penbedw wedi pender- fynu cynal Eisteddfod ar raddfa eang ddvdd Llun y Pasg. Mae rhai o'r testynau wedi eu dewis eis- oes, a deallaf y Cadeirir mewn coed derwen Y bardd a fernir yn ben." Llwydd i'r Cymmrodorion ieuainc vn ,eu hantur, ond tvbed ai ni fuasai dydd (dyweder y Sadwrn) yn well i gvnal yr Eisteddfod nag ar ddydd gwyl. gan fod cynifer o'r ddinas yn cyfeirio i'r wlad yr adeg hon ?

CWlIl GerddoroS y Palas Crisial. DDYDD Sadwrn, cynaliodd Cymdeithas y Tonic Sol-ffa ei gwyl gerddorol yn y Palas Grisial. Caed tri chyngherdd godidog, a neillduwyd y prydnawn i gerddoriaeth Gymreig. Daeth cynulliad enfawr yn nghyd. a bu raid i luoerld sevll. Ar y llwyfan vr oedd 2000 o gantorion Cymru a cherddorfa lawn, vnoaeleuharwainganMr David Jenkins, Mus. Bae., gyna Mr Bryce Treheame yn cyfeilio ar yr organ. Chwareuwvd Dewi Sant' gan y gerddorfa ac yna dechreuwyd perfformio y gantawd Salm Bywyd.' Aed drwyddi yn rh^gorol. fI, yr oedd vn syndod gweled y fath unoliaeth mown corau heb fod vn cydganu vn flaenorol. Ymdrddai'r lleisiau i'w gilyrld fel afonydd i for o favrl caed cydbwva- edd da, a chenid y rbanau dfamavddoi avd g ysbrydiaeth nwyfus. Rhoddid cymeradwyaeth frwrl a chyffredinol i'r datganind. Wedi mvned drwy'r pantawd, canodd Mr Herbert Emlyn O fv hen Gymraeg,' yn foddhaol. Yna canwyd Y Rhyfelftroh gan gor o feibion ac aed trwy ddeth- oliad o alawon Cymreig, wedi eu trefnu gan Mr Emlyn Evans, sef Morfa Rhuddlan, Codiad yr Hedydd, Codiad r Haul. ac Ymdaith Gwvr Har- lech. Dangosid nodweddion cerddoriaeth Gym- reig'yn neiliduol yn y datgatiiad o'r aiawon hyn, sef y prudd, y Hon, a'r milwrol. Yr oedd v gymer- adwyaeth ar y diwedd yn hir no uchel. Chwvfiai hetiau a chadachau, ac nid oedd dim a'i dvstawai ond ail ganú y rhyfelgan Gymreig, ac ni chanwyd hi erioed gyda mwy o wres a mynegiant. Dytjwvd V cyngherdd i derfyn drwv ganu Aberystwyth a Crugybar.' Yn ddiau, llwydd digymhar fu'r wyl hon eleni, a sicr yw fod pawb oedd yn bresenol yn edmvgu talent gerddorol Cymru, ac athrylith Mr D. Jenkins fel cyfansoddwr.

0 Nodion o'r Rhos. WYTHNOS i'r Sul diweddaf gwnaeth Ysgol Capel Mawr yr ail arasgliad tuag at yr eg an newydd, a chyrhaeddodd y swm anrhvdeddus o 69p. Da iawn, onide ? Gyda llaw, gwelwn fod bwriad i gael perfformiad o'r Messiah gan gor o 150, dan arweiniad Mr Mills, i agor yr organ. Dydd Llun ydoedd dydd gwyl cymanfa ganu'r Annibynwyr. Ac yr oedd dau beth neillduol wedi codi disgwyliad a brwdfrvdedd angerddol am dani, sef Dr Parry vn arweinydd, a cherddorfa yn cyf- eilio, yr hyn oedd yn beth newydd hollo! vn y cylch. Cyfarfod i'r plant gan mwyaf ydoedd v cyntaf, tan lywyddiaeth y Parch 0 R. Owens, Poncie. Canwyd amrvw donau yn gsrnrsus. Yn wir yr oedd gan y Dr ffordd ragorol iawn gyda'r I plant. Y llywydd yn y prydnawn oedd Mr Ro berts, Rhos. a bn'n ddoeth -awn alw ar y Dr at ei waith heb lawer o eiriau. Cafwyd canu da. Yr oedd v Dr yn hynod o lym, ond nid hir y bu cyn cael llywodraeth Iwyr ar y cantorion. Canwyd wyth o donau. chant, a dwy anthem, William, Ellen, a Tom yn cymeryd yr unawdau, a chaed hwyl anarferol