Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Advertising
THE LANCASHIRE WATCHES Surpass all others in Quality and in Cheapness. GENUINE ENGLISH LEVERS In Silver Cases, < £ 2 2s., £ 3 3s., £ 4 ios, Gold Cased, surprisingly cheap FACTORY PRICES AT BYRNE'S 10, BOLD S T R E E T, AND THE GOLDSMITHS' COMPANY, 19, PARKER STREET, LIVERPOOL. The West of England Clotll Establishment. (Established 1856.) J. JONES & CO., Late 0. P. OWEN & Co., 9, SCOTL ND PLACE. BY ROM STREET. YR HEN FASNACHDY mwyaf adnabyddus yn Lerpwl, Cymra. a rhanau belneth o America, am BRETl-i YNAU OREU. TORI AI> J 1 OREU. I GWNEUTHURIAD I ~W OREU. FFIT OREU. Ac am y Prisiau mwyaf rhesymol- DEUWCH A GWELWCH. CHAS. R. HALL, GENERAL LETTER CUTTER & ENGRAVER 53, PARADISE STREET, LIVERPOOL. MANUFACTURER OF BURNING BRANDS, STENCIL PLATES, RUBBER STAMPS, BRASS PLATES, &C. -_u_- CWMNI YSWIRIOL BYWYD A DAMWAIN y SCOTTISH TEMPERANCE. Y CWMNI CYNTAF A OSTYNGODD Y TALIADAU BLYNYDDOL I DDIRWESTWYR. YSWIREBAU POBLOGAIDD 0 BOB MATH. PRIF NODWEDDION Y CWMNI 1. YSWIREBAU POBLOGAIDD o bob math, yn cyfarfod ag angenion- presenol yr amseroedd, am DALIADAU ISEL. EngraiphtY Taliad Blyn- yddol Cyffredin dros yr lioll fywyd, dan yr oedran 30, am l,000p, ydyw 24p. 8s. 3c. Yn y SCOTTISH TEMPERANCE gall Llwyrymwrthedwr gael dros 1,300p am yr nn taliad, ac elw gohiriedig heblaw h>2!yCanghen i LWYRYMWRTHODWYR, am Daliadau llai, heblaw Elw (Bonus) Cyfnodol-yn sicrhau iddvnt felly Bonus deublvg. 3. YSWIREBAU CYFUNOL ac ARBENIG, yn cyfuno buddiannau Bywyd a Damwain Yswiriant mewn un Yswireb, am daliadau isel iawn. CANGHEN DAMWAIN.—10 y cant yn ol i LWYKYMWRTHODWYR. Prospectus i'w gael ar ymofyniad. AGENTS YN EISIAU. Resident Secretary, W. GRIFFITH, 36, Dale Street, Liverpool. Symudiadau Ltongau Cymreig Lerpw. CAMBRIAN LINE (Thoma.> Williams & Co.) CAMBRIAN WA»I RIOR, hwyliodd 0 Harry, Caerdydd, am Santos, Ebrill 7. CAMBRIAN PRINCESS, gadaw dii Saniarang am yr Azores, Mawrth 20. CAMBRIAN Kn-o, hwyliodd o Monte Video am NEWCASTLE N-S Mawrth 3. CAMBRIAN ,Ol\AROB, hwyliodd 0 Lundain am Melbourne, Mr wrth !0 CAMBRIAN PRGWE. hwyliodd 0 Ri0 am River Plate, Ebriil 30. CAMBRIAN qvvKX. cyrhaeddodd St. Helena o Manilla ar ei ffordd i Lc-rpwl, Ebrill 17 CAMBRIAN 3. HULiS, cyrhaeddodd Port Pirio O Rotterdam, Mai 3. CELTIC LINE (R. -Jones & Co.) CELTIC MONARCH, gadawodd Barry Dock, Caerdydd am Rio de Janeiro, Medi l. CELTIC CHIEF, cyrhaeddodd Santos oGaerdydd Awst 10. BRITISH COMMODORE, cyrhaedclodd Lobos des Tierra 0 Coquimbo. SUPERB, cyrhaeddodd Rangoon o Imbetiba Awst 30. CELTIC QUEEN, cyrhaeddodd Panama o Gaerdydd, Awst 23. CELTIC RACE, gadawodd