Y Cymro

-0 Cyflwyniad Tysteb i Mr Eleazar Roberts. CYMEEODD an-gylchiad dyddorol le nawn dydd Llun, yn Ystafell yr Ynadon, Dale Street, sef cyfiwyniad tysteb i'n cydwladwr hyhareh Mr Eleazar Roberts, gan ynadon, heddgeidwaid, cyf- reithwyr, a swyddogion y s wyddfa lie g, odd Mr Roberts ynddi am 40 mlynedd. Daeth cynulliad i'uosog yo nghyd, yn cynwys yr Hen- adur Hawley, lVln Hornby. R. W. Meade-King, 1. Morris, W. J. Cook, E, Paull, Elisha. Smith, R. Ellis, H. Neale, Parch O. J. Owen, yr Arolyg- wyr Ha&sall, Egerton, Irvine, Tunny, Buggy, Churchill, M'Conchie, Strottell, Neale, ac Elliott, Derbyniwyd lluaws o lythyrau oddiwrth eraill yn gofidio eu hanallu i fod yn Lresenol. Cymerwyd y gadair gan Mr Stewart, ynad cyflogedig y cldiaas, yr hwn, wrth gyfiwyno "salver, tea and coffee service, diamond brooch, and grandfather's chair 1 Mr Roberts, a ddatganodd y pleser a deimlai wrth wneud hyny. Ymneillduai Mr Roberts ar ol 41 mlynedd o wasanaet/h, wedi enill parch y Fainc, ei gyd-swyddogion, ac edmygedd paw'o y daeth i gytfyrddiad a hwy. Hyderai y cai nawn- ddydd tawel i fwynhau ei hun gyda llenyddiaeth, cerddoriaeth, a gwyddoniaeth-canghenau oedd rflor ddyddorol iddo ac mor anwyl ganddo. Pe haiangen ynad,ni.s gellid caelgwellMr Roberts,achos yr oedd ei brofiad maith yn y llys, ei synwyr cryf, a'l bwyll bob amser yn sicr yn ei gvmhwyso i'r swydd hono a phe rhoddid yr anrhydedd hono iddo, byddai ynadon Lerpwl yn harod iawn i'w groesawu yn ol atynt. Ategodd yr Arolygydd Hassall sylwadau y cadeirydd, ac ar ran yr heddgeidwaid, yr oedd yn bleser ganddo yntaugyfhvyno i Mr Roberts bAr o spectols aur. Mr Roberts a ddiolchai yn gynes i'r tanysgrifwyr aln y dystab, ac am y cyfeiriadau caredig a wnaed ato. Teimlii mai ei ddyledswydd oedd yrnddi- wyddo er gwneud lie i ddynion ieuengach ddringo 1 fyun. Pan ddaeth adeg ei ymneillduad, nid oedd gauddo un synia.d y dywedid cymaint o eiriau car- edig am dano. Yr oil allai wneud oedd diolch yn syml, ond o'i galon, iddynt oil. Diolchai i'r swydd- oglon oil am eu parodrwydd bob amser i'w gyn- Drthwyo. Ar ran ei briod dymunai hefvd ddioich, a gwyddai y byddai iddi hi a'r plant roddi pris Ilchel ar yr anrhegion, pa rai gyflwynwyd i un, \1.11lg haeddiant yr hwn oedd ei fod wedi ceisio hyd c:thaf ei allu wneud ei ddyledswydd.

T Oamwain ar y Wyddfa. Iau, cychwynodd pump o foneddwyr a thair ° ?ne<^digesau i ben y Wyddfa, ac yn eu plith yr Mr J. Mitchell, Rhydychain, cynorthwywr r Murray, y geiriadurwr adnabyddus Yr oedd edi dringo i gopa'r Wyddfa bedair gwaith yn ?aenorol, ac ystyrid ef yn ddringwr gwych. Fodd aeth i le peryglus y waith hon, ac yrn- aengys i'w droed lithro neu i g-.ireg ryddhau yn ei aw, nes y cwympodd i ddyfnder tnawr. Arosodd ei chr?i ar ym?1 craiS beryglus uwchben dibyn er- fv ra^ cae^ r^a'^ 0 °hwarelwyr Llanberis i ymrl *aWr rhaifau i'w ymofyn. Trwy fawr orech, cyrhaeddwyd ato, a dygwyd ei gorph arw i Eglwys Llanberis i aros trengholiad, yr tWuM'iwyd ddydd Sadwrn, pryd y dygwyd rn 0 "Farwolaeth ddamweiniol," a rhodd- 't' Ycl teyrnged uchel i'r dynion a'r heddgeidwaid eu bywyd eu hunain er myned at Sorph y trancedig.