gydag amiyw ehonvnt. Yn ystod y cyfarfod cafwyd dwy unawd, Entreat me not to leave thee,' gan Miss E. Thomas, a I lesu, Cyf aill f'enaid cu,' gan Mr Jacob Edwards. Cafwyd gair hefyd gan y Parchn R. Jones. Capel Mawr, Caradog Jones, Croesoswalit, a'r ficer, gydag am- bell bwt gan y Dr. Erbyn yr hwyr nid oedd y lie haner digon o faint. Wedi gair gan y Parch Caradog Jones, g-dwyd y Dr at ei waith, ac aeth dros bump o donau cvn eistedd i lawr. Canwyd dwy drachefn, ac aeth y Dr trwy yr holl waith mewn awr a haner o amser. Ond amser i'w gofio ydoedd-canu ar dderchog mewn gwirionedd. Yr oedd Gwalia,' Dies Ira,' a'r anthemau yn gampus Dywedodd y Dr ei fod wedi ei lwyr foddloni, a rhoes ran o'r clod i'r arweinyddion lleol. Cafodil y gerddorfa air e ganmoliaeth, ac yr oeddynt yn ei theilyngu. Casglwyd 14p rhwnJ y prydnawo a'r nos. Nos Sadwrn. GOMER JONES --0-

Arfer a Ghamarfer Elusenau. CYNALIODD Cymdeithas Meddygon Gogledd Cym- ru eu cyfarfod blynyddol yn y Castle Hotel, Llan- dudno, ddydd IHU, Dr Lloyd Roberts, Dinbych, yn y gadair. Darllenodd Dr Jones-Morris, Porth- madog, fel ysgrifenydd, ei adroddiad am y flwydd- yn, yn dangos rhif yr aelodau yn 156, a'r gweddill arianol mewn llaw yn 60p. Y llywydd newydd am y flwyddyn yw Dr Richard Williams, Lerpwl, yr hwn wrth gymeryd y gadair a draddododd anerch- iad ar EWj3en Feddygol Sylwodd fod anmher- ffeithrwyad deddfau dynol ar y naill law, a diddar- bodaeth neu anffawd cyfran o'r boblogaeth ar y llall, yn peri fod nifer o eIusenau yn cael eu sef- ydlu. Am hyny, dvledswydd y meddygon oedd edi-yeh foci cyfuudrefn o elusen yn cael ei gwein yddu fyddai ar unwaith yn hael ac yn gyfiawn Cydnabyddid fod y gyfundrefn bresenol yn hollol anfoddhaol, ac nid oedd modd iddi barhau yn hir yn ei ffurf bresenol. Ceid fod y drygioni o ranu elusenau yn annosbarthol mor eang fel yr oedd perygl iddo fyned dan sylfeini yr hunanbarch oedd mor nodweddiadol o bobl ddarbodus Gogledd Cym- ru. Dro yn ol sefydlwyd ysbytty heb fod yn mhell o'r lie y cwrddent y dydd hwnw, a cheid boneddigesau duwiolfrydig yn chwilio'r ardal am gleifion i'r sefydliad newydd, a chan iddynt fethn cael gwir wrthrychau elusen, preswylwyr cyntaf yr ysbytty oeddynt gleifion a dalent am wasanaeth y meddygon Ileol. Dyma'r math o elusen oedd yn anfoesoli'r derbynwyr, yn twyllo y cyhoedd, ac yn dyfetha'r broffeswriaeth feddygol. Amcangyfrifid fod un o bob dau a haner o'r boblogaeth yn y wlad hon yn derbyn cynorthwv meddygol di-dal. Dyna'r ffaith bymtheng mlynedd yn ol, ac nid oedd ganddo reswm i gredu fod gwelliant wedi cymeryd lie er yr adeg hono. Yn hytrach, tybiai fod nifer y personau dderbynient y cyfryw elusen ar gynydd, a chynyddu a wnaent os na cheid gwell trefniant. Wedi tnanylu ar yr amrywiol ffyrdd y camarferid elusenau meddygol, sylwodd pa mor uchel bynag oedd eu syniad am urddas y broffeswriaeth, rhaid oedd i'r mwyafrif mawr ohonynt wneud eu bywol- iaeth trwyddi, a rhi-id i'r cwestiwn gael ei bender- fynu yn hwyr neu hwyrach am ba hyd y rhoddent eu gwasanaeth yn ddi-dal. A siarad yn bersonol, nid oedd yn petruso dweyd pe