Newcastle N.S.W., c Rio de Janeiro Medi 2, CABJTEDD LLEWELYN, cyrhaeddodd Astoria, Oregon 0 Newcastle N.S.W., Awst 26. RICHARD E EVANS, -HOUSF, AND ESTATE AGENT, la, Preston Street (Opposite Police Courts) LIVERPOOL. And 36, CLARENDON ROAD, SEACOMBE. STATES CAREFULLY MANAGED. RENTS COLLECTED ROPERTY BOUGHT, SOLD, OR MORTGAGES EFFECTED Y CYMRO: Newyddiadur Cenedlaethol. Danfonir UN OOPi yn ddidraul trwy y Post: Am 12 mis, 5/6 ) Am 6 mis, 3/0 ) Am 3 mis, 1/Q Telerau Hysbysiadau- Yn ol 3/- y fodfedd, neu 13 gwaith am 19/6. NO WELSHMAN SHOULD BE WITHOUT" THE NEW ENGLISH MONTHLY MAGAZINE "WALES," Editor-0. M. EDWARDS, M.A., OXFORD. It aims at the promotion of a high and noble patriotism." Beautifully printed, tastefully illustrated." Ti ragoraist arnynt oil" (Ned Huws yn Y Cymro). The Illustrations for July are excellent. The Works of Goscombe John, the Welsh Sculptor, are presented in a style surpassed by no English Magazine. —SEVENTEEN ILLUSTRATIONS— Price SIXPENCE, on the 1st of every month, "CYMRU'E PLANT," Dan Olygiaeth 0. M. EDWARDS, M.A. DYLAI HWN GAEL CEFNOGAETH POB PENTEULU. YR UNIG GYFIOEDDIAD ANENWADOL I'R PLANT. DARLUNIAU RHAGOROL, LLYTHYREN NEWYDD, AMLEN HARDD. TONAU I'R PLANT, GWERSI, HANESION A GWOBRWYON. Ceiswch y Rhifyn am Gorphenaf, Pris Ie. HUGHES & SON, Publishers, 56, HOPE STREET, WREXHAM. Order through a Bookseller; also at the Bookstalls. I 11 I I CWESTIWN PWYSIG. BITTERS CWILYM EVANS. Y mae miloedd wedi cael iachad trwy ddefnyddio y meddyglyn anghydmarol hwn, pan oedd pob Meddyginiaeth Arall Wedi Methu. Ni ddylai un teulufodhebddo. Mynwch ei gael. Adfera iechyd cyflawn. Y mlidia afiechycl ymaith. Nid yw byth yn siomi. I Rhoddwch lirawf arno. BITTERS G lilIL Yilf EVANS. TYSTIOLAETHAU. 1 Greenfield Cottage, Well field Road, Caerfyrddin, Mehefin 12, 1893. Anwyl Syr—Yr wyf yn 71 oed. Y gauaf diweddaf cefais an- wyd trwm, a throdd yn influ- enza, gyda diffyg treuliad a phoen mawr yn y pen. Er i'r Doctor goreu yn y dref weini arnaf, nid oeddwn yn gwella. Yna anfonais am eich QUI- NINE BITTERS, ac yr wyf heddyw yn ddyn newydd ar ol cymeryd tair potelaid 0 hono. Yr eiddoch, D. Davies. 24 Lynton Street, Salford, Mehefin 23,1893. Foneddigion—Blinid fi yn fawr gan Bronchitis ddydd a nos, ac er bod dan drin- iaeth Meddygon yn yr Hos- pital, nid oeddwn yn fawr gwell. Anogwyd fi i roddi prawf ar QUININE BIT- TERS Gwilym Evans. Cefais esmwythad mawr mewn byr amser, ac erbyn hyn yr wyf yn teimlo fel person arall. Ni fyddaf byth mwy heb botelaid o o hono yn y ty. Yr eiddoch- (Mrs.) S. Parkinson. Dywed Mr. E. Creigfryn Edwards, Garth, Llangollen, Mawrth 3, 