Lleol. DA genym ddeall fod Mr. 0 T Williams, mab Mr. John Williams, Arkles Lane, Anfield wedi enill Ysgoloriaeth o 60p. y flwyddyn, am dair blynedd yn y Liverpool Institute, yr hon a roddir gan y Lanca- shire County Council ac sydd yn agored i'r oil o sir Lancaster. DDYDD Sadwrn diweddaf, aeth nifer o gyfeillion Mr John Jones, diweddar swyddog Eglwys M.C. Web- ster Road, ato i'w breswylfa newydd yn Egerton Park, Rock Ferry, i gyflwyno iddo anrheg o anerch- iad addurnedig am ei ffyddlondeb a'i wasanaeth i'r eglwys uchod am gynifer o flynyddoedd ac hefyd yn ei longyfarch ar ei adferiad o'i afiechyd maith a pheryglus. YMADAWIAD GWEINIDOG-Nos Fercher diweddaf, cynaliwyd cyfarfod ymadawol y Parch. T. D. Joneo, gweinidog Eglwys Marsh Lane, Bootle, ar ei symud- iad i gymeryd gofal Eglwys Annibynol Conwy. Ychydig gyda dwy flynedd sydd er pan ymsefydlodd Mr. Jones yn ein plith, a bu yn hynod lwyddianus yn y cyfnod byr yma. Cymerwyd y gadair gan Mr. Edward Roberts, Bank House, a chaed anerchiadau gan y Parchn. D. M. Jenkins, R. Deiniol Jones, J. 0 Williams (Pedrog), R, Thomas, L. W, Lewis, J. H Hughes, W. Owen, ac eraill—yr oil yn rhodd gair uchel i gymeriad ac ymroidiad Mr. Jones, ac yn dymuno ei lwydd yn y dyfodol. CKONFA CILFYNTDD.—Cyfarfyddodd Pwyllgor y Gronfa hon yn y Town Hall, ddydd Iau, pan yr oedd yn bresenol yr Arglwydd Faer W. B. Bowring (yn y gadair), Mr. Wm. Evans, Y.H., Mr. Thomas Hughes, Mr. R. W, Jones, a W. R. Owen, Ysg. Mygedol. Hysbyswyd fod B977 Os. 11c. wedi eu casglu; £100 15s. 10c. gan Eglwysi Methodistaidd Cymreig Lerpwl, a £6 8s. (5c. oddiwrth Eglwys An- nibynol Grove Street. Penderfynwyd anfon y swm, ar ol talu'r costau, i Gymdeithas Ragluniol Mwnwyr Deheudir Cymru a Mynwy. Talwyd diolchgarwch gwresog i'r Arglwydd Faer am alw y cyfarfod yn nghyd ar y cyntaf, ac am ei gynorthwy fel trysorydd i'r gronfa. Wrth gynnabod y diolchgarwch, hyderai'r Arglwydd Faer y gellid gwneud y swm yn fil o bunau.