cawsai ddechreu ei yrfa etc, y meddyliai ddwywaith cyn derbyn swydd yn y sefydliad y cyflwynodd flynyddau goreu ei oes iddo. Gellid gofynlgyda thegwch, pa ddosbarth arall o ddynion wnelent gymaint am ddim 1 Ar gymhellai fod y gyfundrefn o elusenau yn cael ei hail drefnu, a'r camarferion yn cael eu hatal. Y cam cyntaf yn y cyfeiriad hwn oedd diddymu'r elfen o wrthymgais yn y gwahanol elusenau, Dyl- id sefydlu math o undeb fel na fyddai i un fyned yn erbyn y llall. Gellid dwyn hyn oddiamgylch trwy roddi llywodraeth sefydliadau elusenol. yn nwvlaw'r cyhoedd, ac efallai i'r pwrpas hwnw y byddai deddfwriaeth yn fuddiol. Oad yr oedd yn hanfodol i feddygon fod yn bur y naill i'r llall. Awgrymai, mewn tref vn cynwys chwech o elusen- au meddygol, fod pwyllgor pob un yn ethol cyn rychiolwyr lleygol a meddygol i ffurfio bwrdd canolog, gan yr hwn y hyddai yr awdurdod uchaf mewn materion neil'duol. At y rhai hyn byddai'n ofynol ychwauegu cynrychiolwyr ar ran cronfeydd Sadwrn a Sul yr Ysbyttai. Prif ddyledswyddau y cyfryw fwrdd fyddai rheoli a rhanu y cronfeydd, penderfynu cymhwysder cleifion i dderbyn cyn- orthwy, a'r hiwi i benderfynu mewn achos o gyn- ygion i sefydlu elusendai newyddion. Trwy hyn credai y gellid ffurfio cynghrair fyddai'n foddion i ddiddymu drygioni y gyfundrefn bresenol. Ar gynygiad Dr John Roberts, Portbaethwy, diolchwyd i'r llywydd am ei anerchiad. — Darllen- wyd papyrau ar feddygaeth gan Dr R. H. Mills- Roberts, Llanberis Dr James Hughes, Dinbych Dr Macalister, Lerpwl; Dr Judson Bury, Man- ceinion; ac eglurwyd goleuni newydd Rdntgen gan Dr Grey a Dr Taylor Jones, o Goleg y Brif ysgol, Bangor.-Yn ddilynol mwynhaodd y medd- ygon y wledd flynyddol yn y Castle Hotel. (o)

Dyffryn Clwyd. GWRIDA'R rhos yn ngardd v bwthyn, a pbSr yw eu harogl wedi'r gafod wlith a'r maethlon wlaw. Ond er hardded en lliw a hyfryted eu ha.rogl, gwell gan y tyddynwr diwyd weled blodau ar wlydd y tatws yn yr ardd, a'r ffrwythau'n addfedu vn y berllan dan wres yr heulwen. Eleni yn y Dyffryn mae rhagolygon am gynyrchion toreithiog ar y coed, a chyfo*?thog yw'r tir o ffrwythau. Gresyn na roddid mwy o sylw i'r ardd a'r bsrllan gan dyddynwyr. Os prin fydd cnwd y meusydd, gellid cael cynysg- aeth dda oddiwrth y ffrwythau. Mae argoel dda y bydd cynhauaf tatws rhagorol. DILUW. Ddydd Iau, yn Rhyl ar ]an yr heli, caed ym- weliad o'r cymylau. Rhuai'r daran, gwibiai'r mellt, a gwlaw, a chyn bo hir ceid del- weddiad o'r diJuw mewn llawer heol. Gwnaed cryn niwed gan y llifddyfroedd, ond ni ysgubwyd y tal ymaith er eu bod wedi eu hadeiladu ar y tywod HoflE gan bobl y dref groesawu ymwelwyr, ond nid oeddynt mor frwdfrydig ag arfer ddydd Iau--yn wir, bu i ymwelwyr y wlad uchaf ddamp- io tipyn ar eu teimladau heb son am eu heiddo. Ond caed haul wedi'r gwlaw, a thawelwch wedi'r dymhestl. LLADRAD BEIDDGAR. Fore dydd Iau caed fod lladron wedi ymweled a'r Park Place Hotel, Mwrog Street, Rbuthin, yn ystod y nos. Ymddengys fod y coffr He cedwid yr arian wedi ei dori gyda chyn, ac o 25p i 30p wedi eu lladrsta. Torwyd i mewn i'r gwestty trwy ffenestr y parlwr, a