1893. Foiieddigion- Er's peth amser yn ol poenid fi gan Neuralgia, ond rhoddodd QUININE BITTERS Gwilym Evans wellhad llwyv i mi mewn byr amser. BITTERS GWILYM EVANS. H Y B U D D. IJI" Gochelwch Dwyllwyr. Edrychwchfod enw Gwilym Evans ar bob label, stamp, a photeJ. Gwerthir mewn poteli lilt, 2/9, a i/ti, yr un; Blychau y cynwys tair potel 4s 6c am 12s 6c. I'w cael yn mhob man, neu daufonir hwy yn rhad am y prisiau uchod yn ddyogel drwy y post oddiwrth y perchenogion,— QUININE BITTER ipflUFACTOpG Co., LIMITED, I LLANELLY, SOUTH WALES. PRIP ORUCHWYLIWR YNT AMERICA— Mr. R. D. WILLIA MS, Plymouth, Pen REAL gARGAlNS IN QLOYES FOR THIS WEEK ONLY. ALL AT ] IO PER PAIR. 4 LADIES' GAUNTLET KID GLOVES, Black only, in sizes 5, 6, and 61. Usually 3/11 per pair. INFANTS' GAUNTLET KID GLOVES, Tans only, in sizes 0000, 000, and 00. Usually 2/11 per pair. LADIES' 4-BUTTON AUSTRIAN KID GLOVES, Black only, in sizes 5t 6, and ai. Usually 1!11 per pair. LADIES' 4-BUTTON ENGLISH DOE GLOVES, Tans only, all sizes. Usually 1/11J per pair, GIRLS' 4-HORN-BUTTON PIQUE SEWN GLOVES, Tan only, all sizes. Usually 1/11J per pair. GIRLS' 4-BUTTON AUSTRIAN KID GLOVES, Black only, all sizes. Usually l/6 £ per pair. BOYS' 2-BUTTON REAL DOE GLOVES, Tans only, sizes 1 to 4, Usually 1/111 per pair. BOYS' 2-BUTrON ENGLISH CAP LEATHER GLOVES, Tans and Browns, all sizes. Usually 1/OJ per pair. H ENRY m ILES, 25 AND 25A, CHURCH STREET (Opposite Pro-Cathedral), NEWYDD EI GYHOEDDI. Mewn cyfrol hardd yn eynwys 750 o dudal. Demy 8vo Pris 10s. 6ch. HANES LLENYDDIAETH GYMREIG o 1651 hyd 1850 (History of Welsh Lite rature-I 6 51-18 50). GAN CHARLES ASHTON, DINAS MAWDDWY. CyhoeMwyd gan Gymdeithas yr Eisteddfod Genedl- aethol," ac i'w gael oddiwrth ISAAC FOULKES, 18, BRUNSWICK STREET, LIVERPOOL. "Eisteddfod EHYL— Crand Pavilion, Rhagfyr 26ain, 1894. Beirniad Cerddorol: WIJjFIilJD JONES, R.A.M., Yn cael ei gynorthwyo yn y gwahanol ganghenau gan Bryan Warhurst a Dingad J. Davies 1.—I r Cor, heb fod dan 40, a gano yn oreu (a) "Bydd Melus gofioyCyfammod" (Isalaw). (b) "Gwyn ei fyd y gwr" (D. Parry). £ 10 10s. a Baton i'r ArweiDydd. 2.—I G r o Feibion a gano yn oreu The Crusaders." zP-7 7s 3.—I Gor o Blant heb fod dan 30, na. thros 16 oed, a gano yn oreu Dyrchafwn Lawen Gan" (Tom Price). £ 3 3s. a Medal i'r Arweinydd' Unawdiau, Deuawdiau, Traethodau, Barddoniaetb, Ad- roddiadau, Cyfieithiadau, Celfyddyd, &c., &c. Rhestr o'r Testynau, IJc. drwy y Post. Rev. T. SHANKLAND, Hon. See. RHYL. At Ein Cohebwyr. Dylai pob gohebiaeth ein cyrhaedd fan bellaf fore ddydd LIun a phob newydd a hysbysiad erbyn bore ddydd Mercher. John Sarnwel yn ei nesaf.