-0-- liewfcidiosi Cymreig. Tra mae'r Adroddia-d diweddar yn rhoddi rhif y Cymry unieithog yn 508,000, ni argraphwyd ond 70,000 o dafleni Cymreig. Mae ysgrif alluog Mr Gladstone ar yr "lawn" wedi creu cryn ddyddordeb mewn cylchoedd duwinyddol yn Nghymru. Dydd Llun, sefydlwyd y Parch Robert Roberts, Bolton, yn weinidog ar eglwysi Scotland Street, Llanrwst, a Nant Bwioh yr Heiyrn. Mae Mr D. A. Thomas, A.S., Mr J. Corry a Mr R. Corry wedi cyfranu lOOp yr un er cynal cyfar- fodydd i esbonio darpariadau Deddf Rhaith y Plwyf. Hyd yn hyn o'r tymhor a ddygir i derfyniad ddydd Llun, Medi 24, y mlw'r St. Tudno a'r Bonnie Princess wedi carlo 120,000 o deithwyr rhwng Lerpwl a Llandudno, &c. Ebe dyn ar daith wrth lane oedd yn cloddio yn ochr y ffordd, Ydach chi'n adwyn Hwn-a-hwn yn yr ardal yma?" Vdw, ddyliwn; teulu ni a'i deulu yntau yn ffrindia mawr-planu tatws yn 'run cae er's blynyddo'dd. Bwriedir galw cyfarfod yn nghyd yn Llundain tua mis Tachwedd er symud yn mlaen i gael cof- golofn deilwng i Llewelyn ein Llyw Olaf. Dis- gwylir Ardalydd Bute i lywyddu, yn gystal ag agor y tanysgrifiadau drwy rodd anrhydeddus. 11 y Yr wythnos nesaf, dirwynir i fynu Gymdeithas Ysgoloriaethau Gogledd C),inra. 15 mlynedd er pin sefydlwyd y gymdeithas hon, a bu yn llwyddianus i roddi 60 o ysgoloriaethau, gwerth tair mil o buhau, i fechgyn yn gadael ysgolion elfenol a gramadegol Gogledd Cymru. Yn ystod mis Hydref bydd i Mr Stafford Howard, Dirprwywr Coedwigoedd a Fforestydd, dalu yrnweliad a. Chymru er gwneud ymchwiliad ai dymunol ail-goedio mynyddoedd ein gwlad. Y mae gan y Goron hawl ar 364,000 acr o dir yn Nghymru. Mae'r awgrym roddwyd gan Mr. 0. M. Edwards, M.A., ya Eisteddfod Corwen yn cael derbynia.d brwdfrydig. Gaiwyd cyfarfod yn nghyd yn Nghor- weii yr wythnos ddiweddaf, a bwriedir rhoddi ffurf ymarferol i'r mudiad o godi cofgoiofn i Owen Glyn- dwr yn y dref ar lan y Ddyfrdwy. Dywedir fod tua deg o bersonau ar gael eu gwneud yn ynadon newyddson yn sir Feirionydd. Y n eu plith y n.ae yr Henadur Evan Jones, Bod- renig, a'r Cynghorydd John Parry, Glan Tegid, o'r Bala, a Mr. R. Wynne Williams, iferyllydd, Dol- gellau. Mewn llys neiliduol yn Abergele ddydd Mawrth, cyhuddwyd Thomas Rowlands, Penrhyn House, ) L,el)sarn, o ymosod ar Thomas Henry Bellis, o'r un Ile, drwy ei daro yn d ben a. morthwyl. Ystyrid yr achos mor ddifrifol fel y penderfynodd yr ynadon ei daflu i'r Chwarter Sesiwn, a rhwymwyd yr am- dditfynydd i ymddangos yno. Yn nghyfarfod Cynghrair Glowyr Gogledd Cymru, gynaliwyd yn Ngwrecsam ddydd Linn, pasiwyd pleidlais o annghymeradwyaeth ar Mr S. Smith am ei yrnddygiad at Fesur yr Wyth Awr a phenderfynwyd symad yn mlaen er cael cynrychiolydd llafur iddyut fel glowyr.

-0- Tan Mawr yn yr America, TORODD tan wfnadwy allan, ddydd Sul diweddaf, mewn coedwigoedd yn America, gan ddmystrio Dentrefi cyfain, a llosgi canoedd o'rtriaolion. Yr oedd yr olygfa yn ddychrynllyd, gaa fod cym- hurth dynol yn hollol ofer i roddi yr elfen ddin- ystriol allan. Dywedir fod 150,000,000 o goed fir wedi eu llosgi yn elw ac y ma'r coliedion yn enfawr. Ceir lluaws o erxgreiphtiau o wroideb digyfielyb. Adroddir i un clere ieuanc sefyll yn nghanol y fflamau a danfon brvsaeges am clrên, yr hwn a ddaeth gan achub 300 o fywydau, tra'r cymwyn- asycld ei hun yu trengu yn y fflamau. -:0:- Collodd 25 o bersonau eu bywydau yn Mau

Morecambe, ddydd Llun. Pleserdeithwyr oedd- ynt o ardal Burnley a Bolton, yn mwynhau- seib- iant haf, ac wedi myned allan mewn pleserfad i'r mor. Tarawyd y bad gan y gwyat gyda'r tath nerth nes y dymchwelwyd ef, ac o'r 30 teithwyr ni achubwyd ond pump.