daethant allan trwy'r seler. Hyderir y llwydda'r heddgeidwaid i ddwyn y giwaid.i'r ddalfa yn fuan. MALAIS. Yn LI, s Sirol Caer, ddydd Iau, gerbron Syr H. Lloyd a rheithwyr, dygodd Richard E. Jennings, Llnndain, gynghaws yn hawlio 250p o iawn am erlyniad maleisus yn erbyn Mri J. Arthur Evans, J. T. D. Evans, a Richard Bromley, Rhyl. Cod- odd yr achos o annghydfod yn nghylch Cwmni Mwnawl Dyffryn Aled oedd wedi dechreu gweith- io yn I.,IansaLitian. -Dyfarnwyd 50p a'r wcostau i Jennings. FFARWEL10 Nos Sadwrn, bu lluaws o blwyfolion Caerwys yn canu ffarwel a Mr Bickerton, Maesmynan, yr hwn sydd wedi ymgymeryd a swydd gyfrifol yn Lloegr. Cyflwynwyd llestri arian gwynh ac anerchiad addurnedig iddo yn datgan teimladau da yr ardal ato, gofid o'i golli, a'r dymuniadau goreu am ei ffyniant dyfodol. Cydnabyddodd yntau mewn araith fer a destlus. MARCHOGAETH NEU GERDDED? Mae hi'n fyd da helaethwych beunydd, welwch chi, ar blismyn sir Ddinbych yma. Cyuelid cyfar- fod o Gyd-Bwyllgor yr Heddlu yn Niobych ddydd Gwener, ac amlygodd y Prif-gwnstabl fod gwyr y cotiau gleision yn methu cerdded ar y tywydd mwll yma ac mai buddiol fyddai iddynt gael rhywbeth i'w cario. Pobol ealondyner yw aelodau y pwyU. gor, ac mor fuan ag y clywsant yr apel, penderfyn- wyd yn unfrydol ganddynt fod yr Arolygydd Jarvis, Llanrwst, i gael ceffyl, ac fod beisicl i gael ei brynu at wasanaeth y prif swyddogion. Pwy byth. nad aethai yn blismon yn ein (lyddiau ni ? Cant gyflogau da, dillad taclus, gwaith ysgafn, blwydd daliadau sylweddol, a meirch i'w cludo yn ben ar y cyfan.

--0-- Samuel Smith, A.S., yn pwyso'r Pab. DDYDD Mercher, wrth osod ceryg sylfaen addoldy newydd i'r Wesleyaid yn Dyserth, traddodwyd araith gan Mr Samuel Smith, A S. Cyfeiriodd at lythyr y Pab o Rufain, gan draethu arno fel y can- lyn :—Mae ein rhyddid gwladol a chrefyddol, ein gwahanfodaeth cryf, a'n mawredd c'nedlaethol wedi gwreiddio yn y Diwygiad Protestanaidd ac os oedd dysgeidiaeth yr offeiriad i gael goruchaf- iaeth ar grefydd Crist, yn sicr gwelid dirywiad yn mhobpeth wnelai ein gwlad yn fawr. Yr oedd Ileferydd hanes yn ddigamsyniol ar y pwynt hwn ac eto ceid difrawder peryglus yn ein dyddiau ni oedd yn peri arswyd ynddo. Gwneid hawliau afresymol gan y Pab presenol, ac ni allai ei olynwyr eu diddymu. Pe y Babaeth yn meddu yr un gallu ag yn y Canol Oesau, byddai iddi ail godi yr erledigaethau, llofruddio brenhinoedd, ac esgym- uno teyrnasoedd. Nid oedd dim o erchyllderau y gorphenol wedi eu condemnio gan y Pab presenol. Bu rhai yn eistedd ar orsedd y Babaeth yn Rhufain oeddynt yn warthrudd ar wareiddiad. Eto ceid yr offeiriaid yn hdni mai hwy oeddynt gynrychiolwyr Crist ar y ddaear eu bod yn dal allweldau teyrnas nefoedd ac y gallent fwrw i'r tywyllwch eithaf y dynion sancteiddiaf feiddient wadu eu bawl. Os am wybod beth oedd ofnadwyaeth Rhufain, dar- llener hanes y Waldensiaid. Lie byddai Rhufain yn oruchaf, gwaherddid y Beibl i ffiniau'r wlad. Crefydd aml-liwiog oedd eiddo'r Pab. Ni amheuai grefyddolder dwys y rhai aeth drosodd at y Pab- yddion yn ystod yr haner canr;f diweddaf, ond