COMISIWN Y fiR.I
COMISIWN Y fiR. I YR ydym heddyw yn cyhoeddi hanes ym- weliad Dirprwywyr y Tir a'r rhan ogledd- ddwyreiniol o Gymru, yn cynwys Dyffryn- au Clwyd a Maelor. Fe welir nad yw'r tystiolaethau a roddir ar da y ffermwyr yn y gyfres hon o'r eisteddiadau agos mor ben- dant ag oeddynt yn y cyfresau blaenorol. Ac eithiio tri neu bedwar o dystion, llesg ac ofnus oedd yr amaethwyr tra o'r ochr arall, yr oedd tir berchenogion, fel y dy- wedir, ar gefnau eu ceffylau." Wrth gwrs, nid bai'r ffermwyr ydyw hyn i gyd —fedrant hwythau ddim creu achosion i gwyno. Wrth ddarllen hanes y Ddir- prwyaeth yn y Bala fisoedd yn ol, braidd na thybiasai dyn mai hanes y rhanau mwyaf gresynus o'r Werddon ddarllenai. Ond fe ddywedwyd digon yn ymchwiliad yr wyth- nos hon a'r ddiweddaf i gyfiawnhau penod- iad y Ddirprwyaeth ac fe awgrymwyd mwy nag a ddywedwyd. Credwn hefyd y buasai mwy wedi ei ddweyd pe rhoisid mwy o ystyriaeth i dyst- ion y tenantiaid. Er engraipht, eisteddai stiwart Syr Watkin ac Ystad Llwyn Ynn (Mr. Hughes, Ystrad), yn union gyferbyn a'r tystion oddiar yr ystadau hyny pan y rhoddent eu tystiolaeth. Nid ydym yn awgrymu mai bwriad Mr. Hughes ydoedd dylanwadu ar y dystiolaeth a roddidyn wir, rhoddwyd mwy o ganmoliaeth iddo ef fel ystiwart nag i neb arall yn y Ilys y diwrnod hwnw—ond parodd y ffaith iddo ddewis y sedd a gymerai gryn sisial yn y Ilys. Achos arall o brinder tystion ar du'r ffermwyr, ac o'u prinder yn y llys, ydoedd fod yr eisteddiadau yn cymeryd lie yn nghanol y cynhauaf d ac anhawdd credu nad allasid gwneud rhyw drefniant i ohirio y mater yn mhellach--dyweder i fis Hyd- ref neu hyd yn nod Dachwedd. Pe buasai'r ffermwyr yn bobl ddrwgdybus, gallasent ddweyd, Ie, 'does gan y Ddirprwyaeth lordaidd hon mo'n heisiau ni yn dystion. I Tystiolaeth unochrog y meistr tir a'i gyn- ffonwyr sydd ganddynt hwy eisiau." Pa un a ddywedwyd hyn ai peidio, nis gwydd- om ni fuasai, fodd bynag, gan neb hawl i feio Ilawer ar y dywedydd. Ond dyma y gwyn a glywsom Fod y Dirprwywyr yn derbyn gwahoddiadau tir-be:chenogion i eistedd wrth eu bwrdd ac i lettya tan eu cronglwyd. Pa fodd, meddid, y gall y Dirpiwywyr hyny ofyn cwestiynau anny- munol i rai y derbyniasant garedigrwydd a llettygarwch ganddynt ? Yr ydym yn gwybod ei bod yn rhy ddiweddar bellach i symud y rhwystrau a nodwyd, ond fe rydd eu crybwyll gyfrif am farweidd-dra ym- chwiliad diweddaraf y Ddirprwyaeth Dir.
[No title]
-0- "TRI pheth y dylai'r Cymro eu caru o flaen dim-cenedl y Cymry, defodau y Cymry, ac iaith y Cymry." Methem beidio meddwl am yr hen Driawd Cymraeg hwn tra yn darlien Ilythyr diweddaf Arglwydd- Esgob Llanelwy yn y Times ar bwnc y Cyfrifiad. Mae em cenedl erbyn hyn wedi dyfod yn lied hysbys o ensyniadau yr Esgob, ac yn eu cymeryd am eu gwerth ond nis gallwn lai na gresynu fod gwr fel efe, sydd;,yn derbyn 4,200P yn flynyddol fel penaeth canghen o Eglwys Ciistionogol, yn cymeryd mantais o'i safle a'i ddylanwad i ysgrifenu llythyrau i'r Wasg Seisnig nas gallant lai na thueddu i ddarostwng ein cenedl yn marn estroniaid, ac nis gallwn lai na chredu hefyd fod gan Esgob bwysic- ach a buddiolach gwaith o fewn cylch ei esgobaeth na thaflu saethau gwawd at ei genedl ei hun