Nodion o Fon ac Arfon. Nos Lun. DADL Y TBOOHI. PARHAU mae y dyddordeb mawr a greodd an- ercbiad y cyfaill dysgedig y Froffeswr Hugh Williams, Bda, yn Sasiwn Pwllheli. Y mae y ffaith fod y Proffeswr yn cael ei ystyried fel yr hanesydd eglwysig goreu yn Nghymru n Ilin- iaru gryn dipyn ar yr hyn a ddywedodd, ac y mae yn gwnend y "goleuadau lleiaf yn ofalus pa fodd y traethant eu barn ar y mater. Y mae yn ffaith ddigon hysbys fod llawer o ar- weinwyr y Corph yn cyduno yn,hoilol &'r hyn ddywedodd Mr. Williams yn Mhwllheli, as y mae yn lied sicr y daw y pwnc yn un o rai mwyaf pwysig ein Cyruanfaoedd dyfodol. CYMANFA DROCHYDDOL. Awgryma eich gohebydd doniol G yn ei "Nodion o'r Bala, y byddai lie da i wneud "trocbfa" yn peithyn i Gapel Methodistiaid Calfinaidd y Bala, yn Vestry y Capel. Ond, Mr. Gol., y mae genyf awgrym gwell, sef hy y yw Llyn Tegid," dyna drochle arddercLlOg we,li ei ffurfio gan Natur. Ardderchog o betb, os geliir gwnend Bedyd iwyr o'r Hen Gorph, fyddai cael Cvmanfa Drochyddol" yn y Bala. Delai miloedd o bererinion o bob eNVr o Gymru. Byddai digon o le i fil o wein- idogion gymeryd rhan yn y gwasanaeth o am- gylch ogylch y llyn, a byddai y bryniau ar ochrau fel amphitheatre fawr lie yr eisteddai yr edrych- wyr ar y gwasanaeth dyddorol. I wneud pob- peth yn gyflawn byddai raid cael yr hen arch- esgob Robert Jones o Lanllyfni i ddangos i'r "Bedyidwyr ieuainc" sut i fyfsei trwy eu gwaith. Nid ydyw peth fel hyn ar un cyfrif yn anmhosibi, na chwaith yn annhebyg. 0 ran fy hunan carwn wel'd byny yn cymeryd lie, oblegyd yr ydwyf bob amser yn credu mai trochi ydyw yr uniawngred, pe b'aihyny ryw ods. HOGYN O'R DRE'. Yn y Carnarvon Church Monthly, am y mis hwn, ceir llytbyr gwir ddonio1 oddiwrth y Parch J. S. Morris, yr hwn sydd wedi myned i Zulu- land fel cenadwr. Mab ydyw Mr Morris i'r hen gyfaill Mr Thomas Morris, clochydd Llan- beblig. Rhydd y cenadwr dipyn o hanes ei brofedigaethau yn y wlad ryfedd hono. Cawn ef yn teithio, efe a'i wraig a'i bentyn bach, am saifch wythnos, ffordd y buasid yn ei cherdded mewn wythnos yn y wlad hon. Croeswyd 18 o afonydd, a dim un ohonynt yn gulach na'r Seiont pan fydd ar ei mwyaf wrth gwch Dafydd yr Aber. Nofiai yr afonydd, gan gario ei briod a'i blentyn. Daeth i gyfarfyddiad a rhyw hen Dutchman, yr hwn a lanwai y swydd bwysig o Ustus Heddwch, ac am nad oedd gwas du bychan y cenadwr wedi "gwneud bow" i'w uchelder," rhoddodd ef yn y lock-up, ac yr oedd yn myn'd i'w guro gyda strap lledr pan ddaeth ein hen gyfaill y cena iwr ar ei draws. Cafodd y J.P." yn fuan ddeall o fath fetal yr oedd un o hogie tre Caernarfon wedi ei wneud. Yr oedd dau Dutchman ar gyfer un Cymro, ac yr oedd y ddau hyny beb esgidiau am eu traed. Gwnai i mi feddwl, meddai y cenadwr, am yr ben Shon Pitar yn Nghaernarfon, pan yr oedd Dafydd Crane wedi ei ddigio dywedodd wrtho rhyw ddiwrnod ar y Cei, Ty'n di dy esgidiau, Dafydd, mi gwffia i efo ti." Eiddunaf bob llwyddiant i'r cyfaill John Simon Morris gyda'r gwaith mawr a phwysig y mae wedi ei gymeryd I I mewn Haw, sef cario y "Newyddion Da o law- envdd mawr" i dywell leoedd Affrig baganaidd. 