crefyddolder yn cymeryd ei hud-arwain gan ofer- goeledd ydoedd. Dyn ardderchocaf y ganrif hon oedd wedi ymnno a'r Pab oedd John Henry New. man. Ni allai neb amheu cywiideb ei prgyhoedd- iadau, ond prudd oedd gweled fel yr aberthai ei farn bersonol gan blygu i hawliau ei grefvdd new- ydd. Am dymhor, gwrthododd yr athrawiaeth o anffaeledigrwydd y Pab, ond yn y diwedd, der- byniodd y cvfeiliornad yn wylaidd. Y ffaith am dani oedd mai cyfundrefn v Babaeth oedd yr ym- gais fwyaf llwyddianus yn hanes y byd i dwyllo galluoedd y meddwl dynol dan yr enw ffydd ceid hi yn diorseddu rhrswm yn yr enw o grefydd, Hedaenai ofergoeledd gwisgni holl rssusau y bywyd Cristionogol arweddau newyddion elai edifeirwch yn benyd, sSl vn wallgofrwydd, ffydd yn hygoel- edd sancteiddrwydd yn feudwyaeth a gwedd- newid y bywyd pur, melus, nad yw o'ribvd hwn," yn drlefodaeth cul. V gallu a gadwai'r gyfundrefn yn fyw oedd ofn y tu allan i'r Eglwys Btbvddol nid oedd iachawdwriaeth. Gorweddai nerth Rhuf- ain mewn anmharch i air Duw.

--0-- Y Cynhauaf yn Mhrydain. ER nas gellir dweyd fod y cnydau eleni mor dor- eithiog ag a welir yn gyffredin ddechreu Gorphenaf, eto daliant gydmariaeth ffafriol a'r hyn oeddynt yr amser VIDa llyuedd. Cymerir y rhif 100 i ddvoodi ansawdd iach y cnydau, a cheir fod ansawdd gwenith yn yr oil o Brydain yn 104; Lloegr yn unig, lie tvfir 95 y cant o wenith yr ynvsoedd hyn, yn 104 4 Mewn pedair sir yn unig y mae'r amcan- gyfrif dan 100.. Yr uchaf yw Berks gvda 116, a'r nesaf yw Wilts gyda 115-8. Cyfartaledd y siroedd eraill dvfant fwyaf o wenith vdyw—Lincoln 109'7 Yore, 1061 Caeremwnt, 105; Essex, 105; Suffolk, 104 Norfolk, 103 3. Mae'r cyfartaledd am haidd yn llai nag ydoedd flwyddyn yn ol yn Nghaer, Cernyw, Devon, Gloucester, Henffordd, Huntingdon, Stafford. Mwythig, a Wdts. Drwg iawn yw cvf irt dedd Cymru, a Mon vn unig ddyry'r enwd haidd mor uchel a 100. Ceirch a dyfir fwyaf yn Mhrydain, ac eleni y mae ein cyfartaledd yn is o lawer na haidd a gwenith. sef 85 7. Nid oes yr un o'r siroedd wedi cyrhaedd 100, a'r uwchaf yw 94 i Kent. Siomedig .vw'r cnydau ceirch yn Nghaergrawnt, Cernvw, Devon. Durham, Am- w thig, Henffordd, Lancaster, Lincoln, Rutland, Mwythig, Stafford, a Wil t,s. Yn Nghvniru, nid res yr un sir wedi cyrhaedd cyfartaledd mwy na 90, tra y mae'r adroddiadau o Benfro yn eu gosod mor isel a 25.

NATIONAL EISTEDDFOD, LLANDUDNO. CAMBRIAr DR. PARR y's New Cantata, now resdv. O.N., 2/6; S.F., 1/6 First Performance at Llandudno, July 1st. "IYRY" by G. H. PTTGH, Mus. Bac. O.N, Is., S.F., 6d. Competition Pieces at Llandudno Eisteddfod. Dwyuwen," Dr. Parry's Male Chorus. ,O.N.,6il., S.F., 3d Llwvn Onn," for Female Choirs, 2d. Y Brenin jRrl," R. S. Husrhes, Baritone Song-, Is. Llaethforch a'r Bugail," Duet, W. Davies, Is. Wow ready, The Pilgrim's Song" (Can y Pererin), Is John Henry's Great New Song for Baritons or Contralto. Bugetlio'r Gwenith Gwyn," arranged by Emlyn Evans, FemaleCboirs, 2d. Best Selection of New Music far (ornp f. titioll. Speeira Copies sent to Eisteddfod Committees. D. TREHEARN, PUblisher, RBY L.