o faes newyddiadur a fu bob I amser yn nodedig am ei ddirmyg tuag at Gymru. Bu genym Saeson yn gwisgo'r meitr, a pha beth bynag arall oeddynt yn amddifad ohono, meddent y doethineb i fod yn ddistaw ar y materion hyny ag yr oedd ein nodweddion cenedlaethol yn di- bynu arnynt, pa un a oeddynt yn ffafriol iddynt ai peidio. Ond wele yr Esgob pre- senol—Cymro, ysywaeth—yn dytorni y peth mwyaf cenedlaehol sydd genym, sef ein hiaith. Nid ydym yn eiddigeddu wrth ei ysbryd rhyfelgar, ymladded faint a fyno; ond wrth wneud hyny, gofaled fod ganddo arfau cyfreithlon yn ei law. Nid am ei fod yn rhyfelwr peryglus yr ydym yn dweyd hyn, oblegyd gall pawb ddarlleno y llythyr y cyfeirir ato weled ar unwaith mai twrf enfawr sydd ynddo, heb nemawr berygl i un o'i saethau ladd dim ond ei achos a'i eirda ef ei hun. Priodol yw gofyn, Beth vw yr achos, atolwg, fod yr Esgob yn eiddigeddu wrth fywyd yr iaith Gymraeg, ac mor awyddus i ddangos fod ei gafael ar y werin yn llacio, ac fod yr iaith Saesneg yn cyfyngu ar ei therfynau a'i dylanwad ? Rhesymol yw disgwyl i un sydd yn derbyn cymaint gan y wlad, ac yn meddu sefyllfa anrhydeddus ynddi, i arfer ei ddylanwad er cadw nod- weddion, ac yn neillduol iaith, y wlad hono yn fyw i fod yn allu yn ei bywyd cenedl- aethol, ac yn esiampl i'r werin gyffredin amvybodus fyw wrtho. Mae y rheswm am ymddygiad yr Esgob i'w ganfod yn y frawddeg ganlynol o'i eiddo Hawlia Ymneillduaeth Cymru fod yn hanfodol Gymreig mewn iaith ac y mae ffyniant Ymneillduaeth felly yn cydfyned a ffyniant yr Iaith Gymraeg neu, mewn geiriau eraill,i foddio'r Esgob, os yw'r iaith Gymraeg yn marw mae Ymneillduaeth yn Nghymru yn marw hefyd. A chymeryd yn ganiataol fod hyri yn ffaith, ai addas a phriodol ydyw i un sydd yn cymeryd arno gynrychioli Eglwys Gristionogol fyned i orfoleddu am fod canghenau eraill o'r Eglwys hono, er heb fod yn derbyn cynaliaeth gan lywodr- aeth ddaearol. yn marw ? Dylem deimlo'n ddiolchgar fod gallu yr Esgob mor gyfyng neu buasai yn darllen y gwasanaeth claddu" u wehben yr iaith Gymraeg ac Ymneillduaeth Cymru yforu nesaf. Swm a sylwedd ei lythyr ydyw ei fod yn barod i aberthu y Gymraeg os gall drwy hyny lesteirio Dadgysylltiad. Gall hyn fod yn sel grefyddol, ond nid gwJadgarvvch mo- hono a phriodol fyddai i'r Esgob gofio tra'n ymddwyn fel y gwna at ei wlad, fod yn bosibl iddo losgi ei fysedd tra'n ceisio cyneu ei dipyn tan ei hun." R.
-0---CWRS Y BYD.
-0- CWRS Y BYD. Araith Proff, Hugh Williams. I-N-ID yw yn debyg y clywir llawer eto am araitb y Prolf. Hugh Williams yn Nghymdeithasfa Pwllheli. Ond yn wir, yr oedd eisiau dweyd rhywbsth i dori ar y cysgadrwydd trymllytl syd" bron i'w deiado yn Nghymanfaoedd Ý dyddiau hyn. Fed yraddangosai drychiolaeth yn y fan a'r lie, ni fuasai fvvy dychryn i un o'r hen frodyr. Y peth nesaf," meddai, cynyg i ni ymuno a'r Bedyddwyr l" Wchw Mae'r drycnfeddwl o'r fath drycbineb yn rhý arswydus i'r ddynol natur ddal arno. Mae llawer o bobl hyd y wlad yn synu at eondra Proff. Williams yn dweyd yr hyn a ddywedodd J ond y syndod yw, nid ei fod wedi dweyd yr hyn. a ddywedodd, ond fod pobl yn synu at hyny 0 gwbl. Hyd yn nod pe deuai'r trychineb y c{, eiriwyd ato gan y brawd dychrynedig—ymuno a f