11 GWEINIDOG NEWYDD. Y Sabboth nesaf, dechreua y Parch W. R Jones (Goleufryn) ar ei waith fel gweinidog eglwys Engedi yn y dref hon. Mae Mr Jones yn myned i'r tresi yn ddistaw beb na chyfarfod sefydlu a bloeddio a seboni, na chwythu cyrn hyrddod. Nid rhaid wrth ddim o'r fath, y m e Goleufryn yn ddigon adnabyddus, ac y mae ya hen gynefin a. chapel Engedi, a phobl Engedi gyda yntau. Mae o fel pe byddai'n dyfod adref. U'm cajon, eiddunaf iddo bob rbwydi- ineb, ac iechyd da iddo ef a'i anwyl briod i dreulio y rhan sydd yn ol o'u dyddiau yn mblith pobl Engedi. OAPEL SALEM. Hyd yn hyn nid oes dim wedi ei wnend tuag at lanw y bwlch mawr a wuawd yn Salem trwy symudiad y Doctor Herber Evans i Faugor. Llwyddir i lanw y pwij> d bob Sabboth gyda phregethwyr rhagoro!. O'r bron nad ydym yn meddwl fod pobl Salem yn tueddu yn awr at y syniadaa a goleddid gan y Dr. Lewis Edwards, Ba!a, tros ddeugain mlynedd yn ol Mae Hawef oho-oai, Mr Gol., yn ddigon hen i gofio y ddadl fu rbyngddo ef ag S R. ar bwnc y fugeiliaeth. Dywedai "L, E." mai dyfroedd grisialaidd rhed- egog oedd y pregethu teithiol, ac nid stagnant vool. Ond meddai "S.R." drachefn-Ffynon o ddyfroedd byw oedd y Fugeiliaeth, ac nitt dwfr yn cael ei ddifwyno a phob aflendid ar ei daith trwy'r dyffrynoedd fel afon. Ond fe ddaeth y Methodistiaid yn fugeilwyr," tybed a ydyw yr Annibynwyr am fyn'd yn deith- wyr." Mae pethay rbyfedd yn cymeryd lie. 1 Disgwyiir i Salem at y Sabboth y Parch Emlyn Jones, Treforris, a'r Sabboth di- I, 1 1- ,.1 uyiieiir y oyiaituu picgcmu ) pryd y disgwyiir y Parchn Dr. Herber Evans, Bangor O. Evans, Llundain a John Thomas, Merthyr Tydfil. Da genyf diiweyd fod y Parch Bryniog Ro- berts, gweinidog Pendret, yn graddol wella o'i gysbudd blin. Ba xl!) ychydig ddyddiau yn Llanfairfechan, ac y in«e yr eglwys wedi erfyn arno gymeryd wythnosau o seibiant. Eiddunaf i'r bar 'd-bregethwr adferiad buan. DRCNGO'R WYDDFA. p, iu y mae haf yn myned heibio y blynyddau hyn heb i ryw auffawd gymeryd lie wrth geisio cyrha-jdd llanerchi ar y Wyddfa. Cyfarfyddodd boneddwr o'r enw Mitchell o Rvdychain, a'i farwolaeth yr wythnos ddiweddaf wrtii ddringo clogwyn na d !yÜiÏ and gafr, dafad, neu ade-yn byth geisio ei gyrhaedd. Mae foolhardiness wedi costio bywyd llawer un ar glogwyni Eryri, fel ar fynyddoedd yr Alpau. Mae'r tywydd braf yr wythnos ddiweddaf, a heddyw, wedi gwneud dau beth rhagorol wedi rhoddi eyfle i bobi ucheldiroedd Arfon i gael eu gweiroedd i ddiddosrwydd, ac wedi dyfod a, llu anarferol o ddyeithriaid i ymdrochleoedd a mynyddau Cymru. Mae'r goach fawr sydd yn myn'd round y Pass trwy Beddgelert a Llanberis dan ei sang bob dydd. Mae hi yn Haf bach mewn gwir ys yrygair. Mr. Gol. anwyl, "O! na fyddai yn haf o hyd, mewn ystyr hinsawddol a phob ystyr arall.

o Cwibnodion o Ddyffryn Maelor. CYFARFODVDD pregethu fu yn tynu llawer o sylw yn y Dyffryn yma ddechreu yr wythnos, sef gyda'r Me hodistiaid yn yr Adwy a Rhos. Y Parch J. Evans, Llanfair, oedd y big gun yn yr Adwy, a Mr Prydderch, Goppa, yn y Rhos. Deallwyf fod eu llafur yn dwyn ffrwyth eisoes yn y ddau le, ac fod amryw wedi ymuno o'r newydd yn ystod yr wyth- nos. Bendith arnynt Ond nid felly y bu "paganiaid" Gwrecsam yn. treulio yr un Sabboth. Na, rhaid i'r Saeson gael rhywbeth mwy chwaethus na phregethau sychion. Trodd "'marchogwyr y ceffylau haiarn" allan mewn rhwysg, yn cael eu blaenori gan y seindorf, a gorymdeithiasant i lawr i Farndon, lie yr oedd gang o Gaer yn eu cyfarfod. Aethant i'r eglwys, 11e y cynaliwyd "gwasanaeth" arbenig iddynt, a dychwelasant adref yn mrig yr hwyr-rhai wedi tori eu holwynion a'r lleill eu dirwest. Dyna'r dull mae y bobl dcla byn yn sancteiddio y Sabboth Ac eto, dywed y gwr o Lanelwy mai diwrnod tywyll i Gymru fydd y dydd pan dynir yr Eglwys Sefydledig i lawr i level Ym- neillduaeth. Ond da. oedd genyf ddeall nad oedd cymaint ag un Cymro yn eu plith, er fod llawer Cymro yn y Dyffryn, heblaw eich ufudd was, yn perchen ceffyl haiarn. Ha mao yr hen" Fam" yn fyw o hyd, a.c i fynu i bob dichell. Gwyddom erbyn hyn ei bod, wrth gwrs, ya cael y degwm, ond Did yw hyny yn ddigon. Er mwyn "casgliad" y gwnawd yr ar- ddangosiad uchod, a gwelais lythyr y dydd o'r blaen oddiwrth un o tlceriaid y Dyffryn yma, at un o'i braidd, yn ei urgio i gael corau Y mneillduol i gystadlu mewn cyfarfod bychan o'u heiddo. Dim gwahaniaeth, meddai, ai capel ai eglwys; ie, eu card yno oedd y pwnc, i gael aur Ymneillduol i gadw'r Hen Fam yn fyw. Mae yn rhaid felly mai gobaith gwan sydd am gynulliad heb fyn'd dros y clawdd i dir y "cenedl- oedd dienwaeaedig Ond tybed, pe buasai y Canon o'r dref i mewn" a fuasaivo gallu gwrando ar g6r o du allan i borfa yr "Hen Fam." Wrth gwrs, i rywun fel yr Archddiacon Hywel a T.P., buasai'n wahanol. Nos Lun, bu y Parch Barrow Williams yn y Cefn Mawr yn darlithio ar ei hoff destyn, Difyr- wch," i gynulleidfa barchus, a chynorthwywyd ef gan Cor Plant y Wlad." Yr oedd Barrow wedi bod yn pregethu yn Ngwrecsam y Sabboth, a'r Llun yn y Rhos. Cefais y fraint o wrandaw ar yr areithiwr dir- westol doniol, Parch Rees Evans, Llanwrtyd yn Ngwrecsa-,), nos Fercher, trie-iiperthyn-csa,*r Teml- I wyr Da. Yr oedd yno d\Vr da. wedi dyfod i wran- daw arno, ond er chwilio, methais weled y bechgyn gafodd eu msultio y tro o'r blaen yno. Hwyrach eu bod wedi pwdi. Llanwyd y sadair gan y Cyng- horwr J. E. Powell. Gwael iawn ydoedd eisteddiad y Ddirprwyaeth Dirol yn Ngwrecsam. Bron yr oil o'r tystiolaethau o blaid y landlords, oddigerth Dr. Pan Jones. Yr wyf wedi clywed llawer o amaethwyr Dyffryn Maelor yn grwgnach yn enbyd ar hyd y blynydd- oedd, ond pan ddaeth y cyfleusdra iddynt osod eu cwynion ger bron y wlad, nid ydoedd digon o asgwru cefn yn un ohonynt i sefyll i fynu. Tewch a'ch cwyno bellach. Mae'r annghydfod oedd yn bodoli rhwng hogie'r Hatod wedi terfynu trwy iddynt dderbyn y teler- au, ar fod i bob hogyn oedd yn derbyn o dan dri swllt y dydd barhau i weithio am yr un swm, a phob hogyn oedd yn derbyn dros dri swllt i dder- byn gostyngiad o ddeg y cant. Uofidus genyf orfod hysbysu am farwolaeth sydyn fy hen gyfaill Jos Ty Cannl, yr hyn a gymerodd le bore Gwener. Pan ar ei ffordd i'r gwaith yn ymyl Tennant, tarawyd ef yn glaf, a gwelwyd ef gan lowyr eraill, y rhai a'i cariasant ef adref ond cyn cyrh&edd y ty, eheclodd ei enaid ymaith. Llawer canwaith v yn cydfyned ag ef i Wrecsam ar nos Sad wrn, a chwithig genyf fydd myned hebddo o hyn allan, Yr oedd Joe yn ddyn dibriod, ac oddeutu 60 ml wydd oed. Dymuawa longyfarch Mr a Mrs Wilfrid Jones ar enedigaeth ell cyntafanedig, a gobeithio y daw'r bachgen hwn yn seren ddisglaer yn ffurfafen gerddorol Cymru. Bum yn gwrando ar Emlyn Davies yn canu yn Ett Rhiwaboa un n oson, ac y mae Emlyn yn parhau i ddringo'r llethrau serth. Bydd yn fuan, os nad ydyw yn awr, yn un ° brif baritons y deyrnas. Ac eto, mor wylaidd. Gwelodd rhai o hogie Gwrecsim fy ymholiad am y rhaglen wythaos yn ol, a ddoe derbyniais bwt 0 lythyr oddiwrth Dan yn fy hysbysu mai y prif dderuyn corawl ydyw "Aurora comes" Tog Price corau meibion, Pilgrims Dr Parry, a'r beirniad, D. Jenkins. Dyna'r cyfan a roddodd i mi. Yn awr, hai ati, gorau Nis gwn a oes geiriau Cymraeg i'r uchod, ond efallai fod y pwyll- gor am Ddic Shona tipyn. 0, ie, dywedodd y bydd y rhaglen allan yr wythnos nesaf. Samwjil JONES.

-0-- Yn Mangor, ddydd Gwener, bu faiw Mr Robert Grierson, archadeiladydd, Bangor. Yr oedd yn aelod o'r Royal Cambrian Academy, ac yn fawr ei barch yn y dref. Claddwyd ef yn raynwent Glanadda ddydd Llun. Cyhuddwyd Edward a Mary Huxley yn Llys Bwrdeisiol Gwrecsam, ddydd Llun, o greulon- deb at ddau o'u plant. Ymddengys fod y ty a'i breswylwyr mewn cyflwr truenus, a hyny oher- wydd meddwdod y tad a'r fam. Dirwywyd y fam i 10s a'r costau neu 14 diwrnod o garchar, a'r tad i 5s a'r costau neu saith niwrnod. Ddydd Iau, bu farw y Milwriad Campbell, Glanyllyn, Llauelwy. Bu mewn ami frwydr boeth, a chlwyfwyd tf yn ddifrifol mewn dwy ohonynt.